Da Terra e do CeoDa Terra e do Ceo

““Agora ben, como Agora ben, como sabedes, hai catro sabedes, hai catro

elementos: elementos:

o aire, a auga, a o aire, a auga, a terra e o lume. terra e o lume.

Nós estamos no Nós estamos no aire, imos polo aire, imos polo

aire e o aire aire e o aire rodéanos como a rodéanos como a un peixe a auga”.un peixe a auga”.

ParacelsoParacelso

Dentro da galaxia na que vivimos, chamada Vía

Láctea polo seu aspecto leitoso, observamos as estrelas e constelacións dende o planeta Terra.

Desde Gaia, o noso planeta.

Os telescopios van entrando no remoto mundo

das galaxias, que antes aparecían á vista humana

como simples borróns.

Ceo de marzo de 2006 arredor da medianoite dende estas latitudes, cara ao norte e cara ao sur respectivamente.

Cara ao norte, constelacións da Osa Maior e Menor, Dragón e Casiopea. Pódese observar tamén o planeta Marte.

Cara ao sur, constelacións de Virgo, Leo, Xéminis, Can Maior (con Sirio), Orión, Tauro e Auriga. Planeta Saturno.

Mes de marzo de 2006:

eclipse de sol.

O eclipse total nalgunhas zonas de Rusia, Kazakistán, Turkía, Libia, Níxer, Nixeria, Benin, Togo, Gana, Brasil,…

Non son os remotos astros, a lúa e o eclipse de sol

senón as cambiantes nubes, as luminosas nebulosas terrestres.

Afastadas nubes celestes, as nebulosas, fábricas Afastadas nubes celestes, as nebulosas, fábricas das estrelas son formacións de gas e po das estrelas son formacións de gas e po

interestelar de maior ou menor densidade o que as interestelar de maior ou menor densidade o que as fai máis ou menos visibles aos telescópicos ollos fai máis ou menos visibles aos telescópicos ollos

que as contemplan.que as contemplan. nebulosa NGC 604nebulosa NGC 604

Nebulosa da cabeza Nebulosa da cabeza

de cabalode cabalo

Nebulosa do reloxo de areaNebulosa do reloxo de area

Gran nebulosa de OriónGran nebulosa de Orión

As inmensas galaxias, con centos de miles de As inmensas galaxias, con centos de miles de millóns de estrelas, po , nebulosas e cúmulos millóns de estrelas, po , nebulosas e cúmulos estelares, tamén levan dentro planetas que rodean estelares, tamén levan dentro planetas que rodean as estrelas, satélites que rodean os planetas, as estrelas, satélites que rodean os planetas, cometas,…. cometas,….

No seu cerne, onde máis estrelas se concentran, tal No seu cerne, onde máis estrelas se concentran, tal vez tiveron no pasado unha enorme estrela que vez tiveron no pasado unha enorme estrela que estourou e derrubou sobre si mesma convertíndose estourou e derrubou sobre si mesma convertíndose nun misterioso burato negro que atrae cara a si a nun misterioso burato negro que atrae cara a si a todo o que o rodea.todo o que o rodea.

Posibles representacións primitivas da Vía Láctea: labirintos e círculos superpostos nos petroglifos,

estatuíñas de pedra, pinturas rupestres,

Deusa Nut exipcia

Hator, deusa do amor e a bondade

Cada estrela aparece á nosa vista na veciñanza de Cada estrela aparece á nosa vista na veciñanza de outras estrelas formando figuras que outras outras estrelas formando figuras que outras civilizacións, como a babilonia, árabe ou grega, civilizacións, como a babilonia, árabe ou grega, bautizaron cos nomes das constelacións. bautizaron cos nomes das constelacións.

Betelgeuse (ibt-al-jauzá, en árabe), xigante vermella na constelación de Orión.

Sirius e Orión na Sirius e Orión na mitoloxía exipcia mitoloxía exipcia

representan a representan a deusa Isis e o seu deusa Isis e o seu compañeiro Osiris compañeiro Osiris que leva na man a que leva na man a estrela Aldebarán, estrela Aldebarán,

de Tauro.de Tauro.

No antigo Exipto o No antigo Exipto o calendario calendario

empezaba cando empezaba cando Sirio se deixaba ver Sirio se deixaba ver

pouco antes do pouco antes do mencer (orto) mencer (orto)

fenómeno que ía fenómeno que ía seguido das seguido das

crecidas no río Nilo.crecidas no río Nilo.Casiopea, a quen a Casiopea, a quen a mitoloxía grega asociaba mitoloxía grega asociaba

coa raíña de Etiopía.coa raíña de Etiopía.

Área do ceo onde se encontra a constelación Área do ceo onde se encontra a constelación de Oriónde Orión

Da cintura de Orión Da cintura de Orión chegamos á constelación chegamos á constelación

do Can Maior onde se do Can Maior onde se encontra a brillante encontra a brillante

SIRIUS.SIRIUS.

A parte do intenso brillo, A parte do intenso brillo, observacións observacións

astronómicas confirmaron astronómicas confirmaron curiosas lendas nas que curiosas lendas nas que remotas tribus de África remotas tribus de África parecían coñecer os seus parecían coñecer os seus

profundos segredos.profundos segredos.

Sistema de Sirio: primeiro semellaba unha estrela, despois resultaron ser dúas, os telescopios confirmaron que era un

sistema triple.

Os Dogon, habitantes dunha aldea de Mali, teñen dende hai uns seiscentos anos unha intrigante mitoloxía entorno a esta estrela.

Ovo do mundo Dogon:

A representa Sirio;

B po tolo, estrela moi densa que a astronomía chamou Sirius B;

C emme ya, o sol das mulleres, asociado co que a astronomía chama Sirius C;

D Nommo, ser mítico entre humano e peixe;

E Yourougou, masculino á procura da súa xémea femia;

F estrela das mulleres, satélite de emma ya;

G símbolo das mulleres;

H sexo feminino.

A constelación do Can Maior non destaca

particularmente no ceo, mais si a súa estrela

principal: Sirio.

Orión luce no ceo de inverno no hemisferio

norte, no seu cinto leva tres estrelas como

tres marías: Alnitak, Alnilam,

Mintaka.

Alnitak, Alnilam e Mintaka no cinturón de Orión

O sol, os corpos que lle acompañan e o espazo que hai entre eles forman o sistema solar.

Mercurio, Venus, Terra, Marte, Xúpiter, Saturno, Urano, Neptuno (antes tamén Plutón).

Algúns planetas teñen lúas e outros non.

Hai rochas máis pequenas que tamén xiran sen alcanzar a perfección dunha esfera (asteroides, a maioría deles entre Marte e Xúpiter).

Cometas que se achegan e afastan moito do Sol.

Ás veces chega á Terra un fragmento de materia extraterrestre. Son os meteoritos e a maioría arden e se desintegran cando entran na atmosfera.

Hai uns 4.600 millóns de anos, unha inmensa nube de gas e po contraída pola gravidade comezou a xirar a gran velocidade, probablemente, a causa da explosión dunha supernova próxima. Gran parte da materia acumulouse no centro. A enorme presión partíu os átomos, liberando enerxía e formando unha estrela. Tamén se formaron remuíños que, ao ir crecendo, aumentaron a súa gravidade recollendo máis material a cada volta.

Millóns de obxectos achegáronse e xuntáronse, ou colisionaron con violencia partíndose en anacos. Os encontros constructivos predominaron e, 100 millóns de anos despois, adquiriu un aspecto semellante ó actual. Despois cada astro formado continuou a súa propia evolución.

O sol é a estrela máis próxima á Terra, o obxecto máis grande do Sistema.

A enerxía do Sol maniféstase, sobre todo, en forma de luz e calor.  Atrae coa forza gravitatoria os planetas facéndoos xirar arredor.

A súa capa exterior é a fotosfera, cunha temperatura duns 6.000 ºC, as zonas máis frías (4.000 ºC) chámanse manchas solares.

A enerxía solar créase no interior do Sol, con temperaturas que chegan aos 15 millóns de graos e presións altísimas que provocan reaccións nucleares. Libéranse protóns (núcleos de hidróxeno), e fusiónanse en grupos de catro para formar partículas alfa (núcleos de helio).

MercurioMercurio

VenusVenus

Mercurio é o planeta máis próximo ao Sol, menor que a Terra, pero máis grande que a Lúa.

Dende Mercurio o ceo sempre é negro, porque non ten atmosfera para dispersar a luz.

Os romanos puxéronlle o nome do mensaxeiro dos deuses porque móvese máis rápido que os demais planetas. Dá unha volta ó Sol en menos de tres meses.

Semellante á Terra en tamaño, masa, densidade e volume, mais sen océanos. A densa atmosfera provoca co efecto invernadoiro con temperaturas de 480 ºC.

Os primeiros astrónomos pensaban que Venus estaba formado por dous corpos diferentes porque unhas veces vese antes do mencer e outras no solpor. En Venus o Sol sae polo oeste e ponse polo leste porque xira sobre o seu eixo en sentido contrario aos outros planetas. Como ademais xira moi lentamente, o día venusiano dura máis que o ano.

TerraTerra

Sete de cada dez partes da súa superficie están cubertas de auga. Os mares e océanos regulan a temperatura. A auga que se evapora forma nubes e cae na forma de chuvia ou neve, formando ríos e lagos.

A súa atmosfera evita que de día a Terra se quente demasiado e que de noite arrefeza de máis.

A codia da Terra está formada por placas que flotan sobre o manto, unha capa de materiais quentes e pastosos que, as veces, saen por unha fenda formando volcáns.

No núcleo están os materiais máis pesados, os metais. radiacións nocivas do Sol e das outras estrelas.

Campo magnético arredor da TerraCampo magnético arredor da Terra

Marte e os seus satélites: Fobos e DeimosMarte e os seus satélites: Fobos e Deimos

A lúa e as súas fasesA lúa e as súas fases

Xúpiter e algúns dos seus satélites: Xúpiter e algúns dos seus satélites: Ganímedes, Europa, CalistoGanímedes, Europa, Calisto

SaturnoSaturno

Urano

Neptuno

Ida, asteroideIda, asteroide

Haley, cometaHaley, cometa

Meteoritos e cráter producido por un delesMeteoritos e cráter producido por un deles

LúaLúa

Halo arredor da lúaHalo arredor da lúa

Conxunción de planetas no debuxo do Conxunción de planetas no debuxo do xornal e na rúa, de madrugadaxornal e na rúa, de madrugada

Símbolos dos astros do sistema solarSímbolos dos astros do sistema solar

Símbolos das constelacións do zodíacoSímbolos das constelacións do zodíaco

Nubes que pasan…Nubes que pasan…

Pedras que falan…Pedras que falan…

Escultura nas mans do vento;Escultura nas mans do vento;

nebulosas e pedras-deusas primitivas;nebulosas e pedras-deusas primitivas;

galaxia, espiral, caracol;galaxia, espiral, caracol;

piña, espirais de Fibbonaci;piña, espirais de Fibbonaci;

crasas, espirais de Fibbonaci;crasas, espirais de Fibbonaci;

eclipse de sol e halo de lúa:eclipse de sol e halo de lúa:arte do día que se volve noite.arte do día que se volve noite.