Post on 21-Jan-2020
LEHEN HEZKUNTZAKO
IKASLEEN OINARRIZKO
GAITASUNAK HOBETZEKO
PLANA
LEHEN HEZKUNTZAKO IKASLEEN OINARRIZKO GAITASUNAK HOBETZEKO PLANA
LEHEN HEZKUNTZAKO
IKASLEEN OINARRIZKO
GAITASUNAK HOBETZEKO
PLANA
LEHEN HEZKUNTZAKO IKASLEEN OINARRIZKO GAITASUNAK HOBETZEKO PLANA
L E C T U R A Titulua: LEHENHEZKUNTZAKOIKASLEENOINARRIZKO GAITASUNAKHOBETZEKOPLANA Argitaratzailea:NafarroakoGobernua.HezkuntzaDepartamentua ©NafarroakoGobernua.HezkuntzaDepartamentua Diseinua: AsisBastida Imprimaketa: IdazlumaIndustriasGráficasS.A. L.G.: NA-3.198/2008
AURKIBIDEA
Aurkezpena 5
1. Oinarrizko gaitasunen hobekuntza: lehenespena eta antolakuntza 7 1.1.Hizkuntzabidezkomunikatzekogaitasuna 10 1.2.Matematikarakogaitasuna 12 1.3.Mundufisikoaezagutzekoetaharekinelkarreragineanaritzeko gaitasuna 13 1.4. Informazioarentratamenduaetagaitasundigitala 16 1.5.Balioetanoinarritutakohezkuntza 18
2. Hobekuntzako helburuak eta jardueren proposamena 21
3. Hobekuntza plana ikastetxean prestatzea 31 3.1. Ikastetxearenautonomiaetahobekuntzaplanaprestatzea 32 3.2.Premiakhautematea:hobekuntzaplanarenabiapuntua 33 3.3.Planataxutzea:planaUrtekoProgramaOrokorreantxertatzea 34
4. Hobekuntza planaren ebaluazioa 39
5. Eranskinak 43
LEHEN HEZKUNTZAKO IKASLEEN OINARRIZKO GAITASUNAK HOBETZEKO PLANA
Aurkezpena
EuropakoKontseiluak,LisboakoEstrategiadeitzendenhartan,2000.urtekomartxokoan,helburugisafinkatuzuenEuropakoBatasuna“ezagupeneanoina-rritutamunduosokoekonomiariklehiakorrenaetadinamikoenaizaterairitsida-dila,hazkundeekonomikoiraunkorraizatekogaiizanendena,lanpostugehiagoetahobeekinetakohesiosozialhandiagoarekin”.
Helburuestrategikohorrenarabera,EuropakoKontseiluakerreferentziakobostpuntuezarrizituen,gaihorretanizandaitezkeenaurrerapenenadierazle,hauekhainzuzen:irakurtzekogaitasunak,eskolauztendutenentasa,bigarrenhezkun-tzakogoizikloabukatzendutenenkopuruaetahelduenikasketairaunkorrekoparte-hartzetasa.
Hezkuntzaketaprestakuntzakberenbetebeharbikoitzean–sozialaetaekono-mikoa–oinarri-oinarrizkoeginkizunaduteeuroparrekfuntsezkogaitasunaklorditzateneta,horrela, loturaugaridituen,etanorantzezdakigulabainaazkaraldatuzdoanmunduhonetaraegokituahaldaitezen.
NafarroakoGobernukoHezkuntzaDepartamentuak, egungoeskolari dagokio-nez,XXI.mendekoerronkeierantzunnahidieeta,HezkuntzakoAdministrazioaden heinean, bere gain hartu du Europako Batasunak lan programetan eza-rritakohelburuak.Bereeginditu,halaber,ErreformenProgramaNazionaleanEspainiako hezkuntza sistema hobetzeko ezarritako helburuak, hauexek hainjustu: PISA emaitzak hobetzea irakurmenaren, matematikaren eta gaitasunzientifikoarenarloan;atzerrikohizkuntzenemaitzakhobetzeaebaluazionazio-naletan; zientziak,matematika eta teknologia arloko goimailako tituludunenportzentajeajasotzea,etahelduenetengabekoprestakuntzaerehobetzea.
Bestalde,HezkuntzaDepartamentuakLehenHezkuntzakobigarren, laugarrenetaseigarrenmailetaneginikokanpokoebaluazioezbaliatudaHezkuntzaAd-ministrazioa, bai eta ikastetxe bakoitza ere, hautemandako premiak kontuanizanetazeinesparruhobetubehardenbegibistanjartzekoetahobetzeplanakdiseinatzeko.
Era horretan, Haur eta Lehen Hezkuntzako ikastetxeetan, bai eta haietakoirakasleekere,ezagutukodituzteberenemaitzaberariazkoakNafarroaosokoe-kin alderatuta, etahorrekbide emanendiehobekuntza ildoak zehazteko etaberenegoeraraegokitzendirenplanbereziakdiseinatuetapraktikan jartzekoikasturtebakoitzean.
5
LEHEN HEZKUNTZAKO IKASLEEN OINARRIZKO GAITASUNAK HOBETZEKO PLANA
Lehen Hezkuntzako ikasleen gaitasun oinarrizkoak hobetzeko planhonenas-moadaerreferentziako lanabesbat izateaeta esparruorokorbat eskaintzea,zeinetanbildukobaitiraeuroparhelburuak,nazionalaketaerkidegoarenak,ikas-tetxebakoitzarenhelburuberariazkoekinbatera.Planhorretan,orientabidegisa,helburuak,xedeaketajarduketakonkretuakeskaintzenzaizkieikastetxeei,ho-rietazbaliadaitezenberenberariazkoerrealitaterahobekienegokitzendirenakhautatzekoetalehentasunakfinkatzeko.
Hezkuntza Departamentuak, www.pnte.cfnavarra.es/planesdemejora, web-orriarenbitartez,beharrezkoakdirenmaterialak ikastetxeenesku jartzenditu,irakasleeketazuzendaritzataldeakberenhobekuntzaplanaprestatuetaabianjardezaten.
Eskerrakemannahidizkietgureikasleenikasketaegoerahobetzensaiatzendi-renpertsonaguztiei,etaberezikiirakasleei.Betiaipatuizandutirakasleakdirelahezkuntzasistemarenfuntsezkobalioak,etaberenekimenahalmenarietade-dikazioariesker,halagelakolaneannolatutoretzakoedozeinmotatakoharrema-netan,Nafarroakoikasleenemaitzakhobetzekobideanjartzendituzteetaikaslebakoitzarenaurrerapenabultzatzendute.Ikastetxeakereezinbestekoakdiraho-riengarapenerako;jakinbadakiguikastetxeenantolakuntzaetafuntzionamen-dua, ikasleenparte-hartzea,barnearaubidea, jardueraosagarrienetaeskolazkanpokoenplangintzaedoinstalazioenerabilera,horiekguztiaklagungarriizandaitezkeelaedo,aitzitik,kaltegarri,bizikidetzarekin,berdintasunarekin,hiritar-tasunarekinedoalfabetizaziodigitalarekinloturikohelburuakbetetzekoorduan.
Ondorengourteetarakoerronkeketahoriekgainditzekoprozesuekerakutsikodi-gutezeinaldetarajokoduenhezkuntzaarlokoespezialisteketagizartegaietakoadituekosatzendutentaldeenlanak.
Carlos Pérez-Nievas López de GoicoecheaHEZKUNTZAKONTSEILARIA
6
1
OINARRIZKO GAITASUNEN HOBEKUNTZA: LEHENESPENA ETA ANTOLAKUNTZA
LEHEN HEZKUNTZAKO IKASLEEN OINARRIZKO GAITASUNAK HOBETZEKO PLANA
8
LOE-renondoriozkocurriculumberriekdakarkigunberritasunnabarienetakobatikasleengaitasunakgaratzearietaebaluatzeariburuzkoaipamenada.
EuropakoBatasunarentzatgako-gaitasuna edo oinarrizko gaitasuna:“testuin-guruariegokitutakotrebetasunen,ezaguerenetajarrerenkonbinazioada”.Gako-gaitasunakpertsonaguztiekbehardituztenorkbereburuagauzatzekoetagarat-zeko,baietahiritartasunaktiborako,gizarteratzekoetaenplegualortzekoere.
Horiekguztiakderrigorrezkohezkuntzarenbukaerarako lortubeharko lirateke,helduenbizimodurakobehardirenneurrian,etabiziosokoikaskuntzarenpartebatbezalagaratu,mantenduetaeguneratubeharkogenituzke.
Errazaetabaliagarriadenezgero,IkuskapenZerbitzukoEbaluazioArloakpropo-satutakodefinizioahartzenduguguretzat:“Gaitasuna deitzen zaio ikasle batek bizitza pertsonalean, familian, ikasketetan edo gizartean izan dezakeen egoera bati trebeziaz eta ikasitakoa erabiliz irtenbidea aurkitzeko duen ahalmenari, horretarako zenbait prozesu kognitibo edo sozioafektiboak aplikatuz”.
Europanemandakogomendioenildotik,curriculumberriekoinarrizkozortzigai-tasunezarridituzte,etahoriekgauzatzekolagungarridiraarloetagaiguztiak:
Hizkuntzabidezkomunikatzekogaitasuna Matematikarakogaitasuna Mundufisikoaezagutzekoetaharekinelkarreragineanaritzekogaitasuna Informazioarentratamenduaetagaitasundigitala Gaitasunsozialaetaherritartasuna Arteetakulturgaitasuna Ikastenikastekogaitasuna Autonomiaetaekimenpertsonala
Zortzigaitasunhoriekgarrantzihandikoakdiradenak,horietakobakoitzaeza-gueraren gizartean arrakasta izateko lagungarri izan baitaiteke. Gaitasun ho-rietakoaskoelkarrekingaijartzendiraetafuntsezkoalderdijakinbatzukbesteesparruetakogaitasunabultzatzendute1.
Hizkuntzan, irakurketan eta idazketan, kalkuluan eta informazio eta komu-nikaziokoteknologietan(IKT)oinarrizkogaitasunakizateaoinarrisendoenadaikasteko, eta ikaskuntza jarduera guztiak dira ikasten ikasteko ahalmenarenoinarri2.
1,2,3Gako-gaitasunaketengabekoikaskuntzarako—Europakoerreferentziaesparrubat
9
1. Oinarrizko gaitasunen hobekuntza: lehenespena eta antolakuntza
Badiraerreferentziaesparruanzeharaplikatzendirengaibatzuk,zortzigako-gaitasunhorietaneraginadutenak:pentsamendukritikoa,sormena,ekimene-rakogaitasuna,arazoakkonpontzea,arriskuaebaluatzea,erabakiakhartzeaetasentimenduenkudeaketakonstruktiboa3.
Bestalde,PISAazterlanetanagertzenzaiguerrendimenduarenarloanzernolakogarrantzia duten jarrerek, sineskerek eta emoziozko faktoreek, batez ere arlozientifikoetan. Agerian jartzen dute, halaber, ikastetxe eta irakasleen garran-tzia, ikasleenahalmenen,ezaugarrieneta ikasketenaurreanikasleekdituztenjarreren heterogeneotasunean modu konstruktiboan murgiltzeko gai direlako,etahelburuhorieiezaguerenirakaskuntzariadinakolehentasunaematenzaie.
PISA azterlanek, orobat, adierazten dute eskolako giroa, gelako diziplina etaikasleen morala eta konpromisoa errendimenduarekin argi eta garbi loturikofaktoreakdirelaeskolabarnekoingurunean.
Horrenondorioz,modueraginkorrezelkarreragitekotrebeziakgaratubeharraaz-pimarratzenda,erakonstruktiboankomunikatubeharra,tolerantziaetaenpatiaerakutsibeharra,baietaestresaetafrustrazioaguztienesku-hartzeaeskatzendutenbizikidetza-arauakbetez kudeatubeharra ere, ardurazkoagintaritzarenetaelkarrekikoerrespetoarenbidez.
Beraz, Lehen Hezkuntzako etapari dagokionez, Hezkuntza Departamentuakhobekuntzakolehentasun-lerrohauekezarriditu:
hizkuntza bidez komunikatzeko gaitasuna matematikarako gaitasuna mundu fisikoa ezagutzeko eta harekin elkarreraginean aritzeko gaitasuna informazionaren tratamendua eta gaitasun digitala eta balioetan oinarritutako hezkuntza.
Helburuhoriekerdiestekoeratudenantolakuntzaesparruacurriculumarloekosatzendute.Bainacurriculumarloetakolanaezdamodubakarra.
Guztiz orokorrak diren helburuak betetzeko ikastetxeetan behar-beharrezkoakdirabestelakojarduerakere.Adibidez,ikastetxeetakoantolakuntzaetafuntzio-namendua,ikasleenparte-hartzea,barnearaubideaedoinstalazioenerabileralagungarri izandaitezke, edooztopagarri,bizikidetzarekin,berdintasunarekin,hiritartasunarekin edo alfabetatze digitalarekin loturiko helburuak gauzatze-rakoan.
LEHEN HEZKUNTZAKO IKASLEEN OINARRIZKO GAITASUNAK HOBETZEKO PLANA
10
Eskolako liburutegiareneraketa,antolakuntzaeta funtzionamendua lagungarrigertadaitezkeelkartekideakkomunikaziomunduansartzeko, ikasten ikastekoedo,alfabetizaziodigitalerako.Eraberean,tutoretzalanaerefuntsezkolaguntzadaikastenikastekoedotrebetasunsozialaklortzeko.Azkenik,jardueraosaga-rrienetaeskolazkanpokoenplangintzakeraginaizandezakehainbatmotatakohelburuakgauzatzekoorduan.
1.1 Hizkuntza bidez komunikatzeko gaitasuna
Hizkuntzabidezkomunikatxekogaitasuna“hizkuntzaahozetaidatzizkomunikatzeko,errealitatea irudikatu, interpretatuetaulertzeko,eza-gupenak osatu eta komunikatzeko eta pentsamendua, emozioak etaportaera antolatu eta autoerregulatzeko tresna gisara erabiltzeari da-gokio”4.
“…Atzerrikohizkuntzetankomunikatzekobeharrezkoada,gainera,kul-turenartekobitartekotzaetaulermenabezalakogaitasunakizatea…”5
Gaitasunhoriezinbestekoada“besteekinetaingurunearekinloturaetaharremankonstruktiboakezartzekoetaezagutzendirenheineanonar-tzendirenbestelakokulturetarahurbiltzekogaitasunakgaratzeko.Ho-rregatik,hizkuntzabidezkomunikatzekogaitasunaelkarrekinbizitzekoetagatazkakkonpontzekotrebetasunarenbarneandago”6.
Formulaziohonenbidezazpimarratunahidaikaslearentzatzergarrantziaduennorberaren ikasketak autoerregulatzeko gaitasuna lortzeak. Barne hartzen dubatekdakienarenetaikasibeharduenarenkontzientziaizatea,nolaikastendenjakinetaikastekoprozesuakmodueraginkorrezkudeatuetakontrolatzekobideaezagutzea,horiekoptimizatuetahelburuaklortzerabideratzekoetaikasitakoaegoeraberribateraorientatzeko(metakognizioa).
425/2007ForuDekretua.I.Eranskina.Oinarrizkogaitasunak5Atzerrikohizkuntzenbidezkomunikatzekogaitasunarendefinizioa.Gako-gaitasuneietaetengabekoikaskun-
tzariburuzkoEuropakoparlamentuarenetakontseiluarengomendioa625/2007ForuDekretua.I.Eranskina.Oinarrizkogaitasunak
11
1. Oinarrizko gaitasunen hobekuntza: lehenespena eta antolakuntza
Hizkuntzadesberdinencurriculumarenikuskeraberak,komunikaziokoeraas-kotako testuinguruetanhizkuntzaz egitenden erabilera soziala azpimarratzendenean,agerianjartzenduhorreneraginzuzenahizkuntzabidezkomunikatzekogaitasunaosatzendutenalderdiguztiengarapenean.
Hizkuntza,komunikaziokotresnaizateazgainera,munduairudikatzekobidebatdaetapentsamentuarenetaezaguerarenoinarriandago,bideematendunorbereburuarekinkomunikatzeko,arazoakaztertzeko,planakprestatzekoetaera-bakiakhartzekoprozesueiekiteko.Laburbilduz,gurejardueraerregulatzenetazuzentzendu,geroetaautonomiahandiagoz.Horrenkariaz,hainbateratakoarloetanhizkuntzagaratzeaetahobetzealaguntzahandiadapentsamenduaan-tolatzeko,afektuaketasentimenduakkomunikatzekoetaemozioakerregulatze-ko.Estereotipoaktransmititzekoedoerrotikateratzekoelementugisaerejardundezake,etahorrexegatikgarrantzihandikoadahizkuntzaerainklusiboanera-biltzea,hauda,errealitateabereosotasuneanirudikatzenetaberdintasunezkoikuspegiatransmititzendueneran.
Azpimarratzekoa da, halaber, komunikatzeko gaitasuna osatzen duten estra-tegiakhizkuntzajakinbateaneskuratzendirela,bainahalaere,kontuaezdahizkuntzakonkretubaterabiltzen jakitea,hizkuntzazentzuorokorreanerabil-tzen jakitea baizik, horrek aukera ematen baitu hizkuntza batean ikasitakoabestehizkuntzabatzukikastekobalioizateko,etaezagupenhoriekguztiekhan-diagotzendutehizkuntzazentzuorokorreanerabiltzekogaitasuna.
Arlohorietakobakoitzetikabiatuz,arlokoterminoaketakontzeptuberariazkoakezagutuetaohikoadierazpenmultzoarierantsiondorenetahoriekmoduzehatzetaegokianerabiliz,norberarenhiztegiaeranabarmeneanaberastenda.
Komunikazio-trukeensortzailedentalde-lanasustatuz,adierazpenetaargudio-akargiazaltzentrebatuz,norberarenirizpideaeraarrazoituanazalduzetabes-teenadierazpenakadituz,norberarenulermenaetaizpiritukritikoagaratzendiraetakomunikatzekotrebetasunakhobetzen.Informazioaantolatzeko,memorizatzekoetaberreskuratzekoteknikakgaratzeak,adibidez,laburpenak,eskemakedomapakontzeptualakaldebatetik,etaaldezaurrekoplangintzaprozesuak,baliabideenkudeaketa,etengabekoberrikuspe-na,emaitzenbalorazioaetakasubatenaitzineanhainbateratakoerantzunaksortarazteko malgutasuna bestetik, asko laguntzen du ikasketa-trebetasunakhobekietamodueraginkorragoanlortzeko.
Barne hartuz, gainera, norberaren ikaskuntzaren gaineko gogoetarekin zuze-neanloturikoedukiak,iragandakoprozesuaahozetaidatzizazaltzekoahaleginaeginez, zer ikasi den, zer gelditzenden ikasteko, nola eta zertarako, etaho-
LEHEN HEZKUNTZAKO IKASLEEN OINARRIZKO GAITASUNAK HOBETZEKO PLANA
12
rrelako gaiei buruzko gogoeta eginarazten da eta trebetasunmetakognitiboakindartzendira.
Hobekuntzako helburuak
Mintzamenaetaidazmenahobetzeacurriculumekohizkuntzaguztietan.
Curriculumekoarloguztiakirakastekoirakasleekerabiltzendituztentestuli-buruedobestelakomaterialenirakurmenahobetzea.
Irakurtzekoohituraetazaletasunahobetzea.
Hizkuntzarenerabilpenahobetzea,errealitatearenberdintasunekoikuspegiatransmititzekolaguntzaizandadin.
Trebetasunmetakognitiboakhobetzeaetahizkuntza-gaitasunentransferen-tziakplanifikatzea.
1.2 Matematikarako gaitasuna
“Gaitasun hau ondoko hauei dagokie: zenbakiak erabili eta erlazionatzeari,haienartekooinarrizkoeragiketaketaarrazoibi-de nahiz adierazpen matematikoaren motak erabiltzeari, baiera askotako informazioak sortu eta interpretatzeko, bai errea-litatearen alderdi kuantitatiboei eta espazialei buruzko ezagu-tza handitu eta eguneroko bizitzako eta lan munduko arazoakkonpontzeko”7.
Matematikaarlokoedukigehienakbatezerematematikarako gaitasunarenaha-liketagarapenhobeabermatzerazuzentzendira,alderdiguzti-guztietan.Halaere,azpimarratubehardamatematikarakogaitasunalortzendelaedukihoriekikasietagelatikkanpokoegoeraaskori,matematikakerabiliz,aurreegitenzaienneurrian.
725/2007ForuDekretua.I.Eranskina.Oinarrizkogaitasunak
13
1. Oinarrizko gaitasunen hobekuntza: lehenespena eta antolakuntza
Arazoakkonpontzekoprozesuekmatematikakojarduerarenardatziknagusiene-takobateratzenduteetamatematikakoikasketeniturrietahezkuntzamatema-tikoarengiltzarridirenezgero,euskarrinagusibeharduteizan.
Natura, gizarte eta kultura-inguruneenezaguera-arloakmatematikako tres-nak erabiltzeko aukera ematen du, hala nola, neurriak, eskalak, taulak,irudikapengrafikoaketaarazoenkonponketa,erabilpenekotestuinguruadie-razgarrietan.
Neurri apalagoan bada ere, hezkuntza artistikoak matematikarako gaitasunagaratzenlaguntzendu,arkitekturan,diseinuan,altzarigintzan,egunerokogauze-tan,natura-inguruneanetaartelanaespazioanantolatzekoerreferenteakbehardirenguztietanageridirenkontzeptuaketairudikapengeometrikoakerabiltzendirelako. Era berean, musikan erritmoa edo eskalak lantzea mesedegarri damatematikarakogaitasunagaratzeko.
Hobekuntzako helburuak
Arazoakkonpontzekogaitasunahobetzea,egoeraarazotsuakidentifikatzeari,ezaguerak aplikatzeari, estrategiak erabiltzeari, argudioak eta justifikazioaematearidagokienez.
1.3 Mundu fisikoa ezagutzeko eta harekin elkarreraginean aritzeko gaitasuna
“Mundufisikoarekin,baiharenalderdinaturalekin,baigizajardunaksortutako horiekin, elkar eragiteko trebetasuna da, gertaerak ulertu,ondorioakaurreikusietanorkberebizitzaren,bestepertsonenetagai-nerakoizakibizidunenbizi-baldintzakhobetuetazaintzekobideaema-tendiguna”8.
Gaitasunhonekberekindakarpentsaerazientifiko-teknikoagaratzeaetaera-biltzea,jasotzendeninformazioainterpretatuetaerabakiakekimenetaauto-nomiapertsonalezaurreikusietahartzeko,nonetamunduhonetan,zeinean
825/2007ForuDekretua.I.Eranskina.Oinarrizkogaitasunak
LEHEN HEZKUNTZAKO IKASLEEN OINARRIZKO GAITASUNAK HOBETZEKO PLANA
14
eremuzientifikoetateknologikoetangertatzendirenaurrerapeneksekulakoera-ginabaitutepertsonengan,gizarteanetanaturan.
Eraberean,barnehartzenduezaguerazientifikoabestelakojakintza-arloetatikbereizietabaloratzekogaitasuna,etabaitazientziarietagarapenteknologikoarilotutakobalioetairizpideetikoakerabiltzekoaere.
Gaitasun honetan sartzen dira baliabide naturalen zentzuzko erabilera, ingu-rumenaren eta munduko dibertsitatearen zainketa, zentzuzko kontsumoa etaosasun pertsonalaren eta kolektiboaren babesa, pertsonen bizi-kalitatearenfuntsezkoelementuakbaitira.
Gaitasunzientifikoaosatzendutenarazoakkonpontzekoelementuakaskodi-ren arren,matematikaren ekarpena ez da eduki-multzo hori soilik, izan erepentsamendumatematikoarenetaikusmoldeespazialarengarapenak,irudika-pengrafikoaketaneurriakerabiltzekotrebetasunakahalbidetzendute,gaine-ra,inguruneahobekiulertzeaetazehazkiagodeskribatzea.
Denadela,gaitasunzientifikoa,batikbat,natura,gizarteetakultura-ingurunekoezagueraarloaneraikitzenda,mundufisikoaulertzekobideematendutenkon-tzeptuezjabetuz,baietametodozientifikoarenezaugarrijakinbatzuetarahur-bilduz,esatebaterakoarazoakdefinitzenikasiz,izandaitezkeenkonponbideakkontuanhartuz, estrategiakprestatuz,munta txikiko ikerketakdiseinatuz, etaemaitzakaztertuzetajakinaraziz.
Bestalde,berebaitanhartzendituenikasketetakoaskoerabatzentratuakdaudegizakiarenetabereingurukomunduarenartekoelkarrekintzan,garapenpertso-nalorekatuetaelkartasunekojarreraketabalioakbereganatuz,zeinaknortasunpertsonalaren, sozializazio eta bizikidetzaren, osasunaren eta ingurumenarenesparruanegituratzenbaitira.
Azkenik, Nafarroari dagozkion edukien multzoa, Nafarroako nortasun eta di-bertsitatenatural,geografiko,historiko,kulturaletaartistikoaridagozkiengaiakbarnedirela, lagungarri da erkidegoarendibertsitatenatural, historiko eta ar-tistikoaezagutuetabaloratzeko,etabidenabar,agerianjartzenduemakumeenpresentzia eta ekarpenak Nafarroako historian eta kulturaren eta gizartearengarapenean.
Hezkuntza artistikoaren arloak, naturguneen eta gizakiak egindako obra etaerrealizazioenpertzepzio lanarenbitartez, laguntzendu inguruneazohartaraz-tenetapertsonenbizitzaaberasten,horiguztiasorberrituzgozamenadakarrendimentsioaematealdera.Horrezazgainera,bizi-kalitateahondatzendutenera-soak,adibidezhots-kutsaduraedoespazioen,objektuenedoeraikinenzorigaiz-
15
1. Oinarrizko gaitasunen hobekuntza: lehenespena eta antolakuntza
tokosoluzioestetikoak,kontuanhartzeakingurunefisikoatseginetaosasunga-rriazaintzearengarrantziazohartaraztenlaguntzendu.
Jarduerafisikoaezagutu,praktikatuetabaloratzeakGorputzHezkuntzarenarloagaratzen laguntzendu,eta funtsezkoada,gainera,norberarengorputza ingu-runean somatzeko eta harekin elkarrekiteko, ondorioz motrizitate ahalmenakhobetu,osasunazaindu,ohituraosasuntsuakhartuetabizianzeharegoerafi-sikoahobetuetamantendukodira.
Azkenik,bi arlohauetatiketahizkuntzaarloetatik,bideaemandakiokeerki-degokokirol,kulturaetaarteingurukozenbatekitaldiri,erahorretanharendi-bertsitateaonartuaetabaloratuaizandadinetaherrienondareaestimatuaetakontuanhartua.
Orobat,erkidegokohizkuntzakikasteakberekindakarhiztun-taldehoriekinlo-turikoezaugarrietaegitatekulturalakezagutzea,etahortikondorioztatzendabestekulturabatzukezagutzekoahalmenaetajakinminaizatea.
Hobekuntzako helburuak
Ikasleenpentsaerazientifiko-teknikoagaratzea.
Espazioarekikoelkarrekintzarakojarreraketabalioakgaratzeazentzuz,elkar-tasunezetaeraosasuntsuan.
Erkidegoaberahobekiezagutzea.
Erkidegoarendibertsitatenaturalhistoriko,kulturaletaartistikoariburuzkojarrerairekiasustatzea.
LEHEN HEZKUNTZAKO IKASLEEN OINARRIZKO GAITASUNAK HOBETZEKO PLANA
16
1.4 Informazioaren tratamendua eta gaitasun digitala
“Gaitasunhauinformazioabilatu,lortu,prozesatu,komunikatuetaja-kintzabihurtzekotrebetasuneandatza.Trebetasunbatzukhartzenditubarne, informazioa bilatzetik hasi eta hura tratatu ondoren euskarridesberdinen bitartez transmititzearekin bukatuta, barne hartuz infor-mazioarenetakomunikazioarenteknologienerabilera,informatu,ikasietakomunikatzekofuntsezkoelementuabaita”9.
Gaitasunariegitenzaionekarpennagusienacurriculumekohizkuntzenedukienbidezetanatura,gizarteetakultura-ingurunearenezagueraarloarenbidezda-torkio,horiekematenbaitituzte informazioabilatzeko,hautatzeko,aztertzeko,kritikokibaloratzekoeta tratatzekoezagueraketa trebetasunak.Halaere, tre-betasunhoriekgaratzeaezdagohorienbaitansoilik, izanerecurriculum-arloguztietatikeregaratzeko laguntzaaurkidaitekebaldinetateknologia ikastekotresnagisaerabiltzenbada.
Esana dagoenez, arloko edukietako parte handi batean informazioak duengarrantziaketahorrenkode,formatoetahizkuntzaanitzekeskatzendituztebila-tzeko,hautatzeko,antolatzekoetainterpretatzekoprozedurabereziak,etahoriekdira,hainzuzenere,natura,gizarteetakultura-ingurunearenezagueraarlokoikasketenlehentasunezkohelburu.
Gainera,alfabetatzedigitaleradaramatenedukiakarlohonetanesplizitukiager-tzea,halanola,ordenagailuarenoinarrizkoerabilera, testuprozesadorebatenerabilera eta Interneten bidezko bilaketa, laguntza erabakigarria da gaitasunhaugaratzeko.Aldehorretatik,kontuanhartubeharda,bereziki,teknologiarenerabileranedo/eta sarbideanmutikoaketaneskatilakbereiztendituenharresidigitalaezabatzekobalioduela.
Curriculumhizkuntzeidagokienez,erantsidaitekehoriekere lagungarridirelaezagueraketatrebetasunakematendituztelakoinformazioaetahorrenegituraetatestu-antolaketaulertzeko,baietaahozkozeinidatzizkoprodukzioanerabil-tzekoere.
Testu-konposizioan euskarri elektronikoak erabiltzen diren heinean, idazketaprozesuan(plangintza,testuarenexekuzioa,berrikuspena…)partehartzendu-
925/2007ForuDekretua.I.Eranskina.Oinarrizkogaitasunak
17
1. Oinarrizko gaitasunen hobekuntza: lehenespena eta antolakuntza
tenoperazioetaneraginaizateazgainera,gaitasundigitalaeta informazioarentratamenduahobetzendituzte.
Aregehiago,komunikaziodigitalekobaliabideberriekidazketarenerabileraso-zialaetalankidetzakoadakarte,etahorrekbideematenduidatzizkohizkuntza-renikasketabenetakokomunikazio-trukearenesparruanulertzeko.
Informazioetakomunikaziokoteknologiekaukeraematendutemundukoedo-zein tokirekindenboraerrealeankomunikatzekobai eta egunezegungehituzdoaninformazioarenfluxuetengabehorretaraerrazetaberehalasartzekoere.Funtzionaltasunhorrekberekindaramatzainformazioarenedukiarekin,pertso-nenartekokomunikazioarekin, jardueraekonomikoekin, Interneten funtziona-menduarekinetamendetasunekinloturikoarriskuak,etahoriekaurreikusietaindargabetubeharkodira.
Atzerriko hizkuntza bat jakiteak besteekin komunikatzeko aukera ematen dueta,gainera,komunikatzeko testuinguruerrealaketa funtzionalaksortaraztenditu.
Bestalde,matematikakgaitasunhorierdiestenlaguntzendu,etahorrela,zenba-kiak,neurriak,hizkuntzagrafikoaetahizkuntzaestatistikoabereganatzendituz-teninformazioakerabiltzearekinetaulertzearekinloturikotrebetasunakematenditu.Gainera,kalkulagailuaketatresnateknologikoakerabiltzenhasteakgaita-sundigitalarengarapenaerraztendu.
Azkenik,Hezkuntzaartistikoarenarloalagungarriadagaitasunhonetarako,tek-nologiatresnagisaerabilizmusikarekinetaartebisualekinzerikusiadutenpro-zesuakagerrarazteko.Orobat,ikasleairaganekoetaoraingokultura-adierazpe-netarahurbiltzeko,bertakoaizannahizbesteherrietakoa,etaarteprodukzioensormen-lanetaraetairudietasoinuarenanalisirahurbiltzeko.
Hobekuntzako helburuak
Informazioiturrienerabilerahobetzeamotaguztietakoeuskarrietan.
Alfabetatzedigitalahobetzea.
IKTakeraseguruanetakritikoanerabiltzekotrebetasunakgaratzea.
LEHEN HEZKUNTZAKO IKASLEEN OINARRIZKO GAITASUNAK HOBETZEKO PLANA
18
1.5 Balioetan oinarritutako hezkuntza
Balioetanoinarritutakohezkuntzahiruardatzetanantolatzenda,elkarrekikolo-tuneetaerlaziosakonekin:
a
Gatazkak konpontzearekin eta eskolako giroarekin loturiko balioak
Baliohoriekeskuratzeakesannahidubesterentokianjartzekogaiiza-tea,diferentziakonartzea,toleranteaizateaetabesteenbalioak,sines-kerak,kulturaketahistoriapertsonalaetakolektiboaerrespetatzea.
Halaber,esannahidumodueraginkorrezelkareragitekotrebetasunaklortzea,enpatiaetaautokontrolaerakustea,zoritxarragainditzeko,es-tresaetafrustrazioakudeatzekogaiizatea,etabizikidetzarenetaagin-taritzarenarauakonartzea.
b
Gizarte batean bizitzeko gai egiten duten balioak
Balio horiek bide ematen dute gizartean bizitzeko, norbera bizi denmunduko errealitate soziala ulertzeko etahiritartasundemokratikoanaritzeko. Portaera indibidualeko moduak barnean hartzen ditu, au-tonomiara eta beste pertsonenaldeko zainketa eta errespeturabide-ratutakoak; horiek gero eta pluralagoa den gizarte batean elkarrekinbizitzeko gai egiten dute, elkarrekin harremanak izateko, lankidetza-rako,konpromisoakhartzekoetagatazkeiaurreegiteko.
c
Ikasteko moduarekin eta jarrerarekin loturiko balioak
Atalhonetansartzendiraikastekojarreraetaportaereiburuzkoalderdibatzuk,halanolaerantzukizuna, jarraikitasuna,norberarenezagutza,autoestimua,sormena,autokritika,emozioenkontrola,aukeraegiteko,arriskuakkalkulatzeko,arazoeiaurreegiteko,berehalaasebetenahiageroratzekoetahutsegiteetatikikastekoetaarriskatzekoahalmena.
19
1. Oinarrizko gaitasunen hobekuntza: lehenespena eta antolakuntza
Hurbileko harremanen eremuak (familia, adiskideak, lagunak, etab.) bestee-kikoemozioaketasentimenduakezagutzeadakarberekin,etaarlohauek,hots,ingurumenaren ezagutza eta hiritartasunerako Hezkuntza, gune egokiak diragatazkei buruzko gogoeta egiteko, taldean erantzukizunezko betebeharrakhartzeko, bizikidetza arauak onartu eta prestatzeko, elkarrizketarako jarrerakgaratzekoetagatazkakkonpontzeko.
Lagungarri dira, halaber, nortasun partekatuzko sentimendua sortarazteko,egiuneaketaarausozialakaitortzeko,onartzekoetaerabiltzekoetalankidetza,elkartasun,konpromisoetaparte-hartzebalioakbarneratzeko,horrelaelkarrekinbizitzekotrebeziaketanorkbereburuazaintzekoakbereganatzenbaitituzteetahorrek,berdintasunaetaerantzunkidetasunaikastearekinbatera,bizitzaosoanlagundukodiepertsoneiberengarapenean.
Bestalde,gizartedemokratikoenoinarrieietaantolatzekomodueiburuzkoeza-gueraematendutenez,etaorobatdenboranzeharizandakoaldaketeietaegun-gogizarteenerrohistorikoeiburuzkoa,bakoitzakbizi duenerrealitate sozialaulertzen laguntzendute(hauzoa,udalerria,erkidegoa,Estatua,EuropakoBa-tasuna,etab.)baietagizaeskubideenlorpenabaloratzen,gizataldeenartekogatazkaketabidegabekoegoerakarbuiatzenere,etahorrenasmoadaetorkizu-nean,elkartasun,jakinminetainformaziozhornitutakomunduosokohiritarta-sunparte-hartzaileetademokratarenoinarriakfinkatzea.
Azkenik,herritarrenbetebeharrakidentifikatzeaetaherritarrenohiturakberega-natuetaerabiltzealaguntzaonadagizartekohesionatu,aske,aberats,bidezkoetazuzenagoakeraikitzearihasieraemateko.
Azpimarratzekoa da pertsonen artean elkarrekin bizitzeko, errespetatzeko etaulertzekotrebetasunaklortuahalizatekobeharrezkoadelahizkuntzaerabiltzeakomunikazioarenoinarrigisa.
Bestehizkuntzabatzuketanorberarenakezdirenbestelakoezaugarrikulturalakezagutzeakerelaguntzendunorberarenhizkuntzaetakulturahobekiulertzenetabaloratzenetamesedegarriadakulturaetaportaeradesberdinakerrespetatu,ai-tortuetaonartzeko;gaineratolerantziaetaintegrazioasustatzenduetanortasunezaugarriaknahizdiferentziakulertzen,estimatzenetabaloratzenlaguntzendu.
Beste alde batetik, hizkuntzaren erabilera baztertzaileak errotik erauzten erelaguntzendu,hizkuntzakaurreiritziaketamunduarenirudiestereotipatuaknolatrasmititzenetazehatzendituenaztertuz.
Azkenik,arlobakoitzeanegitendentalde-lanabaliabideeraginkorradaharre-manaketaintegrazioaerraztekoetaelkarrekintzaeraginkorrerakotrebetasunen
LEHEN HEZKUNTZAKO IKASLEEN OINARRIZKO GAITASUNAK HOBETZEKO PLANA
20
garapenarilaguntzeko;horigauzatzekobehardirenbaldintzak,berriz,lagungarridirabesteekikokonpromisoan,errespetuan,elkarulertzeanetaahaleginparte-katuak ematen duen atseginean hezitzeko. Horiek guztiak helburu sozialetankonpromisozko eta inplikazio pertsonaleko jarrerak garatzen laguntzen dutenbalioakdira.
Ikastekomoduarekinzerikusiadutenbalioeidagokienez,horiekgaratzenlagun-tzenahaldaarlobakoitzean,plangintzaz,parte-hartzeaz,antolaketazetaeran-tzukizunezarduratzeabezalakoekimenaksustatuzetaoriginaltasuna,sormenaetairtenbideberritzaileenbilaketabultzatuz.
Horiekgaratzekolagungarrida,halaber,egoerairekiakplanteiatzeabaietaza-lantzazkoegoereimoduarrakastatsuanaurreegitekoahalmeneanizanohidenkonfiantzagaratzekojarduerakere;horretarako,betedaitezkeenhelburuaksus-tatubehardira,norkbereburuazduenezagueranoinarritutakoak,etaikaslearieskatubeharzaioegoerageroetakorapilotsuagoeiaurreegindiezaien,autono-miazetaahaleginakeginez,zeinetanbereburuahobetzekogogoaagertubehar-kobaitu,etaorobatjarraikitasunaetajarrerapositiboa.
Azkenik, hutsegitea desmitifikatzeak eta emozioa kontrolatzeko trebetasunakgaratzeakerebaliohoriekgaratzenlaguntzendute,etagauzaberasistematiza-zioari,erabakiakhartzeari,baloraziokritikoarietanorberarenlanarenemaitzakmodueraginkorrezkomunikatzekotrebetasunaridagokienezere.
Hobekuntzako helburuak
Bizikidetza eta eskolako giroa hobetzea.
Gizartean bizitzeko gaitzen duten balioetan oinarritutako hezkuntza ho-betzea.
Balio indibidualak eta ikastearen aldeko jarrera positiboak garatzea.
2
HOBEKUNTZAKO HELBURUAKETA JARDUEREN PROPOSAMENA
HIZKUNTZA-GAITASUNA
Hizkuntza
Matematikarakogaitasuna
Mundu fisikoaezagutzeko eta
harekin elkarreraginean
aritzeko gaitasuna
Informazioarentratamendua etagaitasun digitala
Hezkuntza-balioak
Mintzamenaetaidazmenahobetzeacurriculumekohizkuntzaguztietan.
Testuliburuenetacurriculumekoarloguztiakirakastekoirakasleekerabiltzendituztenbestelakomaterialenirakurmenahobetzea.
Irakurtzekoohituraetazaletasunahobetzea. Hizkuntzarenerabilpenahobetzea,errealitatearenberdintasunekoikuspegiatransmititzekolaguntzaizandadin.
Trebetasunmetakognitiboakhobetzeaetahizkuntza-trebetasunentransferentziakplanifikatzea.
Arazoakkonpontzekogaitasunahobetzea,egoeraarazotsuakidentifikatzeari,ezaguerakaplikatzeari,estrategiakerabiltzeari,argudioaketajustifikazioaematearidagokienez.
Ikasleenpentsaerazientifiko-teknikoagaratzea. Espazioarekikoelkarrekintzarakojarreraketabalioakgaratzea,zentzuz,elkartasunezetaeraosasuntsuan.
Erkidegoarenezaguerahobetzea. Erkidegoaendibertsitatenaturalhistoriko,kulturaletaartistikoariburuzkojarrerairekiasustatzea.
Informazioiturrienerabilerahobetzeamotaguztietakoeuskarrietan.
Alfabetatzedigitalahobetzea. IKTakzentzuzetaeraseguruanetakritikoanerabiltzekotrebetasunakgaratzea.
Bizikidetzaetaeskolakogiroahobetzea. Gizarteanbizitzekogaitzendutenbalioetanoinarritutakohezkuntzahobetzea.
Ikastekomoduarekinetajarrerarekinloturikobalioakgaratzea.
HOBEKUNTZAKOHELBURUAK
Gaitasuna Helburuak
22
LEHEN HEZKUNTZAKO IKASLEEN OINARRIZKO GAITASUNAK HOBETZEKO PLANA
HIZKUNTZA-GAITASUNA
Helburua XEDEA EKINTZA
23
Idazmena hobetzea
curriculumeko hizkuntza guztietan
Mintzamena hobetzea
curriculumeko hizkuntza guztietan
a)Ikasleenidatzizkoprodukzioarenplangintzahobetzea,testu-motakkontuanhartuz:deskribatzaileak,narraziozkoaketaazalpenezkoak.
b)Narrazioetaazalpenezkotestuenegiturahobetzea.
c)Itxuraetaortografiahobetzea.
d)Perpausensintaxiaetatestuarenbarnekohesioahobetzea,ziklobakoitzakontuanhartuta.
e)Arlobakoitzekohiztegiaberats,askotarikoetaberariazkoarenerabilerahobetzea.
f) Testuenberrikuspenahobetzea.
g)Ikasleekidatzitakotestuenprodukzioagehitzea.
a) Ikasleenahozkoprodukziorakoegoerakgehitzea.
b)Argietaozenkimintzatzea,hitzaketaletrakongiebakiz.
c) Intonazioahobetzea.d)Erritmoahobetzea.e) Hitzbetegarriaksaihestea.f) Arlobakoitzekohiztegi
aberats,askotarikoetaberariazkoarenerabilerahobetzea.
Landubeharrekomailakargirodefinitzeaetaziklobakoitzeantestuenprodukzioarietaahozkoadierazpenariburuzkoeskaerahoriegitea
Ziklobakoitzekotestuen produkzioaetaahozko
adierazpenalantzekolerrometodologikokomunakfinkatzea.
Mintzamenarenetaidazmenarenzuzentasunahomogeneizatzea.
Ziklobakoitzeanidatzizkotestuenprodukzioarietamintzamenariburuzadosjartzea.
Ziklobakoitzeanidatzizkotestuenprodukzioarietamintzamenariburuzkoebaluazioarengaineanadosjartzea.
Ikaslebakoitzarenjarraipenbanan-banakoaetadokumentatuaegitea.
Helburuoklortuahalizateko,arlobakoitzakeginbeharrekoekarpenbereziaadostea.
Iritzienazalpenaetaelkarrizketaketaeztabaidaksustatzekoadosjartzea.
...
2. Hobekuntzako helburuak eta jardueren proposamena
HIZKUNTZA-GAITASUNAHIZKUNTZA-GAITASUNA
Helburua XEDEA EKINTZA
Curriculumeko arlo guztiak
irakasleek erabiltzen
dituzten testuliburu
edo bestelako materialen
irakurmena hobetzea
Ikaslearen gaitasuna hobetze-koxedeak:a)Ahotsozenezirakurtzea.b)Arlobakoitzekooinarrizko
hiztegiabereganatzea.c)Testuarenideianagusia
edoasmoorokorraidentifikatzea.
d)Informazioaberreskuratzea(testuanbarnainformazioesplizituakokatuetaateratzeko).
e)Testuakulertzea(esanahiaateraetainferentziakegiteainformazioinplizituabilatzeko).
f) Edukiarengaineangogoetaeginetaebaluatzea(testuarenedukiaaldezaurretikoezaguerekin,ideiekinetaesperientziekinerkatzeko).
g)Formariburuzkogogoetaegitea(testuarenhizkuntzezaugarriakebaluatzekoarlohauetan:morfosintaxian,lexiko-semantikoanetatestualean).
IkastetxekoIrakurketaPlanaprestatzea.
Landubeharrekomailakargirofinkatzeaetaziklobakoitzeanirakurmenariburuzkoeskaeraegitea.
Irakurmenalantzekolerrometodologikokomunakezartzea.
Irakurmenarenbalorazioaziklokaedomailakahomogeneizatzea.
Zikloenbarneanadosjartzeaidatzizkotestuenulermenarenpraktikarietaebaluazioariburuz.
Gelarakoezarritakotestuareninformazioakaberastekoegunkariak,aldizkariaketabestelakoliburuakerabiltzea.
Zikloenbarneanadosjartzeazenbaitjardueraburutzekoeskolakoliburutegiaerabiltzeariburuz.
Ikasleekinbisitaldiakantolatzealiburudendetara,liburutegietaraetaliburu-azoketara.
Helburuoklortuahalizateko,arlobakoitzakeginbeharrekoekarpenbereziaadostea.
…
24
LEHEN HEZKUNTZAKO IKASLEEN OINARRIZKO GAITASUNAK HOBETZEKO PLANA
HIZKUNTZA-GAITASUNA
Helburua XEDEA EKINTZA
Irakurtzeko ohitura eta zaletasuna
hobetzea
Hizkuntzaren erabilpena hobetzea,
errealitatearen berdintasuneko
ikuspegia transmititzeko laguntza izan
dadin
Trebetasun metakognitiboak
eta hizkuntza-trebetasunen
transferentziak hobetzea
a)Ikaslearenkonfiantzaetasegurtasunaindartzeairakurtzekoduentrebetasunariburuz.
b)Irakurtzekoohiturasustatzea,adinariegokitutakoliburuenarteanikasleakberakaukeratutaedoikaskideekgomendatuta.
c)Ikaslebakoitzarenirakurketenkopuruaprogresibokigehitzea.
d)Ikasleakliburudendetara,liburutegietaraetaliburu-azoketarabisitaldiakegiterabultzatzea.
a)Ahozkoetaidatzizkokomunikazioanhizkuntzarenerabilpenez-sexistahobetzea,estereotipoakerauztekolaguntzaizandadin.
b)Errealitatearenberdintasune-koikuspegiatransmititzekoadibideak,irudiaketamate-rialdidaktikoakerabiltzea.
Ikaslearen gaitasuna hobetzeaondorengotrebetasunhauetan: plangintza estrategienhautaketaeta
horienaplikazioa prozesuarenkontrola berrikuspenaetaebaluazioa egoeraberrietara
transferitzea jarrerakritikoa sormenezkoekimena erabakiakhartzea arriskuaebaluatuz berdinenartekolankidetza,
gelak,mailak,etab.
Nahitaezirakurribeharrekoliburuenzerrendaprestatzeaetairakurketarenmaiztasunafinkatzea:astero,hamabostegunetikbehinedohilero.
Ikaslebakoitzaketxeanirakurribeharre-koenjarraipenindibidualizatuetadoku-mentatuaegitea.
Ziklobakoitzeanadosjartzeazenbaitjardueraburutzekoeskolakoliburutegiaerabiltzeariburuz.
Ikasleekinbisitaldiakantolatzealiburudende-tara,liburutegietaraetaliburu-azoketara.
Helburuoklortuahalizateko,arlobakoitzakeginbeharrekoekarpenbereziaadostea.
Ziklobakoitzeanadosjartzeabakarkanahiztaldekairakurtzenemanbeharrekodenborariburuz.
Hizkuntzarenkomunikazioetaerabileraez-sexistariburuzkoprestakuntza-ikastaroaksustatzea.
Berdintasunekokomunikazioarengainekoeskuliburuaketaorientabideakhedatzea.
Erabiltzendirentestuaketamaterialdidaktikoakaztertzea.
…
Proposatutakohelburuekinhobekienegokitzendirenmetodologiaetaestrategiakzehaztea.
Ikasketakgaratzekojardueraegokienakadostea,aukeraemanezezagueraberriakerdiesteko,lehendikdituztenakberrantolatuzetabalioetanoinarritutakoprestakuntzasustatuz.
Arlodesberdinetakoezaguerakberrirosendotzea.
Curriculumekohizkuntzenarteanhizkuntza-trebetasunentransferentziarilagundu
diezaioketenestrategiakplanifikatzea. Helburuoklortuahalizateko,
arlobakoitzakeginbeharreko ekarpenbereziaadostea.
2. Hobekuntzako helburuak eta jardueren proposamena
25
MUNDU FISIKOA EZAGUTZEKO ETA HAREKIN ELKARRERAGINEAN ARITZEKO GAITASUNAMATEMATIKARAKO GAITASUNA
Helburua XEDEA EKINTZA
Arazoak konpontzeko
gaitasuna hobetzea, egoera
arazotsuak identifikatzeari,
ezaguerak aplikatzeari, estrategiak
erabiltzeari, argudioak eta
justifikazioa emateari
dagokienez
a)Bizitzaerrealekoegoerak,matematikamotakoarazoakplanteatzendirenean,identifikatzekoetaulertzekogaitasunahobetzea.
b)Jasodirenezagueramatematikoakarazoakkonpontzerabideratzekoahalmenahobetzea.
c)Konponbideenfasedesberdinenezagueraetaaplikazioahobetzea.
d)Arazoakkonpontzekoestrategienerabilerahobetzea.
e)Baloratzekoetaargumentatzekoahalmenahobetzea,zenbakizkoedogeometriakoinformazioaerabiliz.
f) Arazoeikonponbideaematekomotibazioa,interesaetaatseginahobetzea.
g)Norberakbereburuazduenkonfiantzamailahobetzea.
h)Emozio-faktoreenkontrolahobetzea.
i) Arazoakkonpontzekoizandakoprozesuamoduordenatuetaargianadieraztea.
Ziklobakoitzeanlanduetaeskatubeharrekomailakargirofinkatzea.
Ziklobakoitzeanarazoakkonpontzeariburuzkolerrometodologikokomunakfinkatzea.
Arazoenkonponbidearenzuzentasunahomogeneizatzea.
Zikloenbarneanpraktikarietaebaluazioariburuzadosjartzea.
Ikaslebakoitzarenjarraipenbanan-banakoaetadokumentatuaegitea.
Arazoakkonpontzekojarrerapositiboakgaratzendituztenikasketametodoakeranstea.
Helburuoklortuahalizateko,arlobakoitzakeginbeharrekoekarpenbereziaadostea.
26
LEHEN HEZKUNTZAKO IKASLEEN OINARRIZKO GAITASUNAK HOBETZEKO PLANA
MUNDU FISIKOA EZAGUTZEKO ETA HAREKIN ELKARRERAGINEAN ARITZEKO GAITASUNA
Helburua XEDEA EKINTZA
Ikasleen pentsaera
zientifiko-teknikoa garatzea
Ingurunearekiko elkarrekintzarako
jarrerak eta balioak garatzea
zentzuz, elkartasunez eta era osasuntsuan
Ikaslearen ahalmena hobetzekoxedeak:a)Munduaribehatzea
ereduen,erregularitateen,antzekotasunenbila.
b)Galderakegitea.c)Ikerketabatenplangintza
egitea.d)Datuzehatzaketa
erkagarriakateratzekotresnakerabiltzea.
e)Informazioaantolatzea.f) Aurkikuntzengainean
gogoetaegitea.g)Ereduakesperimentatuedo
eraikitzea.h)Izandaitezkeenaplikazioak
asmatzea.i) Ondorioakjakinarazteko
txostenaprestatzea.
Ikaslearen ahalmena hobetzekoxedeak:a) Baliabidenaturalakzentzuz
erabiltzea.b)Ingurumenazaintzea.c)Kontsumoarrazoizkoeta
zentzuzkoa.d)Osasunpertsonalareneta
kolektiboarenbabesa.
Ziklobakoitzeanlanduetaeskatubeharrekomailakargirofinkatzea.
Ziklobakoitzeanmetodozientifikoariburuzkolerrometodologikokomunakfinkatzea.
Ikerketazientifikoenzuzentasunahomogeneizatzea.
Zikloenbarneanpraktikarietaebaluazioariburuzadosjartzea.
Metodozientifikoarenaldekojarrerapositiboakgaratzendituztenikasketametodoakeranstea.
Zientzia-museoetara,planetarioraetaabarrerairteerakprogramatzea.
Helburuoklortuahalizateko,arlobakoitzakeginbeharrekoekarpenbereziaadostea.
…
Ziklobakoitzeanlanduetaeskatubeharrekomailakargirofinkatzea.
Ziklobakoitzeanlerrometodologikokomunakezartzea.
Zikloenbarneanpraktikarietaebaluazioariburuzadosjartzea.
Baliohauekgaratzendituztenikasketametodoakeranstea.
Horiengarapenerakolagungarriizandaitezkeenirtenaldiaketaeskolazkanpokojarduerakprogramatzea.
Helburuoklortuahalizateko,arlobakoitzakeginbeharrekoekarpenbereziaadostea.
Baliohorietanoinarritutakohezkuntzakodepartamentuartekoprogrametan10partehartzeariburuzadosjartzea,halanola:
-Osasunhezkuntzaetahezkuntza afektibo-sexuala
-Kontsumozentzuzkoeta elkartasunezkorakohezkuntza
-Ingurumenhezkuntza -Bidehezkuntza
…
2. Hobekuntzako helburuak eta jardueren proposamena
10HezkuntzaDepartamentuakbestedepartamentubatzuekin(Osasuna,GizarteGaiak,Ingurumena…)elkarlaneanbultzatutakoprogramak
27
INFORMAZIOAREN TRATAMENDUA ETA GAITASUN DIGITALAMUNDU FISIKOA EZAGUTZEKO ETA HAREKIN ELKARRERAGINEAN ARITZEKO GAITASUNA
Helburuak XEDEA EKINTZA
Erkidegoaren ezaguera hobetzea
Erkidegoaren dibertsitate natural
historiko, kultural eta artistikoari
buruzko jarrera irekia sustatzea
Ziklobakoitzeanlanduetaeskatubeharrekomailakargirofinkatzea.
Lanekolerrometodologikokomunakfinkatzea.
Zikloenbarneanpraktikarietaebaluazioariburuzadosjartzea.
UrtekoProgramaOrokorreanetaprogramaziodidaktikoetaneskolazkanpokojardueraketajardueraosagarriakeranstea.
Helburuoklortuahalizateko,arlobakoitzakeginbeharrekoekarpenbereziaadostea.
Hauretagazteeiemakumeenpresentziaetaekarpenakagerraraztendituztenazterlanak,argitalpenaketaikerketakeskaintzea.
a)Nafarroakoaberastasunnatural,geografiko,historikoetakulturalaezagutzea.
b)Hezkuntzan,osasunaetabiziazaintzen,historian,artelanetan,kulturanetanafargizartearengarapeneanemakumeenpresentziaetaekarpenakagerianjartzea.
Ondarenatural,historikoetaartistikoaetaharendibertsitateazaintzeko,errespetatzekoetabaloratzekojarrerakgaratzea.
28
LEHEN HEZKUNTZAKO IKASLEEN OINARRIZKO GAITASUNAK HOBETZEKO PLANA
INFORMAZIOAREN TRATAMENDUA ETA GAITASUN DIGITALA
Helburua XEDEA EKINTZA
29
Informazio iturrien erabilera hobetzea
mota guztietako euskarrietan
Alfabetatze digitala hobetzea
IKTak zentzuz eta era seguruan
eta kritikoan erabiltzeko
trebetasunak garatzea
Trebetasunhauekgaratzea: bilaketa hautaketa antolakuntz erabilera informazioarentransmisioa
Trebetasunhauekgaratzea: ordenagailuarenoinarrizko
erabilera testu-prozesadorearen
erabilera Internetenbilaketagidatua
a)Sareaneskuradagoeninformazioarenanalisikritikoaegitekoahalmenagaratzea.
b)IKTakzentzuzerabiltzekotrebetasunakgaratzea,denborak,ordutegiaketaabarfinkatuz.
c)Internetenarriskuezohartaraztea,halanolaedukikaltegarrietansartzekoarriskuaz,arrotzekinharremanetanjartzekoaz,iruzurrez,pribatutasunarengaleraz,ciberbullyingdelakoaz,“menpeanerortzekoaz”…
d)IKTakeraseguruanerabiltzekotrebetasunakgaratzea,ohartarazizfiltroaketablokeoakerabiltzearenbeharraz,datupertsonalikezemateaz,etab.
Ziklobakoitzeanlanduetaeskatubeharrekomailakargirofinkatzea.
Lanerakolerrometodologikokomunakezartzea.
Zikloenbarneanpraktikarietaebaluazioariburuzadosjartzea.
Eskolakoliburutegia,informatika-gelaetabestegelabereziakantolatzekoetahorienfuntzionamendurakoneurriakezartzea.
Helburuoklortuahalizateko,arlobakoitzakeginbeharrekoekarpenbereziaadostea.
Ziklobakoitzeanlanduetaeskatubeharrekomailakargirofinkatzea.
Lanerakolerrometodologikokomunakezartzea.
Zikloenbarneanpraktikarietaebaluazioariburuzadosjartzea.
Eskolakoliburutegia,informatika-gelaetabestegelabereziakantolatzekoetahorienfuntzionamendurakoneurriakezartzea.
Helburuoklortuahalizateko,arlobakoitzakeginbeharrekoekarpenbereziaadostea.
Familiakinplikatzea.
2. Hobekuntzako helburuak eta jardueren proposamena
HEZKUNTZA-BALIOAK
Helburuak XEDEA EKINTZA
Bizikidetza eta eskolako giroa
hobetzea
Gizartean bizitzeko gaitzen duten balioetan
oinarritutako hezkuntza hobetzea
Ikasteko moduarekin
eta jarrerarekin loturiko balioak
garatzea
a)Gatazkakkonpontzekotrebetasunakgaratzea.
b)Familianetaeskolanaginte-printzipioaindartzea.
c)Familiakhezkuntza-balioensustapeneaninplikatzea.
Desberdintasunenaurreantole-rantzia,errespetoa,balorazioaetaelkartasunagaratzea,baietasexuenartekoberdintasunaetaerantzunkidetasunaere,departamentuartekohezkuntza-balioenprogrametanpartehartuz11: Berdintasunerakohezkuntza Bakerakoetagarapenerako
hezkuntza
Honelakobalioakgaratukodira: erantzukizuna jarraikitasuna malgutasuna norkbereburuaezagutzea autoestimua arriskuezjabetzekoetahuts
eginezikastekogaitasuna frustrazioarekikotolerantzia sineskeramugatzaileak
gainditzea,halanolaporrotarizaionbeldurra,blokeoa…
berezkomotibazioa- etab.
Ikastetxearenantolaketaneurriaketafuntzionamendua,ikasleenparte-hartzea,barnearaubideaetainstalazioenerabileraargirofinkatzea.
Ikastetxekobizikidetzaplanaprestatzea.
Tutoretzaplaneanaginteaindartzekojarduerakeranstea.
Baliohauekgaratzekoarlobakoitzakeginbeharrekoekarpenbereziaadostea.
Adosjartzeadepartamentuartekohezkuntza-balioenprogrametanpartehartzeariburuz.
Egunerokobizitzanetapertsonenartekoharremanetannorberarenzainketaetaautonomiarakotrebetasunakikastekoetahorietazsentsibilizatzekomoduluakgaratzea.
Gurasoenprestakuntzanbalioetanoinarritutakohezkuntza,erantzunkidetasunaetaautonomiaeranstea.
Baliohorieksustatzenetagaratzendituztenlanmetodoakeranstea.
Programaziodidaktikoetanetatutoretzaplaneanikastekojarrerapositiboakgaratzendituztenmetodologiakeranstea.
Baliohauekgaratzeko,arlobakoitzakeginbeharrekoekarpenbereziaadostea.
30
LEHEN HEZKUNTZAKO IKASLEEN OINARRIZKO GAITASUNAK HOBETZEKO PLANA
11HezkuntzaDepartamentuakbestedepartamentubatzuekin(Osasuna,GizarteGaiak,Ingurumena…)elkarlaneanbultzatutakoprogramak
3
HOBEKUNTZA PLANA IKASTETXEAN PRESTATZEA
LEHEN HEZKUNTZAKO IKASLEEN OINARRIZKO GAITASUNAK HOBETZEKO PLANA
32
Hezkuntza Departamentuak berak eginiko proposamenen bidez irakaskuntzaprozesuarekin loturikoprintzipiobatzukezarri etahelburuargibatzukfinkatunahiditu,ikastetxeetakolanariorientabidebatematearren.Halaetaguztizere,behardentarteaereutzinahidiehaiengogoetabeharrekinbatdatozenikus-moldeakaplikadaitezen.
Hezkuntzasistemanhobekuntzaorokorrakezartzekoproiektuak,esku-hartzekoplan bereziak eta horiei datxezkienmaterialak garrantzi handiko tresnak dirahezkuntzaren plangintza egiteko, aplikatu eta ebaluatzeko, baina ikastetxeenjardunbide eraginkorrakerabakitzendituikasketenemaitzak.
Horidelaeta,ikastetxeekberekdiseinatubeharduteberenIkastetxekoPlana,horretarakoautonomiabaitute,berenpremienetabaliabideenarabera,irizpidepraktikoak,errealistaketahezkuntza-komunitateosoakonestendituenakera-biliz, eta kontuan hartuz barneko eta kanpoko ebaluazioen emaitzak. Horienzehaztapenaikastetxekoprogramazioanjasokoda.
3.1 Ikastetxearen autonomia eta hobekuntza plana prestatzea
Ikastetxeenautonomiafuntsezkotresnadahezkuntzasistemarenkalitateahobe-tzeko,etaikasleenarrakastahobetzekoproposamenetakobatda,PISAtxoste-nakfrogatzenduenez,autonomiahorrenaldeegitea.
Ikastetxebatek,gainera,zein tokitankokatuadagoen,hangoeskaerasozialeierantzun behar die. Horretarako, ezinbestekoa du maila handiko autonomia,bideaizandezaneskolakobizitzakoeremudesberdinetanerabakiakhartzeko,esate baterako arlo hauetan: pedagogian, antolakuntzan, eta eskura dituztenbaliabideenkudeaketan.
Autonomia handiagoak ikastetxeko hezkuntza-komunitatearen (irakasleak,ikasleak,familiaetagizartea)partaidetzaetainplikaziomailahandiagoadakarberekin hobekuntza prozesuen garapenean eta giza-baliabideen eta baliabidematerialendefinizioanetakudeaketan.
Zehazkiadierazteko,aztertu,gogoetaeginetaadosjartzekopremiadago,horrekbideematenbaitufuntzionatzendutenetaezdutenalderdiakikusteko,horrenarrazoiak aztertzeko eta hobetzeko konpromisoak ezarri etaUrtekoProgramaOrokorreansartzeko.
HartutakokonpromisoakzeinneurritanbetedirenjakitekobarnekoebaluazioaegiteaereeskatzenduhorrekKoordinazioPedagogikorakoBatzordearenbarnean
33
3. Hobekuntza plana ikastetxean prestatzea
(KPB),etahorigeroikasturtebukaerakooroitidazkian,Ikuskapenzerbitzuraigo-rrikodenhorretan,agerrarazikoda.
Barnekoebaluaziohorrekinbatera,kanpokokontrola,HezkuntzaIkuskatzailet-zareneskudagoena,beharrekoada,halaber,zeinak,testuinguruarenanalisiatiketa izandakoprozesuetatik abiatuta, aztertukobaititu ateratako emaitzak etahezkuntzasistemarenesparruorokorreanerkatuko.
Gizarteakgaldatzendituenxedeakbetetzekoetaguztientzakoprestakuntzako-munabermatzearren,zeinenbidezhiritarrekgizarteanbizitzekopremiazkoakdi-renahalmenaketajarrerakeskuratuahalbaititzakete,autonomia-ereduhonenbetebeharrazerada:ikastetxeekberenjarduerapedagogikoa,antolakuntzaetabaliabideakerregulatzekoahalmengehiago izatearenetaadministrazioakho-riengaineanizanbeharduenkoordinazioetakontrolarenartekoorekalortzea.
Alde horretatik, Hezkuntza Departamentuak hobekuntzako helburuak finkatuditu.Horiek,“Oinarrizkogaitasunenhobekuntza:lehenespenaetaantolakuntza”epigrafearenpean,lehenengokapituluanzehaztendiraetaoinarrizkogaitasunengainekobostarloedolerroreninguruanantolatuakdaude.
Ikastetxekoplanakaldezaurretikadierazitakobostarloedolanlerrohoriekna-hitaezgaratubeharditu.Ikastetxebakoitzakerrendimenduahobetzekokonpro-misozehatzakhartubeharditu,beretestuingururaegokitutakoak,baietabereeskudituenikasleenezaugarrietaraere.
Plana prestatzerakoan ikastetxeei laguntzearren, 2. kapituluan hobekuntzakohelburuaketaplanadiseinatzerakoankontuanhartubeharrekojarduketakze-hazkiagoaurkeztendira.
3.2 Premiak hautematea: hobekuntza planaren abiapuntua
Barnekoetakanpokoebaluazioenemaitzenkudeaketahobetzekoasmoz,ondoren-goestrategiakproposatzendiraHezkuntzaDepartamentuak(ikus2.kapitulua)proposatutakohelburuenartean,hautatu, lehenetsi etakontestualizatzekoego-kienakdirelakoan,ikastetxekoerrealitateetapremietarakohelburuakhobetzeko:
EbaluazioenemaitzenanalisiaPuntusendoenenidentifikazioaetahobetubeharrekoalderdiak Irakasleenetafamilieninplikazioabilatzea
LEHEN HEZKUNTZAKO IKASLEEN OINARRIZKO GAITASUNAK HOBETZEKO PLANA
34
3.3 Plana taxutzea: plana urteko programa orokorrean txertatzea
KalitateaKudeatzekoSistemenezarpenaazkenaldihonetanfuntsezkoproiektubihurtudahezkuntzaerakundeek(ikasleak,irakasleak,hezkuntzaerakundeak,enpresak,etab.)bereninteresekotaldenagusienetanemaitzaezinhobeaklorditzaten,berengizabaliabideen,ekonomikoenetaazpiegiturenetaprozesuguz-tienkudeaketaeraginkorrarenbitartez.
Alderdirikadierazgarrienetakobatplangintzada,ikastetxeanburutzendirenpro-zesuaketengabehobetzekoetabikaintasunerantzaurreraegitekooinarrigisa.
Kalitateakudeatzekosistemakdituzten ikastetxeekbestelakoplangintzamotabat planteatzen dute, ohiko metodoei intereseko talde guztien parte-hartzeaerantsizetaikastetxekoproiektuaninplikaturikdaudenerakunde,gizarte-entita-teetaagenteguztienartekolankidetzarakojarrerasendotuz.
KalitateaKudeatzekoSistemekplanaezartzekodarabiltenmetodologiaDeming-enPDCAzikloanoinarritzenda,lauelementukosatzendutena:
P Hobekuntzaekintzakplanifikatzea
D Planeatutakoplangintzagauzatzea
C Plangintzakoemaitzaklortudirelafrogatzea
A Iortutakoemaitzetatikikasteaetaetengabehobetuzjoatea
35
3. Hobekuntza plana ikastetxean prestatzea
Plana taxutzea
Hobekuntzakohelburuakfinkatuondoren(ikusaurrekoatala),horietakobakoi-tzeanzehaztubeharda:
Planifikatutakohelburuakzeininteres-taldeedoeremuukitzendituen.
Zeindirenzehaztubeharrekoadierazleak.
Zeremaitzalortunahiden(xedea)adierazlebakoitzerako,oinarritzatabia-puntuaedohasieranzehaztutakoetatikbesteedozeinbaliohartuz.
Bestealdebatetik,hobekuntzakoekintzenplangintzakondorenzehaztendire-nakdaramatza:
Proposatutakoxedeaklortzekoprogramatutakojarduketak.Premiazkotzatjo-tzendirenadinaekintzazehaztubehardira.
Ikastetxekolangileenarteanplanifikatutakoekintzabakoitzarenarduradunakidentifikatzea.
Planifikatutako ekintzak burutzeko behar diren giza baliabideen, ekono-mikoenetaazpiegiturakoenplangintzaegitea.
Denboranzeharekintzabakoitzakizanenduenhurrenkeraezartzea,noizhasietanoizbukatukodenazalduz.
Ekintzenjarraipenarenepeakzehaztea(gutxienezberrikustaldibatekintzakdirauenbitartean).
Ikastetxeakhobekuntzakohelburuakezarrietazehaztuditueneanetaabiarazikodituenekintzenplangintzaeginondoren,horriburuzkoerabakiaketaakordioak“PLANATAXUTZEA”epigrafeko1.eta2.tauletanagerrarazikodira.Horiekerans-kinetandaudeetaUrtekoProgramaOrokorrarenbarneansartukodira.
Ikastetxeko planaren prestaketa zuzentzeko, ondoren laguntzako zenbait dokumentu eransten dira: Ikastetxeko hobekuntza planaren prestaketa izenekotaula,
kontuanhartubeharrekoalderdiak,estrategiaketaizandaitezkeen jarduketakbiltzendituena. PLANA TAXUTZEA izenekoaren 1. eta 2. taulak, horietan
adieraztendenanolabeteargitzendutenak.
LEHEN HEZKUNTZAKO IKASLEEN OINARRIZKO GAITASUNAK HOBETZEKO PLANA
IKASTETXEKO HOBEKUNTZA PLANA PRESTATZEA
Alderdiak Estrategiak Egin daitezkeen jarduketak
Ebaluazioen emaitzak
kudeatzea
Ikastetxeko plana taxutzea
Ebaluazioenemaitzeiburuzkoanalisia.
Puntusendoaketahobetubeharrekoakidentifikatzea.
Irakasleeninplikazioa(etapetan,zikloetan,lantaldeetan,etab.),baietafamilienaere.
a)Hobekuntzakoproposamenakprestatzea.
b) Aplikazioeremuakezartzea: Curriculuma, irakaskuntza, antolakuntzaeta
funtzionamendua, tutoretza, bizikidetasuna, familiaetagizartea.
c) Adierazleakdefinitzea.d) Esperodirenemaitzak
(xedeak)zehaztea.e) Oinarrizkojarduketen
azalpenaegitea.f) Arduradunakizendatzea.g) Premiazkobaliabideak
zehaztea:materialak,prestakuntzaikastaroak…
h) Ekintzabakoitzerakodenborarenhurrenkeraegitea.
i) Jarraipenaetakontrolaegitea.
Ikuskatzailetzarenetazuzendaritzataldearenanalisia.
Lantaldeaksortzea. Lantaldeekhobekuntzahelburuak
etaikastetxekoplanarenjarduketakzehaztea.
Adostutakoaidatzizjasokodutenagiriakzehaztea.
Hobekuntzakoarloakezarriedolehenestea,ikastetxekopremiak,ebaluazioenemaitzaketaikastetxekointeres-taldeetanbildutakoiradokizunakkontuanhartuta.
Tokiantokikohelburuak,ikastetxearenerrealitatearekinbatdatozenak,ezartzea
Aplikazioeremuakadostuetazehaztea. Emandakourratsaketaprozesuak
inguruanhautatutakoikastetxebateanemandakoekinerkatzea.
Adierazleaketaxedeakfinkatzea,helburuakzenbaterainobetedirenbaloratzeko.
Ekintzakzehazteaetaikastetxeakburutzendituenprozesuetantxertatzea,ekintzahorienfrogak(irakaslearenkoadernoa,ebaluazioaktak,irakurketaplana,bizikidetzaplana…)jasotzendituenerregistroazeindenadieraziz.
Garapenarenegutegiaplanifikatzea,helburueiburuzkoberrikuspenetabirdefiniziorakoepeekinbatera(kolorezkolaukitxoakekintzaplanarenegutegian,planataxutzeaizenburukoaren2.taula).
Arduradunakizendatzea:pertsonak,taldeak,egiturak…
Behardirenbaliabideakidentifikatuetahautatzea.
Prestakuntzaikastaroakproposatzea. Urtekoplanarenjarraipenaegiteko
prozedurazehaztea(hiruhilekobateneredua).
36
LEHEN HEZKUNTZAKO IKASLEEN OINARRIZKO GAITASUNAK HOBETZEKO PLANA
37Hobe
kunt
xako
hel
buru
ak
Idaz
men
a ho
betze
a
Bizik
idetza
hob
etze
a
IKTa
k seg
urta
sune
z er
abilt
zeko
treb
etas
unak
ga
ratze
a
Aplik
azio
ere
mua
k
Iraka
skun
tza
Bizik
idetza
Tuto
retza
,fa
milia
eta
gizar
tea
Xede
a
Itxur
a et
a or
togr
afia
hobe
tzea
Gata
zkak
konp
ontze
ko
trebe
tasu
nak g
arat
zea
Sare
aren
arri
skue
n et
a pr
aktik
a on
en ga
inek
o ko
ntzie
ntzia
har
rara
ztea
Proz
esua
k / P
roie
ktua
k
Ikas
tetxe
ko ir
akur
keta
eta
idazk
eta
plana
Bizik
idetza
plan
a
Tuto
retza
ko p
lana
Ardu
radu
na
Ziklok
o koo
rdin
atza
ileak
Ikask
etab
urua
Tuto
rea
Jarr
aipe
nare
n ad
iera
zlea
Hartu
tako
ako
rdioa
k
Lan
talde
aren
pr
opos
amen
ak
Galde
-sor
ten
kopu
rua
IKAS
TETX
EA:
Ikas
turte
aren
pla
na:
Hob
ekun
tzak
o he
lbur
uak
ikas
tetx
eak
zeha
zten
ditu
,be
ree
rrea
litat
eare
nar
aber
a.
Xede
eklo
rpen
mai
laa
dier
azte
ndu
te,
epe
luze
rae
rdie
tsin
ahid
ena
(urt
eba
tean
edo
geh
iago
tan)
.G
arat
ube
harr
eko
proz
esua
k et
a pr
oiek
tuak
, ze
hazt
utak
ohe
lbur
uak
dauz
kate
nak
4.
zuta
bean
age
ridi
ra.
Gar
apen
aren
ard
urad
una
5.
zuta
bean
izen
datz
end
a.
Adi
eraz
lea
lort
una
hid
enar
ens
eina
lee
doz
antz
uba
tda
mod
une
urga
rria
nem
ana.
PLA
NA
TA
XUTZ
EA
. (1
. ta
ula)
. A
dibi
dea
LEHEN HEZKUNTZAKO IKASLEEN OINARRIZKO GAITASUNAK HOBETZEKO PLANA
PLA
NA
TA
XUTZ
EA
. (2
. ta
ula)
. A
dibi
dea
Urt
eko
Pla
neko
eki
ntza
keg
uteg
ian
adie
razt
end
irab
eren
irau
pen
osoa
reki
n,k
olor
eba
teko
hon
doa
dute
(ar
gia)
.B
ukat
udi
ren
ekin
tzak
hon
doil
unea
nad
iera
zten
dira
.H
iruh
ilabe
teko
jarr
aipe
nae
gite
koA
BIA
ND
IREN
ETA
BU
KAT
UE
ZD
IREN
eki
ntza
kbe
reiz
iko
dira
.D
okum
entu
hor
reki
neg
iten
da
jarr
aipe
na,
gero
beh
ard
iren
erab
akia
kha
rtze
ko.
38
IKAS
TETX
EA:
Ikas
turte
aren
pla
na:
Itxur
a et
a or
togr
afia
hobe
tzea
Ikas
tetxe
ko ir
akur
keta
et
a id
azke
ta p
lana
Hartu
tako
ako
rdio
ak
eta
akte
tan
jaso
tako
ak1.
XEDE
APR
OZES
UAK/
PROI
EKTU
AK
EKIN
TZAK
Ziklo
bako
itzea
n lan
du et
a es
katu
ko d
iren
ak a
rgiro
zeha
ztea
Ziklo
bako
itzea
n lan
du b
ehar
reko
jard
uera
zeha
tzak fi
nkat
zea
Zuze
ntas
una
hom
ogen
eizat
zea
Adie
razl
ea
Ard.
CC CC CC
Ekin
tzen
egu
tegi
a
IRA
URR
AZA
ABE
URT
OTS
MAR
APR
MAI
EKA
EKIN
TZAK
Ikask
etabu
rutza
ri eta
orien
tabid
eko d
epar
tam
entu
ari g
ataz
kak k
onpo
ntze
ko pr
esta
kunt
za em
atea
Lan
talde
bat
sortz
ea
Gata
zkak
konp
ontze
ko m
odulu
ak p
resta
tzea
eta
klaus
troan
aur
kezte
a
Ard.
J. E.
R. F.
R. F.
Ekin
tzen
egu
tegi
a
IRA
URR
AZA
ABE
URT
OTS
MAR
APR
MAI
EKA
EKIN
TZAK
Fam
iliak i
nplik
atze
a: fa
milie
n ar
tean
sare
ko a
rrisk
uen
zerre
nda
bana
tzea
Fami
liak i
nplik
atze
a: se
gurta
sune
ko oi
narri
zko a
raue
n gald
e-so
rta ba
t pre
statu
, ban
atu e
ta bi
lduz
Ard.
T T
Ekin
tzen
egu
tegi
a
IRA
URR
AZA
ABE
URT
OTS
MAR
APR
MAI
EKA
Gata
zkak
kon
pont
zeko
trebe
tasu
nak
gara
tzea
Bizi
kide
tza
plan
aLa
n ta
ldea
ren
prop
osam
enak
2. XE
DEA
PROZ
ESUA
K/PR
OIEK
TUAK
Adie
razl
ea
Sare
aren
arris
kuen
eta p
rakt
ika on
en
gain
eko k
ontz
ientz
ia h
arra
razt
eaTu
tore
tza
plan
aGa
lde-
sorte
n ko
puru
a3.
XEDE
APR
OZES
UAK/
PROI
EKTU
AKAd
iera
zlea
Urt
eko
Pla
neko
eki
ntza
keg
uteg
ian
adie
razt
end
irab
eren
irau
pen
osoa
reki
n,k
olor
eba
teko
hon
doa
dute
(ar
gia)
.B
ukat
udi
ren
ekin
tzak
hon
doil
unea
nad
iera
zten
dira
.H
iruh
ilabe
teko
jarr
aipe
nae
gite
koA
BIA
ND
IREN
ETA
BU
KAT
UE
ZD
IREN
eki
ntza
kbe
reiz
iko
dira
.D
okum
entu
hor
reki
neg
iten
da
jarr
aipe
na,
gero
beh
ard
iren
erab
akia
kha
rtze
ko.
4
HOBEKUNTZA PLANAREN EBALUAZIOA
LEHEN HEZKUNTZAKO IKASLEEN OINARRIZKO GAITASUNAK HOBETZEKO PLANA
40
Hezkuntza Departamentuak ikastetxeetan autoebaluazioa ez ezik kanpokoebaluazioaerebultzatzearenaldekoapostuaegindueta,azkenhorridagokio-nez,mailadesberdinetan.Mailahorietakobatnazioartekoebaluazioetanpartehartzea litzateke,oinarrizkogaitasunetakobatzuenziklokakoebaluazioaplan-teatzenbaitute.
Nazioarteko ebaluazioetan parte hartzeak aire berritzailea ekartzen ahal diepraktikamotabatzueietaegungotestuinguruan,premiazkoakdiren ikasketengaineangarrantzihandikoauziakplanteatzekolagungarriizandaiteke.
Ildohorri jarraikiz, ForuKomunitateko lagin adierazgarri batekinPISAnpartehartzeakgarrantzibereziadu,DerrigorrezkoBigarrenHezkuntzarenbukaeratikgertudaudenadinetanPISAfuntsezkoerreferentzia-puntubihurtubaitahezkun-tzasistemetarako.
Nafarroako Foru Komunitateko hezkuntza administrazioak parte hartzen du,halaber,EbaluazioInstitutuak(E.I.)burutzenduenEstatuosokohezkuntzasis-temarenebaluazioan.Izenhori,HezkuntzariburuzkoLegeOrganikoakezarria,berriada,behialakoINECSEordeztenduena(HezkuntzasistemarenebaluazioetakalitaterakoInstitutunazionala).
Horrela, ikasleen errendimendua, hezkuntza prozesuak, irakaskuntza, ikaste-txeak,ikuskatzailetzaetaadministrazioaEbaluazioInstitutuakanalizatuohidi-tuenalderdietakobatzukdira,beraz,hezkuntzasistemaosoaebaluatzendu.
Hezkuntza Departamentuaren lehentasunezko helburuetako bat ahaleginakegiteada,hezkuntzakomunitateaosatzendutenguztiek, irakasleek, ikasleek,zuzendaritza-taldeak, gurasoek eta administrazioko arduradunek, ikastetxeenhobekuntza helburu, barne ebaluazioaren eta ikastetxeen ebaluazioaren pro-zesuanpartehardezaten,erantzukizunpartekatuasustatzearren.
Planarenebaluazioanbiikuspuntubereizdaitezke:
A. Barne ebaluazioa
Planarenprogramazioanplanifikatutakoekintzabakoitzabeteotedenberrikus-tekodatakzehaztubeharizandira.
KoordinazioPedagogikorakoBatzordeakburutukoduezarritakoepeetanplanaberrikusteaetahorrenjarraipena,ondorengohauekbarnedirela:
41
4.Hobekuntza planaren ebaluazioa
1.Berrikustekoeguneraarteburututakoekintzak.2.Planifikatutakoekintzaketaezarritakohelburuakzenbaterainobetediren.3.Planifikatudenarekinhautemandakodesbideraketak,etahoriekzergatikger-
tatudiren.4.Ekintzazuzentzaileak,planifikatutakohelburuakaurreikusitakoepeanbete
daitezen.
Analisihonenondorioakeranskineanageridenurteko planaren jarraipena ize-nekotaulanezarrietaikasturtearenamaierakooroitidazkiansartukodira.Kapi-tuluarenbukaerantaulahorinolabeteerakustenduenadibidebaterantsida.
B. Evaluación externa
B. Kanpoko ebaluazioa
B1. Planaren ebaluazioa
Aldianaldikoberrikuspenezgainerabeharrezkoadabukaerakooroitidazkiaegi-tea,ondorengoakjakinarazteko:1.Planifikatutakohelburuakzenbaterainobetedirenetahelburubakoitzerako
etainteresekotaldebakoitzeanlortutakoemaitzakezagutzeko.2.Adierazlebakoitzeanemaitzakzenbaterainobetedirenetazeinjoeradagoen
jakiteko,abiapuntuarekinalderatuta.3.Hobekuntzakohelburuakidentifikatzeko,hurrengoikasturtekoPlaneansar-
tzeko.
B2. Planaren ondorioak
Planarenondorioakoinarrizkogaitasuneiegokitutako frogenbidezebaluatukodira.
IkuskapenZerbitzuaelkarlaneanaridaEbaluazio InstitutuarekinLOEnLehenHezkuntzako4.mailarakoaurreikusitakoprobadiagnostikohoriekdiseinatzen.Denadela,Nafarroan,2008/09ikasturtetikaurreraebaluaziodiagnostikoho-riekLehenHezkuntzako2.eta6.mailetarahedatukodira.
Beraz,planarenondorioenebaluazioaetaebaluaziodiagnostikoabateraeginendira;2009anhasietaurteroerrepikatukodiraetaLehenHezkuntzako2.,4.eta6.mailetarahedatuko.
LEHEN HEZKUNTZAKO IKASLEEN OINARRIZKO GAITASUNAK HOBETZEKO PLANA
JAR
RA
IPEN
A E
TA K
ON
TRO
LA.
Adi
bide
a
FI:
Buk
atut
ako
ekin
tza
EP:
Abia
nde
net
abu
katu
gab
eda
goen
eki
ntza
(on
artz
eko
mod
uko
epe
bate
anb
urut
zen
ahal
da)
H
iru
hila
bete
ko ja
rrai
pena
egi
teko
, abi
an d
iren
eki
ntza
k be
reiz
iko
dira
. D
okum
entu
hor
reki
n eg
iten
da ja
rrai
pena
, ger
o be
har
dire
n er
abak
iak
hart
zeko
. Ep
e la
burr
ean
buka
tzek
oak
dire
n ek
intz
ak ja
sotz
en a
hal d
ira.
42
XEDE
A
1 2
IKAS
TETX
EA:
II.BA
LORA
ZIOA
/III
. HAR
TUTA
KO E
RABA
KIAK
Jard
uere
n ze
rrend
a eg
iten
ari d
ira m
ailaz
a,
arlo
desb
erdin
etan
lan
egite
ko
Itxur
a et
a or
togr
afia
zuze
ntze
ko er
abilik
o dir
en ir
izpide
ak a
ktet
an ja
so d
ira
Lan
talde
a er
atze
ko in
tere
satu
ta d
aude
n ira
kasle
en ze
rrend
a eg
in d
a
Ziklok
o koo
rdin
atza
ileek
in b
ilera
eg
in d
a lan
eko p
lan b
at fi
nkat
zeko
EGOE
RA
FI EP FI FI EP EP
IKAS
TURT
EA:
ABEN
DUA
Jarr
aipe
n da
tare
n ai
tzin
etik
buk
atze
koak
edo
ber
rikus
teko
ak
dire
n ek
intz
ak
Land
u et
a es
katu
ko d
iren
ak a
rgiro
zeha
ztea
Ziklo
bako
itzea
n lan
du b
ehar
reko
jar
duer
a ze
hatza
k ado
stea
Zuze
ntas
una
hom
ogen
eizat
zea
Ikask
etab
urut
zari
eta
orien
tabid
eko d
epar
tam
en-
tuar
i gat
azka
k kon
pont
zeko
pre
stak
untza
emat
ea
Lan
talde
ba
t sor
tzea
Gata
zkak
konp
ontze
ko m
odul
uak
pres
tatze
a et
a kla
ustro
an a
urke
ztea
FI:
Buk
atut
ako
ekin
tza
EP:
Abia
nde
net
abu
katu
gab
eda
goen
eki
ntza
(on
artz
eko
mod
uko
epe
bate
anb
urut
zen
ahal
da)
H
iru
hila
bete
ko ja
rrai
pena
egi
teko
, abi
an d
iren
eki
ntza
k be
reiz
iko
dira
. D
okum
entu
hor
reki
n eg
iten
da ja
rrai
pena
, ger
o be
har
dire
n er
abak
iak
hart
zeko
. Ep
e la
burr
ean
buka
tzek
oak
dire
n ek
intz
ak ja
sotz
en a
hal d
ira.
5
ERANSKINAK
LEHEN HEZKUNTZAKO IKASLEEN OINARRIZKO GAITASUNAK HOBETZEKO PLANA
44
IKA
STETX
EK
O P
LAN
A T
AXU
TZEA
. 1.
tau
la
Hob
ekun
tzak
o he
lbur
uak
ikas
tetx
eak
zeha
zten
ditu
,ber
eer
real
itate
aren
ara
bera
.Xe
deek
lorp
enm
aila
adi
eraz
ten
dute
,epe
luze
rae
rdie
tsin
ahid
ena
(urt
eba
tean
edo
geh
iago
tan)
.G
arat
ube
harr
eko
proz
esua
k et
a pr
oiek
tuak
,zeh
aztu
tako
hel
buru
akd
auzk
aten
ak4
.zut
abea
nag
erid
ira.
Gar
apen
aren
ard
urad
una
5.z
utab
ean
izen
datz
end
a.
Adi
eraz
lea
lort
una
hid
enar
ens
eina
lee
doz
antz
uba
tda
mod
une
urga
rria
nem
ana.
Hobe
kunt
xako
hel
buru
akAp
likaz
io e
rem
uak
Xede
aPr
ozes
uak
/ Pro
iekt
uak
Ardu
radu
naJa
rrai
pena
ren
adie
razl
ea
IKAS
TETX
EA:
Ikas
turte
aren
pla
na:
45
5.Eranskinak
IKA
STETX
EK
O P
LAN
A T
AXU
TZEA
. 2.
tau
la
Urt
eko
Plan
eko
ekin
tzak
egu
tegi
ana
dier
azte
ndi
rab
eren
irau
pen
osoa
reki
n,k
olor
eba
teko
hon
doa
dute
(ar
gia)
.B
ukat
udi
ren
ekin
tzak
hon
doil
unea
nad
iera
zten
dira
.Hiru
hila
bete
koja
rrai
pena
egi
teko
AB
IAN
DIR
ENE
TAB
UK
ATU
EZ
DIR
EN
ekin
tzak
ber
eizi
kod
ira.D
okum
entu
hor
reki
neg
iten
daja
rrai
pena
,ger
obe
har
dire
ner
abak
iak
hart
zeko
.
IKAS
TETX
EA:
Ikas
turte
aren
pla
na:
1. X
EDEA
PROZ
ESUA
K/PR
OIEK
TUAK
EKIN
TZAK
Adie
razl
ea
Ard.
Ekin
tzen
egu
tegi
a
IRA
URR
AZA
ABE
URT
OTS
MAR
APR
MAI
EKA
EKIN
TZAK
Ard.
Ekin
tzen
egu
tegi
a
IRA
URR
AZA
ABE
URT
OTS
MAR
APR
MAI
EKA
EKIN
TZAK
Ard.
Ekin
tzen
egu
tegi
a
IRA
URR
AZA
ABE
URT
OTS
MAR
APR
MAI
EKA
2. X
EDEA
PROZ
ESUA
K/PR
OIEK
TUAK
Adie
razl
ea
3. X
EDEA
PROZ
ESUA
K/PR
OIEK
TUAK
Adie
razl
ea
LEHEN HEZKUNTZAKO IKASLEEN OINARRIZKO GAITASUNAK HOBETZEKO PLANA
46
JAR
RA
IPEN
A E
TA K
ON
TRO
LA
FI:
Buk
atut
ako
ekin
tza
EP:
Abia
nde
net
abu
katu
gab
eda
goen
eki
ntza
(on
artz
eko
mod
uko
epe
bate
anb
urut
zen
ahal
da)
Hir
u hi
labe
teko
jarr
aipe
na e
gite
ko a
bian
dir
en e
kint
zak
bere
izik
o di
ra.
Dok
umen
tu h
orre
kin
egite
n da
jarr
aipe
na, g
ero
beha
r di
ren
erab
akia
k ha
rtze
ko.
Epe
labu
rrea
n bu
katz
ekoa
k di
ren
ekin
tzak
jaso
tzen
aha
l dira
.
XEDE
A
IKAS
TETX
EA:
II. B
ALOR
AZIO
A /
III. H
ARTU
TAKO
ERA
BAKI
AKEG
OERA
FI /
EP
IKAS
TURT
EA:
ABEN
DUA
Jarr
aipe
n da
tare
n ai
tzin
etik
bu
katz
ekoa
k ed
o be
rrik
uste
koak
di
ren
ekin
tzak