3 Televisión, Cultura y Diversidad. Octavio Paz
-
Upload
francisca-ignacia -
Category
Documents
-
view
213 -
download
0
Transcript of 3 Televisión, Cultura y Diversidad. Octavio Paz
-
7/24/2019 3 Televisin, Cultura y Diversidad. Octavio Paz
1/16
TELEVISIN: CULTURA Y DIVERSIDAD
Octavio Paz
(1) Participo e e!te ec"etro o co#o " e$perto e #ateria %e co#"icacioe!&o 'o !o& !io co#o " e!critor E' te#a e! 'a te'evi!i* 'a c"'t"ra Yo o +a,'ar- %e!%e e'
p"to %e vi!ta %e 'a te'evi!i* !io %e!%e e' p"to %e vi!ta %e 'a c"'t"ra& e! %ecir& o c*#o
ve 'a te'evi!i* a 'a c"'t"ra& !io c*#o ve 'a c"'t"ra a 'a te'evi!i* ."- e! 'o ."e e!pera %e
e''a E#pezar- por #i i%ea %e 'o ."e e! 'a c"'t"ra
(/) Co#o "!te%e! !a,e& c"'t"ra e! "a pa'a,ra ."e tiee %iver!a! cotra%ictoria!
acepcioe! La pa'a,ra e! %e ori0e a0rario: c"'tivar 'a tierra !i0iica 'a,rar'a& tra,a2ar'a
para ."e %- r"to! C"'tivar e' e!p3rit" o c"'tivar " p"e,'o !i0iica 'a,rar'o! para ."e %e
r"to! 4a "a pa'a,ra riva' %e c"'t"ra: civi'izaci* 5Civi'6 !i0iica perteeciete a 'aci"%a% civi'i%a% !i0iica corte!3a& trato co 'o! otro! E 'a pa'a,ra c"'t"ra ecotra#o!
" e'e#eto pro%"ctivo7 'o e!ecia' e! 'a pro%"cci*& %ar r"to! E 'a pa'a,ra civi'izaci*
ecotra#o! " e'e#eto %e re'aci*: 'o ."e c"eta e! ."e 'o! +o#,re! !e etie%a etre
e''o! La pa'a,ra civi'izaci* e! %e ori0e "r,ao evoca 'a i%ea %e ci"%a%& %e 'e %e
r-0i#e po'3tico La opo!ici* etre c"'t"ra civi'izaci* e! ,a!tate #8! pro"%a %e 'o
."e !e pie!a No !o %o! #aera! %i!tita! %e ''a#ar a' #i!#o e*#eo !io %o!
cocepcioe! op"e!ta! %e e!e e*#eo C"'t"ra e! "a pa'a,ra 'i0a%a a 'a tierra& a' !"e'o7
civi'izaci* i#p'ica 'a i%ea %e co!tr"cci* !ocia'& +i!t*rica Por e!o !e p"e%e +a,'ar %e
c"'t"ra pop"'ar pero o %e civi'izaci* pop"'ar
(9) E' t-r#io c"'t"ra +a !i%o e' preeri%o por 'o! atrop*'o0o! 'o! !oci*'o0o!&
e!pecia'#ete por 'o! i0'e!e!& 'o! ortea#ericao! 'o! a'e#ae! Civi'izaci* +a !i%o "
t-r#io #8! "!a%o por 'o! +i!toria%ore! Vo'ver- a' ia' !o,re 'a opo!ici* etre c"'t"ra
civi'izaci* E! "a opo!ici* e e' iterior %e' #i!#o e*#eo& e! %ecir& e e' iterior %e
'a !ocie%a% A' pricipio e' t-r#io c"'t"ra "e "!a%o por 'o! atrop*'o0o! para %e!i0ar
e!t"%iar !ocie%a%e! pe."ea! a"to!"iciete! E' #o%e'o por e$ce'ecia %e 'a c"'t"ra "e
'a a'%ea& #ietra! ."e e' #o%e'o %e 'a civi'izaci* "e 'a ci"%a%& 'a "r,e7 para o!otro!&
'atio!& 'a "r,e por e$ce'ecia: Ro#a Pero a+ora& poco a poco& +a co#eza%o a "!ar!e 'apa'a,ra c"'t"ra o !*'o para %e!i0ar a 'a! !ocie%a%e! pri#itiva!& !i e!crit"ra& co#o +ace
cic"eta o !e!eta ao!& !io ta#,i- para e!t"%iar a 'a! !ocie%a%e! +i!t*rica! a"."e&
c'aro& +a a'0"o! atrop*'o0o!& co#o L-vi;Stra"!!& ."e !e e!ca%a'iza por e' "!o ."e 'o!
!oci*'o0o! +ace %e e!ta pa'a,ra
1
-
7/24/2019 3 Televisin, Cultura y Diversidad. Octavio Paz
2/16
("- e! c"'t"ra etoce!? E e' !eti%o 'i#ita%o a' ."e #e +e reeri%o& e! e'
co2"to %e co!a!& i!tit"cioe!& i%ea! e i#80ee! ."e "!a "a !ocie%a% %eter#ia%a& a
por."e 'a! +aa iveta%o o por."e 'a! +aa +ere%a%o o por."e 'a! +aa a%opta%o %e otra!
c"'t"ra! Ua c"'t"ra e! ate to%o " co2"to %e co!a!: ara%o!& c"c+ara!& "!i'e!&
#icr*oo!& a"to!& ,arco!& ca#po! %e c"'tivo& 2ar%ie! Co!a! +ec+a! por e' +o#,re7 co!a!."e e' +o#,re +a iveta%o: "a !i''a& "a taza& e!te #icr*oo por e' ."e +a,'o7 co!a! ."e
e' +o#,re +a tra!or#a%o: " pe%azo %e tierra& " r3o a' ."e !e +a rectificadoe' c"r!o7
co!a! !ere! ."e e' +o#,re +a %o#a%o o %o#ia%o: ca,a''o!& ,"rro!& 8to#o!& 'a corriete
e'-ctrica C"'t"ra& e! a."e''o ."e e' +o#,re "!a& por e2e#p'o: e' petr*'eo7 a."e''o ."e e'
+o#,re o#,ra& por e2e#p'o: "a e!tre''a La V3a L8ctea e! parte %e "e!tra c"'t"ra7 o e!
" va'or %e "!o co#o e' petr*'eo& pero e! " cooci#ieto& " !a,er !o,re e' cie'o e! "a
i#a0e: "e " #ito e 'a ati0@e%a% a+ora e! "a #et8ora ."e "!a#o! %iaria#ete
() La c"'t"ra e! " co2"to %e co!a! ."e tiee " o#,re A!i#i!#o& e! "co2"to %e i!tit"cioe!: e!ta%o!& i0'e!ia!& a#i'ia!& e!c"e'a!& !i%icato!& #i'icia!&
aca%e#ia! La !ocie%a% e! " co0'o#era%o %e +o#,re! #"2ere!& o "a a0'o#eraci* i
"a #a!a a#ora De' #i!#o #o%o ."e 'a !ocie%a% iveta !i''a!& ara%o!& 'oco#otora!
a#etra''a%ora!& iveta or#a! !ocia'e! ."e !o or0aizacioe!& e!tr"ct"ra! %e re'aci*&
pro%"cci*& %i!tri,"ci*& e! %ecir& or#a! %e !o'i%ari%a% La !ocie%a% !e iveta a !3 #i!#a
a' crear !"! i!tit"cioe! I!tit"ir !i0iica "%ar 'a !ocie%a% !e "%a a !3 #i!#a ca%a
vez ."e !e i!tit"e co#o c"'t"ra B!te e! "o %e 'o! e*#eo! #8! !orpre%ete!: e'
+o#,re& 'o! +o#,re! 2"to!& !e "%a a !3 #i!#o! a trav-! %e !"! i!tit"cioe! O !ea: 'o!
+o#,re! !e i!tit"e a trav-! %e !"! c"'t"ra! !e covierte e e!ta%o!& acioe!&a#i'ia!& tri,"!
() La !ocie%a%& a' i!tit"ir!e& ta#,i- !e o#,ra a!3 !e %i!ti0"e %e otra!
!ocie%a%e! Ua !ocie%a% !e ''a#a Atea!& otra !e ''a#a Teoc+tit'a otra a,i'oia
Ca%a "o %e 'o! #ie#,ro! %e 'a !ocie%a% ta#,i- tiee " o#,re A!3& ca%a !ocie%a%
!"! #ie#,ro! i0re!a e e' "iver!o %e 'o! o#,re!& e e' #"%o %e 'o! !i0o!: 'a
!ocie%a% e! " 'e0"a2e La c"'t"ra %e "a !ocie%a% e! ca!i ininteligible!i !e %e!cooce
'o! !i0iica%o! %e !" 'e0"a2e La c"'t"ra o !*'o e! #ateria' (co!a!) e i!tit"cioa'
(e!tr"ct"ra! !ocia'e!) !io ."e e! !i0o (i%ea& cocepto) E!ta! i%ea! cocepto!0eera'#ete va por pare2a! !o %e or%e #ora'& po'3tico& re'i0io!o& e!t-tico& eco*#ico
E ca%a c"'t"ra ecotra#o! 'o ,"eo 'o #a'o& 'o pro+i,i%o 'o per#iti%o& 'o 'e0a' 'o
i'e0a'& 'o proao 'o !a0ra%o& 'a p-r%i%a 'a 0aacia& 'o 2"!to 'o i2"!to& 'o a'!o 'o
ver%a%ero To%a! 'a! !ocie%a%e! tiee " repertorio %e cooci#ieto! !o,re 'a at"ra'eza
e' #8! a''8& e' ,ie e' #a'& e' i%ivi%"o 'a !ocie%a% & e i& cooci#ieto! !o,re e'
cooci#ieto #i!#o
/
-
7/24/2019 3 Televisin, Cultura y Diversidad. Octavio Paz
3/16
() E ca%a !ocie%a% ecotra#o!& e or#a! ver,a'e! o ver,a'e!& " #"%o %e
i#80ee!7 e!a! i#80ee! repre!eta i%ea!& cocepto!& creecia! !ocia'e! Pe!a#o! e 'a!
#8! !i#p'e! !eci''a!: 'a cr"z& 'a #e%ia '"a& 'o! co'ore! %e "a ,a%era E!ta! i#80ee!
o !*'o a'"%e a 'o vi!i,'e !io ta#,i- a 'o ivi!i,'e& p"e! e' +o#,re& ."e e!t8 e coti"o%i8'o0o co 'a at"ra'eza !"! !e#e2ate!& ta#,i- 'o e!t8 co 'o %e!cooci%o 'o
ivi!i,'e A vece! e!a! i#80ee! repre!eta ete! a,!tracto!: " tri80"'o& "a e!era7 o
,ie& ete! i#a0iario!: " ceta"ro& "a !irea& " %ra0* Y +a a'0o #8!: ca%a "o %e
'o! e'e#eto! ."e +e #ecioa%o F'o! o,2eto! 'o! "te!i'io! #ateria'e!& 'a! i%ea! 'a!
i!tit"cioe!F !o i#80ee! co'i%a co 'o i#a0iario: "a !i''a p"e%e covertir!e e "
troo& "a ,a'aza e e' e#,'e#a %e 'a 2"!ticia U i'*!oo cote#por8eo& Core'io
Ca!toria%i!& +a #o!tra%o ."e e to%a! 'a! c"'t"ra! e! po!i,'e discernir " ive' "cioa'
otro i#a0iario La! co!a! 'a! i!tit"cioe! !o "cioe! #e%io!7 a trav-! %e e''a! 'a
!ocie%a% rea'iza cieto! %e ie!: a'i#etar!e& a"torre0"'ar!e& repro%"cir!e& ve!tir!e&0"errear& co#erciar A' #i!#o tie#po& 'a !ocie%a% !e i#a0ia a !3 #i!#a e i#a0ia otro!
#"%o! A!3 !e retrata& !e recrea& !e re+ace& !e !o,repa!a: +a,'a co e''a #i!#a +a,'a
co 'o! %e!cooci%o! La !ocie%a% crea i#80ee! %e' "t"ro o %e' otro #"%o Lo #8!
ota,'e e! ."e& %e!p"-!& 'o! +o#,re! i#ita e!a! i#80ee! De e!te #o%o& 'a i#a0iaci*
!ocia' e! e' a0ete %e 'o! ca#,io! +i!t*rico! La !ocie%a% e! coti"a#ete otra& !e +ace
otra& %ierete7 a' i#a0iar!e& !e iveta La i#a0iaci* tiee " pape' cardinal e 'a
+i!toria +"#aa& a"."e +a!ta a+ora o !e +a recooci%o !" i#portacia %eci!iva E'
"cioa'i!#o& ."e re%"ce 'a c"'t"ra a " #ero i!tr"#eto !ocia'& e' #ar$i!#o& ."e 'a
pie!a co#o "a #era !"pere!tr"ct"ra %e 'a ecoo#3a o !o& e!tricta#ete& teor3a! a'!a!!io i!"iciete! No !*'o !e 'e! e!capa #"c+a! co!a!& !io ."e o ve e!a caracter3!tica
cetra' ."e %e!taca Ca!toria%i!: 'a i#a0iaci*& 'a capaci%a% ."e 'a !ocie%a% tiee %e
pro%"cir i#80ee! & %e!p"-!& creer e a."e''o #i!#o ."e i#a0ia To%o! 'o! 0ra%e!
proecto! %e 'a +i!toria +"#aa !o o,ra! %e 'a i#a0iaci*& ecara%a e 'o! acto! %e 'o!
+o#,re!
(G) Coc'"o: 'a c"'t"ra e! e' co2"to %e o,2eto!& i!tit"cioe!& cocepto!& i%ea!&
co!t"#,re!& creecia! e i#80ee! ."e %i!ti0"e a ca%a !ocie%a% To%o! e!to! e'e#eto!
e!t8 e coti"a co#"icaci*: 'o! cocepto! 'a! i%ea! ca#,ia a 'a! co!a! a 'a!i!tit"cioe!7 a !" vez& 'a! co!t"#,re! 'a! creecia! #o%iica a 'a! i%ea! 4a "a
coti"a iterre'aci* etre to%o! 'o! e'e#eto! %e 'a c"'t"ra E!to o! reve'a otra
caracter3!tica e!ecia': 'a c"'t"ra& to%a! 'a! c"'t"ra!& %e!%e 'a! pri#itiva! +a!ta 'a
cote#por8ea& !o !i!te#a! !i#,*'ico! H"!ta#ete por."e 'a !ocie%a% pro%"ce !i ce!ar
i#80ee!& p"e%e pro%"cir !3#,o'o!& ve+3c"'o! %e tra!#i!i* %e %ierete! !i0iica%o!
Detro %e' !i!te#a %e !i0o! !3#,o'o! ."e e! to%a c"'t"ra& 'o! +o#,re! tiee o#,re!7
9
-
7/24/2019 3 Televisin, Cultura y Diversidad. Octavio Paz
4/16
!o !i0o! %etro %e " !i!te#a %e !i0o! pero !i0o! ."e pro%"ce !i0o! E' +o#,re o
!*'o !e !irve %e' 'e0"a2e: e! 'e0"a2e pro%"ctor %e 'e0"a2e!
() La !ocie%a% o e! "a #a!a i%ierecia%a !io "a co#p'e2a e!tr"ct"ra o& #8!
,ie& " !i!te#a %e e!tr"ct"ra! Ca%a parte& ca%a e'e#eto Fc'a!e!& 0r"po!& i%ivi%"o!F e!t8e re'aci* co 'o! otro! La! e!tr"ct"ra! !o vertica'e! " +orizota'e! La re'aci* vertica'
e! %e %o#iaci*& e! "a re'aci* 2er8r."ica La re'aci* +orizota' e! 0eera'#ete %e
riva'i%a% A#,a!& co rec"ecia& !o re'acioe! %e antagonismo %e opo!ici* A' #i!#o
tie#po& ca%a !ocie%a% e!t8 e re'aci* co otra! !ocie%a%e! 4a "a !ocie%a% %e 'a!
c"'t"ra! e!a !ocie%a% e! iteracioa' La! re'acioe! etre 'a! c"'t"ra! p"e%e !er co#o
'a! %e 'a !ocie%a% co!i0o #i!#a co 'o! e'e#eto! ."e 'a co#poe: %e opo!ici* F
riva'i%a%e!& 0"erra!& revo'"cioe!F o %e iterca#,io %e ,iee! eco*#ico!& i%ea!&
i!tit"cioe!& arte!& re'i0ioe!& t-cica! La co#"icaci* etre c"'t"ra! e! #8! co#p'e2a
."e 'a co#"icaci* e e' iterior %e ca%a c"'t"ra& p"e! ic'"e " actor "evo %eter#iate: 'a tra%"cci* E! "a activi%a% ."e ca#,ia a."e''o #i!#o ."e tra!#ite No
p"e%o %eteer#e e e' te#a #e 'i#itar- a %ecir 'o !i0"iete: 'a! c"'t"ra! !o 'oca'e!&
a"to!"iciete! (#8! ,ie: "ero a"to!"iciete!) !o #oo'i0@e!7 'a tra%"cci*
itro%"ce a' otro& a' e$trao& a' %ierete& e !" or#a #8! ra%ica': " 'e0"a2e %i!tito Y
" 'e0"a2e %i!tito !i0iica "a #aera %i!tita %e pe!ar !etir& "a vi!i* otra %e'
#"%o
(1J) A''3 %o%e aparece 'a tra%"cci*& e' cocepto %e c"'t"ra& e!ecia'#ete
atropo'*0ico& re!"'ta i!"iciete %e,e#o! "!ar e' cocepto& e#iete#ete +i!t*rico& %ecivi'izaci* Ua civi'izaci* e! "a !ocie%a% %e c"'t"ra! "i%a! por "a re% %e creecia!&
t-cica!& cocepto! e i!tit"cioe! Ua civi'izaci* co#pre%e %iver!a! c"'t"ra!
acioa'e!& co#o p"e%e ver!e e to%a! 'a! 0ra%e! civi'izacioe!: 'a 0recorro#aa& 'a
c+ia& 'a i!'8#ica& 'a #e!oa#ericaa& 'a occi%eta' La civi'izaci* re."iere " #e%io %e
co#"icaci* etre 'a! %iver!a! c"'t"ra!& ca%a "a co "a 'e0"a propia7 e!e #e%io e! "a
'e0"a co#K Fe' 'at3 e 'a E%a% e%ia o e' !8!crito e 'a ati0"a I%iaF o e! 'a
tra%"cci*& co#o oc"rre e "e!tro! %3a! Perteece#o!& 'o! participate! %e e!te
ec"etro& a %i!tita! c"'t"ra!7 ca%a "o +a,'a !" 'e0"a propia pero para co#"icaro!
"!a#o! e' #-to%o %e 'a iterpretaci* !i#"'t8ea& ."e e! "a %e 'a! or#a! %e 'atra%"cci* A"."e +a,'a#o! 'e0"a! %i!tita!& perteece#o! a 'a #i!#a civi'izaci*
(11) La! !ocie%a%e! pri#itiva! !o +o#o0-ea! re'ativa#ete !i#p'e! P"e%e
ver!e e!t"%iar!e co#o "i%a%e! a"to!"iciete! La! !ocie%a%e! #o%era! !o
e$traor%iaria#ete co#p'e2a! E 'a! !ocie%a%e! e apariecia #8! +o#o0-ea!& por
e2e#p'o: 'a! %e' Occi%ete #o%ero& ecotra#o! "a i#pre!ioate %iver!i%a% %e
-
7/24/2019 3 Televisin, Cultura y Diversidad. Octavio Paz
5/16
e'e#eto! Detro %e ca%a c"'t"ra #o%era& %etro %e ca%a !ocie%a%& +a #"c+a! c"'t"ra!
!ocie%a%e! Pe!e#o! e "a !ocie%a% ."e %e!%e +ace !i0'o! +a !i%o o,2eto %e "a teaz
vo'"ta% %e "iicaci* a trav-! %e' E!ta%o& 'a e%"caci*& 'a a%#ii!traci* 'a ecoo#3a:
Mracia Si e#,ar0o& e e!a Mracia %o%e !e +a e2erci%o " 0ra po%er cetra'i!ta %e!%e
e' !i0'o VII& to%av3a e!t8 viva! 'a! ati0"a! c"'t"ra! acioa'e! re0ioa'e!: 'aOccitaia& 'a retaa& e' pa3! va!co A%e#8!& #"c+a! creecia!& co!t"#,re!& i!tit"cioe!&
#aera! %e vivir covivir per!i!te o +a !i%o %e!tr"i%a!& a pe!ar %e 'o ."e #"c+o!
cre3a& por 'a #o%erizaci* La p'"ra'i%a% %e c"'t"ra! %e tie#po! +i!t*rico! e! #aor
aK !i !e pie!a e pa3!e! %o%e +a co'"i%o %i!tita! civi'izacioe!& co#o e! e' ca!o %e
E!paa: ce'ta!& ro#ao!& eicio!& vi!i0o%o!& 8ra,e!& 2"%3o! To%o! e''o! e!t8 vivo!& o e
'a !"pericie !io e 'a pro"%i%a% +i!t*rica& e e' !",!"e'o p!3."ico e!pao' -$ico e!
to%av3a #8! co#p'e2o E pri#er t-r#io& por."e a 'a rica +erecia e!pao'a +a ."e
aa%ir 'a o #eo! rica viva +erecia i%ia co !" p'"ra'i%a% %e c"'t"ra!& acioe!
'e0"a!: #aa!& zapoteca!& totoaca!& #i$teca!& a+"a! E !e0"%o t-r#io& por."e to%o!e!o! e'e#eto! +etero0-eo!& e coti"a iteracci*& +a !i%o !o#eti%o! %e!%e 'a
I%epe%ecia aK ate!& %e!%e ie! %e' !i0'o VIII& a " proce!o %e #o%erizaci* ."e
to%av3a o ter#ia
(1/) La #o%erizaci*& e -$ico& !i0iic* e e' !i0'o I 'a a%opci* %e #o%e'o!
rep",'icao! %e ori0e ortea#ericao rac-!7 e e' !i0'o & 'a a%opci* %e t-cica!
or#a! %e c"'t"ra ."e ta#poco !o tra%icioa'e! ."e ta#,i- !o ori0iaria! %e E!ta%o!
Ui%o! %e E"ropa E -$ico e$i!te& por "a parte& p'"ra'i%a% %e c"'t"ra!
civi'izacioe!7 por 'a otra& p'"ra'i%a% %e tie#po! +i!t*rico! E' poeta L*pez Ve'ar%e& +acecic"eta ao!& %ec3a ."e e e' #i!#o p"e,'o& por 'a #i!#a ca''e a 'a #i!#a +ora !e
pa!ea,a cat*'ico! %e Pe%ro e' Er#itao 2aco,io! %e 'a Era Terciaria 4a ."e a0re0ar
."e #"c+o! #e$icao! !o#o! cote#por8eo! %e octez"#a otro! %e Sor H"aa I-! %e
'a Cr"z !i ."e por e!o& e a'0"o! ca!o!& %e2e#o! %e !er ci"%a%ao! %e' !i0'o La!
-poca! +i!t*rica! 'a! %i!tita! c"'t"ra! ."e +a coor#a%o a "e!tro pa3! covive e e'
a'#a %e 'o! #e$icao! %etro %e ca%a "o %e o!otro! %i!c"te& pe'ea& !e "%e
co"%e
(19) A%e#8! %e e!ta p'"ra'i%a% %e c"'t"ra! e e' iterior %e 'a! !ocie%a%e! #o%era!&e!pecia'#ete e a."e''a!& co#o -$ico& e proce!o %e or#aci*& +a otra dualidad%e 'a
."e !e +a,'* #"c+o +ace %iez o ."ice ao! c"o ata!#a +a !i%o evoca%o +o A'0"o!
ite'ect"a'e! perio%i!ta! ortea#ericao!& populistas o!t8'0ico! %e 'a! c"'t"ra!
tra%icioa'e! e"ropea!& ivetaro 'a e$i!tecia %e %o! c"'t"ra! ata0*ica!: a'ta c"'t"ra
c"'t"ra pop"'ar E!ta i%ea& tra%"ci%a a' #e$icao& +a !i%o "!a%a co#o ar#a po'-#ica por
a'0"o! La a'ta c"'t"ra e! e'iti!ta reaccioaria7 'a c"'t"ra pop"'ar e! e!pot8ea
-
7/24/2019 3 Televisin, Cultura y Diversidad. Octavio Paz
6/16
crea%ora Lo c"rio!o e! ."e& e -$ico& 'o! ap*!to'e! %e 'a c"'t"ra pop"'ar !o ite'ect"a'e!
#ioritario!& #ie#,ro! %e cerra%a! cora%3a! %evoto! %e cere#oia! e 'a! catac"#,a!
E to%a! 'a! !ocie%a%e! +a " !a,er e!pecia'iza%o & por 'o tato& +a t-cica! 'e0"a2e!
e!pecia'iza%o! E!e !a,er e!o! 'e0"a2e! #ioritario! coe$i!te co 'a! creecia! e i%ea!
co'ectiva! E " pa3! cat*'ico& 'a #aor3a cree e 'a Sat3!i#a Trii%a% pero !*'o "a!poca! per!oa! !o te*'o0o! capace! %e e$p'icar e!e #i!terio Si e#,ar0o& a"."e +a "a
%ierecia etre 'a 5a'ta c"'t"ra6 %e' te*'o0o 'a 5c"'t"ra pop"'ar6 %e' creete&
evi%ete#ete o po%e#o! %ecir ."e e' te*'o0o traicioa a 'a c"'t"ra pop"'ar o a 'a iver!a
E' te*'o0o e' !i#p'e creete perteece a 'a #i!#a c"'t"ra Y %e' #i!#o #o%o: a"."e
!*'o "o! c"ato! cooce 'o! pricipio! ciet3ico! ."e ri0e !" "cioa#ieto& to%o!
o3#o! 'a ra%io ve#o! 'a te'evi!i*
(1
-
7/24/2019 3 Televisin, Cultura y Diversidad. Octavio Paz
7/16
cre3a ."e e' 'i,re 2"e0o %e 'a e#pre!a e' #erca%o& tato co#o 'a i'"ecia ,e-ica %e 'a
ciecia 'a t-cica& +ar3a %e!aparecer o& a' #eo!& ate"ar3a 'a! %ierecia! c"'t"ra'e!
'a! tra%icioe! re'i0io!a! 'i0@3!tica! La civi'izaci* i%"!tria' rea'izar3a a' i e'
proecto %e #o%erizaci* iicia%o e e' !i0'o VIII por 'o! i'*!oo! %e 'a I'"!traci*: 'a!
c"'t"ra! tra%icioa'e!& co !"! "!o! !"! #ito!& !"! a,!"r%a! !"per!ticioe!& !"! %aza!c"rio!a! !" poe!3a anacrnica& %e!aparecer3a %e 'a az %e 'a tierra La +i!toria %e' !i0'o
+a %e!#eti%o e!a! pre%iccioe! No !*'o e' proce!o %e #o%erizaci* o +a a,o'i%o
'a! c"'t"ra! tra%icioa'e! !io ."e +o& e to%o! 'a%o! %e' p'aeta& a!i!ti#o! a "a ver%a%era
re!"rrecci* %e partic"'ari!#o! ."e parec3a eterra%o! para !ie#pre E' !i0'o I +ere%*
%e 'a Ecic'ope%ia 'a i%ea %e " +o#,re "iver!a'& e' #i!#o e to%a! 'a! 'atit"%e!7
o!otro!& e e' !i0'o & +e#o! %e!c",ierto a' +o#,re p'"ra'& %i!tito e ca%a parte La
"iver!a'i%a% para o!otro! o e! e' #o*'o0o %e 'a raz* !io e' %i8'o0o %e 'o! +o#,re!
'a! c"'t"ra! Uiver!a'i%a% !i0iica p'"ra'i%a%
(1) Pie!e "!te%e! e e' paora#a %e 'o! K'ti#o! %iez ao!: re!"rrecc3* Fa%a
#eo! ."e e E"ropa& 'a c"a %e 'a #o%eri%a%& 'a ciecia 'a teco'o03aF %e 'o!
acioa'i!#o! c"'t"ra'e!& re'i0io!o! po'3tico!: va!co!& cata'ae!& ,retoe!& !ici'iao!&
ir'a%e!e! e!coce!e!& a''oe! E 'o! E!ta%o! Ui%o!: e' %e!pertar %e 'o! e0ro! 'o!
c+icao! Aparece a!i#i!#o& e #"c+o! pa3!e!& 'a! reivi%icacioe! %e 'a #"2er %e 'a!
#ior3a! c"'t"ra'e!& 'i0@3!tica! !e$"a'e! Re!"rrecci* F#e2or %ic+o: reaparici*& p"e!
"ca e!t"viero #"erta!F %e 'a! 0ra%e! re'i0ioe! Do! e2e#p'o!: e' reaci#ieto %e'
2"%a3!#o e' o #eo! i#pre!ioate vi0oro!o %e!pertar %e' I!'a# Lo! #e$icao!
tee#o! otro e2e#p'o #8! cercao: 'a vi!ita %e' Papa reve'* " -$ico ."e "o! c"ato!obcecadoso ."er3a ver& e!e -$ico tra%icioa' ."e !ie#pre +a e!ta%o vivo& co#o 'o +a
!a,i%o !ie#pre 'o! poeta! #e$icao!& a"."e poca! vece! 'o +aa recooci%o "e!tro!
!oci*'o0o! La revo'"ci* %e' !i0'o o +a !i%o 'a revo'"ci* %e "a c'a!e iteracioa'7
ta#poco 'a revo'"ci* %e 'a ciecia 'a teco'o03a Cierto& to%o! o! !ervi#o! %e 'a ciecia
'a teco'o03a Por e2e#p'o: o #e !irvo a+ora %e e!te #icr*oo Pero ca%a "o %e
o!otro! !e !irve %e e!to! aparato! para %ecir !" ver%a% partic"'ar Kica La revo'"ci* +a
!i%o e ver%a% "a resurreccin: 'a %e 'o! partic"'ari!#o! %e ca%a c"'t"ra Re0re!a#o! a 'a
%iver!i%a% E!te e! "o %e 'o! poco! !i0o! po!itivo! %e e!te terri,'e i %e !i0'o Por."e 'a
"ior#i%a% e! #"erte 'a or#a #8! perecta %e 'a "ior#i%a% e! 'a #"erte "iver!a'& 'ae$ter#iaci* co'ectiva ."e !e practica e e' !i0'o La vi%a e! !ie#pre partic"'ar
'oca': e! #i vi%a& e!ta vi%a #3a %e a+ora La re!"rrecci* %e 'a! c"'t"ra! acioa'e!
re0ioa'e! e! " !i0o %e vi%a
(1) =>"- 'e p"e%e pe%ir 'a c"'t"ra& ete%i%a co#o %iver!i%a%& +o a 'a te'evi!i*&
e!te po%ero!o pro%i0io!o #e%io %e co#"icaci*? P"e! 'e po%e#o! pe%ir !o'a#ete "a
-
7/24/2019 3 Televisin, Cultura y Diversidad. Octavio Paz
8/16
co!a: ."e !ea ie' a 'a vi%a& e! %ecir& ."e !ea p'"ra'& ."e !ea a,ierta No "a te'evi!i*
0o,era%a por " 0r"po %e ,"r*crata! e#pea%o! e +acer 'a "ai#i%a% e toro a' Hee
a 'a Doctria o e ve%er e!te o a."e' pro%"cto Le pe%i#o! "a varie%a% %e caa'e! %e
te'evi!i* ."e e$pre!e 'a %iver!i%a% p'"ra'i%a% %e 'a c"'t"ra #e$icaa: 'a ''a#a%a a'ta
c"'t"ra 'a c"'t"ra pop"'ar& 'a c"'t"ra cetra' 'a c"'t"ra peri-rica& 'a %e 'a ci"%a% %e-$ico 'a %e 'a provicia& 'a %e 'a! #aor3a! pero ta#,i- 'a %e 'a! #ior3a!& 'a %e 'o!
cr3tico!disidentes 'a %e 'o! arti!ta! !o'itario! >"ere#o! "a te'evi!i* ."e !ea e' #e%io
para ."e 'o! #e$icao! !e co#"i."e etre !3 co e' #"%o ."e 'o! ro%ea No "a
te'evi!i* !io #"c+a! te'evi!ioe!& to%a! e !eti%o %i!tito E " pa!a2e i#pre!ioate
%e !" a"to,io0ra3a L-vi;Stra"!! i%ica ."e 'a iveci* %e 'a e!crit"ra cotri,"* a
e!c'avizar a 'o! +o#,re! E eecto& +a!ta 'a iveci* %e 'a i#preta& 'a e!crit"ra "e e'
!a,er !ecreto !a0ra%o %e #"c+a! ca!ta! ,"rocr8tica! 4o #i!#o 'a e!crit"ra e!
co#"icaci* "i'atera': 'eer " 'i,ro e!ti#"'a "e!tra capaci%a% receptiva "e!tra
i#a0iaci* pero& a vece!& e"tra'iza "e!tra !e!i,i'i%a% para'iza "e!tra cr3tica A'cerrar e' 'i,ro o 'e po%e#o! co#"icar a' a"tor "e!tro %e!ac"er%o E' 'i,ro& e cierto
#o%o& o! ro,a e' %erec+o e' p'acer %e 'a r-p'ica Por e!o P'at* %e!coia,a %e 'a pa'a,ra
e!crita preer3a 'a +a,'a%a
(1G) E' ver%a%ero "%a#eto %e 'a %e#ocracia e! 'a cover!aci*: 'a pa'a,ra
+a,'a%a Pero e!o e! po!i,'e !o'a#ete e 'a! co#"i%a%e! pe."ea! E 'a! !ocie%a%e!
#o%era!& eor#e! co#p'e2a!& 'a te'evi!i* tiee %o! po!i,i'i%a%e! La pri#era: acet"ar
orta'ecer 'a ico#"icaci*& por e2e#p'o& c"a%o #a0iica 1a a"tori%a% +ace %e' Hee
"a %ivii%a% ."e +a,'a pero o e!c"c+a A!i#i!#o& 'a te'evi!i* p"e%e +acer po!i,'e e'%i8'o0o !ocia' re'e2a%o 'a p'"ra'i%a% !ocia'& !i e$c'"ir %o! e'e#eto! e!ecia'e! %e 'a
%e#ocracia #o%era: 'a 'i,re cr3tica e' re!peto %e 'a! #ior3a! La te'evi!i* p"e%e !er e'
i!tr"#eto %e' C-!ar %e t"ro a!3 covertir!e e " #e%io %e ico#"icaci* O p"e%e
!er p'"ra'& %iver!a& pop"'ar e e' ver%a%ero !eti%o %e 'a pa'a,ra Etoce! !er8 " a"t-tico
#e%io %e co#"icaci* acioa' "iver!a' 4ace ao! c L"+a %i2o ."e co 'a
te'evi!i* co#eza,a e' per3o%o %e' 50'o,a' vi''a0e6& 'a a'%ea "iver!a'& i%-tica e to%a!
parte! Creo 2"!ta#ete 'o cotrario La +i!toria va por otro ca#io: 'a civi'izaci* ."e
viee !er8 %i8'o0o %e c"'t"ra! acioa'e! o o +a,r8 civi'izaci* Si 'a "ior#i%a% reia!e&
to%o! te%r3a#o! 'a #i!#a cara& #8!cara %e 'a #"erte Pero o creo 'o cotrario: creo e 'a%iver!i%a% ."e e! p'"ra'i%a% ."e e! vi%a
Octavio Paz 5Te'evi!i*: c"'t"ra %iver!i%a%6 eHombres en su siglo. arce'oa: Sei$
arra'& 1J
G
-
7/24/2019 3 Televisin, Cultura y Diversidad. Octavio Paz
9/16
ANLISIS DEL TET!
I" #esume$ con la ma%or bre&edad$ el contenido principal de cada uno de los
p'rrafos del te(to" )*+ pts","
P8rrao 1:
P8rrao /:
P8rrao 9:
P8rrao
-
7/24/2019 3 Televisin, Cultura y Diversidad. Octavio Paz
10/16
P8rrao1J:
P8rrao 11:
P8rrao 1/:
P8rrao 19:
P8rrao 1
-
7/24/2019 3 Televisin, Cultura y Diversidad. Octavio Paz
11/16
III" /0u'l es el tema del te(to1 ). pts",
I2" /0u'l es la tesis del autor1 ). pts",
2" /0u'l es el propsito del autor1 ). pts",
2I" Seg-n el autor$ /3u es la cultura1 ). pts",
11
-
7/24/2019 3 Televisin, Cultura y Diversidad. Octavio Paz
12/16
2II" /4u significa 3ue la cultura no slo es material e institucional$ sino 3ue tambines signo1 )5 pts",
2III"/4u destaca el filsofo contempor'neo$ 0ornelio 0astoriadis$ de las culturas1 )5pts",
I" /6or 3u la historia del siglo ha desmentido las predicciones 3ue aseguraban3ue el mundo futuro sera un mundo unificado1 )5 pts",
1/
-
7/24/2019 3 Televisin, Cultura y Diversidad. Octavio Paz
13/16
" 7La re&olucin ha sido en &erdad una resurreccin8 la de los particularismos decada cultura" #egresamos a la di&ersidad" Este es uno de los pocos signos positi&os deeste terrible fin de siglo9 /4u piensas de este planteamiento de !" 6a:1 /0rees 3ueho% en da e(iste una &erdadera di&ersidad al interior de nuestras sociedades1 /0rees3ue el nuestro es un mundo plural % realmente abierto a las diferencias1 ;undamenta
con claridad tu respuesta" )*+ pts",
19
-
7/24/2019 3 Televisin, Cultura y Diversidad. Octavio Paz
14/16
I" Elabora un resumen ling
-
7/24/2019 3 Televisin, Cultura y Diversidad. Octavio Paz
15/16
II" Elabora un mapa conceptual del te(to" )*+ pts",
1
-
7/24/2019 3 Televisin, Cultura y Diversidad. Octavio Paz
16/16
I2" 2ocabulario Seleccionado
1 Rectiicar
/ Iite'i0i,'e
9 Di!cerir