ENERGIA-FLUXUA

EKOIZLEAK KONTSUMITZAILEAK

DESKONPOSATZAILEAKNUTRIENTE EZ ORGANIKOAK

Materia zikloa

beroa beroa

beroa

ENERGIA-FLUXUA

EKOIZLEAK1. KONTSUMI-

TZAILEAK

2.KONTSU-MITZAILEAK

3. KONTSUMITZAILEAK

ENERGIA-FLUXUA

EKOIZLEAK

1. KONTSUMITZAILEAK

2. KONTSUMITZAILEAK

Kcal/m2. urte

7

ENERGIA-FLUXUA

• 6. ARIKETA:

• Fitoplanktona Zooplanktona Sardinzarra Foka HARTZ ZURIA

• Fitoplanktona Zooplanktona BALE URDINA

KARBONOAREN ZIKLOA

Erregai fosilen errekuntza

CO2 atmosferikoa

FOTOSINTESIA

KATE TROFIKOA

Deskonposatzaileak

Arnasketa

Arnasketa

Arnasketa

KAREHARRIAK

CO2 uretan disolbatuta

Karbonoa maskorretan

DESKONPOSAKETA

Hondar organikoak

Sedimentuak

Ikatza eta petrolioa

Sumendiak

Landareen errekuntza

MATERIAREN ZIKLOA: NITROGENOAREN ZIKLOA

Nitrifikazioa

Finkapena

Desnitrifikazioa FOTOSINTESIA ELIKADURA KATEA

DESKONPOSAKETA

EURI AZIDOAN2

NITROGENOAREN ZIKLOA

N2 ATMOSFERAN

LURZORUAN FINKATU BEHAR DA LANDAREEK GERO XURGATZEKO

(N2 finkatzen duten lurzoruko

bakterioak NH4+ sortuz )

NITRIFIKAZIOA, NO3 sortuz landareek xurga dezaten

MATERIAREN ZIKLOA: FOSFOROAREN ZIKLOA

Animalien gorotzak eta gorpuak

Landareak

Fosforo metaketak lurzoruan

Ibaiek garraiatutako fosforoa

Fosforo metaketa itsasoanArrainak

Itsas- hegaztiak

Gorozkien metaketak (guano)

Algak

SUFREAREN ZIKLOASO2

atmosferan

Landareak

Animaliak

Deskonposatzaileak

Oxidazioa

Harri sedimentarioak: Igeltsoa

Burdin sulfuroak eta ikatza

Ikatzaren errekuntza, sumendiak

Euri azidoa

SO4=

Oxidazioa

H2S

PIRAMIDE TROFIKOAK: ENERGIA PIRAMIDEA

EKOIZLEAK

BELARJALEAK

HARAGIJALEAK

AZKEN HARAGIJALEAK

PIRAMIDE TROFIKOAK: BIOMASA PIRAMIDEAK

BASOA: g/ m2 ITSASOA: g/ m3

EKOIZLEAK

1. KONTSUMITZAILEAK

2.KONTSUMITZAILEAK

3.KONTSUMITZAILEAK

Fitoplanktona

Zooplanktona

m3

PIRAMIDE TROFIKOAK: ZENBAKI PIRAMIDEAK

EKOIZLEAK: BELARRAK (500.000)

1.KONTSUMITZAILEAK (50.000)

2.KONTSUMITZAILEAK(1000)

3.KONTSUMITZAILEAK (50)

EKOIZLEAK.ZUHAITZAK (200)

1.KONTSUMITZAILEAK (1000)

2.KONTSUMITZAILEAK (50)

3.KONTSUMITZAILEAK (1)

POPULAZIOEN DINAMIKA

(ET)

(JT) POPULAZIOA (HT)

(IT)

+

++

+

+

+

-

-

--

-

-

POPULAZIOEN DENTSITATEA BALDINTZATZEN DUTEN FAKTOREAK:

1. Jaiotza-tasa (JT)2.Heriotza-tasa (HT)3.Emigrazio-tasa (ET)4.Inmigrazio-tasa (IT)

POPULAZIOEN HAZKUNDEA

Hazkunde esponentziala.

Denbora

BaliabideakIndibi-duoKopu-rua

Denbora

Indibiduo kopurua

Karga ahalmena (k)

1: Hazkunde geldoa2-3: Hazkunde arina4: Hazkundea moteltzea, karga ahalmenera hurbiltzean.5: Kide kopuru ezin hobearen inguruan egonkortzea.

1.HEDATUZ DOAN POPULAZIOA 2.POPULAZIO EGONKORRA

POPULAZIOEN FLUKTUAZIOAK

ErbiaKatamotza

HARRAPARI-HARRAPAKIN ERLAZIOA

Katamotza Erbia-

+-

Banako kopurua

Urteak

POPULAZIOEN FLUKTUAZIOAKHARRAPARI-HARRAPAKIN ERLAZIOA

Erantzun denbora

Harraparia

Harrapakina

Harraparia - Harrapakina -+

SEGIDA EKOLOGIKOA

1. Likenak eta goroldioak

2. Belarrak eta zuhaixkak

3. Zuhaitzakzuhaixken artean

4. Klimax egoeran dagoen ekosistema: Basoa

LEHEN MAILAKO SEGIDA: Biluzik dagoen harritik, klimax egoeran dagoen ekosistemara

ERREGRESIOA

SEGIDA EKOLOGIKOABIGARREN MAILAKO SEGIDA: Sutea, deforestazioa ala edozein hondamendi ondoren ematen den bilakaera da.

SEGIDA EKOLOGIKOA

KLIMAX EGOERAN DAUDEN EKOSISTEMEN EZAUGARRIAK:

- Bioaniztasun handia- Erlazio trofiko konplexuak (sare trofiko korapilatsuak)- Txoko ekologiko asko

-Biomasa handia eta honen ondorioz, produktibitate txikia eta berriztatze-denbora handia.

-Ekosistema egonkorrak.

BIOMA LURTARRAK

IzotzaTundra

MendiakTaiga

Baso epelakBaso Mediterranearra

Oihan tropikalak

EstepaSabana

Basamortua

TUNDRA

LIKENAK eta GOROLDIOAK

-28 ˚C neguan0-10 ˚C udan

TUNDRA

Elur-oreina

Hartz polarra

Azeria

Elur-erbia

TAIGA

KONIFEROAK: Pinuak, alertzeak, izeiak, pizeak,..

19˚C udan-30˚C neguan

Latitudea: 55 ˚ N

TAIGA

Altzea Hartz arrea Kastorea

BASO EPELAK (hosto erorkorrak)

PAGADIA:Pagoak, gorostiak, hurritzak,…

BASO EPELAK (hosto erorkorrak)

HARIZTIA: Haritz mota guztiak, astigarrak, zumarrak…

BASO EPELAK

Katamotza

OreinakKatagorria

BASO MEDITERRANEARRA

ARTADIAK: ARTEAK, TOMILLO, ERROMEROA, EZPELA..

BASO MEDITERRANEARRA

BASURDEA AZERIA UNTXIA

SABANA

AKAZIAK eta BELARRA

SABANA

OIHAN TROPIKALAK

FIKUSAORKIDEAK

OIHAN TROPIKALAK

ORANGUTANA

TUKANA URRE-KOLOREKO APOA

JAGUARRA

BIOMA ITSASTARRAK

KOSTALDEA NERITIKOAPELAGIKOA edo OZEANIKOA

BIOMA ITSASTARRAK: KOSTALDEA eta ALDE NERITIKOA (sakonera

txikia)

ALGAK

FITOPLANKTONA

BIOMA ITSASTARRAK: KOSTALDEA eta ALDE NERITIKOA (sakonera

txikia)

BENTOSA

BIOMA ITSASTARRAK: KOSTALDEA eta ALDE NERITIKOA (sakonera

txikia)

NEKTONA

BIOMA ITSASTARRAK:ALDE PELAGIKOA (ZONALDE FOTIKOAN)

ZOOPLANKTONA

NEKTONA

FITOPLANKTONA

UR GEZETAKO BIOMAK: LENTIKOAK (ur geldoak edo aintzirak)

lezkak

algakplanktona

UR GEZETAKO BIOMAK: LENTIKOAK (ur geldoak edo aintzirak)

UR GEZETAKO BIOMAK: LOTIKOAK(ur lasterrak edo ibaiak)

algakplanktona

INPAKTUAK BIOSFERAN

BASOGABETZEA

BIOANIZTASUNAREN GALERA

INPAKTUAK BIOSFERAN: 1.BASOGABETZEAREN ONDORIOAK

1. EKOSISTEMEN SUNTSIPENA: BIODIBERTSITATE GALERA 2. HIGADURA AREAGOTZEAN

LURZORUA GALDU

INPAKTUAK BIOSFERAN: 1.BASOGABETZEAREN ONDORIOAK

3. BEROTEGI EFEKTUA AREAGOTU (CO2 GUTXIAGO FINKATZEAN)

INPAKTUA URAREN ZIKLOAN:- LURPEKO URAK GUTXITZEA- AZALEKO URAK AREAGOTZEAN UHOLDE ARRISKUA HANDITZEA- MIKROKLIMA ALDATZEA:

PREZIPITAZIOAK MURRIZTUZ

BASOGABETZEA SAIHESTEKO NEURRIAK: USTIAPEN IRAUNKORRA EDO JASANGARRIA

1.EGUR KONTSUMOA RAZIONALA IZATEA ETA EGUR INDUSTRIA ERAGINKORRA (EGUR KOPURUA ETA HONDAKINAK MURRIZTUZ) 2. PAPER GUTXIAGO ERABILTZEA

BASOGABETZEA SAIHESTEKO NEURRIAK: USTIAPEN IRAUNKORRA EDO JASANGARRIA

4. KONTROLIK GABEKO ZUHAITZEN MOZKETA EKIDITEA

3.ZUHAITZAK LORTZEKO ENTRESAKA EGITEA

BASOGABETZEA SAIHESTEKO NEURRIAK: USTIAPEN IRAUNKORRA EDO JASANGARRIA

4. EGURRA BAINO, ZUHAITZAK BESTELAKO PRODUKTUAK LORTZEKO ERABILI

5. LURZORU POBREETAN (GEHIEGI USTIATUTAKOAK) HAZKUNTZA AZKARREKO ZUHAITZAK LANDATZEA

BASOGABETZEA SAIHESTEKO NEURRIAK: USTIAPEN IRAUNKORRA EDO JASANGARRIA

6. SUTEEN PREBENTZIOA EGITEA

7. NEKAZARITZARAKO LURRAK LORTZEKO EGITEN DIREN BASO -MOZKETAK KONTROLATZEA

BASOGABETZEA SAIHESTEKO NEURRIAK: USTIAPEN IRAUNKORRA EDO JASANGARRIA

8. BASO – LABORANTZAK KONTROLATZEA IZURRITEAK EKIDITEKO: PROZESIONARIA

BIOANIZTASUNA

INPAKTUAK BIOSFERAN:2.BIOANIZTASUNAREN GALERAREN ARRAZOIAK

1. HABITATEN SUNTSIPENA

INPAKTUAK BIOSFERAN:2.BIOANIZTASUNAREN GALERAREN ARRAZOIAK

KUTSADURADEFORESTAZIOA

GIZAKIAREN PRESIOA EKOSISTEMAN

1. HABITATEN SUNTSIPENAREN ARRAZOIAK

INPAKTUAK BIOSFERAN:2.BIOANIZTASUNAREN GALERAREN ARRAZOIAK

2. GEHIEGIZKO HARRAPAKETA

INPAKTUAK BIOSFERAN:2.BIOANIZTASUNAREN GALERAREN ARRAZOIAK

IBAI KARRAMARRO AMERIKARRAK KARRAMARO AUTOKTONOA DESAGER ARAZI DU IA IA

PANPAKO BELARRA

3. ESPEZIE BERRIEN SARRERA

INPAKTUAK BIOSFERAN:2.BIOANIZTASUNAREN GALERAREN ARRAZOIAK

DORTOKA EXOTIKOAK

ZEBRA MUSKUILUA

BISOI AMERIKARRA

3. ESPEZIE BERRIEN SARRERA

INPAKTUAK BIOSFERAN:BIOANIZTASUNA GALERA EKIDITEKO NEURRIAK

• LEGEDIA (ekosistemak edo espezieak babesteko)

• GALTZEKO ARRISKUAN DAUDEN ESPEZIEAK KONTROLATU (katalogatu eta zaindu, harrapaketa kontrolatzeko neurriak ezarriz)

INPAKTUAK BIOSFERAN:BIOANIZTASUNA GALERA EKIDITEKO NEURRIAK

• GUNE NATURAL BABESTUAK SORTU:GUNE NATURAL BABESTUA

EZAUGARRI BEREZIAK

USTIAPENA ADIBIDEA

PARKE NAZIONALA

Estatuak kudeatzen du.Garrantzi ekologiko handien

Debekatuta dago

DOÑANA, ORDESA, TEIDE,..

NATURA-PARKEA

Garrantzi ekologiko txikiagoa

Bai, ahal da ARALAR, BARDEAK

BIOTOPO BABESTUA

Eremu txikia Bai, ahal da LEITZARAN IBARRA

BIOSFERA ERRESERBA

Nazioarteko izendapena (UNESCO)

Bai, ahal da BARDEAK

INPAKTUAK BIOSFERAN:BIOANIZTASUNA GALERA EKIDITEKO NEURRIAK

• HAZI eta GENE-BANKUAK SORTZEA

• EKOTURISMOA SUSTATZEA

BIOSFERAREN ARRISKUAK

1. ARRISKUA INGURUMENARENGAN:a) IZURRIAK:Intsektuak, onddoak, birusak, algak:

b) INBASIOAK: Europako untxia Australian, zebra muskuilua,..

c) TRANSGENIKOAK

ZUMARREN GRAFIOSIA (ONDDOA)

PINUEN PROZESIONARIA(INTSEKTUA) MAREA GORRIA (ALGAK)

BIOSFERAREN ARRISKUAK

2. ARRISKUAK GIZAKIARENGAN:a) EPIDEMIAK: HIESA, MALARIA, HEGAZTIEN GRIPEA,...

3. ARRISKUAK ONDARE KULTURALEAN: MONUMENTUETANa) Mikroorganismoak (bakterio, algak eta onddoak) Eraikinen barnealdea ondatzen dute, bereziki hezetasun handiako lekuetan.

b) Landareak, likenak, goroldioak: Eraikinen materialak desegiten dituzte.

c) Hegaztiak: Bereziki gorozkiek ondatzen dituzte eraikinak.