ABERRIA

I ERRUSIA'KO ABERRIAK I

BA-GENKIAN

Sarritan entzun izan dogu Errusia laterri aundiarenbarruan aberriak egozala eta aberri orrek komunistenaldetik zapalkuntza ikaragarria izan dabela, baiña onentzun eta beste barik oztasunaz artzen genduan etabear ba'da aberri areik ainbeste urtetako zapalkuntzagogorrak il egin zituala uste izan dogu.

Aberriak, orregaitiño, ez dira ain errez ilten, aus-pean geratzen dan illenti-sua, atzerago edo aurreragoagertu egiten da.

GAURKO GIROA

Perestroika'ren ondoren , lez askatasun apur batekargi egin dau lurralde zabal aretan eta laster biztu dabarriro auspeko illentia eta ausgaiñean gar bizia agertuda.

Baiña Perestroika orren askatasuna oraindiño labu-rra dalako edo egin nai diran aldakuntzak bear danbaiño astiroago doazelako, abertzaletasunaren bizitasu-nak eroapena galdu dau eta sekulako iztilluak sortudira, eriotzak izan arte. Abertzaleen odola an be!

Errez ulertzen da Estonia, Letonia ta Lituania diralagogoan daukaguzan erriak, baiña badira beste aberribatzuk be lurralde areitan, zaratatsu edo erdi-isillik.

ITXAROPENA

Aberri areik, abertzaletasuna bizi daukien neurrianizan daikee itxaropena be askatasun osoa lortzeko.

Gure egoerea txarragoa dala esan lei. Arein kondai-rako jazokizunak oraintsuagokoak diralako edo eurendenporan laterri entzutetsuagoak izan diralako edo...arei jaramon geiago egiten jake. Guk askatasun oneskatzen dogunean, ez jaku ainbeste jaramon egiten.

Itxaropenak guztiontzat argi egiten dau, baiña izaron toki batzutan dizdiratsuagoa dala dirudi.

GOGORKERIA

Gure artean diran jokabide gogorrak mindu egitengaitue eta ez da mindu barik geratzeko gauzea tagiroa izan be.

Baiña Errusia'ko laterri areitan ikusten dan gogorke-na ez da emen baiño bizitasun gitxiagokoa, naizta gogor-ken lez ainbeste aintzat artu ez.

Konponduko al dira munduko arazo larri oneik etaorrein artean geurea be, aberri guztiak askatasuneaneta aurrerapenean jarraitu dagien.

OLAZAR'tar MARTIN

IPUIN-SARIKETA

Epai-maiak egin dau bere batzarra eta EUSKERAZALEAK ALKARTEAREN IPUIN -SARIKETA'kosariak banatu dira

1." Saria: GOIKOETXEA'tar IÑAKI2n. Saria: ARRINDA'tar ANES3n. Saria: BERGARETXE'tar JON JOSEBA4n. Saria: ALZOLA TA BARAINKA'tar ELIXE

Ipuin sarituak urrengo zenbakietan agertuko dira.

EUSKERAZALEAK

ZER

AURRETIKOAK GOGORATZENETA GORATZEN

Eriotz-mina

EUSKERAZALEAK ALKARTEA bazkide argieneriotz-miñez agertzen da zenbaki onetan: Sortzailleizandako bazkide guztiz argi bi joan jakuz oraintsu:Jon Erramun Urkijo ta Jose Antonio Montiano. Etagure alkarearen bazkide argi oneik joateak eriotz-miña itzi dau gure artean. Euren alde doa gure kristi-ñau-fedearen otoitza eta gure gomutapen eta goratza-rre sutsua.

Sortzailleak

1968'ko urterrillaren 23'an izan zan, ain garratza talarria izan zan urte gogoangarri aren asieran.

Bilbo'ko Carlton Ostatu Nagusian batzar bat eginzan, EUSKERAZALEAK ALKARTEA'ri sorpenaemon eutson batzar gogoangarria. Elburua euskereaerabiltea ta indartzea zan eta batez be Bilbo urí aun-dira begiratzen zan orretarako. Gogoa bear zan bene-tan, giro aretan eta Bilbo 'n euskerea indartzeko eki-ñaldí bat asteko. Baíña olakoxe ameslariak gara eus-kaldunok, eta amets guztiak betetzea lortzen ez ba'-dogu be, lan ederrak eta txalogarriak egiten dira.

Ona emen an batu ziran sotzailleen izenak: MigelAnjel Astiz, Anjel Eujenio Lopez, Jesus Oleaga, JonErramun Urkijo, Leopoldo Zugaza eta Jose AntonioMontiano.

Ekintzak

Laster asi ziran Alkarte onen lanak, batez be Bil-bo'tarrai euskerea ikasteko aukerea emotekoa etaorretarako bear ziran liburuak argitaratzekoa.

Urteak geroago, 1975 inguruan, artu gendun gukZuzendaritza Batzordeko ardurea, sortzailleak euke-zan asmoai jarraipena emoteko eta erri-euskerea in-dartzeko. Gure ekintza nagusíak oneik ziran: Lendiketorren irakasketa eta liburu-argitaratze lanari ja-rraitu eta ipuin-sariketa eratu, egutegia urtero ger-tatu, ZER aldizkaria argitaratu, batez be bazkideen-tzat.

Oraíngo batzordea

Guk aurrekoen zuzia artu eta aurrera daroagunlez, ba-daukagu itxaropena jarraitzaille barriak eto -

1

rriko dirala ekiñaldi onei jarraitu edo barriak sor-tzeko.

Orretarako ba-dagoz gaur be eragozpen batzuk:Gazteak beste ardura batzutara sartuta dagozela etaez daukela astirik olako lanak egiteko, erri-agintari-tzagaz etorri dan askatasun-giroak aldi bateko eskariberoak moteldu egin dauzala, ikastetxeetan-eta eus-kerea irakasten dala ikusteaz euskerea bideratuta da-goala uste dabela askok, euskaldunen artean eta eus-kereari begira lengo batasuna zapuztu egín dala etagaur zatituta aurkitzen garala eta abar. Ez daitezela balarregi lasaitu eta ardurabakotu gure euskaldunak.Gaur be euskerea arrisku aundian dago.

Urte larri baten

1968'an olako alkarte bat sortzeko baldintza ba-tzuk bear ziran: Ekintzaille jator batzuk orduan arris-kugarri be ba-zan olako ekintza-ta, laguntzaileakugari orduan ez egoalako erakundeen ezelako lagun-tzarik, sortzea bera egiteko lege-gizonak eta politi-kako gizon zurrak... Eta gero, ekintzak bideratzeko,orduan ain urri egozan idazleak, irakasleak, irakaste-txe bat eta abar.

Orretarako izan ziran oztopoak egokiro azpiratuebezan gure gizonak. Orrein artean gaur, joan jaku-zan Urkíjo ta Montiano jaunak gogoratu bear doguz.Alkarteak aurrera egin eban.

Gaurko giroa

Ba-daukaguz ba, errazoiak joan jakuzanak etaoraindiño bizi diranak goratzeko eta euren asmoakaurrera aterateko laguntza eskatzen dogu.

Gaurko giro larri onetan EUSKERAZALEAK,beste erakunde batzuk lagun dauzala, EUSKARA-ZAINTZA ERRI-AKADEMIA sortu dau, onetanKardaberaz Bazkuna be lankide dala, eta guztiak al-kartuta diardue errikoa dan euskerea indartzen.

Dana izan daitela euskerearen onerako eta oiña-rrian dagoan abertzaletasuna indartzeko, orrelan gureeuskalerria sendotu daiten eta Araudia ta Jaurlaritzabide dirala, jabetza osora eldu.

T

OMENEZ

ON JOSE MARIAARIZMENDI-ARRIETA

Idazlan au eta ondorengo batzuk ízango dira, BA-RRI on batzuk azalduteko, idazburuan ipiñi dotenJaunaren alde, berak lan izugarria ta aintzagarria eginebalako, Gipuzkoako-errialdean, basterralde baten,1941 así ta bere Betikotasunera joan arte.

LAN etengabea ta zorragarria, bere buruko AME-TSAK bete arte. Ñun izan zan iraulketa orí edo alda-keta ori?

Iraulketa ori, baina ONERA, ez txarrera, egin ebanLENIZ'ko Aranean. Aran ori, oraintzuko ogeitamarurte onetan zear guztiz aldatuta agertzen da. Sinistueziñekoa da, leen íkusí ta orain ikusi. Nire ustez, be-tiko ez bada be, beintzat oraín, jente guztia gelditzenda arrituta, an izan dan ONBIDEA, alde guztietan,bai notiñen modu edo ikustean, bai lanean ala-ta-be,ta iru edo lau erríetan egin dan GORAKADAÑ.

Erri oneik dira: Mondragon edo Arrasate, Aretxa-baleta, ta Eskoriaza. On Jose Maria'k ekarri ebazangogapen eta AMETSAK, basterralde orretan besteburu batzuetan sartu arte alegindu zan ezin bestean.

Ta egia da, LUR ederretan jausi zan AZI ori. Lurori gertatuta egoan tokian, LUR FIAGARRIAN jausizalako.

Idaz-buruak zeintzuk ízango diran.

Lenengo aztertuko dot bere jaio-etxea, sendia, ze-lako okerra edo istripua euki eban írugarren urtean.

Geroago lenengo ikasketak jaiotokian, ze maixu-kin topatu zen, ze zailtasun euki eban: dana ikasi bearerderaz. Lenengoz atzeraka aundia izan zan, baíñabere borondateak, naita zaila ízan, dana aldendueban. Amabi urte beteta joan zan APAIZ-tegira edoApaíz etxera.

Gazteizko Apaíz-etxe barri-barrian, nolako zelakoMaixuak eukí ebazan, ta onein ERAGIPENA beriza-keran.

Gero eldu yakon, orduko gazte guztieí bezela,gure anaiarteko guda zíkiña, ta orduan aurkitu arriskuizugarrian, alde batera edo Franko'ren aldera geldítuzanean.

ITZ bat ezan bearrean, beste bat esan baeban illa-razí edo garbituko ei eben tíroka. Orduan giroa olakoa

zan, baiña aldi onean berba egin eben ta salbau zanbestaldera joateaz.

Guda denboran talde bietan egon zan ta ALBOKOlanetan ta ganera alboko gudariakin. Zergaitik ori?Begi batetik ez ebalako ikusten, guztiz itxua eukanbegí bat. Arríkada batek, íru urte ebazala, galdu egineutson.

Baiña denbora onean, bere arremanak jende edogazte guztiekin ízan ebazan, ta oneíkín bai onakin tabai okerrakin, ikastetxean baiño geiago IKASI ebaladiño berak, Tratu au izan ei zan ikaskai etxe onenetaí-koa. Ikasgabeko gaztea, edozein aldera joaten da etaber ZANTZUA edo MARRA betirako izten dau.

Orregaitik bere oldozmenetan diño: GIZONALAÑAK AUNDITU EDO URENDU EGITENDAUALA TA GIZARTEAK ABERETU EDO AS-TOTU.

Ta oríxe jazoten da askotan gazteen arteko ARRE-MANETAN, ala-ta-be EZI bakoak ba'dira.

Bere ikasketak amaitu ebazanean mutíl orrenGOGO izan zan LOBAINARA joatea, geiago ikastenedo jakintza osotuten.

Baiña Gazteizko Gotzainak esan ei eutson: ZUARRASATERA, ta KITU. Erri orretara eldu ei zan1941'eko íraillean, FALDERTXO bat eskuetan ebala.

Onelan, azalduko dogu, pízkaka-pizkaka bereApiztegiko Maixu Lekuona, euskalzale izugarria,Jose Miguel Barandiarán Antropologoa eta AgustinZubikarai. Onek, diño, asko lagundu eutsoala ABA-DE-DEIA aurrera eroaten.

Arrasateko asiera oso zailla izan ei zan alde guztíe-tatik, bai erriaz ta bai bere apaiz-lagunakin.

Geienak izan zíran ASMO BERRIZALE izanzalako, ta geienetan abadeetxetik kanpora ibiltzen za-lako. Ori ez eben ikusten ondo bere lagunak be.

Apurka-apurka jentea oituratu zan gure abade be-rria íkusten etxean ta kalean, bere zerigiñak ondobetetan ebazala.

Gura eban lanean bai eleízan ta bai gazteen arteanondo FINKATU ta gogortu zanean, ordutik aurrera,gauzak edo zeregíñak así zíran beste-aldera bíurtzen.

2

OMENEZ

Gauzak ondo joiazanean, aize txopan edo esku-aldera, orduan etorri jaion poza, eta alaitasunean bizizan.

Emen gura neuke GOGORAPEN LIBURUTIK,oso sakonak ta interesgarriak dirakako, ondorengobatzuk atera, guztion onerako izateko Liburu orrengaiak oso interesgarriak ta MAMINTSUAK dira.

Denboraz ta Jainkoaren laguntzaz, LAN eder tazintzoari astinaldi bat emongo jako.

On Jose Maria'ren AMESIK beroena ta zakonenaau izan zan: GIZONA, GIZON EGITEA.

Gizonaren BIOTZA izan daitela Jainkoarentzat tabere buru azkarra ta argia ta eskuak lan trebea egi-teko.

Gizonaren ABERASTASUNAK lanetik etorribear dauala ta guztion aberastazuna be bai. BerakSORTU ebazan industriak aurrera jarraitzeko naita

KONPETITIBOAK izan, aurrerapen aundia egingodabe gizon jakitunak eta trebeak.

Lenengo gura eban gaztedi ikasikoak, trebeak la-nean, ta gero lan on IRAUNKORRA izan daiten Di-ru-etxe edo KUTXA bat sotutea.

Auxe azaldu edo manifestau ei eban bein batzarbaten. Ta geienek barrezka asi ei ziran. Ta batekitandu ei eutson: Jauna, nundik atarako dogu ba di-rua, gu txiroak izan da?

JARRAIAN, JOSE MARIREN ERANTZUNA:EUSKAL ERRIAN ARRIPETATIK IRTENGODAU DIRUAK. Danak edo geienak MARMARKAasi ei ziran ta barrezka be bai.

Azkenean nok errazoia? Gauza edo gai guztiokikusiko doguz bere sasoan.

ETXEBERRI'tar ISIDORO'k

MEZEA SAN ANTON PARROKIAN

EUSKERAZALEAK ALKARTEA'ren Zuzendaritza Batzordeak, 1991'ko epaillaren 7'an egin-dako batzarrean auxe erabagi dau: Datorren illearen, jorraillaren zazpian Pazko igandetik urrengoadan igandean eta San Anton'go parrokian 12'etan mezea eskiñi Jon Erramun Urkijo'ren eta Jose An-tonio Montiano'ren aide.

Biak gure Alkartearen sortzailleen taldekoak izan diran ezkero, esker onez eginten dogu ospaki-zun au eta Alkarkide guztiai egiten dautsegu dei egun orretan mezara etorri daitezan.

EUSKERAZALEAK

3

EUSKERAZALEAK

URKIJO TA OLANO'tar JON ERRAMUN

Miguel Angel Astiz Eugenio Lopez Jesus Oleaga Juan R. Urquijo Leopoldo Zugaza Jose Antonio Montiano

Bizkaitarra ta ikaslea

Urkijo ta Olano'tar Jon Erramun Begoña'n jaiozan. Begoña Bilbao'gaz bat egin bako eleizaldea za-nean. Beraz, Foruak ebazanean. Eta bere bizkaitarta-sun sakona eta Euskalerriaren maitasuna an beraga-natu ebazan, bere zendiaren barruan, oitura jator oneben eta.

Deustu'n egin ebazan Legeetako baimendun iza-teko ikasketak eta Merkataritzarako Goi-MaillakoEskolara be joan zan. Argitalpen eta irarrizko lanenarloaz arduratu zan. Bere egiteko guztien gaiñertikUrkijo'k euskal kulturearen aide egin eban lana azpi-marratu behar da. Bibliografiazko azterpen zeatzarenbitartez ikerketa baliagarriak egin ebazan, itzalezkogaitasuna alortuz.

Euskalerriko adiskideen alkartean

Euskalerriko adiskideen alkarteak urteetan zearbere lendakari izan zanari omenaldia egin gura dau-tso.

Garrantzi aundiko urte bitan, 1975/1977, alkartea-ren Zuzendari izan zan. Aldi-une on erdibidezko ga-rai korapillotsua izan zan.

Laterri maillan bere arlokoen artean osperik geiendauan eta zarrena dan erakundea berbiztu eta indar-tzeko egin eban lan kementsu ta gogoz.

Omen on egiteko argitaratu da "Textos" idazpu-rua daroan liburua.

Omenezko liburuaren gaiak

Mota ezbardiñetako lanak eta gaiak aukeratu diraliburu on osotzeko, baiña lan guztien barrenean argiikusten da lurrari eta jenteari begira berak dauan mai-tasuna eta euskerearen geroko bizitzeari buruzko ar-durea.

1990'ean irarkolatik urtendako liburu onek, 317orrialdetan lan irakurgarri asko dakaz eta irudiakazondo apainduta.

Euskerazaleak Alkartean

Ez doguz aiztu bear berak egindako beste lan ga-rrantzitsu batzuk.

Euskerazaleak Euskerea erabiltea indartzeko Al-kartea sortu zanean, an egoan Jon Erramun Urkijosortzailleen artean. Sera izan zan aldi bateko lenda-kari be, arlo oneitarako ezelako laguntzarik artzen ezzan aldi aretan.

Euskerazaleak Alkarteak itzaltasunik aundienazeta maitasunik beroenaz gogoratzen dau Urkijo'tarJon Erramun.

"TEXTOS" Liburutik artutaOlazar'tar Martin'ek eratua.

4

ARAZOAK

egunerako atzeratzea erabagi eben, ea epe orretanitzultzaleren bat agertzen zan. Gerotxuago ni izannintzan deitua Sullivan'egaz berba aldi bat egin etabere autortza bear zan lez antolatzeko. Laster alkartugenduzan gure gogoak eta bertan erabagi genduanzein zan jarraitu bear zan bidea.

El ziran asko egin jakuzan itaunak eta biok, ainondo alkarturik, laster adi-erazi gendun gizon areik,Sullivan SEVEN SEAS SPRAY'ko ítxasontziko itxas-tar bat zala eta ontzi ori Santoña'ra etorri zala, EuzkoGudariak Frantzi'ko kai-alderen batera eroateko.Santoña'ko ur-kolko barruan eta kaietatik ain urrunegon ziren azkero, euren ontsí-naguzi edo kapitana ' ribaimena eskatu eta lurreratu zirela bera ta bere lagunbi. Lurreratu orduko, gudarí talde bategaz alkartu etaardaua edaten asi ziran; berak larregi edan eban etakonturatu zanerako, espetxean aurkitu zan gudarie-kaz batera.

Bere ontziko lagunak ez ziran beragaz agertu eta,bear ba da, ontziratu egingo ziren bera espetxeratuaizan baño len. Bere sakelean aurkitu jakon izkillu edopistolea, gudari batek emondakoa zan ba, uretarajaurti baño len berak eskatu eutson, gudako gomutakiedo souvenir bat lez gordetzeko.

Ez dodanlez siñísten gizonen arteko asko eta asko-rengan, níre eztabaidak dodaz, Sullivan'en arazoanizango ete zan berarenganako erruki txikienik. Ia, iaziur nago berak eta nik sartu genduan GOL A izanzala beretzat egín zan "mirari" bakarra.

Bizí garen Ludi zoro onetan, bakaízkeri, gogorkerieta gorroto lar-egi darabilgu eta orrexek diñost zíurnabillela Mundua'ren ikusmen illuna ain argi ikustendodalako ba, gizon zoro lar-egi dabil gure inguruetanaske ta zoriontsu, euren eginkizunak aiñ errukior ezba'dira be. ZENBAT GOGORKERI EGIN DIRANPOLITIKOEN ARTEAN EUREN AMORRUAERAKUTSIZ. LOTZAGARRI, GOIBEL ETA MIN-GARRI, BAÑA, ZORITXARREZ, EGI ASTUÑ AS-TUNAK.

Egia maite dauen edozeiñek bere inguruetara begiratzen ba'dau, oso argi ikusiko dau ník emen esaten

dodana egi utsa dala ba, barri onek edonoz eta edo-non jazoten dira gaurko egunetan.

On Pablo Castellanos'ek oso argi esan eban: BEA-RREZKOAK ETA APALAK GAREN ARTEAN,EMEN, OR EDO AN ERABILI, AZPIKOTZATARTU ETA ODOLA EDATEN DAUSKUE ETABATZUTAN TXALOTU, GORATU ETA GOI-MAILAKO TOKIETAN BE IPINTEN GAITUE;baña, IÑOZ JAUNTXUEN ESANAK EZTABAI-DATU EDO EZEZTZEKO BIDERIK ARTZENBA'DOGU, ORDUAN EZ DAGO ERRUKIRIKETA LEN GORA ALTZA GAITUEN LAGUNAK(?) IZANGO DIRA GURE IZENA LOITU ETAGURE AURKAKO AMORRURIK ANDIENAERAKUTSIKO DABENAK. Askotan euren zorota-sun andienean sarturík ez dira gelditzen zu onda-tzeko bídean jarri arte... eurak egíndako loikeririk an-dienak zure lepoan jarriz.

Orregaitik oso gatx da niretzat erri andien ondasu-netan siñistea. Erri txiki asko daukiez euren menpeanazpiratuta eta euren zuzendaríen buru gogorrak ezdabe iñoren eskubiderik ezagutu gura edo ontzat artunai. Orrexegaitik dabiltz ganera, euren irriparre taberba koipetsuak erabilliz, guk, euren eritxiz, eginbear geunkena írakatsí guraz. Gure aurkako diren po-lítíkarí oneik gure irakasletzat sarturik or dabiltz gumutil okerrak, eskola bakoak eta atzeratuak garalaesaten eta onek esan gura dau... GURE ARAZOAK,GURETZAT, ONDO DOAZELA. Ortan ziur egonbehar dogu ba, ez dago eztabaidatu bearrík.

Kontuz ibilli bear dogun ordua da, gure esandakoaurkako polítikoek: "ZELAKO MUTIL ONAKBIURTU ZARIEN" DIÑOSKUENEAN. Orduan, be-giko, jakíntsu eta aurreratuak biurtu gareala ta koipe-keri lar-egi erakusten dauskuenean, argi ikustendogu, gauzak ez doazela, guretzat, joan bearko liranlez.

Ez dogu gure lepoetan xartakotxurik bear; beardoguna da gízontasun, zíntzotasuna eta legeak ontzatartuak ízan daítezela. Dan-danontzat bardín.

KEPA

6

ARAZOAK

LEKU BATZUTAN LAR,BESTE BATZUTAN GITXI-EGI

Ezbardintasun andiegiak asmatzen dira Mun-du'ko biztanleen artean: baltzak eta zuriak, aberatzaketa txiroak, luze ta txikiak, lodi eta argalak, arro etaapalak, Euzko'tar eta Frantzez edo Espania'rrak, bearlar eta gitxiegi daukeenak eta abar eta abar...

Zori txarrez auxe ikusten dogu askotan eta aldi ainluze ez dan baten, DEIA egunkarian auxe entzunbear neban: "LUZEEGIA DALA USTE DOT ETA,BEAR BADA, EZINGO DOGU ARGITARATUZUK DAKARZUN ESKUTITZ AU, "CARTAS ALDIRECTOR" ATALEAN. Nire ustez, bizibidetzat iz-parlari direnengandik ídazlan larregi dabela esan guraeben eta guretzat, doan barri-emole izan gura dogu-nentzat, ez dagola lekurik. Enago ziur baña, ník orixeulertu neban.

Beste alde batetik, ZER izpar-illerokoan irakurrineban: "BIZKAIERAZKO EUZKERAN IDATZITAPOZIK ARTUKO GEUNKEZ LANTXUREN BA-TZUK".

Au ikusirik, ba noa DEIA'ra gazteleraz bialdu ne-ban luzeegi eta orrexegaitik argitaratu ezíñezko izanzan ídaz-lan a euzkeratu, ZER'era bialdu eta ea argita-ratzen deben.

Olantxe iñoan nire ídazlan, ain luze, arek:

"Cartas al Dírector" atalean, otsailla'ren 9gnekoDEIA'n eta 22gn. orrialdean irakurri neban R. Ar-mandegi'k izenpetuta, oso begíko ízan jatan idazlanbat. Ni beti izan naz egi-zalea eta nire ustez kondairaidatzi bear danean, emen eta an egí uts utsak batu etaguzur barik idatzi bear leitezke Orrexegaitik ba noa nibe argi apur bat geiago R. Armandegi 'ren lanari gai-netuten.

Armandegí'k oso ondo íñoan lez, España'n izanzan anaiarteko guda-aldian, Santoña'n eta gugaz ba-tera atxilotua izan zan Bilbo'ra gudarien ondoan etaEuzkadi'ren alde burrukatzen etorri zan Iralandargazte bat. Oso ondo ekian gazte arek Euzkadi'k bereazkatasuna lortu gura ebala eta orretan, berak be, zín-tzo-zintzo "jokatu" eban. Nire buruak utsík egitenezpa daust, Irlandar gazte a M.A.I. Irrintzi gudarien

taldean lerroraturik egoala uste dot. Txíle-Euzkotareta beti gazte dan Gabino de Artolozaga izan zan gu-dari-saila'ren burua. Irlandar gaztea, jarraitzen dau,Armandegi'k Bilbo'ra etorri eta edozein biozdun gu-dari bat lez burrukatu ondoren, Frantzi aldera jaurtiaizan zan bere jazokuntza oso bakarrezkoa izan zalakoeta batez be bere erritarrak Franko'ren aldeko zira-lako eta eurentzat España'ko gudea gurutz-gudaldibat lez eukelako.

Parkatu baña ni enago ados Franko'ren aldekoakIrlandar onen arazoan eta gu guztion zeregiñetanerruki txikiena erakutsi ebenik. Zori txarrez, ur-urru-tik bizi izan neban gure epailletzat jarrí ziren sai an-tzeko gizontxu areik ezarri edo leporatu euskuenerrukigarrizko bizitza. A. bai zala izu edo ikara-aldia.Ala ez? Gízon arein artean ez egoan íñorentzat iñon-diko erruki edo on-zaletasun txikienik be. Ganera,ainbat azken urteetan ikasi dot, zorítxarrez, gure in-guruetan gízon on-zale baño gosezto edo tripazaigeíago bizi dala. Santoña 'n eta oso pozik iruntzikogeituen sai antzeko gizon talde aien tartean, nik daki-danetík, ez zan íñor agertzen iñoren alde gogo onaerakusteko borondateagaz. Eta Sullivan gixajoa'riziur-ziur jazoko jakon KONSOMOL'eko Ruso'taritxas gizon batzuri jazo jakena: PUERTO DE SANTAMARIA'ko zar, loi eta íkaragarrizko espetxean gugazbatera, ainbat sorrí il eta egun luze ta illun asko ígaro-

tea. Hítler eta Stalin'ek euren arteko itunpena ízen-petu ebenean euren auzpetako erririk geienak erdí-bitu eta Alemania eta Rusia'ren menpean sartu ebe-zan. Konsomol'eko itxas gízon areik be orduan izanziren euren errietara bialduak. Asko poztu nintzaneuren azken zoriagaz, baña ordurarte gixajo arei jazojakena, lotzagarri eta oso mingarria izan zan. Baña,zori txarrez, egía, negar egítekoa eta kondairan izkiandiekaz idaztekoa...

Eta Sullivan'i bere agermen edo autormena egi-teko ordua eldu jakonean, ez dakit zelan baña bereepaílletzat agertu zireneí buruan sartu eutsoen berakez ekiela gazteleraz berbarik egiten edo ez ebala eleorí ulertzen. Orduan, Sullivan'en arazoa bi edo íru

OMENEZ

URIARTE TA IZA'tarKEPA AITA

Uriarte ta iza'tar Kepa aita, frantzisko'tar euskaldun abertzalea, gudarien kapellauizana, lur santutik igon dau aitaren etxera, betiko Jerusalen'era.

Lur Santuan

Urte batzuk dirala, 1980n. urtean, Lur Santuraostera bat egiteko aukerea izan neban. Ara joatekoerabagia artu eta laster esan eusten an egozan Fran-tziskotar euskaldunak agurtzeko, aiztu barik, batez beArtaraz aita eta Uriarte aita íkertzeko bidea eskiñieusten eta nik bide ori artu neban. Orduan Arratia'gazlotura berezia neukan euki be, bertan Zeanuri errímaitagarrían amar urte igaro ondoren, neure bíotza-ren zati on bat neukalako.

Esan eta egin. Naizta gure iker-aldiak astíz ondoneurtuak izan, Belen'era eldu gintzazanean, antxeaurkitu neban Aita Kepa Uriarte. Segundo batzukbaíño ez nebazan izan beragaz berba egiteko, baíñaune baten auxe esan eustan: Itxaron egístazu apur ba-ten. Bera barrura joan eta an zerbaít artu eta barriroetorri zan. Nire eskuetan agurtzaren garauak ezarriondoren esan eustan: Artu egizu au neure gomutaga-rritzat. Orio-mendiko landaren garauetatik artutakoazurrakaz egindakoa da. "Eskerrik beroenak emonondoren, agurtu neban biotzez Uriarte Lekaíde eus-

kalduna eta ez dot ezer geíago jakin, bere eriotzea da-la-ta Uberuaga'tar Ander aitak DEIA'n idatzi dauanidazkia irakurri arte.

Ezin itzi nik ezelan be aldízkari onetan bere gomu-taz zerbait idaztea eta nire adiskide dan Uberuaga'tarAnder aitari neure esker ona agertu barik.

Jakituna ta laguntzaillea

Ander Aitak misilen zaratea gogoratzen dausku.Izan be Israel'en aspaldikoa dogu guda-giroa, orduanbe beti inguratzen ginduezan guda-burdiak. Orain,Irak'eko guda amaitu dan ezkero, laster eratuko dalauste dogu bake-ekintza eta ondoren ona opa dautsaguekintza orreri, Jaunaren Erriak bizitza barria izan da-gían eta an diran Kristo'ren gomutaki bizi ta beroeniraupen ziurra ta ikertzeko era ona izan dagien.

Uriarte aítak "buru otza ta biotz beroa" eukazaladiño Ander'ek, eta nik asko ezagutu ez arren, olakozerbait geratu zan berari buruz nire barruan be. Aradoazen bidelaríai laguntzen 52 urte igaroteko, biotzberoa bear da, benetan.

Aita Uriarte'k ez ei eban bere euskerea galdu etagaiñera gaztelera, italiera, frantzera, anglandera, doí-txera ta eberkera ikasi ei ebazan eta orrez gaiñera LurSantuan egin diran arkeolojiko billaketa lanetan egu-neratuta bizi Euskalerrian jazoten diranen barriak beegunero artzen dauzala.

Mundu guztian

Zenbat euskaldun munduko alde guztietan, ba-tzuk fedearen laguntzan, beste batzuk lanean, bestebatzuk errigintzan! Frutua ugari emoten eta zabal-tzen dau gure erriak mundu osoan. Gauza pozgarriaguztiontzat.

OLAZAR'tar MARTIN'ek

EUSKERAZALEAK

1990'eko EKINTZAK

Gabon Jaun-andreok:

Ona einen gaur, joandako urtean "EUSKERAZA-LEAK" erakundeak egindako ekintzen azalpena.

Euskal ikastaroa

Erakunde au sortu zanetiko oiturari jarraituz, igaz be1990-1991 ikastaroa euskeraz asi genduan. Azken aldiotanoikoa danez, ikasleen izen-emotea ez da izan geuk guraizango genduan beste ugaria, baiña leku guztietan kupuru-urritze on ikusirik, ontzat emoten doguz arlo onetan jarridaguzan aalegiñak gure euskerea zabaltzeko, eta Bizkai'koeuskerea dagokion maillan ipinteko.

Euskal astea bizkaieraz

Oikoa dan ezkero, igaz be Eskolapiotarren Bilbao'koikastetxean, Azilla'ren azken-astean atondu genduan asteau urrengo egitamuaren arauz:

26'gnean: Gure kondairaren irakatsiak (Oñatibia'tar Manu'k)27'gnean: Baseleizak Bizkaia'n (Zubikarai'tar Augustiñ'ek)28'gnean: Euskaldunak eta balea (Arrinda'tar Anes'ek)29'gnean: Abadeak eta elertia (Onaindia'tar Santi'k)30'gnean: Kofradiak (Olazar'tar Martiñ'ek)

Zortziretan ospatu ziran itzaldiak, eta azkenean gai ba-kotxari buruz, entzuleen artean alkarrizketa entzungarriakizan ziran.

Itzaldi orreik, gure aldizkarian "ZER" en argitaratzenasi dira, eta jarrituko dabe danak emon arte.

Gaurko eretia ustiatuz, agirian ipiñi gura dautset gureeskerron bizia, Eskolapiotarrai, ikastetxea gure aukeranipinteagaitik dalako Euskal astea ospatu zeiten. Eskerri-kasko bene-benetan.

Ipuin-sariketa

Igaz be, ezin ospatu barik itzi aspaldiko sariketa au,idazleak ugaritzeko gure irakurleen artean, ia ekiñaren-eki-ñez bear dogun idazteko zaletasuna sortzen dan.

Lau sari izan dira, eta oneitxek alegia: 1'goa 40.000;2'gna 30.000; 3'gna 20.000, eta 4'gna 10.000 laurlekokoa."ZER" aldizkarian argitaratu doguz irabazleen izenak etalanak.

Egutegia

lanak atondu eta Bilbao-Bizkaia Aurrezki Kutxak argita-ratu dau. Oraindiño artu ez dozuenok, eskatu dalako egute-gia edozein Aurrezki Kutxatan.

Beti lez, Olazar'tar Martin izan dogu lanen alkartzai-ilea.

Durango'ko liburu azoka

Urtero ospatzen dan azoka onetan, "EUSKERAZAIN-TZA"—"EUSKERAZALEAK" tartekoak izan gara Gabo-nilla'ren asieran. Polito saldu dira gure liburuak, kontuanarturik batez be, euskeraz irakurle gitxi dala. Esan beardogu, Zubikarai'ren liburuak arrakasta andia izan dabela.Aurten be azoka orretara joateko asmotan gara.

"ZER" aldizkaria

Ona emen poza dakarkigun gure illeroko maitia. Eta ba-rriro be esango dot beti autortu bear dana aldizkari oneriburuz. Euskal erakundeek gure bizkaiera zapusten dabe-nean, bizi izateko eskubidea merezi ez bai'leuan, eta Biz-kai'ko seme-alabak eurena ez dan euskerea indarrez ikasita erabilli bear dabenean, ez dautsagu uko egingo lurraldeonetako euskerea erabilteko eskubideari.

Gure artean ekintzarik kutunentzat dogu aldizkarioneri eustea, bizkaieraz argitaratzen dan aldizkari bakarrada-ta. Eta iñoren abotsa gure bizkaieraren aide entzuten ezbada be, jarraituko dagu bidegabekeri ta itsukeri on agiriansalatuz, eta biderik onena danlez illero-illero Bizkaierareneuskerea argitaratu daiten aaleginduz.

Ainbat eta ainbat euskaldun jatorreri eskatzen dautsatemendik, euren idazlanak bialtzeko.

Laguntzak

Asmorik onenak izanda be, ez litzakez ezertarakoizango dim barik. Augaitik ba, bazkide guztiai eskatzendautsegu urteko diru-saria bialdu dagiskuela, oiko bideakerabilliz.

Ezin aipatzeke itzi emen, Bizkai'ko Foru Aldundiarendiru-laguntza. Izan be, zeozer egiteko gai ba'gara neurriandi baten ari zor dautsagu; bioakio ba gure eskerronarenautorpen agiria, eta aurten be izango al dogu oiko laguntza!

Badira bazkide batzuk diruz esku-zabal laguntzen daus-kuenak be, eta Batzorde onen ozenean eskerrikasko bio-tzez.

Besterik ez.Onezkero eskuetan izango dozue 1991'ko egutegia. Ur-

tero argitaratzen dan euskal egutegia, oi lez erakunde onek ZIBIRI'tar IÑAKI'k

8

OMENEZ

Juan Ramón URKIJO OLANO BE,JOAN JAKU

Sarritan lotan eta guzurrezko bízitza baten sarturik ibil-ten garenean, zenbat amets egíten dogun gizonezkoen ar-tean, baña, itzartu edo zentzunak barriz artzen gaituenean,laster konturatzen gara zelako Ludían bizi garen eta, orduanbai, oso argi ikusten doguz gure inguruetan jazoten direneginkizunak.

Izango dira bear bada ogeta bost urtetík gora, ba Franco'-ren nausitzar edo gogorkeri aldietan izan zan, gure Euzkereaain zapaldurik egoanean, EUZKERA-ZALE ziren gizon ba-tzuk alkartu eta gure ele edo izkuntzaren alde lan egitekozin-egin abela.

Gogoan dodaz ondiño gizon aien arteko izen geienak:Josu OLEAGA, José A. MOÑTIANO, Adrián ZELAIA, Mi-guel Angel AZTIZ eta euren arteko zana Juan Ramón UR-KIJO OLANO jaun goragarria.

Ni enaz iñor URKIJO jauna lako gizon ospetsu batek ira-bazi eta merezi daun goratzarre bat egiteko, baña, nire txiki-

tasunean bada be, nire eskubideak dodazela uste dot berarengan ikusi nebazan arazo batzuk argitaratzeko.

BERA ZAÑ BIOTZ APAL-APALDUN GIZOÑ BAT;BERE EZPAÑETAÑ BETI ERAKUSTEN EBAÑ IRRI--BARRE DOÑTSU BAT; IÑOZ BE ENEBAÑ EÑTZUNBERE ABOTIK URTEÑDA BERBA LOI EDO "TAKO'-RIK"; BERE ÑORTASUNA ÑEURTZEKO, NIRE USTEZ,EZ DA EZAGUTZEÑ ONDIÑO BEAR LEITEKEN ÑEUR-KIÑIK, AIÑ AÑDI-AÑDIA ZAN BERA.. ETA ZENBATETA ZENBAT MAITE EBAZAÑ GURE ERRIA ETA EUZ-KEREA! EZAN IZANGO, BEAR BADA, ABERTZALEALDERDIETAÑ SARTU EDO KIDETUTEKO (ni enin-tzan ain sakon sartu bere barneko arazoetan) BAÑA BEREEUZKO ZALETASUÑA, EDONONDIK IKUSTEÑ JA-KON.

Aldi aretan Abertzale asko agertzen ezpazan be, euzko-zaleren batzuk agertu ziran eta, eurei ezker, EUZKERAZA-LEAK taldea legebideetan jarri zan. Eta, abertzale batzuenlaguntzagaz (on Karmelo Etxenagusia, Makua, Abeletxe,Izaola, Arrieta, Peña, Zugaza, Berrojalbiz, Elgezabal, Muni-txa, Alkorta, Malaxetxebarria, Goti, Arandia, Egurrola etaabar (parkatu eiztazue izen batzuk aiztu jatazalako) Bilbo,Vda. de Epalza kalean asi giñan ikastaro batzuk emoten etaeundik gorako oarkari edo "monitor" urten ziran euzkerazkoikastaroak emoten asteko, neurri naiko onekoak zirenak.

Gerotxuago ainbat alkartu zan EUZKERAZALEAK tal-dearen barnean eta guztien artean batzorde barri bat autatuondoren, alegiñak egin ziren Bizkai'ko agintarien artean erri-

-laguntzaren eske, baña zoritxarrez, EUSKERAZALEAK'tikurteten ziren abotsak, eziran ondo edo gogoz entzuten etaorrexegaitik talde onen bizitza estu ta larria izan da eta daorain be, diru aldetik begiratzen jakonean... Ori alan izanarren, Colon de Larreategi kalean, EUZKERAZALEAK tal-dearen etxean, millaka ikaslek egin dabez euren lenengoikasketak Euzkera ikasteko asmoz.

Gerotxuago beste talde batzuk be agertu ziren eta, onekbai, onek iñon diren diru-laguntza andiak izan ebezan gureBizkai eta Euskadi'ko buruzagi edo agintariak bitarteko zi-rala.

Ortik zear dabil ainbat Bizkai'tar gizon ospetsu eta andi-tzat doguzenak baña, eztatik ba on Juan Ramón'ek beste lanegin ete daben Bizkaia, Euzkadi eta Bizkai'ko euzkerearenalde.

Izan dira bai Euzkadi'n ainbat gizon ospetsu euzkerearenaldeko lan andiak egin dabezenak eta euren arteko bat, zalan-tza barik, Koldo MITXELENA izan zan. Euzkera batuarenaldeko bultzagille sendoenatariko bat izan zan arren, bere az-ken aldietan argi jakin arazi eban euzkalkiak lantzen azi bearzala euzkerea aurrera atara gura ba zan. Ortan beingoan eki-ten ez ba dogu, Euzkerearen eriotza laster eta pozik norbaitekospatuko dau. Orain be esan, idatzi eta entzuten dira noizeanbein, Mitxelena'k esandakoen antzeko berbak, baña, non as-matu eta ikusi geinke Bizkai'ko euzka kiaren alde ezer egitendan tokirik?

Euzkerea benetan maite dogunok, ortxe ikusten doguoraingo aldietan akats eta uts-unerik andiena. Ñire ustez,Bizkaia'n eta Bizkai'ko erriarenak diren dirutzak or zabaltzendira Bizkai'ko euzkerea ito-bearrean dabiltzen batzuen ar-tean. Eta zuk, on Juan Ramón eta zure len esandako aiñ aipa-garri diren adizkideen artean, Bizkai'ko euzkerea zaindu etazabaltzeko antolatu zenduen EUSKERAZALEAK alkarta-suna, or dabil beti txikiska eta txiroak dabiltzan lez emen etaor ateak jo eta diru apur baten eske. Batzuk erantzuten dabebaña, zoritxarrez, oso gitxik eta ganera ezin da askorik batu...LOTZAGARRIA, BAÑA EGI GORDIÑ-GORDIÑA.

Euskeraren egoera larri, illun eta neketsu au garaitzekoainbat aríñen alegiñak egiten ez ba dira, euzkal erriak, noiz-bait, epaituko gaitu eta lotzagarri izango da norberaren izenaerrudunen artean ikustea.

Ziur nago Urkijo jauna, zulako gizon batzuk izan ba gen-duzan gure agintarien artean, gure izkuntzaren atorkizunasendo ta indartsuago ikusiko gendukela.

Gero arte Urkijo jaun maite ori, ez zaitugu aiztuko.

KEPA

9

OMENEZ

MARINO LEJARRETATXIRRINDULARIA

Gure mendiak eta ibarrakitxaropenez betiak,bizitz ederrez ta osasunezagertzen dira jantziak;zenbat alditan ikusi dozuzgure lur ta arkaitz aundiak,egitura ta sendotasunezargituz bizitz bidiak.

Dana da eder, oro da sendo,Anbotoko aitz zuria,mendi magalak eta íbarrakitzez azaltzen loria;euskaldun lurra, izadi oro,deika zeunkan adoria,zer egin neike errí onetanegin zendun galderia.

Era onetan goratu dozuzure odolez endia,Luz de Ardiden izango dozubizitzako eguzkia;oroz goitikan zuurtasunezarritu dozu jentia,berez, zentzundun jakatu dozubideak zear egia.

Lur bitartean bídeak ziranzuri deika barreneraMarino, bildurrik barikgure zear babesera;gure erria goratu daigunalbílídade erara,ta zuk, leialki, onartu zendunabots onaren gisara.

Geroztík, gogoz, jorratu dozuzibar, aldatz ta gallurrak,zuri begira, miñez, itzíríkEuskalerriko bazterrak;erri onetan eratu zíñanburu, bíotz ta azurrak,gizontasuna eta zentzunaizanik doai jatorrak.

Lejarreta'tar Marino Jauna

Abegi onez artu egizuz euzko anaiaren bertsoak.Erbestetarrak ez zaitue, ez aitatu, ez aipatu zure egi-ñen erara. Baiña Euskalerria zugaz bat eginik ikusidot egunerik egunera.

Nuntarra zaran, argí, geratu da, eusko aritza legezsendo ta zindoa. Bízikleta garaitza eder ta pozgarriada, baiña biderík bide euzkotar gizontasuna idatzítata lurrari ezarrita iztea, askoz, zabalago ta bikaiñagoada.

Marino, ekin ta jarrai ta aurrerantzian be almeneder orren bitartez ízan Euskalerriaren gizon eta ar-gia.

SOLOZABAL'dar PAULIN'ek

1 0

BERTSOETAN

ETXE ZAARRA

Orma loka akust, ia jausía,etxeko zaar, aízeen kabia,joanaren aterpe goibelat'urtez beteko arrí zimela.

Oroí galduen obi lur joa,asunez beteko abaoa.Basoaren, antxiña, zuzua;gaur sasítzan erroa galdua.

Etarteko aga irotuankabi bat dok perra erdoilduan,uts eta suila, kune bakoata, otzarren, negarrari joa.

Jo au betíko epelík ezakta tristura astunen euri lasakeriopetu au golpe erailezizarreri negar eraginez.

Aín akust gainbera ta ítsusí!Elaíek ondo joek ikusiire gaurko negute aroaba litekela betirakoa.

Iru-lau golpez astinduko dotnire lepoko atzo arroaeta sute gorira jaurtíkourte joanon arrabarroa.

Poz-pozik zirikatuko garra—zenbat adar ustel t'orri xirpil-beti-betiko daitezen erreaínbat samin bizi ta mosu il.

Eta nire arima zaarrerapozak —bete-beteko aíze-bal-joko, argiz betez baster oro,ate ta leioak zabal-zabal.

Eta betiko aldenduko dotnere azurron ordu astuna

Mosuka daukok untza lízunaarrí zaarren maítale kutunata maspar zaarren puntan igaraínbat ezpanen poz ta irríbar.

Sutondoko mukur ondakiñaaspaldí dok auts arre egiña,baita ere aspaldi itzaliakogí t ardaurik bako argíak.

Aspaldí deuat entzuten miníkintziri larríetan bilbilikeskon gelako sutegi illaeta maíte kantuen ixilla.

Aíze golpez baítok aldegíñamosu beroen lurrun aríñata alper-alperrik bíllatuko ikgarbítuko auan maírasunik.

Mendiko etxetxo zaar aaztua.erriaren aríma galdua.Ba oa adu txar guztien anaierio-arra eziník garai.

DOANA DOALA

t'arnas barríekin kokoratuaizerik Garbienen lurruna.

T'eguzki beropean ibilko,esku erne, urre printzen billaargi golpez eta ukabilkaastintzen ílluen izkanbílla

Urte zaarreri uko egingota begí okerreri entzungor.Amets zuririk ederrenarengorakoarí eutsiko gogor.

Ta egun barrien bílla joko,lengorik ezer dandana aaztuta,masparperik masparpe pozarrenzuku gorriekin mozkortuta.

Mendíko etxetxo zaar aaztuaarrien kontrako pekatua.Ixil bakarrak jotzen au gogoreure aterpe galduen zigor.

Arri moltzo arrakalatua,basoaren zaurí gogortua.Eure illundurekin mendiazikintzen dokan orban andía.

Iñoiz ba íntzan i arri zaarra.ogi gozoenen mai bakarra.Gaur, nora ezinean ta bildur,mutu-mutu ta begi labur.

Ñeke astun bat dok orregaítikeure arrakaletan zintzilik.Zeruaren zama nabarmenata egun argiegiarena.

Orregaitík ago gauaren zaí.Bake ixil betezko loanai,mendiko etxetxo zaar aaztua,basoaren zauri gogortua.

Gaurko mosuak ditut nik gurenjoandakorík ez baitot eder,negu zitalek astin bait naueez dakit zenbat millaka bíder.

Gogor jarraituko argi billaizango dala dakidalakotarterík tarte birrintxoriknere unetxoen pozerako.

T'ametseri gogor atxikiko,arri zuriz tellepe bat eginnire zoroaldi zoroetanekaitzak barriro jo ez nadin

GURARIAK

Ñík gaur nai neuke ízan aize firifriasoloko olatuetan udalengo eresi.Argi eze bat bakar nire alaien esílegunkiro laztantzen zabuka dan garia.Ñik gaur nai neuke ekí garbí goriagoizbarriak zauritzen urre utsezko gezímaastíetan daíten —odol mozkorren ezti-udate oriaren gun gorri ta joria.

Ulertezina baítot gure aize naspilla,gure zerua astintzen ezpaten izkanbilla,gurenda aintzaren ordez milla larrosa moztu.

Ulertezína baitot lañopeko argia.Gure errin mindu onen irribar ebakia.Su gorrein arteko ainbat errauts izoztu.

A. BIDAGUREÑ A.

1 1

OMENEZ

MONTIANO'tarJOSE ANTONIO

Maitasun bi

Liburu txiki bat

Neure eskuetan daukat liburu txikí baiña oso ba-liotsua eta ník oso maitatua, nire euskal itzaldi ta lan-txoak gertetako asko lagundu daustalako.

Zein dan liburutxu ori?

"Diccionario de bolsillo IKAS, euskera-castella-no-euskera". Egilleak: Jose Antonio de Montiano taJose Ramón de Urquijo. Aolkuak: Karmelo de Etxe-nagusía ta Xabier Peña.

Bere berreun eta ogetamazortzi orrietan amar mi-lla euskal berba dítu.

Lenengo orrían, bere izki oso argi ta pertsonalaz,auxe dago idatzita: "Nere adiskide Tasio'ri bíotz-bio-tzez, I972'ko epaillaren 26'gn. J. de Montiano".

Egun onetan Jose Antonio zerura joan jaku ínfartobategaz. Emen Begoña'ko illobian, gure Andra Ma-ria'ren ondoan, bere gorpuak azken eguneko biztue-rea itxaroten dau.

Bere biotzean maitasun aundi bi gorde ebazanbetí: Krísto'ren Eleízearentzat eta Euskalerriko iz-kuntzarentzat maitasun gartsua.

Ba-dira berrogei ta amar urte, Montiano ezagutunebala, ta orduan Bizkai'ko Gaztedi Katolikuarenalde lan eta lan egiten eban Karmen'go Eleízan etaVíuda de Epalza kalean, Katoliku Ekintzaren Idazka-ritzan.

Langílle zal, gogotsu ta aspergaitza zan Jose Anto-nio. Zenbat gaztetxu Jose Antonio'k moldatuak, kris-tautasun sendo batean, gaur gizon oso kristauak di-rala!

Eta gero euskerearen alde bere lanak... Beste la-gun batzukaz "Euskerazaleak" sortu eban eta alkarteorretan lan asko eta luzaroan egin eban, Euskeraza-leak'en eragille edo motorra benetan ízan zan.

Eleizarako euskal abestiak batu eta zabaldua Biz-kai guztian, Xabier Peña'ren ikasbíde txalogarría ikas-gaí labur eta errezetan jarriaz eta sakeleko líburutxubiurtuaz, eta abar eta abar...

"Ikas"

Baiña bere lan guztien artean íztegi au "íkas" , pitxieder bat da benetan...

Eskerrik asko lagun maitea, zor aundía daukaguzugaz, zure kristau testigantza ta zure euskerazaleta-sun amorratuagaítík. Euskaldun bakoitxak, euskal-dun barriak, zu ta ni lez, eta batez bere, euskaldun zarbakoítxak euskeraren alde, zeu lez, lan egin ízan ba'-leu, gure euskera maitiaren etorkizuna, argitsu ta alai-tsuago izango zan. Goian bego, Jose Antonio.

Begoña'n 1991'ko otsaillaren 26'anAnastasio Olabarria

1 2

IZKUNTZA

DEITURAK ZELAN LEGEZTATUEUSKAL GRAFIAN

Asko díra asarretzen diranak euren ízen-abizenak erde-rari dagokion grafian (idazteko eran) agertzen dautsezalako.

Beste batzuk, aldaketa nai edo ondo ikusiarren, ez dabe ale-giñik egin nai izaten, gerorako akatsen bat euki leikien arduraz.

Esaterako, testamentu eta abarretan, eragozpenak eukileikezen bildur edo aitzakiz.

Egin ete leíke ezer, eragozpen barik, aitzaki barik, gero-rako buruauste barik, esaterako AMUCHASTEGUI, edoGOICOECHEA, edo OTXOTEREÑA, AMUTXASTEGI,GOIKOETXEA ta OTXOTEREÑA, eta orrein antzerakobeste edozein aldatu eta euskal kutsuz agertzeko?

Ba ete dago errazoirik aldaketa ori legez egiteko?

Errazoiak

1978 urteko España'ko Konstituziñoiak, bere 3 atalburueta 2 ataltxoan diño Estatuko lurralde guztietako izkuntzaguztiak ofizialak izango dirala eurei dagozkien errialdetan.

Orrez gaiñera ba diño au be: España'ko izkuntzen ez-bardintasuna aberastasun bat dala, kultur ondarea dalako.

Gure Autonomi Estatutoan

Legezko dan 1979 urteko Estatutoan, 6 atalburuko 1 eta2 ataltxoetan, garbi esaten da, Euskerak, Euskalerriko iz-kuntza lez, gaztelaniagaz batera ízkuntza ofizial maillaizango dauala, eta danok dogula izkuntza bíak ezagutu etaerabilteko eskubidea.

Geiago, Autonomi-Komunidadeko erakundeak, Eus-kalerriko izkuntz egoera kontuan eukita, izkuntz biak era-biltea bermatuko dabela, ortarako neurriak artu eta ofizial-tasuna eratu ta indartuaz.

Agerbíde orreitan garbi ikusten da, izkuntzak berak di-tun grafia jator eta legeak erabilteko eskubide osoa dauala,eta ori aintzat ez artzea, beste erakundeentzat, legezko danegoera bat ukatzea litzakela, Konstituziño berberaren ata-lak ezetziaz.

Zer egin bear dan

Gauzak berera ekarri eta ezaupide ori lortzeko, lenengoeuskaltzaindiko agiri bat atara bear da, bakoitzak daukanabizenari euskeraz zelako euskal grafia jagokon adierazieta ziurtatzen.

Eta gero?

Eskabide bat egin Madríd'eko Justizi-MinistraritzakoErri-liburuan (Erregistro zibillen) sartu bear dan lez ida-tzita geratu dedin.

Ori ukatu eziña da, erakunde orretako 4 atalean esatendalako, Ministeritza orrek baimendu leikela izen eta abizenaldaketa, ortarako auzi-agiri bat egin ondoren.

Beín orretara eldu ezkero, bete bearreko baldíntzakoneik dira:

Deitura, zuzentzeko eskatzen dan eran, ez dala bakoi-tzak berez sortua edo asmatua jakin eragin. Eta orretarako,eskatzen dauanak eta bere familíkoak grafia orí erabiltendabela erakutsi, erroltze orrietako fotokopíak agertu etaeuretan ikusí eragiñaz.

Agertu bearreko agiriak

Gaur-gaurkoz eskatzen diran agiriak oneik dira:1. Jaiotzako agiria.2. Ezkontzako zíurtagiria.3. Seme-alaben jaiotz agiria.4. Euskaltzaindiaren ziurtagarria.5. Udaleko idazkariaren ziurtagarria, udalean errol-

tzeari buruz, eta deiturak euskal grafiaz idatzita erabíltendirala esaten.

6. Udal Erroltzako orriaren fotokopia.7. Lekuko edo testigu bi.8. Euskal grafiaz deitura orreik agertzen diran beste

edozelako agiri.9. D.Ñ.I.

Betíko esan-mesanak

Ñorbaitek esan leike "papeleo " larregi dala ori. Alaizanda da be, paper talde ori erraz lortzen dana da.

Ortik kanpora, bakarrekoak onetan diarduen artean, ezda bidegabekeria pentsatzea Madrid'en ardura gitxi artukodabela gauzak erraztuten. Baiña eskabide ugari egotean,eskabideak sarri-sarri egiteak, indar berezi bat emangoleuke, Madrid'ek gaí onetan jokera bat artzeko, eta onetanarduratzea danontzat mesedegarri izan leikela uste dogu.

Laburtuaz, amaitzeko: Egin al da, ongarrí da egitea, be-raz egin bedi.

AÑDER URRUTIA

ZUZENDARITZAREN OARRA: 4 ZEÑBAKIAÑ DAÑ"EUSKALTZAIÑDIAREÑ ZIURTAGARRIA", IZAÑLEITEKE "EUSKERAZAIÑTZA"rena be, ERAKUÑDEOÑEK BE "OFIZIAL"TASUÑ BARDINA DAUKA-LAKO.

1 3

ARAZOAK

ASKATASUNAREN SAGARRA

Pentsatu egizu mendian zabiltzazala, eta zelai lo-retsu baten erdian, sagar arbola eder bat ikusten do-zula eta arbola orren adar batetik, sekula ikusi ez do-zun sagar zoragarrí bat dindilizka.

ikusiaz batera, erabagi bat artzen dozu, sagar zora-garrí ori zuretzat izan bear dala. Baíña zeu eta sagararbola orren bittartian, oztopo aundi bat dago. i Ormabat!, iru metro goruzko eta metro bat lodierako ormagogor bat, eta bere zabalerarí ez jako azkeník íkusten.

i,Zer egingo zenduke sagar ori zureganatzeko?

Norbaítek erantzungo leuke: Al danik ariñen saga-rra neureganandu eta jan.

Eta nik erantzun: Bai, ondo dago, baña... ,zelan?

Biderik motzena sagar-arbolarengana zuzen joa-tea da, baña beti ormarekin topo egingo dozu, eta pri-saka joaten bazara, korrika eta abar, ainbat eta golpegogorrago ormarekin artuko dozu. Orma ori zeureburua baño gogorragoa dan lez, ba, orma ori apurtubaño lenago zeure burua apurtuta lurrean geratukozara laguntza eske.

Ník ostera, beste ekintza batzuk antolatuko neu-kez, sagar zoragarri ori neureganatzeko.

Biderik motzena alde batera itziko neuke, eta betineure elburua zein dan aztu barik, naita bídea luzea-goa ízan, eta momentuz sagar arbolatik urrundu,beste bide bat artuko neuke. Orma orren alde bate-rantz edo besterantz joango nintzake, atea edo leíobaten billa sagar arbola dagoen zelaira pasatzeko.

Leíoa aurkittuko ba'neu, naíta txikia izan neuregorputzaren lodiera bertatik pasatzeko, ba, leio az-pian jan barik geratuko nintzake zulo txiki orretatikpasatzeko aña neure gorputza argaldu arte. Naiz etalenengo gosea pasa, otza, nekea eta abar, azkeneanleiotík pasatuko nítzake, eta neure elburua lortukoneuke. ASKATASUNEZKO SAGARRA neuregana-tuko neuke, nai ta bídea oso luzea eta neketsua izan.

Atea aurkittuko ba'neu, eta ate ori itxita egongo

ba'lítz, atearen giltza nork daukan galdetuko neuke,nor dan jakiñaz batera, bereganatuko nintzake eta al-kar izketa eta konponketaren bidez, ta ez gogorkerizedo indarkeriz, giltzaren ordez berak eskatzen daus-tena aztertuko neuke, eta konponketa on bategaz, gil-tza neureganatuko neuke, atea zabaldu, zelaira pasaeta ASKATASUNEZKO SAGARRA neureganatukoneuke. Au egiteko denpora asko bearko neuke, bañaneure elburua lortuko neuke, iñori negarrik eraginbarík.

Baña ez aterik, ez leiorik ez baneuke aurkittuko,eskillara baten billa asiko nintzake orma ori gaindi-tzeko. Orretako eskillararen jaubearekín izketanasíko nintzake, zerbaiten ordez bere eskillara neure-ganatzeko, eta ez baleustake lagako, neuk egingoneuke eskillara bat. Denpora bearko neuke, bañaneure elburua betí gogoan eukita, azken baten, AS-KATASUNEZKO SAGAR zoragarri ori neuregan-tuko neuke. Naíz eta norbaitek bíttartean "traidorea"naizela, edo neure lurra saldu egin dodala esan.

Au esaten dabenak biderík motzena artu eta orma-ren kontra joan bein eta barriro eta bere burua apur-tuta lurrean geldituta gero, neure laguntza eske etor-ten dira euren zauriak osatzeko.

Norbaitek esango leuke: gauza orreik lelokeríutsak dira, badago beste bide motz bat orma ori gain-ditzeko, eztanda bategaz orma apurtu eta zelaira pa-satuko nintzake.

Nik erantzungo neuke: orma pasatuko zendukebai, baña ez zenduke ez zelairik, ez sagar arbolarik ezAZKATASUNEZKO SAGAR zoragarririk aurkit-tuko. Eztandak dana dez eginda utziko leukelako, ne-garra eta malkoa baño besterik ez zenduke aurkit-tuko.

Askatasuna lortzeko, bíderik motzena ez da betíizaten biderik onena.

Ondarroa 1991'ko Urtarrillak 26Urrutxe

1 4

ARAZOAK

APALAI AGERTZEN JAKEJAUNGOIKOA

Siñisbakoak edo bolterkeriz ikututako siñisdunak,Ama Birjiña beti ume ezjakiñai agertzen jakela naba-ritzen dabe. Zergaítik —itaunduten dabe onelakoagerpenak leku baztertuetan, eta ez saiolantegietan,jazoten dira?

Onetaz pentsatuten neban gabon azkenetan ar-tzaiñei erakusmenaren ebanjelioa entzutean.

Jaungoikoa askotariko eraz emoten jaku ezagu-tera. Artzaiñak, ezjakiñak ziran ezkero, ezin eben aur-kitu liburu santuetan. Orregaitik Jaunak bialdu eu-tsen aingerua. Auxe zan biderik egokiena, gure ustezbeintzat. Magoak, ostera, zerua arakatuaz ikusi ebenizarra.

Jaunaren ekintzak beti erakusten dau al dan mira-ririk txikiena. Orregaitik ez eutsen bialdu aingerurikmagoei ezta bere Israelgo jakituneí. Areek izarraz etaoneek liburu santuaz Salbatzallea jayo zala ezagutu aleben. Bialdu eutsen artzañei, jakiteko beste modurikez eukien eta.

Jakitun danak, bere adimenez, lanaz eta azterke-tak eskuraturík, ezagutze asko daukiez. Euren saio-lantegietan euren tresnagaz (txiki-ikuskíñak eta abar)izadíko legeak aurkitu al dabez. Eta eurek arkíturikoízadiko legeen bidez Jaungoiko egillearen aundita-suna ezagutu al dabe. Ebanjelioko magoak legez, ezdabe mírarizko agerpeník bear. Eleizaren bidez eza-guturiko Jainkozko agerpena onartzen dabe batzuk.Beste batzuk ostera, bere arrazoiaz berenganaturíkbaño ez dagona egirik uste dabe. Onen artean positi-bistak areago joaten dira: ikusí, neurtu eta zenbatu aldiran gauzak, dira egiaren iturburu bakarrak.

Orrelako jendeei Jaunak ez dautse bialduten ain-gerurik. Zertarako? Ba iñola ez leukíe onartuko. Arra-zoi onetatik ulertuten dogu ia zergaitik Ama Birjiñabeti solo baztertuetan artzañai agertzen jaken, eta ezsaiolantegietan jakitunai.

Onelaxe zan gure fedearen asieretan. Jaungoikoakberba egin eutson Abraamei, ez Egipto nai Babilo-niako jakitunei.

Jainkozko egiak artzeko apaltasuna bear dogu.Aren bidez gorengo egietaraño elduko gara. Agustineta Akinoko Tomas Doneak, filosoforik jakintsuenaknai Sienako Katalin, Jusesen Teresa, Jesus UmearenTeresa Doneak eta Anjeles Sorazu, danak ikaspenbako emakumeak, eldu zíran lez. Jainkozko egiak da-nontzat dira ta. Apaltasun barik, nai ta ildakoen batberbiztu, ez dogu siñistuko.

Nere buruan sendo geratu yatan bein ikusiríko pe-likula bat. Bere izenpurua "Aita Jeremiasen miraria".Bruce Marsallen eleberriaren gañean egiña zan. Auxezan gaia.

Alemania'ko uri andi bateko eleíz baten aurreankabaret bat egoan. Egunero eginkizun eskandalotsuta lizunak jazotzen ziran. Elizako abadeak atx egiteneben.. Abadeakin beneditar monje bat egoan: aitaJeremías . Batbatean onek erabagi eban: "au neuk kon-ponduko dot".

Otoitz labur eta sakona eginda gero, kabaret egoantokia, utsik agiri zan. Ara miraria jazoa! Jeremias'ekzirautsen abade arrituai: "au otoitzaren bidez erraz-erraza da. Ez al dogu egiten egun guztietan beste mi-rari bat aundiagorik? Ba aldaretara Jauna bera ekartendogu".

Uri ta Alemania osotik zabalduten da albistea.Gero, kabaret osoa, ausí barik, Iparitxasoko ugartebatean agiri da, jakitun dagoz. Miraria argi-argia da.Danak etxe zerrendan utsana ta kabareten argazkiak—bere egonleku berrian— ikusi al dabez. Baña bítarikoeraz artuten dabe jazorikoa. Síñismedunak kabaretegoan lekura doaz Jauna goralutera. Besteak len lezgeldituten dira. Iñor ez da Jaunagana biurtuten. Os-tantzean alako Iparitxasoko ugartean beste kabaretbat, askoz ta askoz andiagoa, eraikíten dabe. An farralizun andiak antolatuten dabez.

Orrelako jendeak ez leukez onartuko Ama Birgi-ñaren agerpenak. Orregaítík umiai eta ez jakiñai agir-tzen jake.

IBAÑEZ KARLOS

1 5

ABERRIA

"AUTODETERMINAZIOA" DALA-TA

Gure ZER aldizkarian, 138 n. zenbakian, 1990 urteonetako zezeillakoan, Latíegi'tar Bixente'k idatzitakoa-renean da oar batzuk artzeko aukerea izan dodana.

Latiegí jauna oítuta dago egí biribíllak esatera etagure erríko kondaíran zear jazoritakoen azalpenak emo-tera, beraz, atsegingarrí ízaten díra bere idazlanak.

Oraingoan, "AUTODETERMIÑAZIOA" dalako berelanean, euskaldunentzat eta danentzat, garrantzi aun-diko gaia aitatzen dau eta ba dirudi olako gaíarí buruz,ezjakin aundienentzat bere, naíko argi eta garbi azal-tzen dala.

Politikaren arloan, garrantzitsuena autodeterminazíoa-ren eskubídea dogula díño eta ezín dautsogula ukoegín, ez kanpotík ez beste ezer edo iñorgandik giza-kiarí jatorkon eskubíde orri; alderantziz eskubide auzintzo gordetzera bearturík gagozela, zuzenbídearen aur-ka "oben astuna" egítea ízango lítzakela bestela.

Gertatzen dana da baiña, níre ustez, jentea komuníka--bideetan dabíllen ainbeste barri eta naasteakaz arazope-turik, zintzotasunez jokatu arren, onelakoetan ezín daoartu be, onetaz, jakiña, ez da íñor ondo azaltzen-eta.Zelan ba, erritarrek,. bereraketa edo autodeterminazíoa-ren mamiña edo sustraia norberagandu eta ikasi edojakin?

Ba dirudí, komunika-bídeen eskuetan dagola, azkenbaten auzia eta Latiegi jaunak díñoanez, Euzkadí'ren-tzat arrískugarría da bere erríko jentea gai onetaz erazuzenean ulertzeko prest ez egotea.

OITURATAZ

ZER aldízkarian, 142 n. zenbakíari (bagíllakoa), Ola-zar tar Martín'en idazlana irakurrí dot. Izenburutzat

"Euskaldunen Egun Aundiak". Bai garrantzi aundikolana!

Sarritan pentsatu dogu Euskalerriko egoerea askoaldatu daia, oítura-maíllan batezbe eta bizí-modu barribaten ítxuran. Onetaz baíña, ez da nire ustez guztizonerako aldatu, au da, aurrerapenak eta bízi ízateko eraedo modu obea izateko baleiteke, baiña euskal oiture-tan gure erríaren nortasun eta ízateak zer esaník askoizan bear leukela dírudi.

Azaletík begiratuz, or dagoz dantza-talde apaiñak,lengo eta ez ain antxiñako domeka eta jaíetako jantzal-diak, ezelako apaín berízirik barík egiten zíran ordez,oraingo jaiak orniduten etorrí diranak.

Jaietako Meza Ñagusíaren ostean egíten ziran errí-ko plazan bertan. Orduan, Meza Ñagusíaren abeslariak(erríko mutillak askotan), abadea, alkatea eta erri guz-tía, jakíña, aurrean egoala, bertako neskatíllak (eta jaie-tarako etorríak) ataraten ebezan aurreskura, eta kateluze bat egíñik, aurresku ostean jantzan egíten eben,txistu eta tanbolíñaren otsak lau aíxetara zabaldurík.

Egunok joan zíran; oraín dantza-talde apaín eta doto-re izaten da olakoetan aurkezten dana. Eta pozik MezaÑagusia euskeraz esaten danean!

Errí askotako abadeak, eurak bere, leen dotriñeaeuskeraz emoten zan leku ber-berean orain erderazemoten dabe. Euskaldun abadeak nekeztu egín dírala-ko edo, eleizetan euskeraz irakasten zana, arrískutanete dago?

Leen esandakoarí eutsíz, bere lana pozgarria izanjaku, batez be garí-jote, arto zurítze eta beste abar askoazaltzean, eta adibídez, matzarena, monjorrak eta totoaezagutzen ez gendualako, pozago barriz.

LARROÑDO

OARRA

Arpidedun guztíaí dei egiten dautsegu. Bialdu dagíela urteko arpidetza, I.200 pezeta. Bíaltzeko erarikonena txekea dala uste dogu. Artu zuen kontu idegiko txarteltegia, ipiñi an EUSKERAZALEAK ízena, sartukarta-azal baten eta bialdu Colon de Larreategi 14.2. a eskoia, 48001 Bilbao zuzenbídera. Esaten dogun auBilbo'tík kanpoan bízi diranentzat da geien bat.

Eskerrik asko ori egin dozuenoí. Besteok egin ori ainbat lasturren gure lanari poza gaiñeratzeko.

EUSKERAZALEAK

P.D.: Lengo illean 1.000 pezeta dala esan zan oker-bidez, baiña 1.200 pezeta da.

ERRIAK

LEN ORAIN ETA BETI

Joan den asteko idazlanaren jarraipena duzu gaurkoau, irakurle. Esan ganuen, len, orain, eta beti, Iruña delagure Uri Ñagusiaren izen bakarra. Izan ere, ezin izangoduzu euskaldunen ezpaiñetatik sekulan "Iruñea"rik en-tzun, eztare izen oker ori gure toponimian edo gure do-kumentu idatzietan aurkitu. IRUÑA beti.

Eta Ñaparroa'ko eta Gipuzkoa'ko Goierri'n eta baitaBizkai'ko puska aundi batean ere, gure fonetikarenaraura, "IRUÑE". Ori ordea fonetika utsa besterik ezdela badakigu. Era berean esan oi dire "zurie", "men-die", "ardie"..., bana itz oien nominatibu-era, ots, itzoien izena "zuria" "mendia", "ardia" direla badakigu.

Berdin, "Iruña"ri buruz; gure erriak "IRUÑE" esangodu, baña fonetika-kontuak aparte, naiz jende ikasia iznez, barren euskalsenaz badaki itz orren nominatibu-era,edo berdin dena, itz orren izena "Iruña" dela. Orregatik,"iruñarra" esango diote beti Iruñe'ko gizakume bati.

Iruna'koek, bere buruari, "iruñseme" esan izan diote.Iñoiz ez "iruñeseme", naiz izen au izketarako errezagoaizan, eta, jakiña, askoz ere gutxiago esan izan diote "iru-ñeaseme".

Bada Araba'n ere "Iruña" bat. Itzal aundiko gazteluaerromatekoan. "Beleia" izen-ipiñi zioten erromatarrek.Baiñan "Iruñea" ez zaio sekulan esan. "Iruña" beti. Orre-gaitik, "Iruñea" baldar ori, nazkagarri zaku jaiotzetikeuskaldunak garanoi.

Toki-izenetan, eta baita abizenetan ere "iruña" eta"iruñe" agertzen zaizkigu; ez ordea sekulan "iruñea"."Iruña" bera, abizena ere bada, Araba'n Ñaparroa'n etaGipuzkoa'n. "Iruña" zuan abizen, 1318'tik-1521'ra Elka-no'rekin munduari lenengo bira eman zion mariñel ba-tek.

"Iruñaga", Bedaio'ko auzo baten izena dugu. EtaAmezketa'n eta Tolosa'n ere badira izen ortako bi base-rri.

Jarrai nezake, Ñaparroa, Gipuzkoa eta Araba'tik jaso-tako izn geiago eta geiago adigarritzat aipatuz. Ez da bea-rrík, "Iruñea" bat bakarrik ez bait zaku agertuko.

Asarre dugu Amatiño Jaurlaritzak ontan eskua sartuduelako. Ez ote du Ñaparroa'ko Jaurlaritzak bere UriÑagusiaren izena zer izan bear dun erabakitzeko eskubi-derik? Euskaltzaindiak "Iruñea" artu omen zuen ontzat!Ta zer? Zerbait izetekotan, ori bera izango litzeke "Iru-ñea" gaitzesteko arrazoi naikoa.

Lekuona'tar Imanol lendakaritzatik ain era lotsaga-rrian bota zutenez gero, asko ta aundiak bait dire Euskal-tzaindiak egindako okerkeri mardulak.

Gañera, Ñaparroa'ko Jaurlaritza ez dago Euskal-tzaindiaren serbítzura; bere erriaren serbitzura dago,

eta Ñaparroa'ko Jaurlaritzak jakin du bere erriak bereUri Ñagusiari, atzo, gaur eta beti, Iruña deitu diola; bei-ñere ez "Iruñea".

Ederki egin du berak oraingo ontan Ñaparroa'koJaurlaritzak. Eta, Amatíño el-batuazaleak arazo ontarasartu nai digun Euskaltzaindiari-buruz, zillegi bezaigubeste zerbait esatea:

Ñaparroa'ko Jaurlaritzak zerbait gaizki egiten ba'du,euskaldunen borondatea ostikatuz euskera ondatzen ariden Euskaltzaindi zori-gaiztozko orri bakarrik orren-beste milloika ta milloika diru ematea dela. Badira Eus-kalerrian diru ori jasotzeko eskubide eta arrazoi geiagoduten erakundeak, egiazko euskeraren alde dagien la-nari so egiten ba'diogu: Euskerazaintza Erri-Akademiaadibidez, eta Euskerazaleak.

Erakunde auek Ñaparroa'ko jaurlaritzaren laguntza-rik gabe gelditzea, ez al da zuzentasun ororen aurkakogauza? Orrela beintzat iruditzen zaku guri.

Ñaparroa'ko Uri Ñagusiaren izenari-buruzko eraba-kia lruña'ko Udalak artu izatea nai zuen Amatiño'k.

Zergatik? Iruña'ko Udalean atxebetarrak sarturikdaudelarik, auek denak, oiuka, el-batuazaleek sortutako"Iruñea"ren alde jeikiko zirelako.

Zergatik? Atxebetarren elburua, beren nagusi denETA'ren esanera, Euskalerrian al den iskamillik geienasortuz, "iraultzarako giroa prestatzea" delako. Orixebera da, sortu zutenen asmo makurrean, elbatua berarenizeteko arrazoia ere: iskamilla sortzea: "kontradikzioak"sortzea, beraien izkeraz.

"Razón lingüística " izen omen zen Euskaltzaindiak"Iruñea" onartzeko erabilli zuen arrazoia, eta "razón po-litica" izen omen da "Iruña" ontzat artzearen alde Ñapa-rroa'ko Jaurlaritzak erabilli duena.

Ñik ez dakit Jaurlaritzak zer arrazoi erabilli duen, bai-ñan bai, badakit, bere arrazoi ori oraingoan "razón lin-güística" ororekin bat egiñik datorrela. Izkuntziztiarenaldetiko arrazoi guztiak, denak!, "Iruñea"ren aurka eta"Iruña"ren alde bait daude.

Baña Amatiño'k dionez, "Iruñea"ren alde jarraitzeko"razón lingüística" oro berena dutela uste omen duteEuskaltzaindikoek. Mesede koxkorra egiten die ori esa-nez Amatiño'k.

Uste ori oso-osoan ustela delako, tontotzat uzten baitditu.

Kontuz! Ñik ez diet euskaltzaiñei "tonto" deitu. Ñik,Amatiño'ren itzek beren baitan izkutaturik daramakitenondorio beltz ori, argira atera besterik ez dut egin.

Latiegi'tar Bixente"Diario de Ñavarra"n argitaratua (1991-otsaillak, 11)

EUSKERA ZALEAK

Golda de Larrel[teQui, 14 - 2.° dcha. BILB 1O-1

IZKU=VTZA BATBERA DAUKAGU

Auxe dozu zure betiko

Kutxa. Bere berbea bete

eta zure bear-ízanak

ulertzen dauzan Kutxa.Etorkizunera zabalík dagoanErakundea, etenbakogora-gogoagaz

bere erriko jenteari

laguntza-ga i osoakeskíntzen dautsozana.

Betí dago zugandik urizkuntza bakar batenalkar ulertu daikegun.

1111111111111111111111111111111111111111111111111111

Bilbao Bizkaia Kutxa120 PEZETA