7/29/2019 80150423-Testu-iruzkina-11

http://slidepdf.com/reader/full/80150423-testu-iruzkina-11 1/3

“EUSKELDUN BATZOKIJAREN ESTATUTUAK” TESTUAREN

IRUZKINA

Aztergai dugun testua Euskal nazionalisten ideologiaren ideiak dira eta bereziki

Sabino Aranarenak. Testua historikoa da eta edukiari begiratuta politikoa dela esan

dezakegu. Testu hau publikoa da, euskaldun guztiei zuzenduta baitago eta helburua

nazionalismoaren ideiak Euskal Herrian hedatzea da eta ideologia hau bultzatzea.

1894ko uztailaren 14an idatzi zuten Luis eta Sabino Arana anaiek Bilbon.

Testuaren azterketa egingo dugu jarraian. Testua 8 artikuluk osatzen dute eta hau

da haietan esaten dena:

1.  Euskaldun Batzokija sortuko dutela “Jaun Goikua eta Lagi Zarra” lema duen eta

ideia horien jarraitzaile den jendearen aisirako zentro Bilbotarra.

2.  Bizkai Batzar izeneko taldearen menpe geldituko da.

3.  Lemako “Jaungoikua” hitzarekin katoliko direla esan nahi da.

4.  Lemako “Lagizarra” hitzarekin foruak berrezarri nahi dira.

5.  Lemako “Eta” hitzak “erlijiosoaren eta politikoaren arteko harmonia perfektua”

osatzen du.

6.  Erlijiosoaren eta politikoaren arteko bereizketa egongo da.

7.  Poitikoak erlijiosoarekiko mendekotasuna izango du.

8.  Bizkaiak bere autonomia izango du eta gainotzeko euskal lurraldeak, berarekin

elkartu ahalko dira bere “hizkuntza, fedea, ohiturak, arraza eta izaera kontuan hartuta”

eta Euskalerria izeneko multzoa osatu.

Testu hau Euskal Herriko industrializazio garaian eta Errestaurazio garaian kokatu

 behar dugu, XIX.mendearen amaieran alegia. Foruen ezbatzeak burgesia industriala

errestaurazioko sistemarekin identifikatzera eta bestetik foruzaleak sortzea eragin zuen.

Azken hauek Ramon de la Sota buru zuten eta nola edo hala foruak berreskuratu nahi

zituzten hainbat politiko eta idazleren laguntzaz, zeinak sentimendu aurrenazionalista

 bat sortzen lagundu zuten. Horrez gainera, industrializazioaren ondorioz, inmigrazioak 

gora egin zuen eta Euskal Herriko oinari etniko, kultural eta erlijiosoa zalantzan jarri

zuen. Buergesia talde dominatzaile bihurtu zen eta lan gatazkak asko ugaritu ziren.

Bizkaiak jasandako aldaketa guzti hauek, Sabino Arana euskal nazionalismoa

 bultzatzera eraman zuten eta bere ideologia zabaltzera. Kapitalismoaren aurkako

mugimendu bat zen, inmigrazioa eta atzerritarrak baztertu eta foruak, erlijioa eta ohiko

euskal gizarte nekazaria bultzatzen zituena. Horrela 1894an Euskaldun Batzokija

7/29/2019 80150423-Testu-iruzkina-11

http://slidepdf.com/reader/full/80150423-testu-iruzkina-11 2/3

izeneko idatzia sortu zuten Sabino eta Luiz Aranak eta gero hau EAJren sorburu izango

zen, lehen alderdi nazionalista euskalduna. Testuan aipatzen diren ideiez gainera,

independentzia (hasieran Bizakaiarena soilik (Bizkaitarrismoa)), eta erlijioaren

garrantzia aldarrikatzen zituzten.

Sabino Aranaren proiektu politikoa Larrazabaleko hitzaldian hasi zen. Bere proiektu politikoak hiru etapa.

Hasieran, Euskaldun Batzokija deituriko elkartze politikoa sortu zuen. Bere planteamenduak politikoak

independentista erradikalak ziren. Bigarren etapan, EAJk barne krisia izan zuen autonomista era

independentisten arteko berezitasunak barne, baina Sabino Aranak independentismoa alde batera utzi eta

Espainiar estatuaren barruan ahalik eta autonomia erradikalena lortzen saiatu kartzelatik bueltan.

Sabino Arana hil ondoren, independentisten eta autonomisten arteko tentsio handia. 1905 autonomistek

irabazi, 1908-1915 independentistak, 1916an autonomistek alderdiaren kontrola berreskuratu Comunion

Nacinalista izenaz. 1921ean, alderdi nazionalista bi sortu ziren EAJ independentista eta Comunion

Nacionalista Vasca autonomista. Ondoren, Primo de Riveraren diktaduran jazarpen gogorra. 1930ean

alderdi nazionalista biak batu ziren EAJ izenez. Hortik talde bat banatu EAE-ANV taldean berrantolatuplanteamendu akonfesionala eta sozialismoaren aldekoa.

Azkenik, II. Errepublikan, EAJren helburu nagusia autonomia estatutua lortzea.

Testuaren garrantzia

Testuan agertzen da nola Sabino Aranaren ustetan abertzaleek 

biltzeko tokia behar zutela, batez ere beraien artean harremanak 

izateko eta gerora sortuko den alderdia indartzeko EAJ.

EAJ lehenengo alderdia izan zen Euskal Herrian eta Aranarenideologia mantendu da gaur egun arte, jarrera autonomistak beteta

ikusi ditu bere helburuak , lurraldetasunaren mugak ez badira ere

berak pentsatutakoak. Ezker abertzaleak berriz jarrera

independentistaren herederoak lirateke nolabait .

Gaur egun, eta Bizkaian batez ere, EAJ-k garrantzi handia

dauka beste bi lurraldeetan baino gehiago eta Batzokiak ere , udalerri

gehienetan udal bizitzaren , kulturaren eta gastronomiaren eragile

oso garrantzitsuak dira. Jeltzaleentzako aisialdirako zentro bezala jaio

zirenak euren arteko batasun eta adiskidetasun loturak sendotzekohelburuarekin , funtzio horixe betetzen jarraitzen baitute.

EAJren presentzia Euskal Herriko gobernuetan erabatekoa izan

da. Hasteko II. Errepublikaren garaian lehen lehendakari EAJ-koa

izan zen, Jose Antonio Agirre hain zuzen, eta Trantsizio politikoaren

garaian1976ko abenduan hasi zen Euskal Herrian, Erreforma

Politikorako legearekin batera. Amaitu, berriz, Euskal Herriarentzako

Autonomia Estatutua onartzearekin (1979). Estatutu hori 1980ko

mantentzeko lehen autonomia hauteskundeetan berretsi zen.

Emaitzetan, EAJ alderdia atera zen garaile, Carlos Garaikoetxea(1980-85) izendatu zuten Lehendakari, hurrengo hauteskundeetan

7/29/2019 80150423-Testu-iruzkina-11

http://slidepdf.com/reader/full/80150423-testu-iruzkina-11 3/3

Ardanza (1985-1999), eta Ibarretxe (1999-2009) egon ziren, denak,

Lehendakari guzti horiek EAJ-koak izan dira. Salbuespena azken

hauteskundeetan (2009-2013) gertatu da, eta lehendakari PSOEkoa

da.