Post on 01-Jul-2015
ARTE CLÁSICO: GRECIA Y ROMA
IntroduciónA cultura grega é a base sobre a que se asenta a
cultura occidental.Aparece o humanismo, o pensamento racionalista e
científico, a DEMOCRACIA.Destacan as POLIS (cidades estado independentes),
sobre todo Atenas, donde se producen unhas circunstancias excepcionais.
SITUACIÓN XEOGRÁFICA
Grecia continental
Grecia insular
Polis gregas de Asia menor
Condicións culturais da arte gregaOs gregos falan de estética, da busqueda da beleza.O ideal de beleza grego está presente de forma
constante na cultura occidentalPrecedentes:
Os DORIOSAs culturas prehelénicas ( CRETENSE E MICÉNICA)A arte oriental ( Mesopotamia e sobre todo Exipto)
Os gregos crearán un arte propio e orixinalO principal interese dos gregos foi o CORPO
HUMANO.
A cultura grega e HUMANISTA: “ o home é a medidad de tódalas cousas”.
En Grecia todo se fará para que disfrute o home.Aparece o ideal de beleza para deleitar o home.Este humanismo orixinouse polo sistema político da
Democracia donde tódolos cidadáns teñen os mesmos dereitos e deberes.
A arquitectura grega perde o carácter colosal exipcio e as súas obras fanse a escala humana.
O principal edificio é o templo, pero tamén se fan edificios para o disfrute dos cidadáns como Teatros, ximnasios, estadios, bibliotecas
Na escultura, os gregos investigan sobre a figura humana, e grazas a Democracia, nas súas esculturas non temos referencias ó seu estatus social
Os gregos buscan a verdade indagando na natureza.En Grecia aparecen as primeiras formas de
pensamento racionalista,A arte grega será NATURISTA, xa que intenta
representar a natureza tal cal é, pero non é realista, xa que os gregos queren captar a realidade correxida para non mostrar as imperfeccións.
Os gregos buscan o belo, o perfecto, o harmónico e proporcionado
A BELEZA VESE NA HARMONÍA, E A HARMONÍA TEN QUE VER COA ORDE, COA PROPORCIÓN.
CONTEXTO HISTÓRICODestacamos 4 grandes períodos na historia do mundo
grego:PERIODO DE FORMACIÓN (1000 – 700 a. C. ) :
Periodo posterior a invasión dos Dorios, que introduce o ferro en Grecia. Supuxo a perda do esplendor das culturas anteriores como a Micénica.
ÉPOCA ARCAICA (625 – 480 a. C.): Empeza o esplendor do gundo grego. Nacen as Polis, inician as colonizacións gregas. Nesta etapa os gobernos son oligárquicos. A arte grega da os primeiros pasos.
ÉPOCA CLÁSICA (480 – 323 a. C. ) : Época de máximo esplendor sobre todo de Atenas. Destacamos tres periodos:Periodo SEVERO ( 480 – 450 a. C. ): En Atenas iniciase o
camiño que conducirá a súa etapa de esplendor.Periodo CLÁSICO PLENO (450 – 400 a. C.) Triunfo da
Democrácia en Atenas. A arte e a cultura brillan con todo o seu esplendor. S. V a. C. : GUERRAS MÉDICAS: Os persas queren conquistar
as polis gregas de Asia menor. Os Persas son vencidos na 1ª Guerra Médica e na 2ª Guerra Médica. O enfrontamento cos persas trae como consecuencia para Atenas: A CONSOLIDACIÓN DA DEMOCRACIA O IMPERIALISMO ATENIENSE
A consolidación da DemocraciaA necesidade de defender as Polis contra os persas
fixo que tódolos cidadáns participasen no exercito.Esto fixo que os cidadáns esixan dereitos políticos
plenos e participar no goberno, triunfando a DEMOCRACIA.
O maior esplendor da democracia producese en Atenas baixo o goberno de PERICLES.
Este esplendor da democracia coincide co esplendor na arte
O imperialismo atenienseAtenas sae fortalecida na loita contra os Persas. Atenas crea a LIGA DE DELOS, cuia misión será
manter un exército en previsión dun novo ataque. As demais polis teñen que pagar un imposto para manter un exercito.
Con ese diñeiro, os atenienses empregano en recontruir a cidade que quedou en mal estado despois das guerras médicas
Con este diñeiro construíuse a ACRÓPOLE DE ATENAS (PARTENON, ERECTEION, NIKÉ APTERA)
PERIODO HELENÍSTICO (325 – 30 a. C. ): Alexandre Magno remata co sistema grego de Polis e da democracia. Coa súa morte, o seu imperio divídese formando os Reinos helenísticos.No ano 30 a. C. O último reino helenístico que foi
Exipto é conquistado polos romanos.A nivel artístico, ráchase totalmente co ideal clásico,
triunfando a emoción , o sentimento e a razón.
3.- O TEMPLO GREGOO templo será a creación fundamental do mundo
grego.3.1.- ORIXE DO TEMPLO GREGO3.2.- CARACTERÍSTICAS DO TEMPLO GREGO3.3.- PARTES DUN TEMPLO GREGO3.4.- TIPOS DE TEMPLOS
3.1.- ORIXE DO TEMPLO GREGOA súa orixe estaría na sala rectangular dos pazos
micénicos chamado MEGARÓN
MEGARÓN MICÉNICOPLANTA
Reconstrución exterior
Características dos templos gregosNun comezo, os templos gregos eran de madeira,pero
xa na época arcaica o material será a pedra (MÁRMORE)
Empregan os SILLARES ISÓDOMOS.Os templos gregos estaban xeralmente pintadosA finalidade do templo non era acoller os fieis, senón
que era a residencia da divinidade.As cubertas son ALINTELADASArquitectura clara e racional. Predominio da
simetría, proporcionalidade, harmonía e beleza.
CARACTERÍSTICAS
Utilízanse os sillares isódomos
Cuberta a dúas augas
Construción alintelada
Tipoloxía de templosÁpteros: non poseen columnas o exteriorPerípteros: templos rodeados por unha fila de
columnas exentasDíptero: rodeados por unha dobre fila de columnasPróstilo: cando só teñen columnas na fachada
principal.Anfipróstilo: cando presentan columnas na fachada
proncipal e posterior, no resto ten muroIn antis: só duas columnas na fachada, resto muro.
Tipoloxía de templosEn función de número de columnas que os templos
teñan na fachada principal pódense chamar:Tetrástilo: catro columnas.Hexástilo: seis columnas.Octástilo: oito columnas como o Partenón
Tipoloxías de templos
Tetrastilo
Hexástilo
Octástilo
Ordes arquitectónicasTres tipos:DORICO: é forte, voluminoso e sobrio na decoración
Columna sin basa, fuste robusto con aristas vivas, capitel sinxelo formado po ábaco e equino
Entablamento con arquitrabe, friso con metopas e triglifos
XÓNICO: Orixinario de Asia menor e reflexa o gusto oriental polos ornamentos.Columna ten basa, o fuste e máis delgado e con estrias
mortas e o capitel decorado con volutas.Entablamento cun arquitrabe dividido en tras franxas
horizontais e un friso continuoCORINTIO: Aparece no S. Va. C. e foi moi utilizado.
Orden dórico
Orden xónico
Capiteis corintio
Capiteis con volutas e follas de acanto
Evolución da arquitecturaPeriodo arcaicoPeriodo clásico
Periodo severoPeriodo clásico pleno: Acrópole de AtenasPeriodo do S. IV
Periodo helenísticoEscola de Pérgamo
Periodo arcaico (600 – 480 a. C.)Templo de Afaia en Egina. 500 a.C
Periodo clásico (480 – 320 a.C.)Templo de Zeus en Olimpia
p. Clasico: a Acrópole de AtenaPartenón
Templo de Atenea Nike
Propoleos
Erecteion
A acrópoleAntigamente era unha foraleza.Tra la 1ª guerra médica, os atenienses deciden contruir
un templo dedicado a Atenea ( deusa protectora da Polis).
Baixo o goberno de Pericles e do escultor Fidias, elaboraron un completo programa de reconstrución da Acrópole, cuns edificios que serán o culme da arquitectura clásica grega.
O partenón
Construido por ICTINOS e
CALÍCRATES
O programa escultórico foi realizado por
FIDIAS
Partenón (447 – 438 a.C.)
Reconstrución Partenón
Interior Partenón
Partenón
Atenea Niké (427 – 424 a.C.)
O arquitecto foi CALÍCRATES
Templo Atenea nike
Orden xónico
Erecteion (421 – 405 a. C.)
Planta do ErecteionCariátides
Cariátides
ErecteiónOrden xónico
Cariátides
Cronología esculturaPERIODO GEOMÉTRICO (900 – 600 a.C.)
PERIODO ARCAICO (600 – 480 a.C.)
PERIODO CLÁSICO (480 – 320 a. C.)PERIODO SEVERO (480 – 450 a.C.)
PERIODO CLÁSICO (450 – 400a. C.)
PERIODO DEL S. IV (400 – 320 a. C.)
PERIODO HELENÍSTICO (320 – 30 a. C.)
6.1.- características da escultura gregaA escultura grega garda relación cocontexto histórico
e coa mentalidade grega.Desde os seus orixes sofre unha longa evolución.Os gregos mostran interes por poucos elementos:
Arquitectura: temploEscultura: a figura humana
Toman como modelo o ser humanO escultor estudia o corpo humano e as súas
proporcións ideais “Canon”Buscan a beleza nas proporcións, harmonía.
A escultura é naturista, xa que observa a natureza pero non é realista xa que non representa a realidade tal cal é, senon que reflexan só o perfecto.
Este será o ideal de beleza nó clásico pleno, pero no s. IV a. C. iniciase a ruptura co ideal clásico e os escultores buscan a expresividade, os sentimentos, a emoción.
A crise do ideal clásico xa é definitivo no período helenístico,donde o escultor xa mostra o feo, o vello e o xoven.
Os gregos cultivan o RELEVO é a ESCULTURA EXENTA.
Os temas representados son MITOLÓXICOS (representa a divinidades), ATLETAS (neles plásmase o ideal de beleza clásico.
O desnudo é a forma habitual de representación dos homes e máis tarde (S. IV a. C.) tamén das mulleres.
O desnudo na escultura é unha invención gregaAs figuras represéntanse sen facer referencia a súa
clase social.Destacan: POLICLETO, FIDIAS, PRAXÍTELES,
LISIPO, SCOPAS.A maioría das esculturas estaban policromadas
EVOLUCIÓN DO CANONA escultura grega é naturista, pero o artista non se
conforma con imitala senón que a reconstrue buscando a perfeción.
A perfección está na proporción, equilibrio, harmonía.Para conseguilo, o escultor someterá as súas figuras a
medidads de proporcións baseadas en cálculos matemáticos “CANON”
450 -400 a. C. : Policleto cra un canon de proporcións ideais para o corpo humano, centrando o seu estudo no corpo masculino desnudo. Inventa o CANON DE SETE CABEZAS.
A SÚA OBRA MÁIS DESTACADA FOI O DORÍFORO
No S. IV a. C. producese a crise da democracia e das Polis gregas.
Isto afecta a escultura, donde o ideal de beleza clásico comeza a dar paso ó sentimento.
Ráchase co Canon de Policleto. Esta ruptura iniciase con Praxíteles, que alonga un pouco as figuras. Este alongamento fai que aparece unha curva moi pronunciada chamada CURVA PRAXITELIANA.
O escultor LISIPO será o que establezca un novo canon para o corpo humano: CANON DE OITO CABEZAS
A ESTATUA EXENTA
ÉPOCA ARCAICA ( S. VI – 480 a.C.)Predominan as representacións de KUROI ( figura
masculina) e KORAI ( figuras femeninas vestidas)Influxo exipcio: LEI DA FRONTALIDADE,
HIERATISMO, INEXPRESIVIDADE, ESCASO ESTUDO ANATÓMICO, TENDENCIA O COLOSALISMO, FORMAS CÚBICAS.
Nos labios aparece un sorriso estereotipado: SORRISO ARCAICO
Periodo Arcaico: kuroiLei da frontalidade Escaso estudo anatómico
Sorriso arcaico
Figuras masculinas espidas
Periodo arcaico: koraiLei da frontalidade
Sorriso Arcaico
Figuras femeninas vestidas co Peplo
Estatuaria en época clasicaEntre 450 – 400 a. C. , a escultura grega alcanza as
súas cotas maís altas.PERIODO SEVERO (480 – 450 a. C.):Interese polo
movemento, desapareción do colosalismo, iníciase de forma tímida a ruptura coa lei da frontalidade, desaparece o hieratismo, as cabezas adquiren formas redondeadas co cabelo curto, labios carnosos, queixo redondeado.
Os rostros seguen a ter unha expresión fría, son inexpresivos
Estudo anatómico máis profundo que na época arcaica
Periodo severo:
Orixinal en bronce, copia romana.
Xove atleta no momento de lanzar o disco. Momento de
maior tensiónSensación de inestabilidade na
esculturaEstudo anatómico
Segue a potenciar o punto de vista frontal e triunfan os
elementos esquemáticos coa cabeza esférica e corpo en tres
triángulos
Obra: DISCÓBOLOAutor: MIRÓN
Periodo clásico plenoAtenas é a grande protagonista “ Era de Pericles”Triunfo de Democracia e do Imperialismo atenienseDestacan dous grandes artistas:
POLICLETO: Obras o DORÍFORO e o DIADUMENOFIDIAS: Destaca a decoración do PARTENÓN
Autor: POLICLETOObra: DORÍFORO
Canon das sete cabezas. Atleta espido que porta unha lanza.
Plasma o ideal de beleza masculino. Proporción,
harmoníaFigura en actitude de camiñar
e conseguese transmitir sensación de movemento
Perna dereita recta e brazo dereito recto. Sostén todo o peso
do corpo
Perna e brazo esquerdo dobrados
Cadeiras e hombros non están a mesma
altura
Movemento suaveMovemento suave
CONTRAPOSTO:Perna dereita en tensión e brazo
esquerdo en tensión. Perna esquerda relaxada e brazo
dereito relaxado
CONTRAPOSTO:Perna dereita en tensión e brazo
esquerdo en tensión. Perna esquerda relaxada e brazo
dereito relaxado
O brazo avanza nun espacio que non lle
corresponde
Introdúcese de forma leve no espacio do
espectador
O corpo xira lévemente:
Racha coa LEI DA FRONTALIDADE
Estudio anatómico moi profunfo
Cabeza esférica, labios carnosos, nariz
prominente
Rostro inexpresivo, frío.
Policleto: Doríforo e Diadúmeno
Autor: FIDIASObra: ATENEA PARTENOS
Esta escultura non se conserva: escultura
crisoelefantina.
Fidias destacou polo relevo: a súa obra mais importante foron as METOPAS,
FRONTÓNS E FRISO DÓ PARTENÓN(O relevo estudiarémolo máis adiante)
ESCULTURA DO S. IV a. C.A crise das Polis e da Democracia no S. IV a. C. vaise
reflexar na arte, sobre todo na escultura.Prodúcese a “ruptura co ideal clásico de beleza”Destacaron tres escultores:
PRAXÍTELES: Hermes e o neno Dionisos Venus de Gnido
SCOPAS Ménades
LISIPO Apoxiomenos
PraxítelesRealiza sobre todo representacións de DEUSESFiguras lángidas e de aspecto sensualCorpo máis estilizado, cun certo amaneramentoCurva moi pronunciada na cadeira das súas figuras. A
esta curva chámase “CURVA PRAXITELIANA”Realiza representacións de deuses pero
HUMANIZAOS, xa que os representa en elementos cotiáns, tendo sede o estando espidos despois do baño
Autor: PRAXÍTELESObra: HERMES E DIONISOS
Representa a dous deuses:
HERMESDIONSISOS
Dionisos ten sede e Hermes dalle un racimo de uvas
Mostra humanidade dos deusesMostra humanidade dos deuses
Representados entablando unha conversa
Curva praxiteliana
Rostro máis expresivo: ton melancólico
O cabelo despégase da cabeza, isto fai perder un pouco a forma
esférica da cabeza
Autor: PRAXÍTELESObra: AFRODITA DE GNIDO
Escultura na que se representa a unha muller desnuda. Algo novedoso.
Escultura na que se representa a unha muller desnuda. Algo novedoso.
A súa man esquerda agarra suavemente un pano
colocado enriba dun xarrón.Coa súa man dereita tapa os organos xenitais femininos.
Rostro de carácter melancólico, xira cara o lado esquerdo, como se mirase a alguén
Racha coa LEI DA FRONTALIDADE levemente
Autor: SCOPASObra: MENADES
Mulleres da mitoloxía que formaban parte do cortexo de Dionisos e que se representan
en pleno éxtase báquico, danzando de forma desenfreada
Racha co ideal de beleza clásico
Figuras con expresións patéticas, dramáticas,
movemento desenfreado
LisipoRepresentou de forma asidua a atletas.A crise do ideal de beleza clásico maniféstase en que
Lisipo introduce un novo canon de proporcións para o corpo masculino
Uso do CANON DE OITO CABEZASO alongamento do Canon fai que a figura se estilice e
que a cabeza sexa máis pequenaOs seus atletas non son heroes, senón seres que
realizan actividades vulgares como limparse.Todo isto recollese na súa obra máis importante:
APOXIOMENOS
Autor: LISIPOObra: APOXIOMENOS
Xove desnudo que se está a limpar o corpo. É un atleta que se limpa co estrígilo.
Escena vulgar. A figura é máis estilizada co Doríforo xa que usa o canon de oito
cabezas
Tratamento anatómico máis suave que na
escultura de Policleto
Perna esquerda estirada. A dereita non se dobra : sepárase
lateralmente e mantense a súa altura
Perna esquerda estirada. A dereita non se dobra : sepárase
lateralmente e mantense a súa altura
Cabeza é maís pequena
Labios pequenos e os ollos lixeiramente
afundidos, danlle un aspecto melancólico
Obra concebida para ser vista de fronte, pero a
novidosa colocación do brazo fai que rache coa
lei da frontalidade
O brazo crea profundidade na escultura: penetra no espacio
do espectador
Periodo helenísticoA escultura racha definitivamente co ideal de beleza
clásico.Triunfa o sentimento e a razónPredomina o movemento, dramatismo, violencia,
composicións complexasBúscase impresionar, conmover, angustiar o
espectador.Xa non se representa a beleza, a xuventude, a
perfección, senón tamén a fealdade, a vellez, a imperfección
Destaca LAOCONTE e VICTORIA DE SAMOTRACIA
Periodo helenístico: RodasLaoconte e Vitoria de Samotracia
Periodo helenístico: Pérgamo
Gálata moribundo
Periodo helenístico: escola de Pérgamo
O RELEVOUsouse principalmente para decorar os frontóns,
metopas e frisos dos templos gregosRecibe o nome tamén de escultura monumentalA escultura en relevo está condicionada pola “ LEI DO
MARCO ARQUITECTÓNICO”Os artistas teñen que adaptarse o espazo dispoñible.O relevo en época arcaica: As figuras adáptanse o
marco de forma pouco convincente
Templo de Artemisa en Corfú
Relevo de época clásica: FIDIAS NO PARTENON
Fidias cubriu con esculturas:FRONTÓN POSTERIOR: Loita entre Atenea e PoseidónFRONTÓN PRINCIPAL: Nacemento de Atenea da
cabeza de Zeus.METOPAS: 92 metopas divididas en catro fachadas: a
guerra de Troia, A centauromaquia, Amazonomaquia e Xigantomaquia
FRISO: Procesión das Panateneas
As esculturas estaban policromadasAdapta as figuras de forma convincente o marco
arquitectónicoO tratamento anatómico é exquisito e a beleza da
obra aumenta co emprego da técnica dos panos mollados
Movemento pausado e sereno nas escenas. Propio do gusto clásico.
Autor: FIDIASObra: LOITA ENTRE ATENEA E
POSEIDÓN
Autor: FIDIASObra: NACEMENTO DE ATENEA DO FRONTÓN DO PARTENÓN
Técnica dos panos mollados
Metopas Partenon
Loita entre Centauros e Lapitas
Autor: FIDIASObra: PROCESIÓN DAS PANATENEAS DO
FRISO DO PARTENÓN