Euskara softwarean dok

15
2014 Beñat Leunda eta Edurne Mendizabal 01/01/2014 PROIEKTUA: Sistema Informatikoen Administrazioa

description

Informatika tolosaldea proiektua

Transcript of Euskara softwarean dok

Page 1: Euskara softwarean   dok

2014

Beñat Leunda eta Edurne Mendizabal

01/01/2014

PROIEKTUA: Sistema Informatikoen Administrazioa

Page 2: Euskara softwarean   dok

TOLOSALDEA GLHI GRADU BUKAERAKO PROIEKTUA

1

AURKIBIDEA

SARRERA ........................................................................................................................................ 2

ZIMBRA EUSKARATU ..................................................................................................................... 3

LIBREZALE ...................................................................................................................................... 8

Aurkibidea ................................................................................................................................. 8

Foroa ......................................................................................................................................... 9

Pootle ........................................................................................................................................ 9

Lan-tresnak .............................................................................................................................. 10

Lokalizazio-gida ....................................................................................................................... 10

ONDORIOAK ................................................................................................................................ 14

Page 3: Euskara softwarean   dok

TOLOSALDEA GLHI GRADU BUKAERAKO PROIEKTUA

2

SARRERA

Proiektu honi hasiera eman genionean, gure asmoa zimbra korreo plataforma

euskaratzea zen. Zimbraren 8. Bertsioa euskaratu gabe zegoen eta proiektu

interesgarria iruditu zitzaigun. Lehenengo aldia zenez honelako egoera batean

aurkitzen ginela, proiektuari hasiera emateko pertsona ezberdinei galdetzeari ekin

genion. Kontsulta hauen lehenengo ondorioa izan zen euskaratzea ez zela itzulpena

egitea bakarrik, prozesua luzeagoa zen, kontuan hartu beharreko faktore asko zeuden,

adibidez eta ziurrenik garrantzitsuena testuingurua zen, hitz batzuek testuinguruaren

arabera beraien esanahia aldatuta ikusten dutelako.

Kontsulta hauen artean zimbra 7 euskaratu zuten taldea ezagutzen zuen

batekin hitz-egin genuen eta bere aholkua izan zen gure proiektuaren epea ikusita

zimbra sistema osoa ez genuela euskaratzerik izango eta onena inbestigazio lan bat

egitea genuela ondorioztatu genuen. Bide honetan zimbra euskaratzeko ze prozesu

jarraitu behar zen bilatu genuen interneteko hainbat orrialdeetan. Prozesu hori

esplikatzen saiatu gara gure proiektuaren hasieran.

Ikerketa lan horren ondoren erabaki genuen lan honi jarraipen zabalago bat

eman behar geniola. Horregatik interneten programa, sistema edo software

ezberdinak nola euskaratzen ziren begiratzeari ekin genion eta gure bide honetan

Librezale. org orrialdearekin aurkitu ginen. Orrialde honi esker euskarak zabalpen

handia izan du informatikaren munduan. Honegatik, ez ginen atzean geratu eta

plataforma honek eskaintzen zigun laguntza aprobetxatu genuen eta Debian inguruko

itzulpenak egiteari ekin genion. Debian sistema eragilea erabili dugu moduluan lan

egiten hari ginen bitartean eta zentzu batean gure errespontsabilitatea zela iruditzen

zitzaigun sistema hau euskaratzeko lana egitea.

Horregatik fitxategi batzuk hartu genituen eta itzultzeari ekin genion eta

horretaz gain eskuliburu antzeko bat egin dugu edozein pertsonak itzulpenean lagundu

nahiko balu bidea errazteko.

Page 4: Euskara softwarean   dok

TOLOSALDEA GLHI GRADU BUKAERAKO PROIEKTUA

3

ZIMBRA EUSKARATU

Lehenengo pausoa beharrezko fitxategiak deskargatzea izango da. Behin deskargatuta

beharrezko fitxategiak erauzi egingo ditugu:

wget http://www1.iurreta-institutua.net/zimbra/Zimbra5011_eu.tar.gz

tar zxf Zimbra5011_eu.tar.gz

Fitxategiak honako hauek izango dira:

Euskarazko fitxategiak Zimbra 5.0-rentzako

I18nMsg_eu.properties Nazioarteratzeko mezuak. Hilabeteak, asteko egunak…

AjxMsg_eu.properties Ajax sistemak erabiltzen dituen mezuak

ZMsg_eu.properties Mezu komunak. Erroreak etab.

ZaMsg_eu.properties Administrazioaren interfazeko mezuak.

ZmMsg_eu.properties Baimendun erabiltzailearen interfazearen mezuak

ZhMsg_eu.properties Erabiltzaile arruntaren interfazearen mezuak

ZsMsg_eu.properties Zerbitzariko mezuak

AjxKeys_eu.properties Ajax sistemaren tekla azkarren mezuak

ZhKeys_eu.properties Interfaze arruntaren tekla azkarren mezuak

ZmKeys_eu.properties Ingurune aurreratuko tekla azkarren mezuak

wildfire_i18n_eu.properties Wildfire Berehalako mezularitzako mezuak

NOTA: Fitxategi hauetako batzuk ez daude guztiz euskaratuak.

Hurrengo pausoa fitxategi hauek dagozkien karpetatara kopiatzea izango da.

cp Zimbra_eu/messages/I1* /opt/zimbra/jetty-6.1.5/webapps/zimbra/WEB-

INF/classes/messages/

cp Zimbra_eu/messages/I1* /opt/zimbra/jetty-6.1.5/webapps/zimbraAdmin/WEB-

INF/classes/messages/

cp Zimbra_eu/messages/AjxM* /opt/zimbra/jetty-6.1.5/webapps/zimbra/WEB-

INF/classes/messages/

cp Zimbra_eu/messages/AjxM* /opt/zimbra/jetty-6.1.5/webapps/zimbraAdmin/WEB-

INF/classes/messages/

cp Zimbra_eu/messages/Z[M,a,m,h]* /opt/zimbra/jetty-6.1.5/webapps/zimbra/WEB-

INF/classes/messages/

cp Zimbra_eu/messages/Z[M,a,m,h]* /opt/zimbra/jetty-

6.1.5/webapps/zimbraAdmin/WEB-INF/classes/messages/

Page 5: Euskara softwarean   dok

TOLOSALDEA GLHI GRADU BUKAERAKO PROIEKTUA

4

Bestalde ZsMsg_eu.properties hurrengo helbidean kopiatuko dugu:

cp Zimbra_eu/messages/Zs* /opt/zimbra/conf/msgs

Tekla azkarreko mezuko fitxategiak ondoko helbide edo direktorioetara kopiatuko ditugu:

cp Zimbra_eu/keys/* /opt/zimbra/jetty-6.1.5/webapps/zimbra/WEB-

INF/classes/keys/

cp Zimbra_eu/keys/* /opt/zimbra/jetty-6.1.5/webapps/zimbraAdmin/WEB-

INF/classes/keys/

Bestalde, /opt/zimbra/conf/msgs helbidean wildfire_i18n_eu-properties fitxategia kopiatu

behar dugu. Hau berehalako mezularitza aplikazioaren kokapena da.

Azkenik, L10nMsg.properties fitxategia /opt/zimbra/conf/msgs direktorioan aurkitzen dela,

honako lerroa gehitu behar diogu.

......

eu = Euskara

.....

Hau eginda Zimbra berrabiaraziko dugu:

su – zimbra -c “zmcontrol stop”

su – zimbra -c “zmcontrol start”

Hurrengo pausoa honako hau izango da: euskarazko fitxategi guzti hauek UTF-8ra pasako

ditugu. Guztira bi fitxategi geratuko zaizkigu eta hauek .po fitxategiekin elkartuko ditugu eta

beraz .po euskarazko fitxategia edukiko dugu. Behin dena ondo daukagula berriro ere,

.properties formatua emango diogu fitxategi berri honi. Honekin fitxategia instalatu ahal

izango dugu.

Aplikazioen lokalizaziorako zenbait programa erabiliko ditugu.

aptitude install translate-toolkit recode tofrodos

Fitxategi hauek UNIX formatura pasako ditugu:

dos2unix *

Page 6: Euskara softwarean   dok

TOLOSALDEA GLHI GRADU BUKAERAKO PROIEKTUA

5

Gainera, UTF-8 formatura aldatuko ditugu.

recode iso-8859-1..utf-8 *

Mezu guztiak fitxategi batean gorde.

cat AjxMsg_eu.properties >> msgs-eu.properties

cat I18nMsg_eu.properties >> msgs-eu.properties

cat ZMsg_eu.properties >> msgs-eu.properties

cat ZaMsg_eu.properties >> msgs-eu.properties

cat ZmMsg_eu.properties >> msgs-eu.properties

cat ZhMsg_eu.properties >> msgs-eu.properties

cat ZsMsg_eu.properties >> msgs-eu.properties

Pasahitzak beste fitxategi batean gordeko ditugu.

cat AjxKeys_eu.properties >> keys-eu.properties

cat ZhKeys_eu.properties >> keys-eu.properties

cat ZmKeys_eu.properties >> keys-eu.properties

Helbide berdinean ingelesez dauden fitxategiak egongo dira eta honako hauek dira:

AjxMsg.properties

I18nMsg.properties

ZMsg.properties

ZaMsg.properties

ZhMsg.properties

ZmMsg.properties

Page 7: Euskara softwarean   dok

TOLOSALDEA GLHI GRADU BUKAERAKO PROIEKTUA

6

ZsMsg.properties

AjxKeys.properties

ZhKeys.properties

ZmKeys.properties

Orain .po fitxategiak sortuko ditugu.

prop2po --duplicates=merge -t AjxMsg.properties msgs-eu.properties

AjxMsg_eu.po

prop2po --duplicates=merge -t I18nMsg.properties msgs-eu.properties

I18nMsg_eu.po

prop2po --duplicates=merge -t ZMsg.properties msgs-eu.properties Zmsg_eu.po

prop2po --duplicates=merge -t ZaMsg.properties msgs-eu.properties ZaMsg_eu.po

prop2po --duplicates=merge -t ZhMsg.properties msgs-eu.properties ZhMsg_eu.po

prop2po --duplicates=merge -t ZmMsg.properties msgs-eu.properties ZmMsg_eu.po

prop2po --duplicates=merge -t ZsMsg.properties msgs-eu.properties ZsMsg_eu.po

prop2po --duplicates=merge -t AjxKeys.properties keys-eu.properties

AjxKeys_eu.po

prop2po --duplicates=merge -t ZhKeys.properties keys-eu.properties

ZhKeys_eu.po

prop2po --duplicates=merge -t ZmKeys.properties keys-eu.properties

ZmKeys_eu.po

.po fitxategiak editatu daitezke poedit aplikazioaren bidez.

Oraingo lana .properties fitxategiak sortzea izango da.

po2prop -t AjxMsg.properties AjxMsg_eu.po AjxMsg_eu.properties

po2prop -t I18nMsg.properties I18nMsg_eu.po I18nMsg_eu.properties

po2prop -t ZMsg.properties ZMsg_eu.po ZMsg_eu.properties

po2prop -t ZaMsg.properties ZaMsg_eu.po ZaMsg_eu.properties

Page 8: Euskara softwarean   dok

TOLOSALDEA GLHI GRADU BUKAERAKO PROIEKTUA

7

po2prop -t ZhMsg.properties ZhMsg_eu.po ZhMsg_eu.properties

po2prop -t ZmMsg.properties ZmMsg_eu.po ZmMsg_eu.properties

po2prop -t ZsMsg.properties ZsMsg_eu.po ZsMsg_eu.properties

po2prop -t AjxKeys.properties AjxKeys_eu.po AjxKeys_eu.properties

po2prop -t ZhKeys.properties ZhKeys_eu.po ZhKeys_eu.properties

po2prop -t ZmKeys.properties ZmKeys_eu.po ZmKeys_eu.properties

Hau dena eginda Zimbra berrabiaraziko dugu.

Page 9: Euskara softwarean   dok

TOLOSALDEA GLHI GRADU BUKAERAKO PROIEKTUA

8

LIBREZALE

Librezale.org web orrialdea euskalgintzaren inguruan lan egiten duten askoren

biltokia da. Batez ere informatika munduan euskararen erabilera zabaltzeaz arduratzen

dira, adibidez programak eta web guneak euskaratuz. Librezalek, aukera hauek

eskaintzen dizkigu: aurkibidea, foroa, Pootle, lan-tresnak, lokalizazio-gida….

Aurkibidea

Zati honetan web gunearen inguruko informazio guztia azaltzen duen wiki bat

agertuko zaigu eta bertan librezale-ren inguruan dugun edozein duda argituko digute:

Page 10: Euskara softwarean   dok

TOLOSALDEA GLHI GRADU BUKAERAKO PROIEKTUA

9

Foroa

Foroan gai ezberdinen inguruko eztabaida egiten da. Horretaz gain, informatika

arloan garrantzitsuak diren beste berri batzuk partekatzeko ere erabiltzen da.

Pootle

Librezale-ko atalik garrantzitsuena ziurrenik ondorengo hau izango da. Pootle

plataforma bat da eta bertan egiten dira programa ezberdinen euskaratzeak.

Page 11: Euskara softwarean   dok

TOLOSALDEA GLHI GRADU BUKAERAKO PROIEKTUA

10

Lan-tresnak

Atal honetan lokalizazio-prozesu batean erabili daitezken tresnen bilduma laburra

da atal honek erakusten diguna, adibidez formatu estandarrak.

Lokalizazio-gida

Web gune batean lokalizazioa martxan nola jarri erakusten digun atala da

honakoa. Atal honetan gehiago sakonduko dugu aurrerago baina funtsean esan

dezakegu lokalizazioak egiten duena dela web gune bat erabiltzen ari den pertsonaren

lokalizazio geografikoaren araberako hizkuntza erabili. Adibidez pertsona hori Txinan

badago, defektuz agertuko zaion hizkuntza txinatarra izango da.

Page 12: Euskara softwarean   dok

TOLOSALDEA GLHI GRADU BUKAERAKO PROIEKTUA

11

Orain web gunea jadanik ezaguna zaigularik erabiltzaile bat sortuko dugu.

Horretarako, “Pootle” aukeraren barruan sartuko gara eta bertan “registrarse”

emango diogu.

Izena: orexa

Pasahitza: aupaorexa

Page 13: Euskara softwarean   dok

TOLOSALDEA GLHI GRADU BUKAERAKO PROIEKTUA

12

Erabiltzailea sortu

ondoren “Pootle”

plataformara joango

gara. “Pootle”

barruan proiektu

ezberdinak aurkitu

ditzakegu:

Guretzat ezagunenak

direnak Android,

debian inguruko

itzulpenak eta

WordPress izango

lirateke. Azkeneko

honetan sartuko gara

proiektuak barrutik

ikusi ahal izateko.

Irudi honek erakusten diguna

proiektu honek duen egoera da.

Kasu honetan %91 itzulita dago,

baina oraindik 9610 iruzkin

daude itzultzeke.

Honetaz gain Proiektuaren deskripzioa azaltzen zaigu.

Orain “Basque” jartzen duen lekuan sakatuko dugu eta proiektuaren barruan

sartuko gara. Barruan gaudela Wordpress-a euskaratzeko geratzen diren zatiak (esaldi

edo hitzak) begiztatuko ditugu.

Page 14: Euskara softwarean   dok

TOLOSALDEA GLHI GRADU BUKAERAKO PROIEKTUA

13

Behin esaldien barruan honako hau aurkituko dugu:

Euskaratzeko momentuan garrantzitsuenetakoa den ezaugarria testuingurua

izango da. Esaldi bat testuinguru batean edo bestean ezberdin idatziko delako.

Librezalen euskaratzea zuk zeuk egin dezakezu edo besteek eginiko euskaratzea ikusi

eta zure aukerak edo zuzenketak proposatzeko aukera izango duzu.

Page 15: Euskara softwarean   dok

TOLOSALDEA GLHI GRADU BUKAERAKO PROIEKTUA

14

ONDORIOAK

Gure lana burutu ondoren, ondorio ezberdinetara iritsi gara. Lehenik eta behin,

itzulpenen munduaren inguruko ikerketa egitea oso interesgarria iruditu zaigu eta

gainera askotan oso ezkutuan geratzen den lana izanik eskertu egin nahiko genieke lan

hau egiten duten pertsona guztiei, batez ere euskara eta hizkuntza gutxituen eremuan

itzulpen lana egiten duten pertsonek beraien konbikzio hutsez lan egiten dutelako.

Horretaz gain hizkuntza baten normalizaziorako beharrezkoa ikusten dugu

software edo informatika mundua ere euskararen ingurura gerturatzea, askotan

mundu hauek oso urrun geratzen dira eta batez ere hizkuntza maioritarioetara

mugatzen direnez normalizazioa zailtzen dute egoera hauek eta jende askoren lanari

esker euskara ez da hizkuntza arrotza izango mundu honetan.

Gure lanaren inguruan ikerketa lana egiteaz aparte gure zatitxoa jarri nahi izan

dugu mundu honetan eta espero dugu beste asko animatuko direla lan honetan

jarraitzera.