GUARANI ÑE’Ê REGIONAL YTUSAINGO PRESENTA MBA’EJEPURURÃ MBO’EREKOKUAAGUA MBO’EHÁRAPE ĜUARÃ AVAÑE’Ê.
GUARANI ÑE’Ê REGIONAL YTUSAINGO
description
Transcript of GUARANI ÑE’Ê REGIONAL YTUSAINGO
![Page 1: GUARANI ÑE’Ê REGIONAL YTUSAINGO](https://reader036.fdocuments.co/reader036/viewer/2022081502/56815723550346895dc4c14a/html5/thumbnails/1.jpg)
GUARANI ÑE’ÊREGIONAL YTUSAINGO
PRESENTAPRESENTA
““TERO” TERO”
““PRIMERA PARTE”PRIMERA PARTE”
![Page 2: GUARANI ÑE’Ê REGIONAL YTUSAINGO](https://reader036.fdocuments.co/reader036/viewer/2022081502/56815723550346895dc4c14a/html5/thumbnails/2.jpg)
TERO
TERO
TERO TERO
TEROTERO
TEROTERO
TERO
TERO
TERO
TEROTERO
![Page 3: GUARANI ÑE’Ê REGIONAL YTUSAINGO](https://reader036.fdocuments.co/reader036/viewer/2022081502/56815723550346895dc4c14a/html5/thumbnails/3.jpg)
TERO(SUSTANTIVO)
He’ise
Ha’e umi ñe’ê ombohérava
ava, mymba, ka’avo ha mba’e
![Page 4: GUARANI ÑE’Ê REGIONAL YTUSAINGO](https://reader036.fdocuments.co/reader036/viewer/2022081502/56815723550346895dc4c14a/html5/thumbnails/4.jpg)
Kalo
JasyArandu
![Page 5: GUARANI ÑE’Ê REGIONAL YTUSAINGO](https://reader036.fdocuments.co/reader036/viewer/2022081502/56815723550346895dc4c14a/html5/thumbnails/5.jpg)
vakame
jagua
Apere’a
![Page 6: GUARANI ÑE’Ê REGIONAL YTUSAINGO](https://reader036.fdocuments.co/reader036/viewer/2022081502/56815723550346895dc4c14a/html5/thumbnails/6.jpg)
yvyra
yvoty
yvyrarogue
![Page 7: GUARANI ÑE’Ê REGIONAL YTUSAINGO](https://reader036.fdocuments.co/reader036/viewer/2022081502/56815723550346895dc4c14a/html5/thumbnails/7.jpg)
Aranduka ha haiha
apyka
óga
sapatu
Mba’yru
![Page 8: GUARANI ÑE’Ê REGIONAL YTUSAINGO](https://reader036.fdocuments.co/reader036/viewer/2022081502/56815723550346895dc4c14a/html5/thumbnails/8.jpg)
Ñe’êjoaju
Laura oho mbo’ehaópe
Mbarakaja oke hína óga ári
Mesa ári oi che aranduka
![Page 9: GUARANI ÑE’Ê REGIONAL YTUSAINGO](https://reader036.fdocuments.co/reader036/viewer/2022081502/56815723550346895dc4c14a/html5/thumbnails/9.jpg)
Peteî ka'aru yryvu oguapy aturu hína takuru ári ojepe'e. Kirikiri oveve karape ohasávo
hi'áripi ha oñe'ê chupe kóicha:– Mba'éichapa nde
ka'aru pa'i.
Mboy terópa oĩ ko ñemoñe’êrãme
porundy poapypoteĩ
![Page 10: GUARANI ÑE’Ê REGIONAL YTUSAINGO](https://reader036.fdocuments.co/reader036/viewer/2022081502/56815723550346895dc4c14a/html5/thumbnails/10.jpg)
iporãite
ka'aru – yryvu – takuru – Kirikiri - ka'aru - pa'i
poteĩ
![Page 11: GUARANI ÑE’Ê REGIONAL YTUSAINGO](https://reader036.fdocuments.co/reader036/viewer/2022081502/56815723550346895dc4c14a/html5/thumbnails/11.jpg)
oĩvai
jevy
![Page 12: GUARANI ÑE’Ê REGIONAL YTUSAINGO](https://reader036.fdocuments.co/reader036/viewer/2022081502/56815723550346895dc4c14a/html5/thumbnails/12.jpg)
Tero ñemohenda
(clasificación)Iñe’êpu’andu rupi – por su fonética
Ijysaja rupi – por su moforlogía
Hetepy rupi – por su estructura
He’íseva rupi – por su significación
Ipysokue rupi – por su extensión
![Page 13: GUARANI ÑE’Ê REGIONAL YTUSAINGO](https://reader036.fdocuments.co/reader036/viewer/2022081502/56815723550346895dc4c14a/html5/thumbnails/13.jpg)
Tero tĩguaSustantivo nasal
Tero juruguaSustantivo oral
Tero ñemohenda iñe’êpu’andu rupi
![Page 14: GUARANI ÑE’Ê REGIONAL YTUSAINGO](https://reader036.fdocuments.co/reader036/viewer/2022081502/56815723550346895dc4c14a/html5/thumbnails/14.jpg)
Ha’e umi tero oguerekóva pu’ae tĩgua
(ã - ê – ĩ – õ – ũ - ŷ ), têrã pundie
tĩgua (ĝ – m – mb – n – nd – ng – nt - ñ) ipype
kambykangy
okê
tenondeháraakã
tĩ
![Page 15: GUARANI ÑE’Ê REGIONAL YTUSAINGO](https://reader036.fdocuments.co/reader036/viewer/2022081502/56815723550346895dc4c14a/html5/thumbnails/15.jpg)
Ha’e umi tero oguerekóva pu’ae jurugua
(a, e, i, o, u, y ), têrã pundie
jurugua (ch, g, h, j, k, l, p, r, rr, s, t, v, puso)ipype
Ani oguerekova’erã pu’ae ha pundie tĩgua
tupa
So’o
Ka’ajuru
jakare
pororochipa
ao
![Page 16: GUARANI ÑE’Ê REGIONAL YTUSAINGO](https://reader036.fdocuments.co/reader036/viewer/2022081502/56815723550346895dc4c14a/html5/thumbnails/16.jpg)
Nati ha Peru oike korapýgui ha oma’ê mba’épa ojapo itúva ha isy
kosináme, oguapy mesápe oha’arõ tembi’u.
Mboy terópa tĩgua ha jurugua oĩ ko ñemoñe’êrãme
Tĩgua
6 – 4 - 5
Jurugua
8 – 7 - 4
![Page 17: GUARANI ÑE’Ê REGIONAL YTUSAINGO](https://reader036.fdocuments.co/reader036/viewer/2022081502/56815723550346895dc4c14a/html5/thumbnails/17.jpg)
iporãite
Tero tĩgua
4
Nati - Kosina – mesa - tembi’u
![Page 18: GUARANI ÑE’Ê REGIONAL YTUSAINGO](https://reader036.fdocuments.co/reader036/viewer/2022081502/56815723550346895dc4c14a/html5/thumbnails/18.jpg)
Tero jurugua
4
Peru – korapy – túva – sy -
iporãite
![Page 19: GUARANI ÑE’Ê REGIONAL YTUSAINGO](https://reader036.fdocuments.co/reader036/viewer/2022081502/56815723550346895dc4c14a/html5/thumbnails/19.jpg)
oĩvai
jevy
![Page 20: GUARANI ÑE’Ê REGIONAL YTUSAINGO](https://reader036.fdocuments.co/reader036/viewer/2022081502/56815723550346895dc4c14a/html5/thumbnails/20.jpg)
Tero ijysajakõiva – sustantivo biforme
Tero ijysajarundýva – sustantivo cuatriforme
Tero ijysajateĩva – sustantivo uniforme
Tero ijysaja’apýva – sustantivo triforme
![Page 21: GUARANI ÑE’Ê REGIONAL YTUSAINGO](https://reader036.fdocuments.co/reader036/viewer/2022081502/56815723550346895dc4c14a/html5/thumbnails/21.jpg)
Tero ijysajateĩvaHa’e umi tero oguerekóva peteĩ ysaja año ojepuru haĝua
apyka
kuarahy
Ka’a
korapy
![Page 22: GUARANI ÑE’Ê REGIONAL YTUSAINGO](https://reader036.fdocuments.co/reader036/viewer/2022081502/56815723550346895dc4c14a/html5/thumbnails/22.jpg)
Tero ijysajakõivaHa’e umi tero oguerekóva mokõi ysaja año ojepuru haĝua. Peteĩva héra ysaja’ypy ha oñepyrũjepi “T”pe, ha ambuéva katu héra ysajapuru ha oñepyrũ “R”pe. Ko’ã tero apytépe
oĩve umi ombohérava ñane pehênguépe.
ysaja’ypy: ta’ýra – tajýra – túva - tykéra
Ysajapuru: ra’y – rajy – ru - ryke
![Page 23: GUARANI ÑE’Ê REGIONAL YTUSAINGO](https://reader036.fdocuments.co/reader036/viewer/2022081502/56815723550346895dc4c14a/html5/thumbnails/23.jpg)
Che ru
Che ra’y
![Page 24: GUARANI ÑE’Ê REGIONAL YTUSAINGO](https://reader036.fdocuments.co/reader036/viewer/2022081502/56815723550346895dc4c14a/html5/thumbnails/24.jpg)
Tero ijysaja’apývaHa’e umi tero oguerekóva mbohapy ysaja ojepuru haĝua.
Ko’ãvape pe ysaja’ypy ha oñepyrũkuaa “T”pe, térã “O”pe ha umi mokõi ysajapuru katu oñepyrũjepi “R” peteĩva ha
ambuéva “H”pe .
ysaja’ypy: tova – tetyma – tañykã - óga
Ysajapuru 1: rova - retyma – rañykã - róga
Ysajapuru 2: hova- hetyma - hañykã - hóga
![Page 25: GUARANI ÑE’Ê REGIONAL YTUSAINGO](https://reader036.fdocuments.co/reader036/viewer/2022081502/56815723550346895dc4c14a/html5/thumbnails/25.jpg)
Che róga
Nde rova
![Page 26: GUARANI ÑE’Ê REGIONAL YTUSAINGO](https://reader036.fdocuments.co/reader036/viewer/2022081502/56815723550346895dc4c14a/html5/thumbnails/26.jpg)
Tero ijysajarundývaHa’e umi oguerekóva irundy ysaja ojepuru haĝua.
Koichaĝua terópe pe ysaja’ypy oñepyrũ “T”pe, ha umi mbohapy ysajapurúgui mokõi oñepyrũ “R” ha “H”pe .
Ysajapuru mbohapyha katu oñepyrũkuaa ambue pundiépe
ysaja’ypy: Tymba – To’o
Ysajapuru 1: Rymba – Ro’o
Ysajapuru 2: Hymba – Ho’o
Ysajapuru 3: Mymba – So’o
![Page 27: GUARANI ÑE’Ê REGIONAL YTUSAINGO](https://reader036.fdocuments.co/reader036/viewer/2022081502/56815723550346895dc4c14a/html5/thumbnails/27.jpg)
Bibliografía consultada
Guarani Ñe’êtekuaaty
de
David A. Galeano Olivera (Ateneo de Lengua y Cultura Guarani Motenondehára)
![Page 28: GUARANI ÑE’Ê REGIONAL YTUSAINGO](https://reader036.fdocuments.co/reader036/viewer/2022081502/56815723550346895dc4c14a/html5/thumbnails/28.jpg)
Apohára: Apohára:
Mbo’ehára Mbo’ehára
JORGE ROMÁN GÓMEZJORGE ROMÁN GÓMEZ
EL KUNUMIEL KUNUMI
REGIONAL YTUSAINGOREGIONAL YTUSAINGO
DELDEL
ATENEO DE LENGUA Y CULTURA ATENEO DE LENGUA Y CULTURA GUARANIGUARANI
CORRIENTES – ARGENTINACORRIENTES – ARGENTINA
[email protected]@arnet.com.ar