7/24/2019 1002_3_36

1/100

t=3i=ii i d i = a e i -ii it=^

SIESBE

eta* 2-/3 JO

L A N T E Q - I E T A K< I G A Z T E E N T Z A T

KONSFJUAK,

SInra

fflaria

e fos Dolores ePojo

y e flKata S a a u e r a-Soa f

E t lE R U Z E S K R I 8 A T U A K

EUSKERARA ilURTZEN DITU

1

I ffifa 8ase6io EaFijaBaf

LeLran-go Kanoigo

Ataudunak.

Tolosan: E. Lopez-en echean.

l )U9-garren urtean.

7/24/2019 1002_3_36

2/100

7/24/2019 1002_3_36

3/100

eta

LANTEGTETAKO GAZTEENTZAT

KONSEJUK,

Snra fflaria 6e los

Dofores

6el P 3 -^-/3,

YeStata Sacraera-Koa6-

. .OIOL i

E R D E R A Z E S K R IB A T U A K

\ - . \

j ^ }

E U S K E R A R A B I U R T Z E N D I T U rm

7/24/2019 1002_3_36

4/100

7/24/2019 1002_3_36

5/100

I T Z B I

Orain zortzL urte dirala, gtire euskal-

mendi

maiteetatik Amerikarako irte-

tzean, gure izkuntza eztian konseju oek

ikusteko

eresi bizia agertu ziran emaku-

me on batek. Eskefli nion lan gozotsu

au: baa "gizonak naia badu, Jaunak

erabakia artzen duan bezela izaten da",

Kempisbeneragarriak dion bezela(Irnita-

ziokol-

g

lib.

19

burua): ta aere gogoak

luzapen aundiak izan ditu. Leen ikaso-

la edo kolejioko eginkizunak eta

gero

(lau

urte oetan) Parrokiako

1 1 1

lanbi-

deak

beta guchi eman diate onetan arre-

taz ekiteko. Ala bait ere, Jaunak nai

izan

du azkenik eresi ura betetzea. Ez-

dakit asmatu ote detan euskal-izkuntz

(1} Siltim (Repblica Argentina) Ama Andra Eandelariako

Elzan.

7/24/2019 1002_3_36

6/100

4

ederrari eta gure antziako mendietako

gazteehoai dagozkien oean. Bere naia

ausen litzake, galbide aski dituzte noski

euskal-neskachak erbestera joatean. Gu-

zia alderantzira

bezela agertzen da be-

ren begietan. Beragatik esango diet

gaztecho

oiei, Manuel

Gmez

Adn-

za,

Viob-eko

Deanak liburucho onetzaz

ziona:

"bere

erreztasunean

cbit o ede-

rra du lagunkidatasunarentzat; beraga

tik gogoz nereak egiten

ditut

bere esa-

nak, sinismen sendoan nago bada chit

egoki erantzuten

diela gure egunetako

bearrai, eta oso on pozgarria

egingo

die

la langilleai,

Jess

gure Brakuslearen

antzera, izanaz bigun eta zintzoak bere

gurasoen aldez eta lanean aleginduak.

(1 )

Bera izan dedilla bada izar argitsua-

ren antzera zuen bidean. Eta oroitu

zaiteztela niretzaz

Jaunaren

aurrean.

Saltan, Maiatzaren 26-an, 1907-ga

rren urtean.

Suse6io

EarijaBa

Letran-go

Kanonigo

Arauduna.

(1) 1998-koQrteko

Hbeltzuren

13-fcn.

7/24/2019 1002_3_36

7/100

NEKE

IRAKURLEAI.

Nere alabak: Argirik arkitzen bade-

zute liburucho onetan santututzeko

zuen zuzenbidean,

(

" eta pozkidaren

bat zuen biotzarentzat, egizkiozute es-

kerrak

Jaungoikoari, baita ere

befe

la-

guntzalle bati, Aita Kapuchino bati.

Berak, serbitzen jarritzen dirn, eta

eohetik

kanpora

lanera

dijoazten neska

gazteohoen artean

galdu oi dirn ain-

beste eta ainbeste animaezaz

errukituta,

esan zidan, jakiik eskribatu .nituala

beste liburucho batzuek:

Zergatik

eskribatutzen ez dezu li-

,buru bat, ikasi dezaten neska gaiso

oiek

zer egin bear duten, eta zer utzi

beren zuzenbidean

ongi

bizitzeko, eta

beren anima salbatzeko? Eob.ekoandra

(1) Estadrjaa

7/24/2019 1002_3_36

8/100

(1)

Eejftz.

guziak,

zion

gaera Aita on arek, eta

lanean gazte oek dauzkaten.agintari gu-

ziak

daude espaz '" beteak, eta

arra-

zoiaz;

baa, egia esateko, echekoandra

guchik

eta ohit nagusi guchik lan egi-

tendute onak egiten: ikusten duteoke-

rrak dirala, uzten dituzte, eta gasoak

lenago

bezela oi dir, ez dutelako nork

ond

nai. Eta egia bada ere badirala

oaetan alegintzen dirn anima bigun

batzuek, oraindik guchi da gaitz ikara-

garri au sendatzeko; bada egunean geia-

go

eta

geiago

galdutzen dir mirabe eta

laDgille gaiso

oen

artean:

gauz aundi

andi eta eder bat egingo dezu bada

liburucho

bat eskribatuaz, ikasi dezaten

ola ongi

bizitu beren zuzenbidean,

eta litzake gauza bat chit atsegia

Jaungoikoari eta on andikoa neska gaz

te oentzat.

Aita

Kapuchio onen itzak zeruko

asia bezela jausi ziran nere biotzean;

graziaren intzaz busti zituan noski

Jaunak, eta gaur eskeintzen dizutet be

ren

frutua

liburucho onetan, erakutsi-

tzeko

argia zuen. bidean, pozkidatzeko

7/24/2019 1002_3_36

9/100

eta zorionekoak egin naiean, neregan

dagoan guzia mundu onetan, irabazi de-

zazuten gero zuen birtuteaz zeruan.

Jarraitu

nintuen

Jaunaren

laguntza-

Uearen esaaak, ezagututzen detalako

ohit

ona zal esaten zidana. Eta orain,

nere alabak;

jarraitu

itzatzute zuek ere

nereak, bada izango dizutedan guzia

eb.it ona izango da bera ere;

arretaz

ibilliko naiz, guzia Jaungoikoaren agin-

tze eta

legesantuari

dagokienez izan de-

din, etara menderatu bear ditugun ez-

kero gure bizitzako eginkizun guziak,

nai badegu gure anima salbatu.

Hirabe gaztechoentzat badira ere, le

en, nere esanak, nai nuke, eta nere go-

goa da, beren eehetik kanpora ogia ira-

bazten duten neska gazte guztiak irakur-

tzea, eta liburucho onetatik on aundiak

ateratzea.

Jaunak

bedeinkatu dezala lan au, eta

izan dedilla bere gloriarik aundienera-

ko eta zuen animen onerako, ala opa di-

zuten bezela biotz guzitik

Ss6ri6arjaleafi.

http://eb.it/http://eb.it/http://eb.it/

7/24/2019 1002_3_36

10/100

7/24/2019 1002_3_36

11/100

LENENGO BUEUA.

Leengo esan bear dizutena da, nere

alabak, ezdezazutela egundao arrotza-

kin bizitzekozuen echea utzi, naiz bear-

tasunez eta gau eta egun lana egiaz,

ogi

puska bat irabazi albadezute zuen

gurasoen aldamenean. Bai al dakizute

zertako

jaio

geran

guziok?

Jaio gera

Jaungoikoa

ezagutzeko, maitatu eta ser-

bitzeko

emen lurrean, eta

gero,

gure

egiteonen sarian eta bere erruki neurri-

gabearen

bidez,

berekin betikotasunean

izateko:

au da' gure egitekoa, eta aldan

egokiena

betetzeko neurriak billatzen

alegindu

bear degu.

Ezagututzen degu Jainkoa bere ira-

kasde (1)santua ongi ikasiaz.

Maitatzen degu beti jarriak gaudela

lenago iltzera pekatu larri bat ez egi-

teko.

(1) Doktrift.

7/24/2019 1002_3_36

12/100

(1) Fabrika.

7/24/2019 1002_3_36

13/100

(1)

Errelorea

edo Parrokoa.

(2)

Ciuilad andiak.

(31 hospitala.

() saoraen.

emateko beti j

arria

dagoan animen-zaigo

(1) prestuagandik.

Sinistu zaidazute, alabaclioak; ez deza-

zutela egundao zenbait Deskachek be-

zela egin,

bizi

alditezkela beren bazta-

rreaneta zer jan izan beartasunean bada

ere, beren gurasoen aldamenean, uzten

dute echea uri (2) andiak ezagututzeko

eresian, eta beren eoheetako ogi beltza

jateakbao geiago ergeltzen dituztelako

bizi

toki andi oetako ogi clmriak.

Ez

dezazutela gaera

aietara

joan nai

izan, ikusteko eta saiatzeko baserritar

gizajoak

bao gazte obotillagoren bat

arkitzen ote dezuten, enzun ditzatzuten

amoriozko

itzak eta ergelkeriak.

Badakizute

erakai oegatik bakarrik

beren erria eta gurasoak uzten dituzten

neskachen azkena.

Sarritan

bakartasu-

nean eta baztertuak eritegi (3) batean

iltzea; etzituzten beren gurasoen zartza-

roa jasotzen irabaziak gastatu, baizik

andreen (4), zuriketakin beren jantzi-,

ohoak aldatzen.

Itzultzen dir onelako

tristeak

beren

7/24/2019 1002_3_36

14/100

(1) egitera.

(2) enzilloak-

19)

enbidia

izan.

erriraeta beren amen aldamenean ogia

oratutzera (1), baa ez lenago bezela

beren

kantu

alai eta garbien

artean,

bai-

zik

kezka

gogor,

eta uri andietan izan

dituzten naigabien negar malko ugaria-

kin.

Beren buruak erakusteagatik echea

eta gurasoak utzi dituztenak artu oidu-

te kastigu chit zuzena, bada esanik

dauka Jaungoikoak, irriskuan jarritzen

daa, irriskuan ilko dala.

Eztaude zuentzat uri andietan, nere

alabaelioak,

guzia naspillatu eta zuen

animak galdutzeko irriskuak eta tokiak

besterik; eta zenbat gazteagoak izan,

zenbat eierragoak eta tolesgabeagoak

2 ) , anbat arrabi geiagorekin ziratzen

zaituzte deabruak.

Ezditzatzutela egundao Dekaizkotu

3 ) ,

esan dirn erakaiagatik, beren erri-

tik aldegiten duten, eta, esan dizutedan

bezela,

andreen ichuran beren ekantza

edo erretratoak bialdutzen dizkizuten

lagunak:andreen ichuran diot, eztiralako

beste gauzarik

jarri

oidituzten motoak

7/24/2019 1002_3_36

15/100

(11 mototBa.

9)

inlftiiiia

3)

deipresioa,

1 ) ,

bada ecberatzean beren egiazko so-

ekoa jantsi,

zatarra

artu eta ontziak

garbitu bearrean arkitzen dir, gogo

charretik bada ere, ust dutelako eztala

au echetik irtetzeko ainbeste choragarri

daramazkionari dagokion lanbidea.

Ez bekaizkotu, ez, onelakoak, bada

biarko egunean negarrez ikusiko dute

bearbada beren zorigaiztoa, zuek

pozki-

daz

beteta, onratuak zeratelako, bere

emaztetzat artu zaituzten, zuen semeen

aita

zintzo eta bere kopeteko izerdiaz

(Jaunak bedeinkatzen duan) ogi puska

irabazten duan beargin onari bazkaria

ipintzen diozuten bitartean: zuek izan

go dezute sear beartsu baten, baa on-

raduaren naitasuna eta aiek.... bearbada

geite edolujo larrigiagatik engaatu di-

tuan zaldun galostu (2) gaiztotzarren

baten

urua

(3),

ongi

dakizutelako irris-

kutik aldegiten eztuana irriskuan galdu-

ko

dala.

7/24/2019 1002_3_36

16/100

BIGARREN BUBUA.

Eolietikirten eta zuen gurasoak ustea

beste biderik ezbadezute, bizitzeko bear

dezuten

ogia

irabasteko, ikusten da ori

dala orduan Jaungoikoaren gogoa eta

bera agertutzen da

orretara

beartutzen

zaituzten aldakoi (1) oietan,

Ordnan izan zaitezte oliit onak, izan

ezazuteJaunagan ust osoa, zaudete beti

gertu lenago milla aldiz iltzera pekatu

larri

bat ez egiteko, eta ez izan bildu-

rrik,

Jaungoikoak eta bere Ama chit

Garbiak etzaituzte utziko.

Deabrua da

askatuta

daudela

aurrean

-

ikusten dituzten guziai ozka egiten diez-

teen zakur gaizto eta amorratu aien an

tzera, baa lotu ta badaude geiegi ingu-

ratzen danaribaizik ezer egiteko eskual-

dirik ezdutela: aldegin ezazute deabrua-

gandik eta eztizute egingo gaitzik: eta

ola aldegi gauz onak egiaz?; ola al-

deratzen

zaio?

pekatuaz: badakizute be-

raz bidea eta sendakaia; zenbat obeak

(1} zirkunet&nzift.

7/24/2019 1002_3_36

17/100

(1) Libratu.

izan, anbat zuengandik urrrutiago izan-

go

dezute.

Zuen gurasoetatik, zuen senide eta

maite dituzuten guzietatik aldegiterako,

egin

ezazute bere ama iltzean Teresa

Santuak egin zuana: badakizute zer?

belaunikatu zan Ama Mariaren ekanza

edo imajia baten aurrean eta esan

zion

biotz

guzitik: Ezdaukat, ene Ama, ze-

ruan eta lurrean zu beste amarik; erru-

kitu zaite nerezaz,

artu

nazazu zure ala-

batzat; eta askabiatu (1) nazazu zure

esku

eta naitasun altsuaren bidez

bizi-

tzan izango ditndan anima eta gorpu-

tzekobid oker guzietatik.

Au

bera egin bear dezute zuek ere,

nere alabak, erritik irten bao

lenago;

zoazte eleizara, eta Ama Mariaren au

rrean belaunikatuta, esan zaiozute

gogo

eta ust

osoaz

bedeinkatu zaitzazute-

la, eta eskei dakiozute beti izango ze-

ratela

bere maitatzalleak, eta beti era-

mango dezutela bere eskapularip don-

tsua zuen bularrean; ezdezazute beiiere

utzi zuengandik, mu egiteri diozutela

oierakoan

eta oietik jaikitzean, sinistuaz

7/24/2019 1002_3_36

18/100

(1) pszieuzia.

bera izango dala gaitz guzitik gordeko

zaituztena.

Serbitzera zoaztenurira eldutzean,ale-

gindu

zaitezte arduraz zuen azgarri edo

jenioarekin egokiena izango dan erakai

edo

kondizioetako eclie on bat billatzen,

bertan pozkidaz bizi zaitezten, eta ez

aldatu lau egunetik lau egunera, na-

gusiai eta mirabeai kalte andiak dakar-

tzien gauza dalako; pensatu bada ongi-

artubao lenago.

Etzaiteztela mirabetzan

jarri

pazien-

tzirik ezbadezute, bada guzirako bear da

mundu onetan osartea

1 ) ;

baa beti bes-

teren

gogoa

egiteko serbitzen dagoanari

gertatzen zaion bezela, askoz ere geiago

oraindikan.

Ume zaleak ezbazerate, etzaiteztela au-

rrak dauden echeansartu; askotan josta-

tu eta alaituko bazerate ere oekin, beste

askotan ez dezute izango milla gezakeri

igarobearra besterik: eta au bera esaten

dizutet persona zarren batzuek arkituko

balira echean, bada zarrak aur biurtu-

tzen dir.

Q-ogorik ezbadiozute bizitza

triste

eta

7/24/2019 1002_3_36

19/100

menari

1 ) ,

ezsartu

andra

edo emakuma

bakarraren echean; ausen bada ere zuen-

tzat

gauzarik egokiena, laster aspertuko

zifiateke

eta

gucbi

iraun

echean.

Bizitza

paketsua gustatzen bazaitzute,

ez

jarri

asko dauden echean; eta ezin

datekean gauza ola baitan egokiez edo

okerren bat eztan tokia, argatik konseja-

tzen dizutet

auta

dezazutela

aurreraz

zuen

etorkiaz (2) egokiena datorrena.

Eche bat gotirisitzean (3) ez engaatu

egundao echekoandra, esanaz, sukalde-

rako onak zeratela, gisatzen jakingabe,

eta gelazaia (4) izan naiz, naiko lanare-

kin planchatzen badezute ere musu-zapi

(5) bat.

Ezertan ez badakizute andizkien echee-

tan serbitzeko, zuen baztarretik orduan

irtetzen zeratelako, ezdezazute izan ira-

bazi

andia eskatutzeko ausardia

6 ) ,

gau

za

liraak egiten bazeikizute bezela,

bada askok eskatu oi dituzte irabazi an-

diak, naiz ezer jakin ez, esanaz, guchi

(1) aerioari.

(8)

jerloRrekin.

(3; pretonditzeau.

(i) kamarerak edo

donzcllak.

(6) paaaaloa. .

(61 atrebenzia.

KoaB6ak2,

7/24/2019 1002_3_36

20/100

(1) hbiladerik.

irabasteko

ongi

zeudela errian, eta eto-

rri badira diru asko egiteko dala.

Ez, nere gaztechoak, etzerate berber-

tatik

nai guzia irabaztera etorri, baizik

zer

jan izatera eta zerbait ikastera; asko

irabazte ori gero izango da, orretarako

gaikerarik (i) badezute.

Orain orain bezela umiltasunez esan

bear dezute ezdakizutela ezer, baa

ikasteko ohitgogoona dezutela, eta onak

izanda, etzaizute echerik paltatuko, toki

onetan urteasko daramazkitelako bereD

egitekoak

ongi betetzen dakienak ain-

bat irabazinaia ezbadezute.

Bazeikizute

zuek zer pazienzia bear

duten eohekoandrak ezer ezdakiten eta

guzia

alderantzira aditzen duten neskats

gaisooiei zerbait erakusteko, ezagutuko

zenduteke irabazi bearrean, berak saris-

tatu

bear lutekela echekoandra, eta leia-

lagoak izango lirake, askok egiten dute-

na egin gabe; ez aldute zerbait ikasten

echekoandraren pazienzi ori eskerrak,uz

ten dute bost peseta geiago nork emana

badute, oroitu gabe berari zor diotela gu

zia.

7/24/2019 1002_3_36

21/100

Ezer

jakin ez eta asko irabazi nai du-

tenak, ezditu iork nai, amilka dabtz

eche batetik bestera, eta ohit gaizki bu-

katu

oi dute, berak billatzen dutelako

beren ondamena, bada ezdute umiltsuak

izan nai eta zerbait ikastera

gogoz jarri.

Gazteak eta ederrak bazerate, ez jarri

serbitzen, albada, galai gazteak dauden

echean:

diot

albada,

ez det bada

ifiolaz

ere esan nai ezin serbitu datekela oek

dauden echean:

gero

itzegingo degu ar-

girogo

onezaz.

Biziro konsejatutzen dizutedana bai

da, etzaiteztela

jarri

ifiolaz,

naiz irabazi

andia izan, gizonak bakarrik dauden

echean,aiek gazteak alazarrak izanarren,

bada mugaldia (1) kendutzen duanak,

irriskuak kendutzen ditu: bakarrik bizi

dirn zaldunak rnorroiak iduki bear di-

tuzte, eta adinako (2) giltzazai bat gu-

zian begiratu eta erabakitzako, baa

neskame gazteak ez egundao.

Andraren bat eztagoan echean, eztu

beere serbitzen jarri bear neskach

gazte

batek, aski eztalako mundu one-

tan, nere alabak, onratuak izatea, baizik

(1)

ocasioa.

(2)

edadoko

ama de

llaves.

7/24/2019 1002_3_36

22/100

(1) esknndiilorili.

(8)

motlborik.

beartuak gaude gaera alasen agertzea,

gaizbiderik

(1) ez emateko, bada ausen

da, urko lagunari egiten zaion kaltea-

gatik, Jaungoikoa geiena

asarretu

oi

duten pekatuetakoa.

Neskach

gazte eta eder batek

gizo-

nak bakarrik dauden echean serbitu nai

badu, naiz izan aingerucho bat,

egon

dateke chit seguru, zer esanik izango

duela;

arrazoia, bada erakairik (2) asko

ematen du: emakuma baten izen ona

edo estimazioa beti da edozein gauzak

loitutzen duan kristal argal baten an-

tzekoa.

Ez

izan aundinaiak, ez Judasen antze-

koak;

onek

ogeita amar dirutan saldu

zuan bere

Jaun

eta Jainkoa, anima ere

saldutzen ziola deabruari era berean.

Mirabeetzako echeren bat izendatu-

tzean, galdetu bearrean bereala zenbat

irabazten dan, galdetu zazute kontrara,

erlijiorik bada echean? Mezatara joa-

ten aldira guziak? Errosario dontsua

echean esaten alda?

Ausen

da, nere alabak, ausen geiena

ardura bear dizutena, erlijioa duten

7/24/2019 1002_3_36

23/100

echean

mirabeai ikasbide (1) onak eman

eta ongi begiratzen zaitelako.

Zer

ajla izango dizute mundu guzia

irabaztea, anima galdutzen badezute.

Jaungoikoak berak esan du: eta bada

kizute zer esan nai duan? Bada, esan

nai du ezdizutela ezr balioko illean

peseta asko irabazteak, ez echekoandrak

bezela jazteak, ez

arra

t' erdiko

orpoi-

llak

(2) eramateak, baldin gero inper-

nura bazoazte ain apainduak eta ede-

rrak.

Leen

pensatu bear dezutena da

zuen

anima gozabetatu edo salbatzea:

onetarako izendatu nai dizutet bid z'u-

zen

bat;

jarraitzen

badezute, ikusiko

dezute Jaunak

bedeinkatuko zaituztela,

zuen

nagusiak chit poz'kidaz izango

dir, eta zuek izango dezute munduan

eman aldezaken atsegiik andiena, au

dakonziezi on bat izatea, kezkarik ga-

be, ongi

bete dituzutelako zuen

egitc-

koak: eta orain agertu nai dizutet zer

dan oetan aurrenekoa.

-OIOLA

E.

L,

(1)

eiamplofcfc-

(2) npatk

kos&ot.

7/24/2019 1002_3_36

24/100

IRUGARREN

BURUA.

Jaungoikoa da Jaun guzien Jauna,

eta bera maice bear dezute beste guziak

bao lenago. Eoa

badakizute ola mai-

tatzen dan Jaungoikoa? Bere aginduak

gordeaz,

nagusiai serbitzen zaizten be-

zela beren agintzeak beteaz. Agertu nai

dizutet, bada, pakean bizitzeko egin

bear dituzuten erlijioko gauzak, eta si-

nistu nazazute, nere alabak,

ongi

betze-

zen badezute Jaungoikoari zor diozute-

na, nere esanak jarraitzen badituzute,

pozkidaz

biziko

zeratela, Jainkoak era-

mankizuna eta

indarra

emango dizute-

lako,

eta

ongi

dabillenak beti du biotzean

Jaunak utziko eztuen ust bizia; be-

ragatik ezta biarko egunaz larritzen,

bada

ongi

daki Jainkoa serbitzen dua-

nari,

Jainkoak lagunduko diola.

Gaizkidabillena, betidago etzia; kon-

zienziako

kezkak deadar egiten diote,

kastigua merezi duala, eta bizi daikaraz

beteta pensatzen ordu guzietan, emango

duela Jaunak

usterik guchiena danean.

7/24/2019 1002_3_36

25/100

(1)

ozioran.

(91 denbora

(S) oraEioari

(4)

kODtentatzen.

'.:'/) imajiaz.

Serbitzen zaudetenak edo ekintzen (1;)

batean lana eginda zuen ogia irabazi

bear dezutenak, ezin eman ditzazkiezu-

te

aresti

(2) asko otoitzari, (3) eleiz-gau-

zai eta liburu onak

irakurritzeari,

baa

ezta au salbatzeko gauza bearra: Jaunak

berdin maitatuko zaituzte guoi erreza-

tuta, zuen echekoandra asko errezatuaz

bezela,

ongi

ikusten duelako ez dezutela

orretarako erarik, eta

geiago

saristatuko

dizute zuei Aita-gure bat ongi esana

echekoandrari amabiko bat baa; bada

Aita bat chit ona eta zuzena da Jaun-

goikoa,

eta ola bai dakien era edo beta

guchi dezutela, guchi errezatuarekin

naikidatutzen (4) da.

Guzia

dago,

Jainkoak aditzen digu-

lako

uste oso eta naitasun biziarekin

beti errezatzean: begira gogoz esatea

noana.

Lepoan

eraman oi dezuten Ama-Ma-

riaren ekantzaz (5) gaera, eraman eza-

zute Jesusen Biotz maitearen eskapula-

rioa,-berak ondasun aundiak emangodiz-

7/24/2019 1002_3_36

26/100

(I)

lbralo.

I ) errenpeloarekiil.

(9) (iBtaaioa.

(t)

seiata.

kitzutelako eta gaitz askoetatik askabia-

tuko, (1) zaituzte ust oso eta gogo onez

eramaten badezute.

Laztandu zazute

gogoz

eskapulario

au goizean esnatzean, esanaz: Nere Je

ss maitea, man zaidazu zurebiotza eta

artu

nerea, eta egidazu zurea bezela isil

ta zintzoa.>

Esan itzatzute gero

Kredo

bat,

S albe

etaAita gure bt; ez baa ola nai, oai-

zik pensatuaz Jaungoikoarekin eta Ama

Mariarekin itz egiten dezutela; beraga-

tik ehit

gogoz ,

geldi eta begirunearekin

2 ) ,

esanaz

gero:

Jess, Jos eta Mara,

ematen dizkitzutet nere biotza eta nere

anima; eta gero eman zaitezte al dan

arretarik andienarekin zuen egitekoe-

tara.

Plazara joatekoan eleizaren bat ikus

ten badezute, ongi litzake sartutzea eta

Sakramentuaren egoitaldia (3) egunoro

esatea, eta ezdauka noski zer espatu (4)

echekoandrakorregatik, bada eztira one-

tarako bear minutu batzuek baizik: pla-

zako

berriketak dir berandututzen di-

7/24/2019 1002_3_36

27/100

zutenak eta gaizki beteerazo zuen

obli-

gazioak,

bada pausotik pausora geratzen

zeratela, echera beere ez biurtzea da;

nai badezute, geienean galdu pi dezuten

betaren erdiarekm egingo dituzute pla-

zako gauzak.

Ust det liburu au irakurriko duten

askok

galduko zutela bein bao

geiago-

tan zuten

eche

ona, bear bao

geiago

plazan geratu ziralako, bada bein eta

gero echekoandraren pazienzia larri-

tuaz, etortzen da egun bat ta orduan ez

supritu

naidu, ez igaro lezakean.

Pensatu

bear dezute plazatik

Jain-

koak

dakienean itzultzea dala echeko

gauza guziak irabiatzea (1), eta

gero

betik

ez, eta

zalapartan

eta ola nai

egin

bear da guzia: badator jatordua

eta nagusiak espatzen (2) dir (eta

arra-

zoiaz)

ezer bario eztualako saldak, ez

aientzat ez zuentzat, eta guzia izan

eztuelako

ona irtetzeko bear zuen ga-

raya.

Arteztu (3) zaitezte onetan, bada be-

ra da geiena utzegiten dezutenetako

(1) raslornataea.

(9)

bejaiaen.

(3)

emendalu.

7/24/2019 1002_3_36

28/100

gauza,

eta au

narkeri

(1) andi bat da;

bein eroskera bukatuezkero, ezdauka-

zute plazan zer egiik, ezpada izketa

alperretan beta galdu, zeren

buruari

kalte egin eta bear bada

eche

on bat

galdu

betiko, esan dan bezela.

Ez badute echean pamiliko eta mira-

beakin Errosario santua es&teko oitura-

rik, ez dezazute zuek esan gabe utzi

egundao

zuen lagunakin, edo bakarrik,

ez

badituzute oek: eta ez esan ez dezu-

tela erarik, ez da au egia-ta.

Ama Mara beartua egonarren, zuek

bao

lan

geiago

egiten zuan; b9rak es-

kobatu

bear zuan echea, berak ontziak

garbitu, berak gisatu eta bere Seme-

Maitearen eta Aita Jossantuaren akla-

garriak (2) zuzendu; ala bait ere beti

zuan errezatzeko beta.

Chit ongi bizi ziran gurasoen alaba

zan Senako Katalin

Santua,

ala ere be

re

birtutea

agertzeko, jarri zuten su-

kaldeko eta echeko beste lan guzietan;

bera ain ona ola bait zan, serbitzen zi-

tuan

chit gogoz, lan asko egiten zuan,

eta beste bizitzan ainbat erregu zuzen-

l )

tontada.

(2i jantziak.

7/24/2019 1002_3_36

29/100

tzen zituan neskametzan: ala zuek ere,

lan egin eta kantatu dezakezuten beze

la era berean, edo lan egin eta maisiatu

nagusi berberagatik bear bada, chit ego-

ki lan egin dezakezute eta Errosarioa

esan, bada Jainkoa toki guzietan dago,

eta toki guzietan entzuten dizute; eta

au bera Ama Mariak.

Ainbeste

aldiz gauza

utsetan

dirua

gastatzen dezutenezkero, erosi ezazute

metalezko gurutze bat peseta pare ba

tean,

ipii erazo egizkiozute, eskualdia

daukan Apaiz bati, al dirn barkapen

(1)

guziak, eta iduki ezazute beti zuen

oi-buruan: ezdezute beere utzi bear

gurutze au, berak izan bear du edozein

echetan

sartutzean

zuen gelan jarriko

dezuten lenengo gauza, eta irtetzekoan

leen

arta

bear dezutena; ezta

ardura

nagusiak izendatu (2) dizuten gelan bes-

te ekantza edo imaji batzuek arkitzea,

onek zuena izan bear du eta beti zuekin.

Gabn oiakoan belaunikatu zaitezte

gurutze santu onen aurrean, eta pensa-

tu iru gauza:

lenengo,

ongi errezatu di-

tuzuten

goizeko

otoitzak(3) eta Errosa-

(1) inoaijenziak.

(8) sefialatn.

(3)

orazioak.

7/24/2019 1002_3_36

30/100

28

rio

santua; bigarrena,

ongi

akindu (1)

ote zeraten nagusiakin, engaatu gabe

eta erantzuera charrik eman gabe; eta

irugarrena, besteakin eta zerokin izan

dezuten pensamentuetan, itzetan eta

egintzetan,

edozein

gazte kristauak,

beartsu edo aberatsak, echekoandre edo

mirabeak, izan bear duan egokitasuna

bada birtute au eztuan gazteak, eztu

Jainkoaren eta gizonen ust charra bes-

terik irabazi, naiz izan beartsua edo abe-

ratsa.

Eta gero eskatu

Jaunari

utsegiteen

barkapena, eta gauza larrian balitz,

artu ezazute alik leen aitortzeko (2)

asmoa; utsegin ezpadezute gauza la

rrian, egiozute eskerrak, etaesanik, goi-

zean bezela,

Kredo

bat

Jaunari,

Salbea

Ama

Maria eta

Aita

gure bat Jos san-

tuari

egun artako eta bizitza guziko

utsegiteen damu egiazkoarekin, zoazte

oera

Jainkoaren pakean eta laguntzan:

baa

artu

beti urrengo egunean obeak

izateko asmo sendo bat Jaunak bizitza

gordetzen

digun

artean,

bere gloriarik

andienerako zerbait

aurreratu

bearrean

beti gaudelako.

(t) portatu-

(I) lonEfttzeiO.

7/24/2019 1002_3_36

31/100

LAUGARREN BURUA.

Aurrekokonsejuan esan dan guzia egi-

teko ez daukazute inoren baimenaren

bearrik: aski da eta guzia dago zuen go-

goan;

chit erraza da, ala ere, egiten ba

dezute, chit gogozkoak izango zerate

Jaunari

eta zorionekoak zuen zuzenbi

dean (1), bada eztago bizitza on eta

zuzen

bat eramatea bao zorion ederra-

gorik.

Badira beste gauza batzuek chit bea-

rrak salbatzeko, baa nagusien baime-

nik gabe ezin datezkenak: eta oek ager-

tu nai dizkitzutet orain.

Jaungoikoaren agintzeaz gaera egin

bear degu Eleiza Ama Santuak agintzen

diguna: eta lenengoa da igande eta jaie-

gun guzietan

Meza

entzutea: beraz zuek

ere entzun bearrean zerate; baa ez

dezute zuek

autu

bear orretarako ordua,

joan

bear dezute nagusiai dagokiote-

nean, baa ez utzi entzungabe beere,

pekatu

larri

bat egingo zenduketelako.

(1) aaUdiun.

7/24/2019 1002_3_36

32/100

(II

konfeeatzea

12 entenditu.

Nagusiak ezaten badizute ezin joango

zeratela, lana egin bear dalako eta lena-

go dala bearra debozioa bao erantzun

dezakezute begirnne guziaz igande eta

jaiegunetan Meza entzute aeztala de

bozioa, baizik bear estu bat. Eta lenago

ola bai dirn Jainkoari diozkagun bea-

rrakgizonenganakoak bao, utzi nai ez

badizute Mezatara joaten,

irten

zaitezte

bereala ecbetik eta utzi ezazute gogoz,

uaiz asko irabazi, eta zoazte oitura obe-

tako beste eche batera, naiz

sari

guchia-

go izan; onela egiten ezpadezute,

Juda-

sen antzekoak izango zerate, bere an

tzera diruz Jauna salduaz.

Ama Eleizaren bigarren agindua da

urtean bein guchienaz aitortutzea (1)

eta KomunioSantua

artutzea,

edo lena

go eriotzako zorian egonezkero.

Aditu (2) zazute ongi eztigula Ama

Eleizak agintzen urtean bein bakarrik

aitortu gaitzala eta Komunioa artu,

baizik

guchienaz; au da, Jaungoikoak

nai du, konfesatu eta komulgatu deza-

gula

sarritan,

egiten duala gurekinjate-

ko

bearrean dagoan eta gogorik eztau-

7/24/2019 1002_3_36

33/100

kan

aurrari

ama on batek egin oi diona;

esaten dio

artu

dezala salda piskacho

bat goseak il eztezan, baa berak nai-

luke asko jatea.

Zuek,

nere gazteak, bi-

zitza

on etazuzen bat eraman

ai bade

zute, illabetetik illabetera guehienaz

Sakramerjtu santuak

artu

bear dituzute,

au da, urtean amabi aldiz; ori guehie

naz, bada illaren lenengo ostiraletan

(Jesusen

Biotz

Maiteari eskei edo kon-

sagratua) Komnnio

Santua

artutzeko

baimena dan echean daudenak, eztute

iolaz utzi bear:

Jaunak

ez bakarrik es-

katuko digu gaizki egin degunaren kon-

tua, baita ere, al izanik, egin eztan ona-

rena.

Kristau oituran dirn echean serbi-

tzeko,

edo nagusi jainkozko batzuen ar-

tean

beren

ogia

irabasteko zoriona iza

nik, oien ikasbide onaz

artu

eztituzten

neskachak, aiaa irabazi dute Jaunaren

kastigua, orrela utzi dutelako bere la-

guntza.

Billatu bear dezute aitorle edo

konfe-

sore

on bat, eta beti beregana joan zuen

gauzetan. Eztizkiozute pekatuak baka

rrik

aitortu bear, baizik konsejuak es-

katu:

esan zaiozute, zuen echetik

urruti

7/24/2019 1002_3_36

34/100

ezdezutela

bera beste aitarik,eta ikusiko

dezute ola konsejatzen zaituzten, eta

zein gogoz zuen onari begiratzen

dion;

eta askotan berak billatuko dizute

eche

on

bat; biurriak dir

sarritan

mirabe as

ko,eta bere konfesoreari galdetu oi diote

echekoandrak ezagututzen ote duten

neskach on eta leial bat. Eta badaki-

zute zergatik? erlijiorik eztagoan echean

gauz onik eztagoan bezela, era berean

erlijiorik eztuen neskachak gauz onik

ezineman dezakelako.

Chit

ardura

andia izan bear dezute

Sakramentu Santuak artutako egunean

aldan ajla eta zuzentasun andienarekin

guziaegiten, esan ez dezaten Jainkoaren

gauzak batetzeagatik uzten dezutela na-

gusiari zor diozutena.

Esan badet ere guchienaz illabetetik

illabetera konfesatu bear dezutela,

orain diot, pekatu larriren batean eror-

tzen bazerate zorigaiztoan, konfesatu

zaiteztela albait leen, ezbaitakigu zein

ordutan ilko geran, gauza jakia bada

ere

ilko

gerala, eta pekatu

larrian

iltzeu

daa ezin sartuko da zeruan, beti betiko

inpernua gaera datorkiola.

Pekatu larririk ezbadezute ere, Jau-

7/24/2019 1002_3_36

35/100

(1) Amparos.

(9) eslftzloa.

nari eskerrak, eztiozute gogo guchiago-

rekin begiratu bear tonfesioari, bada

ezin artu

dezakezuten graziaren apain-

duri gabe Aldareko Sakramentua, eta

Jauna

bere biotzean artutzeko eresirik

eztuenak, ez kristauaren izena merezi

du,

ez Jainkoaren laguntza eta estalpea.

I ) -

Jess gurutiiltzatuaren eta bere

Biotz

Maitearen ekantza edo imajia eder oiek

eleizetan

ikustean, pensatu bear dezute

aiek

dirala gure Erosle maitagarriaren

erantza edo erretratoak:' baa izatez eta

egiazki

bere gizatasun

sautua

dagoan

tokia

da Zerua eta Aldareko Sakramen-

tua, eta Gruzialduna ola baitan ematen

digu bere Gorputz chit santua osti chi-

ki batean,

artu

dezagun

noiz

nai

Komil-

nioan eta bat eguin bere Biotza gurea-

rekin.

Jaunak

zenbat maite gaituen

Izan zaiozute Jess Sakramentatuari

chit naitasun andia: eleizan sartzean le

en egin bear dezutena da Sakramen-

tuaren

aurrera

joan, eta Mezaren aurre-

tik edo atzenean egoitaldia (2) erreza-

tzea, au da, sei Aita gure, seiAgur Ma-

7/24/2019 1002_3_36

36/100

ri eta sei

Gloria

Patri,bakoitzaren ondo-

rean chitarretandiarekin esanaz:Gur-

tu . ( l ) nai zaitut, Jauna, Sakramentu

onetan

nere eta, Zuretzaz aztutzen dirn,

nere anaien izenean: erruki, nere Jess

Maitea.

Izan ezazute ust (2)osoa Jesus'gan

Aldareko

Sakramentuan, eta agertu zaz-

kiozute

zuen naigabe guziak, zuen gura-

soakin

itzegingo

zenduteken sinismen

berberarekin,

eta enzuten dizutelako ust

bizian.

Munduan gerta dateke neskame -bear-

tsu bati baa andra andi bati gogo geia-

gorekin

entzutea, baa Erregeen Erre-

geak eta Jaun guzien Jaunak, gure Je

ss onak beti gogo geiagorekin aditzen

dioumiltasun andienarekin, sinismen eta

ust bizienarekin bere aurrean belauni-

katzen danari; argatikan esan du, lu-

rrean aurrenekoak diranak

sarritan

izan

go dirala zeruan azkenekoak, eta emen

begiratu

nai etzaiten gisasoak,

izango

dirala an lenengoak.

Ama-Eleizaren

laugarren agintza ba-

(1) alorato.

(B) kooflanza.

7/24/2019 1002_3_36

37/100

raua da, eta beartzen zaituzte ogeita bat

urte betetzearu ;

Lan asko badezute eta ez bazerate ain

sendoak,

izan dateke ezin

barautu

izatea;

eztu orduan Jaunak eskatzen ezin lite-

kean gauzik, baa esan zaiozute leen

zuen

konfesoreari berak erabaki dezan

zer

egin, eta ezdezazute egundao bete

gabe

utzi agintz au zuen iritzia baka-

rrik

ikusirik.

Jakin

bear dezute gaera aragia ezin

jan datekean egunak badirala, eta.beste

batzuek, aragia jan badateke ere, ezin

nastu

leikeanak, au da, aragia eta

arraia

jan-otoruntza batean.

Bsango dezute zuen eskuan eztagoala

zer

jan, egia da; baa zuen eskuan dago

beintzat

egon

edo ez

egon

Jainkoaren

legea

betetzen dan echean: eta emen

esan nai dizutet zer gauza iolaz ere

igaro

bear ezdituzuten serbitzen jar-

tzean, eta zer eraman, bada gurutze ga

be ez nagusiak ez mirabeak izan ditez-

ke

munduan; mundua bai beartsuentzat

ta bai aberatsentzat beti da egiazko ne-

garrezko

toki bat, eta aberatsak eta bear-

tsuak, guziak dute negarra.

Echetikan echera sartu eta

irten

ez

7/24/2019 1002_3_36

38/100

- 3 8 -

ibiltzeko,

bada gauza onekin ez nagusiak

ez mirabeak ezer irabazten dute, esan

dan bezela, onena da non sartzen zeraten

ongi

begiratu eta argiro itzegitea.

Tokia eskatutzean, esan ezazute: nik

ez 'de t sartu nai jaiegunetan Mezatara

joaten

utziko ezduten, iru illabetetikan

iru illabetera konfesatzerik izango ez

detan, eta Ama Eleizaren arraiegunak

gordetzen eztiran echean.

Sartu

nai dezuten echea pamilikristau

eta on bat bada, chit gustatuko zaite es-

katu dezutena, bada ikusiko dute ez de

zutela salbatzeko bear daa, eta iork

ukatu

ezin lezakena, besterikan eskatu-

tzea; gure animan eztu Jainkoak beste-

rik agiadutzen, eta mirabeak eta na

gusiak,

guziak Jainkoari obeditu bear

diote.

Erantzuten

badizute

debozioa

baa

lenago

dala bearra, esan ezazute,

Meza-

tara egunoro joatea

deboziozkoa

dala,

baa Jainkoak agindutzen duan egune-

tan entzutea dala

kristau

baten lenengo

bearra, eta etzaitezte iolaz gelditu

Jaungoikoarenganako egintzak eragoz-

ten dizuten eche oietan, bada agiri da,

berak ongi serbituak izateko nerekoita-

7/24/2019 1002_3_36

39/100(1)

egoiemoag&ttli

sunagatik (1) mirabeaE Jainkoagandi-

kan aldentzen dituzten nagusiak, chit

urruti

izango dirala berak ere Jaungoi-

koagandik: eta jakin bear dezute, erli-

jiorikan

eztagoan echean, eztagoala

ezer,

au da, ezin dateke gauza onik

izan,

bada sinismenikan eztuan nagu

siak, ezdauka karidaderikan, etakarida-

de

gabe,

eztu mirabeakin begirunerikan

izango, eta artuko ditu bere bururatze

biurrien mendeko batzuek bezela, edo

aniraarik ezduten lankai edo makina ba-

tzuen antzera.

Badakizute erlijiorik eztagoan echean,

ezdezutela

iolaz ete sartu bear, bada

ango

oituretara jartzen bazerate, erraz

galdutzeko

bidean jarritzen zerate, eta

bigundu

nai ezbadezute, auda egin bear

dezutena, laster irten bearko dezute.

Ezdezute

gaera bear zaitzuten

begi-

ruueak gordetzen etzaitzuten echean

iolaz ere

egon

bear, au da itzez edo

egitez

gaizki artutzen bazaituzte eta

bear dezuten bizikaiak edo jaaaria ema-

ten ezbazaitzute.

Echeko guziakin izan bear dezute be-

7/24/2019 1002_3_36

40/100

(1) doktria.

(9) edukaziorik.

girune chit andia, ez mirabeak zeratela-

kobakarrik, baita erekristauak eta gaz-

te ongi aziak bezela, bada kristauen ja-

kinbidea

(1),ongi ezagututzen bada eta

egin,

bera da azierarik (2) onena, isillak

izatea leen agindutzen duana dalako.

Badira emakumeak maisuetan asko

gastatu dezatekenak eta gauza chit lira-

ak dakiztenak, ala bait ere eztaude

ongi

aziak eta ola nai erantzuten diote

beren amari: badakizute zergatik? aztu

dutelako chikitan ikasi zuten j akinbidea,

argatikan dir latzak beren politasun

guzien

artean,

ongi

aziak izan aldeza-

kezuten bezela zuek, naiz ez jakin gau

za andiak, bada zuen maisua Jaingoi-

koa bera da, etaJauna, ain Maisu andia

bada ere, guzientzat dago chit eskura,

bada ezta

saristatutzen

diruz baizik nai-

tasunez.

Neskach isil bat ezin izan dateke la-

tza, baizik begirunez betea, eta bera gu-

ziakin bada ona eskubidean

dago

berari

ere guziak ongi begiratzea; beragatikan

eztu

ifiolaz

igaro bear itzakin gaizki

artu dezaten eta anbat guchiago egitez.

7/24/2019 1002_3_36

41/100

Ikusten badu izanik bera guziakin be-

:

giruneduna ezdiotela berari ajolarikan,

eztu geiago geratu bear eobean.

Ezdaukate mirabeak janaz

rnaa-

tiak izateko eta nai dutena eskatutzeko

eskubiderikan; bada gauza chit parraga-

rria da ikustea zenbait erdigosean edo

ogi

beltza jaten oituak dandela beren

echean,

eta

gero

maisia besterik

ezdio

tela jartzen nagusien

echeko

janari, eta

ez

"tutela ezer ere ontzat ematen: chit

gaizki

egia da au; guzia guztatzen ika-

si bear dezute, eta ez guchitzat j o ema

ten zaitzuten janana, ona bada eta osa-

sungarria, pensatzen dezutela eoherikan

ezbazenduteke,

bearbada non jan izan

go etzendutekela.

Ezdezute

egon

bear gaera nagusiak

biotz

ona duten edo beintzat onekoak

diruditen eta mirabeai Erlijioko gauzak

egiten uzten diezten, baa berak bete-

tzen ezdituzten, eche oietan, bada ikas-

bide charrak ematen dituzte beren itz

etaegitez;bereala

irten

bear dezuteeche

oietatik; ikasbide onak predikatzalle n-

diak, badira, charrak ore bai oidir", eta

laster

egingo 'zenduteke',' zer ikusi ala

ikasi, zer entzun ura esan,t>ada.piskaka

1

7/24/2019 1002_3_36

42/100

BOSGARREN BURTJA.

Ongi dakizute arbolaren osto bat ba-

karra ere eztala ibiltzen Jaungoikoaren

gogo

gabe, beragatikan batzuek luzeak

badira, besteak motzak, batzuek bee-

choak,besteak gorriak, batzuek

zatarrak

eta besteak ederrak, batsuek beartsuak

eta besteak. aberatsak, guzia da Jain

koak

ala erabaki dualako, eta ola bait

bera dan guzien Aita, eta Aita bat, da-

kigun bezela, cj^t ona, chit jakintsua,

bere semeaiasko e asko nai dieua, eta

piskaka galduaz joango ziateke gai-

tzari

aurrenetikan

ziioten beldurra.

Ez

dezute bada

egon

bear, beren bir-

tute

eta ikasbide onakin animako

ogia,

eta gorputzeko janaria ematen ezdizu-

ten echean, baa bi gauza oek ematen

bazaitzute, orain esaten noan beste gu

ziak

gogoz igaro bear dituzute, pensa-

tzen dezutela echekoandrak ere eraman

bear dutela, eta ez guchi, bein edo bein

zuei supritzearekin.

7/24/2019 1002_3_36

43/100

(1) enbidiarikarj.

guziak zerurako egin dituan bezela, gu-

ziai ere au irabazteko egokiena zaiten

zuzenbidea ematen diena, guziok pozki-

daz

izan bear degu gure zoriyarekin,

jakiik Jainkoak erabaki duala gerana,

bera dalakq gu salbatzeko biderik ego

kiena.

Ezdezazute izan, bada, ondamurikan

1 ) ,

ezta ere penarikan, zuek mirabeak

batzuek lana egin ta jaten dutelako,

besteak berriz lanik gabe: Jaunak ala

erabaki du, eta ongi egia dago.

Al

balitz zuen echekoandraen bio-

tzean inoiz sartutzea, eta ikusi zenbat

sufritzen duten batzuek senarragatik,

semeakgatiketa beren onkarriedo intere-

retan,

gaean dituztela ainbeste eta ain-

beste gurutze, chikiak eta andiak, ola

izan oidiran pamiliako ama eta echeko

buru baten biotzean, ust det eta segu-

ru nago askok esango zendutekela: nik

ust nuen zorionekoa zal echekoandra

Bai, nere gazteak, bai, nolako jantzia

alako otza ematen du Jainkoak, esangi

(2)

batez dionez, eta ola echekoandrai

7/24/2019 1002_3_36

44/100

egoki geiago eman oi bait dien, otz geia-

go

ere ernan oi die, au da pena eta nai-

gabe

geiago:

negarrezko toki bat da

mundu au guzientzat, beragatik guziak

negar egin bear dute emen lurrean.

Eztago egiazkozorion bat besterikan,

eta au, Jauna ain zuzena danezkero,

echekear,drak mirabeak anbat iritsi de

zateke, bada bere ust osoan eta biotz

garbi batean dagoguzia.

Pozkida.ren iturria ezta dirua, baizik

gauz

onak egitea: ongi bizi bazerate

beti izango zerate atsegiez beteak, eta

ezdaukazute

iongo

gaitzikan zer beldur

izanik; baa gaizki bazabiltzate beti

izango dezute gogo charra, guziakin

asarrctuko zerate eta guzientzat izango

zerate eramezgarriak, eta guziak sortu-

kodizute konzienziako pakearen bearra.

Guziok alegindu bear degu aldiran

birtute guziak izaten eta oetan aurrera-

tzen; baa bakoitzak alegindu bear du

batez ere bere zuzenbideari geiena da-

gozkioten birtute aiek ikasten.

Chit asko pensatu bear dute

eche-

koandrak urko lagunarenganako kari-

dade eta naitasunaren birtuteaz (beste

asko bear badituzte ere), eta mirabeak

7/24/2019 1002_3_36

45/100

asko eta ongi ikasi bear dituzte beren

aldetikan iSiltasun eta eramankizuneko

birtuteak, oek diralako

Jaunak

geiena

eskatutzen dieztenak: sarritan arkitzen

badira ere eramankizun andiaren bea

rrean beren mirabeagatikehekoandrak;

zenbaitk

ezdiezte eramaten neskameai

egun

batean eta bestean baizik erruki

diotelako

ikustean dala ggorra, gazak

ikasten chaldana, eta beste aldetikan

aizez betea, eta echetikan botako balu-

teke,

Jainkoak daki zer litzateken bere-

zaz , eta eramaten diote

geiago

ezin du-

tenerao.

Eztu

onek

esan nai eeliekoaudra gu-

ziak

dirala onak, eta mirabe guZiak cha-

rrak: ez ta orrelakorik, ez guchiagorikan

ere; badira ecliekoandrak cliit onak,

baita ere chit charrak; badira mirabe

chit

onak, baita ere chit charrak: baa

ezdezute

zuek onetan pensatubear; zuek

pensatu bear dezutena da (bada onek

ardura dizute) onak eztiran emakumak,

ecbekoandra

izan edonaiz mirabe beaf-

tsuak

zuzen-zuzendijoaztela inpernuko

zulora; emakum.nak

u

, garbiak eta on-

raduak, izanagatikan beartuenak, zuzen-

zuzen

Gloriara, izateko Jaunarekin,

7/24/2019 1002_3_36

46/100

(1)

mitiiBtrosi.

Ama Maria eta Aingeruakin betiko zo-

rionekoak, artutzen dutel onela mun-

duan izan zuten eramankizun eta isil-

tasunaren

eta Jainkoagatikan igaro du

ten guziaren

saria.

Echekoandrak emango diote Jaungoi-

koari beren bizitzaren kontna eta ola

bete dituzten beren egitekoak; eta mira

beak

eman bearko dute berena.

Neregogo bizia zuek guziok gloriara

joatea, izango litzake eta argatik lagun-

du nai dizutet gauza oen bidez bera ira-'

bazten; nai nuke chit gogoan artutzea,

jakinbide edo dotrian ikasten dezuten

bezela, eta batez ere egitez jarritzea:

beragatik kezkarikan gabe

artu

ditza-

tzuten, zuen eskuetara liburucho au eto-

rri bao lenago, aleginduko naiz Ama

Eliza Santuaren baimena iristen, jakin

dezazuten etzaitzutedala engaatutzen,

eta esaten dedan guzia zuen zorionera-

ko dala emen lurrean eta beste bizitzan.

Badakizute esanik daukala Jaunak,

bere oordeai(l)aditutzen dieztenakbe-

rari

aditutzen diotela, beragatikan Elei--

zak esaten badizute

Apaiz

baten aotik

7/24/2019 1002_3_36

47/100

- e s

liere konsejuak onak dituzutela eta ongi

zaitzutela berak jarraitzea, da Jainkoa

bera zerutikan jatsi eta nik diotana egin

bear dezutela esango balizuteke bezela:

egingo al zenduteke orduan? baietz

erantzungo dezute

guziok:

egin ezazute

bada, nere maiteak, ezdet bada argita-

ratuko liburucho au Ama Eleizaren bai-

menikan

gabe,

asko nai dizutedalako eta

zuen

ona besterikan billatzen ezdetala-

ko, eta chit seguru izan nai nuke ona

dala esaten dizutedan guzia.

.Agertu dizutet isiltasuna eta eraman-

kizuna dirala bi

birtute

zuentzat chit

bearrak, eta chit egoki noski; eta ain

itsusiak badira zorabioa eta arrokeria

nagusietan, zer eztira izango mende-

koetan?

Esaera batek dio eztala ezjakia bao

gauza au8artagorik, eta ezta gezurra;

zenbat etaguchiago batek jakin, orduan

eta geiago ust du arrazoia duela: ar-

gatik zenbait mirabe dir arro-illunak

(ez gaizkiartu, etzerate zuek oietakoak,

ala baziateke etzenduteke irakurriko

liburu au, eta ust izango senduteke

ezdezutela

inoren konseju bearrikan),

eta ust dute umillatzea dala beeratzea,

7/24/2019 1002_3_36

48/100

eta ala ez ezergatikan, ez iorengatikan

umillatzen dir; eehekoandrak zerbait

esaten badu, deadar egiten dute, eta

echekoandrea berotzen bada, berak kis-

kaltzen dir, ust dutela, isiltzen badi

ra, egin bear luteken bezela,geiegibee-

ratzen dirala: onelakoak

eche

on ba

tean

ezin iraunikan arkitzen dir, bai

zik

ardangela edo onetako tokiren ba

tean, bada oetan guziak berdiak oi di

r eta begiruuerikan gorde bearrik ere

ez

da.

Jakinbear dezute, nere gazteak, umil-

tasuua zerutikan jachitako birtute' bat

dala;

Jess

Gure

Jaunak

ekarri

zuan, eta

bere

itz eta, egite

onez

erakutsi zigun:

erregeen Erregea zan, eta .jaun guzien

Jauna,

ala ere beti beartsu bizi nai

izandu

zuan, eta bere au

santutikan

esan

digu:

Ikasi ezazute neregandikan, zein

isilla

naizen nere biotzean, eta arkituko

dezute zuen animako

pakea.

Ezta gauzik ainbait beeratzen duanik

basatia izatea eta asiera on bat zer dan

ere.ez

jakitea baizik: au da, nere

gaz

teak, ausen, chit beeratzen duana: ezta

baa onela mirabe is bat; berak, len

esan dan bezela, izan ez badu munduko

7/24/2019 1002_3_36

49/100

SEIGARREN

BURUA.

Esan dizutet aurreko konsejuetan iru

gauza dirala iolaz ere igaro bear

ezdi-

tuzutenak; eta berakgatik eclietik aldan

leen

irten

bear dezute: oetatik lenen-

gua da, dakizuten bezela, erlijio santuko

gauzak betetzen ez uztea, au da, Jaie-

gunetan

Meza santua

entzutea, illetik

illabetera konfesatzea, eta azkenik, osa-

sun ona dutenak

arrai

egunak echean

ez

gordetzea, Ama Eleizak agintzen

duanean: Jainkoa serbitzen ez duten

.nagusiak, bere

lege santua

beteaz eta

besteak ere bete dezaten aleginduaz be

ren echean, ezdituzute zuek ere serbitu

bear, bada nagusien eta mirabe

krista-

uen lenengo bearra da Jainkoa serbitzea

eta. maitatzea beste gauza guziak bao

maisuetatikan aziera on bat,

artu

du be

re jakinbidean zeruko Erakusleak esa

ten diona: Asarrearen kontra, eraman-

kizuna, arrokeriaren kontra, umiltasuna.

7/24/2019 1002_3_36

50/100

geyago guzien

Jaun

eta

Jabea

bera da-

lako.

Utzi bear ezdezuten bigarren gauza

da, jateko bear dezutena ez izatea eta

illaren asieran izendatutako saria ez

ematea; zuen egitekoaz zuek ere zin-

tzoak

izan bear dezuten bezela, nagu

siak ere bete bear dituzte bereak, eta

bear chit donetia da

sari

izendatua eta

bear dan

janaria

mlrabeai ematea.

Irugarren

gauza, iolaz ere utzi bear

ezdezutena, da ez itzez ez egitez gaizki

artutzea; badute nagusiak mirabea

echetikan ateratzeko eskubidea, baa

ez

gaizki ibiltzekoa: au da mirabeak bi-

derik ematen ezbadu, bada berak nagu-

siai oker egiten badie guzirako oa

ematen du.

Ez dezute gaera 03asunaren kalteko

lanik ematen utzi bear: alakorik balitz

bereala

irten

bear dezute echetikan,

baa izan dedilla egiazki geiegiko lana

danean eta betikoa: onetan kontuz ibilli

bear da, bada mirabe geienak serbitzen

jarritzen dir beren echetan lan

gogo-

rragoa dutelako, eta ez personen antze

ra, baizik a~bereak bezela aisago izan oi

diralako. Erri andietako

edozein

langi-

7/24/2019 1002_3_36

51/100

7/24/2019 1002_3_36

52/100

tik ona dala, pensatzen dezutela orain

arrazoi gabe asarretzen bada, bes-

te askotan pazientzian eramaten dua-

la dirua alperrik gastatzen, ikusirik ezin

jan dirala

sarritan

gauzak, batean kea-

rretuak irtetzen diralako, bestean kis-

kalduak eta bestean gordiak: danik su-

kalkiik oaenari gertatu leioken gauza

da au, eta neskameak ere bein bao

geiagotan aztu oi dituzte beren egite-

koak;ala ere onak badira eta zuzen bete

oi

badituzte beren egitekoak, chit

gaizki egingo lukean bezela echekoan-

drak egun bateko utzegiteak ez erama-

teaz, era berean chit gaizki egiten

dute mirabeak igaro nai ezbadute zer

bait, ust dutelako ezdutela nagusiak

bein

edo bein arrazoirik, beste aldetikan

onak badira oek:

sarritan

eramankizun

piskacho

bat ez dutelako galdutzen da

.

eche on bat, eta milla aldiz

geiago-

izan

bear da beste batean, eta gaizki bizi.

Oroituzaitezfce esan onezaz: Sufritu nai

eztuanak, ezdezala bizi nai izan; bada

bizitzak

beti du.lagun gurutzea, bai

echekoandreentzat ta bai mirabeentzat.

Sinistu zaidazute, nere gazteak, echet

ortean bazaudete, ez dezazute iolaz. ere-

7/24/2019 1002_3_36

53/100

utzi, pensatu ezazute piskacho bat ez

izan

choroak:zerenetikbizi albazerateez

jarri serbitzen, baa zuen

ogia

irabazi

eta gurasoai lagundutzeko beste alder-

dirikan ezbadezute, ezagutu bear dezu

te zer eramana beti izango dezutela.

Ecbeak

personak bezela dir; eztago

bat bakarrik utsegiteren bat eztuanik:

batean minkastuko zaituzte eohekoandra

geiegikoa izan eta gauzak chit ongi

egiak

nai izateak, bestean berriz nagu-

sia kopeta gogorrekoa eta deadarzalea

izateak. Aurrak badaude,pazientzia izan

bear dute neskachak, baa jostatu ere

oidira

eta lasaitu oekin: persona

zarrak

badaude,

beren lelakeriak badituzte: eta

ezin

dateken gauza ola dan zerbait

edo beste eztan eche bat arkitzea, esan

dan bezela, chorakeri chit andia da

obea

arkitzeko esperantzan orain dezu-

ten ona uztea.

Aldatu

zetzakezute gu-

rutzea;> Kenpisen liburuchoan esaten

dan bezela (Imitazioan, 2, lib. 12 bur.);

baa beti eta alde guzietan arkituko

dezute gurutzea, eta eraman bearko,

guziok

daramakigun bezela.

Utzegiterik

gabeko neskamea nai

duan echekoandrak egin lezakean gau-

7/24/2019 1002_3_36

54/100

zarik onena da, bera serbitzea eta

ino-

ren billa betik ez galdutzea, bada eztu

arkituko; eta guzia atsegiak dan echea,

au da lora eder bat eta

arantzarik

ez, arkitzeko ametsak dituan mirabea

itzuli diteke berera, bere gogokorik ar

kituko eztualako. Eztakizute, nere

gaz

teak, zer ondasunak dakatzien eclieak

aldatzen ez ibiltzeak: lenengoa eta ede-

rrena da Jaunari chit atsegia izatea,

bada

urteak

eramaten baditu neskats

batek

eche

batean, agiri da

ongi

dabi-

llela,

eta ezta gauzarik ainbat atsegin

Jaunari

ematen dionik, gure zuzenbide-

ko

eginkizunak ongi betetzen ditugula

ikustea baizik.

Bakar bakarrik eche batean egoten

zeratela bilduko dituzute zuen zartza-

rorako lau kuarto, bada

sartu

eta

irten

bazabiltzete, urte

bateko irabaziak zor-

tzi eguneanjoangozaizkizute ostatu eta

joan-etorrien

artean.

Luzaro badaude,

nagusiak

naitasuna

artzen diezte mira-

beai,

begiratzen diote beren onari eta

izan

oidira beren guraso ordekoak:

amar edo amabi urte serbitzen

dara-

mazkien

echean, ezta egundao bialdu-

7/24/2019 1002_3_36

55/100

(1)

hospitalera.

tzen neskacha eritegira (1) gaitz

larri

batean erortzen dan egunean.

Jakin

nai

badezute karidadeko toki oietan iltzen

dirn zorigaiztoko aien bizitza, bat zue-

na ezin entzungo dezute lotsatu gabe

bear bada, besteak beti arkituko da arroak

izan dirala eta lotsagabeak, eta guzieta-

tik batek ere etzituen noski arte asko

eramango

eche

batean; ala balitz, etzu-

tcn eritegira bialduko, eta, besterik ezin

dalako,

sartu

baluteke ere,

sarritan

ger-

tatu oidan bezela, edo gaitz itsaskorra

dalako, edoaurrakdaudelako eta tokirik

ez

echean, etzuten orrtla utziko, bada

ez dute nagusiak estntzen mirabe on bat

gaitzean ikustean, baizikbarruan edo

echetik kanpora beti dioteardura andia.

Esaten da eztala neke gabe bidechi-

gorrik edoatajurik; eta alasen da, ene

gaztcak,

batzuei eta basteai ain egoki

zaiten, nagusien eta mirabeen arteko

naitasun au: aien laguntzaren bearrean

bazaudete zuek, aiek ere zuen lan eta

laguntz onen bearrean daudo pakean

bizitzeko:

ezta beingoan sortutzen daa

naitasun au, bere beta bear du; nagusiak

7/24/2019 1002_3_36

56/100

ZAZPGARREN BURUA.

Zuekguziok dakizkizuteJaunaren lege-

ko aginteak, eta berakatik, ongi dakizu-

te zazpigarrena ez ostutzea dala.

Askok

ust dute

lapurreta

agiri bat egieza-

rekin (presondegia merezi duten oietako

bat),

agintze au bete dutela: au ala ba-

litz,

eznzuteke aitortuko noski orrela-

korik,

ezdezutela. zuek zer ikusirik ostu

oidutenakin.

Itzegiten det, ene gazteak, itz onek

ostutzea

asko esan nai dualako, zuek,

batzuek beintzat, ongi ezagutzen ezba-

dezute ere iork agertu ezdizutelako:

orregatik ajla aundirik izan oi ezdezu-

artutzen

diezte mirabeai

naitasuna

ikus-

ten dutenean zintzoak eta langilleak di-

rala, eta mirabeak berriz nagusiai ikus-

tean

ongi

artutzen

dituztela eta beren

suerteaz chit ardura dutela.

Ausen

da ondasun pozkidagarri bat,

echeetan

sarta

eta irten ibilliaz beere

irichiko

ezdezutena.

7/24/2019 1002_3_36

57/100

7/24/2019 1002_3_36

58/100

tzen zaigu aita eta ama onratzea:

onek

esan nai du urteetan, jakintasunean eta

goiendean edo gubernuan gu bao geia-

go

dirn guziak onratu bear ditugula:

beraz

ikusten dezute ez betetzea, utse-

gite

andi bat dala. Jainkoari eta zuen

gurasoai ezin uta egin badiezute, ezin

uts

egingo

diozute nagusiai, bada aien

oordekoak

dir. Serbitu bear dituzute

prdu guzietan; bakarrik jan eta lotako

orduak dir beti zuenak; baa besteak

nagusienak dir, eta beragatik ordu erdi

bat asko dan egiteko batean, bi

irauten

badituzute, sarritan egin oidezuten be

zela,

ori da nagusiai beta au

lapurtu

tzea, eta beren laguntzan bear dezuten

begirune

eta zintzotasunari uts egitea.

Plazara zoaztenean ardnrarik artu

tzen ezbadezute eta erosi gauza charrak

eta garestiak, eta egin bear dezutenari

begiratu eta onera eta merkeena billatu

bearrean, batzuekin eta besteakin izke-

tan jartzen zeratelako, eta berriketan

bearbada saltzalleakin berakin.esan zen-

tzakezute, egia da, eztezutela sisatzen

4irurik baa echekoandrarentzat gauza

batetik bost zentimo bestetik amar ken-

duko balira bezela da, Dada diruaTla-

7/24/2019 1002_3_36

59/100

purtzen ezbadezute ere, uzten dezute

saltzalleai lapmtzen, ardura guchi ar-

tuaz, bearra deznten bezela,

ogia

ema

ten dizuten eeheko onarekin.

Sarritan

esaten dute eehekoandrak

sisatzen dutela mirabeak, eta ezta egia;

baa zuek daukazute kulpa, bada zuen

ajla

guchi onekin erosten dituzute gau

za

charrak eta garestiak, eta dirudi ez-

tana, eta zuen leialtusuna zalantzan jar-

tzeko oa ematen dezute.

Beartuak zaudete, eta bera da guzie-

tan larriena. zuen kontura jartzen di-

tuzten

aurrak

egundao bakarrik ez z-

tea, ez echean ezkalean: lotsa da toki

agirietan ikustea, neskach asko beren

Tcatunalcin berriketan ari dirn

artean,

beren kontura dauden aingeruchoak da-

biltzela

emen erori an goratu, gurdi edo

kocheren

batek zapaltzeko zorian: au

egiten dutenak dirua arrapatzen dute-

nak bao milla aldiz lapurragoak dir,

bada lapurtutzen dute beren semeak

(oyek dir gurasoentzat ondasunik ede-

rrenak) ematean nagusiak aietan

jarri

duten ust ona.

Lapurtutzen dute era berean nagu-

sien ust ona, aditu nai duan guziari,

7/24/2019 1002_3_36

60/100

echean gertatzen dan guzia esaten dio

ten mirabe itz jarioberrichu aiek, itzal-

di andiak egiaz atekontuartzaleakin,

auzoko

serbitzalleakin eta egitekoren

batera bialdutzen dituzten eeheetan: eta

ipui batek dion bezela asko itzegiten

dutenak asko utsegiten dutela, alasen

gerta oi da

sarritan

onelakoakin; asko

itzegiten dute eta zer esaten duten ja-

kih gabe, bada ola nagusiak emango

ezbai

duten noski esan eta egiten dituz

ten gauza askoen arrazoia, sarritan ar-

tutzen dute, esan oidan bezela, loratik

arbia, eta ereiten dituzte auzi andiak

eta milla naigabe eolieetan, eta beren

mingaagatik guzia.

Zuek,

nere gazteak, izan zaitezte

onak

eta zintzoak guzian, eta ezdezazU-

te bear dan astiya besterik

gastatu

ka-

lean, eta cliit gaizki egingo lukean be

zela eehekoandrak zuenak dirn ordu

oietan egitekoren bat jarriko balizuteke,

zukere chit gaizki egiten dezute arenak

dirn orduak aste egunetan kenduaz:

ordu

bat asko dan lanbide edo manda-

tuan iru luzatu bearrean, zerbait eros-

tera edo egitera joan bear badezute eta

irtetzea gertatzen zaizuten egunerako

7/24/2019 1002_3_36

61/100(1) novjoagatik.

ezin utzi albaditeke, askozobeada eche-

koandrari baimena eskatutzea, artutzen

dezutela lanarikalterik guchiena

egingo

dion ordu bat, eta baimen onekin pake

guzian

zijoazteke, bada bid

ohez

zoaz-

te.

Begira

dakiozute chit ajla andiz

zaudetan echekoonari

dagokion

guziari,

eta ez dedilla bear litzakean bao geia-

gogastatu zuen ajla guchiagatik, bada

kontu estua eman bearko diozute

Jau

nari.

Ez utzi beere bakarrik zuen kontura

jarri

dituzten

aurrak,

ez lagunagatik,

ez

kutunagatik (1), uzten badituzute,

nagusiak zuetan

jarri

duten ust ona

esan dan bezela, lapurtutzen dezutelako.

Izan dezazute beren aurean esaten di-

tuzuten gauzetan

ardura

andia, baa

chit

andia, bada loiak eta zatarrak ba

dira, lapurtutzen dezute beren aingeru-

tasuna, egiten dezute deabruaren lan-

bidea

eta chit kontu estua eskatuko di-

zute beren animagatik

Jaunak

eta bial-

du

chit kastigu gogorrak.

Izan ezazute zuen mingaaz chit kon-

7/24/2019 1002_3_36

62/100

tu andia barruan eta echetik kanpora,

ez

dezazuterx naigaberik zabaldu ez

echeetan ez mirabeen artean.

Onela

egiaz, zuzenkiro serbituko di-

tuzute zuen nagusiak eta merezitu oen

eta Jainkoaren bedeinkapena; baa egin

nai ezbadezute, Jaunari kontua eman

bearko

diozute, eta izango zerate zori-

gaiztokoak,

eta ezagututzean nolakoak

zeraten, etzaituzte ion naiko, bada

gaiztoa eta chit

errutia

litzaken bezela

nagusia diru charrez pagatuko bali-

zuteke zuen

saria,

gaiztoak eta chit kul-

pagarriak zerate zuek ere okerkiro ser

bitzen

badezute.

Eguneko sarian

edo jornalean zabil-

tzeten gazteak, gabero egin bear dezute

zuen

konzientziako esamia labur bat,

pensatuaz utsegin ote dezuten agintza

onetan, dala astiya eta

asti

edo beta oni

dagokion saria

nagusiai lapurtuaz, dala

ordu izendatuan lanean ez jarriaz, dala

egin

al dezakezuten eta bear dezuten

bao

lan guchiago egiaz, dala azkenik,

bear bezin

ongi

lan au ez

egiaz.

Zuei

ere

esaten dizutet mirabeentzat esan da-ta:

nagusiak eta agintariak ongi eta legezko

diruan pagatzen badizute illare"" edo

7/24/2019 1002_3_36

63/100

(1)

maliziaz.

astearen askenean, eztiozute zuek er

serbitze char eta okerraz erantzun

bear, baizik aldan ongiena guzia egiaz;

bada ori da zuen bearra, eta ala egiten

ezbadezute kontu andia

Jaunari

eman

bearko diozute.

Boheetara jostera edo orrazketara joan

oi

zeratenak, ez utzi bost minutuan bes-

terik ez bada ere, gaiztakeriaz (1) edo

gaiztakerigabe zuen mingaaz egindako

pekatuen gaberoko esamia: ust det

zuen eginkizun edo laneko bat bao

geiago arkituko dala inpernuan, mutua

izan balitz batere dudarik gabe orain

zeruan arkituko zana.

Onelako

zenbait gazte dir, eobe ba

tean gertatzen daa bestean zabaltzen

dutelako, senide eta adiskideen arteko

naigabe garratzen

iturria

Zenbait bider gazte oetako batek,

eche batean ikasi edo entzundako gauza,

gaizki aditu eta bestean esan zuelako,

okerrean jartzenda

andra

on eta birtute-

tsu baten zuzentasuna Egia da, eztala

zuena kulpa guzia, emakume askok

gogoz

entzungo

ezbalituzteke, lau gauza bao

7/24/2019 1002_3_36

64/100

(1) entendimentua.

geiago iilduko zinduztekelako, baa

diot berriz ere len esan detana,

echeko-

andrak emango diote

Jaunari

beren pe-

katuen kontua eta zuek zeurena.

Badakit gaera askok itz egiten dutela

itz egiteagatik bakarrik, kalterik ekar-

tzeko ust gabe; baa pensatu bear de

zute (bada orretarako eman dizute

Jau

nak adimena

1 ) ,

eta ez ezertarako ser-

bitu ezdezan), pensatu bear dezute, diot

berriro, edozein tokitan arkitzen dirala

jostunak eta rrazleak, eta eche batera

deitzean esker andiz artu bear dezutela,.

bada deitu zetzaketen beste bat, eta

zuek artu zaituzte; gogokoaezbadezute,

zuen

eskuan dago ustea, baa deitzean

egindakolaguntz ondoren, ezdezute gaiz

ki itzegiteko eskubiderik beere: dirua

lapurtutzea bao askoz larriagoa da per

sona

edo eche baten izen ona

lapurtu

tzea, aiSa esagutuko dezuten bezela esan-

go detanaren bidez.

Duro bat arrapatutzen badezute, ira-

bazi dezakezute eta itzuli; baa ontzi

bateko ura isuritzen badezute, danik

azkarrena ibilliagatik, ezdezute osotoro

7/24/2019 1002_3_36

65/100

ZORTZIGARREN BURUA.

Ez arritu, nere gazteak, askok ez ira-

kurtzen, ez eskribatutzen, ez Dotria, ez

ezer

jakitea; badira batzuek, gaisoak

erdi basatiak diranak: baa gurasoak ezer

erakutzi ez badiezte, berak ere chit illu-

nak diralako,etaizanik gaera beartsuak,.

zerekiu

erakutsi

izan etzutelako, ezin

ezer

esan. bada ezdute gaisoak kulparik

onela azi badira, bestera guziok

erru-

kitu bear ditugu eta alegindu beren

onean.

Baa neskach gaiso

oiek

errukia ema

ten dutela eta zuek ere izan bear diezu-

tela, diotan bezala, eta beragatik alegin

du

al dezuten guzia illuntasun orretatik

bilduko

egundao; ezin dateken gauza

da: antz berekoa da persona baten izen

ona; mingain oharren batek bein galdu

eta loitutzen badu, geiena damutu eta

bere

aldetik

ongi

itz egiten ekiarren be

ti geratuko da zalantzen bat egia ote zan

edo ez beragatik esan zana.

7/24/2019 1002_3_36

66/100

(1) Eskola doroiuikala.

irten

ditezen, era berean ere diot, urte

biko

bat uri andi batean eramanik bere

baztarretik irten zan egunean bezelako

pistichoa

dan gazteak, ezdaukala

Jain

koaren barkapenik, eta chit zorigaizto-

koa izango dala.

Jaungoikoa chit zuzena da eta beren

baztarretik irten gabe jaio eta iltzen di

rn eta bizitza guzia bein zai eramaten

duten gazte oiei,beren antzeko ezjaki-

fiakin eztala itzikan egingabe,oiei peka

tu asko barkatuko diezte Jainkoak, ez

geiago dakitelako ta ez geiago ikasteko

erarikan izan dutelako.

Baan Igandetako ikasolak (1) esku-

ra dauzkaten eta irtetzen dirn egunean,

naitasunez beteta, kristau onak eta mira-

be

zuzenak izaten, egunen batean emaz-

te eta echeko ama on batzuek izan

ditezen, erakusteko beti jarriyak dauden

emakume on aben billa joan bearrean,

ergelkeri etadantza galgarrietaranaiago

duten neskats choro aiek, chit kontu an

cha,

diot berriz ere, kontu chit andia

emango

diote G-ure

Jaun

eta Jaungoi-

koari.

7/24/2019 1002_3_36

67/100

(I )

edokftzoa.

KouBcjua .

Esango

dezute aste guzian lan egin

ondorean,

bidezkoa dala piska bat za-

baltzea, etajostatu nai dezutela: egia

da, baa nik esango dizutet, ikasola oe-

tan ikasi eta jostatu biak egiten dirala;

ikasten da jakitzea beartuak zaudeten

Dotria, bada ezbadakizute zer dirn,

gaizki

beteko dituzute kristauak bezela

dituzuten

kutur

edo

obligazioak

eta oek

ezdituzute noski ikasiko dantzetan.

Ikasiko dezute irakurtzen, eskribatu-

tzen eta aziera (1)ona izaten, eta jarri-

ko

zaituzte urtearen atzenerako, ain

ezjakinak

ziatelako, esan eta egin zin-

duzten moldakaizkerien chit lotsa andia

artuko dezute.

Au

ikasola oetara bakarrik joaten ze-

ratela: baa gaera, Barzelonan edo

Mara

chit Garbiaren Erlijiokoak dau

den beste

edozein

tokitan

bizi

baziate,

ezdakit ola esan zein choroak eta zori-

gaiztokoak

izan bear duten ez ama ain

onak

ezagutu, ez arratsaldea berakin

pasatzea joan nai duten gazteak, bada

beti dauzkate ateak irikita, jaietako

egunetan artutzeko galdu ezditezen,

7/24/2019 1002_3_36

68/100

nork begiratu ezduten neskats onak.

Jainkoak kontu andia eskatuko dizu-

te, esan dedan bezela, bada ezdezute

eskuan jartzen dizkizuten laguntz eder

oek artu nai. ez zuen animaren one-

rako bakarrik, baita ere zuen zorio-

nerako munduan; bada zorigaiztokoak

izatez

gaera, choroak dir onelakoak

eta ezdute ezagututzen beren

egizko

ondasuna; ongiezagutuko baluteke, aisa

ezagutuko ere luteke

obit ardura

zaio-

tela ikastea, eta orain illean biduro bes-

terik irabazten ezbadute nekerako asto-

cho

batzuek besterik eztiralako, mirabe

adituak eta

ongi

aziak izanezkero, biar

edo etzi geiago irabazteko oean daude,

bada zerbait dakitenezkero, geiago es-

katzeko eskubidea daukate.

Esaten dute chit

tristea

dala neska-

meen

izatea, baa nik ezetz esangodi-

zutet: mirabe on batek beti ditu ecbeak,

etazenbat geiagojakiten alegintzen dan

eta zintzoagoa izan bere eginkizunean,

ainbat arkituko ditu eche obeak.

Esan zadazute; beartsuen

artean

mi

rabe on batek baa nork du bizitza

obeagorikan? iork ere ez: mai ona dau-

ka, echea eta jazkera garbia, eta lau edo

7/24/2019 1002_3_36

69/100

bost

duro bere gastuetako illaren atze-

nean: itzuli ditzatzute orain, itzuli gaur

lana bi eta biar ez dabiltzen langillea-

kin ezkonduta dauden zuen lagun eta

ezagunetara begiak, eta ikusiko dezute

naigabez beteta bizi dirala gaisoak; zuek

bao lan geiago egiaz, ala ere amar

zentimo gabe

sarritan

illaren azkenean,

jaten duten

ogia

zorretan dutela eta so-

eko jantziak besteren mendean utzi

bearrean.

Jarri aien eta zuen zoria berdin-

tzan, eta chit zorionekoak arkituko

zerate, eta bein bao geiagotan zuen

echekoandrak berak bao oin obean:

bada chit

lasaitasun

andian ez ba-

daude, zenbait bider, zuek kantu

alaiean ari zeraten artean

iongo

bu-

ruazterik gabe sukaldean echekoandra

gaisoa

negarrez dago bere gelan, pensa-

tzean senarraren irabaziak echeko gas-

tu guziak estaltzen ezdituela : a zuek

arkituko bazinateke egun batzuetan

echekoandraren tokian eta jakin zenbat

eramaten duan,

arreta

geiagoz begi-

ratuko ziioteke noski echeko juan eto-

rriai.

Ezta ez

tristea

neskame on baten bi-

7/24/2019 1002_3_36

70/100

ziera, bada bera alegintzen bada kris-

tau on bat bezela eta bere bearrak bete-

tzen dakian mirabe zintzoa izaten ikas-

ten, etzaio eche on baten bearra izango

eta ongi izateko bear duan guzia.

Tristea da ezer ezdakiana etajakinere

nai eztuana, bada

astuna

eta

atzeratua-

goa da egunetik eguaera: argatik ezin

egon

ditezke onelakoak

eclie

on batean,

baizik guzia libre dan eta guziak berdi-

ak dirn eche zabarretan, aragizkoak

geralako

guziok, Barritan

erantzun oi

dezuten bezela, pensatu gabe ezurrez-

koak eta aragizkoak badira ere Erregeak

eta mendekoak, bakoitzak bere tokian

izan bear duala, ez guziak serbitu deza-

tekelako, ta ez guziak serbituak izan.

Zuek

nagusiai obedicu eta begirune

chit audia gordetzeko bearra dezute, eta

aiek berriz beren nagusiakin au bera

egitekoa.

Nere alabak, maite itzazute zuen ona

aingogoan duten eta zueierakustera jar-

tzen dirn emakumc.oiek; maite itzazu

te zuen animak irabazten lagundutzea-

gatik bakar bakarrik beren echea eta

gurasoak usten dituztcn emakume mai-

tagarri oiek, eta irakurtzen ikastean,

7/24/2019 1002_3_36

71/100

ikusiko

dezute zein atsegin andia dezu

ten zuen liburuchoetan irakurritzea

Jainkoari eta lagun urkoari dizkizu-

ten bearrak: orduan ezagutuko dezute

zer

ziaten lenago eta zer zeraten orain

eta Jaunari eskerrak ematen aspertuko

etzerate.

Ez

ust izan tristea dala irtetzea to-

katzen zaitzuten arratsaldea zerbait

ikasten igarotzea, bada guzirako

dago

beta, eta ikasola oietan ere izan oi dir

beren

jostaerak; iauteriegunetan ko-

medi chit politak egin oi dituzte, noi-

zean bein gauzachoren batzuek suertean

jartzen dir, eta ezer gastatu gabe gu-

ziaz gozatzen zerate zuek.

Astakuma bati galdetu albalekio gi-

zon biurtutzea naiko lukean eta eran-

tzungo

balu ezetz,

obea

dala beti asko

gelditzea, zer esango zenduteke? etza-

tzute bada zerenganatu ipui au, eta di-

rurik ez izanagatik, zerDait ikasi eta

emakuma onkai batzuek izateko era

Jaunak

ematen dizutenezkero, ezdeza-

zute betiko ezjakin batzuek nai izan.

7/24/2019 1002_3_36

72/100

BEDERATZIGARREN BURUA.

Nai nuke chit

arretaz

konseju au ira-

kurritzea, bada ust det geiena

ardura

dizutenetakoa

data,

chit bearrak baditu-

zute ere orandaokoak. Beartsua edo

aberatsa, echekeandrea edo mirabea,

zer

da emakuma baten lorarik ederre-

na? Burua chit goien

eratnan

al izatea,

ezarria daukalako garbitasunaren edo

kastidadearen agerbidea. Ai zorigaiz-

tokoa bear etziran konfiantzak artu di-

tuala gizon

batek esan aldekion gaztea

Eztu nai Jainkoak ona eztalako; jende

onraduak botatzen dute, eta bere onda-

mena

ekarri

dion eta bere laguntza izan

bear lukean

gizon

galdua da lenengo

sorbaldak ematen diona, bada lotsa

izango luke bere emazte egiten.

Ez

enian, nere gazteak, ez eman

egundao,

gizonezkoai

konflantzarik;

eta asi gaitezen goienekoetatik, bada

gaiztoak irtenezkero, berak dir oke-

rrenak. Echean badaude zaldun gazteak

7/24/2019 1002_3_36

73/100

I) ilUBOZ.

serbitu bear dituzute eta obeditu, bada

echeko

semeak dir eta orretarako saris-

tatutzen zaituzte oien gurasoak; baa

benturatzen badira bear eztan edozein

arinkeri zuekin izatera, esan dakiozute

bereala bear dan begirunea gorde

dezatela, eta gero zoazte laster laster

eohekoandrari esatea, zaldunak paltatu

dizutela edozein gizonak beartsu edo

aberatsak, emakuma onradu bati izan

bear dion begirune edo errespetoan.

Ikusten badezute eztuala echekoandrak

ardurarik artutzen, edoartuagatik, zal

dunak berriz ere

egoki

eztan gauzaren

bat esaten badizute, zoazte bereala eche-

tik, bada irugarren aldiz aubera gertatu

artean

egon

nai badezute, agiri da ez-

dezutela lotsik edo laster galdutzeko

zorian zaudetela. Pensatu ezazute

ongi

zer nai duan jaun edo zaldun orrek:

zergatik nai luke maite dezutela esatea?

Bear bada zuekin ezkontzea

gogoan

dualako? Ez, nere alabak, ez utsirudiez

(1) bete: zaldunak jostatzeko nai dituzte

mirabeak, eta gero

baztarrera

uzten di

tuzte, par egin, eta beste batekin

7/24/2019 1002_3_36

74/100

(l)

nobioa.

ezkondu

aberatsa eta ederra bada obe:

orduan zaldunari begiratu

zion

mira-

be

cboroa

geratzen da esanaz: nork

esan onelakorik : bada nik esaten dizu

tet, erregeak artzai-neskachakin ezkon-

tzen komedietan bestetan ikusten ez-

tala;

egunoro ikusten da esan detana,

ala ere ez dezute ezagutu nai. Jakin

bear dezute engaatutzeko, ezdizutela

gizon

bat batek ere esango, baztarrean

utsiko zaituztela

gero;

bestera, esango

dizute bizitza eta anima guziz beti

maitatuko zaituztela: erantzun dakiozu-

te bada, esan dezala, eta zuek ere mun-

du

guziari esatea nai izan dezala, zue-

kin ezkontzen dala, bada lotsa balu ja-

kitea mirabe baten kutuna (1) dala, lo

tsa

geiago

emango dio

senarra

dala esa-

teak.

Esango

dezute etziatela nagusiakin

ezkonduko

litzaken lenengo mirabea

izango;eta nik erantzungo dizutet egia

dala, baa milloi bakoitzetik bat dala

geienaz,

eta bat ori zuetako bat izatea

chit

zalla da; esango dizutet gaera ba-

tere

erlijiorik duan gizonak, emakuma

7/24/2019 1002_3_36

75/100

7/24/2019 1002_3_36

76/100

(1) eskandalorik.

Bestera, izan dakiozute begirune

andia eta maitatu egiazko zaldunak

(besteak

eztira egiazkoak, ala jantzita

ibilliarren), bada zuen guraso eta

anaien tokian daude, eta ez bakarrik be

rak ongi begiratuko dizute, baizik ezdu-

te iori ere gaitz egiten utziko.

Gaera morroirik badagoechean, izan

bear dezute kontu chit audia,

geiegiko

sarreraedo konpiantzarik ez ematen: eta

oetakoren

batek nai balizuteke egiazki

ezkontzaz itzogin leen esan bear dio-

zute echekoandrari, eta gero- ura edo

zuek

irten

echetik, eta

jarraitu,

orrela

banakatuta, ezkondu

arterao

adiskide-

tasunari.

Mundu onetan ez bakarrik izan bear

degu

onak, baizik beartuak gaude onak

bezela agertutzea gaizbi lerik(1)ez ema-

teko,

bada chit da pekatu larria; argatik

esaten dizutet

ongi

eta onradukiro egin

nai badezute, ezdezutela egundao ez-

kontzeko itza emana daukazuten gizo-

narekin eche batean bizi bear, esanaz

askok

bezela ematen duten zer esana

agertzean:

nik

ez diot Jainkoari beste-

7/24/2019 1002_3_36

77/100

ri konturik eman bear: egia da, baa

Jainkoak nai du ikasbido ona ematea,

eta

charra

ematen badegu kontua eska-

tuko digu, baa kontu chit

estua,

bada

gaizbideko

pekatua chit

larda

da.

Munduak ezdaki zer dan karidadea,

eta ola

baitan

guzien izen ona jan nai

lukean pisti gosetia, iges egin bear zaio

beti eta ez nabarmendu beere, ortzak

ezarri ezditzan gure izen onean.

Ez

eraman gaera broma eta itzaldi

andiak saltzalle edo dendariak zuekin

eramaten, asko ikusi oidiran bezela mi-

rabeakin jostatzen, nagusien echean

egon

bearrean beren bearrak betetzen,

choro

batzuek dirala adierazotzen

diez-

tela ikusten dituzten guziai.

Ez ust

izan nik ezdetela ezxgututzen

gazteak bezela gustatzen zaitzutela pis-

ka bat jostatzea, kutuna izatea eta ez-

kondutzea, mojatako

gogoa

ezbadezute

beintzat; au guzia chit berezkoa da, ba

a ipuiak dion bezela: ezkontza etail-

jantzia zerutik jachitzen da; beragatik

zuek

alegindu bear dezute chit onak iza-

ten,

ongi

beteaz zuen bearrak eta eska-

tuazJaunari

sinismen, begirune eta

ust

osoarekin, oroitzen zeratela, errezatzen

7/24/2019 1002_3_36

78/100

dezutenean zeru ta

lurraren

Jabeare-

kin itzegiten dezutela;audazueilagundu

aldezakeana eta lagundu nai dizutena:

eakatu dakiozute, ala

egoki

bazaitzute,

eman dakizutela sear langille eta kris-

tau on bat billatzeko laguntza; eta sinis-

tu ezazute onak ezbazerate ezdezutela

egundao

arkituko, ezkontzen bazerate,

izango

dalako geienaz burutatzez

ezkon-

duko

dan buru arien batekin, eta gero

(ala

bear bada) erdibituko zaituzte ma-

kilkadaren batez: gizon onak, onra-

duak eta zintzoak chit

ongi

begiratzen

dute norekin ezkondu.

Irakurritzen,

eskribatutzen eta kon

tu ak

ateratzen

zerbait ikastea beste oso

on

zaitzuten gauza bat da, gaur edo

biar

bizibide obeago

bat arkitzeko.

Asko

dir diru piskacho bat dutenak

eta dendacho bat

jarri

edo beste

edozein

artu-emanean sartu nai lutekenak; eta

orretarako bear dute zerbait dakian

emazte

bat, bien

artean

lana eta echeko

kontuak eramateko. Oso on zaitzute ga

era planchatzen eta josten ikastea, se-

narrak

alde batetik irabazten duan ar

tean, zuek ere, echeari begiratuaz eta

inora irten gabe,

irabazi dezazuten bes-

7/24/2019 1002_3_36

79/100

(1) ozioa.

te aldetikan zerbait. A n eta emen ikus

ten dirn denda oiek, eta beren jabeak

chit aberatsak gaur dirala, beartsuak

ziran ezkontzean, baa langilleak, eta

laaren bidez eta beti batera aleginduaz

urte batean eta bestean beren ondasu-

nak egin dituzte: izan zituzten semeak,

eta berak ola baizekiten zerbait, etzi-

tuzten utzi nai izandu beren semeak ere

ezjakiean; bialdu zituzten ikasoletara,

geroago ikasi zuten zuzen