Competencias básicas. CFR Vigo
-
Upload
marcelino-jose-veiguela-fuentes -
Category
Education
-
view
3.592 -
download
1
description
Transcript of Competencias básicas. CFR Vigo
Sociedade do século XXISociedade do século XXI
NOVAS FORMAS DE PENSAR, DE SENTIR E DE ACTUARNOVAS FORMAS DE PENSAR, DE SENTIR E DE ACTUAR
Competencias básicasCompetencias básicas
Centro de Formación e Recursos de Vigo. Curso 2008-09Centro de Formación e Recursos de Vigo. Curso 2008-09
2009 © CFR Vigo
As competencias básicas
Por que as competencias?
Como chegamos ata aquí?
Que son, como se definen?
Cales son?
Que retos implican para os
centros?
Como avaliar as competencias?
2009 © CFR Vigo
Por que as competencias
na escola?
As novas realidades sociais precisan de novas formulacións educativas
A escola tradicional non pode proporcionar
tódolos saberes
Porque ademais existen
Porque é unha meta
Porque
Porque se precisa
Múltiples fontes de coñecemento en ámbitos non formais e informais
Preparar para a vida cotiá e para o mundo laboral
Seguir aprendendo de por vida
2009 © CFR Vigo
2005C. Europea
2000/2002Lisboa/Barcelona
2000PISA
1997Proxecto DeSeCo
1996Informe Delors
1990Ámbito laboral
Anos 70Psicoloxía
2006LOE
Comeza a aparecer o termo, no eido da psicoloxía, relacionado co concepto de capacidade potencial.
Introdúcese o enfoque competencial no ámbito profesional, laboral e ocupacional.
“A educación encerra un tesouro” (UNESCO) 4 piares: aprender a coñecer, a facer, a vivir xuntos e a ser.
OCDE.Definición e Selección de Competencias
OCDEPISA: Informe comparativo sobre o grao de adquisición das competencias.
Cumios Consello de Europa Lisboa: marco europeo común competencias claveBarcelona: mellorar c. básicas
A Comunidade Europea define as oito (8) competencias clave para a educación.
A Lei Orgánica de Educación introduce as competencias clave como competencias básicas.
A orixe da proposta(percorrido histórico)
2009 © CFR Vigo
Aprender a coñecerAprender a coñecerAdquisición dunha cultura xeral ampla.Adquisición dunha cultura xeral ampla.
Aprender a facerAprender a facerUtilizar os coñecementos na práctica para facer fronte a calquera situación.Utilizar os coñecementos na práctica para facer fronte a calquera situación.
Aprender a vivirAprender a vivirCoñecer e comprender ás persoas, aprender a traballar en equipo, a Coñecer e comprender ás persoas, aprender a traballar en equipo, a emprender proxectos comúns, etc.emprender proxectos comúns, etc.
Aprender a serAprender a serDesenvolver a autonomía e a autoestima para potenciar as capacidades Desenvolver a autonomía e a autoestima para potenciar as capacidades individuais.individuais.
Que son as Competencias Básicas ?Precedentes
Informe Delors (UNESCO): “A educación encerra un tesouro”.Informe Delors (UNESCO): “A educación encerra un tesouro”.Catro (4) piares básicos da educación:Catro (4) piares básicos da educación:
2009 © CFR Vigo
Comunicación en lingua maternaComunicación en lingua materna Comunicación en linguas estranxeiras.Comunicación en linguas estranxeiras. Competencia matemática e competencias básicas en Competencia matemática e competencias básicas en
ciencia e tecnoloxía.ciencia e tecnoloxía. Competencia dixital.Competencia dixital. Aprender a aprender.Aprender a aprender. Competencias interpersonais, interculturais e sociais, Competencias interpersonais, interculturais e sociais,
e competencia cívica.e competencia cívica. Espírito de empresa.Espírito de empresa. Expresión cultural.Expresión cultural.
Competencias Clave:Parlamento e Consello de Europa
2009 © CFR Vigo
1.1. Competencia en comunicación lingüística.Competencia en comunicación lingüística.2.2. Competencia matemática.Competencia matemática.3.3. Competencia no coñecemento e na interacción co Competencia no coñecemento e na interacción co
mundo físico.mundo físico.4.4. Tratamento da información e competencia dixital.Tratamento da información e competencia dixital.5.5. Competencia social e cidadá.Competencia social e cidadá.6.6. Competencia cultural e artística.Competencia cultural e artística.7.7. Competencia para aprender a aprender.Competencia para aprender a aprender.8.8. Autonomía e iniciativa persoal.Autonomía e iniciativa persoal.
Competencias Básicas LOE:Decretos de primaria e secundaria. Comunidade Autónoma.
(Competencias segundo clasificación IES Celestí Bellera: (Competencias segundo clasificación IES Celestí Bellera: comunicativascomunicativas, , metodolóxicasmetodolóxicas, , persoaispersoais, , convivir e habitar o mundoconvivir e habitar o mundo))
2009 © CFR Vigo
Capacidade de responder a demandas complexas e levar a cabo diversas tarefas de forma axeitada.Supón unha combinación de:
• Habilidades prácticas,• coñecementos, • motivacións, • valores éticos, • actitudes, • emocións• e outros compoñentes sociais e de comportamento • que se mobilizan conxuntamente para lograr unha acción eficaz. (DeSeCo)
Poder de acción que supoña a:• mobilización de recursos • con criterio,• para tomar boas decisións ante unha tarefa
• específica• en tempo real. (Perrenoud, 2005)
Supoñen un enfoque funcional e pragmático dos contidos. (C. Gallego)
Que son as Competencias Básicas ?Elementos para definilas. (1/2)
2009 © CFR Vigo
Características:• As CB orientan a aprendizaxe.• Non existe relación biunívoca entre cada CB e cada área:
• cada área serve para desenvolver distintas competencias.• cada competencia desenvólvese a través de distintas áreas.
• Ó desenvolvemento das competencias contribúen elementos formais, informais e non formais.
• Algunhas competencias teñen un carácter especialmente transversal.
• É responsabilidade da escola asegurar o desenvolvemento de CB como dereito cidadá de todos e todas, especialmente de aqueles en risco de vulnerabilidade social ou exclusión. (Baseado en Antonio Bolivar)
Que son as Competencias Básicas ?Elementos para definilas. (2/2)
2009 © CFR Vigo
Desde ámbitos formais:• Obxectivos, contidos, metodoloxía, recursos,…• Acción titorial…• Organización e funcionamento do centro e das aulas.• Procedementos de participación na escola.• Posta en práctica dos documentos, plans e proxectos de centro e aula.• Realización de actividades complementarias e extraescolares.• …
Desde ámbitos non formais:• Educación familiar.• Recursos sociais.• Accións sociais.• Tecnoloxías da información e da comunicación, medios audiovisuais.• …
Desde ámbitos informais (ou incidental):• Relacións sociais.• Xogos, accións nos tempos de lecer.• Situacións da vida real,…• …
Aspectos que contribúen ao desenvolvemento das Competencias Básicas
2009 © CFR Vigo
“…“…as competencias básicas concíbense como as competencias básicas concíbense como aprendizaxes que se consideranaprendizaxes que se consideran imprescindiblesimprescindibles dende unha formulación dende unha formulación integradoraintegradora e e orientada áorientada á aplicación dos saberesaplicación dos saberes adquiridos e adquiridos e ínstase ós centros a facilitar a súa adquisición ínstase ós centros a facilitar a súa adquisición nos seus proxectos educativos”.nos seus proxectos educativos”.
PÉREZ, P. Y ZAYAS, F (2007)PÉREZ, P. Y ZAYAS, F (2007)
Concluíndo:
2009 © CFR Vigo
“ “ Incluír as competencias como elemento de referencia Incluír as competencias como elemento de referencia supón partir da convicción de que aprender é sempre supón partir da convicción de que aprender é sempre aprender a profundar, a establecer relacións. aprender a profundar, a establecer relacións. Fraco Fraco favor faríamos ó discurso sobre as competencias se se favor faríamos ó discurso sobre as competencias se se mantiveran currículos interminables, con grande peso mantiveran currículos interminables, con grande peso conceptual, que impiden a todo o alumnado conceptual, que impiden a todo o alumnado profundar e son unha barreira infranqueable para os profundar e son unha barreira infranqueable para os que teñen dificultadesque teñen dificultades”.”.
PÉREZ, P. Y ZAYAS, FPÉREZ, P. Y ZAYAS, F (2007)(2007)
En definitiva:
2009 © CFR Vigo
Como se adquiren as Competencias Básicas ?As CB na educación : reflexións e propostas nas prácticas docentes
2009 © CFR Vigo
Como se adquiren as Competencias Básicas ?Metodoloxía, actividades e avaliación no enfoque competencial.
“ “ ……En lugar de centrar la educación en los contenidos de En lugar de centrar la educación en los contenidos de enseñanza, debemos ubicar el centro en los procesos de enseñanza, debemos ubicar el centro en los procesos de aprendizaje. Exige, trabajar regularmente por tareas, aprendizaje. Exige, trabajar regularmente por tareas, considerar los saberes disciplinares como recursos a considerar los saberes disciplinares como recursos a movilizar, aprendizajes basados en problemas o proyectos, movilizar, aprendizajes basados en problemas o proyectos, y por supuesto, nuevas formas de evaluacióny por supuesto, nuevas formas de evaluación ”. ”.
(Perrenoud, 2000)(Perrenoud, 2000)
2009 © CFR Vigo
• Priorizar a reflexión e o pensamento crítico do alumnado.– Exemplo: ante unha noticia de actualidade presentarlle ó alumnado diversidade
de fontes e os seus principios ideolóxicos básicos e debater sobre o tema buscando posibles solucións.
• Priorizar a construcción e aplicación do coñecemento fronte á aprendizaxe memorística.
– Exemplo: en vez de comunicar contidos sobre a evolución da historia da música, que elaboren unha liña do tempo/elaboración dun cómic histórico/elaborar un artigo para un blogue sobre esta temática.
• Propor situacións variadas de aprendizaxe que poñan en marcha procesos cognitivos variados no alumnado.
– Exemplo: investigación do medio natural no horto escolar sobre sementes e procesos de sementado/proxectos en contraposición do seu tratamento descontextualizado soamente a través do libro de texto/,estudios e enquisas no entorno familiar sobre economía, alimentación.
1. Principios metodolóxicos básicos para o desenvolvemento de competencias no alumnado e no profesorado (1/4)
2009 © CFR Vigo
• Contextualizar as aprendizaxes no entorno socioeducativo vital.– Exemplo: en vez de estudar os contidos relativos á estrutura e características dos
concellos, facer o estudio do propio concello, dos seus habitantes, oficios...
• Dar importancia á interacción dialóxica, que permite interpretar o propio coñecemento e o do outro xerando a comprensión, enriquecendo o rol do profesorado como un educador mediador e guía de aprendizaxes.
– Exemplo: debates, mesas redondas, asembleas, traballos colaborativos e cooperativos de aula, de ciclo como actividades base para adquirir competencias.
• Integración de modelos de ensinanza :utilizar variadas estratexias metodolóxicas: aprendizaxe por descubrimento, aprendizaxe por proxectos, aprendizaxe directa , solución de problemas, proxectos interdisciplinares, etc.
– Exemplo: realizar unha técnica de debate sobre unha temática curricular- medioambiental- con agrupamentos previos e asignación de tarefas sendo orientados na busca de fontes e recursos informativos e contextualizándoo no barrio ou parroquia.
1. Principios metodolóxicos básicos para o desenvolvemento de competencias no alumnado e no profesorado (2/4)
2009 © CFR Vigo
• Reflexión, avaliación global no centro educativo das orientacións didácticas para achegarse ás competencias básicas : Analizar as prácticas didácticas consideradas positivas que xa se aplican no centro cara a
adquisición de competencias básicas de forma colaborativa ( niveis, ciclos, disciplinares) e buscar modelos consensuados para a súa mellora, descartando os que non aporten tanto valor educativo.
• Distribución de espacios e agrupamentos: enriquecelos dando contido educativo aos espacios e potenciando o traballo colaborativo
entre o alumnado e o profesorado e entre iguais. Aproveitar a potencialidade educativa do traballo por parellas, grupos titorizados, etc.
• Distribución de tempos no centro e na aula: flexible á demanda da actividade e do traballo colaborativo, utilizando criterios pedagóxicos e
buscando solucións conxuntas entre o profesorado.• Recursos:
diversos e relevantes para o desenvolvemento das CB, utilización de distintas fontes documentais e prácticas críticas con elas. Recursos tradicionais e recursos tecnolóxicos presentes onde se produza o aprendizaxe.Estructurar o ambiente de aprendizaxe.
• Instrumentos de avaliación: diversos, utilizados en diversos contextos: probas escritas, proxectos, investigacións.
• Colaboración metodolóxica e didáctica dos equipos docentes. Compromiso conxunto.• Apertura das actividades ó entorno:
a escola integrada na comunidade como “pequena universidade” contribuíndo a investigar e colaborar na solución de problemas reais.
1. Decisións didáctico- organizativas que contribúen ao desenvolvemento das competencias básicas: (3/4)
2009 © CFR Vigo
• Integrar as diversas dimensións do aprendizaxe: conceptual, procedimental e actitudinal nas prácticas de centro e de aula.
• Orientar as tarefas ou actividades cara a contextos reais, sociais, persoais.
• Transferencia e aplicabilidade das aprendizaxes.
• Diversidade nos contextos de aprendizaxe.
• Novos enfoques avaliativos.
• Rol do docente como un deseñador de tarefas e contornos de aprendizaxe.
• Traballo interdisciplinar.
• Traballo colaborativo, consensuado do equipo docente.
En resumen…1. Que supón un enfoque orientado metodoloxicamente cara
as competencias básicas? (4/4)
2009 © CFR Vigo
• Focalicen a acción en situacións reais propoñendo actividades contextualizadas.
• Vinculen o coñecemento a situacións relevantes da vida cotiá: a funcionalidade dos contidos.
• Utilicen plantexamentos orientados á integración e globalización dos coñecementos.
• Organicen o espazo e o tempo de xeito flexible.• Utilicen estratexias relevantes: preparación de contornos da
aprendizaxe.• Utilicen a cooperación entre iguais e as relacións sociais:
diálogo, debate, discrepancia, respecto ás diferenzas, saber escoitar,…
• Sexan multifuncionais: que propoñan o desenvolvemento de distintas CB.
Proporanse tarefas QUE:
2. Tarefas de ensino-aprendizaxe en clave de competencias básicas. (1/4)
2009 © CFR Vigo
COMO elaborar as nosas actividades?• Na elaboración e desenvolvemento de tarefas ou actividades debemos
englobar os seguintes compoñentes:
– Operacións mentais que o alumnado deberá realizar (razoar, argumentar, crear,sintetizar, memorizar,analizar)
– Contidos que o alumnado precisa dominar: conceptuais, procedimentais, actitudinais.
– Contexto no que se vai desenvolver a tarefa (real, simulado)– Actitudes cara a actividade: colaborativa, autoestima, negociación,
respecto,etc.– Que recursos, organización-espazos, temporalización imos necesitar– Realidades escolares e sociais nos que poderase plasmar os recursos
persoais que se logrará con esta actividade.
Exemplo: Elaborar unha guía para as familias para realizar unha visita a un espazo natural, museo, etc.
2. Tarefas de ensino-aprendizaxe en clave de competencias básicas. (2/4)
2009 © CFR Vigo
• Tarefas por proxectos: A auga, consumo sostible
• Traballo interdisciplinar: Elaboración de contos interciclos con traballos conxuntos nas distintas áreas (linguas, plástica,…), planear a viaxe de fin de curso e elaborar orzamentos, gastos, itinerarios, normas.
• Traballo sobre un centro de interese: Investigar sobre as saídas profesionais relacionadas cos bacharelatos elaborando un dossier.
• Tarefas de investigación en Internet: miniquest, webquest, buscas do tesouro.
• Outras
2. Tarefas de ensino-aprendizaxe en clave de competencias básicas.Tipos de tarefas que podemos traballar no centro e nas aulas:
2009 © CFR Vigo
• Partimos dunha situación-problema na vida do centro, neste caso a análise do consumo da auga.
• Reflexión conxunta e valoración do problema (consumo, avarías, ...) dende todas as áreas ou materias implicadas.
– Educación Física– Coñecemento do Medio – Matemáticas– Linguas
• Elabórase un Plan de Acción para intervir dende todas as áreas ou materias implicadas.
• Infórmase a toda a comunidade do Plan de Acción e organízase por áreas o seu estudo, tratamento e solucións:
2. Tarefas de ensino-aprendizaxe en clave de competencias básicas.Proxecto: A auga, consumo sostible (4/4)
2009 © CFR Vigo
Que principios, actividades e probas son as máis axeitadas para valorar, avaliar se estamos educando cara á adquisición das competencias básicas?
• A avaliación de CB non é a avaliación dos contidos adquiridos. A avaliación non se centra soamente na realización dun “exame”.
• Consiste en propor actividades avaliativas nas que teñan que mostrar cómo utilizan os coñecementos que posúen para resolver a actividade (cómo os seleccionan, cómo os utilizan,…): exemplos
• Manter unha conversa telefónica nunha lingua estranxeira a través de Internet• Realizar unha webquest sobre unha temática actual
• Un posible enfoque na elaboración de probas escritas orientadas a competencias podémola atopar nas Probas PISA.
3. A avaliación no enfoque competencial. (1/3)
2009 © CFR Vigo
1. Cambios na situación problema:– A proba parte dunha situación problemática a partir da cal se realizan preguntas
(noticia, caso, vídeo , experiencia).– Dita situación ¿relacionase con temas relevantes desta área? – Fidelidade da proba (coa vida real).
1. Cambios nas preguntas:– Variedade de tipo de respostas: múltiples, abertas, pechadas,…– Incluír distintos códigos de respostas: escritos, orais, visuais,etc.– As preguntas inclúen diferentes formas de presentar a información: Gráficos,
símbolos, mapas, táboas.– Estas preguntas supoñen diferentes niveles de complexidade cognitiva (Bloom)
Reproducir, comprender, analizar, sintetizar, …
1. Posibilidade de que os alumnos e alumnas reciban axudas: Compañeiros, Internet, outros recursos(para ver qué recursos escollen e cómo os utilizan).
1. Admítese a posibilidade de realizar as probas sen limitacións (na casa, con apuntes, en tempo flexible, on line).
3. A avaliación no enfoque competencial. (2/3)Proposta: Converter unha proba avaliativa en máis auténtica e significativa:
2009 © CFR Vigo
• Facer públicos, dende o principio os criterios de avaliación ao alumnado
• Avaliar tamén o proceso de resolución e os procedementos e estratexias empregados de forma explícita.
• Avaliar a reflexión sobre los propios acertos e erros .
• Contemplar as auto e as coavaliacións.
• Avaliar tamén resolucións realizadas en agrupamentos diversos: parellas, equipos.
• Plantexar a devolución dos resultados como unha tarefa máis.
3. A avaliación no enfoque competencial. (3/3)Proposta: Converter unha proba avaliativa en máis auténtica e significativa:
2009 © CFR Vigo
NON•Utilizar soamente o libro de texto.
•Facer soamente tarefas escritas.
•Traballar cada área por separado.
•Propoñer tarefas só de transmisión profesor/a- alumno/a.
• Analizar e estudar a realidade dende cada área sen realizar inferencias ou integracións doutras disciplinas.
•Converter o currículo na suma acumulativa de programas e contidos de cada área e materia.
•Entender un método como universal xa que dependerá das situacións de aprendizaxe a deseñar.
SI•Conxugar distintos métodos de ensinanza segundo as necesidades e o valor e idoneidade de cada un deles.•Utilizar propostas nas que o alumnado teña que realizar diferentes operacións mentais.•Situar as tarefas na situación real na que se produce na vida.•Utilizar distintos recursos materiais, o máis auténticos posible.•Propor tarefas de investigación.•Traballar tarefas nas que se implican distintas áreas.•Traballar de xeito colexiado, colaborativo en propostas concertadas a nivel metodolóxico.
Metodoloxía e actividades
Resumindo…Que é e que non é traballar en base a competencias básicas?
2009 © CFR Vigo
NON•Avaliar soamente contidos disciplinares.
•Avaliar soamente mediante probas escritas.
•Propor probas escritas non reais, descontextualizadas.
•Avaliar exclusivamente a resolución mecánica de operacións matemáticas ou de ‘problemas’ que involucran esas operacións.
• A reprodución e a repetición soamente: o éxito escolar pode non ser éxito social.
SI•Avaliar todo o proceso.
•Propor probas de diferente tipo, con información en diferentes presentacións,…
•Propor probas para resolver casos reais.
•Desenvolver probas para resolver con distintos materiais, en colaboración entre alumnos/as.
•Avaliar actitudes, iniciativas.
•Realizar as aprendizaxes conceptuais e procedimentais necesarias.
Avaliación
Resumindo…Que é e que non é traballar en base a competencias básicas?
2009 © CFR Vigo
A que situacións, problemas, …terá que enfrontarse o alumnado na vida real?(Persoais, interpersoais, sociais,…)
Como podemos avaliar se o alumnado é competente nesas situacións reais?
Que áreas precisan implicarse?..................Que colaboración do equipo docente?
Que actividades terá que desenvolver?
Implementación e avaliación Competencias Básicas
Proxecto, problema,…
Proposta do CFR de VigoInnovamos facéndonos preguntas
2009 © CFR Vigo
Cambiar a cultura de centro e a práctica:
1.Reflexión individual, de cada docente sobre problemas, situacións, realidades,... fundamentais típicos e os emerxentes, aos que o alumnado terá que dar resposta na súa vida como cidadán... para ese grupo, ese curso, en relación coa súa área tendo en conta:
a) Os obxectivos e criterios de avaliación de áreas.b) As CB (a inclusión das mesmas no Decreto de currículum e as súas
características).c) Os elementos contextualizadores do documento de concreción
curricular do centro (en relación ás CB) (revisión futura)d) Outra información: áreas transversais LOXSE, programación TV,
periódicos,…)
Proposta do CFR de Vigo (1/3)
2009 © CFR Vigo
1. Traballo colaborativo de cada equipo docente, coas programacións de área diante para:
a) Decidir proxectos, problemas… para cada grupo.
b) Decidir que se vai avaliar para comprobar se o alumnado conqueriu as CB que queremos que desenvolva con cada proxecto, problema,…
c) Decidir que áreas traballarán conxuntamente para cada proxecto, problema.
Programamos por competencias (2/3)
2009 © CFR Vigo
1. Decisión do equipo docente de cada proxecto:
Que actividades xerais temos que desenvolver?
• De área/ áreas.• Titoriais.• Coas familias.• Coas actividades complementarias.• Coas actividades extraescolares• …
O deseño dos proxectos terá en conta globalización / interdisciplinariedade, CB e currículum (decreto de etapa).
Para empezar, converter unha temática que xa se está a traballar no centro, nun proxecto.
Programamos por competencias (3/3)
2009 © CFR Vigo
A partir de: CRITERIOS DE AVALIACIÓN DE TODAS AS ÁREAS DO CURSO
Matemáticas Lingua …
--…
PROGRAMACIÓN DE EQUIPO DOCENTE DO CURSO…
PROXECTO A(ou tarefa, ou tarefa integrada)
Área de … Criterios de avaliación:--…
Colaboración AE, AC, Familias
Temporalización CCBB que se traballan
Área de … Criterios de avaliación:--…
… …
PROXECTO … … (ou tarefa, ou tarefa integrada)
… …. Colaboración AE, AC, Familias
Temporalización CCBB que se traballan
PropóñensePROXECTOS
(ou tarefas, ou tarefas integradas)
Proceso de programación por Competencias BásicasElaboración da programación do equipo docente
2009 © CFR Vigo
Modificacións respecto da anterior programación:
Posteriormente haberá que CONCRETAR AS ACTIVIDADES a realizar, a metodoloxía e os instrumentos de avaliación na programación de cada proxecto (ou tarefa, ou tarefa integrada)
PROGRAMACIÓN DA ÁREA DE …. CURSO……….
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación
Contribución ás CCBB
Colaboración con AAEE, AACC e familias.
Metodoloxía:Metodoloxía didáctica.TemporalizaciónAgrupamentos.actividades., recursos
Instrumentos de avaliación
Agrupar os contidos por PROXECTOS (ou tarefa, ou tarefa integrada)
(Incluir a agrupación por proxectos, realizada na programación do equipo).
(Incluir a contribución as CB realizada na programación do equipo).
(Incluir a colaboración con…realizada na programación do equipo).
Axustala á proposta de aprendizaxe por CB
Axustala á proposta de aprendizaxe por CB
Proceso de programación por Competencias BásicasElaboración da programación de área
2009 © CFR Vigo
• Competencias do profesorado para educar en competencias:– Formación.
– Reflexión conxunta.
– Cambio de plantexamentos.
– Práctica colaborativa.
• Plantexarnos a nova situación como un reto profesional.• Como centro:
– Replantexarnos a organización adecuándoa á nova situación creada (como a proposta de proxecto).
– Decidir propostas consesuadas de metodoloxías colaborativas, decidindo liñas de traballo común (proxectos, aprendizaxe baseado en problemas, casos de pensamento, organización de saídas, exposicións,…)
E nós…
2009 © CFR Vigo
• Que se poñan en marcha pequenos proxectos no centro.
• Formarse en distintas metodoloxías mediante PFAC, GT. SP.
Como centro de formación propoñemos:
2009 © CFR Vigo
IV Congreso rexional en competencias básicas e práctica educativa. Abril 2007. Santander: http://213.0.8.18/portal/Educantabria/Congreso%20Competencias%20Basicas/index.html (Videos) Especialmente:
→Conferencia de Pérez Gómez.→Conferencia de Monereo.→Documentos de Pérez Gómez (Cuadernos de Educación 1. La
naturaleza de las competencias básicas y sus aplicaciones pedagógicas. Cuadernos de Educación 2. Las competencias básicas y el currículo: orientaciones generales).
Conferencia do profesor Moya (CEP de Granada): http://competenciasbasicas.blogspot.com/2007/08/captulo-2.html
Presentación da Consellería de Educación
Referencias útiles:
Moitas Grazas
Competencias Básicas
2009 © CFR – VIGO
Competencias básicas
Maiores Maiores expectativas e expectativas e calidade de vidacalidade de vida
Crecemento Crecemento exponencial do exponencial do coñecemento e as coñecemento e as comunicaciónscomunicacións
Incremento das interdependencias que:Incremento das interdependencias que:
• Modifican o lugar das persoas no mundoModifican o lugar das persoas no mundo
• Modifican o perfil educativo que precisan e Modifican o perfil educativo que precisan e demandandemandan
Transformacións sociais Transformacións sociais importantes (C. Braslavsky)importantes (C. Braslavsky)
Mobilidade Mobilidade das das persoaspersoas
2009 © CFR Vigo
• Psicoloxía (70): capacidade potencial/ actualización en realización concreta.• Ámbito profesional, laboral, ocupacional.• Conferencia Mundial de Jomtien (1990) Declaración Mundial sobre “Satisfacción das necesidades básicas de
aprendizaxe• Conferencia Internacional de Amman(1996)
• Proxecto DeSeCo (OCDE)(1997)• PISA (OCDE, 2000)• Foro Mundial sobre a Educación de Dakar (2000)• EEUU: Informe SCANS (2000)• Nova Zelanda (2004) .• EURYDICE (2002)• Cumio do Consello de Europa Lisboa (2000): Propón identificar as Competencias Básicas para garantir o acceso á
aprendizaxe na sociedade da innovación e o coñecemento.• Cumio do Consello de Europa Estocolmo (2001)• Cumio do Consello de Europa (Barcelona, 2002). Acordo: Mellorar o dominio das Competencias Básicas impartindo as
linguas estranxerias desde una idade moi temperá e promovendo a dimensión europea da ensinanza e a súa integración nas Competencias Básicas.
• Consello de Europa (2003).• Consello de Europa (2005): oito competencias clave.• …
• LOE. MEC (2006): competencias básicas.
A aprendizaxe por competencias. Orixe da proposta
2009 © CFR Vigo
Buscando un currículum integrado e a integración de modelos
• Trátase de integrar tódalas experiencias e modelos de ensinanza que teñan valor educativo dende...
Modelos baseados en enfoques conductuais:
Modelo memorístico
Modelos baseados en enfoques cognitivos:
Modelo de formación de proxectos
Modelos baseados en enfoques persoais e
Sociais:Modelo de roles sociais e
Grupos interactivos
Cadro de opcións metodolóxicas- actividades
2009 © CFR Vigo
• Deseñar un mural con fotografías para presentarse
• Redactar un decálogo de normas para a convivencia e o respecto na clase
• Xogar á lotería (para aprender os números)
• Investigar o tempo meteorolóxico para a semana a través da web.
• Dramatizar unha chamada ao médico de urxencias
• Escribir tarxetas o cartas breves con presentacións, descricións o narracións de experiencias vividas
• Elaborar un pequeno dicionario
• Entrevistar na clase a un experto en animais...
•Preparar unha visita guiada ao centro•Exposición de carteis con temas de actualidade.•Encher formularios propios do centro (becas, instancias, etc.)•Preparar un currículum vitae para un traballo•Dominó gastronómico•Preparar unha dieta equilibrada•Redactar a biografía dun personaxe famoso buscando e contrastando información.•Emitir o informativo meteorolóxico a través de la radio escolar•Deseñar murais de las distintas áreas curriculares .•Escribir un decálogo para a saúde
EXEM
PLO
S D
E A
CTI
VID
AD
ESActividades de aula
Font
e: Ju
nta
de
And
alu
cía
. Con
seje
ría
de
Edu
caci
ón
Objetivo de la enseñanza obligatoria
1. Comunicación lingüística
El dominio de la lengua oral y escrita en múltiples contextos
El uso funcional de, al menos, una lengua extranjera
De comunicación oral y escrita
De la realidad
Del conocimiento
Del pensamiento
De las emociones
De la conducta
Como instrumento
Se refiere a la utilización del lenguaje
Font
e: Ju
nta
de
And
alu
cía
. Con
seje
ría
de
Edu
caci
ón
Objetivo de la enseñanza obligatoria
Utilizando herramientas de apoyo adecuadas
Integrando el conocimiento matemático con otros diferentes
2. Matemáticas
Aplicar destrezas y actitudes que permiten razonar matemáticamente
Comprender una argumentación matemática
Expresarse y comunicarse en el lenguaje matemático
Habilidad para utilizar y relacionar los números, sus operaciones básicas, los símbolos y las formas de expresión y razonamiento matemático.
Font
e: Ju
nta
de
And
alu
cía
. Con
seje
ría
de
Edu
caci
ón
Objetivo de la enseñanza obligatoria
La valoración
La diferenciación Del conocimiento científico al lado de otras formas de conocimiento
La utilización Asociados a la ciencia y al desarrollo tecnológico
De valores
De criterios éticos
El cuidado del medio
ambiente
El uso responsable de
los recursos naturales
La protección de la salud individual y
colectiva
El consumo racional y
responsable
3. Conocimiento e interacción con el mundo físico
Interpretar la información recibida
Tomar decisiones con autonomía
Del pensamiento científico-técnico
paraEl desarrollo
La aplicación
Habilidad para interactuar con el mundo físico, tanto en sus aspectos naturales como en los generados por la acción humana.
FORMAN PARTE DE ESTA COMPETENCIA
Font
e: Ju
nta
de
And
alu
cía
. Con
seje
ría
de
Edu
caci
ón
Objetivo de la enseñanza obligatoria
Usar habitualmente los recursos tecnológicos para resolver problemas reales
Respetar la regulación social acordada sobre el uso de la información y sus fuentes, en los diferentes soportes
Ser una persona
La información y sus fuentes
Autónoma
EficazEn la
selección, valoración y
uso de Las diversas herramientas tecnológicas
Responsable
Crítica
Reflexiva
4. Tratamiento de la información y competencia digital
Habilidad para buscar, obtener, procesar y comunicar información y para transformarla en conocimiento.
Font
e: Ju
nta
de
And
alu
cía
. Con
seje
ría
de
Edu
caci
ón
Objetivo de la enseñanza obligatoria
5. Competencia social y ciudadana
Emplear el juicio ético
La convivenciaPara afrontar
Los conflictos
Ejercer la ciudadanía
Actuando con criterio propio
Manteniendo actitudes
Contribuyendo al fomento de La paz
La Democracia
ResponsablesSolidarias
Constructivas
Habilidad para comprender la realidad social, cooperar, convivir y ejercer la ciudadanía democrática en una sociedad plural, así como comprometerse y contribuir a su mejora.
2009 © CFR Vigo
Font
e: Ju
nta
de
And
alu
cía
. Con
seje
ría
de
Edu
caci
ón
Objetivo de la enseñanza obligatoria
6. Competencia cultural y artística
El arte en su conjunto
Otras manifestaciones culturales
El empleo de recursos propios de la expresión artística
Participar en la vida cultural
El interés por Desarrollar la capacidad estética y creadora
Contribuir en la conservación del patrimonio cultural y artístico
Supone conocer, comprender, apreciar y valorar críticamente diferentes manifestaciones culturales y artísticas y utilizarlas como fuente de enriquecimiento y disfrute.
Actitud abierta, respetuosa y crítica ante
Font
e: Ju
nta
de
And
alu
cía
. Con
seje
ría
de
Edu
caci
ón
Objetivo de la enseñanza obligatoria
A través de experiencias de aprendizaje conscientes y gratificantes
7. Competencia para aprender a aprender
Tener la capacidad de cooperar con los demás y autoevaluarse
Tener el control y gestión de las propias capacidades y conocimientos
Manejar de forma eficiente recursos y técnicas de trabajo individual
Desarrollando todos los supuestos y habilidades de la competencia
Habilidad para iniciarse en el aprendizaje y ser capaz de continuar aprendiendo de manera cada vez más eficaz y autónoma de acuerdo a los propios objetivos y necesidades.
Font
e: Ju
nta
de
And
alu
cía
. Con
seje
ría
de
Edu
caci
ón
Objetivo final de la enseñanza obligatoria
SER CAPAZ DE
Creatividad
Confianza
Responsabilidad
Sentido crítico
8. Autonomía e iniciativa personal
Imaginar Emprender Desarrollar Evaluar
Acciones y Proyectos
Individuales y colectivos
con
Conjunto de valores y actitudes tales como responsabilidad, perseverancia, autoestima, control emocional, creatividad, calcular riesgos, afrontar problemas, elegir con criterio, etc.
Competencias básicas e materias
ESO CC. Natureza
CC. Sociais, Xª e Historia
EducaciónFísica
Educaciónpara aCidadanía
Educación Plástica e Visual
Informática Latín Lingua Castelá e Literatura
Lingua Estranxeira
Matemáticas Música Tecnoloxía
Comunicación lingüística
Matemática
Coñecem. e interacción mundo físico
Tratamento inf. e comp.Dixital
Social e cidadá
Cultural e artística
Aprender a aprender
Autonomía e iniciativa persoal