GGrraammtt ii ccaa yy DDiicccc iioonnaarr iioo

EEssppaaooll ,, PPllaatt ttddttsscchh..

PPllaatt ttddttsscchh,, EEssppaaooll ..

Por:

Hans-Peter Bertelsen. Coordinador: Zacaras Mrquez T. Diseo: Gloria J. Muiz Villalba.

Gobierno del Estado de Chihuahua

Chihuahua, Chih.,1999.

2

3

Indice. Pie de imprenta........................................................................... 1

Indice........................................................................................... 3

Dedicatoria.................................................................................. 4

Palabras preliminares................................................................. 5

Abreviaturas................................................................................. 7

Gramtica.................................................................................... 8

Plattdtsch Espaol................................................................ 19

Espaol Plattdtsch............................................................... 166

Bibliografa.................................................................................. 260

Plano de las colonias menonitas ubicadas en los alrededores de Cd. Cuauhtmoc, Chih.......................................................... 261

4

Eenen groten Dank Eenen groten Dank an den Gobierno del Estado de Chihuahua Zacaras Mrquez Terrazas - de mi de Mglichkeit voer disse Arbeit geven heppt. Un mit Hoelp von de Familie ut Dtschland: Miene llern Bernd Bertelsen un Hanna de mi mit de Grammatik hoelpen un bistahn heppt. Mien Swester Christina, de mi de ganzen Bker besorgt hett; un mien Broder Stefan, de mi de Bker schickt hett. Mien Fruend un Baas Prof. Dr. Jose Luis Ibave Gonzalz, de mi sien Buero mit de Computers utlehnt hett.

Agradecimiento. Agradezco al Gobierno del Estado de Chihuahua y al Sr. Zacaras Mrquez Terrazas - quien me brind la posibilidad de realizar este trabajo. Tambin gracias por el apoyo de mi familia en Alemania:

Mis padres Bernd Bertelsen y Hanna Bertelsen quienes me ayudaron para completar la gramtica.

Mi hermana Christina que me busc los libros necesarios, y mi hermano Stefan que me los envi. Adems gracias a mi amigo y jefe Prof. Dr. Jos Luis Ibave Gonzlez que me prest su oficina con el equipo de cmputo necesario para terminar el siguiente trabajo.

5

PALABRAS PRELIMINARES.

Aquellos pueblos que tienen el privilegio de albergar con ellos distintas culturas a la generalizada, conllevan una gran responsabilidad ante el futuro; pues de ellos depende que esa forma maravillosa que durante siglos elabora una comunidad se preserve y nos muestre la mltiple capacidad del hombre para recrear el mundo de la manera ms variada y sorprendente. Chihuahua ha sido una tierra de migraciones; la primera y ms numerosa la formaron los mestizos y criollos desplazados del centro de Mxico y venidos con ansias de encontrar minas; pero junto con sus ilusiones trajeron ese castellano golpeado del siglo XVI, que an nos recuerda la pluma de Santa Teresa; con ellos vinieron sus mujeres sus hijos, cargando sus costumbres y tradiciones de cristianos viejos. Se derramaron por la inmensidad de la sierra y del desierto, e imprimieron a nuestro estado su sello caracterstico. Sin embargo, los primeros chihuahuenses, los indgenas que lucharon heroicamente por no ceder el paisaje disputado, crearon una pica de siglos en que muchos grupos sucumbieron; otros muy pocos se salvaron de la hecatombe del encuentro con los europeos y vino la calma despus de la tormenta: los tarahumares, los pimas y los tepehuanes. Aquellos que nos vimos como enemigos hoy, finalmente, nos vemos como hermanos y nos tendemos la mano para preservar con orgullo las mutuas identidades de nuestras ricas culturas. Como colofn a nuestro pasado de pueblos trashumantes que encontraron hogar y tierra en Chihuahua, llegaron en 1922 los menonitas: rubios y altos con ojos azules, cual contrapunto con el color moreno de nuestros pueblos indgenas, primeros dueos del llano y la barranca. Su lengua es diferente, su religin tambin y, sin embargo, no se produjo el choque; el chihuahuense, hastiado de siglos de saa con los apaches y an fresca la sangre de la Revolucin, y an las viudas todava lloraban a sus muertos; los menonitas fueron recibidos sin rencor y con los brazos abiertos; nada se les pidi, nada se les exigi, y ellos prometieron dar a Chihuahua lo mejor de ellos mismos: su laboriosidad, su honradez y su profundo respeto por la paz. Paradoja de la historia fue el que unos hombres perseguidos por sus creencias en su patria original y en otras naciones que se jactan de civilizadas y liberales, hallaron por fin cobijo en los dorados llanos de Cuauhtmoc, Chih, remoto rincn del otrora inmenso Imperio Espaol, tan calumniado por su intolerancia religiosa; ahora los descendientes de los conquistadores se abran generosamente para hombres con religin distinta. Ya son muchos aos de convivencia y las nuevas generaciones de menonitas tienen grabada en el alma la tierra y cielo de Chihuahua; ya se consideran y son chihuahuenses menonitas; y nosotros nos sentimos contentos de que a travs de esta clida hermandad nos hayan permitido mostrar al mundo la posibilidad fructfera de

6

una fecunda tolerancia entre dos culturas que se respetan y admiran todava, con sorpresa y cario. De ambas partes hay el deseo de conocernos y brindarnos mutuamente la herencia de nuestro rico pasado cultural; as pues, tomando en cuenta que el valor ms importante de cualquier pueblo es su lengua, su idioma; por lo que hemos credo que el ms clido homenaje que podemos rendirles es ayudarlos a preservar un idioma que inclusive en su lugar de origen ya se ha perdido. Ante la imposibilidad de hacerlo con ms y mejores elementos, optamos modestamente poner al alcance de los nios y profesores un diccionario de la lengua: Plattdeutsch - Espaol, Espaol Plattdeutsch, con unas breves indicaciones de Gramtica; todo lxico es slo un pobre elemento ante la riqueza de cualquier lengua, pero deseosos de que la comunicacin entre menonitas y chihuahuenses se intensifique, esperamos que este texto sea de alguna utilidad para ambos interlocutores y de paso, tenemos la conviccin de que el libro ayudar para que la comunidad menonita se d cuenta de que valoramos su cultura y se sientan compelidos, ellos mismos, a conservarla como lo mejor que trajeron en sus alforjas cuando, peregrinos de la libertad, vinieron a cultivar con cario el suelo de Chihuahua. Si bien es cierto que nos animaba el deseo de publicar algo til para los menonitas, tambin resultaba difcil encontrar personas que conocieran a fondo su lengua y pudieran en un pequeo diccionario integrar aquellas palabras ms frecuentes entre ellos y los hispano-hablantes de esta regin; adems privilegiar la terminologa que se refiera a su vida cotidiana plenamente identificada con las labores agropecuarias. Para todo lo dicho tuvimos la suerte de que un joven estudiante procedente de la Universidad de Hamburgo Ing. Hans-Peter Bertelsen, estuviera como becario en la Universidad de Chihuahua, y se contagiara de nuestro entusiasmo y con gusto pusiera sus conocimientos sobre los dialectos de la lengua alemana para realizar nuestro proyecto; as, como su dominio del espaol, ingls y alemn. Al que brindndole nuestro apoyo se hiciera posible que en tres meses se realizara este libro. Desde aqu le damos las gracias por su generosa colaboracin y el afecto que demostr en el trabajo que le una con sus paisanos, que hace quinientos aos dejaron aquel pas y actualmente casi le resultan tan extraos como a nosotros. Finalmente, deseamos que este texto sirva como un homenaje a los fundadores de las colonias menonitas que en 1922, iniciaron el proyecto de colonizacin en Chihuahua: Julius Lowen; Johann Leoppky; Benjamn Goetzen; Cornelius Rempel y David Rempel. Porque ellos no se equivocaron al escoger Chihuahua ni nosotros tampoco al aceptarlos.

7

Abkrzung.

Adj. Adjektiv Adv. Adverb Akk. Akkusativ Art. Artikel Dat Dativ Demon. Demonstrativ F., f. Femininum Konj. Konjunktion Lok. Lokal M., m. Maskulinum Mod. Modal N. Neutrum Nom. Nominativ Num. Numeralia Part. Partizip Perf. Perfekt Pl Plural Pron. Pronomen Stv. Starket verb Subst. Substantiv Superl. Superlativ Swv. Swachet verb Syn. Synonym Temp. Temporal Unregelm. Unregelmaessiges verb Vgl. Verglieken

8

Grammatik.

Numerales Taalwr

uno een dos twee tres dree cuatro veer cinco fiev seis sos siete sben ocho acht nueve negen diez tein once lben,lben doce tvlv, een duz trece drtein catorce veertein quince fofftein diecisis ostein diecisiete sbentein dieciocho achtein diecinueve negentein veinte twintig veintiuno enuntwintig treinta drtig cuarenta veertig cincuenta fofftig sesenta sostig siebzig sbentig achzig achtig neunzig negentig hundert hunnert tausend dusend

9

Numerales ordinales

Ordnungstallen

Primero, primer

de/dat ierste, dat frste

Segundo

de/dat tweede

Tercero, tercer

de/dat drde

Cuarto

de/dat veerde

Quinto

de/dat fiefde

Sexto

de/dat soste

Sptimo

de/dat sbente

Octavo

de/dat achte

Noveno

de/dat negente

Dcimo

de/dat teinte

Undcimo

de/dat lbente

Duodcimo

de/dat twlfte

Dcimotercero

De/dat drteinte

Vigsimo

de/dat twintigste

Trigsimo

de/dat drtigste

Centsimo

de/dat hunnertste

Milsimo

de/dat dusendste

10

Artculos Artikel

Singular el (m) de (m/f) la(f) de

Plural los (m) las (f)

de

Artculo indefinido unbest. Artikel

Singular un en, een, n (m,f,n)

una en, een, n (m,f,n) Plural

unos (m) unas (f)

welk, weck, en poor

Pronombres

reflexivos

Singular yo ik t du l he

ella se lo dat

Plural nosotros wi vosotros ji

ellos, ellos se, sei Posesivo Possesiv-pronomen

Singular mi mien tu dien su sien su ehr su sien

nuestro uns vuestro juun

su ehr Pronombres Fragewr

quin wokeen dnde woneem cmo wo, woans qu wat

por qu worm, woso cando wanner, wenn

11

Sustantivos Substantive sol, m de Snn luna, f de Maan(d)

estrella,f de Steern cielo, m de Heven (Heben) nube, f de Wulk

Dat gifft een poor wiefliche Substantive up -o: la mano de Hand la foto dat Lichtbild la radio dat Radio la moto dat Motorrad En poor Substantive koennt in Plural eene tweete Beduedung hebben: el padre de Ool los padres de Oollern la letra de Bookstav las letras de Geistwetenschop En poor Substantive ward nur in Plural brukt: los lentes de Brill los alrededores de Umgegend De Bookstaven suend all wieflich: la o, la z Tallen, Strm un Bm suend mannshaftig: el nueve el Amazonas el roble En poor Substantive suend wieflich, hebbt aver ganz anner Bedueden: el capital dat Kapitaal la capital de Hauptstadt el polica de Schupo la polica de Polizei Wiefliche Substantive de mit en dullen a anfangt hebbt in Singular den Artikel el in Plural las: el alma las almas el guila las guilas

12

Verbos Verben hacer maken, don estar, ser sien, wesen, blieven tener hebben poder knnen ayudar helpen dejar laten probar versken llegar a ser warrn, bleven dormir slapen soar drmen sentir; experimentar; intuir

feulen

conducir; guiar; ir en; ir sobre

fohrn

utilizar; usar bruken romper; refractar; vencer

breken, tobreken

nadar; flotar swimmen correr rennen caminar; andar gahn volar fleegen navegar a vela sailen pensar; creer denken saber weten preguntar frogen llorar weenen sonrer smustern llamar ropen hablar; platicar snacken mirar; contemplar kieken escuchar; or hren, heurn leer lesen vivir, existir leven morir den, starven, doodbleven enterrar; abondonar begraven escribir schrieven atacar; coger angriepen rechazar; prevenir afwehrn obligar; obligar a alguien

dwingen

esperar; mantener teuben, warten quedarse; sobrar blieven luchar; combatir kmpen partir por la mitad deelen tomar, coger nehmen

13

Nominativ/Akkusativ/ Dativ/Genitiv Nominativ: el coche corre Akkusativ: Juan compra el coche Dativ: Doy la mano a mi amigo Genitiv: La casa de Mara es cara -Nominativ un Akkusativformen suend bi dat Substantiv gliek; -Dativ hett de Preposition a; Genetiv hett de; -In Akkusativ steit de Preposition a voer Namens von genau bestimmte Ld oder Leevwesen, aver in de Regel keen a bi tener, necesitar, buscar, encontrar: Acompao a Perla Ik gah mit Perla Tengo muchos amigos Ik heff veele Fruennen Entiendes al profesor? Versteist du denn Professor Necesitamos un mdico Wi brukt enen Doktor a + el = al de + el = del Praeposition de steit in spaanschen: -voer dtsche Substantive de tosamen sett suend.

14

mesa de mrmol Marmordisch la seora del collar de perlas De Fru mit de Perlenkeed -na Substantiven de de Barg, dat Maat oder Tall beteken: dos kilos de manzana twee Kilo Appels un litro de leche Een Liter Melk una taza de t Een Tass Tee Verklenerungsformen -ito, -cito pajarito luett Vaagel Vergroeterungsformen -n, -tn hombrn grot Keerl

Adjektive Singular un Plural -Adjektive up o billen de wiefliche Form up a: el jardn bello de schne Goorn la muchacha bella de smucke Deern -mannshaftige Adjektive up -or, -n, -n, -n doot in de wiefliche Form en a to: trabajador, trabajadora burln, burlona -Nationalitaetsadjektive:

15

wiefliche Form up a: ingls, inglesa espaol, espaola -De Plural ward bi dat Adjektiv wie bi dat Substantiv bild: las plantas bonitas de schnen Blomen los zapatos azules de blauen Schoeh los chicos mexicanos de mexikaanschen Bengels Dat Adjektiv steiht: -mehrstendeels achter dat Sustantiv el traje negro/azul/gris de Antog swatt..... un abrigo alemn/ingls en dtschen/...... Mantel -bueno un malo de oftins voer dat Substantiv staht, verleert denn in Singular - keerlshaftig dat -o un buen comienzo un mal da -grande ward voer een Substantiv in Singular (wieflich un keerlshaftig) up gran verkrt. un gran hombre een groten Keerl una gran mujer eene grote Fru haber: un libro grande -mucho, poco un otro ward voer dat Sustantiv stellt mucha/poca suerte veel/wenig Glueck otro vaso een anner Glas

16

-Adjektive de voernan staht, beteken mehrst een typische Eegenort oder een overagende Bedueden la ahorrativa hormiga de giezige Ameis un pobre hombre een armen Minsch (bedurnswert) haber: un hombre pobre een armen Minsch (ahn Geld) Imperfekt -Imperfekt ward besonners brukt, wenn man een Tostand genau beschrieven will; uterdem voer Saken de sik wedderhalt un tietlich nich dtlich affgrenzt suend Indefinido -Indefinitivo ward nahmen voer Saken de in de Vergangenheit afschlaten suend un sik to een ganz genaue Tiet oder Tietafloop afspeelt hebbt. Imperfekt Cuando iba a dormirme, As ik anfueng intoslapen Quera ser mdico He wull Doktor warrn

Indefinido son el telfono klingelte dat Telefon pero no termin la carrera moek aver dat Studium nich to enn

Perfekt un historsche Vergahnheit -Perfekt (uemmer mit haber as Helpsverb) ward voer vergangene afslaten Handlungen brukt, wenn se in Verbinnung mit de Gegenwart staht. Este ao he tenido suerte Dit Johr heff ik Glueck hatt Ya ha venido Anita? Is Anita schoon kamen? -De historsche Vergahnheit dagegen ward voer solk Handlungen brukt, de in

17

Verbinnung mit de Vergahnheit staht. Ayer vi a Juan en el concierto Gestern heff ik Juan in dat Konzert sehn El sbado dormimos hasta las diez Suenabend hebbt wi bit tein Uhr slapen

Hay - (dat gifft) -Hay ward nich Konjugiert -Hay staht bi Substantiv mit unbestimmten Artikel oder ahn Artikel -Hay staht ok voer Tallen un voer unbestimmte Ld -Hay que + Infinitiv = man muett Utspraak in dat Spaansche Konsonanten c ce, ci ch d g ge, gi h j ll q r,

caja cero chiste dans gafas gente girar haber jugar llamar nio que quitar

c voer a, o oder u is wie dat k c voer e oder i is wie dat th in de ingelsch Spraak ch is wie tsch an Anfang von de Wr is d wie d in dtsch g voer a, o oder u is wie dat dtsche g g voer e oder i is wie ch in lachen h ward nich utspreken j is wie dat ch in lachen ll is tosamen un hoert sik an wie dat dtsche j ward wie dat nj en Tanja brukt qu ward wie dat dtsche k brukt r ward rollend

18

rr s v z

garra isla va rapidez

utspreken; rr muett man mehr betonen s ward twischen Vokalen un generell wie ss in Wasser utspreken v is wie een Laut twischen w un b en de dtsche Spraak z ward wie dat th in de ingelsche Spraak utspreken

b, f, k, l, m, n, p, t un x ward wie in dat Dtsche brukt. Vokale

a e i o u

pata me pinto lo lunes

suend wie in de dtsche Spraak o is dat apen o en Schloss ward wie in dat Dtsche utspreken, aver mit que un gue ward dat u nich brukt

Wat is de Klock? dat is Middernacht tein Minuten na een veddel na een fief voer half twee half twee veddel voer twee

Qu hora es? es medianoche es la una y diez es la una y cuarto es la una y veinticinco es la una y media un cuarto para las dos

19

A. Aal, pl. Aal, Aals; grn Aal; rkert Aal/ Smuttaal anguila, f., Aant, pl. -en pato, f., Aap, pl. Apen; Aapkatt, f., pl. -en; he is en groten Aap chango, m., aapsch; sipp/zipp; etepetete; hoochbeent afectado, a, adj./adv., Aas, pl. s/ster; de dode Koh Ieeg dor nu al cadver, m., acht geven controlar, swv., achtbor; ehrenweert; ehrbor respetable, adj., achterher/-na/-to/-ran luego, adv. achterkamen, stv. adivinanza, f., achterrchs/-rchs; von por detrs, adv., achtersinnig; fieleinig; scheevsch;verniensch; insidioso, a, adj., Adder, pl. -n culebra, f., Adder, pl. -n; dat weer vull Addern un Snaken vbora, f., adjs/-schs/tschs adis, adv., adjs/tschss seggen despedir, swv., advang; dat duurt aver lang tardar, Aex(t), pl. Aex(t)en hacha, f., Af-/Apteek, pl. teken Af-/Apteker, pl. -s; Pillendreiher, m., pl. -s farmacutico, m., af-/bestrieden impugnar, stv., af-/daal-/bitofallen; afspillen, swv. caer, stv., af-/dr(ch)strpen, swv. examinar, stv, af-/fastmaken, swv.; fastsetten, swv.; uthanneln, swv. fijar, swv.,

af-/Iosfohren/-fhren, swv. / stv.; afdampen, swv. salir, stv., Af-/Opwasch fregador, m, af-/trchtreden; sik trchtrecken/-tehn, stv. retirarse, stv., af-/utslaan, stv.; opscheten, stv. denegar, swv., af-/verfaten; opsetten, swv. redactar, swv., af-/versekern asegurar, swv., af; af un an; von morgen af; he is dor af von desde, adv., praep., af; dat is wiet af lejano, a, adv., Afbidd, f., pl. -en; Afbeed, pl. Afbeden excusa, f., afbidden; afbeden, swv.; Afbeed doon, stv. excusar, stv., afbieten; gnappen, swv. arrancar a mordiscos, stv., afblieven, stv.; sien/wesen; to Weeg sien; he is goot to Weeg estarse, stv., afbreken; daalrieten, stv.; opholen, -hollen, stv.; en Enn maken, swv. romper, stv., afbrennen, swv.; afsengen/-sengeln, swv. incendiar, stv., afbringen; afhelpen/-hlpen, stv.; dor wllt wi em von afhelpen disuadir, stv., afdecken tapar (agujero), swv., afdreihen; ik dreih dat Gas af cerrar, swv., Affall, m. / n., pl. Affall; Gammel, m., f. / n.; Schietkraam, m. / n.; Unrust, f. / m.; dor sammelt sik allerlei Unrust an residuo, m., affbgen; afswenken, swv. girar, stv., affinnen; utbetahlen, swv.; entlohnen, swv. indemnizar, stv., Afgas, n.; Smook, m. gas quemado, m,

20

afgeven ; sik mit'n Jungkeerl afgeven; sik befaten (mit), swv. ocuparse con alguien, stv.; afgeven entregar, stv., afgewhnen; afwennen, swv. deshabituar, swv., afgrabbeln/-grapsen/-grapschen, swv.; bekniepen, stv. palpar,swv., Afgunst envidia, f., afgnstig; de is mi nix gnnen; schabbig envidioso, a, adj., afhacken; kappen,swv. cortar, swv., Afhang, pl. -haengen; Anbarg, m., pl. -bargen; Liet, f., pl. -s pendiente, m., afhanneln; afdingen, stv. tratar, swv., afhelpen; betern, swv. remediar stv. Afkaat, m., pl. -katen; Anwalt, m., pl. -e; Verteidiger, pl. -s; he speelt linke Verteidiger defensor, m., Afkaat, pl. -katen abogado, m., Afkamen, pl. -s; Verdrag, m., pl. Verdrg contrato, m., afkieken, stv.; afluurn, swv.; dat Snittjern heff k em afluurt copiar, swv., afkloppen golpear, swv., afknpen; afluchsen, swv. sablear, swv., afkhlen; verslaan/-slagen, stv. refrigerar, swv., afknen; Kll kann k nich af; verdregen; utstahn, stv. caer mal, stv., afkratzen/-kratschen; afschrapen, swv. raspar, swv., afladen; afbringen, stv.; afstaken, swv. descargar, swv., aflaten; Iaat dor de Hannen von af renunciar, stv., afleddern despellejar, swv.,

aflehnen; danken, swv.; nich op ingahn, stv.; mtzen, swv., k will di wat mtzen rechazar, swv. aflevern suministrar, swv., aflopen laten; trchstten, swv.; de Schffel vr de Dr stellen; kort afspiesen, swv.; kortaf/keut sien rechazar, stv., aflopen; bilopen; vr sik gahn, stv.; wo(ans) sall dat vr sik gahn. transcurrir, stv., aflsen; losmaken, swv.; (af-)pulen, swv.; schelvern, swv. desprender, swv., afmaakt/topp, dat sall en Woort sien hecho, adj./imp., afmhen; sik (af-) maddeln, swv.; sik aftieren, swv. esforzarse, swv., afplagen; swv., sik afquaelen derrengarse, swv., afrackern/afrakken; sik afmarachen, swv.; klauwarken, swv.; eschern, swv. matarse trabajando, swv., afreken; de Reken maken, swv. arreglar la cuenta, swv., afrhmen/-rahmen; afrhmte/afrahmte Melk desnatar, swv., afruppen/-rupsen/-rapsen/-rpen; kluven, swv., afrieten, stv. arrancar, swv., afsagen; he mss den Ast afsagen serrar, swv., Afscheed despedida, f., afsetten, swv.; dat Kind kummt nu von de Bost destetar, swv., Afsicht, pl. -en; Vrsatz, m., pl. -saetz; Sinn, m., pl. -en, -s; k bn Sinns un holl op intencin, f, afsiet(s); bisiet; afsteed; awas; butenvr, ut de Kehr aparte, adv., afslaan/-slagen; versmaden/-smaan/-smajen/-smalen, swv.; versma mi dat nich denegar, stv., Afslag, m., pl. -slg anticipo, f,

21

afslaten; to; fardig/ trecht cerrrado, a, adj., afsluut(s); partu/pattu; ganz; dat k ehr ganz nich verstahn kunn absolutamente, adv., afsmieten derivar, stv., afsnacken, swv.; af-/utmaken, afkatern, swv.; de Koopld harrn dat verakkordeert convenir, swv., afsparren; af-/toschotten, swv.; schotten, swv. cerrar, swv., afstahn; sik de Saak begeven, stv. distar, stv., afstammen; herkamen, stv. descender, swv., afstarven versoren/versorren, swv.; de Boom ist versoort morir, stv., afsteken, stv.; spitten, swv. cortar, swv., afstiegen; afsitten (caballo), stv. bajar, stv., afstrieden negar, stv., afstrieden, stv. negar, swv., afsnnern, swv.; de Lamp mutt isoleert warrn aislar, swv., afsnnern; op'n Slick setten, swv.; he sitt/geiht/speelt mmer afkant separarse, swv., aftellen; afmelen, swv. revocar, swv., aftven, swv.; afluren, swv.;(sik) op Luren/op de Luur leggen, swv. esperar, swv., aftreden; de Wisch will k di geern afstahn; verlaten, stv. ceder, stv., Aftritt, m., pl. -treed; Padde-/Pattermang, n., pl. -s retrete, m., afwarts/-was, awas; dalwarts; nedden/nedder bajando, adv., Afwater, fuul Water, n. aguas negras, mpl., afwennen; he hett dat Unglck (af)wehrt evitar, swv., ahn Belang; dat maakt nix (ut) insignificante, adj.,

ahn Gefhl; dickfellig; hart/hatt-, koolt insensible, adj., ahn Grund; umsnst; se weent uem nix un wedder nix infundado, a, adv., ahn Sinn; dat hett kenen Sinn intil, adj., ahn Smack; libberig/ labberig soso, a, adj., ahn; snner/sunner; ahnto sin, praep., Ahnen; n.; Ahnung, f., pl. -en; presentimiento, m., Ahnmacht/Amacht; Aamdaam/Amdaam/Amidaam/Amidam, f.; Swiem, f. desmayo, m, ahnweten; unbedarft; troschllig desprevenido, a, adj., akraat/akkeraat; de Sltel pass akraat; propper; pk exacto, a, adj., akraat; (ge)nau; pttjerig/ptterig; se hett dat mit Ajess maakt cuidadoso, a, adj./adv., al; sach(t)s; alreets ya, adv., all (-mitenanner) todo, a, adj., All universo, m., all-/olldaags cotidiano, a, adj., all; all de Ld; alltohoop/-tosamen; Hn und Perdn todos, as, pron., Alldag/Olldag, pl. -daag; Warkel~/Warveldag, m., pl. -daag vida cotidiana, f., alle Johr; jedes/jeedeen Johr (wedder) anual, anualmente, adj./adv., alleen; bloots, iedel exclusivo,a, adj., alleen; eenzig; eernsig/eernstig; allenig; he ist eemsig un alleen allens; all; all dat Geld todo, pron., aller/toeerst, to allereerst preferencia, adv./adj., allerhand/-Iei; nu sleit dat drteihn mucho, a, adj./adv./num., allgemeen; dr(ch)gahns general, adv.,

22

Ambolt, pl. -s yunque, m., Amen amn, m., amenn; nagraad; op de Laeng(de); op't letzt finalmente, adv., amenn; villicht; mag sien dat k kaam eventual, adj./adv., amerikaansch americano, a, adj., Amm, pl. -en partera, f, Ammer/Emmer/Ammel, m. / n., pl. -s cubo, M., Ampel, pl. -n semforo Amsel, pl. -n mirlo, m,. amseren; sik vergngen swv.; sik verlusteren, swv. entretener, swv., an de Siet bringen,; an de Kant maken, swv. eliminar, swv., an-/belegen; wal wiesmaken/vrmaken, swv. mentir, stv., an-/bi-/henkamen, stv.; recken, swv.; kannst du den Appel recken lograr, swv., an-/Ioosfahren/-fhren, swv. arrancar, stv., an-/vernehmen; sik verbren, swv.; du hest di to veel inkrmt agobiarse, stv., an-/stillhol(I)en; stoppen, swv.; bremsen, swv.; tven, swv.; nu tv doch mal parar, stv., an-/tohren pertenecer, swv., an-/tolehren, swv. instruir, swv., an; nu kmmt he an'n Laden; he is bi/an'e Kant sbentig en, praep./adv./Praefix, anbeden orar, swv., anbieten morder, stv., Anbinnen, n.; mit't Anbinnen hett dat nich klappt ligue, m., anbinnen; (rm)hummeln; frndjern ligar, vi., anbinnen; de Keerl sull ja nich mit em anbinnen ligar, stv.,

anblaffen; (an)snauen, swv.; kuranzen, swv. gritar, swv., anboon/buen/-bugen; se mt noch twee Fack anboon cultivar, swv., anbten, swv. encender (fuego), swv., anbringen; anmaken, swv.; anslaan/-slagen, stv. fijar, stv., andaechtig; vull(er) Andacht atento, a, adj., Andeel, pl. -delen; Deel, m. / n., pl. Delen; Part, m., pl. -en parte, f., Andenken, pl. -s; Gedenken, n. recuerdo, m., andicken; semig maken, swv. espesar, swv., Andrag, pl. -drug forma, f., andrieven; den maak k Damp/bring k op'n Draff/help k na estimular, stv., andden; dama hensnakken, swv. indicar, swv., Anfaell, pl. Anfaell; Tuur, f, pl. Turen; Schuur, n. / f., pl. Schuren; Termin, m. ataque, m., Anfaenger, pl. -s; Klockenpster, m., pl. -S principiante, m., anfallen; anspringen, stv.; angahn, stv. asaltar, stv., Anfang, pl. Anfaengen; to(aller)eerst principio, m., anfangen, stv.; comenzar, stv., anfaten, swv.; he hett en Deern anfaat/ehr Gewalt andaan violar, swv., anfhlen; tasten, swv.; befummeln swv. tocar, swv., anfhren; he hett uns mmer anfhrt dirigir, swv., Anfhrer, pl. -s; Baas, m., pl. Basen; Hauptmacker, m., pl. -s dirigente, m., anfuchten; nattmaken, swv. mojar, swv., anfren/-frn; andrieven, stv.; wi hebbt de Spelers dchtig andreven animar, swv.,

23

anfuult; angahn; spakig podrido, a, adj., angahn; anpedden, swv.; scheren, swv.; wat scheert di dat consernir, stv., Angel, pl. -n; Hungerpietsch, f., pl. -en caa de pescar, f, Angestellte; Ld; de snd hier anstellt empleada, pl., angeven; naseggen, swv.; verraden, swv.; verklatschen/-klaffern/-klappern, swv. facilitar, stv., angeven; prahlen, swv.; sik dickdoon/maken, stv./swv.; dat grote Woort hebben presumir, stv., Angever, pl. -s; Prahlhans, m., pl. -en; Aap, m., pl. Apen; he is en groten Aap fanfarrn, m., anglupen/-glotzen, swv. mirar fijamente, swv., anglupen; groot ankie- mirar embobado, a, swv., angriepen; angahn, stv.; he wull wedder op em dal; bi'n Kopp/bi de Ohren/ bi'n Kanthaken/bi de Slafitt(j)en/bi de Bx kriegen, stv. atacar, stv., Angst, pl. ngsten/Angsten; Bang, f.; Groon/Gruun/Grugen, n.; dor harr he en Groon un Gresen vr miedo, m., anhangen, anhechen, swv.; he hecht jedereen wat an enganchar, swv., anheden; vrsetten, swv.; keen Spier hebbt se mi vrsett ofrecer, stv., anhren/-hrn; anmunstern/- contratar, swv., ankamen; intrudeln, swv. llegar, stv., Anker, m. / n., pl. -s; Draggen, m., pl. -(s) ancla, f., ankteln engatusar, swv., ankteln, swv.; sik ansmusen, swv.; sik ranmaken, swv. congraciarse, anknnen/anknn, anunciar, swv., Anlaag, pl. Anlagen; anexo, m,

anlehren; tolehren, swv. instruir, swv., anlopen; beslaan/-slagen, stv.; dat Finster besleit empaarse, stv., anmalen; (an-)strieken, stv. pintar, swv., anmarken; he lett sik dat nich anmarken/ankamen anotar, swv., anmellen, swv.; angeven, stv.; knnig maken, swv. anunciar, swv., anmellen; sik anseggen, stv. anunciarse, swv., anmdig; lee; leevlich; vull Anmoot encantador, a, adj., an'n Wagen fhren/fahren, swv.; op'n Slips pedden, swv.; wat to nah seggen, stv. ofender, swv., annehmen; (ver)moden, swv.; dat weern wi uns nich moden; gissen, swv.; menen, swv. suponer, stv., anner; annerwelk; snstwelk; anner; annerseen; snsteen;anner; annerswat; snstwat; k nehm en anner Peerd otro, a, pron., anners(rom): se hollen Wedderpart; kuntreer contrario, a, adj., anners-/snst-/sunsteen/ -ween algn otro, pron., anners-/verkehrtrm volteado, a, adv., anners; dat geiht nich anners diferente, adv., anners; snst(en) de lo contrario, adv., annerthalf, eenunenhalf uno, a y medio, a,, num., annerweegs/-wegen(s) /-worrns en otro lugar, adv., anorneren/-neern; se anorneer allens organizar, swv., anpurren, swv.; (an) estimular, swv., anrhren; k rhr de Sch an mezclar, swv.,

24

ansammeln/sik sammeln; schepeln, swv.; leppern, swv.; dat leppert sik (tosamen) reunirse, swv., Anschrift, pl. -en; Adress, f., pl. Adressen direccin, f, Ansicht, pl. -en; Menen, f.; Verscheel , m.; so seht se dat an opinin, f., anslaan/-slagen, stv. presupuestar, swv., ansmeren/-smeern timar, swv., Anspraak, pl. -spraken; Reed, f., pl. Reden discurso, m, anspringen; de Motor will nich anspringen arranca, stv., Anstand, pl. -staennen decoro, m., ansteken; anbrennen, swv.; anmaken, swv.; sangeln/ sangern, swv. incendiar, stv., anstellen; sik hebben; heff di nich so; sik tieren, swv.; sik beren/biern, swv. hacer cola, swv., anstellip,/-stellsch; knapphandig/-hannig; vigeliensch; fix hbil, adj., anstten, swv.; ankamen, stv.; he keem an dat Boord un allens pulter daal empujar, stv., anstrengen; sik strapseren/-seern, swv.; afrieten, stv.; he ritt sik fr sien Ld af cansarse, swv., anstreven; op wat ut sien, stv. aspirar a, swv., answarten/-swatten; slecht maken, swv. calumniar, swv., Antenn, pl. -en antena, f., antern replicar, swv., antern, swv.; antwoorden, swv.; Bescheed geven, stv. responder, swv., antern; antwoorden, swv., contestar, swv., Antog, pl. Antg; Padd/Paddje, m., pl. -s traje, m., antreden; he hett gstern sienen Deenst antreden asumir, stv.,

Antwoort, pl. -den; Anter, f., pl. -s; he kreeg kotten Bescheed respuesta, f., anwennen; bruken, swv. usar, swv., apart(ig); afsnnerlich/-snnerlich;besnners/-snners; snnerlich/snnerlich extraordinario, a, adj./adv., apenboor, as dat schient/lett; dat is schient's to week aparente, adv., apenbor; ogenschienlich; dat is vr Dag kamen evidente, adv., Appa-/Apperaat, pl. -raten aparato, m, Appel, pl. -s, -n manzana, f., Appelhoff, m., pl. -hv huerto, m., Aptiet; Smacht, m. apetito, m., arbeiden; warke(I)n, swv.; schaffen, swv.; in de Maak hebben; streven, swv.; wurachen/wuracken/wrach(t)en, swv.; racke(r)n, swv.; buckeln/puckeln, swv.; trabajar, swv., Arbeider, pl. -s / Arbeitsld; Arbeitsmann, m., pl. -Id trabajador, m., Arbeidersche, pl. -n trabajadora, f., Arbeit, f., pl. -en; Wark, n.; he maakt dor ganz verscheden Saken/Arbeiten/Kraam actividad, f., Arbeit; Doon, n.; as dat Doon is de Lohn; Maak, f; se hett den Rock in de Maak trabajo,m, Arf(t), pl. -en; Arfk, f., pl. -en guisante, m., Arf-, Arfdeel, n.; Arfschop, herencia, f., argdenkern/-denkersch; achterbang; waan-/unglvsch; schalu/ scholu; he keek mi so lurig an desconfiado, a, adj., Arm, pl. -s brazo, m., arm; armselig; ltt; elend/ elennig pobre, adj., arm; pover; dat geiht dor man pover to; se hebbt nix to bieten un to breken pobre, adj., Armoot; Povertee, f. pobreza, f.,

25

arven; he sall nu den Hoff hebben heredar, swv., Asch ceniza, f., Aschbeker, pl. -s; Ascher, m., pl. -s cenicero, m., aten; Aten halen, swv.; jappen/japsen/japen, swv.; puusten, swv.; puustig sien, stv. respirar, swv., Aten; Puust, f.; Aam, m.; Luft/ Lucht, f.; de Luft ward em knapp respiracin, m., Aukschonater, pl. -s subastador, m., Aukschoon, pl. Aukschonen; Vergant, n., pl. -en; Bool, f., pl. Bolen subasta, f, Auto, pl. -s; Wagen, m., pl. -s; carro, m., Autor von disse Book bertelsen, hans-peter, m. Aven, pl. -s; Bilegger, m., pl. -s; Staav, f., pl. Staven horno, m., aven-/even-/eemtrsch aventurado, a, adj./adv., Avend, pl. -s, -e; ht avend/ vonavend noche, m., Avendbroot; Avendkst, f. vespertino, m., Avendeten; Avendkkst, f.; Nachtmahl, n. cena, f., Avenrhr, pl. -en; Avenhlk, f., pl. -en; Kannenlock, n., pl. -Icker tubo de la estufa, m., Aventr/Eventr, n., pl. -tren; Raakwark, n., pl. -en aventura, f., aver sin embargo, adv., aver/avers/averst/aversten; ver; man; he hett man keen Geld pero, konj./adv., averglvsch; hhnerglvsch; wanglvsch supersticioso, a, adj., Avergloven; Hhner-/ Bigloven, m. supersticin, f.,

B Baad, pl. Baden mensajero, m., Baadantog, pl. -antg; Baadbx, pl. -en traje de bao, m., Baadfro, pl. -froons mensajera, f, Baantje, m., pl. -s; Deenst, m. / n., pl. -e(n); Arbeit, f., pl. -en; Stell, f., pl.-en trabajo, m., Baas, m., pl. Basen; Bvelst/Bverst, m., pl. -en; Vrsitter, m., pl. -S escalera, f., Baas, pl. Basen; Bverst/Bvelst, m., pl. -en jefe, m., Babys; Ltt, n., pl. -en; ltt Worrn, m. / n., pl. -s beb, m., pl. Back, f., pl. -en; de Wangen von de Trepp snd ut Ekenholt mejilla, f., Back, pl. -en; Bell/Belle/Bille, f., pl. Bellen/Billen mejilla, f., Back-/Backeltrog, pl. -trg molde, m., Back-/Backsbeern; Backbeernkraam(s), m. efectos, mpl., Backaven, m., pl. -s horno, m., Backbeern /Backbeermoos, pl./n.; Kraamstcken, pl.; Packenelen/Packeneelken, pl. trastos, mpl., Backels, n.; Backwark, n. pasteles, mpl., Backer/Baecker, pl. -s panadero, m., Backs, m., pl. -en; Muulschell, f., pl. -en; Kattenkopp, m., pl. -kpp cachetada, f, backsen; enen an den Dassel/an de Riestten/an'n Piepenkopp/ an't Muul geven cachetear, swv. Backwark; Backels/Gebakkels, n. repostera, f., baden; planschen, swv. baar, swv., baff perplejo, a, adj., Bagaasch, f; Packelaasch, f./n. equipaje, m.,

26

Bagen, pl. -s; Bucht/Bocht, f. pl. -en arco, m., Bagger, pl. -s; pl. -S excavadora, f., Bahl, m. / f. pl. -en; nimm en Bricken nner't Glas tabla, f., Bahl/Boll, pl. -en tabla, f, Bahnstieg, pl. -en; Perrong, andn, m., Bahr/Bhr, pl. -en camilla, f., bald/bold; dra(ad); hast/haast; eersten Dag; dat Swien sal nu ok eersten Dag slacht warrn pronto, adv., balgen; rangeln/wrangeln, swv.; tuseln, swv. golpear, swv., Balken, pl. -s; Balk, m., pl. -en; Veerkant, m. / n., pl. -en viga, f., Ballast carga, f., bang maken, swv. asustar, swv., bang sien/wesen (vr), besorgen, swv.; mi groot temer, swv., bang sien; Angst hebben; frchten temer, vt., Bang(e), f; Bangen, n.; Forcht/ Furcht, f.; Angst, f ; Manschetten, pl.; dor hett de Manschetten vr miedo, m., bang/banghaftig; angstig; verfroren; de Tuunkrper is nich verfroren; geelhorig medroso, a, adj., bangen; Angst hebben temer, swv., bank(e)rott; he sitt op'n en quiebra, adj./adv., Bank, pl. -en/Baenk; Spoorkass, f., pl. -kassen; Kass, f., pl. Kassen banco, m., Bann, pl. -en; Bande, f, pl. Banden; Blaas, f., pl. Blasen; Rackertg, n. banda, f bannen; in'n Bann wesen encantar, swv., Bar-/Balbeer, Balberer, M., pl. -s; Barbutz, m., pl. -en estilista, m., barfoot/-beent; barft; plattbarft descalzo,a, adv./adj.,

Barg, m.; en Barg Beern; Hmpel, m.; Hupen, m.; cantidad, f., Barg, pl. -en; Knll, m., pl. -s montaa, f., Bargen, pl.; he is in de Bargen montaa, f., Bark, pl. -en; Barken-/Maiboom, m., pl. -bm abedul, m., barmhartig; he fung ganz barmhartig an to wenen lamentable, adj., barmhartig; mildgevern compasivos, adj., Barometer; Glas/Wedderglas barmetro, m., Barrn, m.; Gootheit, f. compasin, f, basch/barsch/barsk; butt; brutt; kortaf brusco, a, adj., Bast, m. / n. rafia, f., baten, swv.; anmaken, swv.; ansteken , stv. encender, swv., baven arriba, adv./praep., baven; ver encima, praep., be-/anoehren/-roegen, tocar, swv., be-/dr(ch)snacken, swv.; raastern, swv. discutir, swv., Beamt, pl. -en/Ld von't Amt funcionario, m., bedachtsaam; vrsichtig cuidadoso,a, adj., Bedelee/Beddelee/-Iie mendiga, f. bedeln; beddeln, swv.; fechten, swv.; snurren, swv.; prachern, swv. mendigar, swv., beden (k beed, du bttst, he btt, wi beed/beden; k bood/bdd; baden) ofrecer, stv., beden; de Hannen folen/ foolden, swv. rezar, swv., bedenen; (sik) opdoon, stv.; tolangen, swv. atender, swv., bedenken, stv.; reken, swv.; dor reek k nix op considerar, swv.,

27

bedenken; bereken, swv.; tellen, swv. reflexionar, stv., Beding(en), m. / n., pl. -en el servicio, m., bedoon, stv. tratar, swv., Bedrag, pl. -drg suma, m., bedrapen/-drepen; anbelangen, swv.; dat geiht di an en cuanto a, stv., bedregen; ansmeren, swv,; he hett mi ver't Ohr haut engaar, stv., bedregen; kosten/ksten, swv.; gellen, swv. ascender, stv., bedregen; sik benehmen; sik tieren, swv.; dor muttst du di na hebben comportarse, stv., Bedreger, pl. -s; Halsafsnieder, m., pl. -s; he is es falschen Hund; Spitzboof, m., pl. -boven; Swientrecker, m., pl, -s estafador, m., Bedrief, pl. -ven; he hett dree empresa, m., bedrieven; dorop ut sien dirigir, stv., bedrinken; sik besupen, stv.; sik besevern, swv.; sik afbuddeln, swv.; sik besudeln/bedsen, swv.; sik (enen) andunen, swv.; he hett enen ver'n Drst drunken / sik enen achter de Binn gaten / sik dchtig enen inschenkt / sik enen oppackt emborracharse, stv. bedrippst/bedreppst/bedrppelt/bedibbert; daal-/ sluck-/-sluukohrig; slurig; armsinns abatido, a, adj., bedrohen/-drauhen; bang maken, swv. amenazar,swv., bedrvt; druus; bregenklterig melanclico, a, adj., bedrven betrbt, adj., bedrvt; bedeppert afligir, swv., Bedrug/-drog; Bedregeree/ -rie, f; Swinnel, m. engao, m., Bedden, n.; he weet wat en significado, m., bedden; op sik hebben; wat sall dat heten significar, swv.,

beduren/-duurn, swv.; leed doon, stv. arrepentirse, swv., beduren; beklagen, swv.; leed doon, stv. lamentar, swv., bedse(I)n, swv.; benseln/-nsseln, swv.; bedoven, swv. anestesiar, swv., bedusen/-dsen/-dseln/-dssen/-dsseln, swv. drogarse, swv., Beed, pl. Beden; Bidd, f., pl. Bidden favor, m., Beek , m. / f, pl. Beken arroyo, m., Been, pl. Been, -s, Benen; Beenwark(s), n. pierna, n., Beenhuus, n., pl. -hs depsito de cadveres, m, Beer, pl. -en pera, f. Beer/Beer/Beir; Ltt un Ltt cerveza, f., beeschfarvig; beescherig beige, adj., Beest, n. / m., pl. -er/-ers/-en bestia, f, Beest, n., pl. -er, Racker, m., pl. -s miserable, m., Beest, pl. -en, -er(s) animal, m., beestig animal, adj., beestig/beesterlich; klotzig/ klutzig; groff brutal, adj., Beet, pl. Beten mordisco, m., beetsch mordedor, adj., beetsch; borig; grantig; en bitterbse Kll furioso, a, adj., befaten; bemengen, swv.; afgeven, stv. dedicarse, swv., Befehl, pl. -en; Order/Order, f., pl. -s; Anwiesen, f., pl. - orden, f., befehlen(k hefehl, du befehlst, he befehlt, wi befehlt/ befehlen) ordenar, stv.,

28

befrdern/-fddern; transporteren, swv.; henschaffen, swv. transportar, swv., befreen; utbreken, stv.; rutrieten, stv.; rutklauwarken, swv. liberar, swv., befummeln, swv.; fhlen, SWV. palpar, swv., Befund resultado, m., begaeng corriente, adj., begang(en) corriente, adj., begehren; geren, swv.; desear, swv., begeven, stv.; gebren, swv. suceder, swv., begeven; scheen, stv. (dat scht; dat schach; dat is scheen); passeern, swv.; todregen, stv. desplazarse, stv., Begevenheit, f., pl. -en; Begeefnis, n., pl. -sen; Spillwark, n., pl. -en suceso, m., begraven; beerdigen, swv.; bekleien, swv.; inkuhlen, swv.; to Eer(d) bringen, stv.; se keem Unner de Eerd enterrar, stv., begriepen, stv.; spitzkriegen, stv.; he is nu dorachterkamen comprender, begriepen, stv.; spitzkriegen, stv.; he is nu dorachterkamen entender, swv., begriepen; klook kriegen, stv. comprender, stv., begriesmulen, swv.; beswinneln, swv.; begaunern, swv.; ansmeren/-smeern, swv. mentir, swv., Begriff/Begreep, pl. -e/ grepen concepto begrten; de Daagstiet beden, stv. saludar, swv., Behagen; Weel, f. / m.; se hett so recht ehr Weel placer, m., behanneln; nehmen, stv.; den muttst du blots richtig nehmen tratar, swv., beheespeest;besttt; verstrt/strt; vejaagt; verbaast consternado, a, adj Behelp/-hlp, pl. -s apoyo, m.,

behden; (be)wohren, swv.; oppassen, svvv. proteger, swv., beholen/hollen; bewohren, swv. conservar, stv. Behr(d), pl. -den; Amt n., pl. Aemter autoridad, f, behveln; bestten, cepillar, swv., beid/beide ambos,as, num., beielen; sik spoden, swv.; topedden, swv.; to-/gau maken, swv. apresurarse, swv., bekannt; he is so bekannt as de bunte Hund; knnig; dat sall nich knnig warrn conocidos, adj., Bekannte, pl. n conocido, m., bekennen, swv.; ingestahn, stv.; Hals geven, stv. reconocer, stv., Bekenntnis, pl. -en; Utsaag, pl. -sagen reconocimiento, m., Beker, pl. -s; Muck, m. / f., pl. -en taza, f., Beker, pl. -s; Muck, m., pl. -en vaso, m., bekieken, stv.; ansehn, stv.; swv.; belackschauen, swv. observar, swv., bekieken, stv.; op'n Kieker/Streek hebben observar, swv., beklagen; bejammern, swv lamentar, swv., belaemrnern, swv.; tribbeleren/-Ieern, swv.; de Jung kunn enen bs tribbeleren importunar, swv., Beleevnis, pl. -sen; Stck, n., pl. -en, -er; dat weer di villicht en Stck experiencia, f., beleven; dat schallst woll noch wieswarrn experimentar, swv., beluren/beluurn, swv.; (be-)Iuustern, swv. observar, swv., bellen, klaffen, blaffen, swv.; bleken, swv.; chen, swv.; jiffeln, swv. ladrar, swv., bemarken; faststellen, swv.; wies warrn, stv.; in de Knn kriegen, stv. notar, swv.,

29

bemodern/-muddern; (be)klucken, swv.; rmhden, swv.; se kluckert uemmer mit dat Ltt rm sobreproteger, swv., bemten; drapen/drepen; in de Mt kamen, stv. encontrar, swv., benaut; beklummen/ -klommen/-klummt; he is beklummen m't Hart angustioso,a, adj., Benehmen; Maneren/ Maneern, pl.; Tier, f. / n.; de Deern hett en goot Tier comportamiento, m., benehmen; sik hebben; sik tieren, swv.; sik schicken, swv.; (sik) beren/bieren, swv.; he gng maechtig tokehr portarse, stv., benevelt; nsselig mareado,a, adj., Bengel, pl. -s; Snsel, M., pl. -s; Slks, m., pl. -e pcaro, m., benmen, swv.; heten, stv.; seggen wo dat heet nombrar, stv., bensst/benuesst/bensselt: dsig/dsig; swiemelig; swinnelig anestesiado, a, adj., Benzin; Spriet, m. gasolina, f., beoordelen, swv.; mekeln swv.; kreteln/kreten, swv.; he mss dor uemmer sienen Semp dortogeven criticar, swv., Beoordeler, m., pl. -s crtico, m., bereden; besnacken, swv.; bedibbern, swv.; dat wllt wi in Roh bekakeln platicar, bereken calcular, swv., Bereken, f. / n., pl. -s; Reken, f., pl. -s clculo, m, Bericht, pl. -en; Bott, n. exposicin, f., berichten; vertellen, swv.; Bott geven, stv.; todregen, stv. relatar, swv., beropen; Bescheed geven, stv. designar, stv., besabbeln, swv.; (wat) vrsnacken, swv.; bekren, swv. convencer, swv., bescheden; trchhllern/-hollern; eenfach modesto, a,adj.,

Bescheed, m. / n.; Bescheed doon informacin, f., Bescheed, m. /n., pl. -schede(n) informacin, f., Bescheed, m.; Anseggen, n; Bericht, m. snacksk/prootsk ; comunicacin, f., Beschrieven; Verkloren, n. descripcin, f., besetten; innehmen, stv. ocupar, swv., besichtigen, swv.; visenteren/-teern, swv.; besehn, stv. observar, swv., Besinnen, n.; Bedacht, m.; Menen, reflexin, f., Besinnen, n.; Benll, m. / n. sentido, m, Besitt; Goot/Gaut, n.; Gewees, n.; Armwark, n.; k bn hier op mien egen Armwark propiedad, f., Beslag, m. / n., pl. -slg herrajes, m., beslagen/-slaan; anlopen, stv.; de Gaveln weern anlopen empaarse, stv., beslagnahmen, swv.; intehn/trecken, stv; beslagnahmen; rickererenlreern, swv.; schtten, swv. confiscar, swv., beslapen; he hett de Deern beslapen hacer el amor, stv., besluten; afspreken, stv.; afsnacken, swv.; afmaken, swv. decidir, stv., besmeren/-smeern; he hett sien Broot mit Honnig besmeert; ensuciar, swv., besnacken/-seggen, (enen) rmkriegen, stv.; dat hebbt se em anschnnt convencer, swv., besnieden; scheren, stv.; snedeln/sneteln, swv. recortar, stv., besken; in-/Iank-/vrbikieken, stv.; kiek mal bi mi lank visitar, swv., Besk; Stippvisiet, f. visita, m., besorgen, swv. procurar, swv., besorgen; be-/anschaffen conseguir, swv.,

30

bespreken; besnacken, swv.; dr(ch) kalennern, swv.; bekakeln, swv.; bepraten, swv., dr(ch)kauen, swv. discutir, stv., Bessen, pl. -s; Bessem, m., pl. -s; Schrubber, m., pl. -s escoba, f., Bessensteel/-sthl, pl. -s mango, m., bestaennig; uemmer (wedder) constante, adj., bestahn; he steiht op sien Stck existir, stv., Bestick, m. / n. cubierto, n., bestimmen; fastsetten, swv.; he hett dat so fastsett definir, swv., bestrafen; bi de Bx kriegen, stv. castigar, swv., besweerlich; lastig; leeg; suur molesto, a, adj., besweren; sik besweren, swv.; sik beklagen, swv. cargar, swv., beswiemelt; bensselt inconsciente, adj., betahlen; berappen, swv. ; nu rg man mal den Dumen pagar, swv.; betehmen; dwingen, stv. domesticar, swv., beteken/beliekteken, swv.; du muttst dat kenntlich maken marcar, swv., beteken; numen, swv. marcar, swv., Betem; Betemis, f. mejora, f, beten/bitten/ beetjen; en ltten Tick/Tuck; en Spier un poco, num., beter/(ge)sund warrn, stv. curarse, swv., beter/better; he ward beter mejor, betern; sik kamen, stv. mejorar, swv., bether/bither; betlang/bitlang; betherto/bitherto hasta ahora, adv., Bett, pl. -en; Puuch, f., pl. -en; cama, n., betwieveln; dat glv k nich so recht dudar de, swv.

beven/bevern; schudern/ schuddern, swv.; bibbem/bubbern, swv. temblar, swv., Bever, pl. -s, -n castor, m., bevern; sloddern/sluddern, swv.; bubbern/bibbern, swv.; schuddern/schudern, swv.; swabbeln, swv., trillen, swv.; devern temblar, swv., bewarven, swv.; vrstellig warrn, stv. presentarse, stv., beweeglich; munter mvil, adj., beweeglich; quick; henig; de Ool is noch bannig benig mvil, adj., beweerten; trakteren/trakteern, swv. evaluar, swv., Bewegen, n.; movimiento, m., bewegen; reppen/rippen, swv.; rgen, swv.; he rippt un rgt sik nich mover, swv.; Bewies, pl. -en prueba, f., bewiesen, swv. demostrar, stv., bewohren; (be)hden, swv.; in Verbirr nehmen, stv. proteger, swv., bewunnern; wunnerwarken, swv.; beswgen, swv. administrar, swv., bi(ee)nanner/bi'nanner; een bi'n anner; tosamen juntos, adv., bi-/infallen intervenir, stv., bi-/todregen participar, stv., bi; uem un bi; so wat (bi); bi - rm; halfweeg(s); he is an de Kant fftig aproximado, a, adv., bian; biher; bito; blangen-/ neffenbi/-her; bilpig accesoriamente, adv., bibehol(I)en; blieven bi, stv. mantener, stv., Bibel; pl -n Schrift, f; Gotts Woort, n. biblia, f, Bick, f., pl. -en; se gungen dat les mit de Bick an pico, m.,

31

Bick-/Kroonsbeer, pl. -beren/-beern arndano, m., Bicht; k will em mal de Bicht verhren confesin, f, bichten, bekennen,swv. confesar, swv., Bidrag, pl. -drug participacin, f., Biel, pl. -en; he maakt en Gesicht as wenn he en Biel funnen harr hacha, f., Biesteree/- ie/ Biesternis;Verbaastheit, f.; Rabuus, f. confusin, f., bieten (k biet, du bittst, he bitt; k beet; beten); gnaue(I)n, swv. morder, stv., Bifall; dat geev k Bifall aplauso, m., Bilaad, f., pl. -laden anaquel, m., Bild, pl. Biller(s); Beld, n., pl. Beller; Tafelree, n., pl. -s; Schilleraats/-raatj/-raasch/ Schlraats, n., pl. -en cuadro, m., bilpig; quantswies; bi Weeg lang; bilang(s); blangenbi incidental, adv./adj., billen; wat tolehren, swv. formar, swv., billig barato, adj., binah; meist; dicht (bi); op en hangen/nauen Hoor; binaaben; schier, dat harr k schier vergeten casi, adv., binden atar, vt., Binn, pl. -en venda, f., binnen (k binn, du binnst, he binnt, wi binnt/binnen; k bunn/bnn, du bunnst/bnnst; bunnen); tdern/tdeln, swv. atar, stv., binnen; binnersiets dentro, adv., binnen; dentro, adv./praep., binnen; in dentro de, adv., Binnenstadt; Stadt; de City is avends doot centro, m., Binner, m., pl.-s; Halsbinn, f., pl. -en; Slips, m., pl. -en corbata, f.,

BIt, pl. Blden/Blten; Blssem, f., pl. -s; Bloom, pl. Blomen/Blm/BImer flor, f., bislapen dormir juntos, stv., Bislaper/-slaeper, pl. -s amante, m., Bismack gustillo, m., Bispill/-spell/-speel; pl. -en/-en/-spelen; Vergliek, m., pl. -en; k will mal en Vergliek maken ejemplo, m., bistahn; helpen/hlpen, stv. ayudar, stv., bistrn; bischeten, stv.; tostrn, swv. togeven stv. contribuir, swv., bit/bet; hento hasta, praep./konj., bitreeken/tehn; haal ehr man ok mit ran consultar, stv., Bitt, n., pl. -en; Thnwark(s), n., pl. -en dentadura, f., bitter amargo, a, adj., bitter, k luur mit Smatten op di sensible,a, adj., Blaam, m.; Schann, f. vergenza, f., Blaas, pl. Blasen; Quees, pl. Quesen burbuja, f. Blaasbalg, pl. -en; Pster/ Frpster, m,, pl, -s fuelle, m., Blackputt/-pott, M., pl. -Ptt/-Ptt tintero, m., blaedern/bladen hojear, blameern, swv. avergonzar, swv., blameren/blameern, swv. descubrir, swv., blangenbi; bilang(s); bian/ to; bisiet; vrbi junto a, adv., blankschren/schrn, swv.; gniedeln, swv.; Glanz geven, stv. pulir, swv., blarren; drinse(I)n, swv. chillar, swv., blasen; ponsten/pstern, swv. soplar, swv,, Blatt, pl. Blader/BIder/Bld hoja, f.,

32

Blatt/Narichten-/Tiedenblatt, n., pl. -blaeder/-bl(d); Zeitung, f., pl. -en periodico, m, blau; blaag; de blage Tweern azul, adj., bleek warm; he verschtt de Klr palidecer, stv., bleek; nsterbleek; wittschen plido, a, adj., bleisterig/bleusterig/blsterig; grall; wat hett se fr gralle Ogen brilloso, a, adj., bleken decolorar, swv., Blick lmina, f., Blick/Bleek/Bleck, n., pl. -en; arriate, m., blickern laminado, a, adj., Blickfatt, n., pl. -faten/-fatens/-ft/-ft escudilla, f., Blicksmitt/-sleger, pl. -s/-smidden/-s fontanero, a, mf., blied; glau; hgig/hglich alegre, adj., Bliedheit/-schop/-skup; Hgen, n. alegra, f., blinken/plinken; blinkern/ blenkern, swv.; tinkeln, swv. brillar, swv., blinkern/blenkem; gluusterig; glei; glu; blitzblank resplandeciente, adj., blinkern/blenkern, swv.; glemen/glemern, swv.; glimmern/ glinstern, swv.; schienen, swv.; gleien/glen; swv. brillar, swv., Blitz, pl. -en; Blix, pl. -en rayo, m., blitzen; Ieien, swv.; dat leit al en ganze Tiet brillar, swv. Block/Bluck, pl. BIck/Blck; bloque, m., blden sangrar, swv., bldig, blderg sangrado, a, adj., blhen/bleihen/bloien; blmen, swv.; wenn de Linnenbm blmt florecer, swv., Blomenpott, pl. -ptt; Kruutpott, m., pl. -ptt maceta, f.,

blond rubio, a, adj., bld; doof estpido, adj., Bloot sangre, f., bloot; boor; kahl; naakt descubierto, a, adj., blots; alleen slo, adv., Bluus, pl. Blusen blusa, f., Bo(r)st/Boss, pl. B(r)st/Bss; seno, m, B(r)st/Bss, pl. -en/Bssen; Schrubber, m., pl. -s cepillo, m., b(r)sten/bssen cepillar, swv., Bo/Bu; Bowark, n., pl. -en construccin, m., Bo-/Bumeister, pl. -s arquitecto, m., Bock/Buck, pl. Bck/Bck macho, m., Bodden/Borden/Born; dor wasst nix de Bodden is to grannig suelo, m., boen, buen, bugen montar, swv., Bgel- /Striekbrett, pl. -breder tabla de planchar, n., Bgel, pl. -s percha, f., Bgeliesen, pl. -s; Striekiesen, pl. -, -s plancha, f., bgeln; gniedeln, swv. planchar, bgen, bucken, swv.; bkken, swv.; duken/duuknacken, swv. plegarse, bgen, swv. doblar, stv., Bohn, pl. -en; Duffbohnen frijol, m, Bohr, m. / n., pl. -en; Druuf, f., pl. broca, f., bohren; purren, swv.; se purrt na agujerar, swv., Bkeree/-rie, pl. -n; Biblioteck, pl. -teken biblioteca, f,

33

bolen, swv.; verganten, swv.; veraukschoneren/-neern, swv.; dat kmmt op'n Bott/nner'n Hamer subastar, swv., Bolten, m. / n., pl. -s; Lns, f., pl. -en; Sticken, m., pl. -s; Splint, m., pl. -en perno, m., Bollwark, n., pl. -en muelle, m., Bood, f., PI. Boden cabaa, Bg/Bgde, pl. Bgen/ Bgden; Krmm, f., pl. -en; en goden Weg m hett keen Krmm curva, f. bgsch; smeetsch; smiedig flexible, adj., Book, pl. Bken haya, f, Book, pl. Bker, Smker, m., pl. -s; Scharteek, f., pl. -teken libro, m., Bookfink, pl. -en pinzn, m., Bookfhren, n.; Book/ Bker fhren, swv. contabilidad, L, Bookholler, pl. - contable, m., Bookstaav, pl. -staven letra, f., bookstaberen/-beern deletrear, swv., Boom, pl. Bm/Bmer rbol, m., boom-/doot-/plackendoot-/dodenstill calmado, a,adj., Bn, pl. -s desvn, m., Bn, pl. -s; Deek, techo, m, boor manifiesto,a, adj./adv., Br, pl. Bren camilla, f., Boor, pl. Boren oso, m., Boord/Buurd, m. / n., pl. -en, Brder; Stellaasch, f. / n., pl. -en bordo, m., Boort, pl. -en barba, f., bs; eisch; biester; wat kickst du so biester ut abominable, adj.,

bs; fnsch; leeg; dat,s en legen Kraam malo, a, adj., booshaftig; veniensch; tcksch malvado, a, adj., Boot, f / n., pl. Bt lancha, f., bren/an-/hoochbren, swv.; wuppen, swv. levantar, stv., boren/boom; he is en tagenboren Bremer nacido, a, adj., Borg, pl. -en castillo, m, Brg, pl. -en fiador, m., brgen; graad-/instahn (fr), stv. responder de, swv., Brgschop, pl. -schoppen garanta, f, brig/brtig; boren/boorn nativo, a, adj., Bork, pl. -en cscara, f., Bork, pl. -en; Rinn, f, pl. -en corteza, f. Brn/Brm, f., pl. -s; Brnstell/-steed, f., pl. -en/-steden hocico, m., Brs, pl. -en; bi uns is de Meieree de Brs bolsa, f., Bossen/Bossem, n., pl. -s; Titt, m., pl. -en botn, m., Knoop, pl. Knp Bott, n.; he hett Bott kregen; Bescheed, m., pl. Beschede; Bskup, f., pl. -skuppen mensaje, m., Bott/Anbott/Angebott, pl. -en oferta, f., Botter mantequilla, f, Botter/Botterbroot, pl. -br(d) pan con mantequilla, m., Botterbloom, pl. -blomen rannculo, m., Botterlicker, m., pl. -s; Smmer-/Bottervagel, m., pl. -s; Fleerling, m., pl. -s mariposa, f., Bvelst/Bverst, f., pl. -en; Vrsittersch(e), f., pl. -en jefa, f.,

34

Bverst /Buevelst/Oebberst, pl. -en; Haupt, n.; Baas, m., pl. Basen supremo, a, m. / f. / n., Braam; Bent/Bentgras/Beent, m./n. genista, f., Braden, pl. -s asado, m., braden, swv.; smoren, swv. asar, stv., braesig/brsig; blsterig mejilla, adj., Brand, pl. Braenn; Fr, n., pl. - incendio, m., Brand-/Brannwien; Snaps, m., pl. -Snaps; en Buddel Sluck aguardiente, m., Brand; dat snd machtige Brekers ht oleaje, m., brannig/bramstig; sangelig; snirrig difcil, adj., Bree/Brie; pur, M., Breed, pl. Breden ancho, m, Breef, pl. Breven carta, f., Breefdrager/-baad, pl. -s, -baden cartero, m., breekhaft; breeklich; spillerig; schr; sprock; mr frgil, adj., Breekstang/-iesen, f./n., pl. -en/-; Kohfoot, m., pl. -ft palanca, f, breet amplio, a, adj., breetmaken, swv. descansar, swv., Bregen, m. cerebro, m., Bregen, m.; Grtt cerebro, m., breken (k breek, du brickst, he brickt, wi breekt/breken romper, stv., breken; speen/spien/spiegen, stv. vomitar, stv., Breker, pl. -s golpe de mar, m., Brems/Brms, pl. -en freno, m, bremsen; stoppen, swv.; trnen, swv.; he kann sik nich trnen frenar, swv., brennen, swv.; fluschen, swv.; blkern, swv.; (dolor) schrienen, swv. arder, stv.,

Brennettel, pl. -n; Katernettel, f., pl. -n; Nettelkruut, n. ortiga, f., Brett, pl. Bree(d), Breder; Sahl, f., pl. -en; Boll, f., pl. -en tablero, m., Bries, pl. -en brisa, f., Brill/Brell, pl. -en; Gltis, (pl.) gafas, f., bringen (k bring, du bringst, he bringt, wi bringt/bringen; k brch/broch; brcht/brocht) llevar, Brink/Blink, m. pl. en; Buur(n)knll, m. pl. -en plaza, m., Britsch, pl. -en plataforma, f., Brocken, pl. -s; Trumm, m., pl. -s; Klt, m., pl. Klten trozo, m., Broder/Broer/Bruer/, pl. Brder/-s/-s; Brr/Brrmann, m., pl. -(s)/-s hermano, m., broen/bruen Broder-/Ssterkind/-deern/ -dochter, n./n./f./f., pl. -kinner/-s/-dchter sobrina, f, Broder-/Ssterkind/-jung sobrino, m., Brgam/Brgam novio, m., Brh, pl. -en; Fleeschsupp, f., pl. caldo, m, Brk, f; dat kost dree Daler Brk; Straaf, f, pl. Strafen multa, f., Brook, m. / n., pl. Brk; (quebrado) Brk, m., pl. Brken fractura, m., Broot, pl. Br(d); Stuten, m., pl. pan, m., Brch/Brck, pl. en; Steg, m. / n., pl. Steeg puente, m., bruddeln, swv.; wellen, swv. burbujear, swv., brden, swv.; zen/tzen, swv.; foppen/fuppen, swv.; schuckem, swv.; ik Iaat mi nich frn Narren holen/vernarren hebben/fr den Griesen bruken burlar, swv., brden, swv.; zen/tzen. swv.; uutzen, swv.; foppen, swv.; nkeln /keln, swv. embromar, swv.

35

bruken; anwennen usar, vt., bruken; ndig hebben acostumbrar, swv., brullen/brllen, swv.; roren, swv.; schreen/schrien/schrie, stv. gritar, swv., Brummel-/Brommel-/ Brammelbeer, pl. -beren/-beern zarzamora, f., brummen; gnurren/gnorren, swv.; snurren, swv. gruir, swv., Brummksellkrsel, pl. -S pirinola, f., brummsch; brummbastig; gnadderig; gnarrig; bramboorsch gruido, a, adj., Brumrnel-/Brom- arbusto de zarzamora, m., brusen; rusen, swv.; buten ruust de Wind correr, swv., Bruuk/Gebruuk uso, m., Bruuk/Gebruuk, m.; Mood, f.; dat is hier begang costumbre, f., Bruuk/Gebruuk; dat is hier keen Wies; dat is dor begang costumbre, f., bruukbor; doegen, swv.; he is to bruken/he kann dat indicado, adj., bruun; brummelbruun marrn, adj., Bruus/Bruuswater, f./n. agua mineral, m., Bruut, pl. Bruten(s), Brd novia, f., Bu-/Boarbeiter, m., pl. -s/ Bold/Buld obrero, m., bcken/bucken, swv.; he maakt en Dener inclinarse, swv., bcken/bucken; sik duken, swv. inclinarse, swv., buchen; indregen, stv.; to Book bringen reservar, swv., Bucht/Bocht, pl. -en baha, f., Buddel/Boddel, m./f., pl. -s, -n; Pull/Pll, f, pl. -en botella, f.,

Bdel, pl. -s; Pt, f., pl. Pten bolsa, f., bugseren/-seern meter, swv., Blg/Bulg, f., pl. -en; Wagg, f., pl. ola, f., bulterig; bargig; dor geiht dat op un daal montaoso, a, adj., Bull, m., pl. -en toro, m., Bull, pl. -en toro, m., Bulldogg, pl. -en; Bullenbieter, m., pl. -s buldog, m., Bullem/Gebuller(s), n.; Larm, m. fragor, m., Bumann, pl. -s; nu bn k de Bumann; Lege, m., pl. -n malo, m., Bummel; Swu(u)tsch, m. paseo, m., Bummelee/-Iie; Ndelee/lie, f.; Trdelee/-Iie, f. morosidad, f, bummeln/bammeln; klunkern, swv. balancear, swv., bummeln; trdeln; nlen /ndeln, swv.; deudeln, swv.; swieren, swv.; buseln, swv. callejear, swv Bund, m. / n., pl. Bnn; Bnd, n., pl. Bnnen; Schoof, n., Schv manojo, m., Bund, m., pl. Bnn alianza, f., Bunker, pl. -, -s refugio, m., Bnnel, pl. -s; Pack, n., pl. -, -s; Packen, n., pl. -, -s; Quandel/Quannel/ Quanjer, m. , pl. -s; kannst dien Quannel snren mazo, m., Burss, pl. -en; Knevel, pl. joven, m., Busch, m. / n., pl. Bsch bosque, m., Busch, m. / n., pl. Bsch, Bscher arbusto, m., Busch, m./n., pl. Bsch; Buschwark(s), n., pl. -en matorral, m., Bss, pl. Bssen lata, f., Bss, pl. Bssen; Asch/Nasch, f, pl. -en; Ascher/Naschen, f./n., pl. -s, - lata, f., Bussen/Bossen/Bossern, m. / n., pl. -s pecho, m.,

36

buten fuera, adv., bten/btern capturar, swv., Buuk, pl. Bk; Pans vientre, m., Buul, f., pl. Bulen(s); Swulst, f., pl. -en; Quaddel, f., pl. -n; Hull, m., pl. -en hinchazn, f., Buul, pl. Bulen(s); Knubben, m., pl. -s; Dell, f., pl. -en; Swulst, f. / n., pl. -en; Puch, f., pl. -en hinchazn, m., Buur(n)hoff; Hoffsteed f., pl. -steden; Buurnsteed /-stell, f., pl. -steden/ -stellen; Hoff, m., pl. Hv finca, f., Bt; Fang, m., pl. Fang(en) presa, f., Bx/Bx, f., pl. -en; Piep, f., pl. Piepen pantaln, m., Bxentasch, pl. -en; Sack, m., pl. Saeck; Fick, f., pl. -en bolsillo del pantaln, m.,

C

Charakter; Natuur, f, Oort, f. carcter, m., Cho(o)r, pl. Chr coro, m., Christ, pl. -en cristiano, m., Christ-/Wiehnachts-/ Dannenboom, pl. -bm rbol de navidad, m., Christmaand; m., Dezember, m. diciembre, m.,

D daaglang; Daag un Daag das enteros, adv., daagsver Dag/Daags ver/daagsver durante el da, adv., Daagstiet hora del da, f., daal-/raf-/rnnerfallen; daalsacken/ -klutschen, swv. caer, stv., Daal/Taal, pl. -s; Grund, m. / f., pl. Grnnen valle, m.,

daal-/tweipedden/padden,swv. pisar, stv., daalkamen, stv. alumbrar, stv., Daalslag, pl. -slg; Bank(e)rott, m. fracaso, m., daalwrgen; quosen, swv.; daalwrucken, swv. tragar, swv., Daam, pl. Damens mujer, f., dnsch dans, a adj., Daat/Taat, pl. Daten/Taten; dat hest du goot maakt accin, f., Dack, pl. -en, Daecker techo, m., Dackpann, pl. -en; Dacksteen, m., pl. -s teja, f., Dag, pl. Daag da, m., dagdglich; jeden Dag; Dag m Dag diario, a, adv., dagen; tosamenkamen, stv.; sitten, stv. celebrar una reunin, swv., Dagwarrn/-warden, n.; Ucht madrugada, f.., dallohrig; belemmert; duuksig deprimido, a, adj., dallohrig; duksig; belemmert; sliepsteerts/-steertig; bedrippst apocado, a, adj., Damm, pl. Daemm; Diek, m., pl. Dieken terrapln, m., Damp; Bradden, m.; Stoom, m. vapor, m., Damp; Bratten, m. vapor, m., dampen; daken, swv.; smoken, swv. vaporizar, swv., Dank agradecimiento, m., dankbor, k weet di Dank agradecido, a, adj., danken; Dank seggen, stv. meen't ok so agradecer, swv., Dann, pl. -en abeto, E, Dannen-/Wiehnachtsboom, pl. -bm pino, m., Danz, pl. Daenz baile, m.,

37

danzen; (enen) afpedden, swv.; hopsen, swv.; schunkeln, swv.; scherbeln, swv.; wippern, swv. tanzen, swv., Danzer/Daenzer, pl. -, -s bailador, m., Danzersch(e)/Daenzersch(e), pl. -en; Petra weer mien Danzbruut bailadora, f., Danzl m.; Danzfest, n.; Musik, f.; Danzvergngen, n baile, f.,. Danzlehrer/-meister/-mester, pl. -(s) Tanzlehrer, m., Darm, pl. -s, Daerm intestino, m., dat Finster steiht loos; schier-/Iiekut; he is liekut abierto, a, adj./adv., apen; dat heff k di (twee) lang un (twee) breet vertellt detallado, a, adv., dat is en Snn un Schann; dat is en Schann(e) weert indignado, a, adj./adv., dat is nich to aennern/ dor is nix bi to maken/dat mutt dor so vrlangs/dat mutt nu so gahn irrevocable, adv.; dat is nich to glven/dat gifft dat nich/dor kannst toveel kriegen/dat's en Snn un Schann inaudito, adj., dat ist nich to glven/ dor is jo dat Enn von weg/dat geiht mit'n Dvel/Dster to/dat is Igenhaftig to vertellen increble, adj., Daudroppen/-druppen/-drppen, pl. -s roco, m., dauen; dwessen, swv. derretirse, swv., de Groten; de groten/opwussen Ld adultos, m,pl., de la, art., de; wat de Buurvaagt is ... l, art., Deck, pl. Deken; Bn, pl. -s techo, f., decken tapar, swv., decken/be-/todecken tapar, swv., Decker/Dackdecker, pl. -S techador, m.,

Dech(t), pl. -en mecha, f., Deder, pl. -s; he hett dat maakt autor, m., dedig; driftig; he is uemmer in de Gangen activo, a, adj., Deef, pl. Deven; Gaudeef, m., pl. Gaudeven; de hett unegaal Finger(s) ladrn, m., Deeg masa, f., deegt; fast; seker estable, adj., Deekel, pl. -s; Stulp/Stlp, f., pl. -en; Dobbe, m., pl. -en tapa, f., Deel /Vrdeel, f., pl. Delen/-delen; Gang, m., pl. Gaeng pasillo, m., deelnehmen; mitmaken, swv.; wi wllt folgen participar, stv., deels/deelwies; to'n Deel en parte, adv., deelwies; to'n Deel parcial, adj., Deenst, pl. -en; de hett sien Deensten daan servicio, m., Deenstdeern/Deern, f., pl. -s criada, deenstlich; ven Deenst wegen oficial, adj., Deep(t)/Dp(t), f. / n., pl. en; Deepde/Dpde, f, pl. -n profundidad, f., deep; siet/sieg; de Swolken fleegt nu sieder abajo, a, adj., deepsinnig; deepdenkern/ -dinkern/-denkersch/-dinkersch concentrado, a, adj., Deert/Diert, pl. -en, -er(s); Beest/ Beist, n., pl. -en, -er-, Tier, n., pl. -en animal, m., degern; todegen; gaatlich; dchtig debido, a, adv., delen; schiften, swv.; dwelen/twelen, swv. partir, swv., delgen; afdregen, stv. saldar, swv., delschen/dolschen, swv.; he knapp mit de Pietsch restallar, swv. ,

38

demoedig humilde, adj., demoedigen; rnnermaken, swv.; in de Schiet pedden, swv. humillar, swv., Demokraat, pl. -kraten demcrata, m., Demoot humildad, f., dempen; stoven, swv. amortiguar (carro), swv., Demper/Damper, pl. -s olla de presin, m., Den den Moot nehmen desanimar, swv., denen servir, swv., Dener, pl. -(s) servidor, m., denken/dinken (k denk/ dink, du denkst/dinkst, he denkt/dinkt, wi denkt/denken/dinkt/dinken pensar, stv., Denkmaal, pl. -s; Munjement, n., pl. -en monumento, m., denn pues, konj. denn; denn kann'n di nich helpen despus, konj./adv., dennig/dannig; stevig fuerte, adj., deper maken, swv.; dpen/dppen, swv. excavar, swv., Deveree/-rie; f., pl. -n; robo, m., di, dik/dek t, pers. pron., di/dik/dek a ti, pers. pron., dick doon, stv.; sik kremmbosten, swv.; kroppen, swv. pavonearse, swv., Dick-/Dies-/Dwass-/Kiel-/ cabezn, m., Dick-/Settmelk leche cuajada, f., Dick-/Stiefkopp, pl. -kpp; Bucker, m., pl. -s; Egensinn, m., pl. -s terco, m., dick; quappendick; knppeldick; he is pummelig un punselig grueso, a, adj.,

Dickde f. dimetro, m., Dickde grosor, m, dickdonersch ostentoso, a, adj., dickfellig/-dreevsch/ -bastig; stuur; drook; he hett en rechten/goden Kehr-di-an-nix; adj., wrucksch; steenpttig/ -pttig; stuur; kaprietsch/kawarietsch/ kamberietsch terco, a, adj., dickfellig; deftig; butt; stuur insensible, adj./adv., dickfellig; he hett en goden Kehr-di-an-nix flemtico, a, adj., dicht; duun; pott-/puttdicht, dicht an dicht; stoppendicht denso, a, adj., dichten; rieme(I)n impermeabilizar, swv., dichten; verstoppen, swv.; dichtmaken, swv. tapar, swv., Dichter, m., pl. (s); Dichtersmann, m., pl. ld poeta, m., Dichterin/Dichtersch(e), pl. nen/-en; Dichtersfroo, f., pl. - ns poeta, f., diehen/diegen/degen, (ge)deen (k dieh/dieg/deeg du diggst, he diggt, wi diegt/deegt) crecer, vi., Diek, pl. -en dique, m., Diek, pl. -en; Brack, n., pl. -s; Pool, m., pl. -s, Polen, Pl entanque, m., dien; dien sien tu, poss. pron., diesig; dakig; smuddelig brumoso, a, adj., Diessel/Dissel, pl. -n tirn, m., Diestel/Diessel, m. / f., pl. -n; Stekel/Stickel, f., pl. -n cardo, m., Diktater, pl. -s dictador, m., Ding(s), pl. Dinger/Dingen; Dingerees, n. cosa, f., Dingsdag, pl. -daag martes, m., Dint(e); Black, n. tinta, f.,

39

direkt/direktemang; foorts; gliek(s); stupp(s) directo, a, adj./adv., direkt/direktemang; liek; drievens; he gung drievens op de Dr to directo, a,adj./adv., Disch, pl. -en; Tresen mesa, f., Dischdook, pl. -dker, Dweel, ., pl. Dwelen mantel, m., Discher, pl. -s; Knastenstter/Spnfreter, m., pl. -s (chistoso) carpintero, m., diskereren/-reern; besnacken, swv.; verhackstcken, swv. discutir, swv., Diskuschoon, pl. -schonen; Utspraak, f., pl. -spraken discusin, m., dit/dt; disse/dsse/dss esto,esta,este pron., dit-/dtmal esta vez, adv., D (r)st/Dss; Brand, m. sed, f., D(r)sch, pl. - bacalao, m., d(r)stig/dostig; he hett en drge Lebber sediento, a, adj., doch/dochen sin embargo, adv./konj., doch/dochen; liekers sin embargo, konj., doch/dochen; woll/wull; woll hett he dat seggt pero, adv., Dochter, pl. Dchter hija, f., Dode, pl. Doden muerto, a, m. / f., dodenstill/plackendootstill silencioso, a, adj., dgen; dat is nix wert valer, swv., Dogg, pl. -en dogo, m., Dokter, m., pl. -s; Knakenbreker, m., pl. -s (chistoso) mdico, m., Dokter, pl. -s doctor, m., domaals; do; dunn; dunntomaal/-maten antes, adv./koni., Donner(s)dag/Dnner(s)- jueves, m.,

Dood; Knakenmann, m.; Jan Klapperbeen, m. muerte, f., doof; bld sordo, a, adj., Dgnix, pl. -e(n); Slngel, m., pl. -s; Sloot, m., pl. Sloten; Sleef, m., pl. Sleven; Slpendriever, m., pl. -s haragn, m., Dgt, pl. -en virtud, f., Dook, pl. Dker, Laken, n., pl. -s; Stoff, m., pl. -en , . pao, m., Doom, pl. Domen catedral, f., doon (k do, du deist, he deit, wi doot/doon) hacer, stv., Doon(t); Drieven, n.; Weeswark, n. conducta, M., Dntje, n. / M.; pl. -s, -r; Vertellsel, n., pl. -s ancdota, f, Dp, pl. Dpen; Kinnelbeer, n. bautizo, m., Dpnaam, pl. -namen(s) nombre de pila, m., Dpnaam, pl. -s nombre de pila, m., Dr, pl. Dren; Groot-/Nerm-/ Missendr; Door/Duur, n., pl. Doren/Duren puerta, f., Door, pl. Doren; Poort, f., pl. -en; Schtt, n., pl. -en puerta, f., Door-/Dummheit, pl. -en; Narrenkraam, m. / n. idiotez, f., Doorn, pl. Drn; Stickel, m., pl. -n espina, m., Ds distraccin, f., doot slaan/slagen, stv.; doot maken, swv. matar, swv., doot/an de Siet maken,.swv.; afmurksen, swv.; bikant bringen, stv. matar, swv., doot; dodig; he is hen/dormit lank/ ern deit de Kopp nich mehr weh/he hett sienen Lepel opsteken muerto, a, adj., dootscheten matar a tiros, stv.,

40

Dootslaeger, pl. -s; Sladoot, m., pl. -s homicida, m., Dootslag homicidio, m., dpen/dopen bautizar, swv., Dopp, m., pl. Dpp yema del dedo, f., dor- /henstellen; berichten, swv.; in'n Te sien; he wiest wat vr presentar, dor fallt he op'n Buuk/ kriggt he keen Been an de Eer fracasar, swv., dr(ch)/ vun wat; woneem dr(ch) como, pron., dr(ch)-/begahn examinar, stv., dr(ch)dreih(e)n; to veel kriegen, stv. perder los nervios, swv., dr(ch)enanner mezclado, a, adv., Dr(ch)enanner, n., Kuddelmuddel, n. caos, m., dr(ch)enanner; wst catico, a, adj., Dr(ch)fall; Kackeree/-rie, f.; Schieteree/-rie, f.; Schetter, m.; Drchreis/-marsch, f./m. diarrea, f., Dr(ch)fohrt, pl. -en; Heck, f. / n., pl. -s paso, m , dr(ch)froren/ -klaamt; verklaamt congelado, a, adj., dr(ch)schecken checar, swv., dr(ch)setten; dr(ch)bieten, stv. imponer, swv., dr(ch)sichtig; kloor transparente, adj., dr(ch)slaan/-slagen atravesar, stv., dr(ch)snitt- medio, a, adj./ady., dr(ch)spreken; dr(ch)snacken, swv. discutir, stv., dr/drch/dorch por, praep./adv., dor; der/d'r all, adv., dorachter/-hinner detrs, adv., dorbi; he is bi to plgen junto a, adv.,

Dorchenanner/-eneen; Kuddelmuddel, m. / n.; Sneer- / Wusel-/ Wrusselkraam, m. / n. confusin, M., Dorchenanner/-eneen; Kuddelmuddel, m. / n.; Sneer-/Wusel-/ Wrusselkraam, m. / n. confusin, m., dorna; achterna; nahst(en) despus, adv., dorop; dor geev k nix op encima, adv./konj., Drp/Dorp, pl. Drpen/Dorpen/ Drper(s) pueblo, n., Drper, pl. -s; Drpsld (pl.) pueblerino, m., Drpsklock, f.; in'e (Drps)-Klock sien chisme, m., Drpstraat, pl. -straten calle principal, f., drteihn/dorteihn, darteihn/dtteihn/dotteihn trece, num., drtig/dortig/dartig/drottig/dottig treinta,num., dorto; dor bi; at passt dor bi con esto, adv., dortwschen; dormank; mank/middenmank en medio, adv., dorm; dorwegen; wegen dat por eso, konj. dorut; de ah, adv., dschen/drschen, swv.trillar, stv., Dscher; pl. -s; Schndscher, m., pl. -s; he fritt as'n Schndscher trilladora, f., Draak/Draken, pl. Draken/-s dragn, m., Dracht, pl. -en traje, m., draechtig/drachtig preado, a, adj., draengeln, swv., wrangeln, swv.; wltern, swv., schuven, stv.; draengen; drammen, swv.; dremmeln, swv.; wrangen, swv.; he wrang sik dr(ch) dat Lock empujar, swv., Draff/Draft; dat gung in'n Zukkeldraff trote, m., Draht, pl. Drht; Wier, f., alambre, m.,

41

drangneren/-neern, swv. drenar, swv., Drank/Gedraenk, m./n.; Sluck, m., pl. Slck bebida, f., Drank; veel Swien maakt duennen Drank presin, m., drapen/drepen (k draap/ dreep, du drppst/drippst, he drppt/drippt, wi draapt/drapen/dreept /drepen ; k dreep/droop/drp encontrar, stv., drapen/drepen encontrar, stv., drapen/drepen, stv.; dat geiht em an de Graden preocupar, drauhen/draugen amenazar, swv., draven; schockeln, swv.; zuckeln, swv. trotar, swv., dree tres, num., Dreeangel, pl. -n; he speelt Dreeangel un Trummel tringulo, m., Dreeangel, pl. -s tringulo, m., dreeduppelt triple, adj., dreeglich; unseker; spkig engaoso, a, adj., dreesiedig/-kantig triangulado, a, adj., dregen (k dreeg, du driggst, he driggt, wi dreegt /dregen; k droog/drg; dragen) llevar, stv., dregen (k dreeg, du druggst, he drggt, wi dreegt/dregen; k droog; dragen) engaar, stv., dreihen; krellen/krillen, swv.; he hett de Waag to kott krellt; spelen , swv.; dat Rad speelt girar, swv., Dreiher, m., pl. -, -s; Wrang, f., pl. -en manivela, f., dresseln, swv.; dreihen, swv. tornear, swv., Dressler, pl. -s; Dreiher/ Blockdreiher, m., pl. -s; Dreiher, pl. -s tornero, m., Driefhuus, pl. -hs/-hser invernadero, m.,

driest; ahn Bedenken inofensivo, a, adv., driest; drook; verwagen; risch atrevido, a, adj., drieven (k driev, du driffst, he drifft, wi drievt/drieven; k dreev; dreven); draengen, swv.; dremmeln, swv.; benstern/benschen, swv. estimular, stv., drievens; foorts; gliek(s); in'n Ogenblick geihst du dor ran inmediato, a, adj./adv., Driever, m., pl. -s; Breker, pl. -s; Sladoot, m., pl. -s; Sladerop, m., pl. -s temerario, m., Drift, m. / f. / n., pl. -en; Wassdoom, n.; Schten/Suchten, m. / n. instinto, m., dringen (k dring, du dringst, he dringt, wi dringt; k drng/drung; drungen) penetrar, stv., drinken (k drink, du drinkst, he drinkt, wi drinkt/drinken; k drnk/ drunk; drunken); slucken/sluken, swv. beber, stv., drippen/drppen/druppen/ droppen gotear, swv., Drockde, f.; Fixigkeit, f.; prisa, f., drgen secar, swv., Drhn, m., pl. -en; Beven, n. sacudida, f., drhnen; dunsen/dnsen, swv.; bullern, swv.; so as dat fallt so bullert dat rugir, swv., drhnig extenso, a, adj., drollig/drullig; putzig; ndlichlndelk cmico, a, adj., drmen; drsseln/drmmeln, swv.; dsen, swv ; k heff drmerig slaper soar, swv., Drmer/Drmert, pl. -s; Drm-/Drmelklaas/-bdel, m., pl. -klaasen/-s; Slaapmtz, f., pl. -en soador, m., drmerig; dummerig; dsig distrado, a, adj., drf; trist; lummerig; duff, de Spegel is duff turbio,a, adj., Drfnis; Verdreet, m. afliccin, f, drg; knaken-/ ktern-/knatterndrg; soor, dor gng en soren Wind seco,a, adj.,

42

Drgde, pl. -; Drgnis, f, pl. -sen aridez, f, Drgnis/Drgde sequedad, f., drook/drooksnutig; kievig; krtig; krott; swienplietsch; keit/ keut atrevido, a, adj., Drookheit; Patzigkeit, f.; Frechheit, f. descaro, m, Droom, pl. Drm sueo, m., Droossel/Draussel, pl. -n. tordo, m., drven enturbiar, swv., Druck/Nadruck; dt Book is en Nadruck insistencia, f., Druck; ut'n Druck kamen presin, f., drcken/drucken, swv.; printen/prenten, swv.; prenkeln, swv.; he schrifft as wenn't prenkelt is imprimir swv., drcken/drucken; knudeln/knuutschen, swv.; kniepen, stv.; de Schoh knippt gresig apretar, swv., Drcker, m., pl. -s; Bookdrcker, m., pl. -s impresor, m., Drugg, m., pl. -s; Bluff, M., pl. -s; dat weer en Ogenverbiennen engao, m., Drunk, m,/Drinken, n./Drinkels, n./Supen(d), n. bebida, f., Drunk, pl. Drnk; Soopje, n., pl. -s bebida, f., Drpp/Drppen/Druppen/ Droppen, pl. -(en)s gota, f., drppeln/drppeln; lecken, swv. gotear, swv., drppeln/druppeln; siepen/siepeln/siepern, swv. caer gotas, swv., drtt(e); de drtte Mann; se gngen slfdrtt tercero, a, num., Drttel, pl. - tercio, n., num., Druuv, pl. Druven uva, f, dubbeln/verdubbeln duplicar, swv., Dbel, pl. -s; Dopp, m. / n., pl. Dpp/Doppen taquete, m.,

ducha, f., Bruus; Bruuswater, n. dchtig; deegt; fix; dannig; en dannigen Bengel hbil, adj., dden; utleggen, swv.; rutlesen stv.; verkloren, SWV. interpretar, swv., duff sin brillo, adj., Dffer(t)/Duffert, pl. -s paloma, m., duken/dkern; dpen/dppen, swv. bucear, swv., Dker, pl. -s buceador, m., dull/splitter(n)dull; fuchtig; bramstig; brammig/brammerig; vergrellt/-grillt; en ltten Putt kaakt licht ver excitado, a, adj., dull; giftig; gramstig; granaatsch; fuchtig; bramstig; rebellsch furioso,a, adj., dull; grell; giftig; fuchtig; bramstig; gramstig; kasperaat/kaspraat; granaatsch; adderig; vergrellt; graam/ gramm; briemsch furioso, a, adj., dull; hellschen/hllschen; stark, abasig extravagante, adj., dllen/dullen; lieden, stv. tolerar, swv., dullhoorig/dullerhoor/ dullhoor; dullkoppt; he spiggt glieks Fr/ he puust glieks ut de Kapp/he is hastig un nitzig/he is glnig un gluupsch irascible, adj., Dullhuus prostimulo, m., dllig/dullig; liedsam tolerante, adj., Dullsk, f. rabia, f., Dumm-/Ds-/Trf-/ Grtt-/Piepen-/Schaapskopp, m., pl. -kpp estpido, m., dumm; dummerhaftig; tump(ig); en tumpigen Keerl; tffelig; bld; dsig/dsig; dtterig; doof; dmlich; wi hebbt woll en Brett vr'n Kopp tonto, a, adj., Dummheit, pl. -en; Narr(en)kraam, m. / n.; Dsigkeit, f.; Undgt, f. tontera, f,

43

dump; muffig; mulsterig; mulsterige Luft ht pesado, a, adj., Dmpel/Dpel, pl. -s; Diek, m., pl. -en; Pool, M., pl. -s/Polen/ Pl; Brack, n., pl. -s charca, f., dngen; Schiet seien, swv.; dat Land mutt opmesst warrn abonar, swv., dnn; spirrig; spittelig; spillerig; dat weer man en spillerige Gestalt delgado, a, adj., Dunner/Dnner/Donner/ trueno, m., dunnern/dnnern/donnern/dnnern; bullern, swv.; rummeln, swv.; wedern/weddern, swv.; gnetern, swv.; grummeln, swv.; de Engels speelt Kegeln tronar, swv., Duppel, pl. -s; Twissel/ Twiesel, f, pl. -s; Twieselohr bringt Glck duplicado, m., duppelt doble, adj., duren/duurn; wohren; dat wohrt nu al en Stnn durar, swv., Dusel, m.; Slump, m.; Slumpsglck, n. golpe de fortuna, m., dusend mil, num., dsig/dselig; ; bregenklterig; beswiemelt/swiemelig mareado,a, adj., Dutz, pl, - docena, f., Duum/Dumen, pl. -s; Diekerdriefmann, m., pl. en pulgar, m., duun embriagado, a, adj., Duun, pl. Dunen; Plm, f., pl. Plmen pulmn, f, Dn, pl. Dnen; Weihsand, m., pl. -sannen/-saennen duna, f., duun; besasen; rnnsteen-/kanonenduun; sprttenvull; pudelhagel-/blindhageldick; bensselt; bedmrnelt; bekrselt; besnapst; beswipst; blau/ he hett scheef Iaadt / sien Tung geiht op holten Tffeln borracho, a, adj.,

Duunheit; Duuntje, m.; Dunas, m. / n.; Kliester, m.; Glimmer, m.; Swiemel, m.; Dunitaet, f. (chistoso) embriaguez, f, Duuntje borrachera, f., dr; dat kost aver en Barg/ veel Geld caro, a, adj., Duur; op de Duur/mit de Tiet duracin, f., dr; opwennig caro, a, adj., duurhaftig; echt; de Farv is nich echt duradero, a, adj., dster/duuster tenebroso, a, adj., duuster/dster; nu ward dat tappendster oscuro, a, adj., dster/duuster; swart/pikkenswart/gneterswart; tappendster/ balken-/stickendster; dor weer keen Licht un keen Lcht oscuro, a, adj., Dsternis/Duusternis; Dstern/Duustern, n. oscuridad, f., dtlich maken, swv.; verkloren, swv. ilustrar, swv., dtlich; klipp un kloor inmoral, adj., dtsch alemn, ana, adj., Dtschland Alemania, f., Duuv/Tttelduuv, pl. Duven/ -duven paloma, f., Dvel, pl. -s; Deuker/Deuster, m., pl. -s; Decksel, m., pl. -s; Musche Blix/Urjahn, m. diablo, m., Dvelee/-Iie, pl. -n; Dvelskneep, pl. - diablura, f., Dvelsch(e), pl. -en diabla, f., dvelsch; dat geiht mit den Dvel to diablico, a, adj., dwall; de is dwall un dwatsch; se weer ganz willern; tterig; biester; dor geihst du biester loco, a, adj., Dwang presin, f.,

44

Dwarg, pl. -en, -s; nner enano, m., Dweer- /Queeskopp, pl. -kpp; Dweerknppel, m., pl. pensador, m., dweer/verdweer; dwars/dwass/verdwars/verdwass transversal, adj./adv., Dweerholt, pl.-hlter, Sootswank, m., pl. swaenk travesao, m., dweren; krzen; he nimmt sik in'n Arm cruzar, swv., dwingen, stv.; blatschen, swv.; he kann de Arbeit blatschen superar, swv., dwingen, stv.; in de Knee -/ verkriegen, stv. vencer, swv., dwingen; obligar, stv.,

E Ebb, pl. -en; fallen/sied Water marea baja, f, Ecker/Eckel, f, pl. -s hayuco, m, echt; rein; puur verdadero, a, adj., eddel precioso, a, adj., Eed/Eid, pl. Eden/Eiden juramento, m., Eek, pl. Eken; Eekboom/Eckerboom, m., pl. -bm encina, f, een achterenanner/ naenanner uno detrs de otro, adv., een mit'n anner; tosamen; tohoop juntos, as, adv., een uno, num., eenfach; ring; slicht/slichtweg; de gemene Mann eenfooldig; ahnweten tutig/tuntig/tuntelig; dsig ingenioso, a, adj., eensam; allenig; he wahnt solo, a, adj., Eensamkeit; Alleensien, n. soledad, f., eentnig; langwielig montono, a, adj.,

eenzig; eemsig/eemstig nico, a, adj., Eer(d)/Ier(d); de meiste Arbeit is an de Eer suelo, m., Eer(d)-/Ierdbeer, pl. -en; wat hebbt de Eerdbeeren ht gullen fresa, f., Eer(d)kruup/-kruper/-krper/-kreper/-Iper, m., pl. -s lagartija, f., Eerdbeven, pl. -s terremoto, m., Eerdmanntje, m., pl. -s; Wichtken, n., pl. -s gnomo, m., eernst/iemst; eernsthaftig/ -lich; eernstelk serio, a, adj., Eernst/lernst seriedad, f., eerst; toeerst; eerstmal; dat's noog frn eersten Anprall primeramente, adv., egaal/eengaal/energaal igual, adj., egen(t)lich; egens verdadero, adj./adv., egen; besnner(s)/-sonners(s) propio, a, adj., egen; knen apropiarse, swv., Egendoom; Egen, n.; wat enen tohrt; Mien un Dien, n. propiedad, m., egenoordig; snaaksch; gediegen; dat is en gediegen Minsch raro, a, adj., Egenoort, pl. -en; Wies, f, pl. -en; jeedeen Land hett sien Wies caracterstica, f., egens; extra; propsito, ady., Egensinn; Will nich is Egensinn capricho, m., egensinnig/-kppsch; stiefkppig/-kppsch/-gnickig; wedderhorig/-bstig/-deegsch caprichoso, a, adj., Eh(e), pl. Ehen matrimonio, m., Ehr, pl. -en; dat is em to na honor, m, ehr/eher/ehrder/eder; ehrdem; vrher; frher antes, adv./priip.,

45

ehr/ehrder / ehr dat; vr; vr he gng antes que, adv./prp., ehrlich; graadto; reell/rejell sincero, a, adj., einerlei; liekerveel; dat is mi schietegal igual, adv., Eiter/Etter m. / n.; Eek; wat hest du fr Eek in de Ogen pus, m., Ekel; k heff en Ekel vr Stoff asco, m., ekelhaft; gresig horrible, adj., ekelhaftig/eklig; fies asqueroso, a, adj., ekeln; walgen, swv.; dat is mi toweddern repugnar, swv., eken /aken supurar, swv., eken verificar, adj., elend(ig)/elennig; slecht; peverig; trurig/trorig; leeg; dat's man leeg mit em miserable, adj., Elend; Jammer, m.; Jammer steiht vr de Dr un Elend steit de Trummel miseria, f., elennig; gresig; (bannig) slecht terrible, adj., elennig; schedderig; klatterig; dat is man mau mit em lastimoso, a, adj., elk/elkeen; dor keem Hn un Perdn cada uno, a, pron., elk/elkeen; jeedeen/ jedereen cada, adj., Elv Elbe (ro en Hamburgo), f., Eller, pl. -n aliso, m., em; hum/hm le, pers. pron., endlich; opletzt; toletzt; ennelk finalmente, adv., enen op'n Steert/Foot/ Liekdoorn/Slips pedden/pauen, swv.; enen an'n Wagen fohren, swv. insultar, swv., enerworrns/-wurrns; en alguna parte, adv., Eng(de); Klemm; f.; Kniep, f; he sitt in de Kniep/twschen Bork un Boom estrechez, f.,

eng; drang; de Bx sitt aver drang estrecho, a, adj., enig/eens/vereens; de plgt op een Stck acorde, adj./ady., enigen, swv.; sik al/besnacken, swv.; mit den is keen lieke Fbr to plgen poor Daag Respiet ponerse de acuerdo, stv., enigermaten; man so even hasta cierto punto, adv., Enkel, pl. -s; Grootkind, n., pl. -kinner nieto, m., Enkel-/Grootdochter, f., pl. -dchter nieta, f, Enn; pl. -en; tenns/tinns; dat terst/ btelst Enn final, m., ennen; opholen/-hollen, stv. terminar, swv., ent-/besluten; du muttst di nu entsluten decidirse, stv., entschlligen/-schulligen; nasehn, stv. disculpar, swv., entwitschen/wutschen; slippen, swv.; de is mi dr de Latten gahn salir, swv., erfinnen/rutfinnen; rutkriegen, stv.; utklamstern, swv. inventar, stv., ergeven; kuschen, swv., rutsuren/ -suurn, swv.; wat dor no woll bi rutsuurt rendirse, stv., erheven; hoochkamen, stv.; opstahn, stv.; de Deeg riest goot levantarse, stv., erholen/-hollen; Gott erholl di den Verstand recibir, stv., erinnern; sik besinnen, stv.; k kann dor nich op kamen; infallen, stv.; dat fallt mi in acordarse, swv., erkennen, swv.; knnig/ wies warrn, stv.; in de Knn kriegen, stv. reconocer, stv., erledigen; in de Rehg bringen; k heff de Arbeit an de Siet/to Schick maakt/brcht acabar, swv., erlsen; befreen/-frien/ -friegen, swv. libertar, swv.,

46

ernaehren; (op)feden, swv. alimentar, swv., ertrecken/optrecken/ groottrecken, stv.; (op) tehn, stv.; grootmaken, trechtstuken, swv.; tolehren, swv.; he is goot tolehrt criar, stv., Esch/lsch, pl. -en fresno, m., Esel, pl. -s burro, m., esti-/estemeren/-meern, swv.; ach(t)en, swv.; k holl grote Stcken op em apreciar, swv., Etaasch, pl. -en; Stockwark, n., pl, -en; Bn, pl. -s; op'n eersten Bn piso, m., eten (k eet, du ittst, he itt, wi eet/eten; k eet; eten); comer, stv., Eten; Spies, f., pl. -en; Mahltiet, f., pl. -tieden; dat geiht fuer een Mahitiet comida, f., Etig; Suur, n. vinagre, m., even/effen; (g)liekermaten; liekweg; enerlei; vereen(s); stttig; man mmer stttig un evenweg uniforme, adj./adv., even/effen; sied; flack; glatt plano, a, adj./adv., even; liek/glatt maken, swv. alisar, swv., Ever, pl. -s; Hauer, m., pl. -s; Borg, m., pl. Brg jabal m., ewig; siet ewige Tieden eterno, a, adj., Ewigkeit; k tf hier al en Ewigkeit eternidad, f, Examen, pl. -s examen, m., exerzeren/-zeern ejercitar, swv., existeren/-steern; dor sien/wesen, stv. existir, swv., exploderen/-deern; in de Luft gahn, stv.; uteneen/-annerbassen, stv. explotar, swv., extra; he is dor extra fr henfhrt; dat hest du extra maakt; besnners/-sonners; egens; k bn dor egens henfhrt extra, adv.,

F f., pl. Gten faat kriegen, stv.; snappen, swv. atrapar, swv., faatkriegen, stv. sorprender, swv. Fabel, pl. -n fbula, f., Fack, pl. -en; wi wllt en Fack anboon divisin, f., Fackel, pl. -n; Bloss/Bloess/Bls, f., pl. -en antorcha, f, Fackwark; Bind-/Binnerwark, n. entramado, m., Faden/Fadem/ Faam, pl. -s; (Tweerns-)Draht, m., hilo, m., Fahl/Fahlen, m./n., pl. Fahlen; Hiesfahlen, n., pl . -S potro, m., Fahn, pl. -en; Flagg(C), f., pl. -(e)n bandera, f., Fhr, pl. -en transbordador, m, Falk, pl. -en halcn, m., falsch; verkehrt; dat hest du falsch/verkehrt maakt; verdwatsch; dat is verdwatsch lopen; de is aver scheefsch/spiedig; falso, adj., flschen; namaken, vt. falsificar, vt., Fall, f., pl. -en; na'n Bett/to Wiemen / to falda, f., Fall, pl. -en; Fangiesen, n., pl. - trampa, f., fallen (ik fall, du fallst, he fallt, wi fallt/fallen; ik full/fll;) fallen, stv., fallen Sk, f. epilepsia, f., Familie, pl. -n; mien Ld - mi familia familia, f., Famkruut; Foorn(kruut), n.; Snakenkruut, n. helecho, m., fangen (ik fang, du fangst, he fangt, wi fangt/fangen; ik fng/fung; fungen); bi de Flnken kriegen/(faat)kriegen; ketschen/ kitschen, vt.; agarrar, vt.,

47

fardig kriegen, stv.; to Enn/an de.Siet maken; to Enn bringen/en Enn in maken, swv. terminar, swv., fardig; kloor; ik bn noch nich kloor; torecht/ trecht; redig; wi snd rundm redig; dor bn ik mit drch listo, a, adj., Farken, pl. -; Bigg(e)/Birge, n., pl. -en lechn, m., faro, m., Frtoorn, pl. -s farmacia, f, faseln; tnen, vt.; tdern/ tdeln, vt.; he tdelt sik wat tosamen charlar, vt., fast-/wiss-/beholen/-hollen sujetar, vt., fast; hart/hatt; krall; drall; en kralle dralle Deern firme, adj., fastbinnen; sorren/surren/zurren; antdern sujetar, irr., vt., Fastelavend, m. carnaval, m., fasten ayunar, vt., Fastheit/Stuurheit; Kremm firmeza, f., fastmaken, swv.; fastbinnen, stv.; anbringen, stv. sujetar, swv., fastmaken; anleggen; dat Schipp bett anleggt amarrar, vt., fastnehmen, stv.; opgriepen, stv.; bi'n Krips kriegen, stv.; he is verschtt gahn arrestar, swv., fastnehmen/hopp nehmen detener, irr., vt., faten, swv.; packen, swv.; infangen, stv.; griepen, stv.; se hebbt em bi'n Wickel/bi de Flnken/bi'n Steert/ bi de Slippen agarrar, stv., Fatt, pl. Ft; Tunn/ Tnn, f., pl. -en barril, m., Faxen; enviar por fax, vt.,vi., Februor/Feberwoor febrero, m., fechten, fucht, fuchten combatir, vi., fechten, swv., fucht/fuchten; strieden, stv. luchar, swv., Fedder/Feller/Feer pluma, f.,

Fedderball (juego) volante, m., Fedderball gahn / in de Feddern / in't feddern; wippen/wppen elstico, a, (ser........) vi., fee; snicker/sncker, nd-lich/ndelich; jentig grcil, adj., Feern/Fiern lejana, f., feern; wiet; wietlftig lejano, a, adj., Feernsehn, n.; Feernseher, m., pl. -s; Flimmerkassen, m., pl. -s; Glotzkist/-komood, f., pl. -en/-moden televisor, m., Fees , m., pl. Fesen; du hest dor Fesen an de Bx fibra, f., fegen, ulen barrer, vt., fehlen; schelen; faltar, vi Fehler, pl. -s; Versehn, n. error, m., fehlerhaft(ig); bruddelig/brddelig; slecht equivocado, adj., Fehlslag, pl. -slg; Misslag, m., pl. -slg fracaso, m., Feldweg, pl. -weeg; Redder-, m. und n., pl. -, -s camino vecinal, m., Felg/Fellig, pl, -en llanta, f., Felsen/Filsen, pl. -; Steen/Stein, m., pl. -, -s roca, f., Fell, pl. -en; Huut, f., pl. Ht; Pell, f., pl. -en; kumm mi nich a