IF ORME “AÁ LISE SOCIOLÓXICA-SOCIAL DO PLA DE … · liberdade e a igualdade do individuo e dos...

1

I�FORME

“A�ÁLISE SOCIOLÓXICA-SOCIAL DO PLA� DE IGUALDADE DO CO�CELLO DE SA�TIAGO DE COMPOSTELA”

CE�TRO I�TERDISCIPLI�ARIO DE I�VESTIGACIÓ�S FEMI�ISTAS E DE

ESTUDOS DO XÉ�ERO-CIFEX (USC)

A�O 2008

ACCCIÓ� SUBVE�CIO�ADA POLA

Centro Interdisciplinario de Investigacións Feministas e de Estudos do Xénero

Facultade de Ciencias da Educación, Campus sur. Ext.:13809 / 13810 Mail: [email protected]

CONCELLARÍA DE IGUALDADE

2

I.- XUSTIFICACIÓ�

A elaboración dun Plan de Igualdade entronca co propósito constitucional, concretamente co artigo 9 do Título Preliminar da Constitución Española, onde se di textualmente:

1. “Os cidadáns e os poderes públicos están suxeitos á constitución e ao

resto do ordenamento xurídico”.

2. “Corresponde aos poderes públicos promover as condicións para que a

liberdade e a igualdade do individuo e dos grupos en que se integra sexan

reais e efectivas; remover os obstáculos que impidan ou dificulten a súa

plenitude e facilitar a participación de todos os cidadáns na vida política,

económica, cultural e social”.

3. “A Constitución garante o principio de legalidade, a xerarquía

normativa, a publicidade das normas, a irretroactividade das disposicións

sancionadoras non favorables ou restritivas de dereitos individuais, a

seguridade xurídica, a responsabilidade e a interdición da arbitrariedade

dos poderes público.”

Ademais o artigo 14 (Capítulo II. Dereitos e Libedades) refire de modo específico:

“Os españois son iguais ante a lei, sen que poida prevalecer discriminación

ningunha por razón de nacemento, raza, sexo, relixión, opinión ou calquera

outra condición ou circunstancia persoal ou social”.

Agora ben, dende un punto de vista máis actual, habemos de sinalar como outra base a lei orgánica 3/2007 do 22 de marzo, para a igualdade efectiva de mulleres e homes. Neste sentido a elaboración dun plan de igualdade enmárcase nos mandamentos constitucionais e lexislativos do Estado.

Un plan de Igualdade, non obstante, incide moi particularmente nunha visión de futuro en tanto que pretenda ter un impacto a nivel práctico nunha mellora da situación social das mulleres, pero tamén dos varóns. No noso caso referímonos ao Plan de Igualdade do Concello de Santiago de Compostela, que require como primeiro paso unha análise sociolóxica exhaustiva da situación e das condicións sociais existentes que atinxen á vida das mulleres e varóns nos distintos ámbitos que conforman a realidade social do Concello de Santiago de Compostela. Partindo do presuposto confirmado a través de múltiples datos e experiencias dunha aínda existente constelación vertical nas relacións interxénero, é dicir, dunha situación evidente de desigualdade das mulleres en moitos ámbitos, este Plan de Igualdade, así como a análise sociolóxica previa que persegue o obxectivo de achegar os datos necesarios para asentar as bases para a elaboración do devandito plan, centraráse de modo especial no colectivo das mulleres.

3

II.- OBXECTIVOS

Nesta primeira fase do proxecto de investigación referente ao Plan de Igualdade trátase de acometer unha aclaración minuciosa das condicións socioestructurais do Concello de Santiago de Compostela de cara ás dimensións e aspectos que inciden no plano práctico nas relacións interxénero e na situación social das mulleres. Este propósito ten como fin poder plasmar as accións políticas pertinentes para erradicar as desigualdades aínda existentes. En definitiva, anhélase a preceptiva análise (“externa”) da situación do Concello dende unha perspectiva de xénero e das mulleres, tendo en conta a transversalidade das distintas áreas de políticas de igualdade que han considerar detrás dunha maior igualdade das mulleres.

De modo concreto preténdese coñecer a situación real das mulleres que viven no Concello de Santiago, en xeral, e dos distintos colectivos de mulleres, en particular; isto é, a situación económico-laboral, educativo-social, sanitaria, cultural etc., tanto de nenas, rapazas, mulleres de mediana idade, como de mulleres maiores.

III.- PLA� DE TRABALLO E ESTRUCTURACIÓ� DO PROXECTO

No presente informe presentamos unha análise de tipo secundario baseada especialmente nas seguintes fontes de información:

-Anuarios estadístcos do Concello de Santiago de Compostela

-Datos estatísticos de distintos organismos autonómicos ou estatais que concirnen ao Concello de Santiago de Compostela

-Os datos do Padrón Municipal

Efectuamos unha análise diferencial en función do xénero, especialmente centrado nas mulleres e nos distintos colectivos de mulleres, dos datos referentes particularmente ás seguintes áreas:

-Área demográfica

-Área económico-laboral

-Área socio-educativa e familiar

-Área de saúde

-Área específica das actuacións dos CIM que inclúe a violencia contra as mulleres

4

En efecto, presentaremos a través do noso estudo e análise detallado o perfil sociolóxico e social básica do Concello de Santiago de Compostela no tocante ao noso tema específico da Igualdade de Xénero que servirá de fundamento para a elaboración do novo Plan de Igualdade do Concello e que se entende ademais dende un ángulo transversal (no sentido das coñecidos plantexamentos do “mainstreaming”) e multidimensional. Esta primeira parte permitirá precisamente a posteriori, na segunda fase, a organización de contactos cos colectivos afectados e involucrados na temática, mesas de debate etc. para poder proceder á elaboración do devandito Plan de Igualdade

IV.- EQUIPO DE I�VESTIGACIÓ�:

Profa. Dra. Rita Mª Radl Philipp (Directora CIFEX-USC)

Profa. Dra. Ana Mª Porto Castro (CIFEX)

Prof. Dr. Jorge García Marín (CIFEX)

Profa. Dra. Mª Begoña Gómez Vázquez (CIFEX)

Profa. Dra. Josefa Mosteiro García (CIFEX)

Profa. Dra. Mónica Antelo Martelo (CIFEX)

Dna. Susana Martínez Sieira (Personal Técnico CIFEX)

5

1.- ASPECTOS DEMOGRÁFICOS E� FU�CIÓ� DO XÉ�ERO REFERIDOS AO CO�CELLO DE SA�TIAGO DE COMPOSTELA

1.- EVOLUCIÓ� DA POBOACIÓ� SEGU�DO SEXO

A población feminina representaba o 53,1% da población total compostelá en 2001. Entre esa data e o 2007 o número de mulleres medrou en 3.002 efectivos por 2.240 no caso masculino. Nesa última data hai 6.274 mulleres máis que varóns vivindo no concello, o que supón que a porcentaxe feminina acade no ano o 53,3%.

GRÁFICO �º 1. POBOACIÓN EN VIVENDAS FAMILIARES SEGUNDO O SEXO

Elaboración propia Fonte: Padrón municipal. Concello de Santiago

En canto á idade, pódese apreciar claramente nos últimos seis anos, observando as pirámides de poboación, o envellecemento da poboación, especialmente do envellecemento da poboación feminina.

Vemos como a base se estreita cada vez mais e como a cúspide ensánchase, isto é, observamos o aumento da poboación de mais de 60 anos. Tal e como se pode ver o aumento é moito maior no grupo feminino que no masculino. Especialmente a partir dos 70 anos apréciase un aumento espectacular da esperanza de vida das mulleres.

GRÁFICO �º 2. PIRÁMIDE DE POBOACIÓN SEGUNDO A IDADE E O SEXO EN GRUPOS DE CINCO ANOS (2001 e 2007)

Ano 2001

41.716

46,9%

47.228

53,1%

Mulleres Varóns

Ano 2007

50.230

53,3%43.956

46,7%

Mulleres Varóns

6

Ano 2001 Ano 2007

1592 1672

1720 1775

2113 2156

2896 2812

3872 3937

3920 3917

3640 3325

3680 3264

3770 3320

3607 3013

3149 2892

2685 2450

2012 1671

2372 1942

2137 1536

1711 1015

1299 624

701 286

352 109

0-4 anos

5-9 anos

10-14 anos

15-19 anos

20-24 anos

25-29 anos

30-34 anos

35-39 anos

40-44 anos

45-49 anos

50-54 anos

55-59 anos

60-64 anos

65-69 anos

70-74 anos

75-79 anos

80-84 anos

85-89 anos

90 ou máis

Mulleres Homes

1835 1971

1780 1833

1754 1799

2157 2253

2978 2825

4008 3904

4167 3927

3860 3642

3970 3457

3950 3356

3663 3170

3303 2927

2850 2536

2122 1683

2377 1844

2214 1347

1615 850

1627 632

0-4 anos

5-9 anos

10-14 anos

15-19 anos

20-24 anos

25-29 anos

30-34 anos

35-39 anos

40-44 anos

45-49 anos

50-54 anos

55-59 anos

60-64 anos

65-69 anos

70-74 anos

75-79 anos

80-84 anos

85 ou máis anos

Mulleres Homes Elaboración propia Fonte: Padrón municipal. Concello de Santiago

2. - DISTRIBUCIÓ� DA POBOACIÓ� FEMI�I�A SEGU�DO IDADE

O sector cun maior peso corresponde ao de mulleres entre os 30 e 49 anos (31,8%), seguido do de mulleres de 65 e máis anos (19,8%). Entre os 50 e 64 anos concéntrase o 19,5% da poboación feminina.

O grupo de mulleres máis novas (15-29 anos) supón o 18,2%. As nenas teñen o menor peso demográfico dentro do conxunto (10,7%). Xa dixemos que durante o último lustro aumentou significativamente o grupo de idade por enriba dos 60 anos.

TÁBOA �º1. DISTRIBUCIÓ� DA POBOACIÓ� FEMI�I�A SEGU�DO IDADE (2007)

Mulleres % sobre la Poboación

total femenina

0-4 anos 1835 3,7 5-9 anos 1780 3,5 10-14 anos 1754 3,5

0-14 anos 5369 10.7

15-19 anos 2157 4,3 20-24 anos 2978 5,9 25-29 anos 4008 8

15-29 anos 9143 18.2 30-34 anos 4167 8,3 35-39 anos 3860 7,7 40-44 anos 3970 7,9 45-49 anos 3950 7,9

30-49 anos 15947 31.8

50-54 anos 3663 7,3 55-59 anos 3303 6,5 60-64 anos 2850 5,7

50-64 anos 9816 19.5

65-69 anos 2122 4,2 70-74 anos 2377 4,7 75-79 anos 2214 4,4 80-84 anos 1615 3,2 85-89 anos 1082 2.2 90 ou máis 545 1.1

65 e máis anos 9955 19.8

TOTAL 50230 100 Elaboración propia Fonte: Padrón municipal. Concello de Santiago

7

Case o 20%, concretamente o 19,8%, das mulleres do concello teñen 65 ou máis anos. O número de mulleres maiores duplica, prácticamente, ao de nenas tal e como vemos no seguinte gráfico.

GRÁFICO �º 3. DISTRIBUCIÓN DA POBOACIÓN FEMININA SEGUNDO IDADE (2007)

Mulleres

10,7%

69,5%19,8%

0-14 15-64 65 ou máis


As mulleres supoñen máis do 62% do total a partir dos 75 anos, chegando a representar o 72% das persoas de 85 ou máis anos.

GRÁFICO �º 4. DISTRIBUCIÓN PORCENTUAL DA POBOACIÓN POR SEXO SEGUNDO IDADE (2007)

48

,25

1,8

49

,35

0,7

49

,45

0,6

48

,95

1,1

51

,34

8,7

50

,74

9,3

51

,54

8,5

51

,54

8,5

53

,54

6,5

54

,14

5,9

53

,64

6,4

53

47

52

,94

7,1

55

,84

4,2

56

,34

3,7

62

,23

7,8

65

,53

4,5

72

28

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

0-4 a

nos

5-9 a

nos

10-1

4 anos

15-1

9 anos

20-2

4 anos

25-2

9 anos

30-3

4 anos

35-39

anos

40-4

4 anos

45-4

9 anos

50-5

4 anos

55-5

9 anos

60-6

4 anos

65-69

anos

70-7

4 anos

75-7

9 anos

80-8

4 anos

85 o

u máis

Mulleres Homes


8

Ademais obsérvanse unhas diferenzas importantes por distritos.Os distritos cunha maior proporción de mulleres en idade de traballar son o 99 e o 4, os de maior concentración de mulleres maiores son o 6 e o 5 e os de maior presenza de nenas son o 99 e o 1.

GRÁFICO �º 5. DISTRIBUCIÓN DA POBOACIÓN FEMENINA POR TRAMOS DE IDADE SEGUNDO DISTRITO

13,5 75 11,5

10,3 63,6 26,1

10,7 67,3 22

12,5 71,2 16,3

12,2 68,4 19,5

10,7 69,7 19,6

12,6 66,1 21,3

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Distrito 1

Distrito 2

Distrito 3

Distrito 4

Distrito 5

Distrito 6

Distrito 99

0-15

16-64

65 e máis


En cifras absolutas, o 85,7% das nenas compostelás viven nos distritos 4, 5, 2 e no 3.

9

GRÁFICO �º 6. CONCENTRACIÓN DA POBOACIÓN FEMENINA DE 0-15 ANOS POR DISTRITOS

Mulleres de 0-15 anos

Distrito 6

4,2

Distrito 99

0,7

Distrito 4

29,9

Distrito 5

28,2

Distrito 1

9,4Distrito 2

15,5

Distrito 3

12,1


O 86,6% das mulleres en idade de traballar viven nos distritos 5, 4, 2 e 3.

GRÁFICO �º 7. CONCENTRACIÓN DA POBOACIÓN FEMENINA DE 16-64 ANOS POR DISTRITOS

Mulleres de 16-64 anos

Distrito 99

0,7

Distrito 6

4,4

Distrito 5

29,8

Distrito 4

28,5

Distrito 1

8,3Distrito 2

16,9

Distrito 3

11,4


O 84,2% das mulleres maiores viven nos distritos 5, 4, 2 e 3.

10

GRÁFICO �º 8. CONCENTRACIÓN DA POBOACIÓN FEMENINA DE 65 E MÁIS ANOS POR DISTRITOS

Mulleres de 65 e máis anos

Distrito 99

0,4Distrito 1

9,2Distrito 6

6,2

Distrito 5

33,7

Distrito 4

22,7

Distrito 3

11,3

Distrito 2

16,5


En suma, de cara o Plan de Igualdade terase especialmente en conta o desequilibrio demográfico por xénero descrito anteriormente. Isto significa que o Plan de Igualdade terá que prever especificamente actividades para mulleres maiores. Particularmente, o 84% deste colectivo vive nos distritos 5, 4, 2 e 3. Asemade é relevante prever actividades, segundo os distintos distritos referentes a diversos aspectos específicos. Así, por exemplo, en relación a accións referidas a mulleres e actividade laboral serán importantes os distritos 5, 4, 2 e 3.

11

3.- DISTRIBUCIÓ� DA POBOACIÓ� FEMI�I�A SEGU�DO LUGAR DE �ACEME�TO

O 52,5% da poboación feminina compostelá é natural do concello. O resto son sobre todo naturais doutros concellos da provincia da Coruña ou doutras provincias galegas. O 5% son nacidas noutras comunidades autónomas e o 7,8% noutros paises.

GRÁFICO �º 9. DISTRIBUCIÓN DA POBOACIÓN FEMENINA SEGUNDO LUGAR DE NACEMENTO

Neste

concello

52,5%

Noutra

provincia de

Galicia

11,8%

Noutra

comunidade

autónoma

5,0%

No

extranxeiro

7,8%

Noutro

concello

mesma

provincia

22,9%


Neste sentido, se ben as mulleres estranxeiras constitúen unha minoria, hai que ter en conta que son xa um colectivo importante (practicamente o 8%), e polo tanto haberá que pensar en accións específicas para as mesmas.

Tamén aqui é interesante o punto de vista desigual por distritos. Os distritos 6 e 1 son os que contan cunha maior proporción de nacidas no propio concello e ca menor de nacidas no extranxeiro.

GRÁFICO �º 10. DISTRIBUCIÓN DA POBOACIÓN FEMENINA SEGUNDO LUGAR DE NACEMENTO POR DISTRITOS

36,1 20 16,4 7,5 20

76,2 16,32,2

1,8

3,5

46,4 23,2 15,5 6,3 8,5

50,3 23,7 13,1 5,1 7,8

52 24,5 11 4,4 8,1

57,4 24 7,6 3,8 7,3

60,1 19,5 8,3 5,2 6,9

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Distrito 1

Distrito 2

Distrito 3

Distrito 4

Distrito 5

Distrito 6

Distrito 99

Neste concello Noutro concello mesma provincia Noutra provincia de Galicia

Noutra comunidade autónoma No extranxeiro


12

4. �ACEME�TOS

A media de nacementos dende o ano 2000 é de 713,9. Dende o ano 2004 o número de nacementos experimentou un apreciable repunte pasando das/os 687 neonatas/os en 2003 aos 773 en 2006. De media naceron no mesmo periodo 348,3 nenas por ano e 365,6 nenos. Aínda así vemos que a natalidade sitúase en níveis bastante baixos. Será preciso ter en conta este aspecto sobre todo de cara a accións que supoñan unha axuda e un apoio para as famílias no coidado das nenos e nenas pequenas.

GRÁFICO �º 11. EVOLUCIÓN DE NACEMENTOS SEGUNDO O SEXO

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006

Mulleres Homes Total

Elaboración propia Fonte: Movemento natural da población de 2000 a 2006. Instituto Galego de Estadística (IGE)

A grande maioría de nacementos son de nais casadas, aínda que nos úlltimos anos aumentou a proporción de nais non casadas representando prácticamente un cuarto do total dos casos.

Indubitablemente o dato anterior ten a súa relavancia, xa que as familias monoparentais precisarían de un apoio, se cabe, todavía maior que as familias compostas por unha parella e as súas fillas e fillos, se ben o dato acerca do estado civil reflexa só en parte esta situación.

GRÁFICO �º 12. NACEMENTOS SEGUNDO O ESTADO CIVIL DA NAI

86,2

13,8

87,7

12,3

83,9

16,1

81,2

18,8

81,2

18,8

75,7

24,3

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

2000 2001 2002 2003 2004 2005

Non casada

Casada


13

Son as mulleres entre 30 e 34 anos as que protagonizan o maior número de novas maternidades seguidas das de entre 35 e 39 anos que por outra banda manteñen unha liña de crecimento constante dende o ano 2002. Entre 2005 e 2006 tamén se aprecia un incremento nos nacementos en nais de entre 40 e 44 anos de idade.

GRÁFICO �º 13. EVOLUCIÓN DE NACEMENTOS SEGUNDO A IDADE DA NAI

0

50

100

150

200

250

300

350

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006

<20 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45 e máis


Por outra banda, cada vez son máis as maternidades en mulleres económicamente activas. Do gráfico seguinte despréndese a influencia dunha actividade laboral económica na decisión de ter fillos.

GRÁFICO �º 14. EVOLUCIÓN DE NACEMENTOS SEGUNDO ACTIVIDADE DA NAI

70,5

19,3

10,1

71,2

18,9

10

71,4

16,8

11,8

72,5

18,3

9,2

74,1

15,4

10,5

76,2

17,6

6,2

78,1

14,7

7,2

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006

Activas Inactivas Non clasificabeis e/ou non consta


14

5. DEFU�CIÓ�S

O 49,3% do total de defuncións foron de mulleres en 2001, cifra similar a de 2006 (49,5%). No ano 2003, obsérvase un pico nas defuncións femininas acadando o 52,1% do total de persoas mortas. En 2006 faleceu o 0,8% da poboación feminina e o 0,9% da masculina.

GRÁFICO �º 15. EVOLUCIÓN DE DEFUNCIÓNS SEGUNDO SEXO

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006

Mulleres Homes


6. MATRIMO�IOS

A gran maioría de mulleres casan entre os 20 e os 39 anos, agora ben dende o ano 2005 muda a tendencia cobrando protagonismo o tramo de idade 30-39 anos.

GRÁFICO �º 16. EVOLUCIÓN DE MATRIMONIOS DE RESIDENTES SEGUNDO A IDADE DA ESPOSA

0

10

20

30

40

50

60

70

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006

<20 20-29 30-39 40-49 50-59 >59

Elaboración propia Fonte: Instituto Galego de Estadística

15

7. MULLERES MAIORES

Como se pode observar, máis da metade das mulleres maiores de 65 anos, (54,4%) conviven con algunha persoa menor de 65 anos, aínda que hai que ter en conta que existen case un 19% de núcleos de convivencia formados exclusivamente por persoas mayores de 65 anos. No concello Compostela observase asemade unha tendencia crecente de fogares unipersonales femeninos, isto é, mulleres vivindo soas; en Compostela este sector supón case que a cuarta parte das situacións de convivencia no caso das mulleres maiores. Ademais, dentro deste importante sector preto do 45% (concretamente o 44,8%)teñen 80 ou máis anos.

GRÁFICO �º 17 DISTRIBUCIÓN DE MULLERES DE 65 E MÁIS ANOS POR SITUACIÓN DE CONVIVENCIA. 2007

54,4%

4,7%

18,6%

22,3%

Soas

Con outra persoa de 65 e máis anos

Con algunha persoa menor de 65 anos

En residencia colectiva

Elaboración propia Fonte: Padrón Municipal Concello de Santiago

Insistimos na importancia de prever no Plan de Igualdade accións específicas para as mulleres maiores xa que constitúen un colectivo relevante, especialcialmente de cara a aquelas que viven soas.

GRÁFICO �º 18. DISTRIBUCIÓN DE MULLERES QUE VIVEN SOAS POR TRAMOS DE IDADE

90-94

5,4%

85-89

16,0%

80-84

21,4%75-79

23,5%

70-74

19,7%

65-69

12,0%

95 e máis

2,0%


16

A soedade convivencial feminina acada o 38,4% dos casos no distrito 5, sendo o distrito cun maior número de casos, seguido dos distritos 4 (24,0%) e 2 (16,3%). No distrito 5 agrúpanse o 38,4% das mulleres que viven soas, motivo polo cal hai que ter moi presente este dato de cara á planificación das actividades de apoio.

GRÁFICO �º 19. DISTRIBUCIÓN DE MULLERES QUE VIVEN SOAS POR DISTRITO

8,5%

16,3%

9,0%

24,0%

3,8

%

38,4%

Distrito 1 Distrito 2 Distrito 3



A variable idade influe de xeito notorio na posibilidade de convivir con outra persoa de máis de 65 anos. Dada a maior esperanza de vida no sector femenino da población, a posibilidade de vivir coa parella vai disminuíndo a medida que as mulleres van cumprindo anos. Nas idades máis elevadas hai que ter en conta que existe unha proporción considerable de mulleres que conviven incluso con algún ou algunha descendente que xa ten cumplidos os 65 anos.

GRÁFICO �º 20. DISTRIBUCIÓN DE MULLERES QUE VIVEN CON PERSOAS DE 65 OU MÁIS ANOS POR TRAMOS DE IDADE

90-94

2,2%85-89

6,9%

80-84

13,6%

75-79

25,4%

70-74

28,2%

65-69

22,7%

95 e máis

1,1%


17

Tal e como nos mostran a continuación os gráficos 20 e 21, de novo nos atopamos con que son os distritos 5, 4 e 2 os que aglutinan as maiores porcentaxes de mulleres que conviven con persoas de 65 ou máis anos.

GRÁFICO �º 21. DISTRIBUCIÓN DE MULLERES QUE VIVEN CON PERSOAS DE 65 OU MÁIS ANOS POR DISTRITO

9,3%

15,9%

11,2%

22,8%

5,6

%

35,1%




GRÁFICO �º 22. DISTRIBUCIÓN DE MULLERES QUE VIVEN CON ALGUNHA PERSOA MENOR DE 65 ANOS POR DISTRITO

9,4%

17,9%

10,3%

22,4%

8,0

%

31,9%




18

Máis da cuarta parte das mulleres compostelás maiores de 65 anos que viven en residencia colectiva teñen entre 70 e 89 anos.

GRÁFICO �º 23. DISTRIBUCIÓN DE MULLERES QUE VIVEN EN RESIDENCIA COLECTIVA POR TRAMOS DE IDADE

90-94

8,2%

85-89

15,3%

80-84

20,2%75-79

21,9%

70-74

20,2%

65-69

11,0%

95 e máis

3,2%

19

2.- ASPECTOS RELEVA�TES E� FU�CIÓ� DO XÉ�ERO REFERE�TES Á OCUPACIÓ� E SITUACIÓ� LABORAL

A ocupación feminina compostelá está claramente tercializada. Máis dun tercio das mulleres foron contratadas no sector servizos nos anos considerados. Como segundo gran grupo de ocupación feminina mantense constante o grupo de traballadoran non cualificadas (17%). Comparando os anos 2005 e 2007, obsérvase un lixeiro aumento da poboación das contratadas como técnicas e profesionais científicas e intelectuais (2,7 puntos porcentuais), como operadoras de instalación, maquinaria e montadoras (1,5 puntos porcentuais) e como traballadoras cualificadas na agricultura e na pesca (0,1 puntos porcentuais) en igual proporción que nas forzas armadas. Pola contra disminue a proporción de contratadas como artesáns e traballadoras cualificadas nas industrias manufactureiras, a construcción, a minaría, agás as operadoras de instalacións e maquinaria (0,1 puntos porcentuais), as técnicas e profesionais de apoio (3,3 puntos porcentuais) e as empregadas de tipo administrativo (3,4 puntos porcentuais). A proporción de contraradas na dirección de empresas e das administracións públicas só representa o 0,3 do total de contratos nos tres anos referidos.

GRÁFICO �º 24. CONCENTRACIÓN DO NÚMERO DE CONTRATOS POR GRANDES GRUPOS DE OCUPACIÓN

0,3

11

,11

8,3

17

34,9

0,1 0,7

0,7

17

0,3

13,8

12

,4 15

,1

39,5

0,1 0,7 1,5

16,6

0,3

13

,815

13

,6

37

,2

0,2 0,6 2

,2

17

0,1

0

5

10

15

20

25

30

35

40

2005 2006 2007

Dirección das empresas e das administracións públicas

Técnicos e profesionais científ icos e intelectuais

Técnicos e profesionais de apoio

Empregados de tipo administrativo

Traballadores de servizos de restauración, persoais, protección e vendedores dos comercios

Traballadores cualif icados na agricultura e na pesca

Artesáns e traballadores cualif icados das industrias manufactureiras, a construcción, a minaría, agás os operadores de instalacións e maquinaria

Operadores de instalación e maquinaria, e montadores

Traballadores non cualif icados

Forzas armadas

Elaboración propia Fonte: Instituto Galego das Cualificacións. Consellería de traballo

20

Como se pode apreciar a continuación, a ocupación cualificada na agricultura e na pesca, como operadores de instalacións e maquinaria e montadores, nas forzas armadas e sobre todo a ocupación na artesanía e no traballo cualificado nas industrias manufactureiras, a construcción, a minaría, agás os operadores de instalacións e maquinaria, está altamente masculinizado desde o punto de vista da contratación. Pola contra, son os servizose o emprego de tipo administrativo os focos de contratación maioritariamente feminina.

GRÁFICO �º 25. DISTRIBUCIÓN DE CONTRATADOS/AS POR GRANDES GRUPOS DE OCUPACIÓN SEGUNDO SEXO. 2007

50,2 49,8

88,7 11,3

56,2 43,8

77,7 22,3

95,8 4,2

73,3 26,7

29,5 70,5

26,5 73,5

58 42

49,8 50,2

55,5 44,5

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Dirección das empresas e dasadministracións públicas

Técnicos e pro fesionais científicos eintelectuais

Técnicos e pro fesionais de apo io

Empregados de tipo administrativo

Traballadores de servizos derestauración, persoais, pro tección e

vendedores dos comercios

Traballadores cualificados na agriculturae na pesca

Artesáns e traballadores cualificados dasindustrias manufactureiras, a

construcción e a minaría, agás osoperadores de instalacións e maquinaria

Operadores de instalacións e maquinaria,e montadores

Traballadores non cualificados

Forzas armadas

Total

HOMES MULLERES


21

O paro feminino rexistrado case duplica ao masculino a nivel global, dato sen dúbida preocupante e relevante de cara ás accións do Plan de Igualdade.

Unicamente no que se refire ás persoas máis novas (<25 anos) se aproximan as cifras selectivas a varóns e mulleres)

GRÁFICO �º 26. PARO MENSUAL REXISTRADO PARA MENORES DE 25 ANOS. 2007

<25 anos

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

4000

Xan

eiro

Feb

reiro

Mar

zo

Abr

il

Mai

o

Xuñ

o

Xul

lo

Ago

sto

Set

embr

o

Out

ubro

Nov

embr

o

Dec

embr

oHOMES MULLERES


GRÁFICO �º 27. PARO MENSUAL REXISTRADO PARA O RESTO DAS

IDADES. 2007

Resto idades

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

4000

Xan

eiro

Feb

reiro

Mar

zo

Abr

il

Mai

o

Xuñ

o

Xul

lo

Ago

sto

Set

embr

o

Out

ubro

Nov

embr

o

Dec

embr

o

HOMES MULLERES


22

GRÁFICO �º 28. PARO TOTAL MENSUAL REXISTRADO. 2007

Total

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

4000

Xan

eiro

Feb

reiro

Mar

zo

Abr

il

Mai

o

Xuñ

o

Xul

lo

Ago

sto

Set

embr

o

Out

ubro

Nov

embr

o

Dec

embr

o

HOMES MULLERES


23

3.- FORMACIÓ� E EMPREGO

Non hai dúbida de que dispor dun emprego ou desempeñar unha profesión evita caer en círculos de dependencia e constitúen elementos fundamentais para a autonomía das mulleres. Neste sentido á luz dos datos revisados constatamos como son as mulleres do municipio de Santiago de Compostela as que en maior medida atópanse en situación de desemprego e son beneficiarias dos diferentes programas dirixidos a facilitar a inserción laboral das persoas desempleadas do municipio.

Así pois, no ano 2007 recibiron asesoramento e orientación en materia laboral un 62% de mulleres frente tan só un 38% de homes, o que nos amosa que as mulleres duplican en número as solicitudes de demanda de orientación. Neste senso tamén destacaremos que a orientación laboral é un tema moi importante para o colectivo das feminas e tamén para reducir o paro feminino.

GRÁFICO �º 29. ENTREVISTAS REALIZADAS POR SEXO NO SERVIZO DE ORIENTACIÓN LABORAL NO ANO 2007

Elaboración propia Fonte: Concellería de Promoción Económica, Emprego, Comercio e Turismo

Do mesmo modo, son as mulleres as que superan de xeito contundente a participación na bolsa de emprego aos varóns (70% fronte o 30% respectivamente).

GRÁFICO �º 30. PARTICIPANTES POR SEXO BOLSA DE EMPREGO NO ANO 2007


38%

62%

Homes Mulleres

30%

70%

Homes Mulleres

24

Polo que respecta á participación no Proxecto Crear, cuxo obxectivo é facilitar o acceso ao mercado laboral a persoas con especiais dificultades de inserción ou reinserción, a participación dos varóns supera a das mulleres no Programa experimental de emprego Crear III desenvolto dende xuño de 2006 ata abril de 2007 (37% fronte a un 31% respectivamente). Pola contra no Programa experimental Crear IV desenvolto dende outubro de 2007 a abril de 2008, a participación feminina é superior á masculina (69% fronte a 63% respectivamente).

GRÁFICO �º 31. PARTICIPANTES POR SEXOS NO PROGRAMA EXPERIMENTAL DE EMPREGO CREAR III E IV

Elaboración propia * Crear III ( xuño 2006-abril 2007). Crear IV ( outubro 2007- abril 2008) Fonte: Concellería de Promoción Económica, Emprego, Comercio e Turismo

A inserción laboral de homes e mulleres participantes no Programa experimental Crear III e IV adoita valores porcentuais contrapostos para elas e eles. Así, as mulleres participantes no Programa Crear III amosan unha porcentaxe superior de inserción que os homes (un 42% fronte un 29% respectivamente). Pola contra, no Programa Crear IV a porcentaxe de inserción dos homes é superior á das mulleres (un 71% fronte un 58% respectivamente).

37% 63%

31% 69%

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Homes

Mulleres

Crear III Crear IV

25

GRÁFICO �º 32. PARTICIPANTES INSERTADOS POR SEXO NO PROGRAMA EXPERIMENTAL DE EMPREGO CREAR III E IV


Se atendemos a evolución das e dos participantes nos Programas Crear III e Crear IV pódese apreciar na seguinte gráfica, que entre os participantes no Programa Crear III son máis numerosos os homes que as mulleres, sen embargo, no Programa Crear IV a porcentaxe de mulleres participantes aumenta respecto o programa anterior Crear III e pasa a ser superior á de homes. No que fai referencia á inserción laboral, no Programa Crear III as mulleres son maioría en relación ós seus compañeiros varóns mentras que, no Programa Crear IV a porcentaxe de inserción laboral é inversa, superando os homes ás mulleres.

GRÁFICO �º 33. EVOLUCIÓN DAS E DOS PARTICIPANTES NOS PROGRAMAS CREAR III E CREAR IV E INSERCIÓN LABORAL


29% 71%

42% 58%

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Homes

Mulleres

Crear III Crear IV

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

ParticipantesCrear III

ParticipantesCrear IV

Participantesinsertados

Crear III

ParticipantesinsertadosCrear IV

Homes

Mulleres

26

Polo que se refire á participación de mulleres e homes noutro dos proxectos dirixidos a favorecer a inserción laboral que se levan a cabo dende o concello, o proxecto Persoa, podemos observar na seguinte gráfica que a maioría das persoas que participan son mulleres (94%) frente a tan só un 6% de homes. A escasa participación dos homes, ademáis doutros factores coxunturais, ven derivada do feito de que as especialidades que se imparten no proxecto están vinculadas ao coidado e atención de persoas (“Especialista en atención a personas mayores e discapacitadas”, “Especialista en mediación familiar e socieducativa na resolución de conflictos”,“Entrenador físico de persoas con discapacidade”, “Especialista no coidado da imaxe persoal e estética a persoas mayores e/ou dependentas”, “Atención temperá e estimulación precoz e Experto en envellecemento activo”.

GRÁFICO �º 34. PROXECTO PERSOA III (DECEMBRO 2005- DECEMBRO 2007) PARTICIPANTES POR SEXO PROXECTO PERSOA III


No que respecta a idade das persoas participantes, tanto no caso das mulleres como dos varóns o tramo de idade maioritario corresponde ao de 25-45 anos.

GRÁFICO �º 35. PARTICIPANTES SEGUNDO A IDADE NO PROXECTO PERSOA III


Homes6%

Mulleres94%

17% 83% 0%

24% 57% 19%

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Homes

Mulleres

Menores 25 anos 25-45 anos Maiores 45 anos

27

Atendendo ao nivel de estudos, a maioría das mulleres e varóns participantes teñen estudos universitarios e bacharelato.

GRÁFICO �º 36. PARTICIPANTES SEGUNDO O NIVEL DE ESTUDOS NO PROXECTO PERSOA III


Segundo antiguidade no paro todos os varóns participantes no proxecto Persoa levan menos dun ano en situación de desemprego. No caso das mulleres aínda que a maioría, un 89%, tamén levan menos dun ano en paro, un 5% leva entre 1 e 2 anos e 2 ou máis anos en situación de desemprego.

GRÁFICO �º 37. PARTICIPANTES SEGUNDO A ANTIGÜIDADE NO PARO NO PROXECTO PERSOA III


0%0% 50% 50%

1% 14% 33% 52%

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Homes

Mulleres

Sen estudos Secundaria Bacharelato Estudos universitarios

100% 0%0%

89% 5% 6%

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Homes

Mulleres

menor de 1 ano entre 1 e 2 anos 2 ou máis anos

28

No proxecto Persoa III, un 40% das mulleres participantes nunca traballaron, o 39% delas non pertence a situacións especiais, o 19% son mulleres maiores de 45 anos e o 2% son emigrantes/inmigrantes. A metade dos varóns nunca traballou, o 33% non pertence a situacións especiais e o 17% é emigrante/inmogrante.

GRÁFICO �º 38. PARTICIPANTES SEGUNDO A PRETENZA A SITUACIÓNS ESPECIAIS NO PROXECTO PERSOA III


En canto o programa Equal, no ano 2007 acceden a este prograa un 52% de mulleres e un 48% de homes.

GRÁFICO �º 39. EQUAL: PERSOAS ACCESO AO MERCADO LABORAL POR SEXOS


17% 50% 0% 33%

2% 40% 19% 39%

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Homes

Mulleres

Emigrante/Inmigrante Mozo/a que nunca traballou Maior de 45 anos Non pertence

Homes48%

Mulleres52%

29

No que se refire a iniciativa emprendedora de mulleres e homes, as demandas atendidas polo servizo de asesoramento ao emprendemento, nos revelan que máis da metade das persoas que utilizaron este servizo no ano 2007son mulleres (59%) frente a un 41% de homes.

GRÁFICO �º 40. USUARIAS/OS DO SERVIZO DE ASESORAMENTO A EMPRENDEDORES


En canto a participación nos cursos de formación profesional ocupacional do Plan Nacional de Formación e Inserción Profesional (Plan FIP), atopamos diferenzas entre mulleres e homes en función das accións formativas. Así pois, en todos os cursos ofertados son maioría os homes a excepción de Xardinería. Onde atopamos as diferenzas máis acusadas entre ambos sexos son en Fontanería, Carpintería e Instalador de Enerxía Solar Térmica onde a participación das mulleres non acada o 10%. No curso de Cantaría, o número de mulleres é maior que nos cursos anteriores aínda que segue por debaixo do 50%. No que se refire ao curso de Xardinería son as mulleres as que teñen unha presenza maioritaria (57%) aínda que con pequenas diferenzas porcentuais respecto a presenza masculina que é dun 43%.

GRÁFICO �º 41. PARTICIPANTES POR SEXOS NOS CURSOS DE FORMACIÓN OCUPACIONAL DO PLAN FIP


93% 100%91%

70%

43%

7% 9%

30%

57%

0%0

20

40

60

80

100

120

Carpint erí a Font anería Instalador de

Sist emas de

Energía Solar

Térmica

Cant arí a Xardinerí a

Homes

Mulleres

41%

59%

Homes Mulleres

30

No que se refire ás insercións laborais das persoas participantes nas diferentes especialidades formativas, constatamos como en Carpintería (0% mulleres e 16% homes) e Fontanería (0% mulleres e 21% homes) a porcentaxe de insercións laborais dos homes é superior a de mulleres, pola contra nas restantes accións formativas Instalador de Sistemas de Enerxía Solar Térmica (33% mulleres e 13% homes), Cantería (14% mulleres e 13% homes) e Xardinería (15% mulleres e 10% homes) son maioria as mulleres que acceden ao mercado laboral.

GRÁFICO �º 42. PARTICIPANTES POR SEXOS INSERTADOS LABORALMENTE NOS CURSOS DE FORMACIÓN OCUPACIÓN DO PLAN FIP

100%

0%

100,00%

0,00%

80%

20%

66,70%

33,30%

33,30%

66,70%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Carpintería Fontanería Instalador desistemas deenergía solar

térmica

Cantaría Xardinería

Mulleres

Homes


Por outra banda, son maioría as mulleres (en cifras absolutas) que realizan ou realizaron prácticas nalgunha empresa en actividades relacionadas coa formación recibida nos cursos de Xardinería e Cantería, mentras que o número de homes (en cifras absolutas) que fixeron prácticas é superior no caso dos cursos de Instalador de Sistemas de Enerxía Solar Térmica, Fontanería, Carpintería.

GRÁFICO �º 43. PARTICIPANTES POR SEXOS QUE FIXERON PRÁCTICAS NOS CURSOS DE FORMACIÓN OCUPACIÓN DO PLAN FIP

86%

14%

100,00%

0,00%

92%

8%

66,67%

33,33%

57,14%

42,86%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Carpintería Fontanería Instalador desistemas deenergía solar

térmica

Cantaría Xardinería

Mulleres

Homes

Elaboración propia. Fonte: Concellería de Promoción Económica, Emprego, Comercio e Turismo

31

En canto a participación de mulleres e homes nos cursos de formación do Obradoiro de Emprego “Compostela Natural” comprobamos como en todos os cursos ofertados, Albanelaria 2 (58% mulleres e 42%), Carpintería (67% mulleres e 33% homes), Xardinaría (67% mulleres e 33% homes) e Electricidade (58% mulleres e 42% homes) son maioría as mulleres asistentes con niveis de participación superiores ao 50% mentras que en Albanelaría 1 os porcentaxes de participación de mulleres e homes son iguais.

GRÁFICO �º 44. PARTICIPANTES POR SEXOS NO OBRADOIRO DE EMPREGO “COMPOSTELA NATURAL”

50% 50%

42%58%

33%

67%

33%

67%

42%58%

0

10

20

30

40

50

60

70

Albanelaría 1 Albanelaría 2 Carpintería Xardinería Electricidade

Homes Mulleres


Como conclusión no referente a este capítulo diremos que os programas do Concello que teñen por obxecto a formación e inserción laboral son esencialmente demandados polas mulleres, motivo polo cal haberá que potencialos de cara ao futuro e ao novo Plan de Igualdade do Concello. En todos os casos participan máis mulleres que varóns, mesmamente nas pácticas dos cursos de Formación ocupacional do Plan FIP.

32

4.- ÁREA DE EDUCACIÓ�

4.1.- EDUCACIÓN PROFESIONAL, CICLOS MEDIOS E SUPERIORES

No curso 2006-07 na formación profesional tanto de ciclo medio como superior predomina a matricula feminina (57% e 68,40% respectivamente) fronte á masculina (42,99% e 31,59% respectivamente). Datos similares se manteñen para o curso 2007-08 tal e como amosa o gráfico nº 45.

GRÁFICO �º 45. ALUMNADO MATRICULADO EN CICLO MEDIO E SUPERIOR POR SEXOS (CURSO 2006-07)

43%

57%

31,59%

68,40%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Ciclo Medio Ciclo Superior

Mulleres

Homes

Elaboración propia. Datos provisionais Fonte: CEOU. Secretaría Xeral. Estatística do ensino non universitario.

GRÁFICO �º 46. ALUMNADO MATRICULADO EN CICLO MEDIO E SUPERIOR POR SEXOS (CURSO 2007-08)

41%

59%

34,43%

65,56%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Ciclo Medio Ciclo Superior

Mulleres

Homes

Elaboración propia. Datos provisionais Fonte: CEOU. Secretaría Xeral. Estatística do ensino non universitario

33

O ciclo superior formativo de adultos de Administración conta cunha porcentaxe superior de alumnas que de alumnos (66,66% fronte a 33,33%). No ciclo de informática a dsitribución de matricula segundo o sexo é inverso, contando cun 71,42% de homes e un 28,57% de mulleres.

GRÁFICO �º 47. OFERTA FORMATIVA E ALUMNADO MATRICULADO EN CICLOS FORMATIVOS DE ADULTOS POR SEXO: CICLO SUPERIOR (CURSO 2007-08)

33%

67%

71,42%

28,57%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Administración Informática

Mulleres

Homes

Elaboración propia Fonte: CEOU. Secretaría Xeral. Estatística do ensino non universitario

Na Escola de Arte Mestre Mateo, no curso de Deseño de moda son maioria as mulleres matriculadas (74% de mulleres fronte a 26,08% de homes). Pola contra, os datos invirtense en Deseño de productos que conta cun 73,91% de homes e un 26% de mulleres matriculados/as.

GRÁFICO �º 48. OFERTA FORMATIVA E ALUMNADO MATRICULADO NA ESCOLA DE ARTE MESTRE MATEO POR SEXOS (CURSO 2007-08)

74%

26%

26,00%

74,00%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Deseño de productos Deseño de moda

Mulleres

Homes

Elaboración propia. Datos provisionais. Fonte: CEOU. Secretaría Xeral. Estatística do ensino non universitario

34

Na ensinanza universitaria a presencia das mulleres é superior á dos varóns, seguindo unha tendencia progresiva. Asi, no curso 2005-06 estaban matriculadas na Universidade de Santiago de Compostela 15.355 mulleres que representan o 67,04% do total de alumnado, fronte a un 32,95% de homes. No seguinte curso académico 2006-07 a porcentaxe aumenta lixeiramente a un 67,45% do total de matricula.

GRÁFICO �º 49. ALUMNADO MATRICULADO NA UNIVERSIDADE NOS CURSOS 2005-06 E 2006-07

33%

67%

32,54%

67,45%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Curso 2005-2006 Curso 2006-2007

Mulleres

Homes

Fonte: USC

Respecto ó alumnado titulado, os datos constatan que as tituladas son, en térmos porcentuais, moito máis numerosas que os titulados e, ademáis, esta tendencia aumenta de curso en curso.

GRÁFICO �º 50. ALUMNADO TITULADO NA USC NOS CURSOS 2005-06 E 2006-07

28%

72%

26,83%

73,16%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Curso 2005-2006 Curso 2006-2007

Mulleres

Homes

Fonte: USC

35

Na Escola oficial de Idiomas, as mulleres son maioría en tódalas especialidades, sendo a porcentaxe máis elevada a correspondente ó idioma galego. No caso dos homes o idioma no que se observa unha matricula superior é o portugués.

GRÁFICO �º 51. ALUMNOS MATRICULADOS NA ESCOLA OFICIAL DE IDIOMAS POR SEXO (CURSO 2007-2008)

32,53% 27,12% 24,37% 28,78% 35%

67,46% 72,87% 75,62% 71,21% 65%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

120%

Alemán Francés Galego Inglés Portugués

Mulleres

Homes

Elaboración propia Fonte: Escola Oficial de Idiomas

No conservatorio de música, a porcentaxe de mulleres matriculadas (56%) supera a de homes (44%).

GRÁFICO �º 52. Alumnado POR SEXO: CONSERVATORIO DE MÚSICA (CURSO 2007-2008)

44%

56%

Homes

Mulleres


36

A porcentaxe de mulleres e homes da Escola Municipal de Música é bastante próxima. Así, fronte un 52% de mulleres atopamos un 48% de homes.

GRÁFICO �º 53. ALUMNADO POR SEXO DA ESCOLA MUNICIPAL DE MÚSICA (CURSO 2007-2008)

48%

52%

Homes

Mulleres

Fonte: Departamento de Educación. Concello de Santiago

37

4.2.- EDUCACIÓ� I�FA�TIL, PRIMARIA E SECU�DARIA

En canto a distribución do alumnado na educación infantil e primaria, comprobamos que en ámbalas dúas etapas formativas a distribución dos dous sexos e practicamente igualitaria, ainda que a porcentaxe de alumnas é algo inferior a de alumnos.

GRÁFICO �º 54. ALUMNADO MATRICULADO EN EDUCACIÓN INFANTIL POR SEXO (CURSO 2008-09)

137248,62%

145051,38%

Homes Mulleres


GRÁFICO �º 55. ALUMNADO MATRICULADO EN EDUCACIÓN PRIMARIA POR SEXO (CURSO 2008-09)

287051,24%

271148,58%

Homes Mulleres


38

Se atendemos a titularidade do centro, a lectura dos datos revela que a matricula de alumnado masculino e feminino está bastante equilibrada, atopando maiores diferenzas no caso dos centros de ensino público onde comprobamos como un 53,20% do alumnado matriculado nesta etapa son homes fronte a un 46,80% de mulleres.

GRÁFICO �º 56. ALUMNADO MATRICULADO EN EDUCACIÓN INFANTIL POR SEXO E TIPO DE CENTRO(CURSO 2008-09)

0,532

0,468

0,5020,498

43%44%45%46%47%48%49%50%51%52%53%54%

Públicos Privados

Homes Mulleres


No que respecta a educación primaria, ao igual que constatamos na educación infantil a porcentaxe de alumnado masculino en centros públicos e privados é maior ca do femenino alcanzando porcentaxes máximos nos centros privados do 52% do total.

GRÁFICO �º 57. ALUMNADO MATRICULADO EN EDUCACIÓN PRIMARIA POR SEXO E TIPO DE CENTRO (CURSO 2008-09)

50,76% 49,24%

51,92%

48,08%

46%

47%

48%

49%

50%

51%

52%

Públicos Privados

Homes Mulleres


39

Na educación secundaria obrigatoria, a tendencia é similar a de etapas inferiores, sendo de novo as cifras de estudiantes de ambos sexos prácticamente iguais, cunha diferencia de catro puntos a favor dos homes.

GRÁFICO �º 58. ALUMNADO MATRICULADO EN EDUCACIÓN SECUNDARIA OBRIGATORIA POR SEXO (CURSO 2008-09)

227251,89%

210648,11%

Homes Mulleres


En canto ao número de matriculados en función do tipo de centro, atopamos diferenzas entre os centros públicos e privados. Deste modo, hai máis mulleres (52,35%) que homes (47,65%) que están a cursar a ESO en centros públicos, mentras que nos centros privados as cifras se invirten, e son ahora os homes os que alcanzan o porcentaxe máis alto de matrícula (55,92% de homes frente a 44,08% de mulleres).

GRÁFICO �º 59. ALUMNADO MATRICULADO EN EDUCACIÓN SECUNDARIA OBRIGATORIA POR SEXO E TIPO DE CENTRO (CURSO 2008-09)

47,65%52,35%

55,92%

44,08%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

Públicos Privados

Homes Mulleres


40

Os datos que aparecen na gráfica siguiente referidos ao numero de persoas adultas que estan a cursar educación secundaria obligatoria en centros públicos, xa que non dispoñemos de información da matricula de centro privados, nos indican que hai un 54,55% de homes matriculados frente a un 45,45% de mulleres.

GRÁFICO �º 60. ALUMNADO MATRICULADO EN EDUCACIÓN SECUNDARIA OBRIGATORIA DE ADULTOS EN CENTROS PÚBLICOS POR SEXO (CURSO 2008-09)

49545,45%

59454,55%

Homes Mulleres


No tocante aos programas de cualificación profesional inicial, os únicos datos disponibles referidos aos centros públicos, mostran como o número de alumnos (72%) que estan a cursar estes estudios é maior ca de alumnas (28%).

GRÁFICO �º 61. ALUMNADO MATRICULADO EN PROGRAMAS DE CUALIFICACIÓN PROFESIONAL INICIAL EN CENTROS PÚBLICOS POR SEXO (CURSO 2008-09)

1872%

728%

Homes Mulleres


41

No bacharelato os datos se invirten, e son agora as mulleres as que cursan en maior medida estes estudos, atopándonos cun 55,46% de mulleres matriculadas e un 44,54% de homes.

GRÁFICO �º 62. ALUMNADO MATRICULADO EN BACHARELATO POR SEXO (CURSO 2008-09)

129655,46%

104144,54%

Homes Mulleres


Atendendo a titularidade do centro, atopamos certas diferenzas entre centros privados e públicos. Mentres estes ultimos teñen unha porcentaxe de mulleres superior a dos homes (57,90% de mulleres e 42,10% de homes), os centro privados presentan porcentaxes moi similares e de arredor do 50%.

GRÁFICO �º 63. ALUMNADO MATRICULADO EN BACHARELATO POR SEXOE TIPO DE CENTRO (CURSO 2008-09)

42,10% 57,90%

50,67% 49,33%

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Públicos

Privados

Homes Mulleres


42

Na análise do alumnado de bacharelato de adultos, pódese observar na seguinte gráfica como practicamente existe igual número de homes que mulleres que están a cursar estes estudios que se situa arredor do 50%.

GRÁFICO �º 64. ALUMNADO MATRICULADO EN BACHARELATO DE ADULTOS EN CENTROS PÚBLICOS POR SEXO (CURSO 2008-09)

126850,04% 1266

49,96%

Homes Mulleres


No que se refire ao alumnado matriculado en ciclos formativos segundo sexo, as mulleres constituen unha clara maioria, cunha porcentaxe dun 52,17% en relación a un 47,83% de homes.

GRÁFICO �º 65. ALUMNADO MATRICULADO EN CICLOS FORMATIVOS POR SEXO (CURSO 2008-09)

152552,17%

139847,83%

Homes Mulleres


43

As porcentaxes do alumnado xa ofrecen variacións se diferenciamos segundo tipo de centro e sexo, mentres que os centros públicos contan cun alumnado maioritariamente feminino (74,29%), a matrícula de centros privados de ambos sexos é prácticamente igual.

GRÁFICO �º 66. ALUMNADO MATRICULADO EN CICLOS FORMATIVOS POR SEXO E TIPO DE CENTRO (CURSO 2008-09)

50,88% 49,12%

25,71%

74,29%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

Públicos Privados

Homes Mulleres


Aos ciclos formativos de adultos de centros públicos asisten maioritariamente homes.

GRÁFICO �º 67. ALUMNADO MATRICULADO EN CICLOS FORMATIVOS DE ADULTOS EN CENTROS PÚBLICOS POR SEXO E (CURSO 2008-09)

22943,74%

17856,26%Homes Mulleres


44

Os datos de distribución do alumnado femenino no curso 2007-2008 revelan que a maior matrícula sitúase na Educación Primaria (24%) e no Bacherelato de Adultos (20%). A porcentaxe de mulleres matriculadas en Ciclos Formativos Ordinarios, Educación Infantil, Bacherelato Ordinario e Educación Secundaria Adultos é moi similar (13%, 12%, 12% e 11% respectivamente). A menor presencia de mulleres corresponde a PGS/PCA e Ciclos Formativos Adultos con 5% e 2% respectivamente. No curso académico 2008-09 os datos son prácticamente os mesmos. Os niveis donde se atopan matriculadas maior número de mulleres corresponde á Educación Primaria (24%) e Bacherelato Adultos (18%). En Ciclos Formativos Ordinarios a porcentaxe é do 14% e no Bacherelato Ordinario do 13%. A matricula é igual en Educación Infantil e na Educación Secundaria Adultos (12%). Rexístrase menor matrícula en Secundaria Adultos e Ciclos Formativos Adultos con 5% e 2% respectivamente.

GRÁFICO �º 68. DISTRIBUCIÓN DO ALUMNADO FEMENINO SEGÚN TIPO DE ESTUDOS


Curso 2007-2008

135612%

2102%

140613%

134012%

268725%

5055%

218620%

150%

123111%

Bacharelato Adultos Bacharelato OrdinarioCiclos Formativos Adultos Ciclos Formativos OrdinariosEd. Infantil Ed. PrimariaEducación secundaria - Adultos ESOPGS/PCPI

Curso 2008-2009

129612%

1782%

152514%

137213%

271124%

4955%

210618%

70%

126812%

Bacharelato Adultos Bacharelato OrdinarioCiclos Formativos Adultos Ciclos Formativos OrdinariosEd. Infantil Ed. PrimariaEducación secundaria - Adultos ESOPGS/PCPI

45

No curso 2007-08 máis da metade das mulleres están matriculadas nas ensinanzas concertadas en Educación Infantil (52,01%). O 36,64% están matriculadas en centros públicos e o 11,34% en ensinanza non concertada. Non se observan variacións respecto da matricula correspondente ó curso 2008-09. A matrícula máis numerosa rexístrase nas ensinanzas concertadas (51,75%), seguida dos centros públicos (37,90%) e das ensinanzas non concertadas (10,35%).

GRÁFICO �º 69. MULLERES MATRICULADAS EN EDUCACIÓN INFANTIL


En Educación Primaria máis da metade das mulleres están matriculadas no curso 2007-08 en centros concertados (52,01%). O 36,64% está matriculada en centros públicos e un 11,34% en centros non concertados. No se observan variacións respecto dos datos de matricula feminina nesta etapa educativa no curso 2008-09. A maioria das mulleres están matriculadas en centros concertados (51,75%). Un 37,90% está matriculada en centros públicos e un 10,36% en centros non concertados.

GRÁFICO �º 70. MULLERES MATRICULADAS EN EDUCACIÓN PRIMARIA


Na E.S.O. a porecntaxe de mulleres matriculadas en centros públicos no curso 2007-08 é do 52,29%. En ensinanzas concertadas esta porcentaje baixa a un 31,46% e

Curso 2007/2008

49136,64%

15211,34%

69752,01%

Ensinanzas concertadas Ensinanzas non concertadas Centros públicos

Curso 2008/2009

52037,90%

14210,35%

71051,75%

Ensinanzas concertadas Ensinanzas non concertadas Centros públicos

Curso 2007/2008

27210,12%

116943,51%

124646,37%

Ensinanzas concertadas Ensinanzas non concertadas

Centros públicos

Curso 2008/2009

28510,51%

116943,12%

125746,37%


Centros públicos

46

nos centros non concertados ó 11,5%. No curso 2008-09 atópanse valores prácticamente iguais nestas tres modalidades de ensinanza: 52,94% de mulleres matriculadas neste nivel educativo en centrois públicos, 36,66% en centros concertados e 10,4% en centros non concertados.

GRÁFICO �º 71. MULLERES MATRICULADAS NA E.S.O.


Algo máis das tres cuartas partes das mulleres que durante o curso 2007-08 estudan Bacharelato Ordinario están matriculadas en centros públicos (75,59%). O restante 24,41% da matrícula feminina corresponde a centros non concertados. No curso 2008-09, os datos son semellantes. O 74,61% cursan Bacharelato Ordinario en centros públicos e o 25,39% en ensinanzas non concertadas. GRÁFICO �º 72. MULLERES MATRICULADAS NO BACHARELATO ORDINARIO


Nos Ciclos Formativos Ordinarios os centros públicos concentran a mayor matricula de mulleres no curso 2007-08 (83,07% fronte o 16,93% de matricula en ensinanzas non concertadas). No curso 2008-09 os datos son prácticamente iguais. A matrícula feminina é considerablemente superior nos centros públicos respecto os centros non concertados (82,75% de 17,25% respectivamente).

Curso 2007/2008

114352,29%

24611,25%

79736,46%


Centros públicos

Curso 2008/2009

111552,94%

21910,40%

77236,66%


Centros públicos

Curso 2007/2008

102575,59%

33124,41%

Ensinanzas non concertadas Centros públicos

Curso 2008/2009

96774,61%

32925,39%


47

GRÁFICO �º 73. MULLERES MATRICULADAS EN CICLOS FORMATIVOS ORDINARIOS


En resumo, nos niveis máis baixos de ensino, é decir, en Educación Infantil e Primaria, as mulleres optan por ensinanzas concertadas, mentras que na E.S.O., Bacherelato Ordinario e Ciclos Formativos Ordinarios a matrícula feminina concéntrase maioritariamente en centros públicos.

En suma, o nivel educativo das mulleres que viven no Concello de Santiago tense elevado considerablemente. Nestes momentos constitúen a maioría en todos niveis, sobre todo no de secundaria e ensino superior. Isto é, as mulleres compostelás mostran na actualidae un nivel educativo superior ao dos varóns, tema que non se reflicte na ocupación laboral. Ademáis cursan especialmente estudos en centros públicos. As accións do Plan de igualdade deberán ter en conta este extremo de xeito específico.

Curso 2007/2008

116883,07%

23816,93%


Curso 2008/2009

126282,75%

26317,25%


48

5.- DATOS REFERE�TES AO PERSOAL MU�ICIPAL

5.1.-DATOS XERAIS

No ano 2006, o persoal municipal estaba integrado maioritariamente por varóns (72%). As mulleres representanban un 28% do total. Estas mesmas porcentaxes mantéñense sen variacións no ano 2007.

GRÁFICO �º 74. PERSOAL MUNICIPAL POR SEXO NOS ANOS 2006 E 2007

28%

72%

28%

72%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

2006 2007

Mulleres Homes

Elaboración propia Fonte: Xestión de Persoal. Concello de Santiago

A área de circulación e seguridade cidadá (53%) é a que ten unha porcentaxe superior de persoal municipal masculino. Un 16% do persoal municipal masculino concentrase na área de urbanismo e infraestructuras, seguida da área social (12%). Un 8% do persoal municipal masculino traballa na área de administración xeral e réxime interior e un 5% en contratación e servizos comunitarios. O personal municipal masculino ten menor presencia na área de fazenda e servicios económicos e nos órganos

de goberno (3%).

O persoal municipal feminino concentrase maioritariamente na área de administración xeral e réxime interior (25%). Un 20% do persoal municipal que traballa na área social son mulleres, e o 18% e 16% respectivamente o fai na área de fazenda e servizos económicos e urbanismo e infraestructuras. As mulleres teñen unha menor presencia dentro do cadro de persoal municipal nas áreas de circulación e

seguridade cidadá e órganos de goberno (8%) e na de contratación e servizos comunitarios (5%).

49

GRÁFICO �º 75. PERSOAL MUNICIPAL POR ÁREAS NO ANO 2006 (HOMES)

Homes

3% 8%3%

16%

5%53%

12%

Órganos de goberno Administración xeral e réxime interior

Facenda e servizos económicos Urbanismo e infraestructuras

Contratación e servizos comunitarios Circulación e sguridade cidadá

Area social


GRÁFICO �º 76. PERSOAL MUNICIPAL POR ÁREAS NO ANO 2006 (MULLERES)

Mulleres

8%

25%

18%16%

5%

8%

20%

Órganos de goberno Administración xeral e réxime interior

Facenda e servizos económicos Urbanismo e infraestructuras

Contratación e servizos comunitarios Circulación e sguridade cidadá

Area social


50

Na seguinte táboa recollese a distribución do persoal municipal do Concello de Santiago de Compostela segundo a área e o sexo. Como se pode comprobar, o persoal municipal está constituído maioritariamente por varóns (71,36% de varóns fronte a 28,63% de mulleres). O sector cun maior peso corresponde ao de policia (35,03%) seguido do de bombeiros (15,29%) e a banda de música (7, 64%) no caso dos varóns. No grupo de mulleres destaca a sua maior presencia na administración xeral (21,69%) seguida de facenda (17,46%) e urbanismo (12,70%).

TÁBOA �º 2. PERSOAL MUNICIPAL POR ÁREAS E SEXO NO ANO 2007 Homes % Mulleres % Administración Xeral 33 7.01 41 21.69 Banda de Música 36 7.64 1 0.53 Bombeiros 72 15.29 0 0.00 Cidade Histórica 7 1.49 1 0.53 Centros Socioculturais 6 1.27 3 1.59 Cultura 2 0.42 0 0.00 Deportes 12 2.55 2 1.06 Educación 3 0.64 4 2.12 Emigración/Inmigración 1 0.21 1 0.53 Facenda 16 3.40 33 17.46 Festas 0 0.00 3 1.59 Información 0 0.00 6 3.17 Informática 6 1.27 2 1.06 Infraestructuras 22 4.67 0 0.00 Medio Ambiente 4 0.85 0 0.00 Mercados 0 0.00 1 0.53 Muller 1 0.21 2 1.06 Omic 1 0.21 1 0.53 Órganos de goberno 5 1.06 20 10.58 Parques e Xardíns 16 3.40 3 1.59 Policía 165 35.03 13 6.88 Promoción Económica 4 0.85 3 1.59 Relacións Veciñais 1 0.21 1 0.53 Sanidade 5 1.06 0 0.00 Servizos sociais 6 1.27 15 7.94 Tráfico 6 1.27 1 0.53 Umad 8 1.70 8 4.23 Urbanismo 33 7.01 24 12.70 Total 471 100.00 189 100.00


51

No cadro de persoal do Auditorio de Galicia a presencia masculina (62%) e casi o dobre que a femenina (38%).

GRÁFICO �º 77. PERSOAL DO AUDITORIO DE GALICIA POR SEXO NO ANO 2007

Homes62%

Mulleres38%

Elaboración propia Fonte: Auditorio de Galicia

Na Empresa Municipal de vivenda e solo de Santiago de Compostela, SA EMUVISSA no ano 2006 o personal masculino é superior o feminino (70% fronte o 30%). No ano 2007 o persoal tamén é maioritariamente masculino, concretamente, un 78% de homes fronte a un 22% de mulleres.

GRÁFICO �º 78. PERSOAL POR SEXOS NA EMPRESA MUNICIPAL DE VIVENDA E SOLO DE SANTIAGO DE COMPOSTELA, SA ( EMUVISSA) NOS ANOS 2006 E 2007

30%

70%

22%

78%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

2006 2007

Mulleres Homes

Elaboración propia Fonte: EMUVISSA. Concello de Santiago

52

Na sociedade municipal de xestión do trasnporte urbano de Santiago, SA (TUSSA) traballa unha porcentaxe de mulleres considerablemente máis baixa que de homes (26% fronte o 74% respectivamente).

GRÁFICO �º 79. PERSOAL POR SEXO SOCIEDADE MUNICIPAL DE XESTIÓN DO TRANSPORTE URBANO DE SANTIAGO, SA (TUSSA) 2007

Homes74%

Mulleres26%

Elaboración propia Fonte: TUSSA. Concello de Santiago

No ano 2006, a porcentaxe de mulleres que traballan na Empresa mixta Xestión de Actividades Deportivas e Espectáculos (XADE) SL é do 38%, mentras que a de homes é casi o dobre (62%). No ano 2007 a porcentaxe de mulleres que traballan na Empresa mixta Xestión de Actividades Deportivas e Espectáculos (XADE) SL aumenta respecto o ano anterior pasando a ser agora do 43%. En consecuencia a porcentaxe de persoal do sexo masculino disminúe en relación ó ano 2006 pero continua sendo superior á de persoal feminino (57%).

GRÁFICO �º 80. PERSOAL POR SEXO EMPRESA MIXTA XESTIÓN DE ACTIVIDADES DEPORTIVAS E ESPECTÁCULOS (XADE) SL, ANOS 2006 E 2007

38%

62%43%

57%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

2006 2007

Mulleres Homes

Elaboración propia Fonte: XADE

53

O persoal feminino de Información e Comunicación local, SA (INCOLSA) no ano 2007 é máis do dobre (68%) que a o masculino (32%).

GRÁFICO �º 81. PERSOAL POR SEXO INFORMACIÓN E COMUNICACIÓN LOCAL, SA (INCOLSA), 2007

Homes32%

Mulleres68%

Elaboración propia Fonte: Incolsa (Oficina Municipal de Turismo). Concello de Santiago

Os datos precedentes indican que a tenor dun maior equilibrio en función do xénero, haberá que pensar en accións de promoción específicas dirixidas ao colectivo das mulleres de cara ao novo Plan de Igualdade do Concello

54

5.2.- DATOS DA ÁREA DE BE�ESTAR SOCIAL

Na maioria dos casos son as mulleres quenes participan no programa de axuda no fogar; dirixido a persoas con autonomía limitada, concretamente un 84% fronte a un 16% de varóns.

GRÁFICO �º 82. PROGRAMA DE AXUDA NO FOGAR POR SEXO (2007)

Elaboración propia Fonte: Servizos Sociais. Concello de Santiago de Compostela

En relación ao programa de teleasistencia domiciliaria, o 89,70% das persoas usuarias deste servizo son varóns mentras que as mulleres representan tan só o 10,3%.

GRÁFICO �º 83. PROGRAMA DE TELEASISTENCIA DOMICILIARIA POR SEXO (2007)

Elaboración propia Fonte: Servizos Sociais. Concello de Santiago de Compostela

16%

84%

Homes Mulleres

89,70%

10,30%

Homes Mulleres

55

Foron no ano 2007 un total de 55 as mulleres que solicitaron o servizo de atención domiciliaria á infancia e 25 as nenas e nenos beneficiarios.

GRÁFICO �º 84. SERVIZO DE ATENCIÓN DOMICILIARIA Á INFANCIA (2007)

Elaboración propia Fonte: Departamento da Muller. Concello de Santiago

Polo que se refire ás persoas beneficiarias das medidas recollidas no Plan de Inclusión Social, según os datrs correspondentes ao ano 2007, son maioría as mulleres participantes nas accións que integran dito plan.

GRÁFICO �º 85. PLAN DE INCLUSIÓN SOCIAL POR SEXOS (2007)

38111

2119

1241

55

49214

3153

2441

111

0 50 100 150 200 250

Homes

Mulleres

Nº total de contratos

Autoemprego

Nº de inserción laboraispor conta alleaacumuladas

Nº de insercións laboraispor conta allea

Participantes Formaciónpropia

Participantes acumulados

Incorporación departicipantes

Elaboración propia Fonte: Servizos Sociais. Concello de Santiago

25

55

Mulleres Nenas/os

56

En canto ao número de persoas usuarias das Unidades de Traballo Social (UTS) nos atopamos con que son as mulleres (57%) as principais beneficiarias deste servizo.

GRÁFICO �º 86. USUARIOS DAS UNIDADES DE TRABALLO SOCIAL POR SEXOS (2007)

Elaboración propia Fonte: Servizos Sociais. Concello de Santiago

Na área de benestar social as persoas destinatarias son tamén maioritariamente as mulleres, um colectivo que desde este punto de vista require, indudablemente um apoio especial.

39%

57%

4%

Homes Mulleres Sen cumplimentar

57

6.- ÁREA DE VIOLE�CIA DE XÉ�ERO

O número de mulleres vítimas de malos tratos rexistradas na casa de acollida municipal descendeu dende 2005, cando se atopaban na casa de acollida un total de 35 mulleres. Ao ano seguinte, en 2006, esta cifra tamén se veu diminuida, para situarse en 23 mulleres, frente ás 18 que houbo no 2007. A idade media das mulleres acollidas diminuíu ao longo dos anos, sendo cada vez máis novas as mulleres que acuden a casa de acollida, que pasou de 31 anos a 27 durante o ano 2007. En canto ao número de nenas e nenos acollidos os datos revelan que no ano 2005 se atopaban na casa de acollida un total de 23 nenas e nenos, que no ano 2006 esta cifra viuse incrementada cun total de 26 rapazes e no último ano 2007 foron 17 o total de nenas e nenos que residian na casa municipal de acollida.

GRÁFICO �º 86. CASA MUNICIPAL DE ACOLLIDA DE MULLERES MALTRATADAS

35

31

23 22

26 25

18

27

17

0

5

10

15

20

25

30

35

2005 2006 2007

Total mulleres acollidas

Idade media mulleresacollidas

Total nenos acollidos


58

En canto ao lugar de procedencia das mulleres da casa de acollida, na súa maioría pertencen a municipios da provincia de A Coruña e de Santiago de Compostela, sendo inferior a porcentaxe de mulleres que proceden doutras provincias galegas, con independencia do ano que tomemos como referencia

GRÁFICO �º 87. LUGAR DE PROCEDENCIA

24,24%

54,54%

21% 22,73%

54,54%

22,73%

27,78%

61,11%

11,11%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

2005 2006 2007

Santiago Outros concellos da provincia Outras provincias


En cuanto ao seu nivel de estudos, nos tres anos tomados como referencia, a maioría das mulleres teñen estudos primarios e secundarios, sendo inferior o número de mulleres con titulación superior.

GRÁFICO �º 88. NIVEL DE ESTUDOS DAS MULLERES ACOLLIDAS

0%

69,70% 68,18%

61,11%

0% 0%

13,64%

0%

12,12% 13,64%

33,33%

12,12%

6,06% 4,54%

5,55%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

2005 2006 2007

Sin estudios

Primarios

Secundarios

Medios

Superiores


59

Por outra parte, e no que respecta ao vínculo que lles unÍa coa sua parella, na maioría dos casos tratábase do seu compañeiro sendo este porcentaxe moi elevado, dun 60,61%, con respecto as restantes categorías no ano 2005. Nos anos 2006 e 2007 segue a ser o compañeiro principalmente o maltratador xunto co cónxuxe.

GRÁFICO �º 89. VÍNCULO COA PARELLA

18,18%

60,61%

21%

31,82%

45,45%

23%

27,78%

55,55%

16,67%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

2005 2006 2007

Cónxuxe

Compañeiro

Outros


Tal e como vemos, o tema da violencia contra as mulleres requerirá, sen dúbida, dunha atención especial á hora da elaboración do novo Plan de Igualdade.

60

7.- CE�TRO DE I�FORMACIÓ� ÁS MULLERES (CIM)

PERFIL SOCIOECO�ÓMICO DAS CO�SULTA�TES

No servizo de información ás mulleres (CIM) leváronse a cabo no ano 2008 un total de 1.723 consultas, destas un 97,74% (1.684) foron feitas por mulleres e un 2,26% (39) corresponderon a consultas feitas por homes1.

GRÁFICO �º 90. SEXO DAS/OS CONSULTANTES

Elaboración propia Fonte: CIM

Máis do 61% (61,23%) das consultantes tiñan unha idade comprendida entre os 26 e os 45 anos. O maior numero de consultas foron feitas por mulleres entre os 36 e 45 anos, isto é, 565 consultas que representan o 32.79% do total, seguidas das usuarias de entre 25 e 35 anos que supuxeron o 28.44% (490). As consultas de mulleres de 56 ou máis anos foron as seguintes en número (305) representando o 17.70% seguidas das de 46 a 55 anos (272: 15.79%). As máis novas, ata os 25 anos, únicamente supuxeron o 5,28% do total de consultas no CIM.

GRÁFICO �º 91. IDADE DAS/OS CONSULTANTES

18%

16%

32%

28%

0% 1% 5%

Menos ede 15 De 16 a 20 De 21 a 25 De 26 a 35

De 36 a 45 De 46 a 55 56 ou máis


1 Nos datos que de seguido se presentan terase en conta esta porcentaxe xa que non están desagregados por sexo aínda que por tratarse dunha porcentaxe desestimable empregaremos o femenino.

97,74%

2,26%

Muller Home

61

Segundo o estado civil, as consultas proviñeron nun 37,09% de mulleres casadas, as separadas e divorciadas supuxeron ao redor do 18%, sumando un 35,69% do total. O terceiro gran grupo corresponde ás solteiras, neste caso foron 311 o que supón o 18.05% das consultas.

GRÁFICO �º 92. ESTADO CIVIL

0,93%0,58%

3,83%

17,70%

17,99%

3,83%

37,09%

18,05%

SOLTEIRA/O CASADA/O VIUVA/ODIVORCIADA/O SEPARADA/O UNIÓN DE FEITONS/NC OUTROS


A maioría das consultantes que acudiron ao CIM tiñan un ou dous fillos/as (63.26%), o 19.5% tiñan tres ou máis e algo máis do 17% (17,24%) no tiñan descendencia.

GRÁFICO �º 93. NÚMERO DE FILLOS/AS

31,05%32,21%

16,13% 3,37%17,24%

Ningún Un Dous Tres Catro ou máis


62

Máis da metade das consultantes (57,01%) presentaban un nivel educativo baixo (sen estudos, primarios incompletos ou primarios). A proporción de mulleres con estudos medios non acada a cuarta parte do total (24.26%) e unicamente un 5.63% acreditaban estudos superiores.

GRÁFICO �º 94. ESTUDOS

8,82%

5,63%

24,26%

5,28% 10,80%

45,21%

NINGÚN OU C. ESCOLARIDADE PRIMARIOSMEDIOS SUPERIORESNS/NC OUTROS


Polo que se refire á actividade económica, a maior parte das consultantes (59.49%) non traballaba. O 40.51% restante, é dicir, traballadoras, desempeñaban a súa actividade laboral especialmente no sector servizos (52.97%) e no servicio doméstico (14.47%). Na industria só traballaban o 5.21% e na agricultura un 0.14%. O 27,21%, é dicir, máis da cuarta parte non aportan información sobre a súa actividade ou está recollida na categoría “outros”.

GRÁFICO �º 95. ACTIVIDADE ECONÓMICA

52,97%14,47%

9,26%

17,95%5,21%0,14%

Agricultura Industria

Servicios Servicio doméstico

Non sabe/non contesta Outros


63

En canto ao tipo de actividade que estaban a realizar as englobadas en “Outras situacións”, principalmente traballaban no fogar (29,98%) seguidas nun 24,13% e nun 22,94% de paradas e pensionistas, respectivamente. En menor proporción atopábanse as incluídas en outras categorías (12,01%), as que ns/nc (6,49%) e en ultimo lugar as estudantes (4,44%).

GRÁFICO �º 96. OUTRAS SITUACIÓNS

22,94%

24,13%

6,94%29,28%

4,44%12,01%

ESTUDIANTE TRABALLA NO FOGAR PARO PENSIONISTA NS/NC OUTROS


Do total de consultantes que acudiron ó CIM, o 9,06% pertencían a colectivos de/en risco de exclusión, especialmente prostitución (6.09%) e inmigrantes (2.79%).

GRÁFICO �º 97. OUTROS COLECTIVOS

90,89%

6,09%2,79%

0,12%0,06%0,06%

MINORÍAS ÉTNICAS PROSTITUCIÓN DROGADICCIÓN

INMIGRANTES NON SABE, NON CONTESTA OUTROS


64

A maioría das que acudiron ao CIM foron mulleres sen ingresos (87,58%). Menos do 5% (4.71%) tiñan ingresos de máis de 600 €.

GRÁFICO �º 98. INGRESOS FAMILIARES

87,58%

2,32%5,40% 1,63% 3,08%

Sen ingresos Ata 50.000 pesetas (incluido)

De 50.000 a 100.000 pesetas (incluido) De 100.000 a 150.000 pesetas (incluido)

Máis de 150.000 pesetas


A procedencia das consultantes foi case que exclusivamente urbana, só un 2.44% das consultas foron de mulleres do rural.

GRÁFICO �º 99. HABITAT

2,44%

97,56%

rural urbano


65

CARACTERÍSTICAS DAS CO�SULTAS �O CIM

Antes de abordar as características de consultas no CIM cabe resaltar que o principal medio polo que as usuarias souberon do centro foron outros servizos das administracións públicas (92.63%). A rede de amizade e coñecidos foi o segundo medio de coñecemento deste servizo municipal (4.35%).

GRÁFICO �º 100. MEDIO POLO QUE COÑECEU OCENTRO

0%

0%

0%

0,41%

92,63%

4,35%

0,17%

2,38%

0,06%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Prensa, revistas

Radio

T.V.

Publicacións do S.G.I.

Outros servizos das Admóns. Públicas

Amigos/as, coñecidos/as

Teléfono 900

NS/NC

Outros


VÍAS DE CO�SULTA

O medio de consulta foi maioritariamente presencial (93,50%), é dicir acudindo persoalmente ao centro. A segunda vía máis empregada foi a telefónica, nun 5.34% dos casos. Outros medios como o postal e outros non acadaron o 1%.

GRÁFICO �º 101. TIPO DE CONSULTAS

5,34%

0,81%

93,50%

0,06%

0,29%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Telefónicas

Cartas

Personais

NS/NC

Outros


66

TIPOLOXÍA DAS CO�SULTAS

Como é ben sabido o CIM proporciona con carácter permanente:

- Atención psicolóxica.

- Asesoramento xurídico.

- Orientación profesional.

- Información en materia de recursos.

- Calquera outra información encamiñada á consecución da igualdade das mulleres que de forma individualizada o demanden.

- Información e asesoramento en materia de igualdade de oportunidades aos grupos de mulleres que de forma colectiva o demanden.

ÁREA DE ATE�CIÓ� PSICOLÓXICA

Dentro da área de atención psicolóxica as situacións emocionais detectadas (36%) e as atencións prestadas (35%) son as máis comúns, o 29% restante pertence a demandas expostas polas usuarias.

GRÁFICO �º 102. ÁREA DE ATENCIÓN PSICOLÓXICA

29%

36%

35%

DEMANDA EXPOSTA POLA USUARIASITUACÍON EMOCIAONAL DETECTADAATENCIÓN PRESTADA


67

Entre as situacións emocionais detectadas a maioría son por causa da ansiedade (48%), o segundo grupo está constituido por sintomatoloxía presentada ante violencia (17%), a angustia e a tristeza ocupan o terceiro e cuarto lugar, respectivamente.

GRÁFICO �º 103. SITUACIÓN EMOCIONAL DETECTADA

7%

48%

10%

7%

3%

1%

2%

0%

1%

4%

17%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%

TRISTEZA

ANSIEDADE

ANGUSTIA

BAIXA AUTOESTIMA

BLOQUEO EMOCIOANAL

INDECISIÓN

SENTIMIENTO DE CULPA

IDEACIÓN SUICIDA

ESTRÉS

COMPORTAMENTOS ANTE SITUACIÓNS DE VIOLENCIA

SINTOMATOLOXÍA PRESENTADA ANTE A VIOLENCIA

SITUACIÓN EMOCIONAL DETECTADA


Entre as demandas expostas polas usuarias as máis significativas foron por problemas de parella (69%) seguidas das relacionadas con problemas familiares (13%). As demandas relacionadas coa violencia fora da parella representaron o 7% (4% no caso de “violencia por parte doutros” e 3% no caso de “violencia sexual”) na mesma porcentaxe que as relacionadas con “patoloxía individual”. As demandas referidas a problemáticas laborais foron as menos frecuentes (2%).

GRÁFICO �º 104. DEMANDA EXPOSTA POLA USUARIA

13%

69%

4%

3%

2%

7%

2%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%

PROBLEMAS FAMILIARES

PROBLEMAS DE PARELLA

VIOLENCIA POR PARTE DOUTROS

VIOLENCIA SEXUAL

PROBLEMAS LABORAIS

PATOLOXÍA INDIVIDUAL

OUTROS

DEMANDA EXPOSTA POLA USUARIA


68

Atendendo ao Gráfico nº 104, atopámonos con que polo que respecta aos problemas de parella, nun 58% tratábase de casos de violencia, nun 23% por ruptura e nun 19% por dificultades no seu seo.

GRÁFICO �º 105. PROBLEMAS DE PARELLA

23%

58%

19%

0%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%

RUPTURA DE PARELLA

VIOLENCIA POR PARTEDA PARELLA

DIFICULTADES DEPARELLA

OUTROS

PROBLEMAS DE PARELLA


Entre a sintomatoloxía presentada frente as situacións de violencia a mais común (30%) foi a sensación de perigo constante, seguida pola vergoña (23%). O sentimento de inutilidade e a afectación do equilibrio afectivo foron outros síntomas que representaron o 12% dos casos, mentras que os trastornos da alimentación e o sono acadaron o 9%.

GRÁFICO �º 106. SINTOMATOLOXÍA PRESENTADA ANTE A VIOLENCIA

1%

1%

23%

30%

12%

12%

12%

9%

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35%

AFECTACIÓN DO EQUILIBRIO AFECTIVO

MOLESTIAS PSICOSOMÁTICAS

SENTIMENTOS DE INUTILIDADE

RETRAIMENTO SOCIAL

VERGOÑA

SENSACIÓN DE PERIGO CONSTANTE

TRASTORNOS ALIMENTARIOS E DO SONO

OUTROS

SINTOMATOLOXÍA PRESENTADA ANTE A VIOLENCIA


69

Das demandas vinculadas a problemas familiares foron os problemas coa descendencia os máis numerosos (60%). As dificultades coa “familia extensa” e con “outros” supuxeron o 21% e 19%, respectivamente.

GRÁFICO �º 107. PROBLEMAS FAMILIARES

60%

21%

19%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%

FILLAS/OS

FAMILIA EXTENSA

OUTROS

PROBLEMAS FAMILIARES


Entre os problemas laborais un 62% foron por causas que non se identifican e un 38% é por acoso moral.

GRÁFICO �º 108. PROBLEMAS LABORAIS

38%

62%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%

ACOSO MORAL

OUTROS

PROBLEMAS LABORAIS


70

Dentro das consultas, a maioría foron casos de terapia e/ou seguimento (65%), un 26% de información xeral, e en menor proporción os recursos ofertados (5%) e os recursos derivantes (2%).

GRÁFICO �º 109. ATENCIÓN PRESTADA

5%

2%

65%

28%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%

RECURSOSOFERTADOS

RECURSOSDERIVANTES

TERAPIA E/OUSEGUIMENTO

INFORMACIÓNXERAL

ATENCIÓN PRESTADA


Nas diversas consultas das usuarias dentro da información xeral que se lles proporciona, o 36% foron de escoita activa, o 26% consello asistido, 20% apoio na toma de decisións e o 18% apoio na verbalización de problemas.

GRÁFICO �º 110. INFORMACIÓN XERAL

20%

36%

26%

18%

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40%

APOIO NA TOMA DEDECISIÓNS

ESCOITA ACTIVA

CONSELLOASISTIDO

APOIO NAVERBALIZACIÓN DE

PROBLEMAS

INFORMACIÓN XERAL


71

Na maioría dos casos a terapia/seguimento foi de tipo individual (98%)

GRÁFICO �º 111. TERAPIA E/OU SEGUIMENTO

98%

1%

0%

1%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

INDIVIDUAL

COA PARELLA

COA FAMILIANUCLEAR

COA FAMILIAEXTENSA

TERAPIA E/OU SEGUIMENTO


Entre os recursos derivantes destacaron, cun 37%, a asesoría xurídica seguido do servizo psiquiátrico e da asesoría laboral (25%), por último cun 13% o servizo psicolóxico.

GRÁFICO �º 112. RECURSOS DERIVANTES

13%

25%

37%

25%

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40%

SERVIZOPSICOLÓXICO

SERVIZOPSIQUIÁTRICO

ASESORÍA XURÍDICA

ASESORÍA LABORAL

RECURSOS DERIVANTES


72

Entre os recursos ofertados cun 70% atopamos a asesoría xurídica, cun 20% o servizo de saúde mental e cun 10% os servizos sociais.

GRÁFICO �º 113. RECURSOS OFERTADOS

10%

70%

20%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%

SERVIZOS SOCIAIS

ASESORÍA XURÍDICA

SERVIZO DE SAÚDEMENTAL

RECURSOS OFERTADOS


ÁREA EMPREGO

A única información solicitada nesta área foi sobre becas

ÁREA EMPREGO

O tipo de información consultada no CIM, dentro da Área de Emprego, estivo relacionada coa Orientación ao emprego (86,11%) e co Emprego Formación (13,89%).

GRÁFICO �º 114. ÁREA DE EMPREGO

86,11%

13,89%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Emprego formación

Orientación deemprego

Área emprego


73

Dentro do Emprego Formación, o INEM ou organismo equivalente e as Institucións rexistraron un 40% das consultas respectivamente, mentres que un 20% foron consultas de outro tipo.

GRÁFICO �º 115. EMPREGO FORMACIÓN

20%

40%

40%

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45%

INEM ou organismoequivalente

Institucións

Outros

Emprego formación


En canto a Orientación de Emprego, un 70,97% foi sobre o traballo asalariado e un 6,45% sobre o traballo autónomo, concretamente as axudas ó traballo autónomo. Unha porcentaxe significativa de 22,58% foron consultas de outro tipo.

74

GRÁFICO �º 116. ORIENTACIÓN DE EMPREGO

70,97%

6,45%

22,58%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%

Traballo autónomo

Traballo asalariado

Outros

Orientación de emprego


No que atinxe ao traballo asalariado, as consultas rexistradas no CIM centráronse nas bolsas de traballo (72,73%), ofertas de emprego públicas e privadas (18,18%) e nun 4,55% nas Axencias de colocación e Empresa de traballo temporal.

GRÁFICO �º 117. TRABALLO ASALARIADO

4,55%

18,18%

72,73%

4,55%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%

Axencias decolocación

Bolsas de traballo

Ofertas de empregopúblicas e privadas

Contratación porempresa de traballo

temporal

Traballo asalariado


75

ÁREA DE RECURSOS

Na Área de recursos, as consultas centráronse na súa maioría nos Servicios Sociais (91,97%), na Saúde (1,21%) e nas Asociacións (0,15%, concretamente nas Asociacións de Mulleres). Rexistrouse un 6,67% de varias consultas.

GRÁFICO �º 118. ÁREA DE RECURSOS

0,15%

91,97%

6,67%

1,21%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Asociacións

Saúde

Servicios sociais

Varios

Área de recursos


SERVICIOS SOCIAIS

Dentro dos Servicios Sociais, rexistrouse un 51,07% de consultas relacionadas coas mulleres maltratadas, un 32,13% sobre a asistencia social, seguido por un 9,88% sobre as nais solteiras. As consultas relativas a terceira idade supuxeron u 1,32%. Outro tipo de consultas rexistraron un 5,60% .

GRÁFICO �º 119. SERVICIOS SOCIAIS

32,13%

9,88%

51,07%

1,32%

0,00%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%

Asistencia social

Madres solteiras

Mulleres maltratadas

Tercera idade

Outros

Servicios sociais


76

MULLERES MALTRATADAS

As consultas relacionadas coas mulleres maltratadas foron na súa maioría de información xeral (58,06%), seguidas por consultas vinculadas ás axudas económicas (39,35%), e sobre as casa de acollida (2,58%).

GRÁFICO �º 120. MULLERES MALTRATADAS

39,35%

2,58%

58,06%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%

Axudas económicas

Casas de acollida

Información xeral

Mulleres maltratadas


ASISTE�CIA SOCIAL

No eido da Asistencia Social, un 57,44% das consultas realizadas no CIM foron de información xeral, seguidas polas consultas sobre as axudas económicas (34,87%), e as garderías (5,13%). Unha porcentaxe igual tiveron as consultas sobre os albergues e os comedores (1,03%). A axuda domiciliaria rexistrou a menor porcentaxe (0,51%).

GRÁFICO �º 121. ASISTENCIA SOCIAL

Asistencia social

1,03%

1,03%

0,51%

34,87%

5,13%

57,44%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%

Albergues

Axudas económicas

Comedores

Garderías

Axuda domiciliaria

Información xeral

Asistencia social


77

�AIS SOLTEIRAS

As consultas relacionadas coas nais solteiras foron na súa maioría de información xeral (95%), seguidas polas consultas relacionadas coas axudas económicas (3,33%) e un 1,67% sobre as residencias.

GRÁFICO �º 122. NAIS SOLTEIRAS Nais solteiras

3,33%

1,67%

95,00%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Axudas económicas

Residencias

Información xeral

Nais solteiras


TERCEIRA IDADE

As consultas relacionadas á terceira idade foron de información xeral (50%) e axudas económicas (50%).

78

GRÁFICO �º 123. TERCEIRA IDADE

50%

50%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%

Axudas económicas

Información xeral

Terceira idade


ASOCIACIÓ�S

As informacións sobre asociacións centráronse única e exclusivamente nas asociacións de mulleres (só unha consulta).

SAÚDE

No que respecta a Saúde, a metade das consultas rexistradas no CIM foron consultas que non se especifican (50%). As consultas relacionadas coas toxicomanías, saúde mental, trastornos da conducta alimentaria e depresión e ansiedade supoñen o outro 50%, con proporcións idénticas.

79

GRÁFICO �º 124. SAÚDE

12,5%

12,5%

12,5%

12,5%

50,0%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%

Toxicomanías

Saúde mental

Transtornos deconducta alimentaria

Depresións,ansiedade

Outros

Saúde


Os datos que reflicten o presente capítulo indican que dende o CIM estase a desenvolver unha labor especialmente relevante para as mulleres de cara a unha situación máis igualitaria. Neste sentido é obvio que está labor haberá de ser reforzada, e se cabe ampliada, sobre todo respecto ao tema da saúde, unha área donde de momento, e desde un punto de vista xeral apenas se desenvolveron accións específicas.

80

Conclusións

Tal e como xa sinalamos na análise pormenorizada referente ás distintas

áreas, habemos de ter presente para a elaboración do plan de igualdade

esencialmente os seguintes puntos:

En primeiro lugar, o colectivo feminino precisa de accións específicas

para que poida alcanzarse, efectivamente, de modo global unha maior

igualdade en relación co colectivo masculino.

En segundo lugar, partimos da base de que o nivel educativo e formativo

das mulleres é especialmente alto no contexto do Concello de Santiago de

Compostela, non obstante, a situación laboral e de paro que afecta moito máis

ás mulleres, requiren accións encamiñadas cara a un moito maior equilibrio

dende un punto de vista do xénero. Aquí é especialmente importante a propia

situación das e dos empregados no propio Concello de Santiago.

Indubidablemente, e non só por razóns de emprego institucional; aquí fan falta

medidas correctivas dende unha visión de xénero.

En terceiro lugar, cabe sinalar que as accións emprendidas e levadas a

cabo polo Centro Municipal de Atención á Muller hai que mantelas e

pontencialas, se cabe, e posiblemente neste espazo poderían incorporarse

accións referidas, por exemplo, á saúde das mulleres, unha cuestión a penas

presente ata o momento nas accións de igualdade. Igualmente relevante é

recordar aquí a importancia que teñen as accións para as mulleres no campo

dos servizos de benestar, son as destinatarias maioritarias, un extremo tamén

importante de cara ao novo Plan de Igualdade.

IF ORME “AÁ LISE SOCIOLÓXICA-SOCIAL DO PLA DE … · liberdade e a igualdade do individuo e dos...

Documents

Transcript of IF ORME “AÁ LISE SOCIOLÓXICA-SOCIAL DO PLA DE … · liberdade e a igualdade do individuo e dos...