Post on 05-Jul-2015
Unidade 3: Liberalismo e nacionalismo no século XIX
A Revolución Francesa (1789-1799) 1,2,3,
http://historia4eso.blogspot.com/
1.O significado da Revolución:• Rematou con Antigo Réxime• Nace un novo sistema político e social
2. A Revolución Francesa causasO malestar prerevolucionario, causas:
• Económicas-Sociais: o A crise agraria: Causada por:
– Malas colleitas de trigo (escaseza de subsistencias)
– Sobreproducción Consecuencias:
– O campesiñado empobrecido– O Campesiñado arruinado que non
pode facer fronte ás cargas señoriais– O campesiñado demanda a abolición
dos impostos señoriais e o acceso á propiedade da terra
o A crise industrial e comercial urbana: Causada por:
– A crise agraria: O campesiñado era fundamental para manter a economía urbana saneada
Consecuencias:– Descende a actividade industrial e
comercial: crise económica– Aféctalle directamente á sociedade
urbana (burguesía sobre todo)• As ideas ilustradas o Adoptadas pola burguesía
• A Rebelión da nobreza: o Causas: A solución proposta por Luis XVI para
solucionar a bancarrota do Estado francés:– Que tribute a nobreza (estamento
privilexiado)o Consecuencias:
A convocatoria dos Estados Xerais
Os Estados Xerais e o cuestionamento da súa representatividade
• Que son e cal é a súa función? o Alta institución representativa do reino
o Integrados polos tres estamentos do Antigo Réxime:
– Clero: minoría en número– Nobreza: minoría en número– 3º Estado (burguesía): maioría en
númeroo Son convocados polo monarcao Levaban mais de un século sen convocarse
• Cal é o seu funcionamento? o Votan as propostas do reio O voto emítese por estamento e non por
persoa: Beneficia ao clero e nobreza que son
minoría en número• Quen se opón a este sistema de
representatividade ,porqué e como?o O 3º Estado: Maioría burguesa (lembra que parte da
poboación (campesiñado e masas urbanas) era analfabeta
o Os Estados Xerais non representan ao pobo francés: O 3º Estado é o representante dos
franceses
3.O comezo da Revolución e o final do Antigo Réxime (1789-1791)
A revolta institucional: A reuniós dos Estados Xerais e o Xogo da Pelota
• Ruptura cos Estados Xerais: o O 3º Estado pide o voto por persoa:
Reúnese só na Sala do Xogo de Pelota Autoproclámase Asemblea Nacional,
uníndose unha parte da nobreza e o clero
A revolta popular: A Toma da Bastilla (1,2)
• Que é?o Revolta popular urbana das masas
parisinaso Alentada pola burguesía e os seus lideres
populareso Extremadamente violentao Iniciase en Paris pero rapidamente
extendese por toda Francia: O Gran Medo (revolta antiseñorial)
A institucionalización da Revolución: a Asamblea Constituínte (1789-1791)
• Que é institucionalizar a revolución?
o Darlle un marco institucional á Revolución a través dunha nova lexislación para acabar co Antigo Réxime
• Como se institucionalizou? o A través dunha serie de medidas
lexislativas que elaborou e aprobou a Asamblea Nacional: Abolición do sistema feudal A Declaración dos Dereitos do home e o
Cidadán:– A soberanía está na Nación
A Constitución Civil do Clero– A Igrexa queda controlada polo
Estado Defensa e medidas a favor da liberdade
económica A Constitución de 1791:
– División de poderes (lexislativo, executivo, xudicial)
– Sufraxio censatario– Dereito á propiedade e liberdade
económicaA oposición e tensións que nacen coa Revolución
• Oposición contrarevolucionaria: o Luís XVI e as potencias absolutistas
dirixidas por Austria• Axitación social:
o Campesiñado: Reclaman terras e a protección contra
os señoreso Masas populares urbanas: Esixen medidas democráticas Piden un réxime republicano
4. A Convención Nacional 1792-1795As eleccións e a formación do 1º goberno:
• Contexto: o Axitación socialo Asalto ao Pazo de Tullerías:(1,2)
O fin da Monarquía• As eleccións: o A través de sufraxio universal masculino
por 1ª vezo Nace a Convención (como unhas cortes na
actualidade)Os tres gobernos (1792-1795)
• A Convención Xirondina (1792-1793) o Que son os xirondinos? Proceden da Gironda Son republicanos moderados Defenden os intereses da alta
burguesíao Feitos destacados e medidas:
Xuízo e execución de Luís XVI
Guerra exterior contra a Coalición de forzas europeas monárquicas abandeirada por Gran Bretaña:– A expansión da revolución
Guerra interior: A Vendée– Rebelión absolutista
• A Convención Xacobina (1793-1794) o Que son os xacobinos? Por reunirse nun ex-convento de
dominico ou xacobino Son os republicanos exaltados Defenden os intereses da burguesía
revolucionaria e as masas populares (os sans-culottes 1, 2)
o Feitos destacados e medidas: O Comité de Saúde Pública:
– Presidido por Robespierre, que instaura o Terror
– Para acabar cos inimigos da Revolución: Sanguenta represión
Reformas sociais:– Redistribución de terras– Control dos prezos...
A Constitución de 1793:– Baseada en principios democráticos– Soberanía popular– Sufraxio universal
Cesan os conflictos exteriores• A Convención termidoriana (1794-1795)o Que é esta Convención? Convención formada polos mais
moderados Remataba coa experiencia democrática
da anterior etapao Feitos destacados e medidas A Constitución de 1795
– Constitución moderada– Defende os intereses da alta
burguesía– Establece o sufraxio censatario
Nace o Directorio:– Goberno (poder executivo) formado
por cinco membros
5.A estabilización da Revolución (1795-1799)O Directorio 1795-1799
• Que é? o Goberno formado por cinco membroso Está integrado polos sectores mais
moderadoso Durante este período o exercito
converterase en protagonista (Napoleón)• Feitos destacados e medidas: o Oposición dos monárquicos absolutista
o Oposición dos radicais revolucionarios: A conspiración dos iguais de Babeuf
o O Golpe de Estado do 18 de brumaio: Golpe militar que crea o Consulado
– Termina A Revolución
6.O Consulado 1799-1804• Que é?
o Integrado por tres homes Un deles é Napoleón
o Dirixe o país• Feitos destacados e medidas:o En 1802 Napoleón é nomeado cónsul único
e vitalicioo Reforma da administración o Promulgación do Código Civil (1804)
7.O Imperio Napoleónico (1804-1815)• Que é?
o Napoleón goberna a República como un emperador hereditario
• Feitos destacados e medidas:o A expansión do Imperio: Non só territorial, tamén ideolóxica e
política Dominou Europa
Enfrontouse ás potencias absolutista (Austria, Prusia, Rusia)
O seu gran rival foi Inglaterra O final do Imperio foi Waterloo
O Liberalismo, a súa expansión e a Restauración
1. O liberalismoCaracterísticas xerais
• Doutrina política e económica que naceu a comezos do XIX
• Nace como doutrina antagónica ao absolutismo
Principios• Baséase na razón• Baséase na defensa da liberdade individual:o Políticao Económicao Ideolóxicao Relixiosa
• Igualdade xurídica• Defensa do dereito da propiedade
Como se articula:• Separación de poderes:o Lexislativo (As Cortes, Parlamento...) Elixido por sufraxio universal ou
censatario
o Executivo (O goberno)o Xudicial (Os tribunais)
• Existencia dunha Constitución:o Lei fundamentalo Regula as relacións entre o individuo, a
sociedade e o Estado
2.A RestauraciónQue é?
• Período cronolóxico europeo que abarca dende a derrota de Napoleón (1815) ate a revolución de 1848
• Durante estes anos moitos gobernos europeos reaccionaron contra os logros da Revolución Francesa e decidiron voltar ao Antigo Réxime
Principios básicos da Restauración: O Congreso de Viena
• Austria ,Prusia, Gran Bretaña e Rusia• Defensa do absolutismo fronte á Revolución
liberal• Unión Trono-Altar• Refacer as fronteiras tralo Imperio
NapoleónicoO Sistema Metternich
• Que é?
o Política internacional dirixida polo chanceler austríaco Metternich
o Baséase na axuda mutua entre países para a defensa dos principios da Restauración e acabar cos movementos revolucionarios: A Santa Alianza
3.A expansión do liberalismo: Os movementos revolucionarios 1820-1830
As revolucións de 1820• Características xerais:o Movementos revolucionarios que se
opoñen aos gobernos establecidos pola Restauración
o Lévanse a cabo na clandestinidade e a través de conspiracións: Clubes e sociedades secretas (masóns)
o Á cabeza destes movementos está a alta burguesía
• Localización:o Na Europa mediterránea e oriental: España Portugal Italia
• Éxito ou fracaso?o Fracaso debido á reacción das forzas da
Restauración
As Revolucións de 1830• Características xerais:o Movementos revolucionarios que se
opoñen aos gobernos establecidos pola Restauración
o A cabeza destes movmementos está a burguesía
• Localización:o Francia: Contexto antes de 1830
– Carlos X de Borbón no poder– Reinado próximo ao Absolutismo
A Revolución de 1830 – Tivo lugar en París – Supuxo o cambio de dinastía: Borbón
por Luís Felipe de Orleáns Consecuencias:
– Monarquía constitucionalo Bélxica:
Acada a súa independencia o Polonia o Inglaterra
Valoración do proceso revolucionario (1820-1830)
• Acabouse co Absolutismo na Europa Occidental
• Supuxo o triunfo do liberalismo moderado:o Características: Defende a soberanía nacional Defende a restricción das liberdades e
dereitos individuais Marxina ás masas populares
o Quen o defende? A alta burguesía
o Quen o rexeita? O resto da burguesía:
– Defende o liberalismo progresista As masas populares
– Reclaman reformas democráticas
4. A expansión do liberalismo: A Revolución de 1848
Características xerais:• Causas:
o As insfucientes reformas acadadas en 1830 e a censura e represión dalgúns gobernos
o O avance do capitalismo e a sociedade industrial: O empeoramento das condicións de vida
do proletariado:
– Levantamentos protagonizados polo proletariado
o As crises agrarias: Crises de subsistencia:
– Motíns do campesiñado• Principios ideolóxicos:o Novas ideas democráticas: Soberanía popular Sufraxio universal masculino Igualdade social
o Nacionalismo: Unificación Independencia
• Localización: o Europa Occidental:
Francia, Italia e Alemañao Europa Centro-oriental: Imperio Austríaco
A Revolución de 1848: Francia• Contexto antes da Revolución:o O reinado de Luís Felipe de Orleáns : Crise financeira e económica Restricción de liberdades impulsado
polo goberno conservador, provoca:– Movementos insurreccionais – A proclamación da República
o A República Goberno provisional (republicanos,
socialistas e radicais) medidas:– Reformas políticas e sociais:
liberdades políticas, sufraxio universal, intervención dos Estado na vida económica...
– Creación dos Obradoiros Nacionais O Goberno Moderado medidas:
– Peche dos Obradoiros– Liquidan as reformas sociais
• A Revolución parisina de 1848 o Causas: As medidas adoptadas polo Goberno
Moderado Os problemas económicos que afectan
directamente ás masas populareso A Revolución:
Enfrontamento entre clases: – Burguesía vs. Proletariado
Foi esmagada polo exército e a burguesía
o Consecuencias: O Segundo Imperio de Luís Napoleón
Bonaparte (1851) Os diferentes intereses da burguesía e
o proletariado:
– Burguesía: Liberalismo– Proletariado: Democracia (soberanía
popular, sufraxio universal, igualdade social)
Estendeuse por Europa:– Só Rusia se mantiña nas antigas
estructuras señoriais
A construcción dos Estados Nacionais
1. Estados e Nacións (ver apuntes)
2. A construcción dos Estados-Nación dende o Congreso de Viena (1815) ate 1848
• Lembrar o contexto de expansión do liberalismo en Europa
2.1As consecuencias do Congreso de Viena• Novo mapa europeo: o 6 Estados, 3 Imperios e mais de 30 comunidades
sen Estado• Aparecen os primeiros movementos para a
formación dos Estados-Nación:
o Unificación de comunidades nacionais sen estado (alemáns e italianos)
o Independencia nacional e construír un Estado propio:
Grecia:
– Integrada no Imperio Otomán– Acadou a súa independencia en 1829,
gracias á axuda de Francia, Gran Bretaña e Rusia (intereses político-económicos)
Bélxica: – Integrada no Reino dos Países Baixos 1815
(Holanda e Bélxica)
– Conseguiu a independencia na década dos 30
3. A construcción dos Estados-Nación a partir de 1848: A primavera dos pobos
O Imperio Austro-Hungaro• Político-social
o Absolutista
o O poder atopábase nas mans do emperador
o A nobreza, clero e militares austríacos (minoría) controlaban a economía, a política e a sociedade, sometían ao resto de comunidades
• Territorial:
o Moi amplo (Polonia,parte de Italia, parte de Alemaña,Austria, Hungría, Croacia, Chequia, Eslovaquia...)
• Diversidade de comunidades
o Alemáns, polacos, checos, croatas, húngaros, italianos...
o Sometidas a unha minoría austríaca
A Primavera dos Pobos• Onde?
o No Imperio Austro-Hungaro
• Que é? o Movementos nacionalistas, liberais,
democráticos que piden a reunificación política, a reivindicación autonomista, a igualdade entre as distintas comunidades....
• Detonante:
o A insurrección en Viena (1848)
Acaba con Metternich
Abdica o Emperador
Crease unha Asemblea Constituínte por sufraxio universal
• Exemplos:
o Lombardía italiana: Retirada dos austríacos e proclamación do
Estado de Venecia
o Hungría:
Proclamase independente do Imperio Austríaco
o Movementos autonomistas checos (Praga), polacos e croatas
• Consecuencias: o Fracaso dos movementos
o Implantación dun sistema constitucional baseado na igualdade xurídica e os dereitos das diferentes provincias
o Establecese un sistema liberal doutrinario ou conservador
o 1867 Austria e Hungría convértense en dous Estados independentes, unidos pola persoa do emperador Francisco José
4. O proceso de unificación de ItaliaSituación de Italia antes da unificación
• Tralo congreso de Viena (1815) Italia estaba completamente dividida: Ducados (Módena, Parma, Toscana...) Reinos (Piamonte, Dúas Sicilias) Estados Pontificios
• Ideas liberais e nacionalistas aparecen en grupos secretos burgueses por:o O imperio Napoleónico o A Restauración
Primeiros intentos• Nos movementos revolucionarios liberais de 1820
-1830o Fracasou
• Mazzini e a Nova Italia:
o Creación dunha República democrática italiana
o Levantar ás masas populares para rematar co dominio austríaco
• Nos movementos revolucionarios liberais de 1848o Fracasou pola resposta austríaca
A unificación• O protagonistas:
o Conde de Cavour Quen é?
– Primeiro ministro do reino de Piamonte A súa postura
– Levar a cabo a unificación a través do reino de Piamonte (Víctor Manuel II de Savoia), empregar o exército e a diplomacia (asinará pactos con Napoleón III para loitar contra Austria)
o Víctor Manuel II Quen é?
– Rei constitucionalista de Piamonte– Principal beneficiado da unificación
o Garibaldi Defensor da idea de Mazzini: Unha República
Democrática Italiana Apoiado polas masas populares conquistou o
Reino das Dúas Sicilias
• Fases: o Conquista de Lombardía(Maxenta), os Ducados
centrais (Parma, Módena, Romaña, Toscana) e Nápoles 1858-1861 Conquistas feitas dende o Reino de Piamonte Incorpóranse ao Reino do Piemonte gracias ao
tratado cos franceses de Napoleón III contra Austria
o Conquista do Reino das Dúas Sicilias 1860-1861: Expedicións de Garibaldi:
– Entrégalle os territorios a Víctor Manuel II (recoñecido como rei de Italia)
o Conquista do Véneto 1866 gracias a Bismarck
o Incorporación dos Estados Ponticios (1870) Crease o Estado do Vaticano (o Papa
soberano) Roma capital do Reino de Italia
Os problemas da Italia unificada
• A hostilidade do Papa• As diferencias entre Norte e Sur• Trento e Istria están baixo dominio austríaco
5. O proceso de unificación de Alemaña5.1 Situación antes da unificación
• Dividida entre Prusia
5.2 O nacionalismo Alemán• Baseado nos compoñentes culturais(Volkgeist)• Crear un Estado forte que defenda á nación
5.3 Fases:• Creación da Confederación Xermánica (1815)
o Trinta e oito Estados• O Zollverein ou a Unión Aduaneira (1820)
o Unificación do mercado: Mercado nacional• As revolucións de 1848:
o Creación do Parlamento de Frankfurt: Representantes da Confederación
Xermánica elexidos por sufraxio universal
Fracasou polo autoritarismo de Bismarck e o estado Prusiano
• Bismarck e o estado prusiano (1862)o A unificación se fará a través de Prusiao Estratexia político-militar contra Austria,
Francia e Dinamarca: Dinamarca (1864)