r e v i s t a t r i m e s t r a l a d e l ' i n s t i t u t d ' e s t u d i s o c c i t a n s

Compte rendutde l'AG 2013

nº 144

issn 2105-620X

Lenga d'amor,amor per la lenga

jun/jul/agode 2013

4 €

Entrevista:Micheu Chapduelh

2 n°144

Aquesta revista es publicada amb las ajudas de:

Editorial "La fe sens òbras, mòrta es!" p 3

Actualitats Demandèn l’asili culturau a l’UNESCO; Las ofèrtas del Servici de l’Emplec p 4-5

Lenga d’amor, amor per la lenga p 6-7

Grand passa-carrièra de Rodés p 8

Seccions Ensemo per Ousitanio Vivo: 39 grops per lo jornal; La Sant Jòrdi a Besièrs p 9

Lo site internet de l’IEO Meidia Pirenèus p 10

Dorsièr Compte rendut de l’Amassada Generala de l’IEO (Aush, 25-26 de mai de 2013) p 11-14

Projèctes Volontariat per l’occitan: prima de 2013 p 15

Es arribat lo novèl annuari p 16

Libres Sofi Oksanen en occitan niçard p 17

La Plèga 2013 p 18

Entrevista Micheu Chapduèlh e la pròsa fantastica occitana p 19-20

Tribuna Liura Jogar Molièra en occitan p 22

Minjar dau chavau p 23

L’engatjament poetic de Tousis p 21

Venètz sòcis de l'Institut d'Estudis Occitans!

Nom, prenom: …………………………………………………….……………………………………….. Adreiça:……………………………………………………………...………………………………………… CP: ………... Vila: ………………………………… Corrièl: ...……………………………………………..

� Vòli prene l'adesion per l'annada (recebrai la revista) � 30 € - individual � 12 € - estudiant e caumaire � 38 € - cople e associacion � M'aboni a la revista Anem Occitans !

� 4 n° l'an : 15 € � 20€ fòra Estat francés (virament obligatòri, ref. bancàrias : CEMP 13135 00080 08106194919 56) � Abonament de sosten : a comptar de 25 €.

� Vòli far un don de .......... € l'IEO es reconegut d'utilitat publica : lo vòstre don es deductible dels impòstes. Per exemple, s’avètz un revengut impausable de 1000€, podètz faire un don d'un montant de 20% maximum siá 200€. Auretz alara una reduccion d'impòstes de 66% de vòstre don siá 120€ de reduccion d'impòstes.

mandi un chèc de ...... € a IEO federal, 11 carrièra Malcosinat 31000 Tolosa

An obrat per aqueste n°144: Ana-Maria Poggio, Au-drey Veaute, Claudi Molinièr, Guilhem de Labardin, Laurenç Gòsset, Marçau de l’Oliu, Marcèu Esquieu, Mi-chèu Chapduelh, Miquèl de Carabatta, Pèire Brechet, Rosella Pellerino, Sebastian Pugin, Sébastien Cagnoli.

Crèdits foto: © Patric La Vau, cobèrta.

Concepcion grafica de la tampa: MT Trace

Association Institut d’Etudes Occitanes 11 rue Malcousinat, 31000 Toulouse - 05 34 44 97 11

direccion@ieo-oc.org / www.ieo-oc.org

Editeur et directeur de la publication : Pierre Bréchet Imprimeur : Albédia Imprimeurs

137 avenue de Conthe BP 90449, 15004 Aurillac Cedex Dépôt légal : 2nd trimestre 2013

Date de publication : 20 juin 2013

ENSENHADOR

n°144 3

Se sarra lo temps dei vacanças e s’acaba lo polit mes de mai amb una AG de mai per l’Institut d’Estudis Occitans. Que siegan re-graciats, aicí, lo president Geors Nosella e la chorma dei benevòles de l’IEO 32 per la qualitat de son acuelh e de son organizacion que sigueriam reçauputs coma de rèis !

Una AG que confiermèt la fidelitat de l’IEO, a la continuitat d'accion dempuei sa creacion.

Un IEO que fa avans fidèu a la ‘‘fe’’ iniciala (la cresença en un avenidor per nòstra lenga e nòstra cultura), e fidèu au principi d'ac-cion, que necessita de s'adaptar ais evolucions de la societat e, au possible, de leis anticipar.

• ‘‘La fe sensa òbra, mòrta es’’, nos vaquí rassegurats que vèn d’espelir encò d’IEO Edicions ‘‘La Plèga’’ (A Tots, 2013), tes-timòni de la vitalitat de la creacion literària en occitan maugrat lei dificultats d’una societat que viu una crisi de l’edicion;

• La cresença en un avenidor per nòstra lenga e nòstra cul-tura, es ela que nos buta de lònga a perenisar totei nòstreis accions desvolopadas per bas-tir leis elements e lo contèxte societau necessaris a nòstrei mòts d’òrdre prioritaris: trans-mission e socializacion.

Nòstra edicion 2013 de l’annuari ‘‘Òc per l’occitan’’ fa flòri mentre que se meton en plaça lei comis-sions toponimicas e que d’autra part lei futurs parents se pòdon assabentar sus lo bilinguisme e la pichòta enfància ambé la darriera plaqueta sortida e sus lo site www.bilinguisme-occitan.org.

Per seguir l’actualitat avèm d’estudiar lei possibilitats de des-volopament d’activitats peri-escolàrias dins lo primari mentre que se decidèt, en Consèu d’Administracion, d’un departa-ment pedagogic que serà a s’estructurar l’an que vèn.

De noveutats tanben ambé, entre autra, la mesa en plaça d’un ‘‘Observatòri de la lenga occitana, dei drechs linguistics e de la politi-ca publica’’ (per metre en evidén-cia lei situacions de discriminacion linguistica) que lo site n’es tanben a se bastir (www.obervatori-occitan.org (2)).

E de segur, perseguissèm leis ac-cions de revindicacion (dins l’esperit dei manifestacions passa-das), interlocutor actiu pròchi leis institucions, collectivitats e politics per faire reconoisser nòstrei drechs, sensa oblidar de quichar, amb ELEN/EBLUL França, per asse-gurar la legitimitat internacionala de nòstrei revindicacions per lei drechs linguistics de l’occitan.

Aquela preséncia en actes de la federacion, de nivèu interregionau, serà d’autant mai eficaça que lei seccions afiliadas lei refortiràn de sa participacion e prendràn de mai lo relais en desvolopant sei pròprias iniciativas dins son ròdol.

Sensa pèrdre de vista nòstra revin-dicacion majora e essenciala: volèm una lèi que nos done un ver-tadier estatut juridic e garantisse nòstrei drechs.

Ample programa e per aquelei que vodrián escambiar ambé nau-trei sus toteis aquestei questions e leis autrei, vos donam rendetz-vos dins gaire, a l’Estivada, que nos trobaretz a la tenda de l’IEO!

Pèire Brechet, President de l’IEO

1 Vos comunicarem la data de dubertura dei sites tre que poiràn èstre presentats au public.

2 Un projècte intèrne e sensa subvencion dei collectivitats per demorar independent.

“La fe sens òbras, mòrta es” EDITORIAL

4 n°144

A l'aperet deu Collectiu deu ‘‘31 de març’’, e de ELEN/EBUL-França, que son ua centenat de repre-sentants associatius e d'elegits que se son recampats aqueste 15 de mai, a 11 oras, de cap a l'UNESCO a Paris, darrèr ua banderòtla ‘‘L'Etat français tue nos langues – French State is killing our languages’’. La volontat deus organisators (plan ajudats per Alexis Quentin, president de l’IEO 75 e secretari d’ELEN-França) qu'èra de demandar simbolicament a l'U-NESCO l'‘‘asili culturau’’ entà las lengas minorizadas de França au parat de la discutida au Senat deu projècte de lei de reforma de l'educacion (lei Pei-llon). Qu'èra tanben la seguida deu renegament deu President/candidat Hollande de ratificar la Carta Europèa de las lengas minorisadas (promessa electo-rau n°56).

Ua delegacion qu'estó recebuda a l’UNESCO peu secretari Mauro Rosi. Lo torn de taula que permetó de har lo punt sus la situacion lingüistica de las dife-rentas lengas representadas, e de precisar lo per-qué de la demanda hèita a l'UNESCO. Qu'èran pre-sents responsables de las lengas occitana, basca, bretona, catalana, alsaciana, picard, peitau-santonges, e d'elegits d’Occitània, de Bretanha e deu Bascoat.

L'objècte de la demanda hèita a l'UNESCO qu'estó rebrembat per J-F Laffont, qu'insistè sus la necessitat d'aquesta presa en compte per l'UNESCO, quitament simbolica, quan l'Estat francés s'arrefusa a tota pre-

sa en compte de las revendicacion, e dab lo recuol observat a l'entorn de l'article 27 bis (obligacion de demandar l'autorisacion aus parents abans d'ensen-har la lenga regionau, quan n'es pas lo cas tà parlar de pedofilia, de guerras, etc). Aquesta situacion ver-gonhosa, qu'es la situacion que critica de longa ELEN/EBUL-França, mercés au son president Tangi Louarn: ‘‘França que pensa egalitat dab lo sens d'u-niformitat, e qu'impausa ua unica lenga, e son usatge suu territòri: lo francés’’. De mei, que seré, tad eth, un principi monarquic quan se demanda ua egalitat en lengas com en dret. Pascal Indo, president de las Iskatolas, que demandè que França apliqui çò que demanda aus autes. Los representants de las lengas alsaciana, deu picard, deu ‘‘poitevin-saintongeais’’ qu'an rebrembat la situacion complicada de lors len-gas. Quitament dens lo contèxte simbolic deu 50au aniversari de l'amistat franco-alemanda, los dus dia-lectes germanics que son mau tractats per l'Estat que demanda de passar de la paritat orari (12/12) dens l'ensenhament a 16/8 oras, en favor deu francés.

Entà Laurenç Gòsset, director de l'IEO e mandatat tà representar l’occitan per la còla organisatritz, l'objècte de la demanda hèita a l'UNESCO qu'èra la seguida logica de la decision de non pas modificar la carta, tau que criticat dens un comunicat deu pre-sident de l'IEO, Pèire Brechet. Quan ua constitucion es la mesa en forma d'ua estructuracion de la socie-tat civila tà perméter l'organizacion de la societat en

ACTUALITATS

n°144 5

Las ofèrtas del Servici de l’Emplec

Retrobatz aquelas anóncias e plan d’autras sus www.emplec.com. Emai lo Servici conta amb sa pròpria newsletter: anatz sus lo site oficial de l’IEO,

dins la seccion Letras d’informacion, per i vos marcar.

CARGAT(DA) DE MISSION PER OCCITANICA.EU

Nivèl en occitan: Nocions de base (compréner)

Missions: Desvolopament de l’ofèrta e dels publics del portal Occitanica.eu, la coordinacion dels contributors, l’administracion de las aisinas collectivas de senhalament e de recèrca, tan coma de lor valorizacion dins los otisses nacionals.

Emplegaire: CIRDÒC - Mediatèca occitana - 1 bis, boulevard Du-Guesclin - BP 180 – 34503 Besièrs

PROFESSOR(A) D’OCCITAN A LAS ESCÒLAS

Nivèl en occitan: Mestresa correnta

Missions: L’escòla Calandreta de Peireguers que cèrca un regent o ua regenta entà l’annada escolara 2013/2014, entau groupe de grana seccion e CP.

Expériencia demandada: Debutant acceptat

Emplegaire: Federacion Regionala d’Aquitània de las Escòlas Calandretas - Na Alexandre Sophie, ligaireaquitaine@gmail.com.

ANIMATORS(AS)

Nivèl en occitan: Mestresa correnta

Missions: Dens l’encatre de las suas activitats l’associacion Parlem que poderé èster amiada a cercar animators o animatoras en capacitat de her intervencions de cap a la petita mainadèra. S’ètz interessats per un tau pòste, mercés d’enviar lo vòste.

Debut del contracte: Septembre de 2013

Emplegaire: Parlem ! 1 avenue des Pyrénées 65310 La Lobèra 05 62 53 28 86

REGENTS(AS) A LAS CALANDRETAS

Nivèl en occitan: Mestresa correnta

Missions: Sèt pòstas son prepausadas a mai d’una vila de la region (Tolosa, Murèth, Milhau, Castra, Albi, Bertren). La durada de la mission varia d’una escòla a l’autra.

Debut del contracte: Septembre de 2013

Emplegaire: La Federacion de las Calandretas de Miègjorn Pirenèus, Na Bras, ligaira.calandreta.mp@gmail.com

ACTUALITATS

en foncion de la soa volontat, arrefusar ua modifica-cion de la constitucion tà perméter la reconeishança de las lengas ditas minorisadas qu’es ua legitimina-cion d'ua descriminicaion hèita de cap aus locutors de las nostas lengas. Aquesta luta contra la descrimi-nacion lingüistica qu'es justament la toca de l'UNES-CO, qu'es l'unica estructura en çò de la Nacions Uni-das que pren en compte aquesta dimension dens l'article purmèr de son acte contitucionau. Çò que lo sénher Maurao Rosi apelè eth medeish ua presa en compte de la lenga per lo negatiu dens lo son article ‘‘L'UNESCO et les langues : un engagement en faveur de culture et du développement’’. Enfin, que calè insis-tir sus la quasi abséncia, au nivèu internacionau, de tèxte que balhin ua obligacion de cap aus Estats. Quitament se parlè en 2008 d'ua convencion entà la lengas en dangièr e autoctonas’’, çò qu'es a l'encòp la lenga occitana, me n'estó pas seguida d'efècta.

Los elegits presents qu'an rebrembat lo ròtle que pòt aver, de faiçon segur, l'UNESCO, en tot demandar a l'Estat francés de préner en compte la demanda hèi-ta aqueste 31 de març, dens ua accion simbolica, aquò rai, mes la de millions de locutors. La preséncia deus elegits que permetó de convincer l'UNESCO la demanda d’asil n'èra pas la de quauques opausants sistematics au govèrnament de F. Hollande, mes, au

contre, ua demanda de la societat que despassa los partits. La direccion generau de l'UNESCO qu'a tota la competéncia tà transméter, de faiçon diplomatica, e en tot causir los mots que cau (com resson de çò qu'estó dit a l'entorn de la taula) a l'Estat francés. L'UNESCO qu'incarna ua vision mondiau de cap a las lengas, e qu'ei donc lo son ròtle com la soa obliga-cion de har lo resson lo mei important a las deman-das hèitas aqueste dimèrcs, au bèth còr de Paris. ‘‘Ara qu'es temps de tornar har entrar França (que, com Grecia (que inventè la democracia e de l'Euro-pa) n'a donc pas ratificat la Carta europèa) dens lo concèrt de las nacions’’ e de butar entà la modifica-cion de la lei Peillon, solide, mes tanben d'obtiéner aquesta cambiament de constitucion e de sortir d'ua descriminacion de facto!

Atau, e tà acabar l'acamp, lo proclam, signat per l'ensemble deus membres de las delegacion, qu'estó remés simbolicament au sénher Rosi. Lo moviment as-sociatiu que serà vigilent de cap a la seguida d'a-questa accion com aus engatjaments futurs de França de cap a las soas lengas.

París, lo 15 de mai de 2013

La còla de l’IEO Federau

6 n°144

ACTUALITATS

Au hiu de sos encontres emb perso-natges esmavents e calorós, nos hèi passar son amor de la lenga occi-tana e nos mena suu camin de las relacions umanas, de la tradicion orau e de la cultura populara, de la toponimia e de la senhalizacion bilingua, de la creacion literària, de l’ensenhament e de l’aviéner de la lenga. L’istòria personau se hèi memòria collectiva e lo locau lemo-sin nos parla d’universau. Lo film

compta amb la participacion de Magdalena La Vau, Jan-Peire Rei-di, Micheu Chapduelh, Joan Gan-haire, Odeta Marcilhaud, Ives La-valada, Micolau Pueg, Monica Grandcuenh, Narcís Perez, Alan Malavernha, Enric Sudrat e los ca-landrons de la Calandreta Pergo-sina de Peirigüers. Compta emb la produccion de VraiVrai Films en coproduccion emb TLT Tolosa; emb l’ajuda dau Conselh generau de la Dordonha; e una aliança emb l’Ins-titut d’Estudis Occitans e La Setma-na.

Neishut en 1958 a Cauderan, en Gironda, Patric La Vau es lo direc-tor de las Nueits atipicas, de l’os-tau discografic daquí e de l’Amas-sada de las lengas de França de Lengon. Estut comissari de la mòs-tra La Gironda occitana presenta-da as Archius departementaus de la Gironda. Collector de la memò-ria orau gascona dempui mei de

trente ans, ven de publicar Lo Me-dòc de boca a aurelha. Es tanben realizator e Lenga d’amor es son tresau documentari en occitan, bo-tat en imatge per Joan-Francés Hautin, que s’encarga de la difu-sion del filme.

Per difusar o har virar lo filme, dens una sala de cinèma o enda-còm mai, cau contactar lo difusor a l’adreiça jeanfrancois@vraivrai-films.fr tà aver totas las entresen-has necessàrias. Perqué har un filme en occitan?

Tota lur vita, mos grands-parents esturen paisans a Vila Fèsc, un das maines de la comuna de Pueg Agut, dens lo nòrd de la Dordon-ha. Quand èri dròlle, los entendèvi parlar totjorn en occitan. Lo parlè-van entre eths, emb mon pair, en familha, emb los vesins, los amics, las bèstias. E aimi aquera ideia

A partir de sos sovenirs de go-

jat dens la bòrda familiau dens

lo nòrd dau Perigòrd, Patric La

Vau nos convida a una desco-

berta sensibla de la lenga e de

la cultura occitanas, de gèir e

d’anueit. Presentacion del film e

entrevista amb lo productor.

© Patric La Vau

6 n°144 ACTUALITATS

n°144 7

que l’occitan estut la lenga dens la quau se son aimats, lur lenga d’a-mor. Quand èri dròlle, èi pas jamei comprés que digun a l’escòla ne me parlesse d’aquera lenga qu’en-tendèvi tots los jorns a l’ostau de mos grands-parents e que podèva dider tots los sentiments de l’ama umana: amor, umor, amistat, ten-dressa e quitament la colera. Ei volut har un filme en homenatge a mos grands e a la lenga occitana. Es un filme que s’adreça a tot lo monde, sustot a los que son pas occitanistas. Es un filme per sensibi-lizar lo monde e per har compré-ner l’injusticia hèita a nòsta lenga. N’aurí pas podut har aqueth filme en francés. L’occitan es la clau de la relacion, la lenga de l’intimitat e de la confidéncia, de la creacion literària e de la revendicacion. De qué parla lo filme?

Es una convidacion a descobrir la lenga e la cultura occitanas limosi-nas dau nòrd de la Dordonha, lo país de mos grands. Au travers d’encontres umans emb locutors, assagi de parlar de tradicion orau e la cultura populara, de toponi-mia e de senhalizacion bilingua, de creacion literària, d’ensenha-ment e tanben de l’avenir de la lenga occitana. Es d’abòrd un filme sus la paraula populària, la de la vita vitanta ou de la paraula ri-tuau. Hèi parlar gents ordinaris com Magdalena, ma tanta, qu’es-tut costurèira tota sa vita a Pueg ‘Gut, o Narcís, un truficultor que ven au mercat de Pueg Agut tots los dimecres. Evoqui la contairitz Felicia Brolhet qu’estut hòrt coneis-huda dens tot lo Nontronés. Mes es tanben un filme sus la literatura escriuta. Parlam de personatges literaris popularis dens lo país, com Champalimaud o Jan Picatau de Sent Barrancon. Parlam tanben de literatura d’anueit emb los escri-vans Jan-Peire Reidi, Micheu Chapduelh o Joan Ganhaire. Ei tanben demandat a cadun de legir un passatge d’un de lurs tèxtes.

Aquò’s tanben un filme politic ?

Òc, solide! Es d’abòrd un filme poetic, un documentari de creac-cion que parla de l’importança de la lenga dens las relacions umanas e sociaus. Mes es tanben un filme que denoncia la politica francesa d’unificacion lingüistica e que pau-sa la question de l’avenir de la lenga occitana. La lenga nòsta es encara parlada tots los jorns mès per quant de temps? Didi dens lo filme que nada lenga dens lo mon-de se merita de disparéisher, qu’u-na lenga es l’expression d’una cultura, d’una manèira de viure et de pensar. Pausi la question d’a-queth curiós païs das dreits de l’ò-mi, de la libertat, de l’egalitat e de la fraternitat ont fau se bàter per parlar sa lenga. E me demandi quant de temps me fau encara es-perar per que la lenga d’amor de mos grands-parents sia enfin reco-neishuda com una lenga de la Re-publica.

Lo cinèma e l’audiovisuau pòden estar un útis de sensibilizacion a la lenga e a la cultura occitana?

Òc, solide. Pensi que los occitans diven utilizar aqueth media. Es un útis actuau de communicacion, en-cara mei emb lo desvolopament dau numeric. Fau saber que pertot en Occitània exista çò qu’aperam los ‘‘cinèmas de proximitat’’. Per exemple, en Aquitània, n’i a mei de cent. Aquò vòu díder qu’un fil-me com Lenga d’amor pòt passar pertot, dens totas las salas de ci-nèma d’Occitania. L’audiovisuau es tanben la combinason entre la pa-raula occitana e l’escriut francés (emb los sos-titolatges). Es un me-jan de har enténder la lenga occi-tana sens horabandir los que com-prénen pas. Ei assajat de har un filme ‘‘professionau’’. Es un filme en occitan, que tracta de la reali-tat occitana mès qu’es d’abòrd un filme que diu se veire com una ‘‘ òbra’’ universau que diu parlar a tot lo monde. Am hèit sos-titolatges

en francés mès tanben en inglès, en castilhan, en basc, en catalan e en breton. Espèri qu’aqueth filme va virar un chic pertot en Occita-nia, mes tanben en França et dens lo monde.

Prepaus reculhits per Guilhem de Labardin

ACTUALITATS

A prepaus de Lenga d’amor

‘‘’Queu filme chalorent ven far par-lar nòstra memòria, nòstra identitat. Emb, au centre, nòstra lenga d’òc, au còp son titol, sa musica e son arma, per tèisser çò qu’un sent coma un omentage e un chant d’amor a nòstre país’’. - Jan-Peire Danis, cineasta, lau-reat de la Camèra d’aur au Feste-nau de Canas en 1980 per Histoire

d’Adrien ‘‘Lo film es fòrça plan realisat, l’i-matge i es perfeita, es tanben fòrça ric de contengut (las lecturas son plan captivantas), de còps que ia es fòrça esmovant e, çò me sembla, vertadièrament eficaç dins lo biais de junher l’autobiografia e la bio-grafia familiala (las fòtos a la de-buta son subrebelas) a l’enquesta dins lo mitan dels escrivans e dels passionats d’occitan, tot aquò es fòrça plan reüssit’’.

- Jean-Pierre Cavallié, realizator, autor dau blòg Mescladis e còp de gula ‘‘L'occitan i es culhit a ràs de vida e a flor de carn… Es lo còr que vibra, l'occitanitat del cada jorn. L'imatge es la clau que dobrís la pòrta d'un ostal que deven lo nòstre tant es frairal d'intimitat e d'umanitat fon-sa’’.

- Claudi Alranc, òme de teatre, contaire, cercaire

8 n°144

Venèm de veire ambé la lèi de refondacion de l’escòla que nòstreis accions (despuei 2005), après d’aver fach espelir la question dei lengas regionalas en plaça publica, pòdon tanben esvelhar lei consciéncias de nòstrei parlamentaris e li faire cambiar sei posicions. Mai ges d’innocéncia, ren es jamai ganhat!

Emai lei paraulas agan ja una portada simbolica, mai ò mens granda segur, sabèm qu’aquò basta pas e que volèm leis actes concrèts que lei confierman.

E tant que leis actes i son pas, que nòstrei drechs son pas conquistats, nos fau quichar, ocupar lo terren de lònga e d’en pertot per dire çò que siam, çò qu’avèm drech e que plegarem pas!

E per aquò faire, fau que cadun dins son relarg prengue l’empenta, prengue d’iniciativas per faire avançar encar mai lei causas.

Nos fau ben inventar diferents biais novèus d’accions per quichar de mai en mai e d’en pertot, per que nòstreis idèias fagan avans

emai s’es a patetas de forniga.

Un bel exemple d’un ròdol que pren son destin en mans, l’avèm vist lo 20 d’abrieu de 2013, a Rodés. La ‘‘Coordinacion Avairon departament occitan’’ (que l’IEO 12 n’es una compausanta) entraïnèt un grand passacarriera : la primiera Occitan Pride, marcha de la fiertat, per mostrar publicament la vida e l'enveja de viure de sa cultura.

E siguèt una capitada dei chanudas, puei que mai de 2000 personas s’acarèran per carrieras au ventaràs, a la plueja e au frejolum, per mostrar ambé vòlha e estrambòrd la vida e l'enveja de viure de la lenga e de la cultura occitanas.

Un biais de pensar e de faire interessant. A la diferéncia d’autrei manifestacions, la Coordinacion a fach l’escomessa que la populacion avaironesa s’entredescuèrbe e prengue sa mesura.

Per ansin, faguèron de setmanas de temps, dins cada canton d'Avairon, 25 acamps ambé lo

monde dau país: païsans, artesans, responsables associatius e autrei per li parlar dau projècte. E siguèron susprés de la qualitat de l'acuelh, e de la receptivitat dau monde. An sentit, pauc a cha pauc, montar lo sentiment d'apartenéncia a una cultura e la volontat de la far viure.

De qué li donar una coesion novèla e d’envam per continuar lo trabalh, dins seis associacions, dins leis escòlas - e d’en pertot - per dire aut, fòrt e publicament, que son avenidor es la responsabilitat de l'ensems de la societat: l'Estat e leis institucions, segur, mai tanben lei collectivitats, lei grandas coma lei p ichonas, le i cambras consulàrias, leis entrepresas, leis associacions esportivas, lei familhas, la premsa, lei sindicats e totei.

Una capitada que serà interessant tanben de veire, dins quauquei temps, coma lo monde novèu avaironés viu l’après Occitan Pride!

Ana-Maria Poggio

ACTUALITATS

8 n°144 ACTUALITATS

n°144 9

Los imponents talhs qu’en los darriers ans la Region Piemont e l’Estat italian an praticat en lo sector des minoràncias linguïsticas veon en seriosa crisi la sobrevivéncia d’Instituts coma l’Espaci Occitan de Draonier e de publicacions coma lo mesadier Ousitanio Vivo, istòric jornal de la comunitat linguïstica dels occitans d’Italia, naissut ental 1974. La Region erogava en los ans passats 10.000 euros per an, ben gaire en rapòrt a financiaments pus sobstanciós qu’encara encuei arriben a d’autras associacions, mas qu’emè las cotizacions, las publicitats e l’activitat benevòla dels redactors bastava per continuar a editar lo mesadier.

Eira, en consideracion de la dificultat econòmica d’Ousitanio Vivo, es capitada una extraordinaria mobilitacion del monde musical occitan. Sergio Berardo, leader de Lou Dalfin, a lançat l’idèia, e 39 grops an acceptat d’ufrir una chançon per financiar lo mesadier. N’en sortit lo doble cd ‘‘Ensemo per Ousitanio Vivo’’, la pus complèta antologia de la novèla musica occitana d’Italia jamai realizada, e simbol d’un istòric moment d’unitat e coësion entre las diferentas tendéncias de la musica d’òc.

‘‘Avans tot es un grand senhal de vitalitat - di Sergio Berardo – Fasent eccepcion per lo Salentin e la Sardenha, lhi a pas d’autras regions en Italia emè una produccion musicala talament richa e articulada. Sus l’arc des Alps sem los solèts. La causa mai enteressanta es la varietat: dal grop metal a l’hard rock o raga ska, da la tradiccion filologica mai

rigorosa al rap: diferentas claus de lectura, mas per un viatge ensemp, dins un escambi dialectic qu’a coma denominator comun la lenga ocictana. Si tu fas la correnta emè l’estil de Notou Sounadour e ieu prepauso lo folk rock sem sonque dui aspectes de la meteissa cultura. Es la nòstra richessa’’.

Rosella Pellerino

SECCIONS

Ensemo per Ousitanio Vivo : 39 grops per lo jornal

Lo doble cd “Ensemo”, oficialament presentat lo 4 de mai a Primadòc de Demont, ven 19 euros e se pòl orde-nar a redazione@ousitaniovivo.com

La Sant Jòrdi a Besièrs Lo 27 d’abril, lo CIRDÒC a celebrat la Sant Jòrdi. S’agís a l’origina d’una fèsta catalana e, en 1996, l’UNESCO selecionava aquela data per ne far la Jornada mondiala del libre. Sant Jòrdi es mai que mai conegut per aver abatut lo dragon. Sant patron de la Catalonha emai de l’Aragon, es celebrat cada an dins aquela region a la data del 23 d’abril.

A-n-aquela escasença, la tradicion vòl que las femnas receban de ròsas e balhen de libres. Alavetz la Sant Jòrdi celèbra a l’encòp la fin’amors emai la lenga e las tradicions catalanas. Mas dempuèi tres annadas, Occitània participa tanben a-n-aquel eveniment.

Aqueste an la preséncia occitana marquèt la jornada. Mai que mai amb un fum d’activitats al torn del CIRDÒC o al dintre a causa de la plueja: pels petits e grands, pels occitanofòns e pels autres, amb jòcs, musica, danças, cosina e rescontres subre de tematicas

divèrsas, coma Las plantas e Los jardins de Besièrs.

Lo Cercle occitan aviá tanben organisat un rescontre d’autors amb lo public sul tèma "Perque una creacion culturala locala?" E lo public a pas mancat al rendètz-vos. D’autors C. Caumette, C. Jougla, M. Stenta, F. Vernet, J.-M. Vilanòva venguèron dire cossí èra nascuda aquela enveja. E tanben una còla de joves catalans de la revista "Pél Capell" venguèt presentar un numerò consacrat a la poesia occitana d’uèi: un moment urós de rescontre ambe nòstres vesins organisat per l’IEO. E cal pas doblidar la preséncia del libre occitan ambe gaireben tot lo monde editorial e distributor nòstres : IEO Lengadòc, Editions Trabucaire, Letras d'Òc, Editions Du Mont, Librairie des sources, MARPOC, CDDP / CRDP Béziers, eca.

Claudi Molinièr

10 n°144

Despuish lo començar de la prima, L’IEO Meidia Pirenèus que s’ei do-tat d’un site internet (ieomp.com)entà presentar lo hialat, en tot préner en compte la sua riquessa e la sua diversitat.

Aitau lo nivèu regionau permet a l'encòp: • de dar ua visibilitat per inter-

net a daubuns associacions que n'an pas la talha minimau entà alimentar un site (au nivèu deu contengut);

• de presentar a tota cadun l'en-semble de las activitats de l'IEO per tota la region (un agenda deus bèths e ua diver-sitat de las granas au nivèu de las activitats e de las ressorsas) - es a dire, ua presa en compte deu hialat sancer;

• de se conéisher mes au mei de las associacions IEO (entà po-der tribalhar amassa).

L'objectiu d'aqueths instruments qu'ei d'èster apropriat peu hialat e de servir a l'ensemble de las as-sociacions.

En tot entrar au site de l'IEO-MP, l'internauta qu'arribarà dirècta-ment per ua pagina que presenta l'actualitat de las associacions de l'IEO en Meidia-Pirenèus.

Puish, tot cadun qu'aurà la possibi-litat de consultar las rubricas pre-pausadas: l'IEO-MP, Lo Diari, L'Agenda, Lo Catalòg, L'occitan, La federacion IEO e Los Contactes.

La permèra categoria : L'IEO-MP a per objectiu de dar lo contacte de l'ensemble de las associacions e de presentar a tots l'ensemble de las associacions de l'IEO entà poder véger quau ei l'associacion mes pròcha.

Atau, que's pòt trobar un bulletin

d'adesion e la lista de las associa-cions de l'IEO entà aderir.

La dusau categoria, Lo Diari, que repren la colleccion deus numèros de Lo Diari. L'objectiu qu'ei que tot lo monde, quan volhan e pósquian a tot moment consultar lo Diari en tot facilitar la sua visibilitat de cap a l'exterior.

La tresau categoria que presenta l'agenda. Ça'm-part, l'interès mà-ger d'aqueste site serà de dar a conéisher un calendari d'activitats culturaus en occitan fòrça ric. En efèit, cada trimèstre l'Institut d'Es-tudis Occitans que collècta entre seishanta e mes de cent datas. Atau, lo site de la seccion regionau que's poiré hèr lo site de referén-cia entà prepausar activitats occi-tanas. Gràcias a aqueste site e a la participacion de las seccions e cercles, lo site permeterà de saber çò que prepausan las associacions de l'IEO en tota la region.

La rubrica catalògue qu’a per ob-jectiu de presentar las nostas asso-ciacions a l'ensemble deu hialat, e tanben, au monde mes. Que per-met de presentar las associacions, las luas activitats e las luas ressor-

sas en tot ténguer compte de la grana diversitat qu'existeish au mei deu noste hialat.

Atau, tot cadun que poderà co-néisher los contactes, los cors, las activitats regularas, las edicions e en generau las competéncias e res-sorsas de las autas associacions deu hialat. Atau que podem s'aju-dar, saber on trobar ua animacion, ua exposicion o ua conferéncia. Que's podem informar, comandar prestacions o se conéisher mes entà tribalhar amassa.

Au segur, lo site de l'IEO Meidia Pireneus que presenta tanben la federacion IEO e presenta donc l'IEO Federau e daubuns projèctes de l'IEO. Per aquera rubrica que poderatz donc trobar presenta-cions e ligams de cap aus sites de: l'IEO Federau, lo Servici de l'em-plec, Aprenem l'occitan e lo Volon-tariat per la lenga.

Entà acabar, lo site de l’IEO Re-gionau que prepausa lo contacte de la seccion regionau e dar l'oca-sion a qui que sia de s'inscríver a la lista de difusion deu Diari.

Sebastian Pugin

SECCIONS

11 n°144

Los aderents de l’IEO, qu’èran mei de 2000 en 2012, qu’eston convidats a s’a-massar au còr de Gasconha, a Aush, País de Dartanhan, deu Hètge gras, deus vira-sorelhs, e d’ua cultura e lenga occitanas pro vivas. Aquèra lenga, gascona e/o occitana segon lo son nivèu de conscien-tisacion, que, segon Geors Nosella, a mes-tièr d’estar sortida de la vergonha que d’aubuns l’i volen deishar, en tot arrefusar lo mòt patoès. La lenga qu’es enqüèra pro coneishuda, e qu’es lo bon moment tà reviscolar lo son usatge. La collectivitats qu’ajudan l’accion de l’IEO de Gèrs qu’èran presentas tanben, dab lo sénher Franck Montaugé, conse d’Aush, e Vice-president deu Conselh Ge-nerau de Gèrs, e Guilhèm Latruvèrsa, Conselhèr Regionau de Miègjorn-Pirenèus encargat deus ahars occitans.

Dens la soa alocucion d’obèrtura de l’Amassada Generau, Pèire Brechet que brembè en quauques paraulas un resumit de las discutidas en cors a l’Amassada nacionau e au Senat entà la presa en compte de las len-gas "regionaus" per l’Estat dens lo projècte de lei Peillon. Entà l’IEO, la presa en compte de la question occitana, ara, es la consequéncia de la mobilisacion associativa, com la de 2012 a Tolosa. Mes l’ensemble deu malhum IEO que’s mobilisa regularament tà demandar aus elegits occi-tans de préner en compte la demanda d’ua vertadèra reconeishança de la lenga, que passa tan per la modificacion de la Constitucion france-sa, que permet de ratificar la Carta europèa de las lengas minorisadas e minoritarias, com per ua lei. L’IEO, qu’es ua accion de representativitat de la societat civila, solide; quitament se l’IEO desvolopa projèctes, la socialisacion de la lenga que passa peus relais locaus e territoriauli-sats. L’estructuracion deu malhum que hè necèra tà perméter ua presa en compte de la demanda peus elegits. Atau, la seccion de Gèrs, vadu-da en 2007, que permetó de menar d’accions de cap a l’economia, au torisme, a l’ensenhament de cap aus adultes, l’animacion culturau (Carnaval gascon, Mòstra de libes, dictada occitana), un tribalh d’edi-

cion dab l’Armanac gascon (libret trimes-triau), com enta’u bilinguisme aboriu.

Enta’u son president Geors Nosella, la sec-cion que mena un tribalh de reapropriacion deu patrimoni linguistic, com per exemple, dens lo cadre d’un club de productors d’Ar-manhac, aderents deu Burèu Nacionau inter-professionau de l’Armanhac (BNIA, labellisat Oc per l’occitan). Occitan, lenga latina, que permet de discutir dab 13.6% de la pobla-cion mondiau, aquò es un argument que permet de sortir l’occitan de la soa margina-litat.

Lo debanament d’ua AG qu’es plan regular ; lo dissabte, que son los rapòrts moraus (Pèire brechet), d’activitat (Estève Ros, Ana-Maria Poggio, Alexis Quentin e Miquèu Taiac) e financèrs (Isabèla Mejan) qu’eston presentats e votats. L’activitat 2012 qu’estó marcada per la reorganisacion de las edi-cions (IEO Edicions) e de la difusion/distribucion (IEO Difusion). Dab ua detzenat de libes prevists dens lo plan d’edicion de

2013, aquesta reorganisacion que sembla plan menada per Estève Ros, director editoriau. En mei de las accions costumèra, lo site de l’Obser-vatòri de la lenga occitana, deus drets linguistics e de l’accion publica qu’esto presentada ; que serà un site associatiu, que permeterà a l’IEO, e aus sons eventuaus partenaris, de presentar au public, de faiçon independanta, documents e chifras objectius de cap a la socialisacion de la lenga occitana. Que serà un site trilingüe, occitan, francés e anglès, entà balhar mei de visibilitat a la revendicacion portada per la societat civila de cap a las estructuras internacionaus, tau que lo Par-lament europèu, l’ONU e l’ensemble deu malhum associatiu que l’IEO n’es membre (ELEN, NPLD) o que s’interessa a las questions linguisticas e a l’occitan.

Las comissions tematicas que son projèctes interregionaus que son a vader o jà existents, que s’apujan suu malhum de l’IEO. Totas las acti-vitats ne son pas representadas, mes aqueste recampament que permet de har lo bilanç de las accions menadas, de préner lo resson de l’asso-ciacion, e de se projectar per l’annada venenta. Qu’es atau qu’augan, son 4 comissions que se recampèn a l’entorn de la socialisacion de la toponimia, de la creacion d’un departament pedagogic, de las accions de proximitat e deu bilingüisme aboriu.

dorsièr n°144 - 1

Organisada per la seccion departamentau de Gèrs, gaviada peu Geors Nosella, gascon e cuisinier de purmèra), l’AG de 2013 qu’es-tó l’escasença de har lo purmèr bilanç deu tribalh menat peu President Brechet e la còla deus administrators elegits au Puei de Velai - e en partida a Niça en 2012. Dus ans marcats per la manifestacion de 2012 a Tolosa e un contèxte suspausat mei favora-ble de cap a la lenga occitana, mes que sembla de mau a concretisar (quitament dab retorns en arrèrs o avançadas, segon que prenem, au moment de la redaccion d’aqueste compte rendut, las discutidas a l’entorn de la lei Peillon, en çò de l’Amassada na-cionau o deu Senat).

Compausicion deu Conselh d’Administracion

2013-2015

En mei deus representants de las seccions regionaus (lo president de la seccion o un aute administrator regionau designat), membres de dret deu Conselh d’Administracion, que son estats elegits enta’u pe-riode venent com administrator de: Joan-Pau Becvòrt (IEO 31), Pèire Brechet (IEO 13), Miquèu Chapduèlh (IEO 24), Izel Dijoux (IEO Lemosin), Lidvina Kempf (IEO-32), Jan-Marc Leclercq (IEO-31), Ana-Maria Poggio (IEO-13), Alexis Quentin (IEO-75), Estèfe Ros (IEO-33), Mi-quèu Taiac (IEO-81) Lengadòc: Albèrt ARNAUD, Aquitania: Pèire BOIS-SIERA, Peiteu Charenta: Alan DANIEL, Auvèrnhe: Bruno DURANTON, Provença-Aups-Còsta d’Azur: Glaudi JUNIOT, Lemosin: Vincent LAGARDE, Ròse-Aups: Isabèla MEJEAN, Mieidia-Pirenèus: Girald NICLOT

Rapòrt morau

2012, una annada complèxa per l’IEO! Una annada d’activitat intensiva, una annada d’equilibri per l’associacion! Au terme de doas annadas de mandat 2011-2012, una segonda annada de transicion, ambé sei pensaments e sei dificultats davant lei chausidas de faire e sempre lo dobte: prenèm la bòna draia, causissèm la bòna solucion per sortir de la crisi? Bònas ò pas tant bònas lo temps lo dirà! "La fe sens òbra mòrta es". Fidèla a sa devisa lo comitat feredau a pas falhit.

1. Coma operator l'IEO a pres la carga de portar la creacion de l'escrich en occitan e de lo difusir e avèm ben mancat de baissar lei braçs. Editar e mai vendre de libres escrichs dins un lenga minorizada e o faire dins una crisi dobla de recession economica e de reculada generala de l'edi-cion es una escomèssa arriscosa. Avèm pasmens agut la satisfaccion de reüssir a mantenir ribon-ribanha leis activitats de l’ex-IDECO. L'otís de produccion es estat tornar estructurat, e venèm de sortir l’emblematica Plèga 2013!

2. Coma operator encara, desvelopament de la visibilitat sociala e de la pratica de la lenga. Lo nombre de locutors baissa e baissarà encara, sabèm la cançon; avèm chausit a l'IEO de luchar e de desvelopar d'accions qu'an fach sei pròvas sus lo territòri d'autrei lengas minorizadas amb tota l'adaptacion neces-sària. Vaquí la tòca dei programas interregionaus. Leis avèm manten-guts ambe succès. Aqueleis accions, o ramenti, an una dobla mission:

- innovar e experimentar en matèria d'accion publica per la transmission a l'escalon de l'ensems de l'espaci linguistic; - e d'autra part afortir l'utilitat e l'eficacitat de programas de visibilitat per la practica sociala de la lenga.

Adreiçan au public destinari un messatge e de mejans de practicar e transmetre la lenga: parlar occitan es una riquessa d'avenir modèrna. Dison ais associacions, organismes, institutions partenàrias lo messatge dau possible d'aqueleis accions: se pòt èstre eficaci e utile en occitan. Bastisson, inventan (faudriá dire) ambe lei collectivitats territorialas lo desvelopament concret dei politicas publicas de la lenga: se pòt agir per l'occitan. Citarem: An doblat per exemple lei cors per adultes label-lizats PARLESC; a creissut lo nombre de labellizats "Òc per l’Occitan" e s’es renovat lo site dau label; de Conseus Generaus an començat de reagir e/ò de s’investir dins leis accions per la pichona enfància e lo bilingüisme precòci. Au nivèu associatiu intèrne: aquelei programas que pòrtan frucha, lei desvelopam a l'auçada dei mejans qu'avèm en ressor-sas financiàrias e umanas. L'escomèssa es sempre faire reconóisser un espaci occitan ample, dinamisar un malhum, tocar leis institucions. desvelopar la comunicacion e la coësion.

3. Programas especifics permanents : proposicions e experimentacion - basa toponimica BD TOPOC; - comission lenga sus "Quin occitan volem parlar?"; - per assegurar la mutualizacion deis otís e deis informacions ambé la Comission pedagogica; - pensaments e dificultats ambé lo sector numeric; - renovacion de Hòrgas.

4. Coma animacion de Federacion d'associacions Ramentem l'organizacion de l'associacion: L'IEO federau e seis associa-cions afiliadas es pas una organizacion verticala mai en realitat circulà-ria, onte lo CA assuma son ròtle de mesa en òbra deis accions de l'IEO, i comprés un ròtle de presa de decisions qu'engatjan l'ensemble dau mal-hum, mai que o fa dins lo quadre d'un mandat donat per leis aderents e, de mai, amb un representant de chasca seccion regionala au CA e deis administrators que vòlon bèn contribuir e obrar au servici de l'en-sems de la federacion (siegan aicí regraciats au passatge). 7 CAs son estats recampats, acompanhats cadun en "matinada" d'una sesilha de trabalh dau Burèu ò d’una sesilha alargada sus un tèma particular que

demandava debat. Socitós de la circulacion de l'informacion, cada CA publica un rendut-còmpte comuni-cat ais administrators, aqueste rendut-còmpte se valida au CA venent çò que per-

mete de l'amendar s'es pas confòrme ò complet. Lo RC finau es adreiçat ai presidents deis associacions afiliadas per difusion e comentari. Tot es fach per permetre un escambi e suscitar la remonta de contribucions ò de reaccions - fau dire qu'en 2 annadas avèm gaire recebut en retorn!

4.1. Un malhum actiu: Vesèm d'associacions afiliadas totjorn que mai dinamicas, que s’en-draian dins lei projèctes interregionaus; que prenon d’iniciativas dins son relarg, e nos remandan d’informacions sus seis activitats, mòstrant la vitalitat, l’importància d’aquesteis accions de proximitat, activitats dau quotidian associatiu que fan pas totjorn d’estampèu mai que fan viure la lenga e la cultura, sensibilizan un public, recampan de mili-tants novèus e donan d’envam per bastir l’avenidor. Regraciem aquelei que nos assabentan de çò que se passa localament, que nos mandan articles de jornau e responsas d'elegits, que van res-contrar leis elegits en nom de l'IEO, aquelei que se desplaçan per lei reunions sus lei programas interregionaus e au CA, tot aquelei, enfin, que donan de son temps (e mai-mai) per obrar au nivèu federau (çò qu'es segur lo mens evident: lo pretzfach es immense, lei mejans ridicu-les e lei resultats pas totjorns immediats).

4.2. Coma pòrta-paraula deis revendicacions per la lenga occitana, l'IEO coma representant de l'occitanisme, es portaire de sei revendicacions e de seis exigéncias pròche lei poders publics, a tots niveus (locaus, ter-ritoriaus, nacionaus, europeus, internacionaus). Operator linguistic e culturau e pòrta-paraula, lei 2 accions son pas opausadas mai comple-mentàrias. L'exigéncia pròche lei poders politics es pas una simpla pro-testacion, es subretot estructuranta: bastís una realitat novèla e ges acabada ni mai totjorn satisfasenta, d'aquí de rapòrts tot a còps com-plexes amb lei poders, notadament lei collectivitas territorialas, mai necessaris.

L'objectiu es clar, sabèm que sensa reconoissença deis institucions publicas (nacionalas e europencas) i a pas ges d’avenidor possible per la lenga! L'experiéncia facha per d'autrei lengas minorizadas demòstra qu'un estatut legau es indispensable e que lo fau daverar. Ansin la capi-tada de l’organizacion de la Manifestacion dau 31 de març a Tolosa (maugrat totei leis engambis semenats tot de lòng dau camin) es un ponch fòrça positiu. Manifestacion qu’a fach sortir en plaça publica, ben mai que jamai dins lo passat, la question dei lengas regionalas. De politics nombrós e de totei tendéncias son estats forçats de prendre posicion sus aquesta question, de faire de declaracions e de promessas. Sabèm çò que valan lei promèssas, es una paraula possibla, sa valor simbolica n'es pas ren, mais sabèn tanbèm que lei bèlei paraulas fan pas avançar e que nos fau leis actes! Aquelei se ganhan per un segui-ment permanent, una reactivitat oportunista que decessa pas, una coordinacion ambe leis autrei movements e lei representants deis autrei lengas de França e d'Euròpa. Vaquí lo quotidian de l'obratge dau burèu. Nòstreis intervencions fuguèron nombrosas. Lei vòstras tanbèn. Es ren de dire la satisfaccion morala quand vesèm que la mobilizacion sociala occitana es totjorn d’actualitat, e creissenta, de veire que nòstra accion a dubèrt lo camin ais autrei lengas e que s’atròba totjorn mai refortida la legitimitat de nòstrei revendicacions. A nautrei collectivament, ca-dun a son nivèu d'èstre presents, actius e visibles deis elegits. E nos fau demorar vigilents e persuasius per que lei tengan seis engatja-ments!

"La fe sensa òbra mòrta es"

Dins la continuitat istorica dau preztfach de l'IEO, la linha directritz es pas demorada un simple discors mai s'es contretizada per d'accions concretas organizadas dins quauqueis axes fòrts, au còp sus l'IEO coma operator e coma pòrta-paraula dei revendicacions per la lenga occitana. Maugrat lei dificultats e lo sentiment permanent de l'insufiséncia, l'IEO a remplit sa mission d'informacion e de representacion de la lenga occi-tana e per seis activitats, refortit sa legitimitat. Avèm après que la lucha paga: Après una annada d'ofensivas permanentas, vesèm que (i a una setmana a pena) avèm capitat de faire recular lo govern de sei posicions regressivas per lei lengas regionalas dins la lèi de refondacion de l’escòla. Sachem ensems valorisar l'accion de totei dins una federa-cion fòrta e reconoissuda.

dorsièr n°144 - 2

Bilanç de las comissions

Accions de proximitat

La soscadissa sus las accions de proximitat partís d’un constat: i a pas mai d’usatge social de l’occitan. Cal doncas crear de luòcs novèls que la lenga occitana i trape sa plaça, inventar un usatge novèl de la len-ga. Una accion de proximitat se pòt definir coma tota accion cultura-la especifica que tòca al terren, qu’es nascuda de e destinada (en prio-ritat) a un public local. Mas dins la discussion, venguèt tanben l’idèa que poiriá tanben èsser considerada coma accion de proximitat tot çò que mena una preséncia de la lenga dins la vida de cada jorn del mon-de, coma las emissions de ràdio per exemple.

Girard Niclòt

Petita enfancia

Se la transmission familiau de l’occitan es de mei en mei malaisida, lo site internet que l’IEO e va sortir a l’entorn de la davalada que perme-tarà d’entresenhar las familhas sus la question deu bilingüisme (a partir deu modèle galles) e d’estar un centre de ressorças enta’us que volen banhar lo lor mainat dins la lenga tre la vaduda. L’IEO qu’ahor-teish atau lo son posicionament com actor incortonable de la sociali-sacion de la lenga e deu cambiament d’esperit de la poblacion de cap a la lenga occitana. Qu’esperam numeros projèctes de ninoèras que seràn aviadas pr’amor la presa de consciença d’aqueste enjòc, que las hemnas an un ròtle deus importants dens la causida d’anar, o pas, de cap au bilinguisme francés/occitan.

Laurenç Gòsset

Pedagogia

L’enjòc d’aquela comission èra de soscar e definir las missions e lo foncionament d’un Departament Pedagogic de la Federacion IEO del temps que : 1) la fin dels locutors naturals es iminenta, 2) 380 luòcs (1/3 IEO) forman 5000 adultes per an e 3) de sondatges mòstran qu’un percentatge important d’adultes desclaran aver la volontat de se formar a l’occitan (22% en Miègjorn-Pirenèus). L’experiéncia de l’en-

semble dels participants a permetut d’illustrar una granda diversitat de realitats, del talher de practica a l’estagi, de la pedagogia diferenciada al cursus criterizat per nivèls. La comission a abordat un ensemble de punts percebuts alencòp coma ambicioses e necessaris de realizar que definisson clarament una linha d’accion per la mesa en òbra d’un De-partament Pedagogic : mutualizacion de l’existent e de l’ingeniariá, creacion de "Centres de Formacion IEO" (DIF, CIF, CNFPT, CNFEL), co-municacion coordonada, Ofèrta Pedagogica Espandida : corses setma-nièrs, estagis mesadièrs, formacion intensiva, auto-aprendissatge amb tutorat e estagi en immersion, corses de civilizacion, talhèrs de practi-ca, talhèrs de teatre. La necessitat de rigor impausa : la criterizacion de l’ensenhament, son evaluacion (DCI, Convencion amb l’Universitat), sa conformitat al Cadre Europenc Comun de Referéncia per las Lengas, sa labelizacion (PARLESC), la proteccion juridica d’aquela proprietat intellectuala comuna al ret IEO. La mesa en òbra del departament es pensada sul mòdi del volontariat de las estructuras IEO amb conven-cionament e objectius annadièrs.

Joan-Pau Becvòrt

Toponimia

Pus de "curiós" de toponimia coma èra dins un temps mai de gents que menan d'accion de collècta e que conoisson la problematica. Per elei la necessitat d'una instància toponimica occitana es clar, siam passat a l'etapa seguenta la mesa en plaça. Ramentem pasmens que la mission de la Comission Toponimica Occitana creada per l'IEO es la gestion toponimica de l'espaci occitan, valent a dire lo recampament, la conservacion e l'armonizacion de l'informacion toponimica e lei questions aferentas. La collecta se fa au nivèu locau a l'iniciativas de personas, d'associacions afiliadas ò convencionadas exterioras. La Basa Topoc a un ròtle de passarèla essenciau. Es estat remarcat que la Collècta orala es urgenta que lei testimònis riscan de dispareisser lèu. S'es prepausat d'organisar un estatgi de formacion a la collècta topo-nimica per lo malhum de l'IEO (Per amor fau poder escambiar e comu-nicar leis experiéncias de collècta orala e escricha, determinar un ni-vèu limit de la recèrca microtoponimica que sembla infinida e avançar en materi de critèris per la chausida de la forma de referéncia).

Pèire Brechet

dorsièr n°144 - 3

Mocion d’orientacion

votada a l’AG d’Aush

Los fondators de l’IEO en 1945 avián per pretzfach de tornar donar a l’occitan sa dignitat e sa plaça dins la societat, sens la redurre a una dimension folclorista o a patrimoniala passada, e de farjar, emb l’IEO, una estructura capabla de portar queu projecte. La devisa de l’IEO, "La fe sens òbre mòrta es", resumís plan quela vision. Fideu a la continuitat d'accion dempuei sa creacion, l'IEO avan-ça ambé coma una linha directritz d'un caire la fidelitat a la "fe" ini-ciala: la cresença a un avenidor per nòstra lenga e nòstra cultura, e d'autra part una fidelitat au principi d'accion, que necessita de s'adap-tar a las evolucions de la societat e, au mai possible, leis anticipar. La situacion de la lenga e de la cultura occitana, la coneissem tot. D’un costat, la baissa regulara e gaireben ineluctabla per efiech de generacion daus locutors dich naturaus, perqué la politica de l’Estat francés au segle XX de copar la transmission de la lenga es estada redotablament eficaça; l’abséncia, totjorn, d’un estatut vertadier per las lengas dichas regionalas de França; las entraupas que, regulara-ment, venen blocar una accion o una autra. Mas, d’un autre costat, una lenga qu’exista, que se practica, s’ensenha, se legís – pas pro, segur; que s’es adaptada aus usatges que se fan d’una lenga dins la societat moderna sens se copar de la lenga naturala e de sa cultura eiretada, populara o sabenta; una dignitat ganhada pauc a pauc contra lo mespretz e l’inhorança ; una creacion artistica e literària de qualitat; una simpatia de la populacion per l’occitan, emai zo coneissa pas; e totjorn, a chasca generada, dau monde noveu qu’aprenen la lenga, mai l’ajan pas eiretada, la practican, la portan, se junhan a l’accion collectiva emb lur vam e lurs idéias. La situacion negativa, e notadament lo fach que lo neolocutors son pas pro nombrós enquera per contrabalançar la baissa daus locutors naturaus, la devem pas deneiar. Quò-quí damanda una politica lin-guistica, especifica e diferenciada de l’accion culturala, qu’aja per objectiu pròpri d’aumentar lo nombre de locutor e lor mestresa de la lenga, çò que l’IEO reclama e met en plaça. Lo mespretz, l’inhorança, an pas disparegut. Un estatut nos fai mestier, non pas per lo plaser simbolic d’èsser "reconegut", mas perqué avem mestier d’un quadre legau que garantissa los drechs linguistics indispensables a la vita d’una lenga, sa plaça dins las institucions, sa plaça dins la societat, sa plaça dins nòstra vita jornadiera. Mas devem pas tanpauc barrar los uelhs sus çò que reussissem a far e pas obludar que, sens lo trabalh e l’investiment benevòle e militant, e en particular sens l’IEO, los qu’a-vián pariat sus la disparicion de l’occitan aurián uei ganhat. La situacion de l’occitan es pas la de las annadas 1940 ; la situacion de las associacions de promocion de la lenga e la cultura occitana tanpauc, elements que devem prener en compte dins la chausida de las accions que volem menar, mas sens perdre de visda nòstre prefatz prumier e fondator. Manténer la dignitat e la vitalitat de la lenga occi-tana, assegurar a la lenga occitana una plaça dins la societat d’auei necessita de: - La far conéisser dins sa realitat istorica, geografica, linguistica culturala: lo mespretz ven pro sovent de l’inhorança. - Li assegurar una visibilitat dins la societat: la socializacion de la lenga e de la cultura occitanas, lor presénscia dins l’espaci public, deu èsser fach per tots. - Li assegurar un usatge: una lenga exista si se parla, generacions tras generacions. La socializacion de la lenga deu s’acompanhar de la socializacion de l’usatge de la lenga, de sa practica activa. La lenga occitana deu investir l’espaci public, e tornar ocupar l’espaci privat. - Li assegurar un estatut reconegut que garantissa sos meians d’existir: l’occitan, coma las autras lengas e mestier e a drech a una reconeissença efectiva e eficaça. Per entau far, l’IEO federau deu assegurar son doble ròtle d’operator

culturau e linguistic, e de portaire de la revendicacion d’una plaça institucionala, definida, estructurada per la lenga occitana

en país occitan. Leis institucions faràn pas lo trabalh en plaça de la societat. Seguiràn la pression sociala e metràn en plaça çò que la societat aurà pensat. Es pas lo trabalh deis institucions de pensar en plaça de la socie-tat. Pensaràn donc pas en plaça nòstra. Quo es vrai au niveu de l’Estat; quo es vrai parier au niveu de las collectivitats territorialas. Devèm èstre sus lo terrenh per dire quand lo còmpte i es pas. Son ròtle federator, L’IEO deu l’aver ben

segur au dintre dau malhum. Avem fach un trabalh considerable dem-puei una diesena d’annadas, mas l’estructuracion interna es un trabalh permanent. Se deu far dins lo respiech de l’autonomia de las associa-cions afiliadas e en lor garantir lor capacitat d’iniciativa, mas sens oblidar tampauc que l’IEO federau tira sa legitimitat de l’ensemble dau malhum e es lo garant d’una disciplina collectiva e pertatjada. L’accion federativa, l’IEO deu l’aver tanben au delai d’eu-mesma, en èsser a l’iniciativa d’accions comunas a las autras associacions qu’ac-tan tanben per la lenga e la cultura occitana, per las qualas avem un principi de solidaritat, a partir dau moment onte las accions s’acòrdan emb los buts de l’IEO. Nòstre trabalh a ja entraïnat l’organizacion e la capitada dei quatre manifestacions (2005, 2007, 2009 e 2012), capi-tada qu’a revelat la fòrta capacitat de mobilizacion de la societat occi-tana ambé l’emergéncia d’una demanda populària de lenga e de cultu-ra occitanas, la visibilitat de l’espeliment d’un moviment sociau, la presa de consciéncia dei militants de la legitimitat de son accion, e de son apartenença a un grope sociau, lo sentit qu’es plus un isolat dins son canton; la percepcion que siam plus de victimas mai leis actors de la conquista de nòstrei drechs. Lo ròtle d’operator culturau e linguistic, l’IEO l’a totjorn agut, pas simplament l’IEO federau, mas l’ensemble de las associacions afiliadas qu’asseguran la màger part de la vitalitat quotidiana de la lenga e de la cultura occitanas. Totas quelas accions necessitan pas una interven-cion de l’IEO federau e las capacitats d’auto-organizacion localas exis-ten. Pasmens, l’IEO federau deu portar o acompanhar las accions qu’an mestier d’una estructuracion globala. Sus quelas basas, lo programa d’accion de l’IEO federau per l’annada 2013 es lo seguent: - Far conéisser la realitat e la richessa de la lenga e la cultura occi-tana per la produccion e la difusion de supòrts de comunicacion, que "L’occitan qu’es aquò?" n’es un exemple; - Contunhar l’estructuracion de l’òfra de cors per adultes, en desve-lopar emb lo CFPO lo label PARLESC, e per la mesa en plaça un depar-tament pedagogic, e sa promocion per las campanhas de comunica-cion; - Trabalhar a la transmission familiala e perifamiliala de la lenga per las accions auprep de la pita enfança, e estudiar las possibilitats de desvelopaments d’activitats perisoclaras dins lo primari; - Desvelopar la socializacion de la lenga e la cultura occitana, i comprés dins lo domeni socioeconomic: socializacion de la toponimia, desvelopament dau label "Òc per l’occitan", servici de l’emplec, incita-cion a la sinhaletica publica bilinga; - Persegre las accions de reivindicacion dins la continuitat de las manifestacions; - Estructurar l’IEO-edicion e l’IEO-difusion segon lo principi de “donar a legir en occitan e sus l’occitan” segon un modele economic viable; - Assegurar la legitimitat internacionala de las reinvindicacions daus drechs linguistics per l’occitan e la mesa en évidéncia de las situacions efectivas de discriminacion linguistica, notadament per la participacion actica a ELEN, ELEN-França e NPLD, en liam en la mesa en plaça de l’Observatòri de la lenga occitana. - Èsser un interlocutor actiu auprep de las collectivitats tot en gar-dar son independéncia de jujament e sa libertat d’expression. - Establir un bilanç de l’activitat globala dau malhum IEO e, si pos-sible, establir una "velha" per identifiar, far coneisser e eissaiar de generalizar dins lo malhum las iniciativas novelas presas per una asso-ciacion afiliada.

dorsièr n°144 - 4

n°144 15

Aquesta annada l’IEO Federal a organizat per un segond còp lo Volontariat per l’Occitan. Pels qu’aurián pas agut l’informacion, Lo Volontariat per l’Occitan consista a formar de parelhs de discutidas que se van encontrar una ora per setmana pendent dètz setmanas. La lenga exclusiva d’aquels escambis èra de segur l’occitan. Los parelhs èran creats

d’un volontari e d’un aprenent. Lo volontari mestresa plan la lenga e l’aprenent, coma son nom l’indica, la vòl apréner.

Avèm ensajat de formar los parelhs en foncion de la situacion geografica de las personas, mas tanben en foncion del dialècte emplegat. Èra pas aisit e mantunes Aprenents son demorats solets. Mas la quasi totalitat dels inscrits a pogut trapar qualqu’un per menar aquela accion. Aquela accion foguèt menada amb la volontat de tornar sociabilizar la lenga, que siá pas sonque emplegada dins lo mitan un pauc clavat de l’occitanisme.

Avèm pogut encontrar de parelhs, èran sus Tolosa totes los divendres e an causits de descubrir los musèus de la vila e de charrar en occitan al meteis temps. D’autras an pogut descubrir que mentre se l’una èra en Guadalopa e l’altra en Lorena, òm podiá se conéisser e escambiar del meteis biais que s’èran l’una a costat de l’autra.

S’avètz mancat aquela edicion, podretz totjorn participar a l’edicion venenta que se debanarà benlèu a la davalada. E doblidètz pas que mentre se participètz pas an’aquela accion, una lenga viu tant que s’emplega, alara eisitètz pas a l’emplegar!

Qué de nòu au Lemosin?

PROJÈCTES n°144 15

Estudianta a l’Universitat del

Miralh e estagiària a l’IEO,

Audrey Veaute fa lo bilanç del

projècte que organizèt dins lo

cadre de sa formacion

16 n°144

Aital que cada annada, sortèm l’annuari dels labellizats Òc per l’occitan de l’annada 2013.

Veirètz qu’aquesta annada la compausicion e lo visual an cambiats. Los labellizats son pas mai classats per despartament, mas aquí o son per activitat, e cada activitat a sa color. Aquelas colors, las podretz tornar trapar sus de mapas ambe lo numèro del labellizat a cercar dins l’annuari. Avèm tanben cambiat lo format, es totjorn tant naut, mas sa largor foguèt demesida, aital es mas aisit de carrejar e de gardar aquel annuari.

A la fin d’aquel annuari veiretz l’aparicion de las collectivitats labellizadas: lo Pargue Natural Regional de Lengadòc Naut e la vila de Coarasa. La labellizacion de collectivitas es una causa pron nòva, benlèu qu’es una causa que vos podriá interessar, eisitètz pas a nos contactar!

O podretz trobar en çò dels labellizats o dins las diferentas seccions de l’IEO, mas tanben serà disponible a l’Estivada coma cada annada!

Esperem que podretz plan emplegar aquel annuari e qu’auretz lo plaser de descubrir los labellizats novèls!

Audrey Veaute

PROJÈCTES

Se pòt trapar l’annuari Òc per l’occitan a l’Ostal d’Occitània (11 carrièra Malcosinat, Tolosa) o di-rectament sul site del labèl (rubrica Annuari) o

www.occitan-oc.org/spip.php?article875

n°144 17

A la promiera demanda que nen fan la gent, ‘‘Mas perqué tradurre Kun kyyhkyset katosivat en occitan?’’, la repòsta es : ‘‘Perqué es tant legítimo coma de lo tradurre en englés, ò en italian’’. De fach – e maugrat que lo nòstre relarg lingüistic sigue mai pichin – tota lenga umana pòu exprimar l’experiença e lu sentiments umans, finda un dialècte extrème-oriental de l’occitan coma lo niçard!

En tant, e despí de sècolos, la letteratura occitana a esporjut d’òbras qu’an influit lu escrivans dau monde univèrs, ben en delà de l’iera dau parlar d’òc. Cadun capisse ben pura, que se aquela demanda n’es estada facha, es a rapòrt a la question dei lengas minoritari ò minoradi.

En aquel encastre, se l’occitan a jamai quitat d’èstre lo mejan de creacion de pron d’escrivans – e dei grans – la dubertura de la nòstra literatura a la produccion forestiera, ai vents luenchs, es una necessitat vitala. Fa la mòstra d’una cultura que non s’embarra en una contemplacion centripeta.

La creacion e la traduccion serian ensinda li doi cambas d’una lenga d’òc druda en lo mond contemporan.

Lu ligams tra li culturas baltiqui e occitani, niçarda en particulier, son

mai numerós que un lo porria creire. Li istòrias son aqueli dei pichini e ‘‘derisòri Pàtrias’’, fachi de conquistas, de dominacions, de cambiaments de sobeiranetats, de revés, mas tanben de resistenças. Ensin lu Fraires de la forèst mentan lu Barbets niçards, resistents ò maufatans, sagatats dai sieus nemics, tradits dai sieus compatriòtas, tralaissats dai sieus caps e denembrats de toi… Per cen qu’es de la lenga dei país baltics, coma la nòstra, es estada ‘‘mespresada’’, esquiçada tanben tra de nacions tròup potenti per la pilhar sus lo seri.

L’òbra de Sofi Oksanen, autora finlandesa de tria, nen parla au còr perqué es prefondament umana, perqué partissèm l’experiença dei sieus personatges tot au còup tant frales e tant sòdos e que, tra elu, capissèm un pauc cen qu’an poscut viure lu nòstres vièlhs, qu’esfloram tanben un questionament sus la fòrça de la nòstra consciença, dei nòstri conviccions. Per tant, minga liçon es donada. Sofi non fa lo retrach dau ben ò dau mau, nen fa ressentir l’ànima umana davant dau sieu destin.

L’interés de Sofi Oksanen per la diversitat culturala s’es manifestada embé fòga, sus lo còup que Sebastien Cagnoli, lo

sieu traductor francés, li a fach la propòsta d’una revirada traduccion occitana-niçarda. Lo travalh s’es lèu organizsat embé Miquèl de Carabatta qu’a usat d’una matèria bruta – la traduccion francesa en cors d’elaboracion – per alestir lo tèxto niçard, tot au còup pròche de l’originau finés e pron destacat de l’influença d’una promiera revirada. De fach, en aquela òbra duala, lo francés es estat un interfaça mai qu’un escalon per l’espeliment dau tèxto occitan. La referença a l’originau a sempre permés de tenir lo ‘‘pantais niçard’’ liure e fedèl ai sentiments, a la prosodia, ai tòcas de l’autor.

Calia, fin finala, faire de chausidas grafiqui e lexicali que respectèsson tant l’especificitat niçarda coma la necessitat de tocar un lectorat tant larg que si pòu. Pensam d’aver tengut l’escomessa gaug a l’expertisa de Joan-Pèire Baquié e de l’IEO-PACA (CREO-Provença).

Miquèl de Carabatta

Sébastien Cagnoli

Sofia Oksanen, Quora despareissèron lu colombs, Edicions IEO-PACA

392 paginas, 17 €

De comandar alprèp de l’IEO-PACA o l’IEO d’Aups Maritims (4,5 € de pòrt)

(v. quatrena de pagina) e ideco-dif.com

LIBRES n°144 17

18 n°144

"Ausi lei cridadís dei marins sus la cubèrta; lei rires, lei cançons e mai leis odors de la vida vènon fins a ieu, per bofadas, segon l’umor deis auras. Puei aquelei landan vèrs Marselha e entendi plus ren que l’alen potent de la mar. E mai que siguessiatz nascuts, totei dos, après l’annada funèsta, siatz encuei tot çò que me rèsta de la familha nòstra. La tendresa que me ligava tant fòrt a vòstre paire, l’ai portada sus vosautrei; ni lo temps, ni ma vida d’exili l’an poguda estofar. Pensatz a ieu, de còps!"

Romieg Jumèu es nascut a Marselha. Après daus estudis a l’Escòla de Bèlas-Arts e un Prèmi de gravadura e d’estetica, a trabalhat dins la publicitat. A ja publi-cat Sénher Quau e Cronicas imaginàrias, dins la colleccion A Tots, e un recuelh de poèmas, E siguèsse una nafra... la lutz.

Romieg Jumèu, Pantòri, IEO Edicions Parucion : 15/06/2013 ISBN : 978-2-85910-508-2 234 pages 13.5 x 18 cm Prètz public de venta: 16.00 € TTC

LIBRES

"Lo medecin Cabanel era un bel òme. Grand, espatlut, los piaus enquera blonds bien ondulats, fasiá pas sa seissantena. Sos uelhs blues espiavan los dos òmes de l’autre costat de son bureu, cilhas fruncidas, seguramenr en causa de sa chamisa. Era fotuda sa brava chamisa. Dos cròs negresits de podra tanben rogesits per un pauc de sang calhat. Dos còps de fuòc a corta portada".

Joan Ganhaire, escrivan dau Perigòrd, autor de nombrós romans e novelas, conta aquí una novela istòria dau comissari Darnauguilhem e de sa còla, Barbancés, Ben Amrhane e Peironin, qu’aviam descuberts dins Sorne trasluc e las tòrnas de Girau-don, desjà publicats dins la colleccion A tots - Crimis

Joan Ganhaire, Vautres que m’avètz tuada, co-edicion IEO Edicions - Novelum Parucion: 15/06/2013 ISBN : 978-2-85910-509-9 196 paginas 13.5 x 18 cm Prètz public de venta: 15.00 € TTC

"Un ser de setembre, mamà s’enanèt… e tornèt pas. Faguèri los cinc ans sens ela. La mòrt de las bèstias l’aviái vista de prèp, quand la grand tuava un lapin, un polet, quand lo cat s’èra fach espotir per una veitura a quatre passes de l’ostal. La mòrt de ma maire, la compreniái pas".

Un personatge tòrna aparéisser 17 ans pus tard per respondre a una question que totes se pausèron : cossí una dròlla de dètz ans poguèt desaparéisser pen-dent un mes e mièg, quand tot lo vilatge e los gendarmas la cercavan? Ont èra passada? Coma dins sos romans Lo barracon, Un estiu sus la talvera e Lo fuelh rosegat, Sèrgi Gairal nos mena dins l’univèrs de las relacions familialas. Sèrgi Gairal, Las vacanças de Pascas, IEO Edicions Parution : 15/06/2013 ISBN : 978-2-85910-507-5 108 pages 13.5 x 18 cm Prix public de vente : 13.00 € TTC

n°144 19

Dins vostra produccion musicala, la causida de la lenga nos sem-bla balhar una fòrça e un lirisme particular a vòstra cançon. Cossí es fach aquel rescontre amb la "lenga aus pots"?

Que s'es passat per ua serada de noveme, au parat deu salon deu libe de Monhòrt dens las lanas. Qu'i avè un tipe (qu'èi sabut dem-puish lo son nom, que s'aperava

Guy Latry) qui'ns a parlat deu Ber-nat Manciet. E puish qu'i a avut ua lectura, troçòts de l'enterrament a Sabres. N'èi pas pausat nada question, sonque escotat.

Suu camin de casa, que'm soi es-tancat suu cantèr de la rota e qu'èi escrivut lo texte "la lenga aus pòts", atau com insparat per ua lenga qui'n coneishevi pas sonque la musica. Qu'es lo purmèr texte qu'èi escrivut. Ua encontra d'amor donc; après que m'a calut laurar lo casau... En vos escotar, sentissem qu-'avètz pensat a un modèle de cançon gascona tota originala. Quinas son vostras influéncias musicalas e literàrias?

N'èi pas vertadèrament pensat a un modèle de cançon. Que soi lo medish cantaire francés com occi-

tan, e subertot lo medish òmi. La mia causida qu'es la sinceritat e sonque. Qu'es un camin asprut, e'm podetz créder, mes per jo qu'es lo sol. Escríver, cantar qu-'es per jo un acte politic, filosofic, poetic, cogat dab la poesia lam-pejanta de H-F Thiéfaine, a l'om-bra deu capèu negue de Nadau. E vòstres projèctes per l'aveni-dor, quand aurem lo plaser de véire sortir un novèl album? O benlèu avètz d'autres projèctes artistics parallèles?

Qu'èi solide cançons qui espèran dens la tireta. Qu'auratz quau-quas reclams d'aquò per aqueths torns. Mes de còps las causas non caminan pas atau viste com ac esperam. Qu'escrivi "mei viste com la musica" entà'c díser atau. E puish qu'èi d'autes projectes, plan solide: un grop navèth, Dià, que hè de cançons electrò-francò-gasconò-deconò-hestivas; la creacion d'ua estructura Pit pro-duccion: agence de développe-ment en gasconité durable, qui sera un collectiu d'artistas landés

e mei si afinitats; l'espectacle tea-trau Viatge en poesia a l'entorn de la poesia occitana; la pareishuda d'un recuelh de poesia Pregàrias en çò de Reclams qui presentarèi en lecturas e en cançons lo 27 de julhet a l'Estivada. E puish ua vira-da en Occitania a velò per l'an qui vien, a la mòda trobadors, dab un espectacle acostica vocau a duas votz mesclat de poesia, de teatre e de cançons. L'escadença de quauques encontres, non deman-daram pas sonque lo de qué dro-mir e minjar. Alavetz si a monde deus occitans, associacions, qui'ns vòlen arcuelher, balançatz guaire! Que sufeish de quauquas cadèiras e ua òra de silenci.

Prepausses reculhits per Marçau de l’Oliu

ENTREVISTA

Poesia, teatre, musica: Didier

Tousis es un artista gascon que

se dedica a mai d’un front artis-

tic en francés e dempuèi pauc

tanben en occitan. Aquí nos ex-

plica son procediment musical e

sos projèctes pel futur

20 n°144

Dins vòstra intervencion dins lo film Lenga d’amor, i es question la diferéncia fonccinala entre lo “meravelhós” e lo “fantastic”, element essencial de vòstra escritura e d’una bèla partida de la l i teratura moderna e contemporanèa. Mas aquí sètz subretot a explicar lo biais de viure e de véire lo monde de vòstre país – lo Peiregòrd – e de vòstra cultura – occitana lemosina. Fin-finala, quin es lo pes del “paganisme, l’animisme e lo fantastic” dins l’arma lemosina? Òc, lo meravilhós es present dins l o s c o n t e s . E s u n p a u c convencionau, estetic. Tot lo monde saben que es eisit de l'imaginari. Es totjorn portat per una estructura donada, çò que fai qu'es jamai inesperat. Lo fantastic es dins lo jornadier, es dins la vita, pro de lo reconèisser. Quo es quauquaren de prigond, mas çò qu'es lo mai prigond es totjorn lo mai escondut. Òm pòt passar a rasís sens lo veire. D'autres lo vesen mas renegan çò qu'an vist o sentit a ne'n creire en tota sinceritat qu'an jamai vist ni sentit. Dins mon darrier libre (1), parle d'un òme (Peir, qu'ai plan conegut) que visquet una prumiera partida de sa vita en acòrd emb quela cultura pagana tradicionala e, a partir d'un moment que pòde pas exactament precisar entret dins una denegacion totala de tot quò. Ocultet tot çò qu'aviá viscut, pensat, sentit...

Dins queu libre, ma tòca (una de mas tòcas dau mens) era de montrar las subrev ivenças es champi lhadas de que la civilizacion que los paisans qu'ai conegut portavan enquera e que los "borgés" e "vilauds" coneissián pasmai, reconeissián pasmai quand la trasvesián chas lo vesin e comprenián en ren. Quela civilizacion data per lo mens dau neolitic. Quo es pauc de dire qu'era ligada a la natura. Lo mot "natura" es un pauc feble, un pauc convengut, un pauc... tendéncia. Ne'n demòra nonmàs daus talhons que fau tornar assemblar coma l 'arqueològ los d'un topin medievau, daus fossiles que, daus uns còps, tòrnan montar a la susfàcia...

Civilizacion pacana/pagana plan mai vielha que la lenga occitana mas que se maridet plan emb ela, si talament que, après d'autras, oblidadas, ne'n venguet coma la lenga liturgica. Per los pacans/pagans coma Marcela Delpastre, Jan dau Melhau o io, es evident que la perda de nòstra civilizacion immemoriala e la perda de nòstra lenga son ligadas. Mas comprene que los occitanistas urbans comprenhan pas quò (dau mens los qu'an pas legit mon libre !) e prenhan per nostalgia çò qu'es dolor e desequilibri deguts a una perda de sense. Aquel mèsme sens de “fantastic viscut”, lo sentissètz tanben enraisigat dins d’autras regions occitanas? E cossí lo fantastic

peiregordin se distinguís dels autres?

Lo sabe tornar trobar dins los país daus paisatges los mai primitius : forests, montanhas... E pas unicament en país occitan, se'n manca. Los vese gaire dins los paisatges que tot i es estat adobat, arrenjat per la volontat de l'òme. Lo sabe pas legir dins lo vinhau per exemple. Mas dise pas que i es pas. Ai ben degut reconeisser sa preséncia, daus uns còps, dins un mitan urban. Lo fantastic peiregordin se destria daus autres nonmàs per la lenga que lo pòrta. Quo es coma per los contes. Las diferéncias son nonmàs abusions. Son universaus. Coma fuguet quasi universala la vielha "religion" pagana primitiva. Encara sul potencial umoristic del fantastic, pausatz aquela relacion intima entre la paur e lo rire e la podèm notar dins vòstra pròsa, mai que mai dins vòstras cronicas. Sentissèm plan sovent que l’ironia de vòstra pluma pòrta amb ela un certan pensament de cap a la realitat e lo temps modèrne. Al vòstre vejaire, l’umor servís per tolerar o per s’atacar a una realitat donada?

Mas cronicas an per tòca de butir a l'absurde (e per consequent a una mena de fantastic) çò que vòle denonciar dins la vita actuala, dins l'anar de nòstras societats. Ailàs! ai paur de servir de modele que, sovent, çò que ai butit a un absurde que tot lo monde reconeis

ENTREVISTA

Nascut en 1947 a Agonac, lo nòstre cronista costumièr es l’autor de romans e cançons en lenga

occitana — mas non pas sonque — e figura demest las referéncias literàrias de la produccion oc-

citana d’uèi. Aquí una entrevista sus la plaça de son òbra e de sa pensada dins l’actualitat.

n°144 21

coma absurde, cinc o dietz ans après, 'chaba per arribar e tot lo monde, a queu moment, tròba quò normau. Quo es coma 1984 d ' O rw e l l . T o t l o m o n d e s'acordavan per dire "atencion! i anam". E uei, i sem. E diriatz que los que menan lo monde son anats querre lors idèias dins queu libre non pas per nos eschivar d'anar vers queu monde, mas per nos i menar. Ai paur de donar de meschantas idèias aus mestres de nòstre avenir. L'umor permet non pas de tolerar, mas de suportar, d'endurar. L'ironia ataca, perdona pas. Mas a tot quò fau ajustar una donada essenciala per comprener los autors lemosins : l'autò-derision que rend l'ironia tolerabla per l'autre, lo que la pòt comprener dau mens. Pendent las darrièras annadas avèm de bonas nòvas del departament de la Dordonha en çò que concernís a la practica de la lenga nòstra, mas l’estat de l’aprentissatge de l’occitan fa crénher. Coma sentissètz lo rapòrt dels Perigordins de cap a lor lenga? E qué de sa transmission familiala?

Mos parents, en segre l'aire dau temps, aurián benleu eschivat de me transmetre la lenga. Mas eran pas sols presents. E quitament sens ilhs la lenga me seriá estada transmesa. Lo problema es que tot es diferent uei : la familha, lo mai sovent, quo es pasmai que los parents. Parents que an nonmàs de las brijas a transmetre. Que an paur de zo mau far. Que saben pas coma far. Que an paur de botar de las entraupas sus lo chamin de lor enfant. Fau una volontat sens flasche, sens dobtança. Los comprene. Lor pòde nonmàs dire : Z'avem fait emb nòstres enfants. Podetz tanben, mas se fau pas laissar descoratjar per l'espiada daus vesins ni per lor vejaire.Ai conegut maison tres generacions d'occitanòparlants. Tots me prenián enb charja. Uei l'enfant es lo mai sovent pres en charja per daus professionaus normalizats. Los parents pòden pas comptar sus d'autres. L'escòla, òc, mas la lenga de l'escòla deven pas la lenga mairala E de l’escrivan Chapduèlh, podem esperar una novèla publicacion dins los meses que

venon? Sètz a preparar quicòm?

Mon darrier libre (1) marcha plan. Me lo fau segre! E quò pren dau temps! Entre parentesis, espere que si marcha entau quo es pas nonmàs per la rason que lo texte es majoritariament en francés. Part d'una matèria occitana e, a çò que me disen los legeires, ajuda plan los non-occitans a comprener l'occitanitat e los ciutadins a comprener la cultura paisana/pagana. Quò me laissa pas gaire de temps per escriure. Ne'n ai ben un detzenat en chantier. Lo que vendrá prumier será benleu un segond recuelh de "coleras" (i a nonmàs de las assemblar), un roman autobiografic, fantastic e urban qu'es anonciat dempuei trenta ans (Un pas dins ma piada) o un roman quasiment policier. A mens que s'impause dins l'urgéncia una òbra enquera dins los limbes. (1) J'ai refermé mon couteau, edicions dau Chamin de Sent Jaume (87380 Meuzac), colleccion "De Temps Pacan", 22 €.

Prepausses reculhits per Marçau de l’Oliu

© Patric La Vau

n°144 21 ENTREVISTA

22 n°144

Tre 1957, èri professor d’occitan e letras classicas, en Agenés, a Vi-lanèva d’Òlt. Lo país meu que re-fusèri, fòrt e mòrt, puèi de lo qui-tar jamai. D’efècte, foguèri, ieu, aquí, o confessi, un professor, urós que non sai d’ensenhar causas ai-madas a d’escolans interessants e interessats - de parents pasibles - emai nos i faguèrem totis amassa, per la vida vidanta, ligams precio-ses de cultura e d’amistat.

Un còp èra (en 1961), montèri, Monsieur de Pourceaugnac de Mo-lièra per mos companhs paisanets del rodol prèp de Sant-Antòni de Ficalba. Lor i aviái comunicat, tre l’adolescéncia, lo cuçon del teatre amador. Naturalament, sabiái ben, aquò fasent, que la comedia-baleti montada en tres setmanas, a la demanda del Rei, teniá una scèna en occitan blos de Pezenas, escrita pel quite Joan-Batista Po-quelin - de passatge alavetz en Lengadòc, amb son ‘‘Illustre Teatre’’. En çò que nos concèrna, per ajudar ma mesa en scèna, d’amics e collègas del licèu de Vi-lanèva, fasián prodèl per adralhar la particion del balèti del Lulli acompanhant la farça famosa. amb los costumes de papièr cres-pat e coloriat del sègle XVII. La tropa se compausava de la joinesa tota dels vilatges de l’environ, amassada dins son festenal teatral annadièr popular. Gaireben 1000 espectators venguèron atal se con-gostar a Sant-Antòni, de jòcs de scèna e de lenga d’òc. De plan bona tenguda.

Cinquanta ans après, en 2012, i sèm tornats. Lo Claudi Alranc, e la Rampa-TIO me prepausèron, après Aristofanada, de m’atacar al Molièra d’Òc. Un biais de Porcan-hacada? Un plaser per tu, me di-sián, los bogres! Lor i revirèri don-cas la comedia-baleti dels 7 actors en occitan, de mon biais, coma i soi

acostumat, plan complètament, plan gostosament, de cap a cima. Amb rimas e rimalhas, se l’occasion se presentaba.

Exegi monumentum. Ai acabat! Lor mandèri lèu ma revirada, dels 6 actors (aviái ja, en prevision de dificultats escanat un actor, per estalviar las finanças totjorn tran-talhairas de la Rampa-TIO)! Aviam amassa atal decidit, de crear aquel Molièra d’Òc inesperat e saborós, que poirà desturbar un bricon de segur maites academis-mes e conformismes fregelucs cos-tumièrs, mas en servar, fòrt-e-mòrt, l’essencial del tèxte inicial. Las mu-dasons linguisticas e societalas amorçadas per Molièra, a Pe-senàs, sus aquel camin libertari, modernista e espetant de sabas e lengas nòvas. Cresi que nos ne dònan uèi lo dreit.

Al teatre la Vista, a Montpelièr. Lo Molièra, e ieu foguèrem brava-ment contents! Los 4 comedians descabestrats — e maites solide; que lo diable, de belis trucs, el tanben, deviá se i se descabestrar de plaser! — los comedians de la Rampa, tant afogats se boleguè-ron, s’estirèron se pleguèron e des-pleguèron, sul teatre de la Vista. Pomponats, mascarats, espelhan-drats, masquetats e remasquetats. De tantes biaisses, s’estirèron, se demesiguèron; s’amolonèron, e s’espetèron, nòstres comedians de-salenats que los nòstres vistons se i perdiam, de còps, e que malaute-javem, pecaire, de nos-ne tròp es-cacalassar! Òc! lo Gèli Buonomo, lo Joan-Loís Blenet, l’Ives Durand, lo Brunò Cecilhon, s’i fasián sus l’empont mai que jamai sas proé-sas gestualas e jòcs de precisión calideoscopats. Tot un florilègi atendut e totjorn susprenent pr’aquò, de las cargas lançadas a travèrs lo tèxte molierenc, contra la medecina e la justicia.

Encadenaments e invencions sceni-cas, d’una alenada, de tusta-buta… E çaquelà, — es l’essencial, o cal ben dire! — aicí, pas un còp, la lenga, tan plan bolegada pels comedians occitanofònes se i perdèt. Lo promptor del Igòr Ber-nat, rigorós e fin coma un escalpèl, i penava gaire de plan dessepa-rar lo mot essencial de las ondra-duras. L’entrevescament implaca-ble dels personatges fisics, dels mascas e masquetas remirables de sobrietat e eficacetat, amb la leta-nia lancejanta e totjorn presenta del balèti de Lulli. Se i mesclavan sens pausa, coma pebre fin sus la sopa! Una lenga occitana que me sentiái personalament urós de la-poder entendre, escotar, e far partejar aquí, dins la dralha del Molièra!

Carnala, calorosa, divèrsa e dru-da. Aquela lenga... Audibla que mai, subrearticulada, probable. Mas, per ieu, es aquí un brave compliment de mai, de far als co-medians de tria. Qué dire ara, de la causida essenciala de la pèça? Aquela inversion sus la natura del personatge principal. Nòstre Sénher de Pourceaugny, que parla francés el solet, e nos ven de París, en provincia, — non pas lo contra-ri! — se i far colhonar, plumar e cocufiar, menaçar de mòrt per de malfrats occitans sens escrupules? Es un colhon de segur, lo paure el, mas un brave òme, çaquelà, quelo-me planhi un pauc. Pas vos? Que de prurits sanguinoses del racisme de cada jorn fàcia a l’estrangièr, a l’inconegut aborrit, nos son aicí descovèrts e denonciats!

Qué ne dire, mos fraires umans, qué ne dire? Manquèssetz pas de venir lèu trobar o portar responsa?

Marcèu Esquieu

TRIBUNA LIURA

n°144 23

Un brave escandal: a la charn de buòu daus enganaires avián boirat de la charn de chavau! Mas, bona gent, un chavau quò se minja pas! Ne’n an fait de las peticions per ne’n far interdire la consoma-cion! La mai nòbla conquesta de l’òme totparier!

Nòbla! quo es tot dire! E tant vau dire aristocratica, elitista, anti-democratica. Una bèstia auturosa coma un filh de duc, un ducon. Una bèstia que t’èspia de naut, partent que pòrta una autra bèstia que, d’ont es, t’èspia d’enquera mai naut. L’auturós e l’arrogant son ben faits per s’endevenir!

Brame e rome sovent contra los quads, los petarons e los 4 x 4 que an lo drech autoaccordat de t’esbolhar lo chamin en espotir ta polalha, de traversar tas culturas a fons de tren, de far cabrar lor me-canica davant tu per te far plan sentir coma se senten superiors e coma te tròban mespresable. E ben lo chavau, quo es lo quad, la motò, lo 4 x 4 d’autres còps. Lo chavau, quo es l’utís dau sadisme de l’aristocrata que vai abolir la denada de sos paisans mas qu’oblidará pas de lor ne’n da-mandar sa part. Lo chavau, quo es la chaça qu’en passar afraba los blats. Lo chavau, quo es la guerra e totas sas orrors!

Que disetz? Que tiravan las diligéncias? Mas, los que eran dins las diligéncias, aristocratas e borgés, eran ben los que volián

veire mon aujòu, quand passavan, s’empegar au mur a ne’n dispa-reisser quasi. E chapeu bas, mila-dieus, parce que nous le valons bien !

Que disetz enquera? Le tiercé ? E ben òc, lo chavau es lo prumier mejan qu’an trobat los que an per tirar daus sòus aus que ne’n an gaire. Lo chavau es l’enemic dau proletari e l’amic dau capitalista.

Qué? Vòstra dròlla vai au cen-tre equestre? Proletari renegat que setz, la voletz educar coma una princessa? Enquera una que se creu esportiva per ‘mor que se fai portar. Fasetz-li far de la bicicleta, miladieus, quo es quò que li mus-clará las chambas e li fará un bra-ve cuol. E ai jamai vist una bicicle-ta – nimai una biciclista - espiar lo paubre monde de naut.

E lo buòu tanpauc vos èspia pas de naut. Quand pausa sos uelhs sus vos, sembla de vos dire mercés. E pasmens quò seriá a vos de lo mercejar per la terra laurada, per la charreta de fen rentrada a l’acialat, per lo tombareu de pom-piras menadas vers la cava, per las tinas de vendenha arribadas a bon pòrt. E per son pas que s’endeven tan plan emb lo teu, per son bufar qu’eschauret ta palhassa coma la dau filh de Dieu. Aime lo buòu e lo minge pasmens. Sacrifi-cialament.

Coma Abraham son filh, podes sacrificar nonmàs çò qu’aimas (mas

me fasetz pas dire qu’òm deu sa-crificar çò qu’òm aima: aimar es pas una rason de sacrificar, nonmàs una condicion). Aime lo buòu. Aime lo pòrc. E l’ase e lo mu-òu. La muòla e la sauma. Borric coma borrica. E lo jau, lo chen, mai la chata. Lo sacrificarai pas tots, los minjarai pas tots: question de cultura. E mai lo sacrifici es rituau, mai la charn es saborosa. Manca los rites per sacrificar los chavaus. Quo es per quò que ne’n minge pas: l’aime pas. Sa charn es pas… es pas… quaus son los equivalents de kasher e de hallal dins ma reli-gion?

Qui quo es que plora? A! quo es tu, gròssa bèstia! Pensas qu’ai dich dau mau de tu? Que, tu tan-ben, as laurat per d’autres pai-sans, as menat la charreta… Mas zo sabe ben! quo es dau chavau que parlava, pas de tu, lo rossin. Brava bèstia! As pas obligacion de te sentir solidari de ton reir-cosin, lo m’as-tu-vist de las chavilhas fi-nas coma los pès bandats d’una princessa chinesa, l’ameliorat de la race chevaline, lo noblilhon que se sent benaise nonmàs dins l’endogamia. Te vau far rire un pauc: pensa que, sus ton eschina larja e fòrta, a un aristocrata d’ier o una esnobineta d’uei, o qui voldràs… De qué semblarián, lo ciseu de lors chambas dubert a 180°?

Michèu Chapduelh

TRIBUNA LIURA

Colera

Detalh del tablèu Guernica, de Pablo Picasso

ADREIÇAS

L’Institut d’Estudis Occitans de pertot

INSTITUT D’ESTUDIS OCCITANS (FEDERAL) Ostal d’Occitània 11, carrièra Malcosinat 31000 Tolosa 05 34 44 97 11 - direccion@ieo-oc.org www.ieo-oc.org

IEO EDICION (IEO-IDECO) Carrièra dels ancians combatents ZA plana St Martin 81700 Puèglaurenç 05 34 44 97 11 - ieo-edicion@ieo-oc.org www.ideco-dif.com SECCIONS REGIONALAS IEO AQUITÀNIA 171, avenguda de la Palhèra 33600 Peçac 05 56 39 27 99 - ieoaquitania@ieo-oc.org http://ieoaquitania.free.fr

IEO AUVÈRNHE, BORBONÉS, VELAI 4, carrièra Sent Eutròpi 63000 Clarmont d’Auvèrnhe 09 54 49 26 63 - 09 59 49 26 63 ieoregionauvergne@gmail.com

IEO LEMOSIN Plaça daus vinhairons 19140 Usercha 05 55 98 28 90 - contact@ieo-lemosin.org http://www.ieo-lemosin.org

IEO LENGADÒC 14, avenguda Estienne d'Orves BP 60011 34501 Besièrs cedex 04 67 31 18 91- ieolengadoc@ieo-oc.org www.ieo-lengadoc.org

IEO MEIDIA-PIRENÈUS 11, carrièra Malcosinat 31000 Tolosa 09 62 56 09 91 - ieom-pireneus@ieo-oc.org www.ieomp.com

IEO PROVENÇA-AUPS-CÒSTA D’AZUR (CREO PROVENÇA) Ostau de Provença 8 bis, avenguda Jules Ferry 13100 Ais de Provença 04 42 59 43 96 - ieopaca@ieo-oc.org

IEO RÒSE-AUPS Chez Gerard Betton - Le Petit Avanon 07370 Auzon 04 75 23 02 71 - ieor-aups@ieo-oc.org SECCIONS DEPARTAMENTALAS IEO 04-05 "ESPACI OCCITAN DEIS AUPS" 21, charrièra de l'Estampariá 05000 Gap 04 92 53 98 40 - ieo04-05@ieo-oc.org http://www.espaci-occitan.com

IEO AUPS MARITIMS "JÒRGI GIBELIN" En çò de J.P. Baquié 17, baloard Carabacel 06000 Niça 04 92 04 27 20 - ieo06@ieo-oc.org http://ieo06.free.fr

IEO ARDESCHA

En çò de Denis Capian La Pastourelle A 07000 Privàs 04 75 64 87 74 - ieo07@ieo-oc.org

IEO ARIÈJA "OSTAL OCCITAN" 11, carrièra Henri Fabre 09100 Pàmias 05 61 69 60 96 - ieo09@ieo-oc.org

IEO AUDE 79, la Trivala BP 105 11022 Carcassona 04 68 25 19 78 - ieo11@ieo-oc.org http://perso.orange.fr/ostal.sirventes

IEO AVAIRON Ostal del patrimòni Plaça Foch 12000 Rodés 05 65 68 18 75 - ieo12@ieo-oc.org www.ieo12.org

IEO BOCAS DE RÒSE Ostau de Provença 8 bis, avenguda J. Ferry 13100 Ais de Provença 06 15 89 59 38 - ieo13@ieo-oc.org

IEO CANTAL 32, ciutat "Clair vivre" BP 602 15006 Orlhac 04 71 48 93 87 - ieo15@ieo-oc.org http://ieo15.cantalpassion.com

IEO CHARANTA "CONVERSA OCCITANA" 13, carrièra Gaston Agard 16800 Soyaux 05 45 38 03 08 - ieo16@ieo-oc.org

IEO DORDONHA "NOVELUM" Centre social e cultural 95, rota de Bordèu 24430 Marsac/ L’Isla 05 53 08 76 50 - ieo24@ieo-oc.org http://novelum.ieo24.online.fr

IEO DROMA "DAUFINAT, PROVÈNÇA, TÈRRA D'OC" Ostal dels Servicis Publics Servici de la vida associativa 1, avenguda St Martin 26200 Monteleimar 04 75 46 86 52 ieo26@ieo-oc.org www.ieo-droma.org

IEO GARD 4, carrièra F. Pelloutier 30900 Nimes 04 66 76 19 09 - ieo30@ieo-oc.org www.ieo30.org

IEO GARONA NAUTA Ostal d’Occitània 11, carrièra Malcosinat 31000 Tolosa 05 61 11 24 87 - ieo31@ieo-oc.org www.ieo31.com

IEO GÈRS 6, carrièra Lamartina 32000 Aush 05 62 05 53 98 - ieo32@ieo-oc.org

IEO GIRONDA Ostau occitan 171, avenguda de la Palhèra 33600 Peçac 05 56 36 30 27 - ieo33@ieo-oc.org

ostau.occitan.online.fr

IEO ERAU 14, avenguda Estienne d'Orves BP 60011 34501 Besièrs cedex 04 67 31 18 91 - ieo34@ieo-oc.org

IEO GASCON LANAS En cò de Miquèu Baris 313, alèa de las Alaudas Partiment Sent-Robèrt 40440 Ondres 06 09 62 52 99 - ieo40@ieo-oc.org

IEO LÉGER NAUT "L'AURA" Centre Pèire Cardenal Charrièra Jules Vallès 43000 Lo Puèi de Velai 04 71 06 17 42 - ieo43@ieo-oc.org

IEO ÒLT Espaci Clément Marot Plaça Bessières 46000 Caurs 05 65 24 62 82 - ieo46@ieo-oc.org

IEO ÒUT E GARONA "ESCÒLA OCCITANA D’ESTIU" 16, carrièra pujòls 47300 Vilanuèva d’Òlt 05 53 41 32 43 - ieo47@ieo-oc.org

IEO PUÈI DE DOMA Centre J. Richepin salle B12 21, carrièra Richepin 63000 Clarmont d'Auvèrnhe 06 08 21 45 55 - ieo63@ieo-oc.org

IEO HAUTAS PIRENÈAS "NOSAUTS DE BIGÒRRA" Ostal de comuna 65350 Bouilh-Péreuilh 05 62 93 04 65 - ieo65@ieo-oc.org www.ieo65.com

IEO PARÍS En cò d'Alexis Quentin 31, carrièra Vandrezanne 75013 París ieo75@ieo-oc.org

IEO TARN 3, carrièra de la Torque BP 14 81120 Realmont 05 63 79 06 67 - ieo81@ieo-oc.org www.ieo-tarn.org

IEO TARN E GARONA "ANTONIN PERBÒSC" 307, avenguda de Montech 82000 Montalban 05 63 03 48 70 - ieo82@ieo-oc.org

IEO VAR "PROVÈNÇA TÈRRA D’ÒC" En cò de J. G. Babois - Plaça deis infèrns 83790 Pinhans 04 94 33 22 51 - ieo83@ieo-oc.org http://textoc.hostzi.com/ieo83.html

IEO VAUCLUSA 26, carrièra dels Tinturièrs 84000 Avinhon 04 90 67 16 90 - ieo84@ieo-oc.org

IEO VINHANA Madame Christiane Carron Résidence du Petit Breuil 37, rue de la Vallée 86000 Poitiers ieo86@ieo-oc.org