CIVIL III (1-22)

download CIVIL III (1-22)

of 118

Transcript of CIVIL III (1-22)

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    1/118

    LECCIN 1: DERECHOS REALES

    1. CONCEPTO DE DERECHO REAL

    Derecho subjetivo privado ue atribu!e a su titu"ar u# poder directo e i#$ediato sobre u#a

    cosa o u# derecho de co#te#ido variab"e ! ue puede# hacerse va"er %re#te a todos a "os uese i$po#e e" deber jur&dico de abste#ci'# ! de respeto()

    Constitucin

    Art&cu"o ** +e" derecho rea" b,sico es "a propiedad-)

    Art&cu"o *. +reco#oce "a "ibertad de e$presa e# e" $arco de "a eco#o$&a de $ercado-)

    Cdigo Civil

    Art&cu"o 1/ Art&cu"o *** a 1/.0

    Art&cu"o 1*// ! ss

    Leyes autonmicas y estatales

    2. TEORA! "#E DETER$%NAN !# NDA$ENTO 'CON&%(#RAC%)N

    Teo*+a negativa: "a co#traposici'# e#tre derecho rea" ! perso#a" carece de se#tido2pues a$bas so# aspectos de u#a $is$a cosa)

    Abso"utos +propiedad-

    Re"ativos +cosas o perso#as-

    Teo*+a o,ligacionista: "a ese#cia de" derecho rea" #o es e" poder de" titu"ar sobre "acosa)

    De ob"i3aci'#)

    Teo*+a cl-sica: "a ese#cia de" derecho rea" es e" poder de" titu"ar sobre "a cosa)

    Rea" +e" poder de" titu"ar "e %acu"ta para e4i3ir e" co#te#ido %re#te a todos-)

    De ob"i3aci'# +e" poder de" titu"ar "e %acu"ta para e4i3ir e" co#te#ido a u# sujeto e#co#creto2 e" deudor-)

    Teo*+a eclctica: e" derecho rea" se parece a" de ob"i3acio#es2 pero e# e" rea"predo$i#a e" "ado i#ter#o +poder de actuar sobre u#a cosa- ! e" e4ter#o +poder deactuar %re#te a aue""os ue perturba#-)

    Rea" +i#ter#o ! e4ter#o- De ob"i3aci'#

    1

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    2/118

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    3/118

    @ocacio#es a" derecho rea") Supuestos e# ue "a co#stituci'# de u# derecho rea" sobre

    u# bie# i#$ueb"e e4i3e "a i#scripci'# co#stitutiva e# e" re3istro de "a propiedad)

    De*eco de c*dito con contenida o,ligacional

    Derecho rea"es infaciendo) E" titu"ar de" derecho rea" puede e4i3ir a u# sujeto pasivoco#creto ue rea"ice u#a deter$i#ada actividad)

    Ob"i3acio#es propterrem) E" titu"ar de" derecho rea" est, ob"i3ado a cu$p"ir u#adeter$i#ada prestaci'# %re#te a otra perso#a co# "a ue #o tie#e u#a previa re"aci'#ob"i3acio#a")

    >. CLA!%&%CAC%ON DE LO! DERECHO! REALE!

    T+8icos o nominados

    So# "os $e#cio#ados e# e" CC o e# "e!es civi"es especia"es)

    Derecho rea" p"e#o +propiedad-) Es u# derecho rea" %u#da$e#ta" a" ue $a!orco#te#ido ! %acu"tades atribu!e# a su titu"ar) Es sobre e" ue se co#stru!e "a $a!orparte de "a eco#o$&a de u# pa&s2 ! es causa directa o i#directa de "a e4iste#cia de"resto de "os derechos rea"es)

    Derecho rea" provisio#a" +posesi'#-) Supo#e "a te#e#cia %&sica o $ateria" de u#a cosa

    ue puede ser propia o aje#a)

    Derecho rea" sobre cosa aje#a) Recae sobre cosas aje#as a" titu"ar de" derecho e i$p"ica"a e4iste#cia de u#a situaci'# de hecho e# "a ue ha! dos titu"ares de derecho rea"disti#tos ue recae# sobre "a $is$a cosa)

    Derecho rea" sobre cosa ajena de uso o disfrute +usu%ructo2 uso o habitaci'#2servidu$bre))-

    Derecho rea" ue co#cede a su titu"ar "a facultad de percibir los frutos, rentas o uncanon de un bien ajeno+ce#sos2 %oros2 sub%oros-)

    Derecho rea" ue co#cede a su titu"ar e" poder de utilizar el suelo, el vuelo o elsubsuelo de un bien inmueble ajeno+derecho de super

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    4/118

    ?eor&a de" numerus apertus: es posib"e crear #uevos derechos rea"es disti#tos de "os

    "e3a$e#te reco#ocidos)

    ?. EL R=(%$EN DE 4%ENE! ' DE LO! DERECHO! REALE! EN ELDERECHO %NTERNAC%ONAL PR%ADO

    A*t+culo [email protected]. Dispo#e ue "a posesi'#2 "a propiedad ! "os de$,s derechos sobre bie#esi#$ueb"es2 as& co$o "a pub"icidad2 se rija por "a "e! de "u3ar por do#de se ha""e)

    A*t+culo [email protected] re# a "os bie#es $ueb"es ! se6a"a ue "os buues2 aero#aves !"os $edios de tra#sporte por %errocarri"2 as& co$o todos "os derechos ue se co#stitu!e# sobree""os a "a "e! de aba#dera$ie#to2 $atr&cu"a o re3istro) E# e" caso de auto$'vi"es ! otros$edios de tra#sporte terrestre uedar,# so$etidos a "a Le! de" "u3ar do#de se ha""e#)

    A*t+culo [email protected] redito ! e" rea" so#:

    1) !u6eto:

    Activo: puede# ser"o ta#to perso#as %&sicas co$o jur&dicas) ;ara te#er u# derechorea" basta co# capacidad jur&dica ! para ejercer"o capacidad de obrar)

    La cotitu"aridad de" derecho rea" se rea"ia de dos $odos:

    CO=BNIDAD RO=ANA O ;OR CBO?AS: se or3a#ia por cuotas2 es u#asituaci'# tra#sitoria ! "a or3a#iaci'# i#ter#a de "a cotitu"aridad se deja a"ibre i#iciativa de todos "os titu"ares)

    CO=BNIDAD HE=ANOCO=N O ER=NICA: #o ha! cuotas ! e" derechorea" perte#ece a todos "os titu"ares)

    ;asivo: es u#a co"ectividad i#deter$i#ada)

    5) O,6eto: e# e" derecho de cr>dito es "a prestaci'# ! e# e" rea" "a cosa $ateria" oi#$ateria")

    E" objeto de" derecho rea" debe reu#ir tres reuisitos:

    E4iste#te: rea"idad de" $u#do e4terior actua")

    L&cito: bie# ue est> de#tro de" tr,

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    5/118

    Facu"tad de 3oce o dis%rute: e" titu"ar tie#e derecho a uti"iar "a cosa sobre "a ue

    recae e" derecho ! a aprovecharse de sus re#di$ie#tos)

    Facu"tad de disposici'#: e" titu"ar tie#e derecho a tra#s$itir e" derecho a otraperso#a)

    Facu"tad de rea"iaci'# de va"or: e" titu"ar tie#e e" derecho de proceder a "ae#aje#aci'# de" bie# si "a ob"i3aci'# 3ara#tiada co# e" bie# sobre e" ue recae

    e" derecho rea" #o se cu$p"e)

    Facu"tad de aduisici'# pre%ere#te: e" titu"ar tie#e derecho de pre%ere#cia parapoder aduirir derechos rea"es ue perte#ece# a otro titu"ar)

    Facu"tad de persecuci'#: e" titu"ar tie#e derecho a de%e#der su derecho %re#te auie# "e perturbe e# e" $is$o)

    LECCIN 5: =ODOS DE ADGBIRIR LOS

    DERECHOS REALES1. LO! !%TE$A! DE AD"#%!%C%)N PRE&ERENTE

    Los $odos de aduirir "os derechos rea"es so# "os hechos o circu#sta#cias ue produce# e"e%ecto jur&dico de atribuir a u# sujeto co#creto ! deter$i#ado "a titu"aridad de u# derecho rea"sobre u#a cosa o sobre otro derecho)

    Estos ecos 6u*+dicoso circu#sta#cias puede# ser:

    1) Hechos #atura"es: #o i#tervie#e directa$e#te "a vo"u#tad de" ho$bre)

    5) Actos o #e3ocios jur&dicos: i#tervie#e "a vo"u#tad de" ho$bre)

    La ad7uisicinde u# derecho rea" puede ser:

    1) Ori3i#aria: u#a perso#a se co#vierte e# titu"ar de u# derecho subjetivo co#i#depe#de#cia de ue ese derecho ha!a te#ido o #o u# a#terior titu"ar)

    5) Derivativa u#a perso#a se co#vierte e# titu"ar de u# derecho subjetivo ue hastae#to#ces perte#ec&a a otro sujeto ue "o tra#s$ite a otro titu"ar) Ha! sie$pre u#a

    tra#s$isi'# de u# derecho "a cua" puede revestir varias %or$as:

    ?RASLA?I@ACONS?I?B?I@A

    ?ras"ativa: e" derecho pasa de" a#ti3uo titu"ar a" #uevo e# "as $is$asco#dicio#es ue hasta e#to#ces te#&a)

    Co#stitutiva: e" #uevo titu"ar aduiere de" titu"ar a#terior u# derecho de$e#or e#tidad o e4te#si'# ue e" ue aue" tie#e) De $odo2 ue e"tra#s$ite#te de" derecho co#serva parte de su derecho ! so"o cede a" #uevotitu"ar u#a parte de su derecho)

    ONEROSARA?BI?A

    8

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    6/118

    O#erosa: e" #uevo titu"ar rea"ia a"39# tipo de co#traprestaci'# a %avor de"a#ti3uo titu"ar)

    ratuita: se aduiere e" derecho si# rea"iar #ada a ca$bio de "o ue serecibe)

    IN?ER@I@OS=OR?IS CABSA

    I#tervivos: se aduiere e" derecho por e" #uevo titu"ar co# i#depe#de#cia de"%a""eci$ie#to de" a#ti3uo titu"ar)

    =ortis causa: pasa e" derecho de su a#ti3uo titu"ar a" ue "o recibe co$oco#secue#cia de" %a""eci$ie#to de" titu"ar a#terior) E" ue "o aduiere "o hacepor sucesi'# hereditaria)

    BNI@ERSAL;AR?ICBLAR

    B#iversa": recae sobre todo o parte de u# patri$o#io)

    ;articu"ar: abarca u#o o varios derechos particu"ar$e#te i#dividua"iados)

    E# e" Derecho =oder#o "a aduisici'# de u# derecho rea" parte de" siste$a Ro$a#o de "atraditio2 pero $odi

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    7/118

    1) !igue la distincin ent*e modos de ad7ui*i* o*igina*ios y los de*ivativos) Laocupaci'# es u# $odo de aduirir ori3i#ario ! opera e4c"usiva$e#te e# re"aci'# co# e"derecho de propiedad) Los de$,s $odos de aduirir so# derivativos ! puededeter$i#ar ta#to "a aduisici'# de u# derecho de propiedad co$o cua"uier otroderecho rea")

    5) !e *e:e*e a los modos de ad7ui*i* de*ivativos)

    Bsucapi'#: aduisici'# de u# derecho rea" aje#o dura#te u# cierto tie$po)

    Do#aci'#: u#a perso#a tra#s$ite a otra a"3o si# ue "a ue "o recibe te#3a uerea"iar #ada a ca$bio2 ! si# ue e" ue rea"ia "a do#aci'# est> ob"i3ado a e""o)

    Sucesi'# $ortis causa: e" titu"ar de "os derechos %a""ece ! co$pre#de ta#to "osderechos de #atura"ea rea" co$o "os de cr>dito) La sucesi'# puede ser testada+cua#do ha! testa$e#to- o i#testada +cua#do #o ha! testa$e#to-)

    =i#isterio de "a "e!: posibi"idad ue e" orde#a$ie#to jur&dico atribu!a e%ectoaduisitivo de derechos a otros $odos #o citados e# e" art&cu"o /)

    ?radici'#: es u#a $a#i%estaci'# de "a teor&a de" t&tu"o ! e" $odo2 por "o ue e4i3epara "a aduisici'# de u# derecho rea": u# acuerdo de vo"u#tades e#tre "aspartes ! "a e#tre3a de "a cosa)

    /. TEORA DEL TT#LO ' EL $ODO TRAD%C%)N

    E" CC #o reco3e c"ara ! e4presa$e#te "a teor&a de" t&tu"o ! de" $odo para "a aduisici'#derivativa de derechos rea"es) Se deduce de dos art&cu"os: e" / ! e" 1/8)

    1095. "l acreedor tiene derecho a los frutos de la cosa desde que nace la obligacin de

    entregarla. #in embargo, no adquirir derecho real sobre ella hasta que le haya sido

    entregada.

    De estos dos preceptos se deduce ue para "a aduisici'# de u# derecho rea" se reuiere "aprevia e4iste#cia de u# acuerdo de vo"u#tades e#tre e" tra#s$ite#te ! e" aduire#te +t&tu"o- !u# acto posterior de e#tre3a de "a cosa o derecho +$odo-) De %or$a ue e" $ero acuerdo devo"u#tades es i#su3i$e# especia" deaduisici'#

    Elementos de la t*adicin

    1) E"e$e#to $ateria": e#tre3a de "a posesi'# de "a cosa o derecho)

    0

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    8/118

    5) E"e$e#to espiritua": vo"u#tad de" tradens! de" accipiensde tra#s$itir ! aduirir e"derecho rea" sobre "a cosa)

    *) Kusta causa de "a tradici'#: para "a aduisici'# de u# derecho rea" resu"ta #ecesariou# #e3ocio jur&dico precede#te ue co#stitu!e e" t&tu"o)

    Nuestro CC re3u"a "a tradici'# e# "os art&cu"os 175 a 177:

    Artculo 1462.#e entender entregada la cosa vendida cuando se ponga en poder yposesin del comprador. $uando se haga la venta mediante escritura p%blica, el

    otorga& miento de !sta equivaldr a la entrega de la cosa objeto del contrato, si de la

    misma escritura no resultare o se dedujere claramente lo contrario.

    Artculo 1463. 'uera de los casos que e(presa el artculo precedente, la entrega de

    los bienes muebles se efectuar) por la entrega de las llaves del lugar o sitio donde se

    hallan almacenados o guardados* y por el solo acuerdo o conformidad de los

    contratantes, si la cosa vendida no puede trasladarse a poder del comprador en el

    instante de la venta, o si !ste la tena ya en su poder por alg%n otro motivo.

    Artculo 1464. +especto de los bienes incorporales, regir lo dispuesto en el prrafosegundo del artculo .-/. "n cualquier otro caso en que !ste no tenga aplicacin se

    entender por entrega el hecho de poner en poder del comprador los ttulos de

    pertenencia, o el uso que haga de su derecho el mismo comprador, consinti!ndolo el

    vendedor.

    La co$prave#ta cada ve es $e#os %recue#te2 ! desde e" derecho ro$a#o se ha co#sideradota$bi># co$o tradici'# deter$i#ados actos a "os ue si# #ecesidad de e#tre3a $ateria" de "acosa se "e atribu!e e" $is$o e%ecto ue si "a hubiera e#tre3ado +?RADICIN SI=LICA-)

    1) T*adicin inst*umental: "a e#tre3a $ateria" se sustitu!e por "a e#tre3a de u#

    docu$e#to a" ue se "e atribu!e e" $is$o va"or ue si se e#tre3ase "a cosa)

    5) T*adicin brevi manu y constitutum possessorium: #o ha! #ecesidad de e#tre3area" de "a cosa2 porue "a cosa !a est, e# poder de" ue "a aduiere o va a per$a#ecerpor otra ra'# e# poder de" ue "a tra#s$ite)

    ?raditio brevi manu: e" aduire#te de" derecho rea" !a tie#e e# su poder "a cosa2pero e# otro co#cepto disti#to de" due6o)

    ?raditio constitutum possessorium: e" ue tra#s$ite e" derecho co#ti#9a co# "acosa pero co# otro t&tu"o jur&dico disti#to)

    *) T*adicin 8o* acue*do de las 8a*tes: "a #o puede e#tre3arse $ateria"$e#te a" ue"o co$pra2 por ta#to "a e#tre3a podr&a ser bie# porue "as partes de $utuo acuerdopresci#de# de e#tre3ar "a cosa2 o bie# a otra posib"e e#tre3a

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    9/118

    3. RELAC%)N ENTRE TRAD%C%)N E %N!CR%PC%)N

    B#a ve ue se produce "a tra#s$isi'# ! aduisici'#2 se puede proceder a "a i#scripci'# de"derecho rea" e# e" Re3istro de" ;ropiedad) La i#scripci'# #o euiva"e a" $odo2 porue cua#dou# derecho rea" sobre u# bie# i#$ueb"e se i#scribe e# e" Re3istro de "a ;ropiedad2 !a se haproducido "a aduisici'# de ese derecho rea"2 es decir2 !a ha te#ido "u3ar a "a teor&a de" t&tu"o! e" $odo) Otra cosa es ue para i#scribir e# e" Re3istro de "a ;ropiedad precisa "a escritura

    p9b"ica)

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    10/118

    De#tro de este 3rupo #os e#co#tra$os co# a#i$a"es ue tie#e# #or$asespecia"es:

    2bejas)e" propietario de u# e#ja$bre de "as abejas puede perse3uir"assobre e" pu#to aje#o2 i#de$#ia#do a" poseedor de ese pu#to aje#o por e"da6o ue cause) Si e" pu#to aje#a estuviera cerrado2 #ecesitar, e"co#se#ti$ie#to de" due6o de ese pu#to para poder e#trar e# >") Si #opersi3ue e" propietario dura#te dos d&as co#secutivos e" e#ja$bre2 podr,e" poseedor de "a

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    11/118

    E" art&cu"o 77 estab"ece "os derechos de sue"o o de" descubridor:

    E# caso de ue e" tesoro sea descubierto co$o co#secue#cia de e4cavacio#es oprospeccio#es autoriadas2 e" ha""ador estar, ob"i3ado a e#tre3ar "os objetos a "aAd$i#istraci'# e# e" p"ao de */ d&as2 ! $ie#tras #o "o hace tie#e "a co#dici'# dedepositario "e3a" de "os objetos ha""ados)

    Si e" tesoro es descubierto por e" aar o causa"idad2 e" descubridor ! e" due6o de"terre#o tie#e# derecho a u# pre$io $et,"ico euiva"e#te a "a $itad de" va"or e#ue e# tasaci'# "e3a" se ha# va"orado "os bie#es e#co#trados2 ca#tidad ue sereparte e#tre e""os e# partes i3ua"es)

    LECCIN *: LA ACCESIN11

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    12/118

    1. CONCEPTO ' NDA$ENTO

    E" C'di3o re3u"a "a accesi'# e# "os art&cu"os *8* a *.*2 dispo#ie#do e" *8* ue la propiedadde los bienes da derecho por accesin a todo lo que ellos producen, o se les une o incorpora,

    natural o arti3cialmente4) Los tipos de accesi'# so#:

    1. Accesin disc*eta: %acu"tad de" propietario de hacer su!os "os %rutos ue "a cosaproduce)

    2. Accesin continua: derecho de" propietario de hacer su!a u#a cosa aje#a ue se hau#ido a "a propia %or$a#do u# todo i#separab"e) Esta supo#e:

    Gue varias cosas se u#e# por #atura"ea u obra de" ho$bre de %or$ai#separab"e)

    Gue "as cosas ue se u#e# perte#ece# a disti#tos titu"ares ue #o ha# ueridoe4presa$e#te "a u#i'#)

    Gue u#a de "as cosas te#3a e# re"aci'# a "as otras ue se u#e#2 u#a re"aci'# de

    jeraru&a)

    2. PR%NC%P%O! RECTORE! DE LA #N%)N O %NCORPORAC%)N DE LA!CO!A!

    1) P*inci8io de acceso*iedad. E" due6o de "a cosa pri#cipa" aduiere sie$pre "apropiedad de "as cosas accesorias2 ue perte#ecie#do a otro titu"ar2 se ha!a# u#ido a "apri#cipa")

    5) P*inci8io de su8e*:cies solo cedit) E" due6o de" sue"o hace su!o todo "o ue se u#eo i#corpora a dicho sue"o)

    *) P*inci8ios de 8*oteccin de la ,uena 9e y 8*oi,icin del en*i7uecimiento sincausa) Act9a# co$o "i$itadores de "a e

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    13/118

    3. ACCE!%)N D%!CRETA

    Es u#a %acu"tad de do$i#io ue da "u3ar a ue e" propietario de "a cosa ha3a su!os "os %rutos#atura"es2 i#dustria"es ! civi"es) E" %ruto correspo#de a" titu"ar de "a cosa ue "o ha!aproducido +propietario o titu"ar de cua"uier derecho ue "e %acu"te para hacer su!os "os

    %rutos-) E" r>3i$e# jur&dico de "os %rutos #o debe i#cardi#arse de#tro de" r>3i$e# de "aaccesi'#2 au#ue as& "o ha3a e" CC)

    Ti8os

    1) Frutos pe#die#tes: "os ue #o est,# separados de "a cosa %ruct&%era2 au#ue !aperceptib"es)

    5) Frutos percibidos: "os ue !a est,# separados de "a cosa %ruct&%era2 ! ha# pasado a seru#a cosa #ueva2 por ta#to2 ha# sido atribuidos a" titu"ar)

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    14/118

    For$aci'# de is"as e# r&os #o #ave3ab"es ue discurre# e#tre propiedades privadas2 por

    sucesiva acu$u"aci'# de arrastres superiores ue2 perte#ece# a "os due6os de "os$,r3e#es $,s cerca#os a cada u#a2 o a "os de a$bos $,r3e#es si "a is"a se ha""ase e#$edio de" r&o2 dividi>#dose e#to#ces "o#3itudi#a"$e#te por "a $itad) Si u#a so"a is"a as&%or$ada distase de u#a $ar3e# $,s ue de otra2 ser, due6o co$p"eto de e""a e" de "a$ar3e# $,s cerca#a)

    No %or$aci'# de is"a2 si#o divisi'# de u# r&o e# braos)

    Accesin continua a*ti:cial de mue,le a inmue,le)

    ;ri#cipios)

    1) rincipio de presuncin iuris tantum +todas "as obras2 sie$bras o p"a#tacio#es sepresu$e# hechas por e" propietario ! a su costa2 $ie#tras #o se pruebe "o co#trario-)

    5) rincipio de super3cies solo cedit+"o edi"p"a#tacio#es2 co#struccio#es u obras co# $ateria"es aje#os2 aduiere "a propiedad de"todo resu"ta#te por accesi'#) E" due6o de "os $ateria"es tie#e derecho a retirar"ossie$pre ue pueda hacer"o si# $e#oscabo o perjuicio de" sue"o) Si ha obrado de bue#a%e2 te#dr, ue abo#ar e" va"or de "os $ateria"es a su due6oM ! si ha obrado de $a"a %e2

    ade$,s deber, resarcir da6os ! perjuicios)

    5) "n suelo ajeno con materiales propios. E# pri#cipio se produce accesi'# de" propietariode" sue"o a" todo resu"ta#te2 pero var&a e#tre bue#a ! $a"a %e)

    Si se hace de bue#a %e2 #o se produce u#a ap"icaci'# auto$,tica de"pri#cipio de accesi'#2 si#o ue e" due6o de" terre#o2 por accesi'#2 te#dr,derecho a hacer su!a "a obra2 pero te#dr, ue pa3ar i#de$#iaci'#)

    ?a$bi># tie#e derecho a evitar "a accesi'# ! a "a rete#ci'# sobre "oco#struido)

    Si se hace de $a"a %e2 se produce "a ap"icaci'# auto$,tica de "a accesi'#2! se atribu!e "o co#struido2 p"a#tado o se$brado a" due6o de" sue"o si#ue te#3a ue abo#ar a" tercero e" i$porte de "os $ateria"esM ! si #o "ei#teresa "a aduisici'#2 puede e4i3ir a" ue ha obrado de $a"a %e uerepo#3a "as cosas a su estado pri$itivo a su costa) Ade$,s e" due6o de"sue"o tie#e derecho a ser i#de$#iado por da6os ! perjuicios)

    Si ha! $a"a %e ta#to e# e" ue edi

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    15/118

    Si #o puede hacer"o2 tie#e derecho a ue e" tercero2 ue us' "os $ateria"es ue #o era#

    su!os2 "e abo#e e" i$porte2 respo#die#do e" due6o de" sue"o subsidiaria$e#teM si e"tercero act9a de $a"a %e2 respo#de ade$,s %re#te a" due6o por da6os ! perjuicios)

    E" due6o de" sue"o se co#vierte e# propietario de "o co#struido)

    Si #o ha! accesi'#2 "a 9#ica cuesti'# ue se p"a#tea es e" derecho a i#de$#iaci'#2 uete#dr, e" tercero due6o de "os $ateria"es co#tra uie# "os uti"i' i#debida$e#te) Si ha!

    accesi'# ! e" tercero due6o de "os $ateria"es #o procedi' de $a"a %e2 ser, i#de$#iadopor uie# uti"i' "os $ateria"es !2 si carece de bie#es2 subsidiaria$e#te e" due6o de"terre#o)

    Accesin de mue,le a mue,le)

    Cua#do dos o $,s cosas $ueb"es perte#ecie#tes a disti#tos due6os se u#e# de ta" $a#eraue vie#e# a %or$ar u#a so"a si# ue i#terve#3a $a"a %e2 e" propietario de "a pri#cipa"aduiere "a accesoria2 i#de$#ia#do su va"or a" due6o)

    ;ri#cipios)

    1) ;ri#cipio de accesoriedad2 ue supo#e ue e" desti#o de u#a cosa ca"i

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    16/118

    5) =ECLA2 CONFBSIN O CON=I?IN) B#i'# de varias cosas +de disti#to due6o-2 de$odo ue estas !a #i se disti#3ue# #i puede# separarse2 sur3ie#do e" prob"e$a dedeter$i#ar "a titu"aridad de "a cosa #ueva resu"ta#te)

    So"o se produce si ha! $a"a %e2 do#de e" due6o perder, "a cosa de su perte#e#cia$ec"ada o co#%u#dida2 ! te#dr, ue i#de$#iar "os perjuicios causados a" due6o de "acosa co# ue hio "a $ec"a2 ue ser, uie# aduiera por accesi'# "a propiedad de"todo resu"ta#te)

    No ha! accesi'# si "a $ec"a se produce por vo"u#tad de "os due6os2 por casua"idad+*.1-2 o por vo"u#tad de u#o so"o co# bue#a %e) Si todos "os due6os ha# obrado de$a"a %e2 a#te "a %a"ta de re3u"aci'# e4presa2 ha! ue esti$ar ue se produceco$pe#saci'# de cu"pas ! se ap"ica "a re3"a de "a bue#a %e)

    *) ES;ECIFICACIN) E$p"eo de $ateria aje#a e# todo o parte para %or$ar u#a #uevaespecieM es "a u#i'# de" trabajo de u#o a "a $ateria de otro)

    Si ha! buena fe2 har, su!a "a obra i#de$#ia#do e" va"or de "a $ateria a" due6o

    de esta) Si "a $ateria ori3i#a" es $,s preciosa o superior e# va"or a "a obraM e"due6o de "a $ateria puede o bie# aceptar "a i#de$#iaci'# a#teriorM o bie#uedarse co# "a #ueva especia2 i#de$#ia#do e" va"or de "a obra)

    Si ha! mala fe2 e" due6o de "a $ateria tie#e e" derecho o bie# de uedarse co# "aobra si# pa3ar #ada a" autor2 o bie# e4i3ir ue este "e i#de$#ice e" va"or de "a$ateria ! "os posib"es perjuicios)

    >. LA ACCE!%)N %NERT%DA O CON!TR#CC%)N ETRAL%$%TADA

    La ap"icaci'# ri3urosa de" pri#cipio super

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    17/118

    1) Gue se produca u#a i#vasi'# parcia" de terre#o "i$&tro%e a" e# ue se ha hecho "a$a!or parte de "a co#strucci'#)

    5) Gue se ha!a producido "a i#vasi'# de bue#a %e)

    *) Gue e" propietario i#vadido #o se ha!a opuesto para evitar"a)

    7) Gue "a co#strucci'# resu"te u# todo i#divisib"e)

    8) Gue "a edis de "a usucapi'#)

    5) De*eco ge*m-nico) "a idea de "a posesi'# era $,s a$p"ia2 a trav>s de "a especia"

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    18/118

    5) Pode* 6u*+dico.E%ectos ue co#cede "a "e! a deter$i#adas situacio#es ue #o so# depoder de hecho de u#a perso#a sobre u#a cosa2 pero produce# i3ua"es e%ectos)

    SERRANO DE ALONSO de

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    19/118

    s de otra posesi'# correspo#die#te a perso#adisti#ta co# "a ue e" poseedor $ediato $a#tie#e u#a re"aci'#2 de do#de sur3e "adua"idad o p"ura"idad posesoria)

    E" poseedor $ediato es "a perso#a ue posee por $edio de" poseedor i#$ediato ! por "o ta#to#o tie#e e" ;corpus4o te#e#cia $ateria" de "a cosa2 ! ta$bi># est, prote3ido)

    E" servidor de "a posesi'# es e" ue ejerce e" poder pero #o es poseedor) La posesi'# seejercita $edia#te e" servidor ! "os e%ectos "os recibe e" poseedor) Es u# poseedor de hechosubordi#ado a" verdadero poseedor)

    Posesin en nom,*e 8*o8io y a6eno

    1) E# #o$bre propio: act9a por s& ! para s& ta#to si es poseedor e# co#cepto de titu"arco$o si es poseedor e# co#cepto di%ere#te)

    5) E# #o$bre aje#o:

    1

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    20/118

    RE;RESEN?AN?E +tie#e e" poder o se6or&o de" hecho sobre "a cosa ! e"

    represe#tado recibe sus e%ectos-)

    SER@IDOR DE LA ;OSESIN +perso#a co$o i#stru$e#to posesorio2 ejecutor$ateria" de" se6or&o de" poseedor-)

    ALALADEKO a

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    21/118

    ;uedes ser poseedores ta#to "as perso#as %&sicas co$o "as jur&dicas2 #o se e4i3e #i#39# tipode capacidad de obrar especia" para poseer2 #ecesita#do "os $e#ores o i#capaces2represe#taci'#)

    Cabe ue sea p"ura"2 es decir2 ue $,s de u#a perso#a te#3a co# animus dominiu#a $is$acosa o dis%rute# de u# derecho +coposesi'#(-) La posesi'#2 co$o hecho2 #o puedereco#ocerse e# dos perso#a"idades disti#tas2 %uera de "os casos de i#divisi'#)

    Si sur3iere co#tie#da sobre e" hecho de "a posesi'#2 ser, pre%erido e" poseedor actua"M siresu"tare# dos poseedores2 e" $,s a#ti3uoM si "as %echas de "as posesio#es %uere# "as $is$as2e" ue prese#te t&tu"oM ! si todas estas co#dicio#es %ueses i3ua"es2 se co#stituir, e# dep'sito o3uarda judicia" "a cosa2 $ie#tras se decide sobre "a posesi'# o propiedad por "os tr,$itescorrespo#die#tes)

    La i#terrupci'# e# "a posesi'# de" todo o parte de u#a cosa pose&da e# co$9# perjudicar, pori3ua" a todos) E# todo "o de$,s2 habr, ue acudir a "as #or$as de "os art&cu"os *5 !si3uie#tes de" C'di3o

    O,6eto

    ;La posesin es la tenencia de una cosa o el disfrute de un derecho4. ;#lo pueden ser objeto

    de posesin las cosas y derechos que sean susceptibles de apropiacin4

    E# re"aci'# a "os derechos susceptib"es de posesi'# se co#sidera ue "os derechos rea"es uei$p"ica# u#a i#$ediata te#e#cia o dis%rute so# pose&b"es) Los derechos de cr>dito o deob"i3aci'# se co#sidera ue2 co$o re3"a 3e#era"2 #o puede# ser pose&dos por perso#a disti#taa su titu"ar2 ! ade$,s #o so# susceptib"es de aduisici'# por usucapi'#)

    . D%N5$%CA DE LA PO!E!%)N

    $odos de ad7ui*i* la 8osesin

    La posesin se adquiere por la ocupacin material de la cosa o derecho posedo, por elhecho de quedar !stos sujetos a la accin de nuestra voluntad, o por los actos propios y

    formalidades legales establecidas para adquirir tal derecho4

    1) Ocupaci'# $ateria") ?ie#e "u3ar cua#do se tie#e "a te#e#cia de "a cosa co#i#depe#de#cia de u# a#terior te#edor) Si "a cosa es nullius2 e" ocupa#te aduiere "aposesi'# ! "a propiedad2 ! si "a cosa #o es nullius2 e" aduire#te o e" ocupa#te aduiere"a posesi'#)

    5) ?raditio) Es u#a co#stituci'# de" aduire#te e# poseedor rea"iada co# e"co#se#ti$ie#to de" poseedor a#terior) ;uede ser por u#a $ateria" ocupaci'# o puedeser e" hecho de uedar "a cosa so$etida a "a acci'# de #uestra vo"u#tad)

    *) ;or $i#isterio de "a "e!) Se produce cua#do si# #ecesidad de aprehe#si'# $ateria" osi$b'"ica2 "a "e! atribu!e a u#a perso#a "a co#dici'# de poseedor) Es e" caso de "a""a$ada posesin civilsima() E" heredero se co"oca o subro3a e# "a $is$a posici'#

    jur&dica ue te#&a e" causa#te2 ta$bi># "o hace a "os e%ectos de "a posesi'# civi" uetuviera au>")

    7) Aduisici'# judicia") E# #uestro Derecho positivo vi3e#te e4iste# dos procedi$ie#tos: e"juicio verba" ! e" e4pedie#te de jurisdicci'# vo"u#taria de posesi'# judicia")

    51

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    22/118

    Ca8acidad 8a*a ad7ui*i* la 8osesin. La *e8*esentacin en la ad7uisicin 8oseso*ia

    Los $e#ores ! "os i#capacitados puede# aduirir "a posesi'# de "as cosasM pero #ecesita# de"a asiste#cia de sus represe#ta#tes "e3&ti$os para usar de "os derechos ue de "a posesi'##aca# a su %avor)

    ;uede aduirirse "a posesi'# por "a $is$a perso#a ue va a dis%rutar"a2 por su represe#ta#te"e3a"2 por su $a#datario ! por u# tercero si# $a#dato a"3u#oM pero e# este 9"ti$o caso #o se

    e#te#der, aduirida "a posesi'# hasta ue "a perso#a e# cu!o #o$bre se ha!a veri# puede# aduirir ! rete#er "a posesi'#2 por $edio de sus

    represe#ta#tes)La t*ansmisin mortis causade la 8osesin. La llamada 8osesin civil+sima.

    ;La posesin de los bienes hereditarios se entiende transmitida al heredero sin interrupcin ydesde el momento de la muerte del causante en el caso de que llegue a adirse la herencia. "l

    que vlidamente repudia una herencia se entiende que no la ha posedo en ning%n

    momento4.

    ;"l que sucede por ttulo hereditario no sufrir las consecuencias de una posesin viciosa desu causante, si no se demuestra que tena conocimiento de los vicios que la afectaban* pero

    los efectos de la posesin de buena fe no le aprovecharn sino desde la fecha de la muertedel causante4)

    E" precepto co#te$p"a "a situaci'# posesoria de u#a causa#te de $a"a %e ! de u# heredero debue#a %e2 ! estab"ece u#a e4cepci'# a "a i#$utabi"idad de au>""a: no aprovecha al herederosino desde la fecha de la muerte del causante ) Si2 por e" co#trario2 e" causa#te era de bue#a%e ! e" heredero de $a"a %e2 ha! u#a ruptura de aue""a situaci'# posesoria)

    La sucesi'# de "a posesi'# es %e#'$e#o disti#to de "a u#i'# de posesio#es o accessiopossessionis. La pri$era se produce e# %avor de" heredero o sucesor u#iversa" e# u#asucesi'# por causa de $uerte2 ! #o da "u3ar a u#a #ueva posesi'#) La se3u#da2 cua#do e"

    causahabie#tede" poseedor "o es por t&tu"o inter vivoso cua#do "o es por causa de$uerte2pero #o co# car,cter u#iversa" ! #ace u#a #ueva posesi'#2 uees susceptib"e si$p"e$e#tede u#irse a "a a#terior)

    Conse*vacin de la 8osesin.

    La posesi'# se co#serva desde ue se aduiere hasta ue se pierde) ;ero ha! situacio#es e#ue %a""a e" supuesto de "a aduisici'# o se produce e" de p>rdida !2 si# e$bar3o2 "a posesi'#se co#serva)

    ;RESBNCIONES ;OSESORIAS

    1) ;resu#ci'# de bue#a %e) Se presu$e "a bue#a %e e# todo poseedor) Esta presu#ci'# esiuris tantum2 por "o ue i#cu$be "a car3a de "a prueba a" ue a

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    23/118

    ;resu#ci'# de co#ti#uidad e# "a posesi'#) Se presume que la posesin se siguedisfrutando en el mismo concepto en que se adquiri, mientras no se pruebe lo

    contrario. ;ero ese poseedor puede i#tervertir su posesi'# +e" t&tu"o ue posee-2 "o cua"reuiere u# animus) La i#terversi'# de "a posesi'#2 ha de ser probada por uie# "aa"e3a) E" due6o #o pierde "a posesi'# de "a cosa hasta ue tra#scurra e" a6o) Los actosde" poseedor debe# ser inequvocos! p9b"icos)

    Ha! dos tipos:

    Interversin por causa proveniente de un tercero. E" arre#datario o usu%ructuario2aduiere# e" do$i#io de "a cosa ue posee de u# tercero2 co# uie# ce"ebra# u#aco$prave#ta o u#a do#aci'#2 por esti$ar de bue#a %e ue2 ese tercero espropietario verdadero de "a cosa2 ! #o e" ue "a arre#d' o co#stitu!' e" usu%ructo)Si ha! $a"a %e2 esta$os a#te "a causa si3uie#te)

    $ontradiccin u oposicin al derecho del propietario. E" arre#datario ousu%ructuario "e #ie3a# esa cua"idad e# u# $o$e#to deter$i#ado2 ! e$piea aposeer co$o propietario "a cosa ue te#&a# co$o arre#datario o usu%ructuario)

    1) ;resu#ci'# de posesi'# i#ter$edia) Se presu$e ue e" poseedor actua" ue "o hubierasido e# >poca a#terior2 ha co#ti#uado si>#do"o dura#te e" tie$po i#ter$edio2 sa"voprueba e# co#trario) E" ue recupera2 co#%or$e a derecho2 "a posesi'# i#debida$e#teperdida2 se e#tie#de para todos "os e%ectos ue pueda# redu#dar e# su be#e

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    24/118

    LECCIN 8: LA ;OSESIN +II-

    1. E&ECTO! DE LA PO!E!%)N

    Du*ante el e6e*cicio de la 8osesin

    Se39# e" CC "os e%ectos de "a posesi'# so# "a tute"a o protecci'# de "a posesi'# ! "aaduisici'# de "a propiedad $edia#te "a usucapi'#) La doctri#a $,s c",sica e#u$era "aspresu#cio#es posesorias co$o re"ativas a "os e%ectos de "a posesi'#) La posesi'# de "osbie#es i#$ueb"es #o es objeto de i#scripci'# e# e" Re3istro de "a ;ropiedad) Si# e$bar3o2 siest, i#scrito e" derecho de propiedad sobre u# i#$ueb"e2 se produce# e%ectos re"ativos a "aposesi'#)

    La Le! hipotecaria estab"ece "a presu#ci'#2 re"ativa a bie#es i#$ueb"es2 de posesi'# e# %avor

    de" titu"ar i#scrito: 2 todos los efectos legales, se presumir que los derechos reales inscritosen el +egistro e(isten y pertenecen a su titular en la forma determinada por el asientorespectivo. 5e igual modo, se presumir que quien tenga inscrito el dominio de los inmuebles

    o derechos reales tiene la posesin de los mismos4)

    Esta presu#ci'# co$pre#de:

    1) La e4iste#cia de" derecho rea" i#scrito2 sea cua" sea su c"ase ! #atura"ea)

    5) La titu"aridad de" derecho i#scrito ta" ! co$o resu"te de" asie#to respectivo)

    *) La e4te#si'# de" derecho i#scrito e# "a %or$a deter$i#ada por e" asie#to)

    Al cesa* la 8osesin

    E" pri#cipa" e%ecto es "a "iuidaci'# de" estado posesorio)

    1) ue#a %e) Es "a i3#ora#cia o desco#oci$ie#to e4cusab"e +vicio e# e" t&tu"o o e# e" $odode aduirir)

    FRB?OS: #atura"es e i#dustria"es +desde ue se separa#-2 civi"es por d&as+derecho de cr>dito- ! pe#die#tes a "a parte proporcio#a" +resarci$ie#to de%astos para proporci'#2 %acu"tad para co#c"uir cu"tivo co$o i#de$#iaci'#-)

    AS?OS: se abo#a# "os #ecesarios +co# derecho de rete#ci'#- ! 9ti"es +$ejoras-)Los de puro "ujo o se "e abo#a e" i$porte o se "os ""eva si# ue ha!a deterioro)

    ;RDIDA O DE?ERIORO: e" poseedor de bue#a %e respo#de de "a p>rdida odeterioro de "a cosa pose&da e# e" caso s'"o de ue "a ha!a causadodo"osa$e#te)

    5) =a"a %e)

    FRB?OS: #o tie#e derecho a #i#3u#o ! tie#e ue abo#ar "os ue ha!a percibido

    +do#de 3astos de producci'#-)

    57

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    25/118

    AS?OS: E" poseedor de $a"a %e tie#e derecho a ue "e sea# abo#ados "os

    #ecesarios2 pero carece de" derecho de rete#ci'#) No tie#e derecho a seri#de$#iado de "os 3astos 9ti"es #i de "os de puro "ujo) ;odr, ""evarse "as $ejorasobjeto de ta"es 3astos2 si "a cosa #o su%re deterioro2 pero e" #uevo poseedorpuede optar por ued,rse"as abo#a#do su va"or actua"

    ;RDIDA O DE?ERIORO: E" poseedor de $a"a %e respo#de de "a p>rdida odeterioro de "a cosa pose&da2 e# todo caso)

    *) De"ito o %a"ta)

    E" C'di3o pe#a" co#te$p"a "a restituci'# co$o u#a %or$a de respo#sabi"idad civi"derivada de "os de"itos ! "as %a"tas2 ue co#siste# e# privar de u#a cosa a uie# "a te#&ae# su poder) Si "a v&cti$a #o opta por e4i3ir"a a#te "a jurisdicci'# civi"2 se reso"ver,sobre "a $is$a e# e" proceso pe#a")

    ;5eber restituirse, siempre que sea posible, el mismo bien, con abono de los

    deterioros y menoscabos que el juez o tribunal determinen. La restitucin tendr lugaraunque el bien se halle en poder de tercero y !ste lo haya adquirido legalmente y de

    buena fe, dejando a salvo su derecho de repeticin contra quien corresponda y, en su

    caso, el de ser indemnizado por el responsable civil del delito o falta4) ;"sto %ltimo noes aplicable cuando el tercero haya adquirido el bien en la forma y con los requisitos

    establecidos por las leyes para hacerlo irreivindicable4)

    2. LA PROTECC%ON DE LA PO!E!%ON

    Acciones 8oseso*iasSu ori3e# se ha""aba e# e" interdictum ro$a#o2 separado de "a actio,e# ue e" pretor actuabaevita#do "a perturbaci'# de hecho2 e# %u#ci'# $,s po"icia" ue judicia") Se tra$itar,# e#procedi$ie#to de juicio verba" "as accio#es ue2 e# tute"a de "a posesi'#2 te#3a# por objeto:

    1) Recobrar "a posesi'#2 e" poseedor ue ha sido despojado de e""aM o rete#er"a2 e"poseedor ue ha sido perturbado e# su posesi'# por actos ue $a#i# est, "e3iti$ado e" heredero ue sucede$ortis causa e# "a posesi'# de su causa#te2 co#tra "a perturbaci'# o despojoue puede su%rir a#tes de ue te#3a e# su poder e%ectivo "os bie#es hereditarios)

    LEI?I=ACIN ;ASI@A2 "as accio#es posesorias ha# de diri3irse co#tra e" autor de "a

    perturbaci'# o despojo2 o bie# co#tra uie# dio "as 'rde#es o i#struccio#es para e""o) La9#ica "i$itaci'# "e3a" se da e# e" caso de ue "a perturbaci'# o despojo proceda# deu#a Ad$i#istraci'# p9b"ica2 e# cu!o caso "os i#terdictos #o so# ad$isib"es)

    58

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    26/118

    /. Aduirir "a here#cia2 si #o est, pose&da por #adie a t&tu"o de propietario o usu%ructuario)Respo#de a" a#ti3uo i#terdicto de aduirir ! se i$po#e u# tr,$ite previo) B#a veprese#tada "a de$a#da por e" poseedor heredero testa$e#tario o i#testado2 bas,#dosee# "a posesi'# civi"&si$a2 e" Kue "es to$ar, dec"araci'# ! dictar, Auto de#e3a#do "aposesi'# so"icitada u otor3,#do"a si# perjuicio de $ejor derechoM e" Auto se pub"ica poredictos2 e# "os ue se i#sta a "os ue co#sidere# te#er $ejor derecho a co$parecer e#e" p"ao de 7/ d&as ! rec"a$ar por "os tr,$ites de" juicio verba")

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    27/118

    "n cuanto a las adquiridas en ?olsa, feria o mercado, o de un comerciante legalmente

    establecido y dedicado habitualmente al tr3co de objetos anlogos, se estar a lo que

    dispone el $digo de $omercio.4

    ;"l dominio de los bienes muebles se prescribe por la posesin no interrumpida de tres a7os

    de buena fe4.

    Teo*+as

    1) Ro$a#ista) Co#sidera ue "a posesi'# euiva"e a" t&tu"o2 es decir2 ue si3#i

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    28/118

    LECCIN : LA BSBCA;IN

    1. CONCEPTO OR%(EN ' R=(%$EN B#RD%CO

    Bsucapi'# es e" $odo de aduirir "a propiedad u otro derecho rea" pose&b"es por "a posesi'#

    co#ti#uada dura#te e" tie$po ! co# "os reuisitos ue

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    29/118

    Fu#da$e#to objetivo) ;ara ue e4ista usucapi'#2 #o es preciso ue ha!a u#a

    actuaci'# #e3"i3e#te de" titu"ar o u# trabajo de" usucapie#te2 si#o ue basta e"hecho objetivo de "a posesi'#2 e# e" tie$po ! co# "os reuisitos ue $arca "a "e!)E" %u#da$e#to objetivo es "a se3uridad de" tr,

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    30/118

    perso#a disti#ta de su tra#s$ite#te o2 si# co#ocer"o2 co#sie#te esa posesi'#dura#te e" a6o si3uie#te a su aduisici'#)

    O,6eto

    S'"o puede# aduirirse por usucapi'# "os derechos rea"es ue sea# susceptib"es de posesi'#! ue ade$,s est># e# e" co$ercio de "os ho$bres2 co$o so# "a propiedad ! "a $a!or partede "os derechos rea"es) ?a$bi># puede# aduirirse por usucapi'#2 "os ttulos nobiliariosa "os

    ue se ap"ica "a ""a$ada prescripci'# i#$e$oria" de 7/ a6os) Ha! cosas ue est,# %uera de"tr,

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    31/118

    5) Busto t+tulo) Si3#i

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    32/118

    Ha! ue partir de ue u#a i#scripci'# re3istra" proc"a$a u#a titu"aridad de u# derecho rea"ue es i#e4acta2 pues #o es ta" titu"arM si# e$bar3o2 >ste aduiere ta" derecho por usucapi'#)La i#scripci'# "e %aci"ita "a usucapi'#2 da#do a au>""a e" pape" de justo t&tu"o ! presu$ie#do"a posesi'# ! bue#a %e e# e" tie$po e# ue estuvo vi3e#te "a i#scripci'#) E# co#secue#cia2 e"titu"ar re3istra" aduirir, por usucapi'# ordi#aria2 pues "os reuisitos especia"es de >sta se "osproporcio#a "a i#scripci'#)

    Ade$,s2 "a i#scripci'# presu$e co$o presu#ci'# iuris ta#tu$2 ue ad$ite prueba e#co#trario ue $ie#tras estuvo vi3e#te a %avor de" usucapie#te ! sus causa#tes2 ha pose&dop9b"ica2 pac& prote3ido por e" art&cu"o *7 de "a $is$a "e!)

    E" supuesto de hecho se p"a#tea cua#do e" Re3istro de "a ;ropiedad dec"ara co$o titu"ar de u#bie# i#$ueb"e a uie# e# rea"idad #o puede ser"o)

    #suca8in contra tabulaso cont*a el titula* insc*ito.

    Se produce por u# sujeto "a aduisici'# de u# derecho rea" i#$obi"iario2 sie#do as& ue >ste seha""a i#scrito e# e" Re3istro a %avor de otro2 su titu"ar re3istra") Se trata2 por ta#to2 dedeter$i#ar si2 %re#te a "o ue dec"ara# "os "ibros +tabu"as- de" Re3istro de "a ;ropiedad2 puedeaduirirse por usucapi'# e" derecho rea" sobre u# bie# i#$ueb"e)

    La Le! Hipotecaria $a#tie#e u#a situaci'# i#ter$edia prote3ie#do e# pri#cipio a" titu"ari#scrito pero ad$itie#do "a posibi"idad de ue u# tercero aduiera por usucapi'# "aprescripci'# co$e#ada perjudicar, i3ua"$e#te a" titu"ar i#scrito2 si #o "a i#terru$pe e# "a

    %or$a ! p"ao de u# a6o() Co$o e" titu"ar i#scrito co#oce ue otro posee "a

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    33/118

    5T) Sie$pre ue2 #o habie#do co#ocido #i podido co#ocer2 se39# "as #or$as a#teriores2ta" posesi'# de hecho a" tie$po de "a aduisici'#2 e" aduire#te i#scrito "a co#sie#ta e4presao t,cita$e#te dura#te todo e" a6o si3uie#te a "a aduisici'#)

    #suca8in li,e*ato*ia secun&um tabulas ' contra tabulas.

    La usucapi'# "iberatoria es "a e4ti#ci'# de u# derecho rea" e# cosa aje#a2 por usucapi'# de"propietario de >sta2 por "a posesi'# de "a $is$a e# co#cepto de "ibre) E" propietario2

    usucapie#te2 ha pose&do "a stos +se trata de derechos rea"es i#$obi"iarios ue #o i$p"ica#posesi'# #i pueda# aduirirse por usucapi'# ! ue est># a$parados e# "a %e p9b"ica de"Re3istro-M o ta$poco a "os titu"ares de derechos rea"es ue2 si i$p"ica# "a %acu"tad dei#$ediato dis%rute2 sie$pre ue ta" dis%rute #o sea i#co$patib"e co# "a posesi'# causa de "ausucapi'# "iberatoria)

    5U- O cua#do sie#do i#co$patib"e co# "a posesi'#2 dicho tercero +titu"ar de" derecho

    rea"- de$uestra ue #o co#oci' o debi' co#ocer2 a#tes de per%eccio#ar su aduisici'#2 ue "a

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    34/118

    LECCIN 0: LA ;RO;IEDAD

    1. LA PROP%EDAD. CONCEPTO ' CARACTERE!

    E" derecho de propiedad es e" derecho subjetivo de #atura"ea rea" ue atribu!e a su titu"ar e"

    $,s co$p"eto ! variado co#ju#to de %acu"tades sobre u#a cosa o derecho2 opo#ib"e aterceros2 de duraci'# perpetua o i#deste se e4ti#3ue2 "as reabsorbe)

    7) E4c"usividad) Atribu!e a su titu"ar u# poder e4c"usivo2 ue euiva"e per$itir a su titu"ari$pedir ue otras perso#as obstacu"ice# su 3oceM "o ue #o e4c"u!e ue puedareco#ocerse a terceros derechos sobre "a cosa)

    8) ;erpetuidad) Es u# derecho ue #o est, sujeto e# su vi3e#cia a "i$itacio#este$pora"es2 de $a#era ue puede durar ta#to co$o "a cosa sobre "a ue recae)

    ) Li$itaci'#) E" ejercicio por e" propietario de "as %acu"tades ue i#te3ra# su co#te#ido

    vie#e "i$itado por "a subordi#aci'# de su i#ter>s privado o particu"ar a" 3e#era" oco"ectivo)

    0) B#idad) ;uede hacerse va"er %re#te a todos a trav>s de "a oportu#a acci'# rea" ! todos"os derechos rea"es se apo!a# ! se %u#da$e#ta# e# e""a)

    2. NAT#RALEA B#R%D%CA

    La propiedad se caracteria por:

    1) Es u# de*eco su,6etivo de natu*ale0a *ealporue atribu!e a su titu"ar u# poderi#$ediato ! directo sobre "a cosa o derecho ue co#stitu!e su objeto)

    5) Atribu!e a su titu"ar u# poder ue puede ejercitarse 9*ente a todos"os i#dividuos)

    *) E" co#te#ido de ese poder se i#te3ra2 por u#a serie i"i$itada de 9acultades de "ascua"es e" titu"ar puede despre#derse te$pora"$e#te co#cedie#do u# derechorestri#3ido a otra perso#a si# ue por e""o uede a"terada "a ese#cia de" derecho)

    7) E" poder de" titu"ar est, so$etido e# su ejercicio a limitacionesde $u! diversa do"e)

    *7

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    35/118

    /. LA PROP%EDAD CO$O DERECHO PI4L%CO !#4BET%O ' CO$ODERECHO !#4BET%O PR%ADO

    La Constitucin Es8aGolareco#oce e" derecho a "apropiedad privada ! a "a here#cia) La%u#ci'# socia" deestos derechos de"i$itar, su co#te#ido2 de acuerdo co# "as "e!es ! #adiepodr, ser privado de sus bie#es ! derechossi#o por causa justis socia"2 $edia#te "a correspo#die#tei#de$#iaci'# ! de co#%or$idad co# "o dispuesto

    e# "as "e!es) De $odo ue e" respeto a" derecho de propiedad vi#cu"a a todos "os poderesp9b"icos ! s'"o por "e!2 ue e# todo caso deber, respetar su co#te#idoese#cia")

    E# esta perspectiva co#stitucio#a"2 "a propiedad vie#e co#siderada ese#cia"$e#te co$o u#derecho p9b"ico subjetivoM u# derecho ue se oste#ta %re#te a" Estado ue vie#e ob"i3ado arespetar su co#te#ido2 ue s'"o por "e! puede "i$itado ! ue 9#ica$e#te puede i$po#er susacri" essusceptib"e de ser actuado por e" titu"ar de" derecho %re#te a otros sujetos privados2 "o cua" setraduce e# prob"e$as de co"isi'# o de co#curre#cia de derechos ue #o so# e4c"usivos de"derecho de propiedad) La propiedad se der$i#os de titu"aridad2 se39# e" cua" ;el

    propietario tiene accin contra el tenedor y el poseedor de la cosa para reivindicarla.De este$odo2 "a propiedad es ide#ti

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    36/118

    "e! pueda re$itirse a" re3"a$e#to para ue >ste co$p"ete ! dote de p"e#a e%ectividad a "are3u"aci'# "e3a")

    E# co#secue#cia2 a" re3"a$e#to s'"o "e cabe ser u# co$p"e$e#to de "a re3u"aci'# "e3a" uesea i#dispe#sab"e por $otivos t>c#icos o para opti$iar e" cu$p"i$ie#to de "as

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    37/118

    p%blica o inter!s social, mediante la correspondiente indemnizacin y de conformidad

    con lo dispuesto en las leyes.

    >. LA PROP%EDAD EN EL COD%(O C%%L

    La recepci'# de "os idea"es revo"ucio#arios %ra#ceses co$ie#a a operarse e# Espa6a apri#cipios de" si3"o I ! pro#to se rePejar, e# "a "e3is"aci'# sobre "a propiedad) La "e3is"aci'#

    desa$ortiadora es e" paso $,s espectacu"ar2 a" dispo#er "a ve#tap9b"ica de "os bie#es de"as $a#os $uertas() Las "e!es desa$ortiadoras #o ha# sido dero3adas e4presa$e#te#u#ca2 au#ue e" art&cu"o *. de" C'di3o civi" estab"ece ue "as perso#as jur&dicas puede#aduirir ! poseer toda c"ase de bie#es) ?,cita$e#te se opuso a u#a co#ti#uaci'# de "avi3e#cia deaue""a po"&tica desa$ortiadora2 da#do por cerrado e" proceso)la po"&tica "ibera"se propuso co$o objetivo e" i#dividua"is$o a3rario2 "a desvi#cu"aci'# de "a propiedad ! "adesaparici'# de "as propiedades co"ectivas) La propiedad resu"ta#te ser, u#a propiedadbur3uesa) La propiedad ca$bi' de $a#os2 de "a c"ase aristocr,tica ! #ob"e a "a bur3uesa2pero #o hubo u#a aut>#tica re%or$a a3raria)

    ?oda esta evo"uci'#2 ue se opera "e#ta$e#te2 da paso a "a propiedad ue a

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    38/118

    5) ie#es i#corpora"es

    E#er3&a ;ropiedad i#te"ectua" o i#dustria"

    Po* las 9acultades del 8*o8ieta*io

    1) ;ropiedad p"e#a +todas "as %acu"tades ue i#te3ra# e" do$i#io est,# atribuidas2 si#

    "i$itaci'# a"3u#a2 a" propietario-)5) ;ropiedad "i$itada +supo#e ue a"3u#a de esas %acu"tades perte#ece te$pora"$e#te a

    otra perso#a-)

    . E!TR#CT#RA DEL DERECHO DE PROP%EDAD

    !u6etos

    E" titu"ar de" derecho de propiedad puede ser"o cua"uier perso#a %&sica o jur&dica ! puede

    ser"o u#a so"a perso#a o varias a" $is$o tie$po da#do "u3ar a "as situacio#es de cotitu"aridadco#ocidas co$o condominio o copropiedadue i$p"ica# u# r>3i$e# especia" e# e" ejerciciode" derecho)

    Co$o re3"a 3e#era" "os e4tra#jeros tie#e# "as $is$a capacidad para ser titu"ares de" derechode propiedad ue "os espa6o"es2 a sa"vo ciertas restriccio#es e# re"aci'# co# bie#es i#$ueb"es

    justi

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    39/118

    Facultad de deslinde y amojonamiento) Co#siste e# des"i#dar o $arcar "os "&$ites e#tre

    dos o varias #tico derecho depropiedad sobre e" vue"o) La %acu"tad de uti"iar e# e4c"usiva e" vue"o tie#e dos"&$ites: e" "&$ite hasta e" ue per$ita "a #or$ativa ! e" "&$ite a" ue a"ca#ce e"i#ter>s de" propietario)

    5) Subsue"o) La propiedad de" i#$ueb"e co$pre#de e" subsue"o) E" "&$ite hasta do#de

    se e4tie#de e" poder de" propietario respecto a" subsue"o vie#e deter$i#ado por: "a"e3is"aci'# +puede uti"iar e" subsue"o si# "&$ite a"3u#o ! puede i$pediri#tro$isio#es de otros hasta do#de a"ca#ce e" i#ter>s #or$a" co$o propietario- ! "a

    jurisprude#cia +ha dec"arado ue "as %acu"tades de" propietario respecto de "ae4te#si'# vertica" de" do$i#io #o puede# ""e3ar hasta e" e4tre$o de evitari#$isio#es o i#tro$isio#es e# e" espacio vertica" presu#ta$e#te e4c"usivo de au>"ue2 verdadera$e#te2 #o a%ecte# a "as "e3&ti$as ! e%ectivas e4pectativasdo$i#ica"es-)

    2 e# se#tido horio#ta"2 "a e4te#si'# de" derecho de propiedad a"ca#a a" cierre de

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    40/118

    LECCIN .: LA ;RO;IEDAD +II-

    1. CONCEPTO

    E" co#ju#to de %acu"tades ue i#te3ra# e" derecho de propiedad est, co#dicio#ado a u#os"&$ites ue estab"ece e" orde#a$ie#to jur&dico2 ! ue todo e""o se justi

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    41/118

    2. CLA!E!

    L+mites institucionales: se deriva# de "a propia #atura"ea de" derecho de propiedad2 a9#si# disposici'# "e3a" co#creta)

    1 De car,cter positivo

    AC?OS DE E=BLACIN) so# actos ue e" propietario rea"ia si# ue "e

    reporte# #i#3u#a uti"idad ! co# "a e4c"usiva 3rado de i#te#sidad debe i$pedir"osobte#ie#do "a reparaci'# de "os da6os padecidos) E" C'di3o Civi" #o estab"ece

    71

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    42/118

    #i#3u#a #or$a para re3u"ar este asu#to as& ue #o

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    43/118

    Se presu$e ue ha! $edia#era cua#do co#curre# "as co#dicio#es de"

    art&cu"o 805 C)C)

    Cada propietario debe co#tribuir e# proporci'# a "a e4te#si'# de suderecho a "os 3astos de co#strucci'# o de reparaci'# de" $uro)

    Cada propietario puede usar "a pared $edia#era2 pudie#do edis de "a de%e#sa #acio#a")5 o#a $ar&ti$oterrestre)* Co$o protecci'# a" $edio a$bie#te)7 E# i#ter>s de "as co$u#icacio#es p9b"icas)8 Brba#is$o) Li$itacio#es a "a propiedad de vivie#das de protecci'# o

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    44/118

    LECCIN : LA ;RO?ECCIN KBRQDICADEL DERECHO DE ;RO;IEDAD

    1. LA DE&EN!A DEL DO$%N%O. %DEA (ENERAL

    E" derecho de propiedad es e" derecho subjetivo $,s i$porta#te e# e" tr,

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    45/118

    te#edor ! e" poseedor de "a cosa para reivi#dicar"a)

    Este te4to "e3a" se puede ca"i

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    46/118

    "os de "a acci'# reivi#dicatoria2 sa"vo e# "o re%ere#te a" de$a#dado2 ue #o es preciso ue seaposeedor actua" de "a cosa porue #o se "e pide restituci'#) E" de$a#dado es si$p"e$e#teaue" ue rea"ia actos ue #ie3ue# o po#3a# e# duda e" derecho de" propietario)

    B#a ve acreditados aue""os reuisitos2 e" jue dictara se#te#cia e# "a ue se dec"ara e"derecho de" propietario de$a#da#te sobre "a cosa)

    B#a variedad i$porta#te de "a acci'# dec"arativa de do$i#io es "a ""a$ada tercer&a de

    do$i#io2 ue tie#e "u3ar cua#do se ha# e$bar3ado bie#es ue se co#sidera perte#ece# a"deudor ! resu"ta ue so# de otra perso#a +tercero-M >sta ejercer, "a tercer&a de do$i#io paraobte#er u#a reso"uci'# judicia" ue dec"are ue e" bie# e$bar3ado es su!o ! #o de" deudorco# e" co#si3uie#te a"a$ie#to de" e$bar3o)

    Accin negato*ia de ca*gas

    La acci'# #e3atoria2 co$o protectora de" derecho de propiedad2 tie#e por objeto ue sedec"are ue "a cosa #o est, so$etida a u# derecho rea" de" de$a#dado ! ue se ha3a cesar e"$is$o +se #ie3a ta" derecho rea" aje#o ue pesa sobre "a cosa-)

    =edia#te esta acci'# e" propietario busca u#a reso"uci'# judicia" e# "a ue se dec"are uesobre su bie# #o e4iste #i#39# tipo de car3a o 3rava$e#) Co$o e# pri#cipio se presu$e ue2"a propiedad se tie#e "ibre de car3as e"propietario s'"o #ecesita acreditar su derecho ! ser,e"de$a#dado2 e" ue prete#de te#er a"39# derecho sobre "a cosa2 uie# te#3a ue probar "ae4iste#cia de" 3rava$e# o car3a)

    La reso"uci'# judicia" si esti$a ue #o se ha acreditado "a e4iste#cia de "as car3as ue a"e3ae" de$a#dado dec"ara "a propiedad "ibre de "as $is$as ! si hubo actos de perturbaci'# "eco#$i#ar, para ue cese e# su rea"iaci'# co# i#de$#iaci'# de "os da6os ue se ha!a#causado a" propietario por "as perturbacio#es) ;or ta#to2 "a acci'# es dec"arativa de co#de#a2

    au#ue puede ejercerse ta# s'"o co# car,cter de dec"arativa e# e" caso de ue se prete#da9#ica$e#te ue se dec"are ue "a cosa est, "ibre)

    E" de$a#da#te deber, probar su derecho de propiedad sobre "a cosa2 e# "os $is$os t>r$i#osue e# "a acci'# reivi#dicatoria) Asi$is$o deber, probar "a perturbaci'# ue hace e# "a cosae" de$a#dado) No darse perturbaci'# $ateria" a"3u#a ! e" de$a#da#te s'"o prete#da ue sedec"are ue su cosa #o est, sujeta a deter$i#ado derecho rea")

    E" de$a#dado ser, e" ue perturbe e" derecho de propiedad de" de$a#da#te $edia#te e"ejercicio de u# supuesto derecho rea" +e" ue se #ie3a- e# cosa aje#a +de" de$a#da#te-) Obie# si se ejerce co$o acci'# dec"arativa2 e" ue a"e3a "a titu"aridad de este supuesto derecho

    rea")

    Los e%ectos so#: 1T- Dec"araci'# de ue e" derecho de propiedad de" de$a#da#te #o se ha""asujeto a" derecho rea" prete#dido por e" de$a#dadoM 5U- Co#de#a a >ste de ue cese "aperturbaci'# ue i$p"icaba e" ejercicio de ta" derecho rea"M ! *U- I#de$#iaci'# de "os da6os !perjuicios causados por ta" perturbaci'#)

    Si s'"o se ejercita esta acci'# co$o dec"arativa2 e" e%ecto ser, si$p"e$e#te "a dec"araci'# deue e" derecho de propiedad de" de$a#da#te #o est, sujeto a" derecho rea" a"e3ado por e"de$a#dado)

    Accin 8*e8a*ato*ia o ad e;i,endumM

    Es "a acci'# ue se co#cede a uie# prete#de rec"a$ar u#a cosa para e4i3ir de uie# "a tie#e

    7

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    47/118

    e# su poder ue se "a $uestre para poder e#tab"ar co# $a!or e4actitud ! ri3or e" posterior"iti3io) Est, pe#sada para "a rec"a$aci'# de cosas $ueb"es)

    Co#%or$e a" pri$ero: ta$bi># podr, prepararse e" juicio) 5) =edia#te so"icitud de ue "aperso#a a "a ue se prete#de de$a#dar e4hiba "a cosa ue te#3a e# su poder ! a "a ue seha!a de re%erir e" juicio2 ! e# caso de #o hacer"o de %or$a vo"u#taria2 dispo#e e" se3u#do uepuede ser ob"i3ado por e" tribu#a" si se tratase de "a e4hibici'# de u#a cosa ! se co#ociese opresu$iese %u#dada$e#te e" "u3ar e# ue se e#cue#tra2 ! se prese#tar, "a cosa a" so"icita#te2ue podr, pedir e" dep'sito o $edida de 3ara#t&a $,s adecuada a "a co#servaci'# de aue""a)

    Acciones 8*e8a*ato*ias y cautela*es

    Ade$,s de "as accio#es ue he$os $e#cio#ado e# "os a#teriores ep&3ra%es2 ue co#stitu!e#2co# "a reivi#dicatoria a "a cabea2 e" #9c"eo ce#tra" de "a protecci'# de" do$i#io2 >ste puedee#co#trarse prote3ido por otras accio#es su$arias2 a ejercitar por e" procedi$ie#to de juicioverba"2 para prete#der ue e" tribu#a" suspe#da u#a obra #ueva2 co# car,cter su$ario2 o2ta$bi># co# este $is$o car,cter2 ue resue"va "a de$o"ici'#2 o derribo de u#a obra2 edi

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    48/118

    1. D%!PO!%C%)N ' ALTERAC%)N

    ;ara "os supuestos de a"teraci'# o disposici'# de "a cosa objeto de "a copropiedad2 se reuiere"a u#a#i$idad de todos "os copropietarios)

    E# casos de disposici'# de "a cosa co$9#2 e" CC #o tie#e #i#39# precepto ue "o re3u"e2 pore""o se ap"ica e" art) *. e# se#tido co#trario2 ""e3,#dose a "a co#c"usi'# de ue se reuiere "au#a#i$idad de "os co$u#eros) E# "os actos de disposici'# se i#c"u!e# "os de 3rava$e# sobre"a tota"idad de "a cosa)

    La co#stituci'# de u#a servidu$bre es u# acto de disposici'#2 re3u"ado e# e" art) 80 CC2 uepor ta#to reuiere u#a#i$idad de "os copropietarios) E" $is$o criterio se ap"ica a "aco#stituci'# de otros derechos rea"es "i$itativos de" do$i#io) E# re%ere#cia a "os actos$ateria"es sobre "a cosa2 se e#tie#de ue so# actos de disposici'#2 o a" $e#os de a"teraci'#2"os ue a%ecta# a "a susta#cia de "a $is$a)

    2. ET%NC%)N DE LA CO$#N%DAD. LA D%%!%)N DE LA CO!A

    Las causas de "a e4ti#ci'# de "a co$u#idad so# "as $is$as ue "as ue e4ti#3ue# "osderechos rea"es ue perte#ece# a u# so"o titu"ar) ;or e""o2 se e4ti#3ue ta#to por causas aje#asa "os copropietarios: destrucci'# o p>rdida tota" de "a cosaM aba#do#o por todos "oscopropietariosM e#aje#aci'#M usucapi'# por u# terceroM co#so"idaci'# o reu#i'# de todas "ascuotas e# u#o de "os co$u#eros2 !a sea por actos i#ter vivos o actos $ortis causa)

    Au#ue "a causa t&pica es "a divisi'# de "a cosa co$9#2 re3u"ada e# e" art) 7// CC2estab"ecie#do ue #i#39# copropietario +co$u#ero- estar, ob"i3ado a per$a#ecer e# "aco$u#idad2 pudie#do pedir cua"uiera de e""os2 e# cua"uier $o$e#to ue se divida "a cosaco$9#) ;ese a e""o2 ser, v,"ido e" pacto de co#servar "a cosa i#divisa por periodo de tie$po

    deter$i#ado2 sie$pre ue este #o e4ceda "os 1/ a6os) ;udi>#dose prorro3arse e" p"ao por#ueva co#ve#ci'#)

    Esta$os2 $,s ue a#te u# derecho subjetivo2 a#te u#a %acu"tad ue se i#te3ra e# e" derechosubjetivo de propiedad2 cua#do este tie#e p"ura"idad de sujetos2 es decir2 es u#a res meraefacultis2 te#ie#do #atura"ea de acto dispositivo ! de atribuci'# patri$o#ia" ! sie#do u#a%acu"tad i#$a#e#te a "a propiedad2 irre#u#ciab"e e i$prescriptib"e2 es decir2 ue est, viva$ie#tras "a co$u#idad subsista) Ade$,s2 #o ha! $,s "&$ites te$pora"es ue "os 3e#>ricos de"a bue#a %e ! e" abuso de derecho)

    Se podr&a de# e#aje#a#do o re#u#cia#do a su cuota) Au#ue "a di%ere#cia co# "a

    acci'# de divisi'# es ue "a divisi'# ""eva aparejada "a desaparici'# de "a co$u#idad2 ! "aco#creci'# de "a cuota e# u#a parte de" bie# o derecho2 o su precio)

    7.

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    49/118

    Ade$,s2 e" art) 7/* CC reco#oce "a acci'# de divisi'#2 e# ciertos supuestos2 para "osacreedores o cesio#arios de "os participa#tes) Au#ue e# estos casos "a %acu"tad #o es ta#a$p"ia e i"i$itada) E" art) 7// CC2 reco#oce "a posibi"idad de e4c"uir te$pora"$e#te "a divisi'#de "a cosa co$9#)

    /. ECL#!%)N

    Pacto de indivisin) E" apartado se3u#do de" 7// CC2 reco#oce "a posibi"idad de este pacto2ue debe ser2 sie$pre2 te$pora") Au#ue se per$ite prorro3ar "a e4c"usi'# de "a divisi'# porco#ve#ci'#2 sie$pre co# u#a#i$idad) E" C'di3o Civi" #o dice #ada acerca de "a posib"eduraci'# de "a pr'rro3a2 au#ue "o "'3ico es pe#sar ue e" tope ser, de 1/ a6os)

    E;clusin de la divisinpor pacto u#i"atera" de" testador) Ser, posib"e2 e# este caso "adivisi'# de "a cosa)

    E# "os casos e# "os ue #o se ha!a estab"ecido #ada2 cua"uiera de "os copropietarios podr,pedir "a divisi'# de "a cosa au#ue esta sea %&sica o $ateria"$e#te i#divisib"e +ue si se

    dividiera perder&a su ide#tidad o des$erece su uti"idad eco#'$ica-) E# esos casos dei#divisibi"idad %u#cio#a" de "a cosa2 "a divisi'# se rea"ia e# %u#ci'# de "as re3"as re3u"adas e#"os arts) 7/1 ! 7/7 CC)

    Lo ue estab"ece e" art) 7/1)1 CC2 es ue2 e# e" supuesto co#te$p"ado #o e4iste2 e# strictusensu,acci'# de divisi'#2 por #o ser posib"e "a divisi'# $ateria"2 pero s& u#a diso"uci'# de "aco$u#idad)

    ;or ta#to2 "a divisi'# de "a cosa ueda e4c"uida e# "os t>r$i#os vistos2 de acuerdo co# e"7/1)1 CC2 cua#do e# caso de ejercitar"a2 "a cosa resu"tara i#servib"e para e" uso ue sedesti#a2 e#te#die#do e" uso a" ue se desti#a( co$o e" desti#o ue ha# dado a "a cosa "os

    co$u#eros por su vo"u#tad2 e#tre "os varios posib"es ue puede te#er "a cosa) E# estos casos2#i "a divisi'# $ateria" #i "a ve#ta tie#e# se#tido2 por eje$p"o2 e" caso de "as ra$pas dee#trada o pasi""os de acceso a "os 3arajes e# u# edi#dose e" precio +art) 7/7 CC-);or "a %or$a de e4presarse e" 7/7 CC parece ue "a subasta de "a cosa es u# recursosubsidiario para casos ue #o se "o3rara e" co#ve#io para su distribuci'# o adjudicaci'# a%avor de" ue estuviese dispuesto a abo#ar a "os resta#tes e" va"or de su participaci'# e# "aco$u#idad)

    ;ese a ue esta re3u"aci'# se e#cue#tra vi3e#te2 ha! ue se6a"ar ue a"3u#os de "ossupuestos se6a"ados2 se resue"ve# a trav>s de "a re3u"aci'# espec&

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    50/118

    a ;or "os $is$os cotitu"ares o co$u#eros sie$pre co# u#a#i$idad2 ue debe# uererhacer"a ! estar de acuerdo e# "a %or$a de hacer"a: puede# acordar repartos #oproporcio#a"es o sup"e$e#tos e# $et,"ico)

    b ;or terceras perso#as2 a "as ue e" CC ""a$a ,rbitros o a$i3ab"es co$po#edores2au#ue #o so# "os ,rbitros de "a "e! de arbitraje2 a cu!a decisi'# de so$ete# "osco$u#eros)

    c ;or ,rbitros2 cua#do se so$ete "a divisi'#2 previo co#trato2 a u# arbitraje)

    d =edia#te procedi$ie#to judicia" de divisi'# co#secue#cia de" ejercicio judicia" por partede cua"uiera de "os co$u#eros de "a acci'# de divisi'#)

    ;ese a e""o2 "os acreedores o cesio#arios2 podr,# co#currir a "a divisi'# de "a cosa ! opo#ersea "a ue se veri

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    51/118

    La co$u#idad de pastos2 ue es especia" !a ue #o recae sobre u#a

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    52/118

    Co# a#terioridad a esta Le! .12 se $odi

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    53/118

    7 E" porta"2 "as esca"eras2 porter&as2 corredores2 pasos2 $uros2 %osos2 patios ! poosM8 Los reci#tos desti#ados a asce#sores2 dep'sitos2 co#tadores2 te"e%o#&as u otros

    servicios e i#sta"acio#es co$u#es2 i#c"uso si %uese# de uso privativo) Los asce#sores)0 Las i#sta"acio#es2 co#duccio#es ! ca#a"iacio#es para e" desa3Ve ! e" su$i#istro de

    a3ua2 3as o e"ectricidad2 i#c"uso "as de aprovecha$ie#to de e#er3&a so"ar ! de$,si#sta"acio#es para "os servicios2 todas e""as hasta "a e#trada a" espacio privativo)

    . Las servidu$bres ! cua"esuiera otros e"e$e#tos $ateria"es o jur&dicos ue por su#atura"ea o desti#o resu"te# i#divisib"es)

    Los elementos comunes por naturale,a o esencialesso# aue""aspartes de" edi3i$e# jur&dico de "a propiedad horio#ta" e" art) * CCre$ite ta$bi># a"a vo"u#tad de "os particu"ares) es ue "a auto#o$&a de "avo"u#tad opera asi$is$oe# e" r>3i$e# de "a propiedad horio#ta" !a "o sea atrav>s de" t&tu"o co#stitutivo2 de "osestatutos2 de" re3"a$e#to de" r>3i$e# i#terioro de "os acuerdos de "a Ku#ta depropietarios)

    * Co# todo2 e" art) * CC 9#ica$e#te per$ite e" jue3o de "a auto#o$&a de "a vo"u#tade# cua#to "as disposicio#es "e3a"es "o per$ita#)

    3. CON!T%T#C%)N DE LA PROP%EDAD HOR%ONTAL

    1. Las comunidades de 8*o8ieta*ios con t+tulo constitutivo.

    A E" t&tu"o co#stitutivo de "a propiedad horio#ta") La Le! de ;ropiedad Horio#ta" se

    ap"icar,2 e# pri$er "u3ar2 a "as co$u#idades de propietarios co#stituidas %or$a"$e#te$edia#te e" otor3a$ie#to de" correspo#die#te t&tu"o co#stitutivo)

    8*

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    54/118

    E" ?ribu#a" Supre$o de3i$e# jur&dico de "a propiedad horio#ta") Se e$p"ea "a escriturap9b"ica a "os e%ectos de "a correspo#die#te pub"icidad re3istra"2 debie#do te#erprese#te ue para "a i#scripci'# de "a co#stituci'# de" r>3i$e# de "a propiedadhorio#ta" se reuiere ue "a co#strucci'# est> por "o $e#os co$e#ada()

    E" co#te#ido de" t&tu"o co#stitutivo) 1) La descripci'# de" i#$ueb"e e# su co#ju#to) 5) Ladescripci'# de cada u#o de "os pisos o "oca"es2 a" ue se asi3#ar, #9$ero corre"ativo)*) La cuota de participaci'# ue correspo#de a cada piso o "oca") 7) Los Estatutos)

    Los estatutos debe# co#te#er "as re3"as de co#stituci'# ! ejercicio de" derecho !disposicio#es #o prohibidas por "a Le! e# orde# a" uso o desti#o de" edi

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    55/118

    dispo#er "ibre$e#te de" $is$o) E#caso de e#aje#aci'# de u# piso o "oca" "os due6os de "osde$,s2 por este so"o t&tu"o2#o te#dr,# derecho de ta#teo #i de retracto)

    Cua"uiera de "os propietarios puede e4i3ir a "a co$u#idad ue rea"ice #uevas obras oi#sta"acio#es #ecesarias para "a co#servaci'#2 habitabi"idad2 se3uridad ! accesibi"idad a"i#$ueb"e) Se dispo#e e" car,cter ob"i3atorio de "as obras ue resu"te# #ecesarias para3ara#tiar "os ajustes rao#ab"es e# $ateria de accesibi"idad u#iversa")

    Las o,ligacionesde" propietario co#siste# e# respetar e" ejercicio de "os derechos de "osde$,s propietarios abste#i>#dose de rea"iar co#ductas ue "o i$pida# ! otras co#cretas oparticu"ares re%eridas a su vivie#da o "oca")

    1 =a#te#er e# bue# estado de co#servaci'# e" piso o "oca")

    2 Observar "a di"i3e#cia debida e# e" uso de "a vivie#da ! e# sus re"acio#es co# "osde$,s propietarios)

    / Co$u#icar sus ca$bios de do$ici"io a uie# te#3a "a represe#taci'# de "aco$u#idad)

    Co$o copropietario de "os elementos comunestie#e# e" de*ecode uso ! dis%rute de "os$is$os)

    Las obligaciones de cada propietariosobre "os e"e$e#tos co$u#es so#:

    1 Respetar "as i#sta"acio#es 3e#era"es de "a co$u#idad ! "os e"e$e#tos co$u#eshacie#do u# uso adecuado de "os $is$os)

    5 Co#se#tir ue de#tro de su vivie#da o "oca" se rea"ice# "as reparacio#es #ecesarias uee4ija e" servicio 3e#era" de" edi" "as servidu$bres i$presci#dib"es

    reueridas para su rea"iaci'#)* Co#tribuir2 co# arre3"o a su cuota de participaci'#2 a "os 3astos 3e#era"es o co$u#es

    #ecesarios para e" $a#te#ie#do de" ediditos ue se ha!a# asu$idopor "a co$u#idad)

    7 Co#tribuir2 e# proporci'# a su cuota de participaci'#2 a "a %or$aci'# de u# %o#do dereserva) Su i$porte #o puede ser i#%erior a" 8W de" presupuesto ordi#ario ! su

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    56/118

    Es e" 'r3a#o sobera#o de car,cter co"e3iado ue se i#te3ra por todos "os propietarios2 a" uecorrespo#de:

    % No$brar ! re$over a "as perso#as ue ejera# %u#cio#es de 3obier#o !reso"ver "asrec"a$acio#es de "os titu"ares de "os pisos o "oca"es)

    %% Aprobar e" p"a#de 3astos e i#3resos ! "as cue#tas)

    %%% Aprobar "os presupuestos ! "a ejecuci'# de todas"as obras)% Aprobar o re%or$ar "os estatutos ! e" re3"a$e#to de r>3i$e# i#terior)

    Cua"uier otro asu#to ue pueda te#er i#ter>s para "a co$u#idad)

    La ju#ta ordi#aria de propietarios debe reu#irse a" $e#os u#a ve a" a6o ! e# e""a debe#aprobarse "os presupuestos ! cue#tas de "a co$u#idadM debe ser co#vocada por e" preside#teco# "a su# "a %echa2 hora ! "u3ar de "ase3u#da co#vocatoria ue para suce"ebraci'# #o se e4i3e #i#39# u'ru$ $i$o deasiste#cia)

    Las ju#tas e4traordi#arias so#: "as ue se co#voca# por e" ;reside#te para tratar asu#tos ueso# ur3e#tes o i$porta#tes ue #o ad$ite# de$oraM "as ue acuerde# ce"ebrar todos "ospropietarios si# #ecesidad de co#vocatoria ! "as ue pida# "a cuartaparte de "os propietariosue represe#te# a" $e#os e" 58 por 1// de "as cuotas de participaci'# . Los propietariospuede# asistir perso#a"$e#te a "a ju#ta o de"e3ar e# otra perso#a $edia#te escrito

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    57/118

    i#sta"acio#es de siste$as de aprovecha$ie#to de e#er3&a so"ar) ;ero e" coste de esasobras #o puede repercutirse e# "os propietarios ue #o hubiese# votado a %avor de"acuerdo)

    ) No es 8*eciso acue*do de la Bunta de P*o8ieta*ios2 para i#sta"ar e# e"aparca$ie#to de" edictricos para uso privado2sie$pre ue se ubiue e# u#a p"aa i#dividua" de 3arajeM basta "a co$u#icaci'# previaa "a co$u#idad de ue se proceder, a su i#sta"aci'#M su co#ste ser, asu$ido por "osi#teresados)

    0) Pa*a la valide0 de los *estantes acue*dos no incluidos en los a8a*tadosante*io*esM basta "a $a!or&a de "os propietarios ue represe#te# "a $a!or&a de "ascuotas de participaci'#)

    Co$o re3"a 3e#era" "os acuerdos adoptados va"ida$e#te vi#cu"a# a "os propietarios ue #ohubiese# asistido a "a Ku#ta2 sa"vo ue e# e" p"ao de */ d&as de" acuerdo $a#i

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    58/118

    . OTRO! )R(ANO! DE (O4%ERNO DE LA CO$#N%DAD

    E"#o$bra$ie#to de estos 'r3a#os se har, por e" p"ao de u# a6o)

    1. El P*esidente.E" ;reside#te de "a co$u#idad habr, de ser #o$brado por "a Ku#ta de e#tre"os propietarios) E" #o$bra$ie#to tie#e car,cter ob"i3atorio ! se har, $edia#te e"ecci'# o2subsidiaria$e#te2 $edia#te tur#o rotatorio o sorteo) No obsta#te2 e" propietario desi3#adopodr, so"icitar su re"evo a" Kue)

    ;or "o ue ata6e a sus 9unciones2 a" ;reside#te "e correspo#de "e3a"$e#te "a represe#taci'#de "a co$u#idad2 e# juicio ! %uera de >"2 e# todos "os asu#tos ue "a a%ecte#) Ade$,s2ta$bi># correspo#de a" ;reside#te ejercer "as %u#cio#es propias de" secretario ! de"ad$i#istrador2 sa"vo ue "os estatutos o "a Ku#ta de propietarios2 por acuerdo $a!oritario2dispusiera# "a provisi'# dedichos car3os separada$e#te de "a preside#cia)

    E" ?ribu#a" Supre$o dec"ar' ue e" preside#te es u# 'r3a#o de "aco$u#idad de propietarios)E""o per$ite co#siderar todo "o rea"iado por e" preside#te co$o hecho por "a propiaco$u#idad2 si# perjuiciode "a re"aci'# i#ter#a ue $edie e#tre dicho preside#te ! "a ju#ta de

    propietarios2a#te "a ue2 co$o es "'3ico2 deber, respo#der e# e" caso de ue "o ""evado acabo #ose hubiese ajustado a "as #or$as "e3a"es)

    A" i3ua" ue dec"ar' ue "a actuaci'# represe#tativa de" preside#te se ha""a2 por su#atura"ea2 e# u#a o#a i#ter$edia e#tre"a represe#taci'# or3,#ica ! "a vo"u#taria)

    Kudicia"$e#te2 e" preside#te es e" ue ha de ser de$a#dado por uie# accio#a co#tra "aco$u#idad2 #o todos ! cada u#o de "os propietarios) La actuaci'# judicia" de" preside#tereprese#ta#do a "a co$u#idadreuiere e" oportu#o acuerdo de "a $is$a para i#iciar e" "iti3io2cu!a %a"ta essubsa#ab"e procesa"$e#te)

    2. El ice8*esidente) La e4iste#cia de" car3o de @icepreside#te es %acu"tativa ! habr, de ser#o$brado por e" $is$o procedi$ie#to ue e" estab"ecido para e" #o$bra$ie#to de;reside#te) Correspo#de a" @icepreside#te:i- sustituir a" ;reside#te e# "os casos de ause#cia2vaca#te o i$posibi"idadM ii- asistir a" ;reside#te e# e" ejercicio de sus %u#cio#es2 e# "ost>r$i#os ue estab"eca "a Ku#ta de propietarios)

    /. El Administ*ado*) ?ie#e co$o %u#cio#es:

    1 @e"ar por e" bue# r>3i$e#de "a casa2 sus i#sta"acio#es ! servicios2 hacie#do a ta"ese%ectos "as oportu#asadverte#cias ! apercibi$ie#tos a "os titu"ares)

    5 ;reparar co# "a debida a#te"aci'# ! so$eter a "a Ku#ta e" p"a# de 3astos previsib"es2

    propo#ie#do "os$edios #ecesarios para hacer %re#te a "os $is$os)* Ate#der a "a co#servaci'#! e#trete#i$ie#to de "a casa2 dispo#ie#do "as reparacio#es !$edidasue resu"te# ur3e#tes2 da#do i#$ediata cue#ta de e""as a" ;reside#te o2 e# sucaso2 a "os propietarios)

    3 Ejecutar "os acuerdos adoptados e# $ateria deobras ! e%ectuar "os pa3os ! rea"iar "oscobros ue sea# procede#tes)

    < Actuar2e# su caso2 co$o secretario de "a Ku#ta ! custodiar a disposici'# de "ostitu"ares"a docu$e#taci'# de "a co$u#idad)

    E" car3o de ad$i#istrador podr, ser ejercido por cua"uier propietario2 as& co$o por perso#as

    %&sicas co# cua"i

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    59/118

    3. El !ec*eta*io) Le correspo#de:

    Cerrar co# su 3i$e# de propiedad horio#ta" e# propiedad o copropiedad

    ordi#arias)ie# porue u#a so"a perso#a aduiere todos "os pisos ! "oca"es ! "ue3o dispo#e de $odoco#trario a "a e4iste#cia de" r>3i$e#M o bie# por e" acuerdo de "os propietarios de "os pisos o"oca"es para e" ue se precisade "a u#a#i$idad)

    11. LO! CO$PLEBO! %N$O4%L%AR%O! #R4ANO!

    Co#ocidos co$o urba#iacio#es() La #or$ativa ue a e""os dedica puede resu$irse dicie#doue es "a de "a rea"idad %&sica disti#ta de "a de u# edi

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    60/118

    Es "o ue se ""a$a# co$p"ejos i#$obi"iarios #o so# otra cosa ue "as urba#iacio#es privadasi#te3radas por varias edi# i#te3rados por dos o $,s edi

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    61/118

    LECCIN 15: LA ;RO;IEDADIN?ELEC?BAL

    1. CONCEPTO ' NAT#RALEA.

    ;uede desta e#co#trar&a e#caje2 $,s bie#2 e# e" art) **)1 CE +ue

    reco#oce e" derecho a "a propiedad privada: e# este caso2 sobre "as obras de" i#3e#io-)

    Legislacin nacional) La pri#cipa" %ue#te "e3a" espa6o"a e# esta $ateria est, co#stituida por"a Le! de ;ropiedad I#te"ectua")

    /. EL R=(%$EN DE LA PROP%EDAD %NTELECT#AL EN LA %(ENTELP%.

    /.1. Nacimiento y o,6eto de la 8*o8iedad intelectual.

    De acuerdo co# e" a*t. 1 LP% ;la propiedad intelectual de una obra literaria, artstica ocient3ca corresponde al autor por el solo hecho de su creacin4. E" precepto re3u"a trescuestio#es:

    La a8a*icin del o,6eto del de*ecode 8*o8iedad intelectual+co#secue#cia de"a creaci'# por u#a perso#a %&sica de u#a obra de"i#3e#io-)

    El nacimiento del 8*o8io de*eco so,*e dico o,6eto+ue es si$u"t,#eo a "aaparici'# de" objeto-)

    ' la at*i,ucin del de*eco so,*e ese o,6eto al auto*+atribuci'# ue es ta$bi>#si$u"t,#ea a "a aparici'# de" objeto2 ! a" #aci$ie#to de" derecho-)

    1

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    62/118

    So# objeto de propiedad i#te"ectua" todas "as creacio#es ori3i#a"es "iterarias2 art&sticas ocie#t&

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    63/118

    /.2. El auto* y ot*os titula*es de los de*ecos de 8*o8iedad intelectual)

    E" derecho de propiedad correspo#de a" autor2 ! se e#tie#de por ta" a "a perso#a #atura" uecrea a"3u#a obra "iteraria2 art&stica o cie#t&stecorrespo#da# ! de su #ecesaria autoriaci'#)

    La L;I co#cede ta$bi># derechos de propiedad i#te"ectua" a otros sujetos ue #o tie#e# "aco#sideraci'# de autores +artistas2 i#t>rpretes o ejecuta#tes2 productores de %o#o3ra$as o

    3rabacio#es audiovisua"esY-

    3. CONTEN%DO DEL DERECHO DE PROP%EDAD %NTELECT#AL DE LO!A#TORE!.

    3.1. El de*eco mo*al de auto*.La L;I2 e# su art) 172 atribu!e a "os autores2por e" hechode ser"o2 u# co#ju#to de derechos perso#a"es2 ue2 por disposici'#"e3a"2 so# irre#u#ciab"es ei#a"ie#ab"es) ?a"es derechos co$pre#de# b,sica$e#te e" reco#oci$ie#to de su autor&a) Losderechos ue correspo#de# a" autor e# "a es%era perso#a" so#:

    1 E" autor tie#e derecho2 e# pri$er "u3ar2 a ue se reco#oca su co#dici'# de autor de "aobra)

    2 A" autor correspo#de decidirsi su obra ha de ser divu"3ada ! e# u> %or$a) ?a$bi># si"a divu"3aci'# hade hacerse co# su #o$bre2 bajo seud'#i$o o si3#o2 o a#'#i$a$e#te)

    ;or 9"ti$o2 tie#e ta$bi># e" autor e" derecho a retirar"a obra de" co$ercio2 por eje$p"oe# e" caso de ue ca$bie# sus co#viccio#es ideo"'3icas)

    3 E" autor tie#e derecho a ue se respete "a i#te3ridad de "a obra2 ! a i$pedir cua"uier de%or$aci'#2 $odi

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    64/118

    Estos derechos so# perso#a"&si$os de" autor2 ! se e4ti#3ue# co# su %a""eci$ie#to2 sa"vo"os re"ativos a "a autor&a ! a" respeto a "a i#te3ridad de "a obra ue perdura# si# "&$itede tie$po2 ! e" derecho a decidir "a divu"3aci'# dura#te u# p"ao de sete#ta a6osdesde "a$uerte o dec"araci'# de %a""eci$ie#to de" autor)

    E" ejercicio de ta"es derechos correspo#de a "a perso#a #atura" o jur&dica a "a ue e"autorse "o ha!a co## se ad$ite# "as citas o rese6as de obras aje#as) No ser, co#siderada tra#s%or$aci'#

    ue e4ija co#se#ti$ie#to de" autor "a parodia de "a obra divu"3ada)

    Los derechos de e4p"otaci'# de u#a obra dura# toda "a vida de" autor2 ! sete#ta a6os despu>sde su $uerte o dec"araci'# de %a""eci$ie#to2 ue se co$putar,# desde e" d&a 1 de e#ero de"a6o si3uie#te a" de "a $uerte o dec"araci'# de %a""eci$ie#to de" autor)

    , T*ansmisin de los de*ecos de e;8lotacin

    Reglas gene*ales) La L;I ad$ite "a tra#s$isi'# de "os derechos de e4p"otaci'# de"a obrabie# $ortis causa2 bie# i#ter vivos) La cesi'# deber, %or$a"iarse por escrito2 ! si e"cesio#ario se #e3ara2 e" autor podr, optar por "a reso"uci'# de" co#trato)

    E# todo caso "a cesi'# de "os derechos de e4p"oraci'# sobre sus obras #o i$pedir, a" autorpub"icar"as reu#idas e# co"ecci'# esco3ida o co$p"eta)

    Ot*os de*ecos 8at*imoniales de*ecos de *emune*acin:

    E" &ereco &e participaci+n

    Este derecho per$ite a" autor de u#a obra p",stica o a sus sucesores $ortis causa e4i3ir a"propietario de" soporte ue "o reve#de u# porce#taje de" precio de "a reve#ta de cua#t&avariab"e) No se i#c"u!e#aue""as reve#tas ue se rea"ia# directa$e#te e#tre particu"ares ue

    act9e# a t&tu"o privado si# "a participaci'# de ese pro%esio#a" de" $ercado de" arte +e"subastador2 co$ercia#te o a3e#te co$ercia"-)

    7

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    65/118

    ?odos "os ue i#terve#3a# e# "a reve#ta respo#de# so"idaria$e#te co# e" ve#dedor de" pa3ode" precio) Es u# derecho de car,cter art&stico irre#u#ciab"e2 e i#tra#s$isib"e2 pero ueprescribe a "os tres a6os co#tados desde "a #oti# es posib"e "a uti"iaci'#de obras aje#as para "a i"ustraci'# de "a e#se6a#a)

    *U) Los trabajos sobre te$as de actua"idad puede# ser distribuidos2 reproducidos !co$u#icados p9b"ica$e#te cita#do "a %ue#te ! e" autor ! sie$pre ue #o e4ista u#a reservade derechos)

    7U) Es posib"e uti"iar obras co# ocasi'# de i#%or$acio#es de actua"idad ! e# "a $edida e# ue"o justi

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    66/118

    4 De*ecos de los 8*oducto*es de 9onog*amas y de los 8*oducto*es de lasg*a,aciones audiovisuales) La L;I atribu!e ta$bi># derechos de e4p"otaci'# a "osproductores de %o#o3ra$as) Se e#tie#de por %o#o3ra$a "a sta se produca)

    C La 8*oteccin de las ,ases de datos) Las co"eccio#es de obras2 de datos2 o de otrose"e$e#tos i#depe#die#tes dispuestos de $a#era siste$,tica o $et'dica ! accesib"esi#dividua"$e#te por $edios e"ectr'#icos o de otra %or$a)

    Las bases de datos so# objeto de protecci'# desde u#a &oble perspectiva:

    E# cua#to co#stitu!a# creacio#es i#te"ectua"es: E" titu"ar de "a protecci'# es2 e# ta" caso2uie# $ereca "a ca"i# "os derechos de "as e#tidades de radiodi%usi'#sobre sus e$isio#es o tra#s$isio#es2 "os derechos sobre "as $eras %oto3ra%&as ! "aprotecci'# de uie#es divu"3a# "&cita$e#te obras i#>ditas ue est># e# e" do$i#iop9b"ico2 o de uie#es edita# obras #o prote3idas por "os derechos de autor)

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    67/118

    E" titu"ar o cesio#ario e# e4c"usiva de u# derecho de e4p"otaci'# sobre u#a obra o producci'#prote3idas por esta Le! podr, a#tepo#er a su #o$bre e" s&$bo"o Z co# precisi'# de" "u3ar !a6o de "a divu"3aci'# de au>""as) Asi$is$o2 e# "as copias de "os %o#o3ra$as o e# suse#vo"turas se podr, a#tepo#er a" #o$bre de" productor o de su cesio#ario2 e" s&$bo"o +p-2i#dica#do e" a6o de "a pub"icaci'#() ?a"es si3#os carece# de va"or jur&dico rea" pero i$pide# a"os terceros a"e3ar u#a hipot>tica bue#a %e e# "a cree#cia de ue "a obra #o estaba prote3ida)

    C Las entidades de gestin de los de*ecos 8at*imoniales de 8*o8iedadintelectual

    Dese$pe6a# u# i$porta#te pape" !a ue so# "as ue dispo#e# de "os $edios $ateria"es !perso#a"es #ecesarios para rea"iar co# e

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    68/118

    decar,cter te$pora"2 reco#ocie#do "a propiedad +des#uda2 vac&a de aprovecha$ie#to2#uda- de otra perso#a +#udo propietario-)

    E" usu%ructuario tie#e ta" derecho2 pero #o puede a"terar e" $odo de ser de "a cosa aje#ausu%ructuada) ?a$poco e" usu%ructuario tie#e poder de disposici'# sobre "a cosausu%ructuada: s& podr, dispo#er de su derecho rea" de usu%ructo2 pero #o de "a cosa e# s&$is$a2 pues #o tie#e propiedad sobre e""a)

    E" $,s caracter&stico es e" usufructo con facultad de disponer2 e# ue ta" a"teraci'# co#sistee# ue e" usu%ructuario puede dispo#er e# todo o e# parte de "a propia cosa usu%ructuada uese da co# %recue#cia e# usu%ructos de tipo %a$i"iar ! sucesorio)

    E" usu%ructo perte#ece a "a cate3or&a de "os ""a$ados derechos rea"es "i$itados o "i$itativosde" do$i#io)

    E" usu%ructo es un derecho real limitado2 tie#e e" "&$ite te$pora"2 ue #o es su#do"o2 e" usu%ructo o2 a "a i#versa2 se co#stitu!e e" usu%ructo pero e"co#stitu!e#te si3ue co# "a #uda propiedad-)

    #!#&R#CTO LE(AL.Correspo#de co$o "e3&ti$a a" c'#!u3e viudo +art) ./0) *U-2re3u"ado e# "os art&cu"os .*7 ! si3uie#tes)

    #!#CAP%)N.Se puede co#stituir e" usu%ructo2 co$o derecho rea" pose&b"e2 por

    usucapi'#2 ap"ica#do "as re3"as de >sta)

    /. !#BETO! DEL #!#&R#CTO.

    EL #!#&R#CT#AR%O ' EL N#DO PROP%ETAR%O. La titu"aridad de" derecho puede seroste#tada por cua"uier perso#a co# capacidad para ce"ebrare" #e3ocio jur&dico intervivos2 o para aduirir mortis causao porusucapi'#)

    LA! PER!ONA! B#RD%CA! CO$O T%T#LARE! DE #!#&R#CTO!. E" art&cu"o 818per$ite e4presa$e#te ue "as perso#as jur&dicas pueda# ser titu"ares deusu%ructos) Esto

    e4i3e "i$itar e4presa$e#te su duraci'#2 !a ue ta"es perso#as so##or$a"$e#te de vidai#de

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    69/118

    LA PL#RAL%DAD DE !#BETO! EN EL #!#&R#CTO EL ACREC%$%ENTO ENTRE#!#&R#CT#AR%O!. E" art&cu"o 7 CC2 per$ite ue e" usu%ructo se co#stitu!a e# %avorde u#a so"aperso#a o e# %avor de varias !2 e# este 9"ti$o caso2 ue "os ""a$a$ie#tos a"usu%ructose ha3a# si$u"t,#ea o sucesiva$e#te)

    El usu9*ucto en 9avo* de va*ias 8e*sonassimult-neamente #o se e4ti#3uir, hasta "a$uerte de "a 9"ti$aue sobreviva)

    ;or otro "ado e# e" usu9*ucto testamenta*io el derecho de acrecer tendr tambi!n lugarentre los legatarios y usufructuarios en los t!rminos establecidos para los herederos42ueso#

    L"a$ada de dos o $,s a u#a $is$ahere#cia o porci'# de e""a si# especia" desi3#aci'#de partes)

    Gue u#o de "os ""a$ados$uera a#tes ue e" testador2 o ue re#u#cie a "a here#cia2 osea i#capa de recibir"a)

    E# ca$bio2 e# "os #e3ocios inter vivos#o ha! #u#ca acreci$ie#to)

    E# "os llamamientos sonsucesivos2ha! ue e#te#der ue #o e4iste u# so"o usu%ructo2 si#ovarios ue se articu"a#desde e" pu#to de vista de su e#trada e# vi3or) E" usu%ructo e# %avorde" se3u#do ""a$ado2 por eje$p"o2 co$e#ar, a partir de" $o$e#to e# ue co#c"u!a e"a#terior2 !as& sucesiva$e#te)

    3. EL O4BETO DEL #!#&R#CTO.

    E" usu%ructo tie#e co$o objeto u#a o varias cosas $ateria"es2 ue "o $is$o puede# ser$ueb"es ue i#$ueb"es)Es ad$isib"e e" usu%ructo sobre bie#es i#$ateria"es +usu%ructo sobreu#a obra i#te"ectua"2 sobre u#a pate#te de i#ve#ci'#2 etc)-)

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    70/118

    E# cua#to a los 9*utos civiles2 "a re3"a es ue se e#tie#de# percibidos por d&as ! perte#ece#a" usu%ructuario e# proporci'# a" tie$po ue dure e" usu%ructo)

    Ha! especir$i#o de" derecho de" arre#dador)

    E" poder de disposici'# de" usu%ructuario cabe ue se so$eta a "&$ites +e# caso de #ecesidadM

    s'"o para #e3ocios i#ter vivos2 etc)-) Si #o se respeta#2 ha! u# abuso de derecho ue "e3iti$aa "os perjudicados para so"icitar "a #u"idad2 o para e4i3ir "a correspo#die#te i#de$#iaci'# de"autor de" $is$o si "os aduire#tes so# de bue#a %e)

    LA HI;O?ECA DEL DERECHO DE BSBFRBC?O)

    E" usu%ructo es u# derecho rea" hipotecab"e) Esta hipoteca prese#ta "a especia"idad de ue see4ti#3ue sie$pre ue e" usu%ructo co#c"u!a por u# hecho aje#o a "a vo"u#tad de"usu%ructuario)

    LO! L$%TE! DEL D%!&R#TE DEL #!#&R#CT#AR%O. LA CON!ERAC%)N DE LA

    !#!TANC%A ' LA &OR$A.

    Se ob"i3a a" usu%ructuario a co#servar "a %or$a ! susta#cia de "a cosa usu%ructuada2 sa"vo ue"a "e! o e" t&tu"o de su co#stituci'# autorice# "o co#trario) Co# "a ob"i3aci'# de co#servar "asusta#cia2 "o ue se proh&be a" usu%ructuario es ue co#su$a o destru!a "a cosa)

    ?a" ve "o ue se ha!a uerido p"as$ar i$propia$e#te co# e" t>r$i#o ;sustancia4sea u#aidea $era$e#te eco#'$ica2 "a de ue e" usu%ructuario #o ha de hacer #ada ue dis$i#u!a o$e#oscabe "a pote#cia %ruct&%era de "a cosa)

    No obsta#te estar ob"i3ado e" propietario a" respeto de "a %or$a ! susta#cia2 "e autoria para

    hacer obras ! $ejoras de ue sea susceptib"e "a

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    71/118

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    72/118

    o B#a se da e# %avor de" propietario cua#do #o uisiere ue se ve#diere# a"3u#os por su$>rito art&stico o porue tie#e# u# precio de a%ecci'#2 ;podr e(igir que se leentreguen, a3anzando el abono del inter!s legal del valor en tasacin4)

    Otra e4cepci'# $u! cua"i"! su %a$i"ia)

    E" cu$p"i$ie#to de "a ob"i3aci'# de ste)

    Las reparacio#es ordi#arias so# "as ue e4ija# "os deterioros o desper%ectos ue proceda# de"uso #atura" de "as cosas ! sea# i#dispe#sab"es para su co#servaci'#(2 ! ob"i3a a"usu%ructuario a rea"iar"as) E" propietario puede reuerir"e para ue cu$p"a esta ob"i3aci'#2 !si #o atie#de a" reueri$ie#to2 hacer"as >" a costa de" usu%ructuario)

    ?ie#e# car,cter e4traordi#ario "as de$,s ! ser,# de cue#ta de" propietario2 ! e" usu%ructuariodeber, dar"e aviso cua#do %uese ur3e#te "a #ecesidad de hacer"as)

    CBS?ODIA) E# e" se#tido de ue debe po#er e# co#oci$ie#to de" #udo propietario e" acto detercero ue pueda "esio#ar e" derecho de propiedad)

    ;AO DE CARAS2 COS?AS E IN?ERESES) E" usu%ructuario debe pa3ar "as car3as2 i$puestossobre e" uso de "a cosa2 #o "os ue 3rava# "a propiedad +art) 8/7-2 costas de "os procesossobre e" propio derecho de usu%ructo e i#tereses por "o pa3ado por e" propietario por "asreparacio#es e4traordi#arias e i$puestos ue "e correspo#d&a#)

    E# e" usu%ructo de

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    73/118

    EN?REA DE LA COSA BSBFRBC?BADA AL ;RO;IE?ARIO) B#a ve e4ti#3uido e" usu%ructo2 e"

    #udo propietario devie#e propietario p"e#o ! a >" debe e" usu%ructuario e#tre3ar"e "a cosa o "osbie#es usu%ructuados)E" usu%ructuario tie#e2 si# e$bar3o derecho de rete#ci'# por "osrei#te3ros ue so# a car3o de" propietario)

    ;or 9"ti$o2 hecha "a e#tre3a2 se ca#ce"a "a s "e3a" de "os $is$os $ie#tras dure e" usu%ructo) Si "os pa3'e" usu%ructuario2 se e#tie#de ue es u# a#ticipo ! podr, rec"a$ar su i$porte)

    >. ET%NC%)N.

    Po* *a0n del su6eto)

    1- E?INCIN DE LA ;ERSONA DEL BSBFRBC?BARIO) Se e4ti#3ue por $uerte de" $is$o)

    E# e" usu%ructo p"uriperso#a"2 e# ue "o so# varias ! a su ve2 >ste puede ser si$u"t,#eo osucesivo) E# a$bos #o se e4ti#3uir, hasta "a $uerte de "a 9"ti$a ue sobreviviere)

    Si e" usu%ructuario es u#a perso#a jur&dica2 se e4ti#3ue e" usu%ructo por "a e4ti#ci'# de "a$is$a o2 co$o $,4i$o2 a "os trei#ta a6os)

    5U- RENBNCIA)E" usu%ructo se e4ti#3ue ta$bi># por re#u#cia de" usu%ructuario)

    Po* *a0n del o,6eto)

    1- ;RDIDA DE LA COSA BSBFRBC?BADA) La p>rdida tota" si3#ista) Si "a cosa se pierde s'"o e# parte2 co#ti#uar, este derecho e# "a parteresta#te)

    Desde "ue3o2 si "a p>rdida de "a cosa es i$putab"e a" propietario2 te#dr, ue i#de$#iar a"

    usu%ructuario2 a" i3ua" ue >ste a au>" e# e" $is$o caso) Si es ocasio#ada por u# tercero2parece ta$bi># c"aro ue >ste habr, de respo#der de" da6o causado e# virtud de" art&cu"o1)/5 cua#do ha!a i#terve#ido do"o o cu"pa)

    0*

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    74/118

    5- E;RO;IACIN DE LA COSA BSBFRBC?BADA) E# caso de e4propiaci'# de "a cosausu%ructuada2 se e4ti#3ue e" usu%ructo2 pero se e4i3e a" propietario ue co#stitu!a u# #uevousu%ructo sobre otra cosa de i3ua" va"or ! a#,"o3as co#dicio#es o bie# abo#e a" usu%ructuarioe" i#ter>s "e3a" de" i$porte de "a i#de$#iaci'# por todo e" tie$po ue deba durar e"usu%ructo)

    Po* *a0n de la *elacin 6u*+dica)

    1- CB=;LI=IEN?O DE LA CONDICIN RESOLB?ORIA O @ENCI=IEN?O DEL ?R=INO FINAL) Sise cu$p"e u#a co#dici'# +si co#trae $atri$o#io-2 o ve#ce u# t>r$i#o +por eje$p"o2 por u#$,4i$o de die a6os-)

    5- CONSOLIDACIN. ;or "a reu#i'# de" usu%ructo ! "a propiedad e# u#a $is$a perso#a)

    *- ;RESCRI;CIN) ;or prescripci'# producida por e" #o uso dura#te seis o trei#ta a6os2 se39#recai3a e" usu%ructo sobre cosa $ueb"e o i#$ueb"e)

    7U- RESOLBCIN DEL DERECHO DEL CONS?I?BEN?E)

    ?. E&ECTO!.

    Cua#do co#curre u#a causa de e4ti#ci'#2 auto$,tica$e#te se produce "a e4ti#ci'# de"usu%ructo) Se e#tre3ar, a" propietario "a cosa usu%ructuada2 sa"vo e" derecho de rete#ci'# ueco$pete a" usu%ructuario o a sus herederos)

    Respecto a "as mejoras2 se prev> u#a co$pe#saci'# co# >stas de "os desper%ectos)

    07

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    75/118

    "ecci'# 17: BSBFRBC?OS ES;ECIALES)BSO HAI?ACIN

    1. #!#&R#CTO! E!PEC%ALE!.

    E" usu%ructo puede recaer sobre cosas ue de a"39# $odo se separe# de" tipo o $ode"o !2 porco#si3uie#te2 deter$i#a# u#as co#secue#cias jur&dicas ue de a"39# $odo ta$bi># so#diver3e#tes)

    A #su9*uctos es8eciales 8o* *a0n del o,6eto so,*e el 7ue *ecaen

    1- C#A!%#!#&R#CTO.Es e" usu%ructo de cosa co#su$ib"e: E" cuasiusu%ructuario aduiere2pues2 "a propiedad de "a cosa co#su$ib"e ! puede2 por ta#to2 co#su$ir"a2 co#tra!e#do "aob"i3aci'# %re#te a" cuasi#udopropietario de pa3ar"e su ava"9o2 si se dio au>""a esti$ada2 ode e#tre3ar"e u#a cosa e# "a $is$a ca#tidad ! ca"idad o su precio2 si #o se dio esti$ada)

    Si a" e4ti#3uirse e" usu%ructo2 e" usu%ructuario #o se ha servido de "as cosas ! #o "as haco#su$ido2 tie#e "a ob"i3aci'# de devo"ver esas $is$as cosas)

    5- #!#&R#CTO !O4RE CO!A! DETER%ORA4LE!: E" usu%ructuario2 ue est, sie$preso$etido a "a #or$ativa 3e#era"sobre reparacio#es2 #o est, ob"i3ado a pa3ar "a p>rdida deva"or ue e4peri$e#te "a cosa usu%ructuada por e" tra#scurso de" tie$po ! u# deterioroprove#ie#tede su uso #or$a")?ie#e "a ob"i3aci'# de i#de$#iar a" propietario e" deterioroue"as cosas ha!a# su%rido por do"o o #e3"i3e#cia)

    E" usu%ructuario #o estar, ob"i3ado a restituir"as a" co#c"uir e" usu%ructo2 si#o e# e" estado e#

    ue se e#cue#tre#M pero co# "a ob"i3aci'# de i#de$#iar a" propietario de" deterioro uehubiera# su%rido por su do"o o #e3"i3e#cia)

    #!#&R#CTO DE PART%C%PAC%ONE! EN E$PRE!A! $ERCANT%LE! O %ND#!TR%ALE!.

    Los be#e

  • 7/25/2019 CIVIL III (1-22)

    76/118

    7- #!#&R#CTO !O4RE N#DA PROP%EDAD) La #uda propiedad #o es u# derechoperso#a"&si$o2 por "o ue cabe su usu%ructo ! au#ue #o produca %rutos2 puede te#eruti"idades para e" usu%ructuario de "a $is$a)

    8- #!#&R#CTO #N%ER!AL) E" usu%ructo BNI@ERSAL recae sobre u# patri$o#io o sobre u#ahere#cia) Se trata de u# co#ju#to de usu%ructos sobre cada u#a de "as u#idades ue "oco$po#e#2 si bie# se "e ap"icar,# ciertas disposicio#es especia"es ue #o re3ir&a# si hubieseu# co#ju#to de usu%ructos i#depe#die#tes e#tre s& ! #o co#e4os por #i#39# "ao)

    #su9*ucto so,*e un 8at*imonio) E# e" caso de usu%ructo sobre "a tota"idad de u#patri$o#io2 est, e" usu%ruc