Tema 8.

A Primeira Guerra Mundial e a Revolución Rusa

Ahia Campañó González

1. Europa a comezos do século XX

1.1 A extensión da democracia− Sistemas políticos constitucionais− Inglaterra e Francia avanzan cara a un

sistema democrático− Imperio Alemán: sistema autoritario− Estados do sur de Europa, España, Italia e

Portugal

1.2 O mantemento dos réximes autoritarios

Vellos imperios multinacionais O imperio austrohúngaro: certas reformas

con dominio do emperador sobre os pobos eslavos

O imperio ruso: poder absoluto do emperador con fracaso nos intentos de reforma

O imperio turco: dominio dalgúns territorios en Europa

1.3 A paz armada

Alteración do vello equilibrio europeo

Weltpolitik de Guillerme II

Formación da triple alianza: Alemaña, Austrohungría e Italia

Gran inimigo de Aleñan: Francia polo problema Alsacia Lorena

Triplo acordo entre Francia, Rusia e Gran Bretaña

Escalada na produción de armamentos

Alianzas militares

2. O camiño cara a primeira Guerra Mundial

2.1 Causas da guerra− O Imperialismo− O Nacionalismo− Crises prebélicas− Crises colonialistas en Marrocos− O conflicto dos Balcáns− Anexión de Bosnia-Hercegovina ao imperio

Austrohúngaro− Dúas guerras balcánicas

2.2 O estalido da Guerra

Asasinato de Francisco Fernando e da súa muller en Saraievo

Ultimátum de Austria a Serbia

Rusia declara a guerra a Austria

Alemaña, aliada con Austria, decláralle a guerra a Rusia e a Francia

Gran Bretaña decláralle a guerra a Alemania e a Austria canso esta invade Bélxica

3. As fases do conflicto bélico

3.1 A guerra de movementos

− Fronte occidental e fronte oriental− Ataque alemán de Francia meténdose por

Bélxica e Luxemburgo− Batalla do Marne: detense o ataque

alemán− Fronte oriental

Éxito alemán na batalla de Tannemberg Fracaso austrohúngaro en Servia

3.2 A guerra de trincheiras

Innovación das frontes Novos aliados Entra Turquía a favor dos imperios centrais Italia entra a fovor do triplo acordo Bulgaria entra a favor da triple alianza Entra Rumanía a favor da triple entente A batalla de Verdún Gran masacre

3.3 A crise de 1917 a fin da guerra

En 1917 triunfa a revolución Rusa Tratado de Brest-litovsk (1918) Entrada de Estados Unidos Na fronte occidental derrota dos austríacos Revoltas internas en Austria e Alemaña Final da guerra: 11 de Novembro de 1918 Abdicación de Guillerme II Proclamación da república de Weimar

3.4 Un novo tipo de conflicto Economía de guerra

Exércitos nacionais

Novo tipo de armamentos: metralladora, gas mostaza, lanzallama...

Primeiros bombardeos

Destrución de pobos, fábricas, colleitas...

Consecuencias da guerra na retagarda

Reconversión das industrias en función da guerra

Propaganda

4. As consecuencias da guerra 4.1 Os tratados de paz

− Conferencia de París

− Potencias vencedoras: Estados Unidos, Francia, Gran Bretaña e Italia

− O fracaso dos 14 puntos de Wilson

− Tratado de Versalles Culpabilidade de Alemaña Pagamento de fortes recuperacións económicas Cesión de territorios Pérdida de territorios a fovor de Polonia Pérdida das colonias alemanas Diktat: nacionalismo revanchista Os outros tratados Saint-Germain, Trianon, Nevilly e Sèvres

4.2 O novo mapa de Europa Profunda remodelación de Europa

O imperio Turco

− Desaparición case total de Europa reducido a Turquía

− Formación de protectorados en antigos territorios asiáticos

O imperio ausrohúngaro

− Desaparición do imperio

− Xorde Austria e Hungría

− Prohíbese a unión de Austria e Alemaña

− Aparece Checoslovaquia

− Fórmase Iugoslavia baixo o dominio de Servia

4.2 O novo mapa de Europa O imperio Ruso

− Desaparición do imperio Ruso

− Obxetivo: illar a Rusia de Alemaña

− Aparece Polonia

− Aumenta Rumanía a costa do Imperio Austríaco e do Imperio Ruso

− Do tratado de Brest-litovsk, estados independentes: Finlandia, Estonia, Letonia e Lituania

4.3 As consecuancias sociais e económicas

Dez millóns de soldados mortos As perdas territorios Gran infalción Beneficio temporal dos países neutrais Gran beneficiado: Estados Unidos

4.4 A sociedade de nacións

A SDN: sociedade de nacións Problemas:

− Estados Unidos non entra na SDN− Unión Soviética non entra na SDN− A paulatina retirada de Alemaña e Italia

5. A caída do imperio tsarista en Rusia

5.1 O Imperio dos tsares

− Réxime autocrático dos tsares Unha economía atrasada

− A agricultura como principal actividade económica

− Medios de produción nas mans dos terratenentes

− A maioría da poboación eran campesiños nunhas condicións casi feudais

− Un tímido proceso de industrialización concentrado nalgunhas zonas: Moscú, San Petesburgo, Urais...

− Xurdimento dun numeroso proletariado

− Escasa burguesía

As forzas políticas

Partido constitucional demócrata Partido socialrevolucionario Partido socialdemócrata ruso Menxeviques Bolxeviques

5.2 A revolución de 1905 Derrota fronte a Xapón debido a cuestións

imperialistas Gran manifestación O domingo sanguento Aparición dos soviets (asemblea de campesiños,

obreiros e soldados) Eleccións por sufraxio universal ao Parlamento

(Duma) Promesa da reforma agraria

5.3 A revolución burguesa de Febreiro de 1917

Entrada de Rusia na primeira guerra mundial− Derrotas militares− Fame− Pedindo a retirada da guerra− Fin do tsarismo− Proclamación da república− Formación dun goberno provisional que ten

como obxetivo a instauración dunha democracia parlamentaria

5.4 O goberno provisional Descontento popular Dualidade de poderes Influencia dos bolxeviques Teses de abril

− Derrocar o goberno provisional− Instaurar un goberno de soviets− Asinar a paz con Alemaña− Cesión das fábricas aos obreiros− Nacionalización da banca− Nacionalidade do Imperio

6. A revolución bolxevique e a guerra civíl

6.1 A revolución obreira de outubro de 1917 Fórmase o goberno obreiro Medidas revolucionarias

− Repartición das terras dos terratenentes entre os obreiros

− Control das fábricas polos comités obreiros− O tratado de Brest-litovsk− Eleccións para a asemblea constituínte− Disolución da asemblea constituínte, fin do

pluralismo político

6.2 A guerra civíl (1918-1921) Exército branco

Exército roxo

Figura principal: Trotski

Escaseza de alimentos

Represalias políticas

Execución do tsar e da súa familia polos bolxeviques

Victoria do exército roxo

Partido comunista Ruso: obstento o monopolio do poder

Formación da política revolucionaria (Tcheka)

Comunismo de guerra

Nacionalización da industria

Entrega das colleitas dos campesiños ao Estado

6. A formación da URSS Unión de repúblicas socialistas soviéticas

Constitución de 1924

Tres institucións− O soviet supremo: dúas cámras, o soviet das nacionalidades

− Presidium: xefatura do Estado

− O consello de comisarios do pobo

Monopolio do poder do PCUS

PCUS: partido centralizado

Comité central e secretario xeral

Ditadura do proletariado

Sistema totalitario: unión de partido e de Estado

7. A URSS de Stalin

7.1 A pugna polo poder Morte de Lenin en 1924 Enfrontamento dentro do partido comunista Enfrontamentos entre partidarios comunistas

e a NEP Enfrontamento entre Trotski e Stalin:

exportación da revolución, socialismo nun só país

Stalin: secretario xeral do PCUS Eliminación dos opositores

7.2 A ditadura Stalinista

Ditadura persoal de Stalin: stalinismo Partido controlado totalente pos Stalin Necesidade de pertenza ao partido O culto á persinalidade Dura represión mediante os gulags Procesos de moscova

7.3 O socialismo un só país

Obxetivo fundamental: convertir a Rusia nunha potencia industrial

Economía planificada e dirixida polo estado− Plans quinquenais− Gosplán

Colectivización da economía− Prohibición da propiedade privada− Colectivización forzosa da agricultura− Koljós − Sovjós

7.3 O socialismo nun só país

Desenvolvemento industrial baseado na industria na industria pesada, na produción de enerxía e na construción de infraestructuras

− Atraso da agricultura− Descoido da produción de bens de

consumo Reslutados

− Rápida industrialización e crecemento económico en poucos anos