Quattrocento

Italia, berce do renacemento

-Presenza de restos da civilización romana.

- Desenvolvemento de cidades-estado de caráctercomercial: Xénova, Venecia, Florencia, Milán.

-Aparición dun grupo social emerxente: comerciantese artesáns ricos. Sociedade materialista interesada naobxectividade das cousas, interésalle máis o mundoconcreto da natureza e o ser humano.

-Revitalización da importancia política do papadoromano, despois do saqueo de Roma polas tropas deCarlos V (1527)

- Mecenado de nobres, burgueses adiñeirados e osgobernantes (principes, papa, etc…). Importantesmecenas foron: Federico de Montefeltro en Urbino,familia Médici en Florencia, os Sforza en Milán.

-O artista deixa de ser considerado un mero artesán,para adquirir prestixio e recoñecemento

Antecedentes medievais do renacemento Proceso que se forxa nos séculos centrais da idade

Media.

No século XIV (trecento) destacan homes como Bocaccio, Petrarca, nas letras ou Giotto na pintura que emprenden o camiño da revalorización da figura humana.

Na propia igrexa a figura de San Francisco de Asís, que entende a natureza como unha manifestación de deus, axuda a unha visión máis humana no ámbito da crenzas.

A cosmovisión renacentista

Mundo clásico

Valores espirituais

Humanidades

Virtudes cívicas

Aspectos formais

Arte a medida do ser humano

Beleza: harmonía e proporción

Brunelleschi

Alberti

FELIPE BRUNELLESCHI

1377-1446

Cúpula Catedral de Florencia, 1423-1446

Cúpula Catedral de Florencia, 1423-1446 Brunelleschi gañou esta vez a Ghiberti no concurso (1418) para a

construción desta cúpula da catedral gótica de Florencia. Cúpula de perfil apuntado sobre un tambor octogonal e oito panos. Composta por dous casquetes, un externo e outro interno separadas

entre si por un espazo oco que alixeira o peso da cúpula sobre otambor.

Ambas paredes trábanse por medio de listóns de madeira e ladrillosengarzados (espina pezze). Constrúe así a cúpula por medio de aneisconcentricos, que van autososténdoa mentres se eleva.

No exterior cada pano do tambor ten o óculo e pranchas de mármorecoloreadas que reforza o eco clásico.

Os oito plementos da cúpula separados por outros tantos nerviosrealizados en mármore con buracos para os mechinales que quedaroncomo residuos dos sucesivos aneis de construción.

Como remate da cúpula constrúese unha lanterna que permite ailuminación cenital do cruceiro.

Cúpula de Catedral de Florencia

Cúpula da Catedral de Florencia

Elementos estilísticos e tipoloxías

Arquitectura cuattrocento

Arco de medio punto Alternancia de arco e lintel Cubertas: bóveda de canón, de arestas, alintelada con casetóns Columnas e pilastras segundo as ordes clásicas (preferencia polo

orde composta) Unidade espacial fundamentada nos efectos que proporciona

unha calculada e matemática harmonía e os espazos diafanos. Rexeitase a busca da altura do gótico

Planta lonxitudinal semellante á basilical da época cristiá primitiva ou de cruz latina, presenza de cúpula no cruceiro

O muro recupera a súa función tectónica aínda que recuberto vistosamente na súa decoración.

Na arquitectura civil: o palacio urbano e a vila rural como novas tipoloxías

Liberdade ornamental : grutescos, putti, girnaldas, cintas, medallóns, etc…

Igrexa de San Lourenzo

Igrexa de San Lourenzo

Financiada pola familia dos Médicis que conseguiron que a igrexa ficara so para a súa familia, nun principio as outras familias ricas pretendían ter cadansúa capela nesta igrexa.

Racional: xeometrismo e estudada proporción. Concepción espacial diáfana e unitaria

Modulo

Igrexa do Santo Espírito (1430-1440)

Capela Pazzi (1430-1440)

Hospital dos Inocentes

Hospital de los Inocentes

Pazo Pitti (1450)

LEÓN BATISTA ALBERTI

1404-1472

Sta. Maria Novella

Sta Maria Novella

San Andrés de Mantua, 1460

Os palazzi do quattrocento

Desenvolvemento do urbanismo. A praza como espazo que articula a cidade. Os palacios están abertos á cidade e integrados no urbanismo urbano.

Son o símbolo do novo tipo de sociedade, a residencia da nova clase (comerciantes e banqueiros ) que pretende substituír as vellas casas nobiliares.

Os palacios urbanos pretenden impoñerse máis polo seu prestixio intelectual que pola ostentación do fasto e da forza (propia dos antigos castelos medievais).

Pazo Rucellai

Ghiberti

Donatello

LORENZO GHIBERTI

(1378-1455)

Brunelleschi, sacrificio de Isaac, 1401

Composición centrífuga

Divide a escena en dous niveis, o principal

na parte superior. O centro da composición

é a cabeza de Isaac.

Triángulo de forzas contrapostas entre o

pai o fillo e o anxo.

O sacrificio descríbese como un drama.

Expresa forza e rotundidade das accións,

na que o esencial é o movemento.

Sacrificio de Isaac de Ghiberti, 1401, segundas portas do baptisterio de Florencia.Máis natural na representación, menos rupturistaque Brunelleschi, máis lírico e próximo aos modelos clásicos.Esquece detalle superficiais propios da tradición tardo-góticas.Representa o sacrificio cunha interpretación alegórica: a renuncia aos afectos persoais a prol da obediencia a un imperativo superior. Recorda o sacrificio de Efixenia, símbolo clásico da morte dunha inocente salvada in extremis.O canon e o desnudo evocan tamén a formulación clásica (panos de Abraham)Composición centrípeta, que permite harmonizar na súa unidade dúas escenas, a principal e a secundarias do s criados a pe do monteOs ritmos curvos facilitan a conexión entre ambas escenas.

Sacrificio de Isaac, Brunelleschi/Ghiberti (1401)

Brunelleschi Ghiberti

Terceiras portas do baptisterio de Florencia. Ghiberti (1425-1452)

Portas do Baptisterio de Florenicia, (terceiras portas)(1438-1440)

Salomón e a raiña de Saba

DONATELLO

1386-466

San Xurxo, mármore (1415-1417), Florencia

David, bronce, 1430,

FlorenciaExaltación da beleza

Sensualidade, lirismo erótico e

ambiguedade adolescente

que contrasta coa determinación

do rostro de gran profundade psicolóxica.

Probablemente a obra

Máis clasicista de Donatello

Condottiero Erasmo de Narni “Gattamelata) 1447-1453), Padua

Banquete de Herodes, 1426, , fonte baptisterio de Siena

Magdalena penitente (1454-1455)

Masaccio

- Preocupación pola representación visual da natureza.

- Atopa na antiguidade a inspiración, pero aporta novas solucións.

- A representación do espazo a través das leis da perspectiva, primeirode maneira torpe, pero que logo consolídase na perspectivaxeométrica ou lineal .

- Importa moito a percepción dos volumes (Piero de la Franceca ouMasaccio), outros pintores fíanse da liña para abordar arepresentación dos seres (Fra Angelico, Boticelli )

- Idealización figurativa (naturalismo idealizado).

- Harmonía nas composicións (pechadas e triangulares)

- Luz diáfana e repartida homoxeanemente (cenital).

- Cores harmoniosos, sin estridencias, buscando acomplementariedade cromática.

- Temas relixiosos e alegóricos

- Técnicas variadas: fresco, temple, óleo sobre táboa e lenzo.

A perspectiva lineal na pintura

Entrega das chaves a San Pedro, Perugino, 1481

Cidade Ideal de Di Giorgio. 1475

MASACCIO

(1401-1428)

A Trinidade, Sta. Maria Novella, Florencia, 1427

Expulsión do Paraíso, 1427, capela Brancaci, Florencia

Tributo da moeda, 1427,capela Brancaci Solemnidade e forza expresiva

Preocupación dos volumes

Asimilación de valores cristianos e cívicos

San Pedro curando a un enfermo, 1427, capela Sta. Maria a Novella.

BEATO ANGELICO

(1400-1455)

A anunciación, 1430-1435, Museo do Prado

A anunciación, 1437, Museo San Marco Florencia

Noli me tangere, 1437, Museo San Marco Florencia

PIERO DELLA FRANCESCA

(1420-1492)

A flagelación de Cristo, temple sobre táboa, 1455,

O soño de Constantino, 1455, fresco, Igrexa de Sta. Maria de Arezzo

Virxe co neno e Santos, (1472-1474)

Díptico dos duques de Urbino, 1470, G. Uffizi, Florencia

SANDRO BOTICELLI

(1447-1510)

A pintura de Boticelli

Representa a idealización platónica que caracteríza ao círculo neoplátonico que rodea á familia Médici (Ficino, Pico della Mirandola).

Corrente estetizante e mística (é un místico da beleza).

Pintura delicada, sensual, baseada na línea e nos ritmos moi fluídos

Luces diáfana e cores con tonalidades cristalinas.

Madonna de Magnifica, 1483, Galeria dos Uffizi, Florencia

A primavera, óleo sobre táboa, 1480-81, Galeria Uffizi, Florencia

O nacemento de Venus, 1 485, óleo sobre lenzo, Galeria dos Uffizi Florencia

Pranto pola morte de Cristo, 1490, Pinacoteca de Munich

A calumnia, 1494, Galeria dos Uffizi, Florencia

ANDREA MANTEGNA

(1431-1506)

Cristo xacente, 1490

Mantegna. Cámara dos esposos (detalle). 1473 – 1474.Pazo Ducal, Padua.

Morte de María, 1460-1474, óleo sobre lenzo, Museo do Prado