Post on 22-Jun-2015
description
LANTEGI BATUAK-EN HIZKUNTZA MODU
INKLUSIBOANERABILTZEKO GIDA
PRAKTIKOA
LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN
ERABILTZEKO GIDA ERABILTZEKO GIDA ERABILTZEKO GIDA
Esan beste batera!
Argitaratzailea:
Lantegi Batuak FundazioaTxorierri etorbidea, 12 48180 Loiu
info@lantegi.com
www.lantegi.com
www.ergohobe.net
Diru-asmorik gabeko erakundea gara,
urritasuna —batez ere adimen-urritasuna eta
Bizkaian— duten pertsonei egokitutako lan-
aukerak sortzen dituena.
Ekimen iraunkor eta lehiakorrak
sortu eta kudeatzen ditugu; pertsona
urrituen enplegagarritasuna sustatu, eta
gizarteratzeko eta laneratzeko hainbat
ibilbide eskaintzen dizkiegu: orientazioa eta
prestakuntza, okupaziorako eta enplegurako
programa bereziak, eta enplegu normalizatua
eskuratzeko bitartekaritza.
Argitalpen honen edukiak Creative Commons-en
lizentziaren erabilpena baldintzapean argitaratuak
dira. Argibide gehiago http://creativecommons.
org/licenses/by-nc-nd/3.0/deed.eu
LANTEGI BATUAK-EN HIZKUNTZA MODU
INKLUSIBOAN ERABILTZEKO GIDA
PRAKTIKOA
1. 2. 3.Aurkezpena Sarrera Ideiak argituz…
4. 5. 6.Kontzeptu teorikoak
4.1 Androzentrismoa
4.2 Sexismoa
Hizkuntzaren erabilera ez
sexista egiteko baliabideen
laburpena
5.1 Lantegi Batuak-en
Euskeraz ere…
7. 8.Irudi bidezko komunikazioa Bibliografia
LANTEGI BATUAK-EN HIZKUNTZA MODU
INKLUSIBOAN ERABILTZEKO GIDA
PRAKTIKOA
2
LANTEGI BATUAK-EN HIZKUNTZA MODU
INKLUSIBOAN ERABILTZEKO GIDA
PRAKTIKOA
1. AURKEZPENA
Joan den 2008az geroztik, Berdintasun Plana garatu eta ezartzen
gabiltza Lantegi Batuak fundazioan, hau da, gure erakundean berdintasun
errealaren alde lan egin eta hori lortzeko beharrezkoak diren ekintzak
gauzatu eta abiaraziko dituen baliabidea. Bat baino gehiago dira
berdintasun plan horren zutabe nagusiak: sentsibilizazioa, prestakuntza-
ekintzak, gure prozesu bakoitzean genero-ikuspegia txertatzea, etab.
Hizkuntzaren erabilera da zutabe horietako beste bat.
Barne nahiz kapon komunikazioa izan ohi da, erakunde guztietan,
harremanak kudeatzeko oinarrietako bat. Egunero-egunero elkarrekin
komunikatzen diren 2.700 lagunek osatzen dugu Lantegi Batuak, elkarrekin
hitz eginez, e-mailen bidez, fax bidez, zirkular bidez, jakinarazpen bidez,
eta baita lanpostuan bertan elkarri uzten dizkiogun ohar txikien bidez ere.
Komunikatzeko modu horietako bakoitzak balio jakin bat dauka. Erakunde
bakoitzak bere jardunean erabiltzen dituen hizkerak eta irudiek, haren
kultura korporatiboa islatzen dute. Horregatik, hizkuntzak ere lagungarri
izan behar du gure erakundeko gizon eta emakumeek egiten duten lana
bistaratu eta aintzat hartzeko. Zentzu horretan, nahitaezkoa da hizkuntza
hori aldatu eta eboluzionatzea, beharra egonez gero.
Gida honen helburuak hauek dira: hizkuntza sexista eta androzentristaren
erabilera detektatu eta zuzentzea, eta irakurlearen hausnarketa sustatzea,
aldaketaren aurrean aldeko jarrera hartu dezan eta espresatzeko dituen
ohiturak hobetzeko ahaleginak egin ditzan.
Hori horrela, hizkuntza berdintasunean oinarrituta eta modu ez sexistan
erabiltzeko jarraibideak eta tresnak jaso ditugu hemen, bai euskaraz, bai erabiltzeko jarraibideak eta tresnak jaso ditugu hemen, bai euskaraz, bai erabiltzeko jarraibideak eta tresnak
gazteleraz.
Azkenik, irudiak erabiltzeari dagokionez ere zenbait gomendio jaso nahi izan
ditugu. Hizkuntza, izan ere, ez da idatzitako edo esandako hitzez soilik osatzen.
Irudien bidez ere komunikatzen gara; horien bidez ere islatzen ditugu gure
errealitatea eta gure ideiak. Horregatik, irudiak erabiltzeko modua eta horiek
erakusten dutena gure diskurtsoaren adierazgarri izango da.
2. SARRERA
Eskura ditugun zeinu multzoa da hizkuntza, ikusten, sentitzen edo
pentsatzen duguna adierazteko erabiltzen duguna.
Hizkuntza, era berean, gizon eta emakumeen arteko berdintasun erreala
lantzeko tresnarik funtsezkoenetakoa da. Hitzek, hitz horiek adierazteko
moduak, eta mezuak eraikitzeko erabiltzen ditugun esamoldeek zeresan
asko daukate gure buru barruko taxutzeaz, gure aurretiko jarreraz eta gure
aurreiritziez. Izan ere, hizkuntza bat ikasten dugunean, komunikatzeko
baliagarri izateaz gain, zenbait ezagutza, balio, aurreiritzi, estereotipo,
jarrera eta ideologia ere geureganatzen dugu. Ideiak eta gure inguruan
duguna definitzeko tresna dugu hizkuntza. Errealitatearen isla baino ez
da. Hizkuntzari ematen diogun erabilera aldatuz gero, errealitateari buruz
dugun kontzeptua ere aldatu egingo da. Errealitatea nola izendatu, halako
zentzua eta esanahia emango diogu.
Lantegi Batuak-en urte asko daramatzagu urritasunen bat duten pertsonen
integrazioaren alde lanean, eta badakigu zer-nolako garrantzia duen
gauza bakoitzari dagokion izena ematea. Ikusi dugunez, pertsona urrituez
jarduteko erabili izan ohi den hizkerak gizarteak unean-unean kolektibo
horri buruz zeukan iritzia ezagutzeko balio izan digu.
Kontu handiz ibili gara estereotipo negatiboz beteriko hiztegia ez
erabiltzeko, eta jarrera proaktiboa izan dugu urritasunaren irudia hobetuko
duen hizkera geureganatzeko. Izan ere, hitzek ez daukate, berez, mundua
aldatzeko gaitasunik; hala ere, errealitate berriak eraikitzeko lagungarri dira:
hitzen bidez jendea baztertu edo barne hartu dezakegu.
LANTEGI BATUAK-EN HIZKUNTZA MODU
INKLUSIBOAN ERABILTZEKO GIDA
PRAKTIKOA
4
Urritasuna ulertu eta izendatzeko modua aldatu egin da, gizon eta
emakumeen arteko harremanak aldatu diren bezala. Emakumeen
agerikotasuna eta gizartean duten zeregina aldatzen ari da; horregatik,
hizkuntza ere egoera berri horretara egokitu beharra dago. Hizkuntza gure
zerbitzura dagoen tresna baita, bizia eta malgua. Gizartean gertatzen diren
aldaketak islatzen ditu eta, horregatik, aldatu eta moldatu egin daiteke,
gizartearen etengabeko aldakei erantzuteko.
Sexista ez den hizkuntzak gu guztiok izendatzen gaitu, inor baztertu gabe.
Ez da kapritxo bat, ez da moda bat, berdintasuna lortzeko tresna baizik.
IZAN AUSARTAK:
Ez izan beldurrik inoren iritziei:
zergatik ez erakutsi aurrera egin
nahi dugula?
5
ZERGATIK ERABILI NAHI DUGU HIZKUNTZAZERGATIK ERABILI NAHI DUGU HIZKUNTZAZERGATIK ERABILI NAHI DUGU HIZKUNTZAINLUSIBOA GURE ERAKUNDEAN:
• Hogeita hamar urte inguru daramagu
lanean urritasuna duten pertson
en
inklusioaren alde, eta espezi
alistak lanean urrita
suna duten pertsonen
inklusioaren alde, eta espezi
alistak lanean urrita
suna duten pertsonen
gara berdintasunaren aldeko borrokan.
inklusioaren alde, eta espezi
alistak
gara berdintasunaren aldeko borrokan.
inklusioaren alde, eta espezi
alistak
• Gizon eta emakumeen artean baldintza
berdinak egotea lortzeko lanean ari
gara, diskriminazio oro baztertuz
eta pertsona ororen lan-
eta gizarte-
garapenerako ingurune a
proposa
sustatuz. garapenerak
o ingurune aproposa
sustatuz. garapenerak
o ingurune aproposa
• Desberdina izatea eta berdintasun-eza
ez dira gauza bera.
• Gure ustez, dibertsitateak eta
pertsona bakoitzaren desberdintasunak
berrikuntza eta sormena indartzen dute
pertsona bakoitzaren desberdintasunak
berrikuntza eta sormena indartzen dute
pertsona bakoitzaren desberdintasunak
lan inguruneetan, eta per
tsona bakoitzak
barruan duen onena eman dezake.lan ingurune
etan, eta pertsona bakoitzak
barruan duen onena eman dezake.lan ingurune
etan, eta pertsona bakoitzak
LANTEGI BATUAK-EN HIZKUNTZA MODU
INKLUSIBOAN ERABILTZEKO GIDA
PRAKTIKOA
6
• Frogatu egin dugu badakigula
aldatzen, eboluzionatzen, ikasten eta
guztiontzako komunitate berdinagoa,
inklusiboagoa eta justuagoa
eraikitzen.
• Berdintasunean oinarrituta au
rrera
egitea, heztea eta sentsib
ilizatzea ez
da emakumeei, erakunde publikoei edo
ikastetxeei soilik dagokien zeregina
. da emakumeei, erakunde publikoei edo
ikastetxeei soilik dagokien zeregina
. da emakumeei, erakunde publikoei edo
Gure komunitatea osatzen dugun
gizarte-eragile guztioi d
agokigu, baita
gizarte hori osatzen dugun pertson
ei
ere.
• Urritasunen bat duten pertson
ek nahi
duten lekuan lan egiteko gai direla Urritasunen
bat duten pertsonek nahi
duten lekuan lan egiteko gai direla Urritasunen
bat duten pertsonek nahi
erakutsi badiogu gizarteari, nolatan e
z
gara gai izango hizkuntza justua
goa
erabiltzeko, emakumek gizartean
agerrarazteko, hizkuntza eraikitzaile
bat sustatzeko?
7
LANTEGI BATUAK-EN HIZKUNTZA MODU
INKLUSIBOAN ERABILTZEKO GIDA
PRAKTIKOA
8
3. IDEIAK ARGITUZ…
Hona hemen gizon eta emakumeen arteko aukera-berdintasunaren
alorrean erabili ohi diren zenbait termino. Gida honen helburuak hobeto
ulertzeko lagungarriak izan daitezke. Bibliografian ageri diren hiztegi eta
gidetatik jaso dira definizio guztiak:
SEXUA/
Gizon eta emakumeen arteko desberdintasun biologikoak identifikatzen
ditu, unibertsal eta aldaezintzat jotzen direnak.
GENEROA/
Sexu batekin edo bestearekin jaiotzearen ondorioz kulturalki pertsona bati
esleitzen zaizkion balio, sentimendu, jarrera, jokabide, gaitasun, rol…eta
abarren multzoa da; betiere, gizarte bakoitzaren arabera, une historiko jakin
bakoitzean, gizon nahiz emakume batek zer egin edo izan beharko lukeen
kontuan hartuta. Laburbilduz, pertsonen garapen integralari mugak jartzen
dizkion egitura kulturala da.
Bai generoa, bai genero-harremanak “egitura sozialak” dira; hau da, aldatu
egiten dira gizarte batetik bestera, eta garai batetik bestera.
Gizarte bakoitzak sexu bakoitzari egozten edo esleitzen diona izendatzen
du. Gizon eta emakumeei esleitzen zaizkien ezaugarriak, eginkizunak eta
jokabideak ez dira desberdintasun biologikoen ondoriozkoak, “sexuaren
arabera emandako paperaren araberakoak” baizik; eta hori da, hain zuzen,
“naturaltzat edo normaltzat” barneratu duguna.
9
Bereizi eta banandu egiten da, batetik, alde biologikoa (sexuari dagokiona)
eta, bestetik, alde kulturala (generoaren bidez zehazten dena).
SEXISMOA/
Sexuaren arabera egiten den pertsonen diskriminazioa, sexu bata bestea
baino gutxiago dela uste delako.
Teoria hori sexu femeninoaren gutxiagotasunean oinarrituta dago, hau da,
gizon eta emakumeen arteko desberdintasun biologikoetan. Emakumeak
gizonak baino gutxiago direla kontsideratzen duen antolamendu sinbolikoa
eraikitzeak esan nahi du estereotipozko jarrerak nahiz jokabideak sortzen
direla, eta sexu bat bestearen mende uzten dela.
Funtsean, emakumeenganako gutxiespena eta balio-eza erakusten duen
jarrera da, emakumeen beraien edota egiten dutenaren aurrean.
ANDROZENTRISMOA/
Errealitatearen ikuspegi maskulinoa da. Ikuspegi honen berezko ezaugarria
da, gizona hartzen duela unibertsoko zentro, azterketarako parametro eta
errealitatea nahiz giza espeziearen esperientzia unibertsala analizatzeko
oinarri. Gizon-emakumeak gizonezkoarekin nahasten ditu. Sexismo-mota
espezifikoa da, eta emakumeak ezkutatuz eta horiek ez definituz adierazten
da, batez ere.
Ikuspegi teorikotik eta ezagutzaren ikuspuntutik eraikitako mundu-ikuskera
da, non gizonezkoak diren guztiaren ardatz eta neurri, gainerako guztia
ezkutatuz eta ikusezin bilakatuz, besteak beste, emakumeek gizarteari
egiten dizkioten ekarpenak.
MATXISMOA/
Emakumeen baliogabetzea oinarri duen jokabidea.
FEMINISMOA/
emakumeen eskubideak aldarrikatzen dituen pentsamenduaren korronte
filosofikoa da. Gizon eta emakumeen arteko eskubide-berdintasuna
defendatzen du, modu horretara, gizartearen egitura guztietan
berdintasunez parte hartzeko aukera izan dezaten.
LANTEGI BATUAK-EN HIZKUNTZA MODU
INKLUSIBOAN ERABILTZEKO GIDA
PRAKTIKOA
10
11
Mugimendu sozial eta politikoa ere bada, gizon eta emakumeen arteko
aukera nahiz emaitza berdintasuna defendatzen duena. Berdintasun
horren helburua ez da homogeneizatzea, gizon eta emakumeen aniztasuna
aitortzea baizik.
Horrez gain, pentsamendu zientifikoa ere bada, errealitate globalaren
interpretazio-paradigma eskaintzen duen heinean, gizon zein emakumeena
alegia.
LENGOAIA/
Kultura adierazteko sistema da.
Pertsonek elkarrekin komunikatzeko erabiltzen duten zeinu multzoa,
errealitatea sinboloen bidez adierazteko gaitasuna duen gizarte-eraikuntza.
Eraikuntza sozial eta historikoa den heinean, gure pentsamoldea
baldintzatu eta munduari buruz daukagun ikuspegia zehazten du.
SEXISMO LINGUISTIKOA/
Diskurtsoko zenbait egitura eta mezutan emakumeenganako
diskriminaziozko tratamendua da, bai erabilitako terminoagatik, bai esaldia
bera eraikitzeko moduagatik.
BERDINTASUNA/
Baliokidetasun-erlazioa da, eta horren jatorrian dago pertsona guztiek balio
berbera dutela, haien arteko desberdintasunak alde batera utzita (sexua,
arraza, adina, urritasuna...).
Berdintasuna diziplina anitzeko terminoa da, eta generoaz bestelako
eremuak ere barne hartzen ditu, hala nola, sexu-joera, arraza edota etnia,
sinesmen erlijiosoak, urritasuna eta adina, eta gizartea osatzen duten
pertsona guzti-guztiek ongizate soziala eskuratzeko duten eskubidea
aipatzen du.
LANTEGI BATUAK-EN HIZKUNTZA MODU
INKLUSIBOAN ERABILTZEKO GIDA
PRAKTIKOA
12
GENERO BERDINTASUNA/
Pertsona guztien balio-berdintasunean oinarrituriko baliokidetasun-erlazioa
da, pertsona horren sexua kontuan hartu gabe; horregatik, aukera nahiz
eskubide berberak izan behar dituzte.
Genero-berdintasunak esan nahi du gizon eta emakumeenganako
tratuan ekitatea egon behar duela, gizarte-egitura osatzen duten esparru
guztietara sartu, eraiki eta gozatzeari dagokionez: esparru politikoa
ekonomikoa, lanekoa, familiakoa, kulturala, osasuna, aisia… erakundea
edozein dela ere: hezkuntza arlokoa, osasunekoa, administrazio publikoa,
sektore pribatua eta, oro har, gizartea bera.
GIZON ETA EMAKUMEEN ARTEKO AUKERA-BERDINTASUNA/
Gizon eta emakumeen arteko berdintasunari dagokionez gizartean dauden
berdintasun-ezak zuzentzeko beharrizana. Gizon eta emakumeek hainbat
esfera nahiz jardueratan parte hartzeko duten aukera bermatzen du,
berdintasunean oinarrituta, betiere.
BERDINTASUNA URRITASUNAREN ALORREAN/
Kolektibo horrentzako berdintasunak esan nahi du gainerako herritarrek
dituzten aukera berdinak izatea parte hartzeari dagokionez (politikan,
kulturan, ekonomian eta gizartean) baita beste eremuetan ere, hala
nola, hezkuntzan, lan-merkatuan, mugikortasunean, komunikazioan eta
ingurunean integratzea, eta aisiaz eta kulturaz gozatzea.
TRATU BERDINTASUNA/
Pertsonak modu berean tratatzea, egoera berdinean daudenean, eta modu
desberdinean tratatzea, baldin eta horien egoera desberdina bada.
EKINTZA POSITIBOA/
“Diskriminazio positibo” gisa ere ezagutzen da; talde sozial, etniko, erlijioso,
belaunaldi, urritu eta abarrek pairatzen duten diskriminazioa prebenitu,
kendu edo konpentsatzera bideratutako neurri-multzoa da.
13
LANTEGI BATUAK-EN HIZKUNTZA MODU
INKLUSIBOAN ERABILTZEKO GIDA
PRAKTIKOA
14
Konpentsatzeko elementua da, eta horren bidez, jokabide, jarrera eta
egiturek eragiten duten desabantaila-egoera orekatu daiteke, aldi baterako.
PARTAIDETZA-KUOTA/
Partaidetza kopuru edota espazio jakin bat erreserbatzean datza,
zenbait kolektibo sozialek jarduera sozialak, politikoak eta ekonomikoak
partekatzeko aukera izan dezaten. Ekintza positibo horren bidez,
presentzia-portzentaje zehatz batzuk ezartzen dira (emakumeak gizonen
aurrean, urritasunen bat duten pertsonak urritasunik ez dutenen aurrean...),
zenbait jardueretan pertsona horien parte-hartze maila eskasa orekatzeko
helburuarekin.
GENERO-AZTERKETA /
Tradizionalki rolak banatzeko moduaren ondorioz gizon eta emakumeen
artean dauden aldeak aztertzen ditu: baldintzak, beharrizanak, partaidetza-
indizeak, baliabide eta garapenerako aukera (prestakuntza, enplegua,
prestazioa...), aktiboen kontrola, erabakiak hartzeko gaitasuna etab.
GENERO-IKUSPEGIA/
Gizon eta emakumeen artean dauden desberdintasunak kontuan hartu eta
horiei arreta ematea, jarduera edo esparrua edozein dela ere.
ZEHARKAKOTASUNA/
Politika, ekintza eta helburuen baitan genero-ikuspegia txertatzea,
plangintza-unetik bertatik gizon nahiz emakumeen gain izan ditzakeen
ondorioak kontuan hartuta, horiek aplikatu, gainbegiratu edota ebaluatzen
diren bakoitzean. “Mainstreaming” bezala ere ezagutzen da; berdintasunari
buruzko helburu espezifikoak politika, ekintza eta helburu orokorretan
txertatzeko erabiltzen den terminoa da.
GENEROAREN ARABERAKO ERAGINAREN EBALUAZIOA/
Buruturiko ekintzak ebaluatzen dira, gizonengan edo emakumeengan
duten eragina berdina den ala ez aztertzeko. Horrela, ekintza horiek
egokitu daitezke, diskriminazioaren efektuak neutralizatzeko eta gizon eta
emakumeen arteko berdintasuna sustatzeko.15
GENERO-ADIERAZLEAK /
Gizon eta emakumeen egoera azaltzeko erabiltzen diren analisi-aldagaiak
dira. Datuak sexuaren arabera bereiztea oinarrizko adierazlea da, eta horren
bidez errealitatea azaltzen duten beste adierazle batzuk lortu daitezke.
LANTEGI BATUAK-EN HIZKUNTZA MODU
INKLUSIBOAN ERABILTZEKO GIDA
PRAKTIKOA
16
4. HIZKUNTZAREN ERABILERA
SEXISTA DETEKTATZENJarraian, hizkuntzaren bidez eman daitezkeen berdintasun-ezaren egoerak
hobeto ulertzeko zenbait kontzeptu teoriko azalduko ditugu.
ANDROZENTRISMOA ETA SEXISMOA
Goian aipaturiko androzentrismoak eta sexismoak hizkuntzaren inguruan
egunero egiten dugun erabileran dute isla, eta ondorengo efektuak
eragiten dituzte:
EZKUTATZEA: Emakumeak ikusezin bilakatzea, hizkuntzan aipatu gabe
gelditzen direlako.
Sexu bata zein bestea izendatzerakoan genero gramatikal maskulinoa
erabiltzean gertatzen da gehienbat. Emakumeak ikusezin bilakatzeaz gain,
ulermena eragozten du, txarto ulertzeak gertatu daitezkeelako.
Gizakia adierazteko gizon hitza erabiltzean ere gertatzen da hori, bai eta
gaztelerazko jauzi semantikoaren bidez ere (“El seguro médico cubre a
todos los trabajadores y sus mujeres”).
Lanbideak aipatzeko bertsio maskulinoa erabiltzea, femeninoa behartuta Lanbideak aipatzeko bertsio maskulinoa erabiltzea, femeninoa behartuta Lanbideak
geratzen delako edo zuzena ez delako aitzakiaz (nahiz eta hori egia ez
izan), diskurtsoan emakumeen presentzia isilarazteko dagoen beste
moduetako bat da.
MESPRETXUA: emakumeak edo horiek gizartean duten egitekoa
mespretxatu eta infantilizatu egiten da zuzen-zuzenean, edota gizonekiko
mendetasun-egoeran jartzen dira.17
Gazteleraz, ustezko dualetan agertzen da gehienbat (zorro/zorra),
hutsune lexikoetan (caballerosidad, hombre de bien, misoginia, arpía),
tratamenduetan (nena, niña, chavalita) eta kortesia-erabilera asimetrikoetan
(señorita, señora de…).
Ikus ditzagun hizkuntzan azaltzen diren zenbait adibide androzentrismoaz
eta sexismoaz:
4.1 ANDROZENTRISMOA LENGOAIAN:
Errealitatea ikuspegi maskulino batetik abiatuta ikusi, ulertu eta izendatzeko
modua da androzentrismoa; gizona jartzen du gauza guztientzako ardatz
eta gauza guztien neurri.
Hizkuntzan aplikatuta, emakumeak eta horien errealitatea ezkutatzen du
diskurtsoan.
Adibideak:
4.1.1 GENERIKO FALTSUAK: GENERIKO GISA AGERTZEN DIREN HITZAK, HALA IZAN EZ ARREN
Esaterako, gizon hitza erabiltzea gizakia edo pertsona adierazteko.
EZKUTATZEN DAEl hombre ha superado grandes barreras a lo largo de la historia
El monitor es una figura clave en nuestra organización
AGERIAN JARTZEN DALas personas /La humanidad/ (Los) hombres y (las) mujeres han superado grandes barreras a lo largo de la historia
Monitoras y monitores son una figura clave en nuestra organización
LANTEGI BATUAK-EN HIZKUNTZA MODU
INKLUSIBOAN ERABILTZEKO GIDA
PRAKTIKOA
18
4.1.2 MASKULINO GENERIKOA NEURRI GABE ERABILTZEA, GIZON ETA EMAKUMEAK IZENDATZERAKOAN
Sexu biak aipatzerakoan balio maskulinoa erabiltzea, baita erabilera hori
justifikatuta ez dagoen testuinguruetan ere. Oso ohikoa da, esaterako,
inprimakietan, soilik gizonezkoek bete beharrekoak balira bezala.
Erabilera horrek, ordea, ez ditu pertsona guztiak barne hartzen. Are
gehiago, emakumeak ezkutatu eta ikusezin bilakatzeaz gain, nahastea
eragiten du.
EZKUTATZEN DAFirma el usuario
Firma: el tutor
Firma: los padres
AGERIAN JARTZEN DAFirma la persona usuaria
Firma: tutora /tutor
Firma: la familia
EZ EGIN KASURIK BESTEEK DIOTENARI:
Talde mistoei buruz ari garenean, maskulinoan eta femeninoan
izendatzea ez da errepikatzea. Gazteleraz, trabajadoras y
trabajadores, madres y padres, usuarios y usuarias esatean, ez
dugu informazioa bikoizten. Bikoiztea kopia berdin-berdina
egitea da, eta kasu honetan pertsona guztiak eta horien
aniztasuna izendatu nahi ditugu, ez besterik.
19
4.1.3 APOSIZIO ERREDUNDANTEAK
Horrelako kasuetan, emakumeen sexu-izaera azpimarratzen da beste
ezaugarri garrantzitsuago batzuen gainetik.
EZKUTATZEN DALa manifestación terminó con la lectura de un manifiesto de las mujeres periodistas
(la expresión “las periodistas” marca el género por sí sola, sin necesidad de añadir “mujeres”)
Le rescató una mujer bombero
La brigada está compuesta por tres mujeres jardinero
AGERIAN JARTZEN DALa manifestación terminó con la lectura de un manifiesto de las periodistas
Le rescató una bombera
la brigada está compuesta por tres jardineras
4.1.4 TITULAZIOAK ETA LANBIDEAK
Gaztelerazko “ingeniera”, médica”, “técnica” edo “árbitra” bezalako hitzak
ez-ohikoak izan dira orain dela gutxi arte. Hala ere, zuzenak dira.
Jokabide okerra da, emakumeez hitz egitean, genero maskulinoa
erabiltzea, hiztegiak forma femeninoa jaso arren. Erabilera horrek
komunztadura-akats gramatikala eragiten du.
EZ ZUZENALa médico opina que su paciente…
Su madre es juez
La jefe de taller reunió a la plantilla
Asistieron a la reunión la técnico de prevención y el jefe de taller
ZUZENALa médica opina que su paciente…
Su madre es jueza
La jefa de taller reunió a la plantilla
Asistieron a la reunión la técnica de prevención y el jefe de taller
LANTEGI BATUAK-EN HIZKUNTZA MODU
INKLUSIBOAN ERABILTZEKO GIDA
PRAKTIKOA
20
4.2 HIZKUNTZA SEXISTA
Sexismoak sexuaren araberako balioak, rolak eta gaitasunak esleitzen dizkie
norbanakoei. Horrez gain, gizonezkoei erreferentzia egiten dien guztiari
garrantzia eman eta aintzat hartzen du, emakumeak gutxietsiz. Jarrera
horrek emakumeak eta haiek egiten edo esaten dutena mespretxatu eta
gutxiesten du.
Hizkuntzaren alorrera eramanda, emakumeek egiten dutena mespretxatzea
eta infantilizatzea dakar. Honako egituren bidez gauzatzen da:
4.2.1 1. JAUZI SEMANTIKOA
Termino maskulino bat ustez generikoki erabiltzen da, baina geroago
ikusten da termino hori espezifikoa zela (gizonezkoei zuzendua):
KANPO UZTEN DALa gente se deja influir más por sus mujeres que por las encuestas
Los europeos consumen una cantidad excesiva de alcohol y en el caso de las mujeres, de tabaco
BARNE HARTZEN DALa gente se deja influir más por sus parejas que por las encuestas
En Europa, los hombres consumen una cantidad excesiva de alcohol y las mujeres de tabaco
4.2.2 USTEZKO DUALAK
Femeninoan esan edo maskulinoan esan, esanahi desberdina duten
terminoak:
› Zorro / zorra.
› Mujer pública / hombre público.
› Fulano / fulana.
21
4.2.3 HITZ OKUPATUAK
Sarritan, batez ere zenbait lanbide edo kargutan, forma femeninoak
“hitz okupatuak” izan ohi dira. Horrek zaildu egiten du berdintasunean
oinarrituriko erabilera, emakumeez ari direnean; izan ere, askotan, forma
femeninoen esanahia behe-mailakoa edo negatiboa izaten da, forma
maskulinoen ondoan.
› Secretario / secretaria.
› Jardinero/ jardinera.
› Técnico / técnica.
4.2.4 HUTSUNE LEXIKOAK
Forma femeninorik ez duten hitzak, ezaugarri positiboak adierazten
dituztenak; eta forma maskulinorik ez duten hitzak, ezaugarri negatiboak
adierazten dituztenak.
EMAKUMEAKMisoginia
Arpía
Maruja
Víbora
GIZONAKCaballerosidad
Hombría
4.2.5 SIMETRIARIK EZA TRATAMENDUAN
Emakumeak menpeko egoeran uzten dituzten kortesia-tratamenduak, edo
emakumeak infantilizatzen dituzten tratamendu moduak.
Aurkezpenak egiteko moduan ere gertatzen da. Izena edo/eta abizena
desberdin erabiltzea da beste kasu bat, aipatzen dugun pertsona
gizonezkoa edo emakumezkoa den kontuan hartuta:
LANTEGI BATUAK-EN HIZKUNTZA MODU
INKLUSIBOAN ERABILTZEKO GIDA
PRAKTIKOA
22
EMAKUMEAKLa Caballé
Espe
Señorita*
Señora de…*
Viuda de…*
GIZONAKJosep Carreras
(Mariano) Rajoy
*Señora de, señorita, viuda de… etab, emakumeak egoera zibilaren bidez
deskribatzen dituzten adibideak dira (mendetasun egoeran), titulazio
akademikoa edo izen-abizenak erabili beharrean. Halakorik ez da ia inoiz
gertatzen gizonezkoen kasuan.
4.2.6 GUTXIESTEA EDO INFANTILIZATZEA
Femeninoa den guztia gutxietsi egiten da sarritan, ezaugarri maskulinoak
goragoko maila batean egon ohi direlako.
Adjektiboak:
EMAKUMEAKDébil
Endeble
Delicada
Soñadora
Sentimental
GIZONAKFuerte
Enérgico
Protector
Práctico
Racional
23
Lagunarteko tratamenduak:
EMAKUMEAKNena
Chavalita
Bonita
GIZONAKCampeón
Chavalote
Chicarrón
4.2.7 DEITURA SEXUDUNAK
Gizonezkoak definitzeko, haien kargua, ofizioa edo lanbidea erabiltzen
da; emakumezkoak, aldiz, oraindik ere sexuaren, familiaren edo egoera
zibilaren arabera identifikatzen dira (aita, senarra).
El seguro indemnizará a los accidentados: tres mujeres y dos arrantzales.
EZ ERABILI FEMENINOA
DESKALIFIKATZEKO
LANTEGI BATUAK-EN HIZKUNTZA MODU
INKLUSIBOAN ERABILTZEKO GIDA
PRAKTIKOA
24
5. BALIABIDEEN LABURPENA
Jarraian, gorago ikusi ditugunak bezalako egoerak saihesteko zenbait
baliabide proposatzen dizkizugu. Baliabide-sorta anitza da, hizkera
integratzaileagoa erabiltzen ohitu gaitezen.
5.1 SAIHESTU MASKULINO GENERIKOA
Sexu biak izendatzeko modu ugari dago, maskulinora jo beharrik gabe.
EZLos trabajadoresLos trabajadores participarán en las reuniones de equipo
Avisad a los delegadoslos delegados de prevención
BAITrabajadores y trabajadorasTrabajadores y trabajadorasparticiparán en las reuniones de equipo
El personalEl personal participará en las reuniones de equipo
Avisad a las delegadas y las delegadas y delegadosdelegados de prevención
25
Emakumeak eta gizonak aipatzeaz gain, hitz generiko errealak eta
kolektiboak erabili daitezke:
Personal
Plantilla
Equipo (de)
Profesionales
Responsables
Personal médico
Personal técnico
Dirección
Equipo directivo
…
5.2 EZ ERABILI GIZON HITZA, GIZAKIA ADIERAZI BEHAR DUGUNEAN
EZEl hombre, a lo largo de toda su historia…
BAIEl ser humano / las personasser humano / las personas, a lo largo de toda su historia…
HITZ EGITERAKOAN:
Zaindu ahozko hizkuntza: Lagunarteko elkarrizketa izan
arren, gure ingurunean erabiltzen ditugun esamoldeek gure
nortasuna eta heziera salatzen dute; beraz, besteengana
islatzen dugun irudian eragin zuzena dauka.
Aurreko horrek garrantzi berezia hartzen du hitzaldi edota
aurkezpenak egiterakoan: hizlariak, bere buruaz gain,
erakundea ere ordezkatzen duelako.
LANTEGI BATUAK-EN HIZKUNTZA MODU
INKLUSIBOAN ERABILTZEKO GIDA
PRAKTIKOA
26
5.3 ERABILI FEMENINO PLURALA (MUJERES) EDO IZEN BEREIZIAK
(Emakume bakoitza, emakume bat, etab.) emakume bakoitza bereizia
delako, ez daudelako bi emakume berdin, gizonekin gertatzen den
moduan. Biztanleen erdia ez da kolektibo bat, kolektibo-multzoa baizik.
EZEl paro afecta a la mujerla mujer con discapacidad en mayor medida
Hoy es el día de la mujer trabajadora
Es un problema que afecta a lamujer maltratada
“Es un curso dirigido a estudiantes, mujeres, desocupados e inmigrantes” (no se tiene en cuenta que las mujeres pueden ser inmigrantes, estudiantes o desocupadas)
BAIEl paro afecta a las mujeres con discapacidad en mayor medida
Hoy es el día de las mujeres trabajadoras
Es un problema que afecta a cada mujer maltratada
“Es un curso dirigido a personas desocupadas, jubiladas, estudiantes e inmigrantes”
5.4 TARTEKATU
Femeninoa eta maskulinoa: Genero bat beti bestearen aurretik aipatzeak
lehentasuna edo hierarkia adierazten du. Ez dago inolako justifikazio
gramatikalik erabilera hori azaltzeko.
Las trabajadoras y los trabajadores; los usuarios y las usuarias; las madres y
los padres…
EZ GAITEZEN ESTEREOTIPOETAN ERORI:
Forma maskulinoak ez du zertan aurretik joan
BEHAR; erabili bata zein bestea: zure diskurtsoa
aberastu eta berdintasunaren alde egingo duzu.
27
5.5 KARGUAK ETA LANPOSTUAK
Kargu eta lanpostuen aipamena femeninoan edo maskulinoan egingo da,
kasuen arabera:
La directora de área
El director de la unidad de negocio
La jefa de taller
La monitora
La técnica de prevención
Etc.
Galdetegi edo gutunak bezalako dokumentu irekietan (ez dakigunean
agiria bete edo sinatuko duena zein sexutakoa den), sexu biak aipatuko
dira, termino generikoak erabilita betiere:
Beneficiaria/o; Persona beneficiaria
Asociado/a; Persona asociada
Interesada/o
El/La jefe/jefa de taller
La/El monitora/monitor
Las/los usuarias/usuarios etc.
LANTEGI BATUAK-EN HIZKUNTZA MODU
INKLUSIBOAN ERABILTZEKO GIDA
PRAKTIKOA
28
5.6 LANBIDE ETA KARGUEN KASUAN, ERABILI FORMA FEMENINOA EMAKUME BATEZ ARI GAREN BAKOITZEAN
Hona hemen gazteleraz oker erabiltzen diren zenbait lanbide: Forma
femeninoa erabiltzea da zuzenena, emakume batez ari garelako.
› Médica
› Abogada
› Doctora
› Técnica
› Ministra
› Graduada social
› Ingeniera
› Arquitecta
› Árbitra
› Jueza
› Bombera
› Presidenta
› Jardinera
5.7 ERABILI ADITZ INPERTSONALAK ETA GENERO MARKARIK GABEKO IZENORDAINAK
EZLos directores de las unidades de negocio decidirán
Los responsablesLos responsables seleccionarán a los candidatos
Las personas con discapacidad pedirán a los monitores
BAISe decidirá en las unidades de negocio
Se seleccionará a las personas candidatas
Las personas con discapacidad pedirán a sus responsablessus responsables…
29
5.8 EL, LOS, AQUEL, AQUELLOS ERABILI BEHARREAN, QUIENES, QUIEN, LAS PERSONAS QUE… ERABILI…
EZEl queEl que tenga cualquier pregunta, puede dirigirse al responsable del servicio
BAIQuien tenga alguna duda, puede dirigirse a su responsable de servicio
5.9 UNO, TODO, ALGUNO ERABILI BEHARREAN, PERSONA, CADA, CUALQUIER, QUIEN ERABILI
EZTodo el que quiera apuntarse…
Si algunoalguno está interesado…
BAIQuien quiera apuntarse…
Cualquier personaCualquier persona interesada…
5.10 KASU BATZUETAN, ORDEZTU PARTIZIPIO ETA IZENORDEAK FORMA ZUZENAGOENGATIK
EZSi estás interesado en contactar con nosotros, llama al teléfono…
BAIPuedes contactarnos llamando al teléfono…
Contáctanos llamando al teléfono…
LANTEGI BATUAK-EN HIZKUNTZA MODU
INKLUSIBOAN ERABILTZEKO GIDA
PRAKTIKOA
30
5.11 ZAINDU KOMUNZTADURA
EZLa técnico de procesos es licenciada en ingeniería
BAILa técnica de procesos es licenciada en ingeniería
5.12 ZENBAIT KASUTAN POSIBLE DA SUBJEKTUA EZ ZEHAZTEA
Izenordain pertsonalaren ordez erakundearen izena erabiltzea ere posiblea
da.
EZNosotros trabajamos en tres ámbitos…
BAITrabajamos en tres ámbitos…
En Lantegi BatuakEn Lantegi Batuak, trabajamos en tres ámbitos…
5.13 ERABILI HIZKUNTZA ZUZENA
Hizkuntza inklusiboa diogunean, ez dugu esan nahi barrak (os/as) edo @
erabili behar direnik.
Barrak erabiltzeari dagokionez, diskurtsoa edo idazkia oztopatu besterik
ez dute egiten; hala ere, zenbait kasutan erabili litezke, guztiz beharrezkoa
baldin bada.
A bilduaren kasuan, horren funtzioa ez da sexu bien presentzia adieraztea;
beraz, hori erabiltzea ere ez da guztiz zuzena. Gainera, ikusarazteko orduan
ez du askorik laguntzen.
Hizkuntza inklusiboa diogunean, bi sexuetan pentsatzea eta diskriminatzen
ez duten hitzak erabiltzea esan nahi dugu, hau da, mendekotasun egoerarik
sortzen ez duten hitzak eta emakumeak eta haien lorpenak ikusarazteko
lagungarri direnak erabiltzea.
31
5.14 ESAN BESTE ERA BATERA!
Kontua ez da beti hitz bat beste baten ordez jartzea edo hitza kentzea.
Batzuetan, ideia berriro pentsatu eta beste era batera adierazi behar da.
Garrantzitsuena mezua errespetatzea da.
DATUEN ERABILERA:
Sexuaren araberako informazioa eman behar
da, ahal dela. Modu horretara, argi izango dugu
zer eragiten dien emakumeei, zer gizonei, eta
zein den bien artean egon daitekeen aldea.
LANTEGI BATUAK-EN HIZKUNTZA MODU
INKLUSIBOAN ERABILTZEKO GIDA
PRAKTIKOA
32
LANTEGI BATUAK-EN…
Lantegi Batuak fundazioan sarritan aurkitzen ditugu hizkuntzaren erabilera
sexista egitera garamatzaten terminoak. Hona hemen horiei erantzuna
emateko aukera posible batzuk:
MonitorMonitor y monitora
Las monitoras y los monitores
Jefe de taller
Jefe y jefa de taller
Las jefas y los jefes de taller
Jefatura de taller
Usuario Persona usuaria
DirectorEquipo de dirección
Directores y directoras
Padres
Padres y madres
Familias
Progenitores
Trabajador
Personal
Plantilla
Trabajadoras y trabajadores
TutorTutor o tutora
Tutoría
Los responsables Sus responsables
Coordinadores
Coordinación
Coordinadores y coordinadoras
Quien coordina
Operador postal independiente
Empresa Operadora postal independiente
Emprendedor(es) social(es)
Emprendedores y emprendedoras sociales
Personas emprendedoras
33
Contacta con nosotros Contáctanos
Miembros de la Comunidad
Personas que integran la Comunidad, Componentes de la Comunidad, Integrantes de la Comunidad
Estamos especializados Somos especialistas
Los candidatos preseleccionados
Las candidaturas preseleccionadas
Cada alumnoEl alumnado
Quien participe en el curso
Estamos inmersosNos hemos inmerso
Estamos en mitad de un proceso…
Manual de usuario Manual de uso
Clave de usuario Clave de usuaria/o
Estamos capacitados Tenemos capacidad
Estamos acostumbrados
Tenemos costumbre
Nos hemos acostumbrado
Avisad a los jefes de taller
Avisad a los monitores
Avisad a sus responsables
Es una herramienta útil para estar informados
Es una herramienta informativa últil
Es una herramienta útil para tener información…
Los interesadosSi estas interesado /
Quien tenga interés / Si te interesa
LANTEGI BATUAK-EN HIZKUNTZA MODU
INKLUSIBOAN ERABILTZEKO GIDA
PRAKTIKOA
34
6. EUSKARAZ ERE…
Euskaraz genero gramatikalik ez badago ere, zenbait kasutan modu
sexistan erabiltzen da hizkuntza.
Alde batetik, maskulinoak edo femeninoak diren terminoak erabiltzen
ditugunean (andrea, gizona, neska, semea, alaba…):
Gizon hitza erabiltzea gizakiaz ari garenean; gizon hitzarekin osaturiko
terminoek diskurtso androzentrista sortzen dute. Androzentrista
da, halaber, genero biei dagokien errealitatea izendatzeko genero
maskulinodun marka erabiltzea (esaterako, “anaitasuna”).
Generodun hitzei ematen zaien erabilera: emakumea, andrea, emaztea,
neska, sexistak dira, beste hizkuntzetan gertatzen den bezala, baldin eta
egoerak, jarrerak edota pertsonak modu peioratiboan deskribatzeko
erabiltzen badira.
Beti negarrez emakumea bezala (Siempre llorando como una mujer)
Beti txutxumutxuka, emakumeak bezala! (¡Siempre cuchicheando como las mujeres!)
Bestalde, gaztelerak ere eragin argia izan du euskaran. Kalkoen edo
generiko faltsuen erabilera (“aitak” erabiltzea “gurasoak” erabili ordez,
etab.). Horiek dira adibide batzuk.
35
Jauzi semantikoa eta asimetria euskaraz ere gertatzen dira: gizon eta
emakumeen gorputzeko atalak erabiltzea jarrerak deskribatzeko edota
adjektiboei esanahi bat edo beste emateko.
Jarraian, Euskararen erabilera ez sexista egiteko Emakundek emandako
zenbait gomendio jaso ditugu:
- Gizon, gizaseme eta gizonezko formak maskulinoak dira. Forma
orokorrerako gizaki eta giza- erabili behar da.
“Izena+gizon” egitura erabili beharrean, “-ari” atzizkia edo “langile” erabiliko
dugu.
EZLege gizona
Itsas gizona
Alkatesa
BAILegelari
Itsaslangilea
Alkatea / Alkate jauna/ Alkate andrea
- Euskaraz dauden hitz elkarketak edo forma egokia erabili (seme-alabak,
neska-mutilak) eta ez erdaratatik etorri diren kalkoak ez erabili: (“semeak”;
“mutilak”).
EZSemeak
Mutilak
Aitak
Erregeak
…
BAISeme-alabak
Neska-mutilak
Gurasoak
Errege-erregina
LANTEGI BATUAK-EN HIZKUNTZA MODU
INKLUSIBOAN ERABILTZEKO GIDA
PRAKTIKOA
36
EZZuzendari jauna
BAIZuzendaria
Zuzendari jauna/andrea
Zuzendari andrea *
zuzendari jauna *
* zein generotakoa den dakigunean
- Ez erabili “-sa” atzizkia. Zubereraz oraindik erabiltzen duten arren,
hegoaldean “-ren emaztea” esateko erabiltzen da. Generoa zehaztu nahi
badugu, neska ala mutil erabili:
EZAktoresa lan egiten du
BAIAktorea da
Neska dantzaria da
- Hikan, ez dugu talde misto bati zuzendutako mezuan erabiliko.
Pareko tratamendua eman behar zaie emakume eta gizonei:
EZEtxebarria jauna eta Mirentxu
Gizonak alde batetik eta neskak bestetik
BAIEtxebarria jauna eta Garai andrea
Gizonak alde batetik eta emakumeak bestetik
37
- Pertsonak izen, abizen, kargu bidez identifikatu behar dira, ez sexuaz:
EZMiren Azkarate andrea
BAIMiren Azkarate Kultura sailburua
Gutun eta idazkiak hasteko gomendioak.
GOIBURUETANAnd. /Jn. agurgarria,
Lagun (andre-jaun / jaun-andre) agurgarriak,
Bezero andre-jaunak,
Zuzendari and. / Zuzendari jn.,
Epaile jn. /Epaile and.,
Izen + abizenak,
Dagokionari
Langile guztioi,
Agur beroa,
SINADURETANAdeitasunez, Begirunez, Sinatzen duena(k); Sinatua
Jabea
…
LANTEGI BATUAK-EN HIZKUNTZA MODU
INKLUSIBOAN ERABILTZEKO GIDA
PRAKTIKOA
38
7. IRUDI BIDEZKO KOMUNIKAZIOA
Ikusmen bidezko hizkuntzan, irudiek transmititzen duten mezua hitzen
bidez adierazitakoa baino indartsuagoa eta zuzenagoa izaten da sarritan.
Mezuak jakinarazteko orduan, beraz, ezin dugu ahaztu irudiek izan
dezaketen indarra. Horregatik, hain zuzen ere, arreta berezia jarri behar
dugu, bai erabiltzen ditugun irudietan, bai irudi horiei ematen diegun
erabileran.
Lanean eta elkarren arteko jardunean ari diren pertsonak irudikatzen
dituzten argazkiak erabiltzen ditugu barne-dokumentuetan, argitalpenetan,
aurkezpenetan eta Interneten. Erabilera horietako bakoitzak ideologia,
intentzioa, kultura eta abar transmititzen dute. Horregatik, aparteko arreta
ipini behar zaie kasu hauei:
› Generoaren rol tradizionalak ez irudikatzea
› Emakumeak beren errealitatean ikusaraztea - ez ikuspegi
maskulino batetik.
› Emakumeen eta gizonen arteko oreka numerikoa
› Dokumentu berean agertzen diren irudien tamaina
› Argazki mistoak daudenean, emakumeei eta gizonei ematen zaien
kokapena
› Aniztasuna: adina, kultura, aukera sexuala, fisikoa…
› Emakumeak subjektu aktibo gisa irudikatzea
39
DESOREKA OREKA
ROL TRADIZIONALAK BERDINTASUN ROLAK
LANTEGI BATUAK-EN HIZKUNTZA MODU
INKLUSIBOAN ERABILTZEKO GIDA
PRAKTIKOA
40
EREDUAK:
8. BIBLIOGRAFIA
Esku artean duzun gida egiteko honako lanak hartu ditugu kontuan:
› “¿Cómo dices? Guía para una comunicación con Equidad de
Género”. Mugarik Gabe.
› “Cuida tu lenguaje, lo dice todo”. Instituto Asturiano de la Mujer.
Consejería de Presidencia, Justicia e Igualdad del Gobierno del
Principado de Asturias.
› “El lenguaje instrumento de igualdad”. Mercedes Bengoechea
Bartolomé. Aukera-berdintasunaren printzipioa aplikatzeari buruzko
mintegia, Aunaza-Camal proiektuak burutzen dituzten teknikariei
zuzendurikoa. Zaragoza, 2003ko abenduaren 18a. Iniciativa
Comunitaria Equal.
› “El lenguaje, más que palabras. Propuestas para un uso no sexista
del lenguaje”. Ana Rincón. Emakunde - Emakumearen Euskal
Erakundea. 1998.
› “En dos palabras”. Gemma del Olmo Campillo y Ana Méndez
Miras. Emakumearen Institutua. Lan eta Gizarte Gaietako Ministerioa,
2003.
› “Euskararen erabilera ez sexista”. Amelia Barquín. Emakunde-
Emakumearen Euskal Erakundea, 2008.
› “Guía de lenguaje para el ámbito de la empresa y el empleo”.
Emakunde-Emakumearen Euskal Erakundea 2011.
41
› “Guía para la comunicación sin barreras”. Natxo Martínez Rueda
e Irantzu Rojo. IparHegoa-Ikasketa Sindikaletarako Fundazioa. LAB,
2009.
› “Hablamos de Leyes”. Charo Guerrero Martín y Eulalia Lledó Cunill.
Emakumearen Institutua, Lan eta Gizarte Gaietako Ministerioa 2008.
› “Hablamos de Salud”. Aitana Garí Pérez. Emakumearen Institutua,
Lan eta Gizarte Gaietako Ministerioa 2006.
› “Hizkera ez sexistaren gidak-Guía de lenguaje no sexista”.
Berdintasun Kontseilua. Basauriko Udala.
› “Lenguaje administrativo no sexista”. Mª Isabel Menéndez
Menéndez. Instituto Andaluz de la Mujer. Consejería para la igualdad
y bienestar social y Consejería de economía y hacienda de la Junta
de Andalucía.
› “Manual de lenguaje administrativo no sexista”, Antonia M.
Medina Guerra (coord..), Marta Concepción Ayala Castro y Susana
Guerrero Salazar. Asociación de estudios históricos sobre la mujer
de la Universidad de Málaga y Área de la Mujer del Ayuntamiento de
Málaga, 2002.
› “Nombra”. Carmen Alario, Mercedes Bengoechea, Eulalia Lledó
y ana Vargas. Emakumearen Institutua. Lan eta Gizarte Gaietako
Ministerioa, 1995.
› “Orientaciones sobre uso no sexista del lenguaje administrativo”.
Mª del Rosario Pizarro Celis. Instituto canario de la mujer.
› “Por la igualdad, Unidas en la diversidad”, CERMI, Comité Español
de Representantes de personas con discapacidad.
› “Porque las palabras no se las lleva el viento…-Por un uso no
sexista de la lengua”- Ayuntamiento de Quart de Poblet.
Honako beste iturri hauek ere kontsultatu ditugu:
www.rae.es
www.fmujeresprogresistas.org
www.emakunde.es
www.nodo50/mujeresred/lenguaje.html
http://www.erabili.com/zer_berri/muinetik/1078235452
“Euskara hizkuntza sexista al da?”
LANTEGI BATUAK-EN HIZKUNTZA MODU
INKLUSIBOAN ERABILTZEKO GIDA
PRAKTIKOA
42