Post on 01-Apr-2021
FábulasenVerso
Por
ConcepciónArenal
FABULAPRIMERA.
ELSOBRIOYELGLOTON.
Habíaenunlugarón
Doshombresdemuchaedad,
Unodegransobriedad
Yelotrograncomilón.
Lamejorsaluddelmundo
Gozabasiempreelprimero,
EstandodeEneroaEnero
Débilyentecoelsegundo.
¿Porqué,eltragóndijoundía,
Comiendoyomuchomas
Tumuchomásgordoestás?
Nolocomprendoafemía.
—Es,lereplicóelfrugal,
Ymuypresenteloten,
Porqueyodigierobien,
Porquetudigieresmal.
Hagadeestoaplicación
Elpedantepresumido
Siporquemuchohaleído
Creetenerinstrucción,
Ysiemprequeajuzgarfuere
Lareglaparasítome:
—Nonutreloquesecome
Sinoloquesedigiere.
FABULAII.
ELRIOYELARROYO.
Naciendounodeellaalpar
Elotroenremotosuelo,
Unrioyunarroyuelo
Llegabanjuntosalmar.
Enanchocauceyprofundo
Turbiocorríaelprimero;
Estrecho,claroysomero
Deslizábaseelsegundo.
Huyendolamuchedumbre
Ydeunniñoencompañía,
Unhombreadaracudía
Supaseodecostumbre.
Esteratodesolaz
Aprovechóleencorrer,
Hizoganadebeber
Ybeberquisoelrapaz.
Díjoleelpadre—¿Noves
Queestasensudorbañado?
Reposauntantoamilado
Paraquebebasdespués.
Elmuchachoobedeció,
Queeradecondiciónbuena,
Ysentándoseenlaarena
Arefrescarseesperó.
Comoestáimpaciente,muda
Unayotravezdeasiento,
Masparándoseunmomento
Formalexponeunaduda.
—¿Porquéserá,padremío,
Estoquesiemprereparo?
¿Comoestáelarroyoclaro
Ynoloestánuncaelrio?
—Hijo,allícercadelmar
Nacepuroelarroyuelo,
Ynadaencuentraenelsuelo
Conquesepuedaenturbiar.
Sihallarecasualmente
Tierraqueenturbiarledeba
Nuncaalosmareslalleva
Suescasaydébilcorriente.
Vienedelejanastierras
Esteriocaudaloso
Yporterrenofangoso
Ypormontesyporsierras.
Ypasaporlasciudades
Cuyainmundicia,hijomío,
Enturbiaelaguadelrio
Comoelalmasusmaldades.
Ymáslaorilladilata
Ycadavezmáspotente
Suirresistiblecorriente
Todoalpasarloarrebata.
Enturbiadoeste,yprofundo,
Claroynoprofundoaquel,
Nospresentauncuadrofiel
Deloquepasaenelmundo.
Elqueapacibleyserena
Buscasencillalavida
¿Habrácosaqueleimpida
Hallarladichosaybuena?
Massintiendolainquietud
Dealgunagrandepasión
Peligraenelcorazón
Laventuraylavirtud.
Noolvidesnunca,hijomío,
Queesdifícil,telojuro,
Sercomoelarroyopuro
Ysergrandecomoelrio.
FABULAIII
ELOSOYELLOBO.
Enlacristalinafuente
Quetanpuraelagualleva
Ensurápidacorriente
YsellamarioDeva
Cuandollegaalmarpotente.
YdeJuliocaluroso
Comoalasdocedeldía,
Llegóabeberpresuroso
Deunloboenlacompañía
Grandeycorpulentounoso.
Elaurasuaveypura,
Ylapraderaflorida,
Ylafuentequemurmura,
Todoadescansarconvida
Ypazofreceyventura.
Sentáronseadescansar
Elloboyelosojuntos
Noviendoanadiellegar,
Ydespuésdeotrosasuntos
Pónensedeesteatratar.
Yameacercoalavejez,
Dijoellobo,ypormástraza
Queenellopongo¡pardiez!
Cadadíahaymenoscaza
Ymáshambrecadavez.
PasandelAbrillasflores,
PasanlasnievesdeEnero
Sinqueenestosalrededores
Logreatraparuncordero
Alosmalditospastores.
—Teestámuybienempleado,
Respondiólegraveeloso,
¿Porquédelhambreacosado
Nohasdetragar,melindroso,
Deyerbaunsolobocado?
¿Porquénocomesmanzanas
Niperasnimoscatel,
Quedenombrarleentroenganas,
Nimaíz,niricamiel,
Nicerezas,niavellanas?
¿Tienederazónasomo
Tucarniceramanía?
Comedetodo,cualcomo,
Quesino,porvidamía,
Flacohasdetenerellomo.
Siacasodehambretemueres
Demicariñoleal
Nielmenorauxilioesperes;
Noesloquetepasaunmal
Sinoporquetúloquieres.
Maselloboreplicó:
—Sicomerfrutasnopuedo.—
—Puesqué,nolascomoyo?
Noauxiliaré,nohavamiedo
Alquelarazónnooyó.
Asíhallamosenlavida
Moralistascomoeloso
Queintentan,cosaessabida,
Conairemajestuoso
Cortarnosasumedida.
Pocoesquelahumanidad
Contrasusdogmasarguya,
Nohayotrafelicidad
Niotrarazónquelasuya,
Nitampocootraverdad.
Sídeunpechodolorido
Nocomprendenlaamargura
Exclaman:¡dolorfingido!
Yesnecedadólocura
Lapasiónquenohansentido.
Pornoséquefacultad
Delmundosejuzgandueños,
Ysugravenecedad
Creced;dicealospequeños,
Yalosgrandes,acortad.
Añoshacequeleoí
Decircomoreglaaunviejo
Ylaguardéparamí,
«Queelsabioaldarunconsejo
»Seacuerdapocodesí.»
FABULAIV.
ELLEONENFERMO.
Enfermoygravemente
Delosbosqueshallóseelsoberano
LEON,comodecimosvulgarmente.
Suestómagohastaallícualpocossano,
Nielmáslevesustentodigería
Sindolorinfinito,
Aunquesumajestadsolocomía
Lechón,tiernocordero,algúncabrito.
Sieraefectodeltiempoestadolencia,
Sidegravepesar,deincontinencia
Odelrudotrabajoylosdesvelos
Conque,gratoalosdioses,seafanaba
Elcetroasostenerdesusabuelos
Paraelpúblicobienyporsugloria,
Esunpuntodudosodelahistoria.
Masloqueestáprobado
Deunmodopositivoyconcluyente,
Esquealversedoliente
Tuvosumajestadlaextrañaidea
Dereuniralpuntounaasamblea
Yenelladiscutirdecuálsustento
Asuestómagodébilconvendría,
Ydecuálseabstendría
Pornocivoéindigesto.
Laturbacortesana,porsupuesto,
Alescuchardelreyelpensamiento,
Lepareciómuybiensegúncostumbre,
Envíansecorreos
Quevelocesrecorranlosestados
Paraquediputados
Enviécadaespeciealgrancongreso.
Reunidaporfinlamuchedumbre
Juradarenconciencia
Suhumildeparecer,decuyopeso
Serájuezelmonarca;yélprimero
Exponeconvozdébilsudolencia.
Hablarletoca,yhablauncarnicero
Diciendoqueelenfermosealimente
Conabundantecarneensangrentada.
Levántaseotroquedeaqueldisiente,
Puesaunqueseacierto
Queeslacarnealimentogratoysano,
Massaludablefueraalsoberano
Deanimalqueyadíasllevemuerto.
Unherbívoroenturnoestabaluego,
Elcualconvozsonoraymuchofuego,
Dijoqueelreyenbrevemoriría
Siobstinadoseguía
Cubriendodecadáveressumesa.
Laverdeyerba,lasabrosafruta,
Elrubiogranoyelpanaldorado,
Quelavistarecreayembelesa,
Decíaeloso,ledaránlavida.
Fuesuideaaplaudida
Perotrabóseenbreveunadisputa
Entrelospitagóricosseñores.
Elmaíz,lacebadayelcenteno,
Lauva,lacastaña,labellota,
Elregaliz,elheno
Ycuantosvegetales
Alimentalatierraensuanchoseno,
Tuvieronentreaquellosanimales,
Fieles,sinoilustradosdefensores.
Ycadacualalreylerecetaba
Elalimentomismoqueélusaba.
Despuésdemuchotiempoygranruido
Elpuntodiosumajestadleonesa
Porsuficientementediscutido;
Lepusoavotaciónycongranpriesa
Enlugardepesarlosvotoscuenta.
LaPrudencia(aunqueextrañacosasea
Verlaenunaasamblea,)
Estabaallí,(depasoporsupuesto)
Queentalesreunionesnosesienta,
Eimponiendosilencioconungesto:
«Reyinfeliz,ledijo,eresperdido
»Sienrecibirconsejoasíconsientes
»Deseresquedetisondiferentes,
»Yunavezqueconsejohayaspedido
»Tienestanpocoseso,
»Queelnúmerocalculasynoelpeso.»
Elmonarcalaoyósinhacercaso
Yviendoquedeaquellosanimales
Elnúmeromenorporcarneestaba,
Resolvióseavivirdevegetales.
Peroelnuevoalimento
Detalmodoalmonarcarepugnaba
Quemuypocotragaba
Yesoconascomuchoygrantormento.
Apocoqueesteplanhuboentablado
Muriódeinanicióneldesdichado.
Cuandomuchosvotosson
Comoeranenestahistoria,
Nocuentesconlamemoria
Pésalosconlarazón;
Nibusquesjamásconsejo
Enhombrequenoestuigual,
Aconsejarátemal
Aunquebueno,sabioyviejo,
Cadacualjuzgaporsí;
Dirátelaverdadfiel;
¿Peroquéverdad?Ladeél
Quenoesverdadparati.
FABULAV.
LAPERAVERDEYPODRIDA.
Ibaundíaconsuabuelo
Paseandouncolegial,
Ydebajodeunperal
Hallóunaperaenelsuelo.
Mírala,cógela,muerde,
Masprestoarrojaelbocado
Quemuypodridodeunlado
Estaba,ydelotroverde.
Abuelo,cómoserá,
Decíaelchicoescupiendo,
Queestaperaqueestoyviendo
Podridaaunqueverdeestá?
Elancianocondulzura
Dijo,vínoleesemal
Porcaersedelperal
Sinqueestuvieramadura.
Lopropiosucedealnecio
Queestandoenlaadolescencia
Desatiendelaprudencia
Desuspadrescondesprecio.
Alqueensípropioconfía
Comoenrecursofecundo
Eignorandoloqueesmundo
Engólfaseenélsinguía.
Quienasíintentanegar
Laveneracióndebida
Enelcampodelavida
Sepudresinmadurar.
FABULAVI.
LAVERDADENLAFERIA.
Polvosdenoenvejecer
Pregonabaenunaferia
Unhombredemejortraza
Quetienenporcomúnregla
Losqueaexplotarsededican
Lacredulidadajena.
Unosporvercomomiente,
Otrosporverquérevela,
Losmássinsaberporqué,
Engrannúmerolecercan.
Elrepitesupregón
Diciendoquelaexperiencia,
Excepciónnohapresentado
Ninguna,grandeópequeña
Quelaadmirableeficacia
Deaquellospolvosdesmienta.
Crecelacuriosidad,
Crecelabullaylagresca,
Unosempujanyríen
Entantoqueotrosreniegan;
Enfin,otrosimpacientes
Sacanalgunasmonedas
Yalpuntoalcambioreciben
Delospolvoslareceta.
Desdobláronlacuriosos
Eimpacientesdeleerla.
Decíaasí:«Corporal,
»Lagallardía,ylafuerza,
»Losatractivosyencantos
»Deesoquellamanbelleza,
»Gócesemientrassetiene,
»Massiempreenpocosetenga,
»Queenbreveeltiempolaarrastra
»Comoelvientounahojaseca.
»Maslahermosuradelalma
»Eltiemponoselalleva.
»Quienaprendeloqueesútil,
»Yloquesabeaprovecha,
»Quienconformeasuaptitud
»Cultivaelarteólaciencia,
»Quiendelasmalaspasiones
»Elperversoinstintoenfrena,
»Lafelicidadbuscando
»Dondeestarpuede,enlasbuenas,
»Susatractivoshará
»Queesténdeltiempoalaprueba,
»Yaquídenoenvejecer
»Elgransecretoseencierra.»
Lagentequeseesperaba
Hallarcosasestupendas
Gritadelchascocorrida:
¡Puestraenoticiasfrescas!
¿Yporestoelgranbribón
Nuestrodineronoslleva?
Enarbolanlosgarrotes,
Amenázanleconpiedra,
Elhombreyaintimidado
Lesdevuelvelasmonedas
Yhuyendolasilvaygrita
Vásealacasamáscerca.
Eraelamohombrediscreto
Debuenjuicioyalmarecta,
Yacogiéndolebenigno
Ledijodeestamanera.
—¡Perohombredemispecados!
¿Habéistenidolaidea
Dedaralpueblorazones
Cuandoprodigiosdesea
Ycreídoqueapagarlas
Ibaencorrientemoneda?
Dijeraisquevuestrospolvos
Sehacíanconunasyerbas
Quecrecenenlasorillas
DeunríoquecorreenPersia,
Mezclandoelastadeunciervo
QuevienedeFiladelfia,
Elpicodeunavestruz,
Eldientedeunaculebra,
Yunalavaportentosa
QuedeIslandiaseacarrea,
Cogidacongraveriesgo
DeloscráteresdelYecla.
Conestosyotrosdislates
Quedaramuysatisfecha
Lagente,buscaraluego
Elpico,eldiente,lasyerbas,
yelmineral,porboticas
Pordrogueríasytiendas,
Yvosquedaraispagado
Dejándolaasícontenta.
—¿Ydespués?—Seibanacasa.
—¿Yyo?—Ibaisaotraferia.
—¿Quedebementirsealvulgo
Sacáisenconsecuencia?—
—Nolodigohablandoenserio
Aunquetalvezlomerezca
Yaqueaplaudealqueleengaña,
Yescarnecealqueleenseña.
Masdigoquelarazón,
Yestopropioafirmaella,
Esgéneropocousado
Quenohallaenlaplazaventa,
Yreservarleescordura
Paraalgunoquelequiera.
—¿Yviviroscurecido
Ytalvezenlamiseria?
—Esposible.—¿Ypresenciar
Deunimpostorlaopulencia?
—Posibletambién.—¿Yver
Comounainmoralleyenda
Enqueelmisteriodelcrimen
Concinismoserevela,
Unahistoriamonstruosa
Deinsulsasfábulasllena,
Undramaquenielpudor
Nielbuensentidorespeta,
Otroqueacordarnoshace
DelgrancercodeViena
Asusautoresprocuran
Honores,fama,yhacienda,
Mientrasoscuroyhambriento
Sucumbeunhombredeciencia?
Yocreíquelaexcepción
Esaquedecísfuera
Ylojuzgotodavía.
—Puesamigono,eslaregla.
—¿Ypensáisquetaldesorden
Muchotiempodurarpueda?
—Nosolotemoquedure.
—Puesquéteméis?—Quecrezca.
¿Porventuraseestimula
Conhonoresniriquezas
Alqueenútilesestudios
Consumesuvidaentera?
¿Porventurasepersigue
Niaunenlaformaindirecta,
Alqueespeculaendecir
Loqueignorarsedebiera,
Ydelcrimenalformar
Laescandalosaepopeya,
Nobastándolecopiar
Fecundoenmaldadinventa?
¿Porventuraenestesiglo
Sontanvivaslascreencias
Quesehagaelbienporelbien
Sinesperarrecompensa,
Yserehúsedelmal
Lalucrativacarrera?
Mientrasloshombresdeestado
Losquedicenquegobiernan,
Deloqueesgobiernoyorden
Noseformenotraidea;
Mientrasjuzgueinapreciable
Atodoescritorlaventa
Quedesdeñaloqueinstruye
Ybuscaloquedeleita;
Mientrastriunfelaignorancia
Ytrocadaslasideas
Lalibertaddehacermal
Llamadalibertadsea,
Nofaltaráquienexplote
Minadetanricavena,
Niquienverdadessecalle,
Niquienpordineromienta,
Niquientomelalección
QueaUd.lehandadoenlaferia.
FABULAVII.
ELPERROYELGATO.
Sinohubomaliciaóyerro
Délahistoriaenelrelato,
Estábaseciertogato
Manoamanoconunperro.
Ponderabaentusiasmado
Desumañaenrecompensa,
Susasaltosdedespensa
Susvictoriasdetejado.
Yadescuelgounamorcilla
Aunqueestélejosdelsuelo,
Yaenelsótanomecuelo,
Yasorprendounaguardilla.
Sieslerdalafregatriz
¡Ayquéalmuerzos!unapolla
Olacarnedelaolla
Yelbesugoylaperdiz.
Aunquemedicen—¡Maldito!—
Lamaldiciónnomealcanza,
Tengayollenalapanza
Lodemásimportaunpito.
Noséyoporqueaprensión
Estássiemprecontutema,
Esmuysencilloeldilema
Comermalóserladrón.
Nosabesloqueesbuenqueso,
Nibuenpescado,niflan,
Niotracosaquemalpan
Oalgúndescarnadohueso.
Yenvezdelalibertad
Queenmitejadoposeo,
Ircontuamodepaseo
Sujetoasuvoluntad
¿Ycuálesdeestavirtud
Elgranpremio,lasdelicias?
Cuatroinútilescaricias,
Elhambreylaesclavitud.
TelucesporSanMartin,
Sitalgalardónpretendes.
—Hablasdeloquenoentiendes,
Respondiógraveelmastín,
Notengograndesregalos
Comotesucedeati;
Mastampocoandantrasmí
Amaldicionesyapalos.
Dirásqueentrevecesmil
Diezapenastedarán,
Masvalecariñoypan
Queodiocondulceypernil.
¿Tesonríesconmalicia?
Tesonríesynolloras,
¡Miserable!porqueignoras
Loquevaleunacaricia.
Gustáraslaunavezsola,
Estaqueventurallamo
Cuandomeacariciaelamo
Yyomeneolacola.
Cuandoalgunomehacemal
Osihacérmelopretende,
Midefensaalpuntoemprende
Aunconriesgopersonal.
Conelafányelahínco
Quemeabalanzoasucuello
Yelplacerquetengoenello
Yasualrededorcorroybrinco.
Entoncesnoesclavitud
Enlamansedumbrevieras,
Nitonteríadijeras
Queesladulcegratitud.
¡Quenotengolibertad!
¡Quelatienestumayor!
¿Nosigoamibienhechor
Porcariñoyvoluntad?
¿Dequenopuedesgozar,
Quegozarnodeboinfieres?
¡Miserable!haymásplaceres
Queeldecomeryrobar,
HaymásPerofuerayerro
Decírseloalmentecato
Que…¿puedeentenderungato
Lafelicidaddeunperro?
¿Sabeelgolosoruin
Ladichaexentadehiel
Queenserqueridoyserfiel
Puedetenerunmastín?
Ydelperroentusiasmado
Eraelrazonartangrave
Queresponderlenosabe
Elgato,yvasecortado.
Consejoencierrayprofundo
Delperroygatolahistoria,
Trayendoanuestramemoria
Loquesucedeenelmundo.
Elbienqueatodosexcede
Suelenollamarsebien,
Yaunlemiracondesdén
Elquealcanzarlenopuede.
Maseljuegoylacarroza
Ylaalfombradaescalera,
Esoloentiendecualquiera,
Porquecualquieralogoza.
Ylacomúnmedianía
Nimuybuenanimuymala,
Vedelperversolagala
Sincomprendersuagonía.
Quejuzgandoporsímismo
Juzgaelvulgosiempremal
Eldolordelcriminal
Yelplacerdelheroísmo.
Ysipenetrarpudiera
Deentramboselcorazón,
Quehaenvidiadosinrazón
Yquehadesdeñadoviera.
Extraviadamultitud,
Nocreasenlaventura
Delaindignacriatura
Queescarnecelavirtud.
FABULAVIII.
LOSDOSCABALLOS.
Cuidabamuchounfrancés
Doscaballosporsumano;
Eraelunojerezano
YeraelotroCordobés.
Ambosdeardientemirada,
Ambosdefuerteresuello,
Gruesoyencorvadoelcuello,
Lacabezadescarnada.
Eratantasuapostura
Queyoafirmosinrecelo
Pudieranserelmodelo
DePabloenlafielpintura.
Teníaelcordobésya
Dada,yconbastanteesmero,
Lainstruccióndepicadero
Queaunbuencaballoseda.
Corbetas,saltosatrás,
Consolturabracear,
Pasodeposta,trotar,
Grangalopeynadamás.
Educadoeljerezano
Condestrezaytinorara
Bailaba,saltabaunaro,
Respondíaconlamano.
Ynoconpocasorpresa,
Justoelpúblicoaplaudió
Cuandolapolcabailó
Ycuandocomióalamesa.
Otrasmilhabilidades
Hacíaquenorefiero,
Ganandomuybuendinero
Porvillas,yporciudades.
Enuna(sunombreignoro)
Quínolauningléscomprar
Yporélllegabaadar
Cantidad,ygrande,deoro.
Hizoinstanciaselinglés
Peroelamoresistía,
Ofreciendosiquería
Masbaratoelcordobés.
Yapodéis,dijoelbritano,
Puesdelosdosanimales
Masqueelcordobésreales
Durosvaleeljerezano.
Pardiez,singularajuste,
Dijoalverlounmozalbete
Boqui-rubioyregordete
Depocosañosyfuste.
¡Lindaidea!¿Padremío,
Sisonestosanimales
Absolutamenteiguales
Enhermosurayenbrío,
Serácuerdoyoportuno
Ounasolemnesandez
PorllevarseeldeJerez
Ofrecerveinteporuno?
Elmismopeloyalzada,
Elmismocuelloencorvado.
—Hijo,elunoestáeducado
Yelotronosabenada.
Alhacerlatasación
Delvalordecadacual
Olvidaste,yhacesmal,
Deapreciarlaeducación.
Parangónapenascabe,
Deescucharlonoteasombres,
Encaballoscomoenhombres
Entrequienignoraysabe.
Laproporciónquehasoído
Noesniconmuchobastante,
Sivaleunoelignorante
Valemilelinstruido.
FABULAIX.
ELESPEJOYLAVERDAD.
Enunodelosviajes
Quetuvolamalaidea
Dehacernoseconqueobjeto
Laverdadsobrelatierra,
Oyódeunespejoamigo
Sentidasyamargasquejas.
¿Dequémesirve,decía,
Quefielatusadvertencias
Repitaformaycolores
Consemejanzaperfecta,
Lomismoalpobremendigo
Yalquenadaenlaopulencia,
Allabradoryalherrero
Comoalosreyesyreinas,
Ydigalaverdadpura
Sinrodeosnicautelas?
Vánsedemísatisfechos
Aunqueincreíbleparezca,
Igualmenteloshermosos
Quelosdehorriblepresencia.
Digoaunviejo:—Esapeluca
Sevedesdemedialegua,
Yélvamuyhuecopensando
—Nadiequeespelucaacierta.
Dígole:—Tienesarrugas
Aunaremilgadavieja,
Yellapiensaalláentresí
—Puestengolacaratersa.—
Póneseelchatonarices,
Otrovayselascercena,
Elgordosequitacarnes,
Elqueesflacolasaumenta,
Multiplícaseelpequeño,
Elqueesmuyaltoséresta,
Yenfinaningunoheoído
Quéfeosoy,oquefea.
Sialgúnremedioeficaz
Nobuscasdeestaepidemia,
Temequetusantoimperio
Delmundodesaparezca.
No,respondiólaverdad.
Conlafazgraveyserena,
Midominaciónesjusta
Yseráporesoeterna.
Sitalvezporexcepción
Sesustraeelhombreaella,
Estaexcepciónqueteirrita
Casoshayenqueaprovecha.
Di:¿sisordoelamorpropio
Atusverdadesnofuera,
Cómoseconsolarían
Loshorriblesylasfeas?
¿Quémalhaysivaunajoven
Muyerguidaysatisfecha,
Sufealdadostentando
Comosifuerabelleza?
¡Esridícula!¿Quéimporta
Siemprequedichosasea?
Abundalavanidad
Porqueelméritoescasea,
Yenpazvivecadacual
Ignorandosumiseria.
Alverunenterisible
Quehuecosepavonea,
Masvanoconsusdefectos
Queotroshayconsusbellezas,
Lossabiosdebrochagorda
Elabsurdocacarean,
Yelhombrebuenoyprudente
BendicealaProvidencia.
FABULAX.
ELTESTAMENTODELLEON.
Cercasehallabaunleón
Desusdolorespostreros,
Ytigres,Panteras,lobos,
Todosamigosódeudos.
Dábanlemuycompungidos
Milinútilesconsejos,
Meditandocadacual
Porquéindustriaóporquémedio
Pescarálamayorparte
Delosbienesdelenfermo,
Quesemurióhastalacola
Sinhacerelmenorgesto,
Sindecirunapalabra
Niotorgarsutestamento.
Notáronlocuatroóseis
Quealejarondeallíelresto,
Porversilogra,decían,
Élpacientealgúnsosiego.
Enbuscadeunescribano
Unodeellosfuecorriendo
Entantoquelosdemás
Atanalrealpescuezo
Condisimulouncordel
Queenlamelenaencubierto,
Yentrelaropadespués
Bajahastacercadelsuelo,
Abeneficiodelcual
Tirando,singranesfuerzo,
Deldifuntoalacabeza
Comuniquemovimiento.
Cuandoasusatisfacción
Todosehallabadispuesto,
Danentradaalostestigos
Yalescribanoconellos,
Queeraunrespetablezorro
Notariomayordelreino,
Alcualhicieronpresente
Elestadodelenfermo,
Quehablarnolepermitía,
Aunqueeloídoperfecto
Conservaba,ylacabeza
Encabalconocimiento.
Presentáronleunasnotas
Queelreymismohabíapuesto,
Enlascualesexpresaba
Suvoluntadydeseo.
Masporsihubiesecambiado
Enelinstantesupremo,
Lascláusulasunaauna
Irlepodíaleyendo.
Yélporseñasledaría,
Ono,suconsentimiento.
Hízoseasí;preguntaba
Elescribano,ycorriendo
Tirabadelcordelito
Unodelosherederos,
Einclinabalacabeza
Paradecirquesí,elmuerto.
Hechólodeverelzorro,
(Quenodebíaserlerdo)
Yquisotenersuparte
Lucrativaenelenredo.
Preguntacongravedad
Sielreydesuamorenpremio,
Alinfrascritoescribano
Dejatrescientosmilpesos.
Alapreguntasiguióse
Delasorpresaelsilencio,
Sinqueeltestadorhiciera
Elmáslevemovimiento,
Locualvistoporelzorro
Dijoalvecinomuyquedo;
Osetiraparatodos
Oestáparatodosmuerto.
Eldelacuerda,pensando
Quenohabíaotroremedio,
Tiróparaelescribano
Ehízolecoheredero;
Quemalpuedecastigar
Quienesdecrímenesreo.
Poresohacetantodaño
Desdearribaelmalejemplo.
Cómplicesóacusadores
Handeserlossubalternos
Deljefequeloesenvano
Nosiendoenvirtudprimero
Parareprenderalmalo
Eslacondiciónserbueno,
Sinlocuallaautoridad
Esvana,vanoelderecho.
FABULAXI.
ELATURDIDO.
Dequímicaunprofesor
Porqueasuintentoconvino,
Conespíritudevino
Lahumedece,ysintemor
Asumanoaplicafuego,
Queardíasinpropiodaño,
Ydelfenómenoextraño
Laexplicacióndabaluego.
Violounmozocasquivano
Quelaexplicaciónnooyó,
Ylopropioejecutó
Mojandoenagualamano.
Demásestáelafirmar
Queseabrasó,elmentecato
Vinoelpadreapocorato
Yleovóasílamentar:
¡0h!quéterribledolor,
Vedcomotengoelpellejo;
Porseguirvuestroconsejo
Estomepasa,señor,
—¿Miconsejoporseguir?
Díjoleelpadreasombrado,
—¿Loqueenclasehayaobservado
Nomemandáisrepetir?
Siessencilloexperimento
(¡Ay!lamanosemeabrasa!)
Nomedecís«hazleencasa,
»Hazleotravez,hazleciento?»
Puesbien:hoyelprofesor
Conaguaunvasosacó
Ylamanoenelmetió
Mojándolaenellicor.
Luegovaconmuchaflema,
Laponejuntoalallama
Ylamanoseleinflama,
Y(estopasma)nosequema;
Yolomismopractiqué
Cuandoacasahubellegado,
Yhartocaromehacostado,
Viéndoloestáis,meabrasé.
¡Ah!¡señor!Elotrodía
Decíais,«laimitación
»Ayudalaeducación.»
—Ylorepitoafemía.
Tornóelpadreareplicar:
Niseyoporquétequejas;
Loquereferidodejas
¿Esporventuraimitar?
Elqueenayunassequeda
Delacausaylarazón
Yarepetirvaunaacción,
Estenoimita,remeda.
Elquelarazónmedita
Yalrepetirloqueve
Sabeelcómoyparaqué.
Estenoremeda,imita.
Yyaquedártelapuedo
Noolvidesestalección:
Esútillaimitación
Esperniciosoelremedo.
FABULAXII[3]
ELMASTINYELGALLO.
Sabidoesdecadacual
Queaúnmuchomásqueelcaballo,
Entrelosvanos,elgallo
Esvanidosoanimal.
Habíaenciertolugar
Unoqueelcuelloinclinaba
Cuandolapuertapasaba
Portemordetropezar;
Yerarisibleeltemor,
Queenunportóncomoaquel
Nollegaríaaldintel
Siendocienvecesmayor.
Estábaseenelcorral
Delacasaporguardián
Unjuiciosísimocan,
Ycansadodevertal
Díjole:señorgigante,
Elevelacabezainhiesta,
Queantesdedarconlacresta
Aunhadecrecerbastante.
¿Novescómonosebaja
Unhombreaunqueestémontado,
Yquenaneahantropezado
Loscarrosquetraenpaja?
¿Cómo¡votoaBelcebú!
Dondenopuedenllegar
Imaginasalcanzar
Siendomáspequeñotú?
Quedóseelgallocorrido
Nosabiendoquédecir,
Ycuandovolvióasalir
Fueseconelcuelloerguido;
Noporquetuvieraprisa
Suerrordereconocer,
Sinoquellegóatemer
Delcanmachucholarisa.
Delacienciaenelumbral
Lomismísimoseviera
Sipuertavisiblehubiera
Comohabíaenelcorral.
**
ELNIÑOYLAORTIGA.
Enundíadesolaz
Yporelcampocorriendo,
Unagrandeortigaviendo
Cogiólaincautounrapaz.
Costólecaroelerror
Alainfelizcriatura,
Ycualdeunaquemadura,
Sentíaelterribleardor.
Asubuenpadrebuscando
Quedelejoslehaobservado,
Mohínoyatribulado
Cuéntalesumalllorando.
Señor,nosécómofue,
Elmíserorepetía.
Osloaseguroafemía
Quecasinolatoqué.
—Deahívienetuperdición,
Quesiapretándolahubieras,
Dijoelpadre,nosintieras
Laterriblecomezón.
—¿Apretándola?—Cabal,
Asícomotelodigo,
Esecruelenemigo
Esdébil,superficial.
¿Vescómolaaprietoyo?
Puesnadatienedeextraño;
Tocándolateharádaño,
Masdestruyéndolano.
Sientremalvadosteobliga,
Aqueviviereslasuerte,
Estacualidadadvierte
Quetienencomolaortiga.
Eselperversoinsolente,
Porqueeselbuenoapacible;
Paraelquetiemblatemible.
Medrosoparaelvaliente.
ElsupremoHacedorpió,
Nególegrancorazón;
Nosésitendráexcepción,
Peroeslaregla,hijomío.
FABULAXIII.
LOSGEMELOS.
Robustasucesiónynumerosa
Recibióelamorpropiodeloscielos,
Orgulloyvanidad,tuvogemelos
Ariesgodelavidadesuesposa.
Ellaenana,detallaélprodigiosa,
Sonloshermanosdesdepequeñuelos
Exentodetemorunoyrecelos,
Otraapocada,débilymedrosa.
Júpiterqueobservóenlosdoshermanos
Elcarácter,lafuerzayproporciones
Dijo:«Queenmisdominiossoberanos,
Hayadosrazonablesdivisiones,
TúVanidad,inspiraalosmedianos,
YtúOrgullo,alosgrandescorazones.»
FABULAXIV.
ELOSOYELRELÓ.
Solíaunpiamontés
Darleccionesaungranoso,
Queportorpeóperezoso
Danzabamalendospies.
Aunquefácillalección,
Hartopocoadelantaba,
Yelhombreyasecansaba
Detantarepetición.
Díjole,voyasalir,
Tuentretantobailarás,
Ysinoadelantasmas
Apalostehabrédehundir.
Compasiónelosoimplora,
Peroelmaestroimplacable
Daporplazoimprorrogable
Paraaprenderunahora.
Sujetabienlacadena,
Renuévalelapromesa,
Vadespuésjuntoaunamesa,
Davueltaaunrelódearena
Diciendo:aquíestá¿leves?
Notedejohuesosano
Sialcaerelpostrergrano
Lohacesmal;hastadespués.
Yapenashubosalido
Recapacitandoeloso,
Concibióunplaningenioso
Yejecutóloatrevido.
Laarena,segúnreparo,
Llevaseeltiempoalcaer,
Silalogrodetener
Nocorreeltiempo,estoesclaro.
¡Granidea!deestemodo
Ahoradescansounpoquito,
Luegoladanzaejército,
Asíhaytiempoparatodo.
Pusoeldeseoporobra
Diestroinclinandoelreló.
Yadescansarseacostó
Sininquietudnizozobra.
Durmióse,eranatural;
Hastaqueoyendolapuerta.
Asustadosedespierta
Ytiemblaelpobreanimal.
Viendoasumaestroentrar,
Mientraslaropamudaba,
Pusoelrelócomoestaba
Yélcomosiempreabailar.
Puesadelantasbastante!
Díjolefueradesí
Elamo,¿quéhashechodi
Mientrasfaltéyotunante?
—Peroseñornoeslahora…
—Elrelódeposición
Cambiaste,¡miraelbribón
Conloquenossaleahora!
¿Atuinteligenciaescasa
Parecióleideabuena.
Decirquecuandolaarena
Nocae,eltiemponopasa?
Yenarbolandoelbastón
Conincreíblepresteza,
Dióledepiesacabeza
Elpremiodesuinvención.
Deesteanimallaignorancia,
Sinquererlonosrecuerda
Nomásingeniosaycuerda
Comúnunaextravagancia.
Entiéndesevulgarmente
Porelquitarselosaños
Cuandodeltiempolosdaños
Talesrestasnoconsiente.
¿Habrámayoridiotismo,
Nihabrápretensiónmásrara
Quenocambiandolacara
Negarlafedebautismo?
Noagreguéisalavejez,
Viejosdeincógnitafecha,
Unmaldevuestracosecha
Cualeslaridiculez.
Devuestrafamaenperjuicio
Nodigalarazóndura
Queperdéisenhermosura
Sinhaberganadoenjuicio.
Deesetrabajopenoso
Dejadladurafaena
Ydejadcaerlaarena
Odiránquehacéiseloso.
FABULAXV.
ElJUGADORGRAVE.
Enamorycompañía,
Connumerosostestigos,
Doshombres,nosésiamigos,
Estabanjugandoundía.
Yatiquevasaescuchar
Elcuento,dirédepaso
Porsercosaquehacealcaso,
Quenoerajuegodeazar.
Estabaeluncampeón
Silencioso,concentrado,
Sinmiraraningúnlado
Nioírlaconversación.
Ycontraídalafrente
Ysurostroechandofuego
Cualsituvieradeljuego
Honoryvidapendiente.
Elotro,quelasjugadas
Piensamuypocosinstantes,
Charlaconloscircunstantes,
Ydagrandescarcajadas.
Ysincuidadomaldito,
Nicalladoestániquedo;
Sigana,leimportaunbledo,
Sipierde,seledaunpito.
Habíaenlaconcurrencia,
Dediversacatadura,
Unhombredeedadmadura,
Yunjovensinexperiencia.
Preguntóleelviejo:—¿Cuál
Deaquellosdosjugadores
Concircunstanciasmejores
Teparece,ymásformal?
—Bah!dijoelmozo,puescabe
Buenadudaenmiopinión,
Elunounbotaratón,
Tanserioelotro,tangrave.
—Quésolemnedisparate
Crees,repusoelanciano,
Apostarayounamano
Enfavordelbotarate.
PorDios,quehadetenerseso:
Yserungrancalabaza
Contodasugravetraza
Pensativoelotroytieso.
Eldeactividadfebril,
Eldemeditarcapaz,
Buscaunratodesolaz
Enladiversiónpueril.
Maslapuerildiversión,
Esobjetodegranprecio
Porquebuscaenellaelnecio
Nodescanso,ocupación.
Miraelunocondesdén
Lasvictoriasdetablero,
Piensaelotromajadero
Quemucholustreleden.
Malsientalagravedad
Ennegocioquenoesgrave.
Amajaderíasabe
Ytrasciendeavanidad.
Alnotarestaseñal
Quedoparamidudando,
Siquienesformaljugando
Jugaráencosaformal.
FABULAXVI.
LOSCUMPLIMIENTOS.
Unmozalbeteespigado
Delosquehatiempogallean,
Perotancortodegenio
Comoeralargodepiernas,
Suinvencibleencogimiento
Sentíasobremanera.
Noesqueeralerdoelrapaz,
Distinguíaseenlasletras,
Peroentertuliayvisita,
Leaventajabacualquiera,
Ynuncalogróaprender
Esoquebuenasmaneras
Llamanunos,ybuentono,
Otrosdeeducaciónprueba,
Otroselegancia,mundo,
Yalgunospocossimpleza.
Reducidoenlasustancia
(Casoquesustanciatenga)
Aunafraseologíavana
Taninútilcomohueca,
Enquesemientecariño,
Enqueamistadseremeda,
Enqueseahorratalento,
Yenquesegastapaciencia.
Veíalonuestromozo
Demuydistintamanera
Yescarnecidoyburlado
Porgalanesybellezas,
Elmíserosejuzgaba
Sinoaprendíataljerga,
Yestedolor,paraélgrande,
Contóleundíaasuabuela.
Eraunacabalseñora
Machucha,cristiana,vieja.
Unpoquitosocarrona,
Yunmuchosesudaycuerda.
Lacualoyendoelapuro
Enquesunietoseencuentra,
Dejandoaunladolasgafas
Yconlasgafaslamedia,
Dijo:pocofundamento
Nirazóntienentusquejas.
Eresrobusto,capaz
Debuennaturalyprendas,
Paralasartesnomanco,
Nizurdoparalasciencias,
Estoesloquesobra,óbasta
Paraestarendondequiera
Sintemordeexcitarrisa,
Sinempachonivergüenza,
Tusafectosyrazones
Expresandoatumanera.
¿Quéteimportasinosabes
Convanaspalabrashuecas
Mentircomomiententodos
Paraquenadietecrea?
¿Nieljuicio,quedetiformen
Portrasgresordelaregla,
Cuatromozoscasquivanos
Ycuatrovanascoquetas?
¿Porquésientesignorar
Esoquesabecualquiera?
Notengasloquetedigo
Porelvotodeunavieja.
Yoconocíaunreligioso
Pájaroafemuydecuenta,
Yoílemásdeunavez
Quetodasesaslindezas
Quecumplimientossellaman,
Sonparalagentenecia,
Yqueelgenioyeltalento
Puedendispensarsedeellas.
FABULAXVII.
QUIENAQUIEN.
Unhombremuychiquitín,
Lahistoriasunombrecalla,
Mediraotrodegrantalla
Selepusoenelmagín.
Encontróunasillaamano,
Masapartólaconceño,
Quealaparqueendebleypequeño,
Eramentecatoyvano.
Pormásquehacialacabeza
Delotro,subrazoestira,
Mide,rectifica,mira,
Yotrayotravezempieza.
Ypormássolicitud
Queenlaoperaciónemplea,
Medidanohallaquesea
Detalcualexactitud.
Unoqueallíestabaviendo
Deesteneciolaocurrencia,
Perdiendoyalapaciencia,
lnterrumpiólediciendo:
Sinoesnecedadeslocura
Quefísicaómoralmente
Medirelpequeñointente
Aldemayorestatura.
FABULAXVIII.
LASDOSPERRAS.
Ciertodíadeverano
Yenlafaldadeunassierran,
Enconversacióndosperras
Estábansemanoamano.
Mastina,joven,valiente
Conlosloboscualninguna,
Eraresueltalauna
Alaparqueinteligente.
Largohocicoymalatraza
Teníasucompañera,
Mestiza,yquenodijera
ElmismoBuffonsuraza.
Conlosperrosacontece
Cualconhombreóconmujer,
Nosiempreesfácilsaber
Aquécastapertenece.
Digoqueenconversación
Estabanlosanimales,
Yentreotrascosasformales,
Tratarondeeducación.
—Barato,pacienteydiestro,
Paraqueenseñeamihijo,
Busco,lamastinadijo,
Hacedíasunmaestro.
—¡Unmaestro!tuestasloca,
Lereplicólamestiza,
Miraaversidescuartiza
Uncabritoconlaboca.
Siconunlobolalucha
Puedefuertesostener
Ylasvacasdefender,
Lodemásespaparrucha.
Yonadaenseñoalosmíos
Yellossabenmuybastante:
Esideaextravagante
Darentalesdesvaríos.
Yeslocuraesetucelo
Excesivo,aunparamadre,
Comohavividosupadre
Vivan,ycomosuabuelo.
Mascuerdatecreí;¡Bah!
Dejatamañaquimera
Quesiellohacersepudiera,
Otrolohubierahechoya.
Loquenadieosóintentar
¿Quiénintentarimagina?
—Ello,dijolamastina,
Poralgunohadeempezar.
Yciertovalelapena
Debuscarcosamejor
Quelavidadeunpastor,
Noesalaverdadmuybuena
Siempreporbreñasycerros,
Mucholoboypocopan,
Nodicemalelrefrán
Quedice:«vidadeperros.»
Cuandistintalaexistencia
Fueradeunperroinstruido!
Carne,pescado,embutido,
Lecheyquesoconfrecuencia,
Ygrandescomodidades
Decamayhabitación,
Conlasolaobligación
Dehacersushabilidades.
—Cómodeliras!—¿Porqué?
—Esoquediciendoestás
Ciertonoserájamás.
—Larazón?—Quenuncafue.
—Ysifuese?—Bah!patrañas,
Digoqueesliadaocurrencia.—
—Puescontodatuprudencia,
Amigamía,teengañas.
Sédeunperroquetrabaja
Desuamoenlacompañía,
Yjuegaalalotería
Ytambiénalabaraja.
Entremásdecuatrocientas
Personas,miraunoelamo,
Yélcorreylellevaunramo,
Yadivinayechacuentas.
Elhambreleesconocida
Soloporlosdemáscanes;
Paraotrosllenadeafanes,
Esdulceparaéllavida.
Conestosumercedvea
Comoeljuicionoheperdido,
Ycomoelquenohayasido
Noesrazóndequenosea.
Comoestaperramestiza,
Quiénnohavistoalgúnvarón
Consuinflexiblerazón,
Yconsucienciapostiza!
Simedianoómedianía
Tuvieraquedefinir,
Comotengodemorir
Asilodefiniría
Medianociertoanimal
Quesedicepensador,
Paraquieninnovador
Ylocoónecioesigual.
FABULAXIX.
LOSMONOSARQUITECTOS.
Demonosunacuadrilla
Gentestodasprincipales,
Quisosentarsusreales
EnunpueblodeCastilla,
Nosesabeapuntofijo
Elobjetodelviaje,
Peroungravepersonaje
Hablandodelcasodijo:
Queveníanaensayar
Dereformaunvastoplan
QueelgobiernodeTetuán
Noquisoallítolerar.
Segúnotrounacucaña
Buscabanlosmuypillastres,
Ypornosufrirdesastres
DieronlavelahaciaEspaña.
Conrefinadamaldad
Oconnobleintentoypuro,
Ellosapuertoseguro
Llegaronsinnovedad.
YenCastilla,comohedicho,
Amuypocodellegar
Quisiéronseavecindar
Porrazónóporcapricho.
Pensaronyafeconjuicio,
Quealasociedadnaciente
Seríamuyconveniente
Tenerpropiounedificio.
Sihablalahistoriaverdad
Supusieron,¡cosaextraña!
QuenosetieneenEspaña
Ideadepropiedad.
Puesllegadosaunsolar,
Sinpreguntarporsudueño,
Congranesfuerzoyempeño
Pusiéronseatrabajar.
Yfuegrandesualborozo,
Yfuemuchosucontento
Alhallarhechoelcimiento
Yaundeparedunbuentrozo.
Cadacualufanoempieza.
Ponenmanosalaobra,
Yenactividadlessobra
Loquelesfaltaencabeza.
Entretodosseconcierta
Comocosamuyurgente
Denecesidadpatente
Ponerdintelalapuerta.
Mashallalaejecución
Ungravetropiezo,yera
Nohallarpiedranimadera
Deoportunadimensión;
Páraseentonceslagente
Condesalientoprofundo,
Masciertoingeniofecundo
Lesproponeunexpediente,
Únasecadafragmento
Condiligenciaoportuna.
Ydemuchaspiezas,una
Hágase,propiaalintento,
Ysicadacualseesfuerza
Esteconsejoaseguir,
Habremosdeconseguir
Nuestroobjeto,uniónesfuerza,
Estohadichonosequien,
Ytansublimeverdad
Siesciertaenlahumanidad.
Aquíloserátambién.
Todosclaman;¡granidea!
Ysecundandoélintento,
Cadacualenunmomento
Piedraabundanteacarrea.
Elinventormuypaciente
Ydiestrolasvacasando,
—Yaestá,dicealfinjuzgando
Queeltamañoessuficiente.
—¡Alzad!Lasuertecorona
Nuestraconstanciayardor!—
Levantan,peroohdolor!
Lapiedrasedesmorona.
Hayquienjuzgacasual
Laconsecuenciaprecisa,
Yhacenotroensayoaprisa
Yotro,conéxitoigual.
Ysacanenconclusión
Conlógicorigorismo,
Queunapiedranoeslomismo
Quedepiedrasunmontón.
Quiénnoveenlasociedad
Pordesgraciaejemplosmil,
Delcortéstratopueril
Sincariñoysinverdad!
¿Hayparaesperarrazón,
Queeseremedoimpostor
Enlosdíasdedolor
Consolaráelcorazón?
Yporventura¿eseimpío
Mentir,afectosublime
Deunaalmaquetristegime
Podrállenarelvacío?
Niaunelcorazónvulgar
Queestafarsanoimportuna,
Siledejalafortuna
Puedeconsueloshallar.
Yesadichaderetazos
Quealgunostienenporbuena,
Cuandoladesgraciatruena
Caedeshechaenpedazos.
¿Silaexperienciacruel
Tieneestareglaensuabono,
Porquéimitamosalmono
Conlapiedradeldintel?
FABULAXX.
ELGORRIONYLAHORMIGA.
Ibaundíaciertahormiga
Delveranoenlomásrecio,
Sudandoamásymejor
Caminodesugranero.
Salióalpasoyladetuvo
Ungorriónmuyatento,
Haciendounacortesía
Cualpudieraunpalaciego.
Ellafríacontestóle
Fundadaaloqueyocreo,
Deprevisoraenlafama
Quegozaenelmundoentero.
Seacercóelpájaromas
Ydijoensumisoacento,
—Yovoy,señora,apediros
Unfavordemuchoprecio,
Yasuvalorseráigual
Migratitudyrespeto.
Único,hermoso,querido,
Muyjovenunhijotengo
Yquisieraeducación
Darlemejorquemedieron.
Sequedebieraenseñarle
Yomismoconelejemplo,
Mascriémeeneldesorden
Yreformarmenopuedo.
Paracorregirsusvicios
Hallapocafuerzaunviejo,
Peroelrapaznolostiene
Niinveteradosdefectos,
Yalvervuestraeconomía,
Vuestraexactitudyarresto.
Yquedeprevisióntanta
Porfrutodebidoycierto
Tenéislamismaabundancia
EnAgostoqueenEnero,
Mientraselhambredevora
Atodossuscompañeros
Queacentenaresperecen
Siesrigurosoelinvierno,
Comprenderácuantoimporta
Serparcoenelalimento.
Siquisieraisenseñarle
Suapetitoconteniendo,
Conunañodelecciones
Yacaso,acasoconmenos,
Llegaratalvezaser
Ungorrióndeprovecho.
Encuantoaloshonorarios
Nodudéisqueseráelpremio
Proporcionadoalservicio
Queyomásquenadieprecio.
Quisoexcusarselahormiga
Conmilfrívolospretextos
Queelpájaroconrazones
Echabaportierraluego,
Hastaquéalfinacosada
Díjoleclaro,noquiero.
Impelidoelgorrión
Porelcariñopaterno,
Escuchandolarepulsa
Irritósehastaelextremo
Deamenazarconlamuerte
Aldesventuradoinsecto.
Ellaalverletanfurioso.
Todatemblandodemiedo,
Contonohumildeycontrito
Echóseasuspiesdiciendo:
—Piedad,señor!Yodisfruto
Lafamaquenomerezco,
Yonoguardoenelverano
Víveresparaelinvierno.
Quepasocomodormida
Enprofundísimosueño,
Yheaquíporquelosrigores
Nuncadelhambrepadezco.
Admiróseelgorrión
Delreveladosecreto,
Yaunqueleparecióver
Ensuenergíayacento
Elairedelaverdad,
Quedóseuntantoperplejo,
Locualnotadoquefue
Porelafligidoinsecto
Dijo:—Siporeltemor
Habéiscreídoquemiento,
Unsabionaturalista
Quevivedeaquínolejos,
Decirpuedesobreelcaso,
Loquehayadefalsoócierto.
Pareciólealgorrión
Muyrazonableaquelmedio,
Ybuscóalnaturalista
Yhallólepordichaluego.
Díjoleencuatropalabras
Deeducaciónsuproyecto,
Lasescusasdelahormiga,
Susdudasysusdeseos.
Elsabiolerespondió:
—Diceverdadelinsecto—
—Peroseñor,todoelmundo
Piensaalrevés.—Yalocreo
Unhombreconojossanos
Vemásqueunmillóndeciegos.
Comojuzgarquierentodos,
Yelobservaresmolesto,
Asalgaloquesaliere
Horaadiestro,horaasiniestro,
Alprójimoleatribuyen
Cualidadesódefectos,
Deprimiendolavirtud
Oquemandoalvicioincienso.
Yestemal,queyaesantiguo,
Tienedifícilremedio
Sinoadquierenpropiavoz
Loshombresqueahorasonecos.—
Despidióseelgorrión
Cabizbajoaloíresto,
Ycuandoestuvoasussolas
Dijoparasucoleto:
—Asídeprudenteygrave
Famaseadquiereyprovecho.
¡Asísejuzganlascosas!
¡Puesseñor,estamosfrescos!
Segúnmehadichoestehombre
Queparecehombredeseso,
Enelmundoseequivoca
Loblancoconloqueesnegro,
Ysipersistoenbuscar
Mentoramirapazuelo
Hedehallarmuchasvirtudes
Comoestadelhormiguero.
FABULAXXI.
ELDAGUEROTIPOYLAPINTURA.
Orgullosalapintura
Aldaguerotipodijo:
Pormásqueteempeñes,hijo,
Nollegarásamialtura.
Alvulgoretratarás,
Quealvulgodesdeñoyo,
Peroalagentedepro
Alospríncipes,jamás.
Tutamañoreducido…
Luego,elnopodermirarte
Comoamídecualquierparte…
Lafaltadecolorido…
Trabajasconequidad,
Poresohashechofortuna,
Masnotienedudaalguna
Quesincolornohayverdad.
Yaunqueavecesaturuego
Iluminotusmonotes,
¿Quiénnovequesonpegotes.
Siidiotanoesóestáciego?
—Bien,dijoeldaguerotipo,
Aunciertoelhechoencuestión
Amiga,detuopinión,
Dispensa,noparticipo.
Juzgasquecelebridad
Entrelosgrandesnoadquiero,
Porquenosoyverdadero,
Yesporquedigoverdad.
Esporqueamentirnoacierto,
Yalcontemplarsuretrato
Seencuentrachatoelqueeschato,
Ysaletuertoelqueestuerto.
Porunainflexibleley
Sinconsultarsunobleza,
Tratoconigualllaneza
Alpordioseroyalrey,
Ynocualtúenmentirdiestro,
¡Cuántasveceshecopiado
Elsemblantedelmalvado
Comoera,vilysiniestro!
Nadahayenelloqueasombre
Obedeciendolosdos,
YoalavoluntaddeDios,
Tualavoluntaddelhombre.
Quientesorosacumule,
Enellienzoóelpapel,
Conlaplumaóelpincel,
Puedepagarquienleadule.
Yenestemundoembustero
Seguracosaestambién,
Quenuncahadefaltarquien
Mentirasdepordinero.
Sitúconservaslapalma,
Esqueelhombreensuabyección
Noquieremostrarcualson
Nisucuerponisualma.
FABULAXXII.
ELTEMPLE.
—¿Decidme,porquérazón
Unoalhierro,otroalacero
ComparabaD.Antero
ANemesioyaLeón?—
—Porqueconlosdosmetales
Gransemejanzaseadvierte,
Unodébil,otrofuerte,
Vinieronalmundoiguales.
Fiero,dealtivomirar,
Deindomablecorazón,
LimapareceLeón
Quenosedejarayar.
Maspatentesernopuede
Enlosdosladiferencia,
Nemesiosinresistencia
Dóblasealinstanteycede.
—¿Porquétandébilserá
Yelotrotanesforzado?—
—Muysencillo,estátemplado
Uno,elotronoloestá.
—¿Mascuálfuerzaesaeficacia
Tiene?decidmesunombre,
¿Quiénesetempledaalhombre?
—Hijomío,ladesgracia
FABULAXXIII.
ELMURCIÉLAGOYELRUISEÑOR.
—Oh!Enojosaluzdeldía!
Delsolhorriblepresencia!
¡Ycuandulcelaexistencia
Sinvosotrosgozaría!
Entoncesconlibertad
Salierayoacualquierhora,
Sinhuir,comohagoahora
Laenemigaclaridad!
¿LaProvidenciaestáciega?…
SilaProvidenciaexiste,
¿Cómoenmiquerellatriste
Siemprejusticiameniega?
Estounmurciélagodijo
Pocoantesdeamanecer,
Altiempodeirseameter
Cualsolía,ensuescondrijo.
Escuchóleunruiseñor
Causándoleindignación
Verconquépocarazón
BlasfemadelCriador.
Ydíjole:—Miserable!
Cómohasosadojuzgar
Loquenopuedealcanzar
Tupequeñezdespreciable?
¿Nituestólidaosadía
Cómoconseguirpretende
Porquetusojosofende,
Queennochesetorneeldía?
¿Sabesquesicomplacerte
QuisieraDiosporcapricho,
Necioyrepugnantevicho,
Hallarasluegolamuerte?
Atiinsolentehablador
Fuérateelcambiofatal,
Quesilaluztehacemal
Hasmenesterelcalor.
¿Quiénenmásdeunaocasión
Nohavistolacopiafiel
Delmurciélagoenaquel
Quemaldicelarazón?
Quéhicierassinella,di,
Maldiciente,aquiéndeslumbra?
Ellaaunospocosalumbra,
Yestosteguíanati.
FABULAXXIV
LOSMONOSFABRICANTES.
DosmonosalláenTetuán,
Personasmuyprincipales,
Eranentodorivales
Yentodocongrandeafán.
Dióleslarivalidad
Porhacerseaestosseñores
Delaindustriaprotectores
Conpúblicautilidad.
Losilustresadversarios
Dosfábricasdetejidos
Establecen,escogidos
Llevandolosoperarios.
Peroelmásinteligente
Niconmuchoseaproxima
Alosproductosqueelclima
Exige,enextremoardiente.
¿Cómohacertelasligeras,
Decíanconimpaciencia,
Siabsolutaeslacarencia
Delasmateriasprimeras?
Yhabiendoreflexionado
Losdirectoresrivales,
Enbuscademateriales
Mandansucomisionado.
Elunoteniendoencuenta
Nomásdelaeconomía,
Aunmonoignoranteenvía
Queconpocosecontenta.
Elotrounmonoinstruido
Buscaparaestamisión,
Dandoporcomisión
Salariofijoycrecido.
VienenacompraraEspaña.
Pagandoenbuenamoneda,
Unocapullosdeseda,
Yelotrotelasdearaña.
¡Quécompra!decíaelnecio,
¡Quésutilsaldráelvestido!
¡Siestáyamediotejido!
¡Yportanínfimoprecio!
Lleganalsuelonatal
Confeliznavegación,
Ycuentadesumisión
Póneseadarcadacual.
Entonceselgranseñor
Queporahorrardinero
Sevaliódeunmajadero,
Conocetardesuerror.
Conpacienciaycapital
Pagótangrannecedad,
Dejandolautilidad
Ylagloriaasurival.
Supartealainteligencia
Negándole,comoelmico,
Siempreleparecealrico
Queexigemucholaciencia,
Ysuobtusoentendimiento
Novequeenunsolodía
Destruyelatontería
Masqueexigieraeltalento
**
ELMONOARTISTA.
RecorríalaEuropaciertomono
Paraestudiarlosusosylasleyes,
Mandadoexpresamenteporsusreyes.
Personadistinguidaydebuentono.
Ansiosodellenardebidamente
Laregiacomisiónaélconfiada,
Desdeelalbaalanochemuyentrada
Corríaaverlotododiligente.
Bibliotecas,escuelas,parlamentos,
Fábricasytalleresyhospitales,
Coleccionesdeplantasyanimales,
Teatros,arsenales,monumentos.
Enfin,cuantonotablehayycurioso
Paraelhombredecienciaóelartista,
Filólogo,mecánicoóhumanista,
Loveíaómirabacuidadoso.
Llegóundía,siacasonoseengaña
Larelaciónquesusviajescuenta,
Deestesigloenelañodecuarenta
Acasadeunpintor,aquíenEspaña.
Presentólecualgravepersonaje,
Otromonodeentrambosconocido,
Acogióleelartistamuycumplido
Juzgandosolamenteporeltraje.
Suspinturassolícitolemuestra
Deméritoytamañodiferente,
Yunaentrelasmejoresexcelente,
DeMurilloinmortalobramaestra.
Noséporquérazónóquecapricho
Cubiertoconunlienzobarnizado,
Enlugarpreferenteyelevado
Habíapuestoelcuadrosusodicho.
Yenlacubiertamismaunagujero
Queunapartetansoloverdejaba,
Masqueelméritogranderevelaba
Quepodíatenerelcuadroentero.
Sinecharlodeverpasóadelante
Elviajeroilustreynoilustrado,
Quehabíagrandementeexagerado
Elméritodetodolorestante.
Velepasar,yadmíraseelartista
Quetaldesvíoacomprendernoacierta.
—Lapartedeesecuadrodescubierta
Nohará,señor,queenélfijéislavista?
¡Oh!reparadlebien.—Nomeparece,
Dijoconeldesdéndelaignorancia,
Quedesatinotalóextravagancia
Niprofundaatención,nihonormerece.
Unpie,yunasnarices,yunamano
Alparecerdehombre,yelhocico
Deunperroconlapatadeunborrico
Revuelto,esunpotajesoberano.
Puessiestoesenelplan,lasproporciones
Correspondenalplanperfectamente.
¡Noverqueesetamañonoconsiente
Pintarlasnaturalesdimensiones!
Yhabiendointerpretadoasídelarte
Lasreglasendiscursosindigestos,
Hizounacortesía,cuatrogestos,
Ysefueconlamúsicaaotraparte.
Sindudaesbienridículoestemono;
¿Peroesmásrazonablelaarrogancia
Conquelafilosóficaignorancia
HabladelCriadorengravetono?
«¿Yporquéhadehabermalgritanennecio?
»¿YporquésuexistenciaDiosconsiente?
»¿E1granSerbueno,sabio,omnipotente
»Veránuestrosdolorescondesprecio?
»Onopuede,ónoquiere:loprimero,
»Contrasuomnipotencianosarguye;
»Labondadlosegundoenélexcluye.»
Estodicenlossabiosdeagujero.
¡Lacreación!Elgrancuadrocubierto
Cuyamínimaparteveresdado
¿Quémedioelhombreciego,limitado,
Tieneparajuzgarleconacierto?
Saberquehaymásallá,¡cuánvanoempeño!
Elbuensentidoylarazónadvierte
Queentalempresaesdébilelmásfuerte,
Ymásgrandequiensientequeespequeño.
Poresofuerabienbajareltono,
Noridículoserópernicioso,
Noecharlaencosasgravesdegracioso,
Nisacarconsecuenciasalomono.
FABULAXXV.
ELANTEOJO.
JuanyPedro,unadisputa
Trabaronestrepitosa,
Sobresigrandeunacosa
Era,ósieradiminuta.
Lamanoenelcorazón
Jurabandecirverdad
Ambosconsinceridad,
Yunosoloconrazón.
Mirabanconanteojo,
Estandotodoelsecreto
Enqueelvidriodelobjeto
AplicabaJuanaelojo.
—¡Queesmuygrande,votoaCristo!
Exclamaba,mienteelculto.
Noeserror,esuninsulto
Negarmeloqueyohevisto.—
Ynolehicierancreer
Aunrompiéndolelacrisma,
Quenoesunacosamisma
Eltenerojosyelver.
Necioquelascosasves
Delsabioencontradicción,
¿Habráentuorganización
Unanteojoalrevés?
FABULAXXVI.
LOSSENTIDOS.
Trabajéayerconahínco
Lossentidosporcontar,
Oír,olerygustar,
Tocaryversonloscinco.
MimaestroD.Fortun,
Aseguraquenohaymás;
Papá¿decirmequerrás
Dóndecolocoelcomún?
—D.Fortunhablóenrazón,
Diolareglageneral,
Esesentidoideal
Setieneporexcepción.
—Dehablarsonextrañosmodos.—
¿Porquécomúnledijeran?
—Porquetenerledebieran,
Noporqueletengantodos,—
FABULAXXVII.
ELCHAPARRONDELASTRUCHAS.
Habíaenunaocasión
Encasadeciertoconde,
Queviveyonosédónde,
Numerosareunión.
Porcostumbrequealeypasa,
Yenverdadmuyracional,
Alasonce,cadacual
Retirábaseasucasa.
Puesbien:lasoncesonaron,
Paraotranocheaplazada
Dejaronunacharada,
Ytodosselevantaron.
Unodelosconcurrentes
Oyóunextrañoruido,
Aplicóatentoeloído,
Yexclamó¡llueveatorrentes!
Fuegenerallasorpresa
Habiendotodosdejado
Elcielomuydespejado;
Ydijoasílacondesa.
—Mientrasaclaralanoche,
Tomad,señores,asiento
Porquenotengo(ylosiento)
Paraconduciroscoche.
Sisiguelatempestad,
Preparandoestánlacena,
Aunquenoserátanbuena
Comoloesmivoluntad.—
Aesteagasajosincero
Elvalordanquesedebe.
Masjuzganpasaráenbreve
Porserfuerteelaguacero.
Ysiéntansemuyserenos
Aesperarcercadelfuego,
Quedejedelloverluego,
Oquelluevaunpocomenos.
Unoqueacansarseempieza
—Quieroverelchaparrón
Dijo:yabriendoelbalcón
Sacófueralacabeza.
Puesseñor,ónoséjota,
Onohaynubesenelcielo
Ysequísimoestáelsuelo
Ydeaguanocaegota.—
Dice:yvánsedecontado
Todosalpropiobalcón,
Ycongrandeadmiración,
Venqueestáelcieloestrellado.
Causalesnopocarisa
Elquidproquosingular,
Ytratandeaveriguar
Lacausa,aunqueesténdeprisa,
Peroestacausa¿cuálera?
Sencillacomootrasmuchas,
Queestabafriendotruchas
Maricalacocinera.
Yeltalpescadoalcaer
Enelaceitequehervía,
Unruidoproducía
Semejantealdellover.
Yeratallasemejanza
Altravésdelasparedes,
Que(nolotomenustedes
Aponderaciónóchanza)
Elmásperspicazoído
Puestoenigualcondición.
Lamismísimailusión
Porverdadhubieratenido.
lmaginecadacual,
Sienlacosamássencilla
(Testigoestafabulilla)
Hayriesgodejuzgarmal.
Sienelejemploencuestión
Unodeesperarcansado,
Aélnosehubieraasomado,
Osinohubierabalcón,
Cenarandebuenagana,
Marcháransearecoger.
Yaquelsoñadollover,
Juraranporlamañana.
Estorecuerdaelcalor
Conquegritansatisfechos
Ciertosprójimos:loshechos,
Peroloshechos,señor!
Siyosolodehechostrato
Yconfirmanmiopinión.
¿Dóndeestálaobservación
Deesoshechos,mentecato?
Tienestuseguridad
Queunhombreseaelquefuere.
Cuandounhechoterefiere,
Nohafaltadoalaverdad?
¿Ysiverídicofue
Afirmarásporventura,
Queunerrornoteasegura,
Ilusodebuenafe?
¿Ignoratuinsuficiencia
Loshechosalinvocar,
Quelacienciadeobservar
Esdemuypocoslaciencia?
Difícillaobservación,
Escasalavoluntad,
Grandelacomodidad
Detenerfijaopinión.
Poresocundeelerror
Llegandoanuestrosoídos
Estosgritosrepetidos:
¡Peroloshechos,señor!
Aellosdeberesponder
Elhombrecuerdoymachucho:
—Loshechosenseñanmucho,
Peroesaquiensabever.—
FABULAXXVIII.
ELHIERROYELTOPACIO.
Porquétanprecisoalmundo
Dijoelhierroamostazado,
Soymenosquetupagado
Yexcitodesdénprofundo?
Nicabana,nipalacio,
Existirpuedesinmí,
¿Túparaquesirves,di?
Ylerespondióeltopacio:
Unasencillaverdad
Tedarálaexplicación:
Tusirvesalarazón,
Yosirvoalavanidad.
Fijosdoshechosverás
Aunquedejusticiaajenos,
Quelarazónpagamenos,
Lavanidadpagamás.
FABULAXXIX.
ELCORDEROCONGARRASDELEON.
Sintiéndoseenferma,vieja,
Yviendocercalamuerte,
Conhartopesaradvierte
Sufinpróximounaoveja.
Ysielmomentopostrero
Miracondolorprofundo,
Masquepordejarelmundo
Esporsutiernocordero.
Delospeligroselnombre
Dice,ignoras,pobrebobo,
Loqueeselhambreenellobo
Yloqueesgulaenelhombre.
Masyosédóndetedejo
Ypocoenlasuerteespero,
Puescomoelrey,elcarnero
Raravezmueredeviejo.
Afligidaypesarosa
Inclinalatristefrente,
Masleocurrederepente
Unaidealuminosa.
¡Ideadesalvación!
¡Consueloamaltanacerbo!
Exclama,sí,yoconservo
Lasgarrasdeungranleón.
¡Ah!Micorazónpredijo
Cuandolasocultéundía
Queconellasdarpodría
Defensaamipobrehijo!
Haceunesfuerzopostrero,
Lasbuscaenpocosinstantes,
Yalamaneradeguantes
Selascolocaalcordero.
Saleelpobreteacampaña
Yaunquetarde,echadever
Queenquererledefender
Así,sumadreseengaña.
Vésetanembarazado
Conlasgarrasparaandar,
Queaunqueriéndoloevitar
Quédaseatrásrezagado.
Ycuandosumadrellena
Dedulceconsueloespira
Porquesegurolemira,
Sirvealoslobosdecena.
Quesielmaternalamor
Pordisculpablequimera
Lediolasgarrasdefiera,
Nolafuerzanielvalor.
Siempreunéxitofatal
Guardalanaturaleza
Alqueincurreenlatorpeza
Deolvidarsunatural.
Enllegandolaocasión,
Elmásvanoyaltanero
Haráloquehizoelcordero
Conlasgarrasdelleón.
FABULAXXX.
ELVASOROTO.
Unchicotraviesoytal
Comolosmássuelenser,
Porjugaróporcorrer
Rompióunvasodecristal,
Eragrande,hermoso,claro,
Suspirando,sedecía,
Tanhermoso,queafemía
Hubodecostarbiencaro.
¡Biencaro,válgameDios!
¿Yquéhabréderesponder?…
Massepuedecomponer…
Solosehapartidoendos.
Guardaréle,sí,mimadre
Quienlecompongahallará;
Yenestopensandoestá
Cuandoaparecesupadre.
Algoalverleseasustó
Deaquellavisitaajeno;
Mascomoelhombreerabueno
Elmuchachonomintió.
—Padre,tendrácompostura,
Serámenorasíelmal.
—No,hijomío,queelcristal
Tienemalasoldadura.
—Puesvicomponerunjarro,
Yunafuente,yunbarreño
Muygrande,yotropequeño.
—Cierto,porqueerandebarro.
Yaunqueesposiblequizás
Delcristallacompostura,
Quedarápocosegura,
Siendoinútilademás.
Debarrounatoscapieza
Sirveaunqueestéremendada;
Mascondiciónnoescusada
Esencristallabelleza.
Conservarotoesevaso,
Encierraentiunalección
Quesitienescorazón
Undíatevendráalcaso:
Comoelbarrocompostura,
Tieneennuestrasociedad
Todavulgaramistad,
Yrotaycompuestadura;
Peronosiendovulgar,
Sifueregrande,sublime,
Yserompe,sufreygime,
Masnolaquierassoldar.
**
LAENVIDIAYLAVANIDAD.
DicenqueundíaenelOlimpo
Armósegrantremolina
Entredioses,semi-dioses,
Héroesydemásfamilia,
Yeralacausadelmal,
Segúnunahistoriaafirma
Lasdisputasyloscuentos,
Loschismesylasrencillas,
Queperversasatizaban
LaVanidadylaEnvidia.
Noeralaprimeravez
Queelcotarrorevolvían,
YJúpiteraburrido,
Porquitárselasdeencima
Alatierralasmandó.
;Lindoregaloafemía!
Fueronperversasabajo
Lasqueeranmalasarriba,
Ycadaunaporsulado
Talesestragoshacían
Quefueprecisoremedio
Arbitrar,yatodaprisa.
JúpitermandaalDesprecio
Quelascustodieylassiga,
Yporqueseamásfácil
Guardaralassusodichas,
Queatadasunaconotra
Siemprecaminenunidas,
Conlocual,yaquenotodo
Granpartedelmalseevita
Yasí,desdeaquellafecha.
Sinoporafectoamigas,
Sonporfuerzacompañeras
LaVANIDADylaENVIDIA.
FABULAXXXI.
LATORRECUADRADA.
Habráslectoroído,
Sino,looyesahora,
Queunatorrecuadrada
Porilusióndeóptica
Alquelavedelejos
Paréceleredonda.
Lopropiosucedióle
AJuanitoCarmona,
Queacreersenegaba
Suverdaderaforma.
Losángulosdecerca
Alfinmirayseasombra.
Dijoentoncessupadre:
—Tenpresenteunacosa
Quesucedeenelmundo
Lopropioalaspersonas.
Lasesquinasdelejos
Parécenteredondas,
Teacercasytropiezas,
Telastimasylloras.
Juzgasiempredecerca,
Adistanciamuycorta,
Mira,yamirarvuelve,
Queaunasínadasobra.
FABULAXXXII.
ELLOBOMURMURADOR.
Entrelasbreñasdeuncerro
Undíadegrannevada,
Unloboasucamarada
Hablábaleasídeunperro:
—Esunmalditovecino,
Tancamorristaycruel.
Queparaestarlibredeél,
Yasenecesitatino.
Ladradorparalagente,
Entrometido,goloso,
Suspicazycauteloso,
Enfin,unperroindecente.
Pasabaenestaocasión
Cercadeallíunaraposa,
Paróseuntantocuriosa,
Yaloírlaacusación
Dijoparasucoleto:
—Andaquetecreaunbobo,
Perroaquienacusaunlobo
Debeserperrocompleto.
Encasoprósperoóadverso
Noecharásnuncaenolvido,
Queeselogioelmáscumplido
Lacensuradelperverso.
FABULAXXXIII.
EL.PAJARERO.
Enciertolugarhabía
Unricachosolterón,
Conlamásraraafición,
Osisequieremanía.
Yerapájarosjuntar,
Conmañadomesticarlos,
Yaunalgunosenseñarlos
Palabrasapronunciar.
Paróseallíunviajero
Sabio,modestoeignorado.
Hablárosledecontado
Delfamosopajarero.
Ansiosodeconocer
Cuantohallareútilóextraño,
Ypornosufrirengaño,
Fuloporsímismoaver.
Pájaroshallaenlaera,
Pájarosdoquierquepasa,
Estandotodalacasa
Convertidaenpajarera.
Mascuandocrecesupasmo,
Esalescucharaldueño
Quelehablacongrandeempeño,
Conincreíbleentusiasmo.
—Oh!ledice:escompasión,
Porquetú,señor,nosabes
Loqueserpuedenlasaves
Dándoleseducación.
Milespeciesquehoysecrían,
Yvivenabandonadas,
Siestuvieraneducadas.
Nolodudes,hablarían.
¿Enlaramadeabedul
Vesesaavenopequeña,
Quebatiéndolasenseña,
Susalasdehermosoazul?
Unañoharáparamayo
Quelaenseñocualsedebe,
Yesperoquehablaráenbreve
Tanbiencomounpapagayo.
—Escucha,santovarón,
Respondióleelviajero,
Quetupacienciaydinero
Gastascontalprofusión.
Dequienladichaselabra
Conqueasíextiendasprofuso,
Noyaderazóneluso
Massoloeldelapalabra?
Envezdeenseñarahablar,
Fuerasalahumanidad
Muymásútilenverdad
Sienseñarasacallar.
FABULAXXXIV.
ELVIDRIOYELBRILLANTE.
Enelpuntoculminante
Deunacoronaimperial,
Unpedazodecristal
Tenidofueporbrillante.
Ydepreciomuysubido
Estabaenunmuladar
Unbrillante,queapreciar
Ningunohabíasabido.
Estecambioestrafalario
Añosysiglosdurara,
Sialmuladarnollegara
Ciertodíaunlapidario,
Queobservandoporacaso
Elvidriodélacorona,
Portodaspartespregona
Serpurofondodevaso.
Desmintiéronle;¿enlugar
Tanalto,tanbajacosa,
Yotratanraraypreciosa
Enunsitioinmundoestar?
¡Absurdo!Barbaridad!
Yaunqueeraelhombremarrajo,
Costólemuchotrabajo
Probarquehablabaverdad.
YesqueloshijosdeAdán
Noapreciancomoesrazón,
Lascosasenloqueson
Sinoellugardondeestán.
FABULAXXXV.
ELJUGADORAFORTUNADO.
Conindeciblealegría
Tuvounjovenlanoticia
Dequelasuertepropicia
Lepremióenlalotería.
Tomaendurosunmillón,
Llevaasupadreeldinero,—
Queentonograveysevero
Daleestasantalección.
—Dime¿palabraformal
Nomehasdadodeenmendarte
Yaljuegolamenorparte
Noexponerdetucaudal?
—Tengoamásfavorderecho,
Yojuguésindudaalguna,
Perogané.—Ylafortuna
Acasovaríaelhecho?
Unaacciónmalanoestal
Deléxitocoronada?
Tufaltafuecalculada
Yelaciertocasual.
Comoestejustificados
Hállansepocosvarones,
Quejuzguenporlasacciones
Ynoporlosresultados.
Siquieresserjustoadvierte
Queenelcaosmásprofundo,
Confundidaestáenelmundo
Laprudenciaconlasuerte.
FABULAXXXVI.
LOSHIJOSDELUCIA.
PreguntábanleaLucía,
Madrededosrapazuelos
Iguales,erangemelos,
Cómoellalosdistinguía.
—Muyfácilmenteafemía.
—Nohalloyotaldiferencia.
—Larazónenmiconciencia
Estáalalcancedeunniño.
Señor,entodoelcariño
Vemásquelaindiferencia.
FABULAXXXVII.
LAFUENTE.
SosteníaDonCipriano
Queelaguadeciertafuente,
Seencontrabamáscaliente
Eninviernoqueenverano.
Quisosuinterlocutor
Saberporcuálilusión,
Aparienciaderazón
Teníatamañoerror.
—Silamanoenelestío,
Gravementerespondió,
MeteV.cualmetoyo,
Veráquéterriblefrio.
Siundíadeinviernocrudo
Repitelaoperación,
Decalorgrataimpresión
Sentirá.—Deellonodudo.
Refiriéndosealamano,
Grandeelerrorserdebía,
Estandoeninviernofría
Ycalienteenelverano.
Sabiendovuestraprudencia,
Parécenlesorprendente,
Queatribuyáisalafuente
Ynoavosladiferencia.—
Sólidofueelargumento,
Masaunasínobastó,
Comodicen,nocayó
Elhombredesujumento.
HastaqueenJulioyEnero,
Eltermómetroaplicando,
Yalbuensentidoapelando,
Saliódesuerrorprimero.
Nomiremoscondesprecio
Aunqueelcasonosasombre,
Larazóndeestebuenhombre,
Noera,niconmucho,unnecio,
Peroarraigadoyprofundo
Estáentodosciertovicio,
Yesalformularunjuicio
Hacerseelcentrodelmundo.
Convertirnosenmedida
Queatodossehadeaplicar,
Yvidayrazónjuzgar
Pornuestrarazónyvida.
Trasformarlassensaciones
Comoelhéroedeestecuento
Enapoyoyfundamento
Deextraviadasopiniones.
Pensemosquealjuzgarmal
Conpropioyajenodaño,
Paraenmendarelengaño.
Nohaytermómetromoral.
FABULAXXXVIII.
ELRETRATISTA.
Quisoretratarseuntuerto,
—Llamóalefectoaunpintor,
Ynotuvoelbuenseñor,
Enverdadmuybuenacierto.
Retratóledeperfil
Delladodelojosano
Yelhombreledijo:—Hermano
EstenoesMateoGil.
Yesgrandepuerilidad,
Tuertosoydetodosmodos,
¿Cuandopuedenverlatodos,
Aquéocultarlaverdad?
Vengapuesotroretrato.
Queprontoapagarleestoy,
Masnoquieroporquiensoy
Pasarporunmentecato.—
Yhaciendonuevoconcierto
Elpintoradocenado,
Llevaelperfildibujado
Delladodelojotuerto.
Gilledice—puesreniego
Detansingularartista;
¿Conqueallíconbuenavista
Aparezco,yaquíciego?
Esunaideaexcelente,
Ydeadmirarlanoacabo,
Onotedoyniunochavo.
Omeretratasdefrente.
—Ensubterfugiossutiles
Aquéandar,esescusado.
Confiesoaustedmipecado,
Noséhacermásqueperfiles.—
Lomismoqueestepintor
Haceelvulgodelosjueces,
Perjudicandounasveces,
Yotrashaciendofavor.
Yesabsurdo,viveDios,
Queportorpezaópordolo,
Nospintendeunladosolo
Nosiendoigualeslosdos.
FABULAXXXIX.
ELPERROHAMBRIENTOYELHARTO.
Ellonosesabecómo
Unperrodenarizlista,
Deunadespensaprovista
Robódecerdoungranlomo.
Deaquellastajadastiernas
Llenarlatripavacía
Pensaba,yserelamía
Huyendoraboentrepiernas.
Cuandoenparajesevio,
Seguroasuparecer,
Ansiosoempezóacomer,
Yunamigoquelevio
Perrodeunasolterona,
Quehartopordemásestaba
Dormíaencama,ypasaba
Lavidamásregalona;
Viendoconquébuenagana
Cuentaibaadardesupresa.
Dijo,—veoconsorpresa
Quenopiensasenmañana.
Comeshastareventar
Yesbienabsurdoafemía,
Sabiendoquealotrodía
Notienesparaalmorzar.
Unpocodesobriedad
Cualperroavisadoten,
Mañanatesabrábien
Encontrarlaotramitad.—
—Quientalabsurdoaconseja
Yenesetonotangrave,
Respondióelotro,nosabe
Loquepuedeelhambreañeja.
Alquedesdelaniñez
Latripavacíatenga,
Nohaycosaquelecontenga
Sipuedehartarseunavez.
Viciosellameódelito
Esmásfácilenverdad.
Sufrirlanecesidad,
Queenfrenarelapetito.
—Fuera,dijoelregalón,
Insistirtiempoperdido;
Eresperroenvilecido
Dignodetucondición.
Diciendoestosealejó.
Apocomuriósuama
Yniregalosnicama,
Niaunquecomerencontró.
Trasmuchosdíashambriento
Logróhacerunagranpresa,
Ydándoseacomerpriesa
Devorólaenunmomento.
Elotroquefuetestigo
Desugranvoracidad,
Díjole:—¿ylasobriedad
Quepredicabas,amigo?
—Ah!replicóelconsejero,
Muyneciofui,bienlosé
Cuandodemaleshablé
Queyonosentíprimero.—
Estancomúncomoinjusto
Deuncuitadoalverlapena,
«Suconductanofuebuena»
Exclamarconceñoadusto.
Tuqueasíairadorepruebas,
Queacusasconacritud,
Dime,¿tuausteravirtud
Hasufridomuchaspruebas?
Tuqueexigesheroísmo,
Quejuzgascontalrigor,
Fuerasacasomejor
Viéndoteenelcasomismo?
Nocondenescondureza
Creyéndolepervertido,
AImíseroquehasufrido
Ladesgraciaylapobreza.
Ycuandotufallodes,
Noteolvidesdeunacosa,
Queeslaculpamuydudosa
Yqueeldolornoloes.
Casisiempreesinjusticia
Laausteraseveridad,
Yladulcecaridad
Escasisiemprejusticia.
FABULAXL.
LOSNAUFRAGOS.
Unaventurosatropa
Deactivosaventureros,
Despuésdeallegardineros
DabalavueltahaciaEuropa.
Unoconmenosvehemencia,
Seafanóporjuntaroro
Buscandoansiosoeltesoro
Queinstrucciónsellamayciencia.
Laestrañaresolución
Repruebansuscamaradas,
Llamándoleacarcajadas
PormoteD.Excepción.
Comoencasossemejantes
Sucederáalqueasíobre,
Elvolvióinstruidoypobre,
Ellosricoseignorantes.
Diceunpresencialtestigo,
Queaquellahuesteopulenta,
Enunbuqueporsucuenta
Suhaberembarcóconsigo.
Yqueagranproximidad,
Delpatrioyqueridosuelo,
Denubessecubreelcielo
Yrugelatempestad.
Lasolasembravecidas
Lanzanlanaveaunaroca,
Yconfatiganopoca,
Loshombressalvanlasvidas.
Deaquelpeligroenpresencia
Dejantodosutesoro,
Losqueeranricosenoro;
Nadaelqueeraricoenciencia
Esteencuéntrasealmomento,
Mediosdevivirhonrosos,
Ellosporlosvergonzosos
Hallanapenassustento.
Enépocadepravada
Porelcultodelmetal
Presentarejemplotal.
Sejuzgaráinocentada.
Peroenépocaninguna
Esrazóncifrarelbien
Enloqueelmenorvaivén,
Arrastradelafortuna.
Yelquedeelloestéenedad,
Formarprocureensímismo
Untesoroquealabismo,
Nolancelatempestad.
FABULAXLI.
LOSDOSPERROS.
Dosperros,unosapiente
Yotroquenadasabia,
Estabanhablandoundía
Desuvidadiferente.
Lamia,dijoelprimero,
Estállenadedelicias,
Hácenmetodoscaricias,
Cómobien,ycuantoquiero.
—Puesyo,exclamabaelsegundo,
Hambrientoyapaleado.
Soyelmásdesventurado
Perro,queexisteenelmundo.
—Miamo,elsapienteañadió,
Bienpuedeenseñarteati;
Siaprendes,comoaprendí,
Estaráscomoestoyyo.
Trabajandoconafán,
Teinstruiríasdecontado,
Ycuandoestéseducado,
Viviráscomounsultán.
—Yoeducarme!¡Quéocurrencia!
Envano,amigo,teempeñas,
BailarEntenderporseñas…
¡Puesyaesmenesterpaciencia!
—Entonces¿porquétequejas
Siporvivirenholganza
Lamásrisueñaesperanza
Indolenteyneciodejas?
Comoelperroobservoyo,
Quetodosquierentener
Lasventajasdelsaber,
Perosutrabajono.
FABULAXLII.
LAROSAYLAESPINA.
Detentarlemuycapaz,
Cogióunarosaunrapaz
Demayociertamañana.
Eltristenoimaginó
Queenobjetoasíprecioso,
Nadahubieradedañoso,
Yunaespinaseclavó.
—Padre¿aquétantabelleza?
Sihacedaño¿aquéeseolor?
—Hijoelplaceryeldolor,
Mezclólanaturaleza.
Misterioenverdadprofundo,
Perocomoenelrosal,
Mezcladoselbienyelmal
Hasdeencontrarenelmundo.
FABULAXLIII.
LAPARCIALIDAD.
Porlosrelievesdeunplato,
Restodeunagranmerienda,
Armaronbravacontienda
Unperrochicoyungato.
Elperroanterioridad
Alegadeposesión
Yalegabaconrazón,
Queeralapuraverdad.
Peronohabiendotestigo
Queensuapoyodepusiera,
Agriasemáslaquimera
Yllegaunnuevoenemigo.
Esteignoralacuestión,
Causadetantofuror,
Masdelcompadreenfavor
Fallasinapelación.
Elperrocuandoestooyó
Dijo:—Sondosyyouno,
Alejarmeesoportuno—
Yafuerdeprudentehuyó.
Entonceselgatojuez,
Muygravepuntoporpunto
Enterósedelasunto
¡Yerabuentiempopardiez!
Muchasvecesconpasión
Lopropioelhombreejecuta
Atendiendoaquiendisputa
Ynoaquientienerazón.
FABULAXLIV.
ELOSOACUSADOPORELBUEY
ydefendidoporellobo.
Dioensercarnívorounoso
Ytantodañocausó,
Queenbreveseleformó
Unprocesoruidoso.
Fijóenbreveeltribunal
Paraversucausadía,
Unloboledefendía
Yeraunmansobueyfiscal.
Siendodeentrambosnotorio
Elcarácteryelinstinto,
Hablarentonodistinto
Oyeabsortoelauditorio.
Trataellobodepiedad,
Decompasión,deternura,
Ycuantoessublimeypura
Ladulcefraternidad.
Ycomodebeobtener
Clemenciasudefendido;
Aunqueunmomentoenolvido
Hayapuestosudeber.
Elbueyhabladecastigo,
Dejusticiayescarmiento:
Finmerecidoysangriento
Pideparasuenemigo.
Alqueosódeaquellasuerte
Hollarlaleynatural
Haciendoasurazamal
Espocodarlelamuerte.
Habíaenlaconcurrencia
Oyendoelcélebrejuicio
Uncachorrillonovicio
Sinmundoysinexperiencia.
Queadefensoryfiscal
Oyendohablar,elmuybobo,
Creyóqueeramansoellobo
Yelbueyunfieroanimal.
Contusjuiciosmáscuidado,
Díjolesumadre,ten
Quesueleserlotambién
Elquedefiendeaunmalvado.
Indicioes,ymuyfatal,
Encontrardelmalescusa;
Quienalmalvadonoacusa
Noaborrecemuchoelmal.
Envezdeesacompasión
Delcrimenenlapresencia,
Elbuenoporexcelencia
Irasiente,indignación.
Esdelmaloelegoísmo
Quienleimpeleaserclemente
Conelcrimen,porquesiente
Quesedefiendeasímismo.
Esagranfacilidad
Queabsuelveelcrimenajeno,
Bondadindicaenelbueno,
Yenelperversomaldad.
FABULAXL.
ELARTISTAYELARTESANO.
Murió,yonoséenquéparte,
Unescultorafamado
Muydignodesercontado
Entrelosgeniosdelarte.
Vendióalpuntoelheredero
Susestatuasdemásprecio,
Lamásbellacompróunnecio
Escultormuychapucero.
Ysinquenadalearguya
Sobreelcasolaconciencia,
Tienelabellaocurrencia
Dehacerlapasarporsuya.
—Faltaelropajeyunpie,
Puesbien,lohagoenunmomento
Comopropialapresento
Dice,yfamaganaré.—
Elrobador,dichoyhecho,
(Aprisaqueeltiempoapremia)
Vístela,yenlaAcademia
Lapresentasatisfecho.
Ábreselaexposición,
Pasanlosindiferentes;
Masdelosinteligentes
Fijaalpuntolaatención.
—Queesobradicen,seve
Deunartistadetalento
Fueraenverdadunportento;
Peroesetraje…esepie…
Yeraasí,queelpersonaje,
Destellodeungenioaudaz.
Raroygrotescodisfraz
Teníaenvezderopaje.
Llegóeldíaseñalado,
Váseenfinelpremioadar,
Massufalloalpronunciar,
Dudaelimparcialjurado.
—Bellaestatua!obramaestra!
Dicen,notienerival,
Peroesetrajefatal
Grandeestupidezdemuestra.—
Delosjuecesunseñor
Quesindudanaciójuez
Lesdijo:—Porestavez
Llamemosaquíalautor.
Vuestranobleprobidad
Trate,comoaelloseinclina,
Nodeseguirlarutina
Sinodehallarlaverdad.
Tieneporjustoelmotivo
Laartísticareunión,
Ydelaestatuaencuestión
Vieneelpadreputativo.
Eljuezquelehizollamar,
Despuésdeobservarlebien,
Conmalocultodesdén
Empiézaleainterrogar.
—Deestaestatua(habladaquí
Delaverdadellenguaje)
Hicisteisvoselropaje?—
Yelhombreafirmaquesí.
—EntoncesandadconDios,
Elquetalobrahaesculpido
Yelautordeesevestido
Porfuerzadebenserdos.
Deartesanosenelgremio
Talvezpodréisconseguir
Dineroconquevivir,
Masnodelartistaelpremio.
Hombrevanoqueteempleas
Enpescaracáyallá
Alquevieneyalqueya
Lasmásnotablesideas;
Miraqueestiempoperdido,
Sualcanceelnecionosiente,
Yapercíbeseelprudente
Queessolotuyoelvestido.
FABULAXLVI.
LASDOSRAPOSAS.
Ibanafuerdehambrientascavilosas
Conalgunainquietudymasgalbana,
Dejuliocalurosounamañana
Muycercadeunaaldeadosraposas.
Teníalaunadeellasbravatraza,
Equívocasmanerasygazmoñas;
Peroentrambasadoseranbisoñas
Enelartedifícildelacaza.
Lleganaunapraderaquevecina
Estádeciertamíseraaldehuela,
Páraselamásdiestraconcautela
Atisbandomuygordaunagallina.
Elpájarodomésticohaciacasa
Iba,yparóseconvisiblepasmo,
Admiraciónprofundayentusiasmo
Alcontemplarunaperdizquepasa
—Ave,ledice,queconraudovuelo
Atraviesasdenubeselcelaje.
Deadmiraciónrecibeelhomenaje
Queextasiadateenvíadesdeelsuelo!…
Entonceslaraposainteligente
—Acometamos,dice,esteavechucho,
—Vásenosaescapar,volarámucho.
—Apostaraaquenomimejordiente.
—¿Sábeslotú?—PorvidadelDiosBaco!
¿Puesqué,siollavolaracondestreza
Porventuraelogiaralatorpeza
Conquesemueveeseotropajarraco?
Biendiscurrenaveceslasraposas;
Sabe,sigeniosenbuscarteafanas,
Queelhombreaquienadmiranlasmedianas
Nuncaserácapazdegrandescosas.
FABULAXLVII.
ELCALCULO.
Jacintoelestudiante,
Dispuesto,vivaracho,
Excelentemuchacho,
Eraunpocopedante.
Undíaqueasaltar
Conmásafánseesfuerza,
Ocúrrelelafuerza
Delsaltocalcular.
Somosmuymajaderos,
Sinreglatrabajamos,
Yasínosfatigamos
Dijoasuscompañeros.
Formemosecuación:
Yfuerza,Edistancia;
Tododesdelainfancia
Debehacerseenrazón.
Maslosotrosrapaces
Menosadelantados,
Cálculoscomplicados
Dehacernoerancapaces.
Yprosiguensaltando
Conlamayordestreza,
Singastarlacabeza
Susfuerzascalculando.
Buscapapelypluma
Elmozo,ycongranflema
Elpropuestoproblema
Daporresueltoensuma.
—¡Lacienciacómoeleva!
Dice,¡oh!cuántofecunda!—
Yunazanjaprofunda
Saltarquiereporprueba,
Alcálculosujeta
Suesfuerzo,perozas,
Cae,yapocomas
Llévaselepateta.
Diotanfuerteporrazo
Quepormuybienlibrado
Setuvoeldesdichado
Condislocarseunbrazo.
Enestounalección
NosdaelpobreJacinto:
Nuncaloqueesdeinstinto
Pidasalarazón.
FABULAXLVIII.
ELPARROCOYLOSFELIGRESES.
Unpueblo,quesegúndicelahistoria
SehallaenelinteriordeAndalucía
Padeció,comadeotranohaymemoria,
Unahorriblesequía.
Consternadalagente
Miraelcampoasolado,
Ysielaguanoacudedecontado
Lamejorfincadeaquelpingüesuelo
Nodarálasimiente.
Losojosvuelventodoshaciaelcielo
Imploranconfervorypiedadmucha
Remediobreveatanacerbosmales,
Maselcielonoescucha
Porrazonesqueignoranlosmortales.
Viendoqueinútilmente
Supiedadimploraban,
Impíoslosmásdeellosblasfemaban
Conbocamaldiciente.
Eraelcuradelpueblounvirtuoso
Varón,modestoygrave,
Yoyendoaquellenguajeescandaloso
Pormásquedeldeberbollenlosfueros,
Diceconvozsuave
Asusmalresignadosfeligreses,
—Unadeclaracióntengoquehaceros.
Hoycesandelasuertelosreveses:
Amí,aunquepecadorflacoeindigno,
Elpiadosocielo
Deestarevelaciónmecreyódigno.
Sucólerajustísimadepone,
Yparaenviaralabrasadosuelo
Lalluviadeseada
Quecadacualimplora,
Solaunacondiciónsencillaimpone.
«Queunánimedéelpuebloylibrevoto
»Porelcualdetermineclaramente
»Deempezarallovereldíayhora;
»Siasínofuere,elpactoquedaroto.»
Cuandoestooyólagente
Cadacualavotarseprecipita;
Unoquierequelluevaenseguidita.
Otroqueelsolseveleconcelaje;
Porquetienequehacerciertoviaje,
Queleimportamuymasquelacosecha;
Votandoasíqueeldía
Siguientehadelloverdesuregreso.
No,legritamuypocosatisfecha
Unamoza,pardiez,nohadesereso,
Precisamenteestoyderomería.
Otroyerbasegada
Tiene,yleharíaelaguagravedaño
Hastaverlaencerrada;
Otroelaguanoquiereenaquelaño
Porquenoescosechero
Sinotratanteengranos
Cuyaabundanciaatascasugranero.
Yotros,enfin,conmilprotestosvanos.
Pornohacerelrelatomásprolijo,
Tantasdificultadesopusieron
Quedeacuerdocomúnnoconsiguieron
Señalaralalluviadíafijo;
Diosnoescuchólacharlainoportuna
Yelagualesmandóporsufortuna.
Entonceselbuencuraasílesdijo:
«Oh!juiciosdeloshombres,juiciosvanos,
»¡Ohdesdichadasuerte!
»SilapusieraDiosennuestrasmanos
»Fueravidainfelizytristemuerte!
»Limitadarazónyvanaciencia
»¿Porquéacusasimpía
»LadulceProvidencia
»Diciendo—ensulugarmejorsería?
»Sellayaellabioinmundo,
»QuesiDiosunmomento
»Sudirecciónfiaseatutalento,
»Nuevocaostornaraaserelmundo.»
FABULAXLIX.
LACORZAYLARAPOSA.
Trasunalargacamorra
Conmastinesysabuesos,
Molidashastaloshuesos
Unacorzayunazorra,
Yaladébilclaridad
QuedespedíalaLuna,
Desuprecariafortuna
Hablabancongravedad.
—¡Ah!Decíalaraposa,
Siyoalanaturaleza
Debieratuligereza,
Fueramisuerteotracosa.
Ciertamentenoimagino
Porquéutilizastanmal,
Esepoderespecial
Dandocarrerassintino.
—Sintino!¿Poresoscerros
Hacerpuedomásquehuir
Sidecercaoigolatir
Alosmaldecidosperros?
Pueslleváramepateta
Sienvezdecorrerligera
Apensarmeentretuviera…
—Nodigoqueteestésquieta.
—¿Puesentoncesquédirás?
—Quesisalvartepretendes
Cuandolacarreraemprendes
Miresbienadóndevas.
¡Correr,correr,mascorrer,
Yporuninstintociego,
Avecesalmismofuego
Dequehashuidovolver.
Ysintinonimedida
Tumuchafuerzaemplear,
Paraveniraparar
Dondehassidoperseguida!
¡Hacerdetuperdición
Instrumentolastimoso
Esemediopoderoso
Quetienesdesalvación!
Así¡votoaBelcebú!
Muriótupadreytuabuelo,
Yenverdadmuchorecelo
Queasíhabrásdemorirtú.
Tomeparasuconciencia
Estaleccióncadacual,
Quenohadevenirlemal,
Aunquepresumadeciencia.
Cualquierpersonadejuicio
Entodoeventoposible,
Porquesabequeestemible,
Estáenguardiacontraelvicio
Peroaquellasdemásseso,
Lasdegrandescualidades,
Desusbuenasfacultades
Notemennuncaelexceso.
Resultandoenconclusión.
Sergravecausademal,
Loquedebienmanantial,
Fuerasujetoarazón.
Juzguealadichanocivo
Cualquieraquenoestéloco.
Lomalo,yamuchoópoco,
Lobuenosiesexcesivo.
FABULAL.
LOSDOSHERRADORES.
Yoconocíunmariscal,
Vulgoalbéitaróherrador,
Sempiternoclavador
Detodopobreanimal.
Loparece,masnoescuento,
Tanbuenamañasedaba,
Queloscaballosclavaba
Noventaynuevedeciento.
Eraantiguoenellugar,
Yhabíaenlavecindad
Unmozodehabilidad
Queacababadellegar.
Pasarondosviajeros,
Cuyasdoscabalgaduras,
Veníansinherraduras
Enlosremosdelanteros.
Infórmensedeunvecino
Quelesdacuentacabal
Delantiguomariscal,
Ydelquehacepocovino
—Elviejoesmaloenverdad,
Elotronosehaestrenado,
Variosmehanasegurado
Queesmozodehabilidad.
—Conélvoy,dijoPerico,
Quesiendoelotrotanlerdo
Enprobar,quédiablospierdo?
¿Túquépiensashacerchico?
—Loqueesrazónhedehacer
Andrésreplicóatrevido.
Valemásmalconocido
Quebuenoporconocer.
Ydiciendoestasandez
Vásealviejosindemora;
Alcabodemediahora
Pénenseenmarchaotravez.
VueladePericoeljaco,
ApocodíceleAndrés:
—Estacojea¿noves?
SíporvidadelDiosBaco.—
Yeratanurgenteelcaso
Queantesdeandarmedialegua,
Clavadalapobreyegua
Nopodíadarunpaso.
—MealegroporSanBeltrán,
ExclamóPedroconrisa,
Veteahorasitienesprisa
Caballeroenturefrán.
Cuandoelrefránesprudente
Yocomonadieleaprecio,
Masdelosqueestánennecio
Meriobonitamente,
Ycreorazóntener,
Cuandosiemprehepreferido
Alomaloconocido
Lobuenoporconocer.
¿Tegustóestelibro?Paramáse-BooksGRATUITOSvisitafreeditorial.com/es