el Balanzín 10 - SALÓN DEL CÓMIC Y MANGA DE …Bienvenidos a un nuevo número de El Balanzín, la...

40
el Balaín 10 XIII Getxoko Komiki azoka l XIII Salón del Cómic de Getxo

Transcript of el Balanzín 10 - SALÓN DEL CÓMIC Y MANGA DE …Bienvenidos a un nuevo número de El Balanzín, la...

Page 1: el Balanzín 10 - SALÓN DEL CÓMIC Y MANGA DE …Bienvenidos a un nuevo número de El Balanzín, la re-vista del Salón de Cómic de Getxo, que este año cum-ple 13 años. El Salón

el Balanzín 10

XIII Getxoko Komiki azoka l XIII Salón del Cómic de Getxo

Page 2: el Balanzín 10 - SALÓN DEL CÓMIC Y MANGA DE …Bienvenidos a un nuevo número de El Balanzín, la re-vista del Salón de Cómic de Getxo, que este año cum-ple 13 años. El Salón
Page 3: el Balanzín 10 - SALÓN DEL CÓMIC Y MANGA DE …Bienvenidos a un nuevo número de El Balanzín, la re-vista del Salón de Cómic de Getxo, que este año cum-ple 13 años. El Salón

Bienvenidos a un nuevo número de El Balanzín, la re-vista del Salón de Cómic de Getxo, que este año cum-ple 13 años. El Salón se ha convertido en un referente para cualquier aficionado a la historieta, pero sobre todo, un punto de encuentro para los y las autoras del gremio, un espacio que ha servido para ver crecer y evolucionar a grandes artistas a su amparo. Este año es, para nosotros, un año muy especial. Hace

10 años que comenzó la aventura de esta revista, una aventura que nace con una doble intención:Por una parte, establecerse como punto de encuentro

con los y las lectoras de todas las edades. En la mente de todos nosotros ha estado siempre presente el espí-ritu de cabeceras míticas como el Tiovivo o Ipurbeltz, revistas en las que toda la familia podía disfrutar de este apasionante mundo de papel.Por otra parte, la intención de El Balanzín siempre ha

sido dar voz a los autores vascos, autores de una cali-dad indiscutible que raramente encuentran un soporte donde expresarse en viñetas.A pesar de las crisis del sector y de la sociedad en ge-

neral, el cómic continúa teniendo un espacio en el cora-zón de estos autores y en cuanto se presenta la ocasión no dudan en coger los lápices para mostrar su amor al medio. Un perfecto ejemplo de ello es el autor de la portada, Patxi Pelaez, un ilustrador muy valorado por el resto de dibujantes pero poco conocido por el gran público por desarrollar su trayectoria en el mundo de la animación. Patxi Pelaez destaca por su trabajo en el di-seño de personajes aunque siempre ha sentido un gran afecto por los tebeos que se plasma en la divertida serie Auzomorro.A través de estos 10 años hemos intentado ir conocien-

do nuevas voces y hemos encontrado gente fantástica, artistas generosos y solidarios que han sabido hacer suyo el proyecto logrando que crezca cada vez más. Antes de que empieces con la lectura, queremos darte

las gracias a ti que nos estás leyendo. Sin ti nada de todo esto tendría sentido. Queremos levantar la copa contigo y brindar, por estos primeros diez años juntos. Que disfrutes. ¡Salud!

Ongi etorri Getxoko Komiki Azokako El Balanzin aldizkariaren ale berrira. Komiki Azokak 13. edizioa du aurten eta denbora horretan istoriotxoen zaleentzako ardatz eta, batez ere, gremioko egileen topaleku bihurtu da; izan ere, azokaren babesean artista handi asko hazi eta handitu dira. Aurtengoa Azoka berezia da guretzat, duela hamar

urte ekin baikenion aldizkariaren abenturari, bi asmo-rekin.Batetik, adin guztietako irakurleen topagune izatea. Tio-

vivo eta Ipurbeltz aldizkarien goiburu mitikoak gogoan ditugu denok, aldizkari horien bitartez familia osoak goza baitzezakeen paperezko mundu zoragarri horiez.Eta bestetik, euskal egileei ahotsa ematea, kalitate

ukaezina izan arren nekez aurkitzen dituztelako bineten bidez adierazteko euskarriak.Sektorea eta gizartea, oro gar, krisian dauden arren, ko-

mikiek beren lekua dute oraindik egileen bihotzean eta, aukera duten guztietan, gogoz heltzen diote arkatzari, haien irudimena eta zaletasuna askatzeko. Horren adibi-de ezin hobea azalaren egilea da, Patxi Pelaez, hain zuzen ere: gainerako marrazkilariek izugarri baloratzen duten ilustratzailea da, baina jendeak ez du ezagutzen, animazioaren munduan lan egin duelako. Patxi Pelaez pertsonaien diseinuan gailendu da, baina beti maite izan ditu komikiak, eta hori argi utzi du Auzomorro sail di-bertigarrian.Hamar urte hauetan ahots berriak ezagutzen saia-

tu gara eta jende zoragarriarekin egin dugu topo, gure proiektua bere egitea eta haztea lortu duten artista es-kuzabal eta solidarioekin. Irakurtzen jarraitu baino lehen, eskerrak eman nahi diz-

kizugu zuri, irakurle horri. Zu gabe honek guztiak ez luke zentzurik izango. Kopa zurekin batera altxatu eta elka-rrekin egin ditugun hamar urteei topa egin nahi diegu. Goza ezazu. Topa!

edito

3

Page 4: el Balanzín 10 - SALÓN DEL CÓMIC Y MANGA DE …Bienvenidos a un nuevo número de El Balanzín, la re-vista del Salón de Cómic de Getxo, que este año cum-ple 13 años. El Salón

Realiza:Aula de Cultura de Getxo.Ilustración de cubierta:Patxi Peláez.Impresión:Gráficas IRUDI.DEP. LEGAL:VI 537-2010Diseño:infame & co.Dirección editorial:Euskal Irudigileak.Cada viñeta-historieta es copyright ©2014 de su respectivo autor.

03 | EDITORIAL Ilustración: Patxi Peláez

04 | SUMARIO. Guión y dibujo: Danimaiz

05 | LA OFRENDA. Guión y dibujo: Raquel Alzate

08 | SIN TÍTULO. Guión y dibujo: Bruno Hidalgo

10 | UN PRECIO ACEPTABLE. Guión: Koldo Azpitarte Dibujo: Iñaket

14 | LA VERDADERA HISTORIA DE PIN-UNO.

Guión y dibujo: Jali

16 | SOLDIER BOY. Guión y dibujo: Álex Sanvi y

Sedyas

19 | EN PORTADA: PATXI PELÁEZ

Entrevista: infame & co

22 | ANNO DOMINI. Guión y dibujo: Guillermo

Zubiaga

24 | DE COLORES. Guión: Infame & co Dibujo: Manu Ortega

26 | SIN TÍTULO. Guión: Katixa Agirre Dibujo: Álex Orbe

29 | ESCUCHÉ EN BUCAREST. Guión y dibujo: Alfonso Zapico

31 | BURDINJAUN. Guión: Joaquín Agreda Dibujo: Alberto Muriel

35 | XABIROI: EZTENA BADUEN KOMIKIA.

Texto: Harkaitz Cano

Page 5: el Balanzín 10 - SALÓN DEL CÓMIC Y MANGA DE …Bienvenidos a un nuevo número de El Balanzín, la re-vista del Salón de Cómic de Getxo, que este año cum-ple 13 años. El Salón

5

Page 6: el Balanzín 10 - SALÓN DEL CÓMIC Y MANGA DE …Bienvenidos a un nuevo número de El Balanzín, la re-vista del Salón de Cómic de Getxo, que este año cum-ple 13 años. El Salón

6

Page 7: el Balanzín 10 - SALÓN DEL CÓMIC Y MANGA DE …Bienvenidos a un nuevo número de El Balanzín, la re-vista del Salón de Cómic de Getxo, que este año cum-ple 13 años. El Salón

7

Page 8: el Balanzín 10 - SALÓN DEL CÓMIC Y MANGA DE …Bienvenidos a un nuevo número de El Balanzín, la re-vista del Salón de Cómic de Getxo, que este año cum-ple 13 años. El Salón

8

Page 9: el Balanzín 10 - SALÓN DEL CÓMIC Y MANGA DE …Bienvenidos a un nuevo número de El Balanzín, la re-vista del Salón de Cómic de Getxo, que este año cum-ple 13 años. El Salón

9

Page 10: el Balanzín 10 - SALÓN DEL CÓMIC Y MANGA DE …Bienvenidos a un nuevo número de El Balanzín, la re-vista del Salón de Cómic de Getxo, que este año cum-ple 13 años. El Salón

10

Page 11: el Balanzín 10 - SALÓN DEL CÓMIC Y MANGA DE …Bienvenidos a un nuevo número de El Balanzín, la re-vista del Salón de Cómic de Getxo, que este año cum-ple 13 años. El Salón

11

Page 12: el Balanzín 10 - SALÓN DEL CÓMIC Y MANGA DE …Bienvenidos a un nuevo número de El Balanzín, la re-vista del Salón de Cómic de Getxo, que este año cum-ple 13 años. El Salón

12

Page 13: el Balanzín 10 - SALÓN DEL CÓMIC Y MANGA DE …Bienvenidos a un nuevo número de El Balanzín, la re-vista del Salón de Cómic de Getxo, que este año cum-ple 13 años. El Salón

13

Page 14: el Balanzín 10 - SALÓN DEL CÓMIC Y MANGA DE …Bienvenidos a un nuevo número de El Balanzín, la re-vista del Salón de Cómic de Getxo, que este año cum-ple 13 años. El Salón
Page 15: el Balanzín 10 - SALÓN DEL CÓMIC Y MANGA DE …Bienvenidos a un nuevo número de El Balanzín, la re-vista del Salón de Cómic de Getxo, que este año cum-ple 13 años. El Salón
Page 16: el Balanzín 10 - SALÓN DEL CÓMIC Y MANGA DE …Bienvenidos a un nuevo número de El Balanzín, la re-vista del Salón de Cómic de Getxo, que este año cum-ple 13 años. El Salón

16

Page 17: el Balanzín 10 - SALÓN DEL CÓMIC Y MANGA DE …Bienvenidos a un nuevo número de El Balanzín, la re-vista del Salón de Cómic de Getxo, que este año cum-ple 13 años. El Salón

17

Page 18: el Balanzín 10 - SALÓN DEL CÓMIC Y MANGA DE …Bienvenidos a un nuevo número de El Balanzín, la re-vista del Salón de Cómic de Getxo, que este año cum-ple 13 años. El Salón

18

Page 19: el Balanzín 10 - SALÓN DEL CÓMIC Y MANGA DE …Bienvenidos a un nuevo número de El Balanzín, la re-vista del Salón de Cómic de Getxo, que este año cum-ple 13 años. El Salón

Patxi Peláez en p

orta

da

P: ¿Cuáles fueron los tebeos que te llevaron a querer ser ilustrador?

R: Leia cómics desde muy enano, pero quizás los primeros recuerdos que tengo están asociados a los cómics de superhéroes (Capitán América o Los Vengadores) que dibujaba Sal Buscema. Luego pasé a Mortadelo y Filemón, Zipi y Zape, Asterix y Obélix, Tintín… digamos que siempre he sido un gran aficionado al cómic y desde pequeño hasta ahora mismo los he leido y comprado.

P: ¿Cómo recuerdas tus primeros pasos en el mundo de la ilustración?

R: No lo recuerdo exactamente como un momento concreto, sino que fue un proceso de evolución que te lleva a ello. Empecé de dibujante de la mano de Dibulitoon Studio en 1996 para hacer story boards, clean up de animaciones, luego ya empecé a animar. Este escenario me ha permitido dibujar mucho. Cada vez me han llegado nuevos encargos de ilustrar cuentos y son como nuevos pasos dentro de mi carrera.

P. Han pasado casi 20 años desde entonces, ¿ha cambiado mucho el mundo de la animación desde entonces?.

Un montón. Recuerdo, por ejemplo, que en el estudio éramos mas de 20 personas. Todos dibujábamos a lápiz y un par de ellos hacían sus pinitos en 3D en el ordenador y aquello nos parecía muy extraño. No sabíamos si aquello iba a funcionar pero en cuestión de poco tiempo el 3D y la

informática sustituyó al mundo del lápiz. Entonces había muchos estudios que trabajaban haciendo pequeñas películas u otros servicios. Recuerdo que había mucho trabajo y más tarde nuestro estudio dio el paso a hacer producción propia. Había estudios pequeños como Merlín en Bilbao. En Gipuzkoa estábamos nosotros junto con Lotura. Poco a poco yo me fui especializando y me quedé como dibujante de personajes, haciendo dirección artística.

Patxi Peláez representa como nadie un tipo de ilustrador quizás no suficientemente conocido por el gran público pero muy res-petado por sus compañeros de profesión. Con casi 20 años de dibujos a sus espaldas, su trayectoría está intimamente ligada al mundo de la animación, especialmente al diseño de persona-jes. Conocemos un poco mejor a este gran autor.

Page 20: el Balanzín 10 - SALÓN DEL CÓMIC Y MANGA DE …Bienvenidos a un nuevo número de El Balanzín, la re-vista del Salón de Cómic de Getxo, que este año cum-ple 13 años. El Salón

P.¿Qué tienes en cuenta a la hora de realizar un diseño, cuáles las características que se te exigen?

R: Fundamentalmente lo que hago es hablar con la dirección de la película o dirección artística si la hay y conversar sobre qué es lo que buscan, qué tipo de

estilo quieren dar, si tienen unas referencias claras de lo que quieren... Toda esta información me ayuda a desarrollar un tipo de diseño u otro (más cartoon, más realista, estilo Disney… por ejemplo.) Éste es un paso básico. Luego me llega el guión, lo leo, apunto los personajes, sus características físicas y psicológicas y voy desarrollando sus personalidades que posteriormente voy remitiéndo a la persona responsable. Suele haber los típicos cambios, pero es un proceso bastante natural.

P: Además de en animación has trabajado en editorial. Uno de tus personajes más queridos y recordados es el Olentzero. ¿Cómo nace la serie de libros?

R: La gente de Dibulitoon creó una pequeña editorial para sacar una colección de libros. Entre ellos estaba el Olentzero y me lo pidieron. Me encantó el trabajo, sobre todo del número dos es del que quizás más orgulloso me siento.

P: ¿Cómo es el cambio de registro?. ¿Es muy diferente trabajar en editorial, en narrativa?

R: El hecho de conocer a la persona que te encarga el producto es muy importante porque ya conoces sus gustos. Había, además, información previa sobre el tipo de libro que querían sacar y una vez llegado al consenso del tipo de personaje, había bastante libertad.

P: En el mundo del cómic has colaborado sobre todo en Xabiroi.

R. Sí, el cómic me gusta mucho, pero en el momento en que hacía Xabiroi estaba trabajando en animación y me suponía cierto esfuerzo. Ya era padre de mi hija mayor y fue precisamente la razón por la que deje de hacerlo. Me costaba compaginarlo con el mundo de la animación. Colaboré con la Federación de ikastolas haciendo libros de texto, y en cada libro había 3 páginas de cómic y aquel fue el modo de contactar con Dani Fano. La unión de escritor y dibujante era una característica del cómic y un reto para Dani, formar equipos nuevos que pudiera dar un aire nuevo, visiones distintas.

P: Otra de las características de Xabiroi es que intenta acercarse al modelo

clásico francés, revistas para recoger posteriormente en álbum y que esté bien retribuido para que

el dibujante trabaje con calma. ¿Te ha llamado la atención este mercado, intentar una aventura más larga?

El cómic es como ese amor platónico que siempre has tenido y la animación es una especie de matrimonio de compromiso que con el tiempo se ha convertido en amor verdadero

20

Page 21: el Balanzín 10 - SALÓN DEL CÓMIC Y MANGA DE …Bienvenidos a un nuevo número de El Balanzín, la re-vista del Salón de Cómic de Getxo, que este año cum-ple 13 años. El Salón

R: Si, la verdad es que el cómic me gusta mucho y cuando entré en Dibulitoon me ofrecía la posibilidad de dibujar aunque sea en un medio diferente como la animación. El cómic es como ese amor platónico que siempre has tenido y la animación ha sido una especie de matrimonio de compromiso que con el tiempo se ha convertido en amor verdadero. Siempre digo que igual me falta profesionalidad a la hora de abordar el mundo cómic, porque no tengo una técnica estructurada o interiorizada, pero si me gustaría hacer uno al menos en mi vida.

P: Tu personaje más conocido se llama Auxo Morro.

R: Sí, ese personaje venía ya creado. Los niños de las ikastolas lo tenían ya como referencia en las clases, los usaban para enseñar a los críos. Lo que ocurre es que me llegó el personaje y de diseño no me atraía demasiado, lo que propuse a Dani es cambiarlos e intentar llevarlos a un estilo cartoon, de animación, donde yo me sentía cómodo.

P: ¿En qué estás trabajando ahora?

R: Hay cosas pendientes pero no las digo porque igual no salen. Lo más inmediato es ilustrar una serie de cuentos para Elkar sobre la historia del País Vasco. Tengo pendiente, además, hacer el diseño de unos personajes para el teaser de un largometraje que se llama “Magic Veil”.

P: Frente a los equipos en animación, en el mundo libro o cómic se trabaja en solitario o en grupos mucho más reducidos. ¿Dónde te sientes más cómodo?

R: Siempre me ha gustado trabajar en el estudio con gente al lado. Es lo que hago desde hace 17 años y es algo que siempre enriquece, te permite ver tu trabajo desde otros ojos. Eso es algo que echo en falta ahora en casa. Aunque estás más solo, tiene la ventaja de permitirte administrarte los tiempos y planificar el trabajo de otro modo. Son dos formas de trabajar distintas pero a las que encuentro cosas positivas.

P: ¿Cuál es tu proyecto soñado?

R: Seria trabajar en un proyecto de animación potente, con una buena financiación, un equipo creativo potente, donde la maquinaria funcionase perfectamente y el producto final sea de empaque.

Ese seria uno de los sueños, el otro hacer algún cómic.

21

Page 22: el Balanzín 10 - SALÓN DEL CÓMIC Y MANGA DE …Bienvenidos a un nuevo número de El Balanzín, la re-vista del Salón de Cómic de Getxo, que este año cum-ple 13 años. El Salón

22

Page 23: el Balanzín 10 - SALÓN DEL CÓMIC Y MANGA DE …Bienvenidos a un nuevo número de El Balanzín, la re-vista del Salón de Cómic de Getxo, que este año cum-ple 13 años. El Salón

23

Page 24: el Balanzín 10 - SALÓN DEL CÓMIC Y MANGA DE …Bienvenidos a un nuevo número de El Balanzín, la re-vista del Salón de Cómic de Getxo, que este año cum-ple 13 años. El Salón

24

Page 25: el Balanzín 10 - SALÓN DEL CÓMIC Y MANGA DE …Bienvenidos a un nuevo número de El Balanzín, la re-vista del Salón de Cómic de Getxo, que este año cum-ple 13 años. El Salón

25

Page 26: el Balanzín 10 - SALÓN DEL CÓMIC Y MANGA DE …Bienvenidos a un nuevo número de El Balanzín, la re-vista del Salón de Cómic de Getxo, que este año cum-ple 13 años. El Salón

26

Page 27: el Balanzín 10 - SALÓN DEL CÓMIC Y MANGA DE …Bienvenidos a un nuevo número de El Balanzín, la re-vista del Salón de Cómic de Getxo, que este año cum-ple 13 años. El Salón

27

Page 28: el Balanzín 10 - SALÓN DEL CÓMIC Y MANGA DE …Bienvenidos a un nuevo número de El Balanzín, la re-vista del Salón de Cómic de Getxo, que este año cum-ple 13 años. El Salón
Page 29: el Balanzín 10 - SALÓN DEL CÓMIC Y MANGA DE …Bienvenidos a un nuevo número de El Balanzín, la re-vista del Salón de Cómic de Getxo, que este año cum-ple 13 años. El Salón

29

Page 30: el Balanzín 10 - SALÓN DEL CÓMIC Y MANGA DE …Bienvenidos a un nuevo número de El Balanzín, la re-vista del Salón de Cómic de Getxo, que este año cum-ple 13 años. El Salón

30

Page 31: el Balanzín 10 - SALÓN DEL CÓMIC Y MANGA DE …Bienvenidos a un nuevo número de El Balanzín, la re-vista del Salón de Cómic de Getxo, que este año cum-ple 13 años. El Salón

31

Page 32: el Balanzín 10 - SALÓN DEL CÓMIC Y MANGA DE …Bienvenidos a un nuevo número de El Balanzín, la re-vista del Salón de Cómic de Getxo, que este año cum-ple 13 años. El Salón

32

Page 33: el Balanzín 10 - SALÓN DEL CÓMIC Y MANGA DE …Bienvenidos a un nuevo número de El Balanzín, la re-vista del Salón de Cómic de Getxo, que este año cum-ple 13 años. El Salón
Page 34: el Balanzín 10 - SALÓN DEL CÓMIC Y MANGA DE …Bienvenidos a un nuevo número de El Balanzín, la re-vista del Salón de Cómic de Getxo, que este año cum-ple 13 años. El Salón

34

Page 35: el Balanzín 10 - SALÓN DEL CÓMIC Y MANGA DE …Bienvenidos a un nuevo número de El Balanzín, la re-vista del Salón de Cómic de Getxo, que este año cum-ple 13 años. El Salón

XABIROI: EZTENA BADUEN KOMIKIAHondartzan dago umea eta hondartzan dago mundua. Umeak lauki bat marrazten du haren hatzekin eta bineta haren barrura ekarri nahi du kanpoko mundua. Laukiaren barruan ez dago ha-rea besterik. Laukitik kanpo bezalaxe, bestalde. Zein da ezberdintasuna, beraz? Lauki horrekiko balizko kontrola, gure bizitza kontatzeko orri zu-riarena, gure koplak asmatzeko askatasunaren deskubrimendua. “Zein da zure neurtitza?” gal-detzen digu Apple-ek bere azken “komiki irristako-rra” –zer dira, bestela iPhone eta iPad ditxosozko horiek?– saldu nahi digularik, lotsagabe. Nork esan zuen poesia hilik zegoela? Biba poesia! Hau-rrak hondartzan jarraitzen baitu. Ez aleak zenbat-zen, marrazkiak egiten baizik. Agian ziri batekin orain, jabetu baita ziriarekin finago marraz de-zakeela. Eta jakina da unibertsoan izarrak adina hondar ale dagoela hondartzan. Osatu, beraz, bataren ispilua bestean. Marraztu mundua hon-darretan. Hasi oreka bat bilatzen munduaren eta bere errepresentazioaren artean. Horrela has-ten da dena. Jolas bat bezala. Fantasiaren erre-suman ez da zuk nahi duzun hori baino sartzen; lauki hori eta marra horiek territorio boteretsua dira gustuko mundu bat eraikitzeko. Eta merkea da. Kobazuloetan egiten ziren marrazkiak ere low cost ziren, nahiz eta orain milioika euro gas-tatu behar izan haien erreplikak egiten (lezioa: kobazulo gehiago bagenitu marrazturik, erreplika gutxiago egin beharko genituzke; 90. hamarka-dan euskal zinea egin izan balitz, ez genuke orain “epokako filmak” egiten dirutzarik gastatu be-harko. Garrantzitsua baita garaian garaikoa egi-tea). Gero hondartzan ezkutatutako xabiroi bat zapaldu eta mina zer den ikasten duzu. Ziria edo arkatza zorrotzak baziren, zorrotzagoa are xabi-roiaren eztena. Alde iluna ezagutzen duzu, ifren-tzu itzaltsua. Bizitzaren pozoia. Eta hark ere lauki horren barruan lekua behar duela erabakitzen duzu. Ez baita makala norbere fantasia min kole-ktibo baten zerbitzura jar daitekeela deskubrit-zea. SOS deia egiten ari den euskal komikiarent-zat sos batzuk jarri ditu Ikastolen Elkarteak. Dani Fano delako sokorrista bat –komikiaren sorosle, le roi du Xabiroi– bikoteak osatzen hasten da. Etxetik gertu elkar ezagutzen ez duten marrazki-lari eta idazleak elkarri aurkeztea bezain zeregin itxuraz erraza alkimia ariketa bilakatzen du. Eta geroztik, joan dira ia hamar urte, hogeita hamar aldizkari baino gehiago, dozena erdi albumetik gora. Ez hondartza, baizik eta euskal komikiaren

35

Page 36: el Balanzín 10 - SALÓN DEL CÓMIC Y MANGA DE …Bienvenidos a un nuevo número de El Balanzín, la re-vista del Salón de Cómic de Getxo, que este año cum-ple 13 años. El Salón

basamortua artxipielago bihurtzen lagundu dute-nak. Alkimia aipatu dut eta ez da dohakoa parekota-suna: nekez topa daiteke ingelesez young adult, gaztelaniaz juvenil eta euzkaraz gaztetxo deitzen zaion publikoa baino blandiblu nahasiagorik. Nor da gaztetxoa, zehazki? Hamaika urteko haurra? Hamahiruko nerabea? Hamaseiko gaztea? Es-kergarria da gaztetxoei heldu bezala zuzentzen zaien aldizkari bat, nerabe bat lehen aldiz heldut-zat hartzen duenak betirako irabazi baitu haren bihotza. Alex Sanvirekin batera Haur besoetakoa harribitxia eman digun Unai Iturriagari entzun nion behin Atxagaren Bi anai irakurrarazi ziote-nean sentitu zuela lehen aldiz literaturaren zizta-da, nerabeen gauzak nerabeei kontatuak, pater-nalismorik gabe. Dani Fanori berari ere irakurri diogu ze inportantea izan zen beretzat ama ume-entzako komikiak erosteari utzi eta kioskoko goiko apalekoak eskura ematen hasi zitzaion eguna. Horra bortxa eta horra sexua. Ez zizkion etorkizu-nekoak ezkutatu nahi izan, nerabe batentzat kon-turatu orduko atzo bihurtzen den zerbait baita etorkizuna. Gurasokeriaz hartzen gaituen gizar-te hiperbabestaile honetan xabiroiaren ziztadak ezinbesteko papera betetzen du. Talentuak ez baitu deus balio haur baten baitan talentu hori ispilatu dezakeen ispilurik gabe. Ez diezaiegun etorkizuneko marrazkilariei ispilu hori uka. Dena lainoetan eta dena pilula homeopatikoen eskalan kontsumitzen den garaiotan (kantu batek Youtubeko lehen hogei segundoetan jokatzen ei du bere etorkizuna; idazle batek balio duena bere azken txioaren arrakastaren baitan datza), ez gara guztiz kontziente sasoi batean kabezera esaten zitzaion horren garrantziaz. Jeff Bezos, Amazon-en jabeak 250 milioi dolarren truk The Washington Post erosi zuenean, zer erosi zuen funtsean, porrot egindako negozio batez harata-go? Urteetako prestigioa, izenburu bat, azpian zorrak zituen karpa eder bat, gero eta publiko urriagoa duena bere harmailetan. Baina baita mundua ordenatzeko modu bat ere, iragazki bat,

garia eta lastoa bereizteko galbahe bat. Kasurik onenean, iritzi publikoari zer pentsa emateko itsasargia; txarrenean, artaldea enkarrilatzeko bulldozerra. Egunkari edo aldizkari bat ez baita bertan euren burua nabarmendu nahi duten ego buruargien pilaketa hutsa, mundu kaotiko bat or-denatu nahi duen atlas ttipia baizik. Aldizkari ba-tek –edozein aldizkarik– hautu bat egiten du, jen-dea bilatzen du bertan parte har dezan, batuketaren 1+1=2 logika hutsaz haratagoko al-goritmo biderkatzaile bat bilatzen du. Ez baita kontua, Real Madrilen azken fitxaketek garbi erakutsi duten bezala, taldea izarrez hornitzea bakarrik. Jokoa banatu eta elkarrekin jokatzen jakin behar da, taldearen mesedetan nor bere posturik onenean jartzen. Eta Xabiroi ere bada kabezera bat jada, eskubide osoz. Aldizkari honek Dani Fano lemazainaren gidarit-zapean egin duenak ez dauka preziorik: lekua egin die plazarik ez zuten euskal komikigileei. Pla-za zabala eta irekia, txoko ezberdinak dituena, ospelean zein eguzkitan, jolaserako, umorerako, jenero beltzerako, zientzia fikziorako, eguneroko-tasuna salatzeko, bai eta argiak itzali ondoren haurra nerabe bihurtzen den lurralde delikatu ho-rretan xirriak egiteko ere. Ez naiz hemen Xabi-roien parte hartu duten gidoilari eta marrazkilari guztiak aipatzen hasiko, nahikoa da esatea eus-kal komikigintzan nor den ia guztiak pasa direla eta pasatzen direla aldizkaritik, eta kanpoan prestigioa izan arren gurean erabat ikusezin zi-ren hainbat ezagunago zaizkiola orain hari esker euskal irakurlegoari (izar gonbidatuak ez aipatze-agatik, jakina, Arthur Suydamek egindako azal antologikoak lekuko). Gure telebista publikoak euskal gidoilariak gu-txietsi eta langabeziara bidaltzen dituen bitar-tean, Xabiroik besozabalik hartu ditu. Xabiroik aktibatu egin du komikia Euskal Herrian, ekosis-tema bat eman dio eta kutsatu egin du idazleen artean gidoiak egiteko grina eta gogoa. Luzeme-trai proiektu gehienak kimera hutsean geratzen diren bitartean, istorioak sortzen darrai komi-

36

Page 37: el Balanzín 10 - SALÓN DEL CÓMIC Y MANGA DE …Bienvenidos a un nuevo número de El Balanzín, la re-vista del Salón de Cómic de Getxo, que este año cum-ple 13 años. El Salón

kiak, isilean eta eztenka, harrabots handirik egin gabe. Euskal Herrian gehiegi arranguratzen gara gure patuaz: ez omen da gurean dirurik HBOk egiten dituen telesailak egiteko. Talenturik ere ez, ados. Eta ezta egongo ere, harrobia landu ezean... Baina egin genitzake askoz ere merkea-go geure telesail eta film marraztuak Xabiroiri esker. Ez naiz esateaz sekula nekatuko: komikia da zinema perfektua. Gidoilariak eta marrazkila-riak adostutakoa baino ez da agertuko binetaren barruan. Ez dago mugarik, ezpada egileen irudi-mena eta talentuarena. Zinema dinosauro astu-na da, “Kanpoko eszena. Egunez. Zeru urdina” jar dezakezu goiburu gisara, baina gero, filmatze-ko eguna iristen denean, akaso zerua urdina egongo da eta akaso ez. Zinema zuzendari han-diak ere desesperatzen ziren, ez da gure kontua bakarrik. John Fordek, The Stagecoach (La dili-gencia) errodatzen ari zen bitartean, bere la-guntzaileen abisuak entzun behar izaten zituen behin eta berriro, racord arazoak zirela medio: zaldiak nonbait, mantaz estalita agertzen ziren eszena batean, eta mantarik gabe hurrengoan. Ford maisuaren erantzuna: “Mantekin edo man-tarik gabe, garrantzitsua dena filma amaitzea da”. Eta komikia ere filma da. Racord arazo gu-txiagorekin. Zeru urdin gehiagorekin. Zenbat erakusketatan ikusi ditugu film ederren story boardak? Hitchcock eta Fellini marrazkilari trebeak ziren, horrek lagundu zien gero film hobeak egiten. Zergatik ez enkargatu filmen story boardak komikigileei, sistematikoki? Nekez dago gure artean horren tradiziorik, baina gutxik kontrolatuko dizute story boardaren bidezko kon-taketa komikigile batek bezain ondo. Ez hori baka-rrik: komiki marrazkilari baten begiak hobetu egingo du gero errodaia, ideia berriak emango dizkizulako. Komikiaren aldeko apustua egitea es-trategikoa da kultur arloan. Komikia sekuentziala da, komikiak istorio on bat galdatzen du, komikia zinea da zinearen abantaila gehienekin eta haren desabantailarik gabe. Komiki tradizio onik ez duen herri batek nekez izango du inoiz zine traidi-zio on bat. Gizarte lobotomizatu samar baten harrera pobreak baino ez dio komikiari huts egi-ten. Tamalez, Hegoaldean ez gara Iparraldean bezain zibilizatu; ongi egosi gabeko garunen baz-terreko artetzat jotzen du oraindik askok komi-kia. Haientzat kalte, esango genuke, galera de-nona ez balitz. Herrialde bakoitzari jenero bat dagokiola esan ohi du Rodrigo Fresan idazleak. Badirela ipuin-estatuak eta nobela-estatuak. Argentina, Fresa-nen aburuz, ipuin-estatua genuke, Cortazar eta Borges bezalako ipuingile apartak eman dituena

37

Page 38: el Balanzín 10 - SALÓN DEL CÓMIC Y MANGA DE …Bienvenidos a un nuevo número de El Balanzín, la re-vista del Salón de Cómic de Getxo, que este año cum-ple 13 años. El Salón

eta nobelagile ez hain apartak. Zergatik? Herrial-dearen historia gorabeheratsu eta urduriak, bere zirkunstantzia soziopolitiko ezegonkorrek, ez du-telako nobelak idazteko patxadarik uzten. Horre-gatik eman ei ditu ipuingile hobeak, presaka eta in progress, trantsito etengabean urjentziaz ida-tzi eta zuzentzeko jenero askoz ere aproposagoa delako ipuina nobela baino; herrialdearekin hobe-ki sintonizatzen duena, beraz. Iban Zalduak gure-ra ekartzen zuen Fresanen teoria, gu ere agian ipuin-herria garela esateko. Eta ipuin-herria izan beharrean komiki-herria bagina? Pobreak baga-ra, egin dezagun povera artea, baina egin deza-gun ondo, sor ditzagun horrelako plazak, Xabiroi bezalakoak. Irizpide ekonomiko hutsari jarraiki ere komeni zaigu. Esan, bestela: zenbat milioi euro behar dira film txar bat egiteko? Eta zenbat komiki on egin daitezke milioi bat eurorekin? Esan dezadan pellokeria bat, amaitzeko: aldizkari bat objektu bat da. Eta objektu bat etxean gordet-zen baduzu (berdin da zein den arrazoia: utzike-ria, fetitxismoa, bibliotekario arima, Diogenesen sindromea...), urteen poderioz denboraren maki-na bihurtzen da objektu hori. Begira bestela zer gertatu den gure garai bateko Ipurbeltz, Habeko-mik, Cimoc edo Víbora haiekin. “Horrelakoak gi-nen, beraz. Kezka haiek genituen sasoi hartan”, esango dugu aldizkari haiek berriz irakurtzean.

Garai bateko zientzia fikziozko istorioetan zein profeta eskasak izan ginen ikusita barre egingo dugu eta harritu ere egingo gara tarteka, akaso, zenbait gauza guztiz gaizki egin ez genituela ikus-tean. Aldizkari bat, berrirakurri egin daiteke. Eta denok dakigu berrirakurtzea zer den: berrasmat-zea, garai batean sobera estimatu ez genituen marrazteko moduak gehiago preziatzea, denbo-rarik ez geneukalako irakurri ez genituen letra ttipiko elkarrizketak berdeskubritzea. Geure kon-traesanak eta sinesmenak kalibratzea. Nortasun bat eraiki eta denboran hark iraun dezan lan egi-tea.Interneteko lainoak, txioak eta eguneroko bizitza isuri etengabean doaz, garai globalizatu likidoan bizi ei gara. Baina ez gaitezen engaina: objektuek biziraungo gaituzte. Datu bat: Gurutze Gorriak adierazi duenez, aur-ten erruz jaitsi da marmoken bisita Euskal He-rriko kostaldean. Apenas egon den marmokek heldutako igerilaririk. Xabiroiaren eztenak, or-dea, hondarraren azpian ezkutatuta, ez du etenik izan. Topa eta urte askotarako, Xabiroi.

Harkaitz Cano (2014-09-16)

SALÓN DEL CÓMIC DE GETXOGETXOKO KOMIKI AZOKAXIII

BESTELAKO ERAKUSKETAK - EXPOSICIONES PARALELAS

ALVAROSCOPIOAutor: Alvarortega Bizkaiako Zubia Puente Bizkaia

10 RAZONES PARA CON-SUMIR PRODUCTO JUSTO

Autor: ColectivaGobela Polikiroldegi

FANGOAutor: Jon Juarez

Bar Jai Alai

JALIGRAFÍAAutor: Jali

Bar Glass-House

Page 39: el Balanzín 10 - SALÓN DEL CÓMIC Y MANGA DE …Bienvenidos a un nuevo número de El Balanzín, la re-vista del Salón de Cómic de Getxo, que este año cum-ple 13 años. El Salón

JaligrafíaAutor: Jali

Café Glass-House

Page 40: el Balanzín 10 - SALÓN DEL CÓMIC Y MANGA DE …Bienvenidos a un nuevo número de El Balanzín, la re-vista del Salón de Cómic de Getxo, que este año cum-ple 13 años. El Salón