NE

KA

ZA

L

JAR

DU

ER

A

JerrandoToki Ona BHI

Bera

NEKAZARITZA ETA ABELTZAINTZA ESPAINIAN

Azkeneko urteotan gertatu diren aldaketen arrazoiak hauek dira :

- Nekazal sektorearen hiru osagaien gertatutako aldaketak. Nekazaritzak pisua galdu du,abeltzaintzak irabazi eta basogintza mantendu da.

-Erabilera berriak agertu dira : egoitza,industria,aisialdia edo zerbitzuetarakoa.

SARRERA

NEKAZARITZA-GUNEAK BALDINTZATZEN DITUZTEN FAKTORE FISIKOAK

- Erliebea %12a (200 m. azpitik eta %5eko malda) azaleraren %40 landua.

- Klima– Ozeanikoa (abeltzaintza)– Kontinentalizatua– Mediterranearra (Hirukoa)– Kanariarra

- Hidrografia / Landaretza

- Luzorua

NEKAZARITZA-GUNEAK BALDINTZATZEN DITUZTEN GIZA FAKTOREAK

NEKAZARITZA TRADIZIONALA

-Polilaborantza-Teknika arruntak

(lugorria,txandatzea) -Lan esku asko-Produkzio urria (luberritzea)-Kontsumo handia

XX. Mendeko aldaketa

GAURKO NEKAZARITZA

-Monolaborantza-Teknika berriak-Lan esku gutxi-Errendimendu handia-Merkatura begira

Nekazal egitura Laboreak

Garapen historikoa: hirukotik fruitondo eta barazkietaraetara.

NEKAZARITZA-GUNEAK BALDINTZATZEN DITUZTEN GIZA FAKTOREAK

Zenbait Egitura - Lurjabetza

- Pribatua- latifundismoa (100 ha) / minifundismoa (10 ha)

estentsiboa / intentsiboa

- Ez pribatua

- kooperatibak

- Ustiapen erregimenak- Ustiaketa zuzena %75

- Zeharkakoa %25

- errentamentua (maiztergoa)

- gasaila

NEKAZARITZA-GUNEAK BALDINTZATZEN DITUZTEN GIZA FAKTOREAK

- Merkatukoa EB (merkatua,dirua,aurrerapena) Populaketa aktiboaren %4,7 / PIB

%3,zahartzen Teknologia:

– Mekanizazioa,ureztapenak,negutegiak, harez gainekoa, hidroponia.

– Transgenikoak / ekologikoa, ekintza antropikoa.

Ureztatze sistemak

Teknika berriak

NEKAZARITZA-GUNEAK BALDINTZATZEN DITUZTEN GIZA FAKTOREAK

Politika:desamortiazioak, lurzati bateratzeak, ureztapenak

PAC * Jatorria. 1962

- prezioak igo- produkzioa handitu- merkatuak orekatu- FEOGA

* Erreforma 2006 produkzioa gehitu/soberakinak nekazaritzako-elikadura industria bultzatu Ingurumena hobetu/despopulazioa

NEKAZARITZALaboreen aldaketa

NEKAZARITZAZEREALAK

-Landutako lurraren % 51 dira.

-Giza elikadurara bideratuak galtzen ari dira (garia, arroza), abereen elikadurara bideratuak berriz gora egin du (garagarra,artoa,oloa eta zekalea).

-Penintsularen barrenean, lugorria edo lekadunak tartekatuz, artoa eta arroza berriz Espainia Hezean edo Guadianan.

- Produkzioak gora egin baino EBak kuotak jarri ditu.

Artoa. Banco de Imágenes CNICE

NEKAZARITZA

NEKAZARITZALekadunak

-Lehortuta ala gordinik kontsumitzeko (babarrunak, babak, dilistak, garbantzuak).

-Zereal eremuarekin bat egiten dute (nitrogenatzaileak).

-Dilistak eta ilarbilak ezik behera egin dute.

Lekadunak. Banco de Imágenes CNICE

NEKAZARITZAMAHASTIAK

-Batez ere ardoa produzitzeko, baita jateko ere.

-Gaztela-Mantxa, Errioxa, Ribera del Duero, Rías Baixas Gallegas, Cariñena, Jerez, Montilla, Extremadura, Kataluña, Huelva).

-Orokorrean errendimendu txikia. -EB-ak birmoldaketa eta barietate berriak bultzatzen (errentagarriagoak)

Mahats bilketa. Banco de Imágenes CNICE

NEKAZARITZA

NEKAZARITZAOLIBONDOAK

-Batez ere olioa egiteko, baita jateko ere .

-Penintsularen hegoaldean Extremadura eta Andaluzian.

-Laborea hobetzeko izurriteak gutxitu dira eta tantaz tantako ureztapenak erabiltzen dira (bi urtetik behinekoa).

-Espainia munduko lehen ekoizlea da (40 %) ,baino prezio garestia.

-EB-ak kuotak jarri ditu, laguntza handiak eman ondotik.

Olibadia. Banco de Imágenes CNICE

NEKAZARITZA

NEKAZARITZABARAZKIAK ETA FRUITONDOAK

-Industriarako eta kontsumo zuzenerako.

-Almendroa ezik, ureztapenetan. -Barazkiak Mediterraneoko ureztapenetan edo hiri inguruetan aire librean ala negutegietan.

- Fruitondoak mediterranear kostaldean (zitrikoak);Ebroko bailaren eta mediterraneoan (hezurdunak); Asturias, Lerida, eta Bartzelonan (pipitadunak) eta Kanarietan ( platanoa).

-Esportaziorako.

Fuitondoa. Banco de Imágenes CNICE

NEKAZARITZA

NEKAZARITZA

NEKAZARITZALOREAK ETA INDUSTRIA-LABOREAK

-Loreak, Kanarietan eta Katalunian.

-Industria-laboreak :azukre erremolatxa, ekilorea, kotoia eta tabakoa, hegoaldean ematen dira erremolatxa ezik.

-Ekiloreak laguntzak jaso ondotik kuotak ditu.

- Tabakoak lege mugak izanen ditu.

Lore negutegia. Banco de Imágenes CNICE

NEKAZARITZABAZKA LABOREAK

- Alpalpa, bazka artoa...

-Ipar aldean eta ureztapenetan

-Gora egin du

Belarra mozten . Banco de Imágenes CNICE

Prados y Pastos

78%

22%

Prados Naturales

Pastizales

ABELTZAINTZA

ABELTZAINTZA

ABELTZAINTZA TRADIZIONALA

- Abere espezie bat baino gehiago elkarrekin.-Bertako arrazak.-Esplotazio txikiak-Teknika arruntak-Sistema estentsiboak (bazka naturala, trashumantzia)-Lan esku anitz-Ekoizpen txikia-Autokontsumorako

XX.Mendeko aldaketa

GAURKO ABELTZAINTZA

-Espezializapena-Teknika berria-Intentsifikazioa-Errendimiendu handia-Merkatura begira

Abeltzaintza egitura Abereak

ABELTZAINTZA

Abereak

-El Behi hazienda, esnetakoa eta haragitakoa.

-Esnetakoa iparraldean batez ere. (estentsiboa edo mixtoa) eta hirietan intentsiboa.-Haragitarakoa mendietan batez ere.

-Kuotak mugatzen dute.

Behi hazienda. Banco de Imágenes CNICE

ABELTZAINTZA

ABELTZAINTZA

ABEREAK

-Ardi hazienda, haragitarako,gazta egiteko eta zerbait artiletarako.

-Barne aldeko lehorrekoan. -Usturiakuntza: trashumantea, estantea eta ikuilaratua.

-EB-eko laguntzak batez ere estentsiborako.

Ardi hazienda. Banco de Imágenes CNICE

ABELTZAINTZA

ABELTZAINTZA

ABEREAK

-Txerri hazienda, freskoa ala txerrikia bezala kontsumitzeko.

-Intentsiboki Katalunian estentsi-boki, (iberikoa) Extremaduran eta Salamankan. -Gora behera handiak prezioan

Txerri hazienda. Banco de Imágenes CNICE

ABELTZAINTZA

ABELTZAINTZA

ABEREAK

-Hegazti hazienda erruleak eta haragitarako.

-Katalunian, Gaztela eta Leon, eta Aragoin (intentsiboa eta industriala).

-Ahateak.

Ganado avícola. Banco de Imágenes CNICE

ABELTZAINTZA

JARDUERA BERRIAK LANDA INGURUAN

1. - Egoitza erabilerak.

2. - Industria erabilera

3. - Erabilera tertziarioak

4. - Paisaia kultura kontserbazionistak