1

IYIN RERE TI JAAN

2

IYIN RERE TI JAAN

Evangile de Jean

Imprimé par : Association Ilɔsiwaju Ede Idaasha (I.E.I)

1ère Edition, 1er tirage (300 ex)

© 2017 Association Ilɔsiwaju Ede Idaasha (I.E.I) et Wycliffe Benin

BP : 18 Dassa-Zoumé ; Tél : 94 30 55 22/97 56 57 99/21 32 50 43

Email : literacy@wycliffebenin.org/prosper_nongnide@sil.org

3

Iyin rere ti Jaan

Imudiye iyin rere ti Jaan

Oniyan kpikpɔ sere ni Jaan nii kɔ iwe yèyi ɛ. O sɛ ji ɔkan li ɛɛrin jɛunku méjila ti Jesuu an. Ko kɔ orukɔ ɛ si li iwé ɔ, ama, li iwé ɔ, boji o wa wi iyin la are uun katun ɔ, ɛɛ ni ɔma ɛyin yee Jesuu li ifɛ fi titi ɛ.

Iyin rere ti Jaan ɔ sɛ yatɔ odé la iyin rere ti aan yee bɔ an ɔ kpoo. O ni Jesuu ɔ ji Mɛsiya Ɔma Ɔlɔrun yee ti wa itanna ka da iwun kpoo ɛ (Jaan 1.1-14), shi tori ko ye oniyan an ɔ, ɛɛ mu iwun yee a ma ɔ fu she ɛkɔ fu an. Akpɛrɛ kan an nii: Omi (Jaan 4), ikɛti gbigbɛ (Jaan 6), aro-agutan gbo agutan an katun gbo (Jaan 10), egi fiiyin gbo eso ɛ an gbo (Jaan 15). Li ikpilɛ iwé ɔ, Jaan ni Jesuu ji imalɛ yee ran si li okùkù ɛ. (Jaan 1.5). O sɛ rɛ ni Jesuu ɔ ji iyin Ɔlɔrun. (Jaan 1.14). O rɛ kpitan iwun bisan yee Jesuu she an ɔ kanna ɛkɔ yee o kɔ an ɛ. O wi yeba Jesuu ti ku la egidaabu gba ɔ kanna yeba o ti ji dide koo li ɛɛrin oku an ɛ. Iwun yee kpanju fu u shi o kɔ iwe ɔ nii: O ni boji ɔnikan gba Jesuu gbɔ ɛ ko ri ayɛ matan-matan gba gba liita ɛ. (Jaan 20.31).

4

1 Jesuu ji iyin yee ɛɛ fu ni li imalɛ kanna ayɛ ɔ ni

1 Itan shi Ɔlɔrun ko kpilɛ iwun kpoo ɔ, Iyin ɔ ti wa, shi iyin ɔ wa uungbo Ɔlɔrun gbo, shi iyin ɔ sɛ ji Ɔlɔrun. 2 O ti wa uungbo Ɔlɔrun gbo ti li ikpilɛ. 3 Liita ɛ nii Ɔlɔrun gba, shi o da iwun kpoo ɛ. Ko sɛ si iwun yee wa, shi ko ji Ɔlɔrun ko da gba liita ɛ ɔ. 4 Uun ji alaayɛ ni, shi ayɛ ɔ sɛ ji imalɛ fi oniyan an. 5 Imalɛ ɔ wa ran l'inu okùkù, shi okuku ko sɛ gba u. 6 Ɔlɔrun bɛ ɔnikan wa, shi ɛɛ ji Jaan. 7 O ji ɛlɛɛri yee wa, shi ko wa yinjari fi imalɛ, tori oniyan kpoo ko gbagbɔ gba liita ɛ ɛ. 8 Ko shi uun ji imalɛ ɔ, ama o wa, shi ko wa yinjari fi imalɛ ɔ ni. 9 Imalɛ ɔ sɛ ji imalɛ kpikpe yee wa l'inu aye ɔ shi o wa ran fi oniyan kpoo ɛ.

10 Iyin ɔ ti wa l'ayé ɔ, shi a da aye ɔ gba liita ɛ itan shi ɔni aye an ko ma u. 11 O wa l'ɛdɔ ira ɛ an, shi ira ɛ an ko gba u. 12 O wa bɛɛ itan shi ɔnikan an gba u rere, shi a gba u gbɔ; yeeni ɔ, o fu an li ashɛ shi ka yɔ di ɔma Ɔlɔrun. 13 A ko sɛ di ɔma Ɔlɔrun gba li ɛjɛ, numi yeba aa ji ɔma fi iba gbo ina gbo li italɛ bibi ɔ, numi gba li awu oniyan. Ama, Ɔlɔrun katun she shi a ji ɔma ɛ an ni.

14 Iyin ɔ di oniyan, shi o wa gbé li ɛɛrin wa, shi aa ri ogo ɛ. Ogo yɛ ɔ nii Ɔma obu tookpokpo ɔ gba lɔ Iba ɛ ɛ. Shi o sɛ kun fi inu rere gbo eyitɔ gbo. 15 Jaan yinjari ɛ l'owun rere, shi o ni: «Uun ji ɔni yee n wa wi iyin la, shi n ni: ''Ɔnikan lɛwa l'ɛyin um, shi o kpere um, tori o ti wa itanna ka bi um ɛ.''» 16 Li eyitɔ ɔ, o kun fi inu rere, yɛ she shi aa kpoo aa ri ore ɔfɛ gba si liita ore ɔfɛ. 17 Ɔlɔrun fu ni li ofin aan ɔ gba liita Moyisi. Ama o she shi aa ri ore ɔfɛ

5

gbo eyitɔ gbo gba ti l'ɛdɔ-ɔ Jesuu Krisu. 18 Ɔnikan ko ri Ɔlɔrun ri. Ama Ɔma obu tookpokpo yee ji Ɔlɔrun, shi o wa l'ɛdɔ Iba ɔ nii mu u diye ni ɛ.

Ijɛɛri Jaan Awɛmi

(Matiee 3.1-12, Maaki 1.1-8, Luuki 3.1-3) 19 Ɔgan Juu yee wa li ilu Jerusalɛmu an ɔ bɛ ɔrɛ an kanna ɔma Lefii an lɔ

fi Jaan, shi ka kɛɛ bèrè na ɛ ni lee o jɛ nu. 20 Yee a bere iyin na ɛ bɛɛ ɔ, ko sɛ, o wi fu an l'oju oniyan kpoo ni: «N ko shi Mɛsiya ɔ.» 21 Shi a bere na ɛ ni: «Lee o ko jɛ ɛ? Wɔɔ ji Elii re?» Shi o dawun ni: «N ko shi Elii.» Shi a rɛ bere na ɛ ni: «Wɔɔ ji alagbawi Ɔlɔrun ɔ rè?» Shi o ni: «Huùn ko shi wom.» 22 Yeeni ɔ, a bèrè na ɛ ni: «Lèé o ko jɛ ɛ? Aa lati kɛɛ wi nkan fi ɔni yee bɛ ni wa an ɛ. Ké wɔɔ katun o wa ri wi la are ɛ le?» 23 Shi o gbowun fu an, shi o ni: «Wom ji ɔni yee wa ke l'ilɛ ɔsa ni: "E tɔ ɔna Oluwa she'' ɔ ni.» Iwun yee alagbawi Ɔlɔrun Esayii wi ɔ ni.

24 Ɔni yee a bɛ wa an ɔ ji ɔma ɛgbɛ-ɛ Farisi an. 25 Shi a rɛ bèrè na Jaan ni: «Boji o ko shi Mɛsiya, shi o ko shi Elii, shi o ko sɛ rɛ ji alagbawi Ɔlɔrun ɔ, ké she shi o ko wa wɛmi fi oniyan an?» 26 L'ibɛ ɔ, Jaan dawùn fu an, shi o ni: «Wom yɛ n wa wɛmi fi iin l'omi. Ama, ɔnikan wa li ɛɛrin in, shi e ko ma u. 27 Ɛ ko wa wa l'ɛyin um, shi n ko te yɛ shi n tu okù bata l'ɛsɛ ɛ an.» 28 Iwun yeeni an shɛlɛ li ilu Betanii, l'ɛyin odo-o Jɔɔdani, libi Jaan ɛɛ wɛmi fi oniyan an ɛ.

6

Ɔdɔ Agutan Ɔlɔrun 29 Yèé ilɛ ma ɔ, Jaan ri shi Jesuu lɛwa l'ɛdɔ ɛ, shi o ni: «Ɔdɔ Agùtan Ɔlɔrun

yee ɛɛ nu ɛshɛ aye ɔ nii. 30 Uun n wa wi iyin la yee n ni: "Ɔnikan ɛ ko wa wa l'ɛyin um, shi o kpere um, tori o ti wa itanna ka bi um" ɔ ni. 31 Wom katun, n ko ti ma u si. Ama, n wa, shi n waa wɛmi fi oniyan an l'omi, tori aro Israɛli ko yɔ ma u.»

32 Jaan yinjari shi o ni: «N ri shi Ɛmi Mima dadi ti li arun, shi o wa ge liita ɛ bani awukùkù ni. 33 Wom katun n ko ti ma u. Ama, ɔni yeé bɛ um ni n waa wɛmi fi oniyan an l'omi ɔ wi fu um ni: "Ɔni yee ɛ sho ri shi Ɛmi Mima ɛ ko dadi waa ge liita ɔ nii ɛ ko fu Ɛmi Mima fu wɛmi fi oniyan an ɛ." 34 Shi wom Jaan, n sɛ ri iwun yeeni, shi n wa jɛɛri ɛ ni uun ji Ɔma Ɔlɔrun ɔ ni.»

Ɔma ɛyin akpashɛ an 35 Yèé ilɛ ma ɔ, Jaan ti rɛ wa l'idi obu ɔ si uungbo ɔma ɛyin ɛ méji gbo.

36 Shi yee o ri shi Jesuu rin waa lɔkoo ɔ, o tɛju ma u, shi o ni: «E fɛɛ ri! Ɔdɔ Agùtan Ɔlɔrun ɔ nii!» 37 Yèé ɔma ɛyin Jaan meji an ɔ gbɔ bɛɛ ɔ, a sɛ tina Jesuu. 38 Shi Jesuu yin wo, shi o ri ni a wa tina uun, shi o bere na an ni: «Ke e ko wa wo?» Shi a dawùn ni: «Rabii, libisi ɛɛ gbe le?» Alayé Rabii ɔ nii ji Olùkɔ ɛ. 39 Shi Jesuu wi fu an ni: «E waa ri libi maa gbe ɛ.» A sɛ tina ɛ lɔ, shi a ri libi ɛɛ gbe ɔ, shi a gbe li tɛɛ l'ɔjɔ yɛ. Li nkan agogo mirin alɛ an a lɔ li tɛɛ ni.

40 Anderee yee ji ɔmana-a Simɔɔ Piyɛɛ ɔ ji ɔkan li ɛɛrin aan meji yee gbɔ iyin Jaan, shi a tina Jesuu ɛ. 41 Anderee kpashɛ kɛɛ ri Simɔɔ ɔmana ɛ kpaakpaa, shi o wi fu u ni: «Aa ri Mɛsiya ɔ!» Mɛsiya ɔ jan aa sɛ rɛ kpe li

7

Krisu li ede-e gɛrɛki ni. 42 Shi o sin Simɔɔ lɔ l'ɛdɔ-ɔ Jesuu. Shi Jesuu tɛju ma Simɔɔ, shi o wi fu u ni: «O ji Simɔɔ, ɔma Jaan. A ka wa kpe ɛ li Sefasi.» Alaye ɛ ji Okuta.

43 Yèé ilɛ ma ɔ, Jesuu dide, shi o fana-a Galili. O kpadé Filipù, shi o wi fu u ni: «Tina um kalɔ.» 44 Filipu ɔ ko ji ɔma ilu Bɛtisayidaa yee ji ilu Anderee gbo Piyɛɛ gbo ɛ. 45 L'ibɛ ɔ, Filipu kɛɛ ri Natanaɛli, shi o wi fu u ni: «Ɔni yee iwe ofin Moyisi kanna ti alagbawi Ɔlɔrun aan wi iyin la ɔ, aa ri u: uun nii ji Jesuu ɔma ilu Nasarɛti ɔma Josɛfù ɛ.» 46 Shi Natanaɛli wi fu u ni: «Iwun rere kan ɛɛ ka yɔɔ ti li ilu Nasarɛti ni?» Shi Filipu wi fu u ni: «Ko wa, shi o waa ri.»

47 Yèé Jesuu ri shi Natanaɛli lɛwa l'ɛdɔ ɛ ɔ, o ni: «Ɔma Israɛli kpikpe kan nii, shi o sɛ ji oniyan eleeyitɔ.» 48 Shi Natanaɛli bere na ɛ ni: «Basi o ti she gba, shi o ma um le?» Shi Jesuu dawun fu u ni: «Itan shi Filipu ko wa kpe ɛ l'irè yee o wa l'abɛ egi figiyee ɔ, n ti ri ɛ.» 49 Shi Natanaɛli wi fu u ni: «Rabii, wɔɔ ji Ɔma Ɔlɔrun ɔ ni, wɔɔ ji olulu Israɛli ni.» 50 Shi Jesuu wi fu u ni: «Yee n wi fɛɛ ni n ri ɛ l'abɛ egi figiyéè ɔ she shi o gbagbɔ rè? Ɛ sho rɛ ri iwun yee kpere bɛɛ an ɔ.» 51 Shi o rɛ ni: «Li eyitɔ, li eyitɔ ɔ, n wi u fi iin: e she ri, shi arun ɔ ɛ ko shi, shi ijishɛ ɔrun aan a ka wa gu oke lɔ, shi a ka wa dadi wa l'igberi Ɔma Oniyan ɔ.»

8

2

Jesuu sɔ omi di ɔti 1 L'ɔjɔkɛta ɔ, a wa gbɛ aya li ilu Kanaa li italɛ-ɛ Galili shi a wa jɔdun, shi

ina-a Jesuu lɔ l'idi ɛ. 2 A kpe Jesuu gbo ɔma ɛyin ɛ an gbo, shi aan katun aan gbe l'idi aya gbigbɛ ɔ. 3 Yee a wa jɔdun ɔ lɔkoo ɔ, ɔti eso fiiyin ɔ tan, shi ina-a Jesuu wi fi Jesuu ni: «A ko tɔ li ɔti ro.» 4 Ama Jesuu dawun fi ina ɛ ni: «Ina, ko ka shi wɔɔ ɛ ko wi iwun yee ma n she ɔ fu um nɛ. Agogo uum ko lu na.» 5 Shi ina ɛ wi fi ɔni yee wa she ɔti an ɔ ni: «E she iwun yee ɛ ko wi fi iin an ɔ kpoo.» 6 Amu mɛfa kan an sɛ wa l'idi aya gbigbɛ ɔ l'ibɛ, okuta nii a re fu she an ɛ, shi Juu an aa fu she oro awɛma. Amu ɔ obu ɛɛ gba omi to liitri ɔgɔru bɛɛ. 7 Shi Jesuu wi fi ɔni yee wa she ɔti an ɔ ni ka kpun omi kun amu an ɔ, shi a kpun omi kun an teerere. 8 Shi Jesuu wi fu an ni: «L'ishayi ɔ, e she l'inu omi ɔ lɔ fi ɔni yee wa l'ɔrun eto aya gbigbɛ ɔ», shi a sɛ she u lɔ fu u. 9 O tɔ omi yee a sɔ di ɔti ɔ wori, ko sɛ ma libi ɔti ɔ ti wa ɔ, ama, ɔni yee wa she ɔti an ɔ ma ibɛ. Yɛ she shi o kpe ɔkɔlobinrin ɔ, 10 shi o wi fu u ni: «Ɔti eso fiiyin rere oniyan kpoo ɛɛ kpashɛ fu oniyan an ni, shi boji a mu u, shi o ka an ɔ, ɛɛ waa gbɛ ɔti yee ko san tobɛɛ ɔ fuda. Ama, wɔɔ yɛ, o gbɛ ɔti eso fiiyin rere ɔ kpadi titi d'ire yeyi!»

11 Iwun bisan akpashɛ gregre yee Jesuu she ɔ ni. Li ilu-u Kanaa l'ɛsɛkè-e Galili nii o she u ɛ. Jesuu mu ogo ɛ diye, shi ɔma ɛyin ɛ an sɛ gba u gbɔ. 12 L'ɛyin bɛɛ ɔ, Jesuu lɔ li ilu Kafaanaɔmu uungbo ina ɛ gbo, ɔmana ɛ an gbo kanna ɔma ɛyin ɛ an, ama ɔjɔ ode kan jan a gbé bɛ fi ni.

9

Jesuu le ataja an fuda koo l'inule isin ɔ

(Matiee 21.12-17, Maaki 11.15-19, Luuki 19.45-48) 13 Ɔdun irékɔja Juu aan sɔma, shi Jesuu lɔ li Jerusalɛmu. 14 Shi o ri oniyan

an l'inule isin ɔ, shi a wa ta lala an, agutan an kanna awukuku an, shi olomirin an joko si la tafu, shi a wa kparɔ owo. 15 Yee Jesuu ri bɛɛ ɔ, o ran oku, shi o fu she ɔgban, shi o le aan kpoo fuda koo l'inule isin ɔ, uungbo agùtan wan gbo, lala wan gbo. O ri tafu ɔni yee wa kparɔ owo an ɔ fɔ, shi owo an ɔ danu. 16 Shi o wi fi ɔni yee wa ta awukuku an ɔ ni: «E ko iwun iin an koo libibi. E maa sɔ ilé Iba ùum di ilé owo.»

17 Shi ɔma ɛyin ɛ an sɛ jayè iwun yee a kɔ si li Iwe Mima ɔ. A kɔ si ni: «Ifɛ yee n li fi ile ɛ ɔ gbona l'ara uum bani ina nia.»

18 Yeeni ɔ, Juu an gba iyin, shi a bèrè na Jesuu ni: «Iwun bisan yeesi ɛ sho she fi ni, shi aa ko fu ri fɔni o li ashɛ fu she iwun unhun bɛɛ le?»

19 Shi Jesuu dawun fu an ni: «E wo ilé isin yeyi, shi ma n mu ɔjɔ mɛta fu ma u si li idi ɛ.»

20 L'ibɛ ɔ, Juu an wi fu u ni: «Ɔdun mɛfalélogoji a she, itan shi ka yɔ ma ilé isin yeyi ni, shi wɔɔ yɛ o ni uun ɛ ko mu ɔjɔ mɛta fu ma u si li idi ɛ n'she?»

21 Ama ile isin yee Jesuu wa wi iyin la ɔ, egi ara uun katun ni. 22 O she shi yee Jesuu ku, shi o ji dide koo li ɛɛrin oku an ɔ, ɔma ɛyin ɛ an jayè ni o ti wi iyin unhun bɛɛ, shi a sɛ gba iwun yee a kɔ si li Iwe Mima ɔ gbɔ kanna iyin yee Jesuu wi ɛ.

a2.17 E ka iwe orin aan: 69.10

10

Jesuu ma inu oniyan 23 Yèé Jesuu wa li Jerusalɛmu l'ire ɔdun irékɔja ɔ, o she iwun bisan

kpikpɔ. Shi oniyan kpikpɔ sɛ gba u gbɔ. 24 Ama Jesuu ko li ikara la an, tori o ma aan kpoo dajudaju. 25 Ko bere ka kpitan oniyan fu u, tori uun katun ma inu oniyan.

3

Jesuu wi iyin uungbo Nikodɛmu gbo 1 Ologbo kan wa lɛɛrin ɔma ɛgbɛ-ɛ Farisi an, shi ɛɛ ji Nikodɛmu. O ji ɔkan

li ɛɛrin agba-a Juu an. 2 Shi l'oru l'ɔjɔ kan ɔ, o kɛɛ ri Jesuu, shi o wi fu u ni: «Olukɔ, aa ma ni Ɔlɔrun nii bɛ ɛ, shi o waa kɔ oniyan an li ɛkɔ ɛ, tori ɔnikan ko ko yɔ she iwun bisan yee o wa she aan ɔ boji Ɔlɔrun ko wa uungbɛɛgbo.» 3 Shi Jesuu dawùn fu u ni: «Li eyitɔ, li eyitɔ ɔ, n wi u fɛɛ: ɔnikan ko ko yɔ wɔsi li ijɔba ɔrun boji a ko bi u l'aunkeji.» 4 Shi Nikodɛmu bere na Jesuu ni: «Basi a ka ko ti yɔɔ bi ɔni yee ti ji ologbo ɔ gba roo? Ɛɛ ji ɛ ko rɛ wɔsi l'inu ina ɛ, shi ina ɛ ko bi u ro ni?» 5 Jesuu rɛ dawun fu u ni: «Li eyitɔ, li eyitɔ ɔ, n wi u fɛɛ: ɔnikan ko ko yɔ wɔsi li ijɔba ɔrun boji Ɔlɔrun ko wɛ oluwɛ gba l'omi, shi ka bi u gba li Ɛmi Mima. 6 Oniyan nii ɛɛ bi oniyan ɛ; shi ɔni yee Ɛmi Ɔlɔrun bi ɔ, ɛɛ sɛ ji ti Ɛmi Ɔlɔrun. 7 Ko ma bo ɛ yee n wi fɛɛ ni: "A lati rɛ bi iin ɔb." 8 Ɛfu ɛɛ ju lɔ libi o wu u ɔ, shi ɛɛ gbɔ dundun ɛ. Ama ɛ kɛɛ ma libi o ti ɔ numi libi o lɔkoo ɛ. Yeba ɛɛ jɛ gba fi oniyan kpoo

b3.7 Aa rɛ yɔɔ wi ni: ''A lati rɛ bi iin ti l'oke ɔrun.''

11

yee a bi gba li Ɛmi Ɔlɔrun ɔ ni.» 9 Yeeni ɔ, Nikodɛmu bere na Jesuu ni: «Basi iwun yɛ ɛ ko ko ti yɔɔ ji

shishe gba?» 10 Shi Jesuu wi fu u ni: «Wɔɔ o ji olukɔ agba li ilu Israɛli, shi iwun yeeni ko rɛ ye ɛ! 11 Li eyitɔ, li eyitɔ ɔ, n wi u fɛɛ: aa wa wi iyin la iwun yee aa ma ɔ, shi aa rɛ wa yinjari fi iwun yee aa ri ɔ itan shi e ko sɛ gba ijɛɛri wa kun. 12 Yee n wa wi iyin fi iin la iwun italɛ bibi an, shi e ko gbagbɔ ɔ, basi e she ko ti yɔɔ gbagbɔ boji n waa kan iyin wiwi fi iin la iwun ɔrun aan? 13 Ɔnikan ko gu oke ɔrun lɔ ri, bi ko ji Ɔma Oniyan ɔ yee dadi ti l'oke ɔrunc wa ɛ. 14 Shi yeba Moyisi ti mu ejo kan na okpo l'okè l'ilɛ ɔsa ɔ, bɛɛ jan a lati gbɛ Ɔma Oniyan l'oked ni. 15 Yeeni ɔ, ɔni kpoo yee ɛ ko gbagbɔ ɔ, ɛ ko ri ayɛ matan-matan gba gba liita ɛ.

16 Tori Ɔlɔrun li ifɛ fi ɔni aye an titi, shi o mu Ɔma ɛ obu tookpokpo ɔ jo, tori ɔni yee yɔ gba u gbɔ ɔ kan ko ma ra, ama ko ri ayɛ matan-matan. 17 Li eyitɔ ɔ, Ɔlɔrun ko bɛ Ɔma ɛ wa shi ko wa dɛbi fi ɔni aye an. Ama o bɛ u wa, shi ko gba an la gba liita ɛ ni. 18 Boji ɔnikan gba Ɔma ɔ gbɔ, a ko ko dɛbi fu u. Ama, a ti dɛbi fi ɔni yee ko gba u gbɔ ɔ, tori ko gba orukɔ Ɔma obu tookpokpo ti Ɔlɔrun ɔ gbɔ. 19 Iwun yee ɛ ko fa idajɔ ɔ wa ɔ nii: imalɛ wa l'aye ɔ, shi oniyan an fɛran okuku kpere imalɛ, tori iwun shinshinrin yee aa wa she ɛ. 20 Li eyitɔ ɔ, boji ɔnikan wa she iwun buburu ɛɛ koorira imalɛ, shi ɛɛ sɛ wa jina la ɛ, tori ko ma waa shigba liita iwun yee ɛɛ she ɛ. 21 Ama ashèyitɔ yɛ ɛɛ fɛran imalɛ, tori ko mu diye ni iwun yee uun ɛɛ she ɔ ɛɛ jɛma awu Ɔlɔrun.»

c3.13 Iwe afɔwɔkɔ kan an mu kun u ni: ''Ɔma Oniyan yee wa li ɔrun ɔ ni.'' d3.14 Iku Jesuu la egidaabu kanna kpikpada ɛ lɔ l'ɛdɔ Ɔlɔrun ɔ o wa wi iyin la libibi ni.

12

Jaan Awɛmi gbo Jesuu gbo 22 L'ɛyin bɛɛ ɔ, Jesuu lɔ li italɛ-ɛ Judee uungbo ɔma ɛyin ɛ an gbo. Shi o

gbe bɛ uungbo wan gbo fi asiko kan, shi o wɛmi fi oniyan an. 23 L'ire yeeni ɔ, Jaan wa wɛmi fi oniyan an li Ayinoni; ibɛ sɔma Salimu, tori omi-i kpɔ bɛ. Yeeni ɔ, oniyan an aa wa l'ɛdɔ ɛ, shi ɛɛ wɛmi fu an. 24 Li eyitɔ ɔ, a ko mu Jaan kan li ɛwan l'ire yeeni na. 25 L'ɔjɔ kan ɔ, ɔma ɛyin Jaan kan an kan arannjiyan shishe la oro awɛma gbo Juu kan gbo. 26 A kɛɛ ri Jaan, shi a wi fu u ni: «Olùkɔ, o ka wa ri, ɔni yee gbe li atakè odo-o Jɔɔdani uungbɛɛgbo shi o yinjari fi ɔ katun nii rɛ kan omi wiwɛ fi oniyan an, shi aan kpoo wa lɔ l'ɛdɔ ɛ i.» 27 Jaan wi fu an ni: «Boji Ɔlɔrun ko fu ɔnikan li nkan oluwɛ ko ko yɔ ri u gba. 28 Iin katun, iin ɛɛ yɔɔ jɛɛri fɔni n ti wi ni: "Wom yɛ, n ko shi Mɛsiya ɔ, ama, Ɔlɔrun bɛ um wa shuwaju ɛ." 29 Ɔni yee a wa gbɛ aya fi ɔ nii ji ɔkɔlobinrin ɔ ɛ. Ama ija ɔkɔ ɔ yɛ ɛɛ wa l'agbe ɛ si, shi ɛɛ wa reti ɛ, shi owun ɔkɔ ɔ ɛɛ fu inu ɛ dun. Yeba aye sɛ tɛ um gba jalɛ l'ishayi ɔ ni. 30 O yɛ shi kiki ti uun yɛ ko wa na gule, shi te um yɛ ko wa di bɔ.»

Ɔni yee ti l'oke ɔrun wa ɔ 31 «Ɔni yee ti l'oke ɔrun wa ɔ kpata fi iwun kpoo. Ɔni yee wa liitalɛ bibi ɔ

ji ti italɛ, shi ɛɛ wa wi iyin la iwun italɛ an. Ɔni yee ti l'oke ɔrun wa ɔ kpata fi iwun kpooe. 32 Shi o wa yinjari la iwun yee o ri ɔ kanna iwun yee o gbɔ ɔ, itan shi ɔnikan ko sɛ gba ijɛɛri ɛ kun. 33 Ɔni yee gba ijɛɛri ɛ kun ɔ wa mu diye ni Ɔlɔrun ji eleeyitɔ. 34 Li eyitɔ ɔ, ɔni yee Ɔlɔrun bɛ wa ɔ, ɛɛ wi iyin Ɔlɔrun, tori Ɔlɔrun fu u li Ɛmi ɛ li ashanku. 35 Iba ɔ li ifɛ fi Ɔma ɔ, shi o mu

e3.31 ''Kpata fi iwun kpoo'' ko si li iwe afɔwɔkɔ kan an

13

iwun kpoo bɔ l'ɔwɔ fu u. 36 Ɔni yee gba Ɔma ɔ gbɔ ɔ ti li ayɛ matan-matan; ama ɔni yee kɔ ni uun ko ko gba Ɔma ɔ gbɔ ɔ ko ko ri ayɛ yeeni gba, shi Ɔlɔrun sɛ ti kannu la ɛ.»

4

Jesuu wi iyin uungbo olobinrin ilu-u Samarii kan gbo 1 Ɔma ɛgbɛ-ɛ Farisi an gbɔ fɔni ɔma ɛyin Jesuu an wa kpɔ kpere ti Jaan

an, shi a rɛ gbɔ ni o wa wɛmi fi oniyan an kpere u. 2 Li eyitɔ ɔ, are-e Jesuu katun ko wa wɛmi fi ɔnikan. Ɔma ɛyin ɛ an nii wa wɛmi ɔ fi oniyan an ɛ. 3 Yee Jesuu gbɔ bɛɛ ɔ, o sɔko l'ɛsɛkè-e Judee, shi o kpada lɔ li Galili. 4 O sɛ lati gba li ilu-u Samarii itanna ko lɔ li Galili ɔ. 5 L'ibɛ ɔ, o to li ilu-u Samarii kan yee aa kpe li Sishaa, shi o sɔma ilɛ-ɛ Josɛfù yee dada ɛ Jakɔbu fu u ɛ. 6 Odo-o Jakɔbu sɛ wa liitalɛ ɔ, shi yee Jesuu rin to l'etido ɔ, shi o to u ɔ, o teju wo ibi joko l'etido ɔ li nkan agogo mejila ɔsan.

7 Olobinrin ɔma ilu-u Samarii kan sɛ wa, shi ko wa kpun omi. Shi Jesuu wi fu u ni ko fu uun l'omi, shi uun ko mu. 8 L'asiko yeeni ɔ, ɔma ɛyin ɛ an sɛ lɔ li ɛɛrin ilu ɔ, shi ka kɛɛ ra ijɛ. 9 Shi olobinrin ɔma ilu-u Samarii ɔ wa bere na Jesuu ni: «Basi wɔɔ yee ji Juu ɔ ɛ sho ko ti bere omi mumu na wom, ɔma ilu-u Samarii gba?» Li èyitɔ ɔ, Juu an gbo ɔma ilu-u Samarii an gbo kɛɛ dakpɔ. 10 Shi Jesuu dawun fu u ni: «Boji o ti ma ɛbu Ɔlɔrun kanna ɔni yee ni wɔɔ ko fu uun l'omi, shi uun ko mu ɔ, wɔɔ nii iba ti bere, shi ko fu ɛ l'omi yee ɛɛ fu ni li ayɛ ɛ.» 11 Shi olobinrin ɔ wi fu u ni: «Ologbo, o ko li iwun yee aa fu kpun omi ɔ, shi odo ɔ sɛ rɛ nunu. Bisi ɛ sho ko ri omi yee ɛɛ fu ni li

14

ayɛ ɔ ti? 12 Titɛtitɛ-ɛ wa Jakɔbu dɛ odo yeyi ni. Uun katun mu omi ɛ, shi ɔma ɛ an mu kanna ɔsin ɛ an. Ɛɛ ji o deni uun kpere u ni?» 13 Shi Jesuu dawun fu u ni: «Boji ɔnikan mu omi yeyi, ɔrùngbin ɛ ko rɛ gbin u. 14 Ama boji wom yɛ n fu ɔnikan l'omi shi o mu, ɔrùngbin ko ko tɔ gbin u laye ro. Li eyitɔ ɔ, omi yee ma n fu u ɔ ɛ ko di idisun l'inu ɛ, shi omi yee ɛɛ fu ni li ayɛ matan-matan ɔ ɛ ko wa sun ti l'ibɛ.» 15 Olobinrin ɔ wi fu u ni: «Ologbo, ko fu um l'omi yeeni i! Yeeni ɔ, ɔrùngbin ko ko sɛ tɔ gbin um, shi n wa waa kpun omi libibi ro.»

16 Shi Jesuu wi fu u ni: «Kɛɛ kpe ɔkɔ ɛɛ, shi e wa.» 17 Shi olobinrin ɔ dawun fu u ni: «N ko li ɔkɔ.» Shi Jesuu wi fu u ni: «Ɛjɔ ɛɛ san yee o ni uun ko li ɔkɔ ɛ. 18 Tori o ti li ɔkɔ mɛru waa lɔ, shi ɔni yee sɛ na wa uungbɛɛgbo l'ishayi ɔ, ko sɛ rɛ shi ɔkɔ ɛɛ. Bani o wi eyitɔ.» 19 L'ibɛ ɔ, olobinrin ɔ wi fi Jesuu ni: «Oluwa, n ri ni o ji alagbawi Ɔlɔrun. 20 Titɛtitɛ wa aan sin Ɔlɔrun liitoke yeyi, shi iin yeeni an, iin ɛɛ sɛ ni li Jerusalɛmu nii idi ibi a lati sin Ɔlɔrun ɔ wa ɛ.» 21 Shi Jesuu wi fu u ni: «Itashi, gba iwun yee n wa wi fɛɛ ɔ gbɔ. Irè kan lɛwa, shi ko ko tɔ shi li itokè yeyi numi li Jerusalɛmu e she sin Ɔlɔrun Iba ɔ ro. 22 Iin ɔma ilu Samarii an ɔ, iin ɛɛ sin Ɔlɔrun yee e ko ma ɔ, ama aa yeeni an, aa ɛɛ sin Ɔlɔrun yee aa ma ɔ, tori l'ɛdɔ Juu an nii igbala ɔ ti wa ɛ. 23 Ama ire kan lɛwa, shi o sɛ ti wa, shi ɔni yee ɛɛ sin Ɔlɔrun Iba ɔ idéunde an ɔ, Ɛmi Mima ɛ ko ran an l'ɔwɔ, shi a ka sin u li eyitɔ. Tori ɔni yee ɛɛ sin Ɔlɔrun bɛɛ an ɔ nii Ɔlɔrun Iba ɔ wa wo ɛ. 24 Ɔlɔrun ɔ, Ɛmi o jɛ ni; yɛ she shi ɔni yee ɛɛ sin u an ɔ, Ɛmi Mima lati ran an l'ɔwɔ, shi ka sin u li eyitɔ.» 25 Shi olobinrin ɔ wi fu u ni: «N ma ni Mɛsiya yee aa kpe li Krisu ɔ lati wa. Boji o wa ɔ, ɛ ko shalaye iwun kpoo fi ni.» 26 Shi Jesuu wi fu u ni: «Wom yee wa

15

wi iyin fɛɛ ɔ ji Mɛsiya ɔ ni.» 27 Iyin ɔ jan a wa wi, shi ɔma ɛyin Jesuu an wa ni. Shi yee a ri fɔni Jesuu

wa wi iyin uungbo olobinrin gbo ɔ, o bo an titi. Ama aan kan ko yɔɔ bere na ɛ ni ké o wa wo l'ɛdɔ olobinrin ɔ numi ke she shi o wa wi iyin uungbɛɛgbo nu. 28 L'ibɛ ɔ, olobinrin ɔ kɔ akoto omi ɛ jɔɔ si l'etido ɔ, shi o sare lɔ li ɛɛrin ilu ɔ, shi o kɛɛ wi fi oniyan an ni: 29 «E fɛɛ wa ri ologbo yeyi! O wi iwun yee n she aan ɔ kpoo fu um. Ɛɛ ji ko shi uun ji Mɛsiya ɔ ni?» 30 Shi oniyan an ti li ɛɛrin ilu ɔ wa l'ɛdɔ-ɔ Jesuu.

31 L'ire yɛ ɔ, ɔma ɛyin Jesuu an wa shikalɛ fu u, shi a ni: «Olùkɔ, ko jɛun uu!» 32 Ama Jesuu wi fu an ni: «Ijɛ yee n li shi ma n jɛ ɔ, e ko ma u.» 33 Yee ɔma ɛyin ɛ an gbɔ bɛɛ ɔ, a wi li ɛɛrin ara wan ni: «Ɛɛ ka ji ɔnikan ti gbɛ ijɛ wa fu u ni?» 34 Shi Jesuu wi fu an ni: «Ijɛ uum nii ji n she awu ɔni yee bɛ um wa ɔ, shi n sɛ rɛ shishɛ yee o mu bɔ um l'ɔwɔ ɔ jalɛ ɛ. 35 Ɛɛ ji iin katun an iin kɛɛ ni o rɛ bɔ oshu mirin shi ka mu ɔjɛ ni. Ama, wom yɛ n wa wi fi iin ni, e wo oko aan lɔ rere; ɔjɛ an ɔ ti gbo, shi a ti gbɛ nuwan ka kpadi-i wan! 36 Akpadi ɔjɛ ɔ yɛ ti wa gbowo ishɛ ɛ, shi o sɛ ti wa kpadi ɔjɛ si fi ayɛ matan-matan. O she shi ɔni yee gbin ɔjɛ ɔ gbo ɔni yee kpadi ɔjɛ ɔ gbo kpoo kun fi ayetitɛ. 37 Li eyitɔ ɔ, iyin yee ni: "Ɔnikan ɛɛ gbin ɔjɛ, shi olomirin ɛɛ kpadi ɛ" ɔ ko shaa. 38 N bɛ in ni e kɛɛ mu ɔjɛ l'oko ibi e ko sholuwere kan ɛ. Olomirin an sholuwere, shi iin yeeni an wa jere ɛ.»

39 Yee olobinrin ɔ yinjari shi o ni Jesuu wi iwun yee uun she aan ɔ kpoo fi uun ɔ, ɔma ilu Samarii yee wa li ilu an ɔ kpikpɔ gba Jesuu gbɔ. 40 O she shi yee ɔma ilu Samarii an to l'ɛdɔ-ɔ Jesuu ɔ, a shikalɛ fu u, shi a ni ko gbe l'ɛdɔ aan. Shi Jesuu sɛ she ɔjɔ méji l'ibɛ. 41 Oniyan kpikpɔ rɛ gba Jesuu gbɔ

16

tori iyin yee are Jesuu katun wi ɛ. 42 Shi a wi fi olobinrin ɔ ni: «Ko tɔ shi tori iyin yee o wi an ɔ dodo she shi aa gbagbɔ ro; ama are uun katun wi iyin fi ni shi aa gbɔ, shi aa sɛ ma ni, li eyitɔ ɔ, uun ji Oligbala aye ɔ ni.»

Jesuu tan arun fi ɔma abɛsɛ olulu kan li Galili

(Matiéè 8.5-13, Luuki 7.1-10) 43 Yèé Jesuu she ɔjɔ méji l'ibɛ ɔ, o sɛ lɔ li Galili. 44 Li eyitɔ ɔ, Jesuu katun ti

ni a kɛɛ bu iwi fi alagbawi Ɔlɔrun kan li ilu ɛ. 45 Ama yee o to li Galili ɔ, ɔma ilu an ɔ gbalejo ɛ rere, tori aan katun aan lɔ li Jerusalɛmu, shi a kɛɛ jɛ ɔdun irékɔja ɔ, shi a ri iwun yee Jesuu she aan ɔ kpoo.

46 Shi Jesuu sɛ kpada wa li Kanaa l'ɛsɛke-e Galili, libi o sɔ omi di ɔti ɔ. Abɛsɛ olulu kan wa, shi ɛɛ gbe li Kafaanaɔmu, shi ko rɔ ɔma ɛ l'olokinrin. 47 Yee o gbɔ ni Jesuu ti l'ere-e Judee, shi o wa li Galili ɔ, o tɔ u lɔ, shi o ni o jare ko wa tan arun fi ɔma uun yee ko rɔ, shi o wa wo ko ku ɛ. 48 Shi Jesuu wi fu u ni: «Boji e ko ri iwun isami an kanna iwun bisan an e kɛɛ gbagbɔ laye!» 49 Shi abɛsɛ olulu ɔ gba iyin shi o wi fu u ni: «Olukɔ, ojare yara, shi o waa wo ɔma uum, bi ko shi bɛɛ ɛ ko ku.» 50 Shi Jesuu wi fu u ni: «Ko lɔ l'ile! arun ɔma ɛɛ ti san.» Shi ologbo ɔ gba iyin yee Jesuu wi fu u ɔ gbɔ, shi o sɛ fana. 51 Yee o wa l'ɔna lɔkoo ɔ, ibɛlishɛ ɛ aan wa kpade ɛ, shi a wi fu u ni: «Arun ɔma ɛɛ ti san!» 52 Shi o bere agogo yee ɔma ɔ ri ara ɛ ɔ na an, shi a ni nana l'agogo obu osan otutu ɔ gban u ni. 53 Shi ibalɔma ɔ jayè ni l'agogo yeeni pɛpɛpɛ jan Jesuu wi fi uun ni arun ɔma ɔ san ni. Shi o sɛ gba Jesuu gbɔ uungbo ojule ɛ kpoo gbo. 54 Iwun bisan ekeji yee Jesuu she ɔ ni. Yee o ti li Judee wa li italɛ-ɛ Galili ɔ nii o sɛ she u ɛ.

17

5

Jesuu tan arun fi arɔ kan li Jerusalɛmu 1 L'ɛyin bɛɛ ɔ, Juu an wa wo ko jɛ ɔdun wan kan, shi Jesuu sɛ lɔ li

Jerusalɛmu. 2 Adagu odo kan sɛ wa lí Jerusalɛmu l'ágbe ɛku agutan an, shí aa kpè ú lí Bɛtisatáa li ede Eberu, shi o li awale mɛru. 3 Akunrun kpikpɔ ɛɛ sun l'abɛ awale an ɔ lɔ. Aan nii ji: afɔju an, arigo an kanna arɔ aan ɛ. [Shi aa dorode ire yee omi ɔ ɛɛ kpa ɔ. 4 Tori l'irè kan an ɔ, ijishɛ ɔrun kan ɛɛ dadi wa l'odo ɔ, shi ɛɛ she shi omi ɔ ɛɛ kpa. Boji omi ɔ kpa ɔ, akùnrùn yee yɔ dadi si lini li akpashɛ ɔ ɛɛ da l'akpani boji o na wa run arun okun kanjaan.] 5 Ologbo kan sɛ wa bɛ, shi o ti ji arɔ ti l'ɔdun mejidilogoji (38) nii. 6 Yee Jesuu ri shi o suunlɛ si, shi o rɛ gbɔ ni o ti wa run arùn o ji ɔ, o bere na ɛ ni: «O ka wa wu ɛ shi o da l'akpani ni?» 7 Shi arɔ ɔ dawun fu u, shi o ni: «Ologbo, gbee n ko li ɔni yee ɛ ko gbɛ um bɔ l'omi ɔ boji o kan kpikpa ɔ ma. Shi boji n mura shi ma n ji lini na, olomirin ɛɛ ti shuwaju um wɔsi lini.» 8 Jesuu wi fu u ni: «Ko dide, shi o gbɛ itɛsun ɛ, shi o rin.» 9 L'ɛsɛkɛsɛ ɔ, arun ɔ tan fu u; shi o gbɛ itɛsun ɛ, shi o kan rinrin. Ɔjɔ yeeni ko ji ɔjɔ imira. 10 Shi ɔgan Juu an wi fi ɔni yee a tan arun fi ɔ ni: «Oni ɔ, ɔjɔ imira ni, o ko lati gbɛ itɛsun ɛ bani.» 11 Ama o gbowun fu an ni: «Ɔni yee tan arun fu um ɔ nii wi fu um ni wom ko gbɛ itɛsun um shi wom ko rin ɛ.» 12 Shi a bere na ɛ ni: «Lee ko ji ɔni yee wi fɛɛ ni wɔɔ ko gbɛ itɛsun ɛ, shi wɔɔ ko rin ɔ ɔ?» 13 Ama ko ma ɔni yee tan arun fu u ɔ, iwun yee she ɔ, Jesuu ti nu l'oju ɛ, tori oniyan an kpɔ l'ibɛ.

14 L'ɛyin bɛɛ ɔ, Jesuu waa ri u l'inule isin ɔ, shi o wi fu u ni: «Wɔɔ nii da

18

l'akpani ligayi ii, o ko maa tɔ shɛ nuwan iwun yee kpere bɛɛ ɔ kan ko wa she ɛ ro!» 15 Ologbo ɔ sɛ kɛɛ wi fi ɔgan Juu an ni Jesuu nii tan arun ɔ fi uun ɛ. 16 Yèé ɔgan Juu an gbɔ bɛɛ ɔ, a wa wo yeba a ka ti she gba shi ka shika la Jesuu ɔ, tori yee o she iwun unhun bɛɛ l'ɔjɔ imira ɛ. 17 Ama Jesuu wi fu an ni: «Iba uum wa shishɛ kpɛyi, shi wom katun n sɛ wa shishɛ.» 18 Ti l'ire yɛ ɔ, ɔgan Juu an tɔ mukunkun la yeba a ka ti she gba shi ka kpa Jesuu kuku ɛ. Li eyitɔ ɔ, ko shi yee ko wa yin ofin ɔjɔ imira ɔ dodo, ama o rɛ wa fu Ɔlɔrun fu kpe Iba yee bi u ɔ, shi ɛɛ mu ara ɛ fu degba Ɔlɔrun.

Jesuu wi iyin la ashɛ yee o li ɔ 19 Jesuu rɛ gba iyin, shi o wi fu an ni: «Li eyitɔ, li eyitɔ ɔ, n wi u fi iin,

Ɔma ɔ ko ko yɔ she nkan l'ara ɛ; ama ɛɛ ri iwun yee Iba ɔ wa she ɔ shi uun katun ɛɛ she u. Li eyitɔ ɔ, iwun kpoo yee Iba ɔ ɛɛ she ɔ jan Ɔma ɔ katun ɛɛ she ni. 20 Li eyitɔ ɔ, Iba ɔ li ifɛ fi Ɔma ɔ, shi ɛɛ mu iwun yee o wa she ɔ kpoo diye u. Ɛ ko sɛ rɛ mu iwun yee kpere bɛɛ an ɔ diye u, shi ɛ ko she, shi ɛ ko bo in. 21 Li eyitɔ ɔ, yeba Iba ɔ ɛɛ ji oku an dide, shi aa gbe l'ayɛ ɔ, bɛɛ jan Ɔma ɔ katun ɛɛ fu ɔni yee wù u an ɔ li ayɛ ni. 22 Iba ɔ kɛɛ dɛjɔ fi ɔnikan. O mu ɛjɔdida ɔ kpoo bɔ l'ɔwɔ fi Ɔma ɔ, 23 tori oniyan kpoo ko li isafi fi Ɔma ɔ yeba aa li isafi fi Iba ɔ ɛ. Ɔni yee ko li isafi fi Ɔma ɔ, ko li isafi fi Iba ɔ yee bɛ u wa ɛ.

24 Li eyitɔ, li eyitɔ ɔ, n wi u fi iin, boji ɔnikan gbɔ iyin um, shi o gba ɔni yee bɛ um wa ɔ gbɔ, ɔni yeeni ɛ ko ri ayɛ matan-matan. A ko ko dɛbi fu u, tori o ti la iku kaja, shi o wa li ayɛ. 25 Li eyitɔ, li eyitɔ ɔ, n wi u fi iin, ire kan lɛwa, shi o sɛ ti wa, shi oku an a ka gbɔ owun Ɔma Ɔlɔrun ɔ; shi ɔni

19

yee ɛ ko gbɔ u aan ɔ, a ka sɛ gbe li ayɛ. 26 Li eyitɔ ɔ, yeba Iba ɔ ji alayɛ gba ɔ, bɛɛ jan o fu Ɔma ɔ ni ko ji alayɛ gba ni. 27 O fu Ɔma ɔ li ashɛ shi ko dɛjɔ fi oniyan an, tori uun ji Ɔma Oniyan ɔ ni. 28 Ko ma tɔ bo in ro, tori ire ɔ lɛwa, shi ɔni yee wa li isa an ɔ kpoo a ka gbɔ owun ɛ, 29 shi a ka fuda koo l'isa-a wan. L'ibɛ ɔ, ɔni yee she rere aan ɔ, a ka ji dide, shi a ka gbe li ayɛ; shi ɔni yee sɛ she iwun shinshinrin an ɔ, a ka ji dide, shi a ka dɛbi fu an. 30 Wom yɛ, n ko ko yɔ she nkan l'ara uum. Iwun yee Ɔlɔrun wi fu um ɔ nii maa tina, shi maa fu dɛjɔ ɛ. Shi ɛjɔ ɔgangan nii maa da ɛ, tori n kɛɛ wa wo n she awu te um, bi ko ji n she awu ɔni yee bɛ um wa ɛ.»

Ijɛɛri an 31 «Boji n yinjari fi ara uum, a ko ko yɔ gba ijɛɛri um kun. 32 Ama olomirin

wa yinjari fu um ni, shi n sɛ ma ni ijɛɛri yee o wa she ɔ ji eyitɔ. 33 E bɛ oniyan an lɔ fi Jaan, shi ijɛɛri yee Jaan sɛ she la um fu an ɔ ji èyitɔ. 34 Wom yɛ, n ko wa daba ijɛɛri oniyan, ama n wa wi iwun yeeni, tori iin yɛ an e ri igbala. 35 Jaan gbe bani titila yee aa da, shi ɛɛ fu imalɛ ɔ ni: shi o sɛ wu in, shi e taye li imalɛ ɛ fi irè kan. 36 Ama ijɛɛri uum kpere ti Jaan. Li eyitɔ ɔ, ishɛ yee Iba ùum mu bɔ l'ɔwɔ fu um ni n she, shi n wa she aan ɔ wa yinjari fu um, shi o sɛ wa mu diye ni Iba ɔ nii bɛ um wa ɛ. 37 Shi Iba ɔ yee bɛ um wa ɔ katun yinjari fu um. Ama e ko gbɔ owun ɛ ri, e ko sɛ rɛ ri u ri. 38 Iyin ɛ ko joko l'ɔkan in, tori e ko gba ɔni yee o bɛ wa ɔ gbɔ. 39 Iin ɛɛ wa tan Iwe Mima ɔ wori, tori iin ɛɛ deni aan ɛ ko ri ayɛ matan-matan gba gba li iwun yee a kɔ si lini ɔ ni. Iwe Mima ɔ nii sɛ wa yinjari fu um ɛ. 40 O wa bɛɛ itan shi e ko wa wo ko wa l'ɛdɔ um, shi e ri ayɛ matan-matan gba.

20

41 Gbee ko shi ko ji n wa wo shi oniyan an ka yin um ma. 42 Tori n ma oniyan okun yee e jɛ ɛ. N ma ni e ko li ifɛ fi Ɔlɔrun. 43 Wom yɛ n wa l'orukɔ Iba uum, shi e kɔ, shi e ko gba um. Ama boji olomirin wa fara ɛ, e she gba u! 44 Iin yee ɛɛ wa wo shi oniyan an ka wa yin in, shi iin kɛɛ ko wa wo shi Ɔlɔrun obu tookpokpo ɔ ko yin in ɔ, basi e she ko ti yɔɔ gbagbɔ gba? 45 E maa deni wom ɛ ko dɛbi fi iin l'iwaju Iba ɔ. Moyisi yee è mu ifojugbè in si la ɔ nii ɛ ko dɛbi fi iin ɛ. 46 Li eyitɔ ɔ, boji e gba Moyisi gbɔ, è she gba wom katun gbɔ; tori iwun yee Moyisi kɔ si li iwe ɔ, la um o wi iyin ni. 47 Shi yee e ko gba iwun yee Moyisi kɔ ɔ gbɔ ɔ, basi e she ko ti yɔɔ gba iwun yee n wa wi ɔ gbɔ gba?»

6

Jesuu fu okuku oniyan an li ijɛ

(Matiee 14.13-21, Maaki 6.30-44, Luuki 9.10-17) 1 L'ɛyin bɛɛ ɔ, Jesuu kaja lɔ l'agbe ekeji odo-o Galili yee aa rɛ kpe li odo

Tiberiadi ɔ. 2 Shi okuku oniyan an tina ɛ, tori a ri iwun bisan yee o she yee o tan arun fi akùnrùn an ɛ. 3 Shi Jesuu gu oke kan lɔ, shi o joko uungbo ɔma ɛyin ɛ an gbo. 4 Ɔdun Juu an yee aa kpè li ɔdun irékɔja ɔ sɛ ti sɔma. 5 Yee Jesuu gbɛ oju l'oke, shi o ri fɔni okuku oniyan an shu lɛwa l'ɛdɔ uun ɔ, o bèrè na Filipu ni: «Bisi aa ɛ ko yɔ ri ijɛ ra fu an shi ka jɛ le?» 6 O wa wi bɛɛ tori ko gbɔ iwun yee Filipu ɛ ko wi ɔ. Li eyitɔ ɔ, uun katun ti ma iwun yee ɛ ko she ɛ. 7 Shi Filipu dawun fu u ni: «A na mu owo ishɛ ɔjɔ igboo

21

(200) fu ra ijɛ ko ko te yɔɔ to, shi oniyan obu obu ko yɔ ri ode ode gba.» 8 Ɔkan li ɛɛrin ɔma ɛyin ɛ an yee aa kpè li Anderee, shi o ji ɔmana Simɔɔ Piyɛɛ ɔ wi fu u ni: 9 «Ɔmashɔ kan wa libibi, shi o bani ikɛti gbigbɛ mɛru kanna ɛja méji. Ama gbee yɛ ko ko yɔ to l'idikan fi oniyan gbanwungbanwun yeyi an ma.» 10 Jesuu wi fi ɔma ɛyin an ni: «E wi fi aan kpoo ni ka joko.» Koriko kun si libi a wa ɔ, shi a sɛ joko liita ɛ lɔ. Olokinrin aan ɔ to oniyan ɛgbɛru mɛru (5000) bɛɛ. 11 Yeeni ɔ, Jesuu gbɛ ikɛti gbigbɛ aan ɔ, shi o dɔkpɛ fi Ɔlɔrun, shi o kpin u fi aan yee joko bɛ an ɛ. O sɛ rɛ kpin ɛja aan ɔ katun fu an, shi kunnukun gba ishunwan yee wu u ɛ. 12 Yèé aan kpoo jɛun shi a yo ɔ, Jesuu wi fi ɔma ɛyin ɛ an ni: «E talɛ ajɛkubɔ an ɔ, shi ɔkan ko ma ra.» 13 A sɛ talɛ ikɛti gbigbɛ yee oniyan an jɛ bɔ l'inu ikɛti gbigbɛ mɛru an ɔ, shi o kun agban méjila. 14 Yèé ɔni yee wa bɛ an ɔ ri iwun bisan yee o she ɔ, a ni li eyitɔ ɔ, uun ji alagbawi Ɔlɔrun yee lati wa l'aye ɔ ni. 15 Yee Jesuu ri fɔni a wa wo ka mu ùun fu jɛ olulu uungbo ikpa gbo ɔ, o sɛ sɔko li ɛɛrin wan, shi o gu okè lɔ ùun dodo.

Jesuu rin liita omi

(Matiee 14.22-33, Maaki 6.45-52) 16 Yèé ayilɛ lɛ ɔ, ɔma ɛyin Jesuu an dadi wa l'eti oku ɔ. 17 A sɛ wɔsi l'ɔkɔ

oju omi kan, shi a fana feri fi Kafaanaɔmu li atakè ekeji odo ɔ. Okuku ti ku, shi Jesuu ko sɛ waa ba an titi d'ire yeeni. 18 Ɛfù lile kan sɛ kan shishe, shi o wa rin omi ɔ. 19 Yeba ɔma ɛyin Jesuu an wa ti ɔkɔ ɔ to li kilomɛtru mɛru nùmi mɛfa bɛɛ ɔ jan a ri shi Jesuu wa rin liita omi ɔ lɛwa l'ishu ɔkɔ ɔ ni, shi ojo-o kan an shishe. 20 Ama Jesuu wi fu an ni: «Wom ni, e maa shojo!»

22

21 L'ibɛ ɔ, a wa wo ka gbɛ u si l'ɔkɔ ɔ, ama l'ɛsɛkɛsɛ ɔ, ɔkɔ ɔ sɛ wa to li atake l'ibi a lɔkoo ɛ.

Oniyan an wa wo Jesuu kili tori ijɛ 22 Yèé ilɛ ma ɔ, ogu oniyan yee gbe li atakè èkéji odo an ɔ jaye ni ɔkɔ oju

omi obu tookpokpo jan gbe bɛ ni, shi ɔma ɛyin Jesuu an gbɛ u shi a lɔ. Shi a sɛ ri ni Jesuu ko tina an. 23 Ama ɔkɔ oju omi omirin an ti li ilu Tiberiadi wa sɔma ibi Oluwa mu ikɛti gbigbɛ, shi o dɔkpɛ fi Ɔlɔrun, shi a jɛ ɛ. 24 Yèé oniyan an ɔ ri fɔni Jesuu gbo ɔma ɛyin ɛ an gbo ko tɔ si l'ibɛ ro ɔ, a wɔsi l'ɔkɔ an ɔ feri fi Kafaanaɔmu, shi ka kɛɛ wo Jesuu.

25 Yee a ri Jesuu li atake ekeji odo ɔ, a wi fu u ni: «Olùkɔ, l'irè yeesi o ko wa libibi-i?» 26 Shi Jesuu dawùn fu an ni: «Li eyitɔ, li eyitɔ ɔ, n wi u fi iin, ko shi ko ji iwun bisan yee n she shi e ri an ɔ ye iin she shi e wa wo um kili, ama tori yee e jɛ ikɛti gbigbɛ shi è yo ɔ she ni. 27 E maa wa sholuwere l'ɛyin ijɛ yee ɛɛ bajɛ ɔ, ama e sholuwere l'ɛyin ijɛ yee ɛɛ gbe titi lɔ, shi ɛɛ fu ni li ayɛ matan-matan ɛ. Ijɛ yeeni ɔ, Ɔma Oniyan nii ɛ ko sɛ fu iin lini ɛ, tori uun Ɔlɔrun Iba ɔ mu owuntɛ ɛ fu sami la ni.» 28 L'ibɛ ɔ, a wi fu u ni: «Ke aa ko lati she shi aa ko wa she iwun yee ɛɛ san l'oju Ɔlɔrun ɔ ɔ?» 29 Shi Jesuu dawùn fu an ni: «Iwun yee e she she shi e san l'oju Ɔlɔrun ɔ nii ji e gba ɔni yee o bɛ wa ɔ gbɔ ɛ.» 30 Shi a rɛ bere na ɛ ni: «Iwun bisan yeesi ɛ sho ko she, shi aa ko ri, shi aa ko yɔ gba ɛ gbɔ ɔ? Ke o ko wa wo o she fi ni l'ishayi i? 31 L'ilɛ ɔsa ɔ, titɛtitɛ wa aan jɛ manaf gɛgɛba a ti kɔ u si li Iwe Mima ɛ. A kɔ

f6.31 E kɛɛ ka iwe irin ajo 16.4,15. L'ire yee titɛtitɛ wan wa l'ilɛ ɔsa ɔ, Ɔlɔrun fu an li mana shi a jɛ.

23

si ni: "O fu an li ikɛti gbigbɛ yee ti li ɔrun wa ɔ, shi a jɛ."» 32 Ama Jesuu gbowun fu an ni: «Li eyitɔ, li eyitɔ ɔ, n wi u fi iin, ko shi Moyisi fu iin li ikɛti gbigbɛ yee ti li ɔrun wa ɔ, ama Iba uum ɛɛ fu iin li ikɛti gbigbɛ kpikpe yee ɛɛ ti li ɔrun wa ɔ ni. 33 Li eyitɔ ɔ, ikɛti gbigbɛ ti Ɔlɔrun ɔ nii ji ɔni yee ti li ɔrun wa shi ɛɛ fu oniyan kpoo li ayɛ ɛ.» 34 Yeeni ɔ, a wi fu u ni: «Oluwa, fu ni li ikɛti gbigbɛ yeeni l'ɔjɔkɔjɔ.»

35 Shi Jesuu wi fu an ni: «Wom ji ikɛti gbigbɛ yee ɛɛ fu ayɛ ɔ ni; boji ɔnikan wa l'ɛdɔ um, ebi ko ko kpa u laye, shi boji ɔnikan gba um gbɔ, ɔrùngbin ko ko sɛ gbin u laye. 36 Ama, n ti wi u fi iin ni: E wa ri um itan shi e ko sɛ gba um gbɔ. 37 Ɔni yee Iba ɔ fu um aan ɔ kpoo a ka wa l'ɛdɔ um; shi boji ɔnikan sɛ wa l'ɛdɔ um, n ko ko kɔ u; 38 li eyitɔ ɔ, n ko ti li ɔrun wa shi n waa she awu tè um katun, bi ko ji n she awu ɔni yee bɛ um wa ɛ. 39 Shi iwun yee ɛɛ sɛ wu ɔni yee bɛ um wa ɔ nii ji ɔkan lɛɛrin ɔni yee o mu bɔ um l'ɔwɔ an ɔ ko ma nù ɛ; ama n ji an dide l'ɔjɔ ikɛnyin. 40 Li eyitɔ ɔ, iwun yee ɛɛ wu Iba uum ɔ nii: ɔni kpoo yee ri Ɔma ɔ, shi o gba u gbɔ ɔ, ko ri ayɛ matan-matan, shi n sɛ ji u dide l'ɔjɔ ikɛnyin.»

41 Juu an kan kunkùn la ɛ yèé o ni uun ji ikɛti gbigbɛ yee dadi ti li ɔrun wa ɛ. 42 Shi a ni: «Ɛɛ ji ko shi Jesuu, ɔma Josɛfù ɔ ni ni? Aa ka te ma dada ɛ gbo ina ɛ gbo nɛ! Basi ɛ ko ko ti wi l'ishayi ni uun dadi ti li ɔrun wa gba?» 43 Jesuu gba iyin, shi o wi fu an ni: «E maa tɔ kùn li ɛɛrin ara in ro. 44 Ɔnikan ko ko yɔ wa l'ɛdɔ um, boji Iba ɔ yee bɛ um wa ɔ ko fa u wa fu um. Shi boji ɔnikan sɛ wa l'ɛdɔ um, ma n ji u dide l'ɔjɔ ikɛnyin. 45 Iwun yee a kɔ

24

si li iwé alagbawi Ɔlɔrun aan ɔ nii: "Ɔlɔrun ɛ ko kɔ oniyan kpoo li ɛkɔg." Shi boji ɔnikan sɛ reti Iba ɔ, shi o gba ɛkɔ ɛ kun, ɛ ko wa l'ɛdɔ um. 46 Ko shi ko ji n ni ɔnikan ko ri Iba ɔ ri, ama ɔni yee ti l'ɛdɔ Ɔlɔrun ɔ dodo jan ri Iba ɔ ni. 47 Li eyitɔ, li eyitɔ ɔ, n wi u fi iin, ɔni yee gba um gbɔ ɔ ɛ ko ri ayɛ matan-matan. 48 Wom ji ikɛti gbigbɛ yee ɛɛ fu ayɛ ɔ ni. 49 Titɛtitɛ iin aan jɛ mana l'ilɛ ɔsa itan shi a ku. 50 Ama boji ɔnikan jɛ ijɛ yee ti li ɔrun wa ɔ ko ko ku. 51 Wom ji ikɛti gbigbɛ yee ti li ɔrun wa shi ɛɛ fu ayɛ ɔ ni. Boji ɔnikan jɛ ikɛti gbigbɛ yeeni ɛ ko gbe li ayɛ titi lɔ. Ikɛti gbigbɛ yee ma n fu ɔ sɛ ji ɛran ara uum yee ma n yɔunda tori oniyan kpoo ko ri ayɛ ɛ.»

52 Yèé Juu an ɔ gbɔ bɛɛ ɔ, a kan wiwi li ɛɛrin ara wan uungbo owun lile gbo ni: «Basi ija yeyi ɛ ko ko ti fu ni li ɛran ara ɛ shi aa ko jɛ gba?» 53 L'ibɛ ɔ, Jesuu wi fu an ni: «Li eyitɔ, li eyitɔ ɔ, n wi u fi iin, boji e ko jɛ ɛran ara Ɔma Oniyan, shi e mu ɛjɛ ɛ, e ko ko ri ayɛ. 54 Ɔni yee jɛ ɛran ara uum, shi o mu ɛjɛ um ɔ ɛɛ ri ayɛ matan-matan, shi ma n sɛ ji u dide l'ɔjɔ ikɛnyin. 55 Tori ɛran ara uum ji ijɛ kpikpé, shi ɛjɛ um sɛ ji ɔti kpikpé. 56 Ɔni yee jɛ ɛran ara uum, shi o mu ɛjɛ um ɔ ɛ ko dakpɔ uungbo wom gbo, shi wom katun ma n dakpɔ uungbɛɛgbo. 57 Iba ɔ yee bɛ um wa ɔ wa li ayɛ, shi wom katun n wa li ayɛ gba liita ɛ. Bɛɛ obu ɔ, boji ɔnikan jɛ ɛran ara uum ɛ ko ri ayɛ gba liita um. 58 Yeba ikɛti gbigbɛ yee ti li ɔrun wa ɔ wa ɔ nii: ko jɔ yee titɛtitɛ iin aan jɛ ɛ. Aan yeeni an ku. Ama ɔni yee ɛ ko jɛ ikɛti gbigbɛ yeyi ɔ ɛ ko gbe li ayɛ titi lɔ.» 59 Iwun yee Jesuu wi l'ire yee o wa kɔ oniyan an li ɛkɔ l'ile ikpade Juu an li Kafaanaɔmu ɔ ni.

g6.45 E kɛɛ ka iwe Esayii 54.13

25

Ɔma ɛyin Jesuu kan an sɛyin l'ɛyin ɛ 60 Yee ɔma ɛyin Jesuu an gbɔ iyin yeeni an ɔ, aan kpikpɔ kan wiwi ni:

«Wɔyi ɔma aan! Ɛkɔ yeyi ka le ya! Lèé ɛ ko ko yɔɔ reti ɛ?» 61 Yee Jesuu ri fɔni ɔma ɛyin uun aan wa kùn la iyin yee uun wi ɔ, o wi fu

an ni: «Iyin yee n wi ɔ ba iin ja rè? 62 Shi boji e ri shi Ɔma Oniyan gu okè lɔkoo libi o ti wa tete ɔ, basi ɛ ko ti gbe gba fi iin le? 63 Ɛmi Ɔlɔrun ɛɛ fu ayɛ ni. Egi ara ɔ yɛ ko kakpa nkan. Iyin yee n wi fi iin ɔ ti l'ɛdɔ Ɛmi Mima, shi ɛɛ fu ayɛ. 64 Ama, ɔnikan an wa lɛɛrin in, shi a ko gbagbɔ.» Li eyitɔ ɔ, Jesuu ti ma ɔni yee ko gbagbɔ an ɔ kanna ɔni yee ɛ ko wa ta u ɔ ti li ikpilɛ. 65 Shi o rɛ wi fu an ni: «Iwun yee she shi n wi fi iin ni: Ɔnikan ko ko yɔ wa l'ɛdɔ um, boji Iba ɔ ko jɛ ɔ ni.»

66 Ti l'ire yeeni ɔ, ɔma ɛyin ɛ an kpikpɔ sɛyin l'ɛyin ɛ, shi a kɛɛ tɔ tina ɛ ro. 67 L'ibɛ ɔ, Jesuu bèrè na aan méjila an ɔ ni: «Iin yeeni an fe, e ko wa wo ko lɔ riinro re?» 68 Shi Simɔɔ Piyɛɛ dawùn fu u ni: «Oluwa, l'ɛdɔ lèé aa ɛ ko ko lɔ? Wɔɔ li iyin yee ɛɛ fu oniyan li ayɛ matan-matan ɔ ni. 69 Aa yeeni an ɔ, aa gbagbɔ, shi aa ma ni wɔɔ ji Oniyan Mima yee Ɔlɔrun bɛ wa ɔ ni.» 70 Shi Jesuu gbowun fu an ni: «Ɛɛ ji ko shi wom sha iin méjila an ɔ ni? O sɛ wa bɛɛ itan shi ɔkan li ɛɛrin in ji ti Eshù!» 71 Judaa ɔma Simɔɔ Isikariɔti nii o wa wi iyin la ɛ. Li eyitɔ ɔ, uun lɛwa ko wa ta Jesuu ni, shi uun katun sɛ ji ɔkan li ɛɛrin aan méjila an ɔ.

26

7

Ɔmana Jesuu an ko gba u gbɔ 1 L'ɛyin bɛɛ ɔ, Jesuu ɛɛ wa rin kari ɛsɛkè-e Galili; kɛɛ jɛ wa wo ko lɔ

l'ɛsɛkè-e Judee, tori Juu an wa wo ka kpa u kuku. 2 Ɔdun Juu an yee aa kpe li ɔdun Awurɛ ɔ ko ti sɔma. 3 Shi ɔmana Jesuu an wi fu u ni: «Sɔko libibi, shi o lɔ l'ɛsɛkè-e Judee, tori ɔma ɛyin ɛ aan katun ka ri iwun yee o wa she aan ɔ. 4 Ɔnikan kɛɛ she iwun li idukù boji o wa wo ka ma u. Yee ɛɛ she iwun unhun bɛɛ an ɔ, o mu oju bɔ, shi oniyan kpoo ko ma ɛ.» 5 Li eyitɔ ɔ, ɔmana ɛ an katun ko gba u gbɔ. 6 Shi Jesuu wi fu an ni: «Ire um ko to na. Ama, iin yeeni an ɔ, irè kpoo ɛɛ bade fi iin. 7 Ɔni aye an ko ko yɔ koorira in. Ama a koorira wom yɛ, tori maa mu kanju wan ni iwun yee a wa she ɔ ko san. 8 Bani iin yeeni an ɔ, e lɔ shi e kɛɛ jɔdun ɔ. Wom yɛ n ko lɔkoo, tori irè um ko to na.» 9 Yèé o wi bɛɛ dabɔ ɔ, o gbé li Galili.

Jesuu kɛɛ jɛ ɔdun Awurɛ, shi o kɔ oniyan an li ɛkɔ 10 Yee ɔmana Jesuu an lɔ l'ɔdun ɔ, ùun katun wa lɔ hɔɛɛ, shi ko bi shi

ɔnikan ko ma. 11 Yee a wa jɔdun ɔ, ɔgan Juu an wa wo Jesuu kili, shi aa ni: «Bisi o ko wa nù?» 12 Oniyan kpikpɔ wa l'ogu ɔ, shi a wa kun hunnuhunnnu fu she arannjiyan la Jesuu. Ɔnikan an aa wi ni: «Oniyan rere kan ija yee jɛ ni,» shi olomirin an aa ni: «Laye, ishi o wa mu aro ɔ nuna ni.» 13 Ama ɔnikan ko jɛ gbɛ owun l'oke fu wi iyin la ɛ, tori a wa shojo fi ɔgan Juu an.

14 Yèé a wa jɔdun ɔ shi a to li idaji ɔjɔ iye yee a lati jɛ u fi ɔ, Jesuu wɔsi l'inulé isin ɔ, shi o kan oniyan an kikɔ li ɛkɔ. 15 Yeba o wa kɔ an li ɛkɔ ɔ gba

27

ɔ bo ɔgan Juu an, shi a ni: «Ija yee ko ka te she ileewe nɛ. Shi basi o ko ti she gba, shi o ma iwun tobɛɛ?»

16 L’ibɛ ɔ, Jesuu dawùn fu an ni: «Ɛkɔ yee maa kɔ ɔ kɛɛ ti l’ɛdɔ um. Ama ɛɛ ti l'ɛdɔ ɔni yee bɛ um wa ɛ. 17 Boji ɔnikan wa wo ko she awu Ɔlɔrun ɛ ko ma bishi ɛkɔ um ti l'ɛdɔ Ɔlɔrun nùmi o ti l'ɛdɔ are um nu. 18 Ɔni yee ɛɛ wa wo shi ka wa yin u ɔ nii ɛɛ wa wi iyin la are uun katun ɛ. Ama ɔni yee wa wo shi ka wa yin ɔni yee bɛ u wa ɔ ji eleèyitɔ, shi a kɛɛ sɛ ri nkan wi la ɛ. 19 Moyisi ka fu iin li iwe ofin ɔ itan shi iin kan ko mu lo nɛ. Shi ké ko she shi e wa wo ko kpa um kuku-u?» 20 Ogu ɔ dawùn fu u ni: «O jɔ ni ɛmi buburu kan wa ba ɛ ja. Lèé wa wo ko kpa ɛ kuku le?»

21 Shi Jesuu gba iyin, shi o wi fu an ni: «Iwun bisan obu tookpokpo jan n she ni, shi iin kpoo ti dɛrun gbe.» 22 Moyisi ni e lati wa dako fi ɔma olokinrin aan. Ofin yeeni ko sɛ ti l'ɔwɔ Moyisi, tori titɛtitɛ-ɛ wa aan ti wa she u lɛwa. Uun ko nii iin yeeni an iin ɛɛ jɛwɔ, shi iin ɛɛ dako fi oniyan an l’ɔjɔ imira i. 23 Bani boji e she yɔɔ dako fi oniyan an l'ɔjɔ imira shi e ko ko gu ofin Moyisi ɔ, ké ko she shi è wa kannu la um yee n tan arun fi oniyan li orugudu l'ɔjɔ imira ɔ ɔ? 24 E maa wa tina oniyan fu dɛjɔ; ama e wa tina eyitɔ.»

Ɛɛ ji Jesuu ji Mɛsiya ɔ ni? 25 Ɔni Jerusalɛmu kan an wa wi ni: «Ɛɛ ji ko shi ija yee a wa wo ka kpa

kuku ɔ nii ni? 26 Uun nii ti wa wi iyin li gbaungba, shi ɔnikan ko wa shɔrun kan u in! Nùmi ɔgan wa aan katun ti waa ma dajudaju ni ùun ji Mɛsiya ɔ? 27 Ija yeyi ɔ, aa ka te ma libi o ti wa ɔ nɛ. Ama Mɛsiya yɛ, l’ire yee ɛ ko wa

28

ɔ, ɔnikan ko ko yɔ ma libi o ti ɔ.» 28 L’ire yeeni ɔ, Jesuu wa kɔ oniyan an li ɛkɔ l’inule isin ɔ, o gbɛ owun

l’oke, shi o ni: «Ɛɛn, e ma um, shi è rɛ ma libi n ti ɔ, itan shi n ko sɛ wa fara um; ɔni yee bɛ um wa ɔ ji eleeyitɔ, shi e ko ko ma u. 29 Ama wom yɛ, n ma u, tori l’ɛdɔ ɛ n ti ni, shi ùun nii sɛ bɛ um wa ɛ.» 30 Yèé a gbɔ bɛɛ ɔ, a wa wo ka mu u, ama ɔnikan ko yɔɔ na ɔwɔ tɛ u, tori ire ɛ ko to na. 31 Li ɛɛrin ogu ɔ, oniyan kpikpɔ gba u gbɔ shi a ni: «Ɛɛ ji boji Mɛsiya ɔ wa ɛ ko she iwun bisan kpere yee ija yeyi wa she aan ɔ ni?»

Ɔma ɛgbɛ-ɛ Farisi an bɛ ashɔlé isin an lɔ ni ka kɛɛ mu Jesuu 32 Ɔma ɛgbɛ-ɛ Farisi an gbɔ yeba oniyan an wa kun la Jesuu ɔ, shi ɔgan ɔrɛ

an kanna ɔma ɛgbɛ-ɛ Farisi an bɛ ashɔlé isin an lɔ ni ka kɛɛ mu u. 33 L’ibɛ ɔ, Jesuu ni: «Ma n gbé uungbo in gbo fi asiko odé kan ro, shi ma n sɛ rɛ lɔ l'ɛdɔ ɔni yee bɛ um wa ɛ. 34 E she wo um, shi e ko ko ri um, tori e ko ko yɔ wa libi ma n wa ɛ.» 35 L’ibɛ ɔ, Juu an wa bèrè na ara wan ni: «Bisi o lɔkoo, shi aa ko ko yɔ ri u le? Ɛɛ ji o wa wo ko lɔ l'ɛdɔ Juu yee tuukan si lɛɛrin Gɛrɛki an ɔ shi ko kɛɛ kɔ Gɛrɛki an li ɛkɔ ni? 36 Ke ko ji iwun yee o wa wo ko wi yee o ni: "E she wo um, shi e ko ko ri um, tori e ko ko yɔ wa libi ma n wa ɔ le?"»

Omi yee ɛɛ fu ayɛ ɔ 37 Ɔjɔ ikɛnyin ɔdun ɔ nii she kpataki yɔ ɛ. L'ɔjɔ yeeni ɔ, Jesuu dide doro,

shi o gbɛ owun l’oke, shi o ni: «Boji ɔrùngbin wa gbin ɔnikan ni, oluwɛ ko wa l'ɛdɔ um, shi ko wa mu omi. 38 Yeba Iwe Mima ɔ ti wi u lɔ ɔ, ɔni yee gba um gbɔ ɔ, kpala omi yee ɛɛ fu ayɛ ɔ ɛ ko wa wɔ ti l'inu ɛ.» 39 Ɛmi Ɔlɔrun yee

29

ɔni yee gba Jesuu gbɔ an ɔ a ka ri gba ɔ nii o wa wi iyin la ɛ. Li eyitɔ ɔ, Ɔlɔrun ko fu ɔnikan li Ɛmi ɛ l'ire yeeni na, tori ko gbɛ Jesuu katun ga na.

Ogu oniyan an kpin meji tori Jesuu 40 Ɔnikan an wa li ɛɛrin ogu ɔ, shi yee a gbɔ iwun yee Jesuu wi ɔ, a kan

wiwi ni: «Li eyitɔ ɔ, alagbawi Ɔlɔrun ɔ ija yee jɛ ni.» 41 Shi olomirin an ni: «Mɛsiya ɔ ni;» shi olomirin an rɛ ni: «Ɛɛ ji Mɛsiya ɔ ɛ ko yɔ ti li Galili ni? 42 Tori Iwe Mima ɔ ni Mɛsiya ɔ ɛ ko ji abimarɛma Dafidi, shi ɛ ko ti li Bɛteleɛmù li ilu yee Dafidi gbe ɛ.» 43 L’ibɛ ɔ, ogu ɔ kpin meji tori Jesuu. 44 Li ɛɛrin wan ɔ, ɔnikan an wa wo ka mu u. Ama aan kan ko yɔɔ mu ɔwɔ kan u.

45 Yee ashɔlé isin yee a bɛ lɔ aan ɔ kpada wa ɔ, ɔgan ɔrɛ an gbo ɔma ɛgbɛ-ɛ Farisi an gbo-o wa bèrè na an ni: «Ké she shi e ko gbɛ u wa le?» 46 Shi ashɔlé isin an ɔ dawun fu an ni: «Aa ko ri shi ɔnikan ko wi iyin bani ija yɛ ni layé ri?» 47 Shi ɔma ɛgbɛ-ɛ Farisi an ɔ wa bèrè na an ni: «Ko ti ru iin katun an jɛ ni? 48 Ɛɛ ji e ri shi agba ilu kan nùmi ɔma ɛgbɛ-ɛ Farisi kan gba u gbɔ ni? 49 Ama ogu oniyan yeyi an yee ko ma ofin Moyisi ɔ wa tina ɛ, shi a sɛ ti re fu an.»

50 Ama Nikodɛmù yee kɛɛ ri Jesuu tete, shi o ji ɔkan li ɛɛrin ɔma ɛgbɛ-ɛ Farisi an ɔ wi fu an ni: 51 «Ɛɛ ji li ofin wa ɔ, aa dɛbi fi ɔnikan boji a ko kpashɛ gbɔ iyin l’ɔrun ɛ, shi ka ma iwun yee o she ɔ ni?» 52 Shi a dawun fu u ni: «Bani ɔma Galili wɔɔ katun o te jɛ rè? Tan Iwe Mima ɔ wori; yeeni ɔ, ɛ sho ri ni alagbawi Ɔlɔrun kan ko ti li Galili ri.»

30

Jesuu gbo olobinrin aluwa kan gbo

[53 L'ɛyin bɛɛ ɔ, kunnukun fana ilé.

8 1 Jesuu sɛ lɔ li itoke Olifi. 2 Shi yee ilɛ ma li aarɔ kutukutu ɔ, o kpada lɔ

l'ile isin ɔ, shi oniyan an wa l'ɛdɔ ɛ, shi o joko, shi o kan an kikɔ li ɛkɔ. 3 Shi akɔwe ofin aan kanna ɔma ɛgbɛ-ɛ Farisi an kɛɛ ba olobinrin kan, shi o wa shaluwa. A mu u, shi a gbɛ u wa l'iwaju oniyan kpoo. 4 Shi a wi fi Jesuu ni: «Olukɔ, aa kɛɛ ba olobinrin yee shi o wa shaluwa. 5 Li iwe ofin ɔ, Moyisi wi fi ni ni, aa ko wa ta olobinrin unhun ɛ an li okuta kpa. Wɔɔ yɛ fe, ke o ri la ɛ?»

6 A wa bere bɛɛ na Jesuu tori ka ri ɔna fu dɛ kpolo fu u. Li eyitɔ ɔ, a wa wo iwun yee a ka ri shi ka fu dɛbi fu u ɛ. Ama, Jesuu derikodo, shi o kan iwun kikɔ si l'ilɛ uungbo ɔmalɔwɔ gbo. 7 Yee a wa bi u li iyin li ma mide ɔ, o shikpare, shi o wi fu an ni: «Ɔni yee wa li ɛɛrin in, shi ko shɛ ri ɔ, ko kpashɛ ta olobinrin ɔ li okuta.» 8 Yee o wi bɛɛ ɔ, o rɛ derikodo, shi o kan iwun kikɔ si l'ilɛ. 9 Yee a gbɔ iyin yeeni ɔ, a kan kpikpa kɔlɔ kɔlɔ kɔlɔ ti liita ɔni yee ji ologbo yɔ aan ɔ, shi o wa bɔ Jesuu dodo, shi olobinrin ɔ sɛ doro si l'iwaju ɛ. 10 Yeeni ɔ, Jesuu rɛ shikpare, shi o bere na olobinrin ɔ ni: «Bisi a ko wa? Aan kan ko dɛbi fɛɛ re?» 11 Shi olobinrin ɔ ni: «Huun Oluwa, aan kan ko dɛbi fu um ma.» Shi Jesuu wi fu u ni: «Wom katun, n ko dɛbi fɛɛ. Ko lɔ; shi ti l'oni ɔ, o maa tɔ shɛ ro.»]

31

Jesuu ji imalɛ aye ɔ ni 12 Jesuu rɛ wi fu an ni: «Wom ji imalɛ aye ɔ nih. Boji ɔnikan tina um,

oluwɛ ɛ ko ri imalɛ yee ɛɛ fu ni li ayɛ ɔ, shi ko ko sɛ tɔ rin li okuku ro.» 13 Yeeni ɔ, ɔma ɛgbɛ-ɛ Farisi an wi fu u ni: «Wɔɔ katun nii wa yinjari fi ara ɛɛ ɛ; shi aa ko ko sɛ yɔɔ gba ijɛɛri ɛ kun!» 14 Shi Jesuu dawun fu an ni: «Yee n na wa yinjari fi ara uum ɔ, n wa wi eyitɔ, tori n ma libi n ti ɔ, shi n sɛ rɛ ma libi n lɔkoo ɛ. Ama iin yeeni an ɔ, e ko ma libi n ti ɔ, shi e ko sɛ rɛ ma libi n lɔkoo ɛ. 15 Iin yeeni an ɔ, yeba oniyan an aa dɛjɔ gba ɔ nii iin ɛɛ dɛjɔ gba ɛ. Wom yɛ, n kɛɛ dɛjɔ fi ɔnikan. 16 Shi bi ma n na dɛjɔ ɔ, ɛjɔdida um ɛɛ gangan, tori n ko wa wom obu, Iba ɔ yee bɛ um wa ɔ wa uungbo wom gbo. 17 Li ofin in ɔ, a kɔ si ni: "Boji oniyan meji yinjari, shi a wa wi iwun obu ɔ liita nkan, bani aa yɔɔ gba u kuni". 18 N wa yinjari fi ara uum, shi Iba ɔ yee bɛ um wa ɔ katun sɛ wa yinjari fu um.» 19 L'ibɛ ɔ, a bere na Jesuu ni: «Libisi Iba ɛɛ ko wa?» Shi Jesuu dawun ni: «E ko ma um, shi e ko sɛ rɛ ma Iba uum. Boji e ma um, e she ti ma Iba uum.»

20 L'ire yee Jesuu wa wi iyin fu an ɔ, o wa l'ile isin ɔ libi igba owo ɔ ɛɛ gbe ɔ, shi o wa kɔ oniyan an li ɛkɔ. Ɔnikan ko sɛ yɔɔ mu u, tori ire ɛ ko to na.

Jesuu ni ɔnikan ko ko yɔ lɔ libi uun lɔkoo ɔ 21 Jesuu rɛ wi fu an ni: «N lɔkoo, shi e she wo um, ama, iin ɛ ko ku si l'inu

ɛshɛ in an. Libi n lɔkoo ɔ, e ko ko yɔ lɔ l'ibɛ.» 22 Shi Juu an kan wiwi li ɛɛrin ara wan ni: «Yee o ni aa ko ko yɔ lɔ libi uun lɔkoo ɔ, ɛɛ ji o lɔkoo kɛɛ kpa

h8.12 E ka iwe Esayii 49.6 kanna Matiee 5.14 i8.17 E ka iwe ofin meji 17.6 kanna 19.15

32

ara ɛ ni?» 23 Shi Jesuu dawun fu an ni: «Iin yeeni an ɔ, e ji ɔni italɛ aye bibi an. Ama wom yɛ ɔ, l'oke ɔrun nii n ti ɛ. Iin yeeni an ji ɔni aye yeyi an, ama wom yɛ, n ko shi ɔni aye bibi. 24 Iwun yee she shi n wi fi iin ni, iin ɛ ko ku si l'inu ɛshɛ in an ɔ ni. Li eyitɔ ɔ, boji e ko gbagbɔ ni n ji ɔni yee n jɛ ɔj, e she ku si l'inu ɛshɛ in an.» 25 L'ibɛ ɔ, a bere na ɛ ni: «Lee o ko jɛ ɔɔ?» Shi Jesuu dawun fu an ni: «Ti li ikpilɛ n ti wa wi ɔni yee n jɛ ɔ fi iin ni. 26 Iwun kpikpɔ wa la iin, shi n ba wi, shi n rɛ dɛbi fi. Ama, ɔni yee bɛ um wa ɔ ji eleeyitɔ, shi iwun yee n gbɔ l'ɔrun ɛ ɔ nii n sɛ wa wi fi oniyan an ɛ.»

27 Ko sɛ ye an ni o wa wi iyin la Iba ɔ. 28 Yeeni ɔ, o wi fu an ni: «L'ire yee iin ɛ ko gbɛ wom Ɔma Oniyan ɔ l'oke la egidaabu ɔ, iin ɛ ko ma ɔni yee n jɛ ɔ. Iin ɛ ko rɛ ma ni n kɛɛ she nkan l'ara uum: iwun yee Iba uum kɔ um ɔ nii maa wa wi fi oniyan an ɛ. 29 Ɔni yee bɛ um wa ɔ wa uungbo wom gbo. Ko kɔ um jɔɔ wom dodo, tori iwun yee san l'oju ɛ ɔ nii maa she l'ire kpoo ɛ.» 30 Yee Jesuu wa wi iyin bɛɛ ɔ, oniyan kpikpɔ gba u gbɔ.

Jesuu ni eyitɔ ɔ ɛɛ gba ni la 31 Jesuu wi fi Juu yee gba u gbɔ an ɔ ni: «Boji e yɔɔ wa she iwun yee n wi

an ɔ, bani e ji ɔma ɛyin um aan ideunde. 32 Yeeni ɔ, e she ma eyitɔ ɔ, shi eyitɔ ɔ ɛ ko sɛ she shi e she ri afo.» 33 Shi a wi fu u ni: «Abimarɛma Abrahamu an aa jɛ ni, aa ko sɛ ji ɛru ɔnikan ri. Ke ko she shi o ni aa ɛ ko fo?» 34 Shi Jesuu ni: «Li eyitɔ, li eyitɔ ɔ, n wi u fi iin, boji ɔnikan shɛ, oluwɛ ɛɛ di ɛru ɛshɛ. 35 Ɛru kan kɛɛ gbe l'ɛdɔ ɔgan ɛ titi lɔ, ama, ɔma ojule yɛ ɛɛ gbe l'ojule ɔ titi lɔ. 36 Bani boji Ɔma Ɔlɔrun ɔ jan fu iin li afo, iin ɛ ko ri afo

j8.24 E ka iwe irin ajo 3.14

33

ideunde. 37 N ma ni e ji abimarɛma Abrahamu an. Ama e wa wo ko kpa um kuku, tori e ko wa wo ko gba ɛkɔ yee n kɔ iin ɛ. 38 Wom yɛ, iwun yee n ri l'ɛdɔ Iba uum ɔ nii n wa wi ɛ. Ama iin yeeni an ɔ, e wa she iwun yee iba in wi fi iin ɛ.» 39 Shi a dawun ni: «Abrahamu ji iba wa ni.» Shi Jesuu wi fu an ni: «Boji e ti ji ɔma Abrahamu an ideunde, e she wa she iwun bani Abrahamu ni. 40 Wom yɛ n ko wa wi iyin eyitɔ yee n gbɔ l'ɛdɔ Ɔlɔrun ɔ fi iin, shi e sɛ wa wo ko kpa um kuku. Abrahamu ko ka she bɛɛ nɛ. 41 Ama, iin yeeni an ɔ, iwun yee iba in ɛɛ she ɔ pɛpɛpɛ nii e wa she ɛ.» Shi a wi fu u ni: «Aa ko ka shi ɔma aluwa nɛ! Iba obu tookpokpo jan aa li ni, uun nii sɛ ji Ɔlɔrun ɛ.» 42 Shi Jesuu wi fu an ni: «Boji e ji ɔma Ɔlɔrun ideunde, e she ti fɛran um, tori n ko wa f'ara uum, l'ɛdɔ Ɔlɔrun n ti ni, shi uun nii sɛ bɛ um wa ɛ. 43 Ke she shi iyin um aan kɛɛ ye iin le? Yee kɛɛ duun gbɔ fi iin ɔ she ni. 44 Eshu ji iba in ni, shi iin ɛɛ sɛ wa wo ko she iwun yee ɛɛ wu u ɛ. Ti l'aye l'aye ɔ, akpani nii Eshu jɛ ɛ. Ko fɛran eyitɔ, tori eyitɔ ko si l'ɔrun ɛ. Boji o wa shaa ɔ, ɛɛ ji o wa wi iwun yee are ɛ jɛ ɔ. Ɛlɛɛwa o jɛ ni, shi o sɛ ji iba ɛlɛɛwa an. 45 Ama wom yɛ, maa wi eyitɔ. Iwun yee she shi e ko wa wo ko gba um gbɔ ɔ ni. 46 Lee wa li ɛɛrin in shi ɛ ko yɔ ni wom shɛ ri le? Shi boji n wa wi eyitɔ ɔ, ke she shi e ko wa wo ko gba um gbɔ ɔ? 47 Ɔni yee ji ti Ɔlɔrun ɔ, ɛɛ reti iyin Ɔlɔrun. Ama iin yeeni an ɔ, e ko shi ti Ɔlɔrun. Iwun yee sɛ she shi e ko wa reti um ɔ ni.»

34

Jesuu gbo Abrahamu gbo 48 Juu an wi fu u ni: «Ɛɛ ji ɛjɔ wa ko san l'ishayi yee aa ni wɔɔ ji ɔma ilu-u

Samarii, shi ɛmi buburu kan wa dɔkpɔ fɛɛ ɔ ni?» 49 Shi Jesuu wi fu an ni: «Laye, ɛmi buburu kan ko wa dɔkpɔ fu um. Ishi n wa gbɛ Iba uum ga ni, shi iin yeeni an ɔ, e ko wa wi iwikuwi la um. 50 N ko wa wo shi oniyan an ka wa gbɛ um ga. Ɔnikan wa, shi o wa wo ko gbɛ um ga, shi ɛɛ sɛ dɛjɔ. 51 Li eyitɔ, li eyitɔ ɔ, n wi u fi iin, boji ɔnikan she iwun yee n wa wi ɔ, oluwɛ ko ko ku laye.»

52 Yee o wi bɛɛ ɔ, Juu an wi fu u ni: «Ligayi ɔ, aa ma ni ɛmi buburu kan wa dɔkpɔ fɛɛ li eyitɔ. Abrahamu ku, shi alagbawi Ɔlɔrun aan katun ku, shi wɔɔ yɛ o ni, boji ɔnikan she iwun yee uun wa wi ɔ, oluwɛ ko ko ku laye! 53 Ɛɛ ji o deni uun kpere iba wa Abrahamu ni? Abrahamu ka ku nɛ, shi alagbawi Ɔlɔrun aan katun sɛ rɛ ku. Lee ɛɛ wa fu ara ɛɛ fu kpe ɔ nu?» 54 Shi Jesuu dawun fu an ni: «Boji Wom katun, n wa gbɛ ara uum ga, ogo uum ɛ ko ji asan. Ama, Iba uum nii wa gbɛ um ga ɛ. Shi uun nii iin ɛɛ sɛ ni o ji Ɔlɔrun in ɛ. 55 E ko ko ma u, ama Wom yɛ, n ma u. Shi boji n ni n ko ma u, bani ma n di ɛlɛɛwa bani iin katun an ni. Ama, n ma u, shi maa she iwun yee ɛɛ wi an ɛ. 56 Inu iba in Abrahamu dun titi yee o ma ni uun ɛ ko ri wiwa um ɔ. O sɛ ri u li eyitɔ, shi aye tɛ u.» 57 L'ibɛ ɔ, agba-a Juu aan wi fu u ni: «Wɔɔ yee ko li ɔdun maalelogoji (50) na ɔ, o ri Abrahamu n'she?» 58 Shi Jesuu ni: «Li eyitɔ, li eyitɔ ɔ, n wi u fi iin, wom yɛ, n ti wa itan shi ka bi Abrahamu.» 59 Yeeni ɔ, a kan okuta shisha, shi ka sɔ ta u. Ama Jesuu duku, shi o fuda koo l'inule isin ɔ.

35

9

Jesuu shi oju fi afɔju kan 1 Yee Jesuu wa lɔkoo ɔ, o ri afɔju kan yee a bi l'afɔju ɔ liitɔna. 2 Shi ɔma

ɛyin Jesuu an bere na Jesuu ni: «Olukɔ, ɛshɛ-ɛ lee she shi a bi afɔju yee wa bɛɛ le? Afɔju ɔ katun shɛ numi obi ɛ an?» 3 Shi Jesuu dawun fu an ni: «Ko shi ɛshɛ afɔju ɔ numi ti obi an ɔ she shi a bi u wa bɛɛ. A bi u l'afɔju, tori Ɔlɔrun ko gba bɛ, shi ko mu agbora ɛ diye oniyan an. 4 L'ishayi yee ilɛ ma si ɔ, aa lati wa shishɛ Ɔlɔrun yee bɛ um wa ɔ. Oru ɛ ko ru l'isiin, shi ɔnikan ko ko yɔ she nkan ro. 5 Boji n yɔɔ wa l'aye ɔ, n ji imalɛ aye ɔ si. 6 Yee o wi bɛɛ dabɔ ɔ, o tutɔ si l'ilɛ, shi o gba ɔrɔ ɛ, shi o fu ku oju fi afɔju ɔ, 7 shi o wi fu u ni: «Kɛɛ wɛ oju l'odo Silowee.» Alaye Silowee ɔ ji a bɛ u lɔ. Afɔju ɔ sɛ kɛɛ wɛ oju l'odo ɔ, shi yee o kpada ɔ, o wa riran krekre. 8 Adogbo ɛ an kanna ɔni yee ɛɛ ri u l'ire yee ɛɛ wa bere iwun na igba na igba tete an ɔ ni: «Ɛɛ ji ko shi ija yee ɛɛ joko si, shi ɛɛ wa bere iwun na igba na igba ɔ nii ni?» 9 Shi aan kan an ni: «Ɛɛn, uun ni.» Shi olominrin an ni: «Huun, ko shi uun, oniyan jɔ oniyan ni.» Shi are uun katun ni: «Wom jan ni!» 10 Shi a bere na ɛ ni: «Basi o ko ti she gba, shi o wa riran? 11 Shi o dawun fu an ni: «Ɔni yee aa kpe li Jesuu ɔ tutɔ si l'ilɛ, shi o gba ɔrɔ ɛ, shi o fu ku oju fu um, shi o ni wom ko kɛɛ wɛ oju l'odo-o Silowee, shi n sɛ lɔ. Yee n wɛ oju dabɔ ɔ, n sɛ kan ririran.» 12 Shi a bere na ɛ ni: «Libisi ɔni ɔ ko wa?» Shi o ni: «N ko ma ibi o wa ɔ.»

36

Ɔma ɛgbɛ-ɛ Farisi an bere iyin na afɔju yee Jesuu shi oju fi ɔ 13 A gbɛ ologbo yee ti ji afɔju ri ɔ lɔ fi ɔma ɛgbɛ-ɛ Farisi an. 14 L'ɔjɔ imira

nii Jesuu ko fu itɔ fu gba ɔrɔ, shi o shi oju fu u ɛ. 15 Shi ɔma ɛgbɛ-ɛ Farisi an katun bere na afɔju ɔ ni, shi basi o ko ti jɛ gba, shi o wa riran nu. Shi afɔju ɔ ni o gba ɔrɔ, shi o fu ku oju fi uun, shi uun wɛ oju, shi uun sɛ kan ririran. 16 Li ɛɛrin ɔma ɛgbɛ-ɛ Farisi an ɔ, aan kan an ni: «Ija yee she iwun yeeni ɔ ko ko yɔ ti l'ɛdɔ Ɔlɔrun, tori ko wa yin ofin ɔjɔ imira ɔ.» Shi olomirin an ni: «Basi ɛlɛshɛ kan ɛ ko ko yɔɔ she iwun bisan unhun bɛɛ gba?» Shi ɔrun wan ko tɔ de ro. 17 Yeeni ɔ, a rɛ bere na afɔju ɔ ni: «Shi ke wɔɔ yɛ o ko wa ri wi la ɔni yee shi oju fɛɛ ɔ ɔ?» Shi o wi fu an ni: «Alagbawi Ɔlɔrun o jɛ ni.»

18 Yee o na wi bɛɛ ɔ, Juu an ko gba fɔni o ti ji afɔju ri itanna ko wa riran l'ishayi. Yɛ she shi a bɛshɛ kpe obi ɛ an. 19 Shi a bere na an ni: «Ɔma in jan nii re? Ɛɛ ji e bi u l'afɔju ideunde ni? Shi basi o ko ti jɛ gba, shi o wa riran l'ishayii?» 20 Shi obi ɛ aan dawun ni: «Aa ma ni o ji ɔma wa, shi aa sɛ bi u l'afɔju. 21 Ama, aa ko ma yeba o ti jɛ gba, shi o wa riran l'ishayi ɔ. Aa ko ma ɔni yee shi oju fu u ɔ. E bere iyin na are ɛ. Ko tɔ shi maakere ro, ɛɛ yɔɔ wi iyin l'ara ɛ.» 22 Obi ɛ an wa shojo fi Juu an she shi a wi bɛɛ ni. Li eyitɔ ɔ, Juu an ti shadewun ni, boji ɔnikan jɛ ni Jesuu jan ji Mɛsiya ɔ ni, a ka le u koo l'ile ikpade ɔ. 23 Iwun yee she shi obi ɛ an ni ko tɔ shi maakere ro, ka bere iyin na are ɛ ɔ ni.

24 Ɔma ɛgbɛ-ɛ Farisi an rɛ kpe ija yee ti ji afɔju ri ɔ l'aunkeji, shi a wi fu u ni: Fu Ɔlɔrun fu bura ni uun wa wi eyitɔ; tori aa ma ni ija yeeni ɔ ɛlɛshɛ ni.» 25 Shi o wi fu an ni: «N ko ma bishi o ji ɛlɛshɛ numi ko shi ɛlɛshɛ. Iwun obu tookpokpo yee n ma ɔ nii ji n ti ji afɔju ri, ama l'ishayi ɔ, n wa riran.»

37

26 Shi a bere na ɛ ni: «Ke o ko she fɛɛ? Basi o she gba shi o wa riran?» 27 Shi o dawun fu an ni: «N ka ti wi u fi iin itan shi e ko reti um nɛ. Ke she shi e wa wo shi n rɛ wi u fi iin le? Ɛɛ ji iin katun, e wa wo ko di ɔma ɛyin ɛ an ni?» 28 Yee o wi bɛɛ ɔ, a kan u bubu, shi aa ni: «Wɔɔ ji ɔma ɛyin ɛ ni. Aa yeeni an ɔ, ɔma ɛyin Moyisi aa jɛ ni. 29 Aa ma ni Ɔlɔrun wi iyin fi Moyisi, ama uun yɛ ɔ, aa ko ma libi o ti ɔ!» 30 Shi afɔju ɔ gba iyin shi o wi fu an ni: «O ka bo um yee e ni aan ko ma libi o ti ɔ ya! Shi o sɛ shi oju fu um. 31 Aa ma ni Ɔlɔrun kɛɛ gbɔ aduwa ɛlɛshɛ an. Ama boji ɔnikan li ibɛru fi Ɔlɔrun, shi ɛɛ she awu ɛ, Ɔlɔrun ɛɛ gbɔ aduwa ɛ. 32 Ti l'ire yee a ti da aye ɔ, aa ko gbɔ ni ɔnikan shi oju fi ɔni yee a bi l'afɔju ɔ ri. 33 Boji ɔni yee ko ti ti l'ɛdɔ Ɔlɔrun, ko ko yɔ she nkanjaan.» 34 Shi a dawun fu u ni: «Wɔɔ yee a bi, shi o ji ɛlɛshɛ rushu-rushu ɔ, o wa wo o kɔ ni li ɛkɔ n'she?» Yeeni ɔ, a le u fuda.

Ɔni yee kɛɛ riran si li iwun shishe Ɔlɔrun aan ɛ 35 Yee Jesuu gbɔ ni a le afɔju yee o shi oju fi ɔ, o tɔ u lɔ, shi o kɛɛ bere na

ɛ ni: «O ka gba Ɔma Oniyan ɔ gbɔ ni?» 36 Shi o dawun ni: «Ɔgan, lee ji Ɔma Oniyan ɔ le? Wi u fu um, shi n gba u gbɔ?» 37 Shi Jesuu wi fu u ni: «Uun nii doro l'iwaju ɛ, shi o wa wi iyin fɛɛ l'ishayi ii!» 38 Shi ija ɔ ni: «Oluwa, n gbagbɔ.» Shi o sɛ fo kalɛ l'iwaju Jesuu. 39 Shi Jesuu ni: «N wa li italɛ bibi, shi n waa shigba liita iwun shinshinrin yee oniyan an wa she ɔ, tori afɔju an ka riran, shi ɔni yee wa riran aan ɔ ka di afɔju.» 40 Ɔma ɛgbɛ-ɛ Farisi yee wa bɛ, shi a gbɔ iyin yee Jesuu wi an ɔ bere na ɛ ni: «Ɛɛ ji aa katun aa ji afɔju ni?» 41 Shi Jesuu dawun fu an ni: «Boji e ti ji afɔju an, e ko ko li ɛshɛ kan li ɛkɛ. Ama, yee iin ɛɛ ni aan wa riran ɔ, ɛshɛ in ɛ ko sɛ gbe li ɛkɛ iin.

38

10

Jesuu ni uun ji aro-agutan rere ɔ ni 1 Jesuu rɛ wi fu an ni: «Li eyitɔ, li eyitɔ ɔ, n wi u fi iin, ɔni yee ko ko gba

l'aunkpana fu wɔsi l'agbo agutan an ɔ, shi ɛ ko kɛɛ fo kaja ɔgba ɔ gba l'idi omirin ɔ, ole fɔlefɔle ni. 2 Ama ɔni yee gba l'aunkpana ɔ fu wɔsi lini ɔ nii ji aro-agutan an ɔ ɛ. 3 Ɔni yee ɛɛ shɔ agbo-agutan an ɔ ɛɛ shi ɛku fu u, shi agutan an ɔ, aa reti owun ɛ. Shi ɛɛ kpe orukɔ agutan ɛ an obu obu, shi ɛɛ ro an fuda. 4 Boji o ro aan kpoo fuda, uun katun ɛɛ da l'iwaju wan, shi aa da l'ɛyin ɛ, tori a ma owun ɛ. 5 Ama a ko ko jɛ tina alejo laye; kaka bɛɛ ɔ, a ka sa jina la ɛ, tori a ko ma owun ɛ.»

6 Jesuu kpowe yeeni fu an, ama aan kanjaan ko riran si lini. 7 Shi o rɛ wi fu an ni: «Li eyitɔ, li eyitɔ ɔ, n wi u fi iin, wom ji aunkpanna agbo agutan an ɔ ni. 8 Ɔni yee shuwaju um wa an ɔ kpoo ji ole fɔlefɔle an, shi agutan an ɔ ko sɛ reti wan. 9 Wom ji aunkpanna ɔ ni; boji ɔnikan gba liita um fu wɔsi l'ɔgba ɔ, ɛ ko ri igbala. Ɛ ko wa wɔsi, shi ɛ ko wa fuda, shi ɛ ko wa ri ijɛ jɛ. 10 Ole yɛ ɛɛ wa fi ole shishe, oniyan kpikpa kanna fi adanu. Ama wom yɛ n wa, tori oniyan an ka ri ayɛ, shi ka sɛ ri u li ashanku.

11 Wom ji aro-agutan rere ɔ ni. Aro-agutan rere ɔ ɛɛ yɔunda aye ɛ tori agutan ɛ an ka gbe li ayɛ. 12 Alagbashe yee wa mu oju to agutan an tori owo ishɛ ɛ dodo ɔ ko shi aro-agutan kpikpe ɔ, tori agutan an ɔ ko shi tɛɛ. Boji o ri okoriko lɛwa, ɛɛ sa kɔ an jɔɔ. Shi okoriko ɔ ɛɛ fo ji liita an, shi ɛɛ tuukan wan. 13 Ɛɛ sa bɛɛ, tori owo ishɛ ɛ dodo jan kpan u l'oju ni. Aye agutan an ɔ yɛ ko kpan u l'oju. 14 Wom ji aro-agutan rere ɔ ni. N ma agutan

39

um aan, shi agutan um aan katun sɛ ma um, 15 gɛgɛba Iba ɔ ma um shi wom katun n ma Iba ɔ ɛ. N sɛ yɔunda aye um tori wan. 16 N li agutan omirin an, shi a ko si l'agbo ɔ. O bade shi n kɛɛ ro aan katun wa. A ka gbɔ owun um; yeeni ɔ, agbo ɔ ɛ ko ji obu, shi aro-agutan ɔ katun ɛ ko sɛ rɛ ji obu. 17 Iba ɔ li ifɛ fu um, tori n yɔunda aye um, shi ma n sɛ rɛ ri u gba kpada. 18 Ɔnikan ko ko yɔ gbɛmi um, are wom katun nii mu jo ɛ. N li ashɛ yee ma n yɔɔ fu yɔunda aye um ɔ, shi n sɛ rɛ li ashɛ yee ma n yɔɔ fu gba u ɛ. Iba um sɛ fu um li ashɛ ɔ ni.»

19 Iyin yeeni yee Jesuu wi an ɔ she shi owun Juu an ko tɔ de ro. 20 Oniyan kpikpɔ wa li ɛɛrin wan, shi a ni: «Ɛmi buburu kan wa dɔkpɔ fu u, eriwo ɛ ko wa shishɛ! Ke she shi e wa reti ɛ le?» 21 Shi olomirin an ni: «Ɔni yee ɛmi buburu wa dɔkpɔ fi ɔ ko ko yɔ wa wi iyin bɛɛ. Ɛmi buburu ɛɛ ka yɔɔ shi oju fi afɔju an ni?»

Ɔnikan an kɔ ni aan ko ko gba Jesuu gbɔ 22 L'ire yeeni ɔ, Juu an shajɔ si li Jerusalɛmu fi ikɔdun, ɔjɔ yee a mu ile

isin ɔ kure fi Ɔlɔrun ɛ. L'asiko otutu lilakun nii aa sɛ jɛ u ɛ. 23 Jesuu ɛɛ wa she ayowa ayobɔ li Awale Salomɔɔ yee wa l'ile isin ɔ. 24 Shi Juu an doro weja ɛ shi a bere na ɛ ni: «Ire melo aa ɛ ko dorode ɛ fi le? Boji wɔɔ jan ji Mɛsiya ɔ ni o wi u fi ni li gbaungba. 25 Shi Jesuu dawun fu an ni: «N ti wi u fi iin, shi e ko gbagbɔ. Iwun yee maa she l'orukɔ Iba uum ɔ ti wa yinjari fu um. 26 Ama e ko gba um gbɔ, tori e ko si lɛɛrin agutan um aan. 27 Agutan um aan aa reti owun um. N ma an, shi aa sɛ tina um. 28 Maa fu an li ayɛ matan-matan. A ko ko ra laye, shi ɔnikan ko ko sɛ yɔɔ gba an koo lɔ um.

40

29 Iba uum yee gbɛ an bɔ l'ɔwɔ fu um ɔ kpere iwun kpoo. Shi ɔnikan ko ko sɛ yɔɔ gba an koo lɔ ɛ. 30 Wom gbo Iba ɔ gbo ɔ, obu ɔ aa jɛ ni.»

31 Yeeni ɔ, Juu an rɛ se okuta bani, shi a wa wo ka sɔ u fu kpa Jesuu kuku. 32 Ama Jesuu wi fu an ni: «Iwun rere yee Iba uum ni wom ko she ɔ, n she kpikpɔ l'oju iin. Yeesi li ɛɛrin wan she shi e wa wo ko ta um li okuta kpa le?»

33 Shi a dawun fu u ni: «Ko shi tori iwun rere yee o she aan ɔ she shi aa wa wo ko ta ɛ li okuta kpa. Ama yee o wa yarun la Ɔlɔrun ɔ she ni. Wɔɔ yee ji oniyan l'akpo ɔ, ɛɛ wa fu ara ɛɛ fu kpe Ɔlɔrun!»

34 Shi Jesuu wi fu an ni: «Li iwe ofin in ɔ, ɛɛ ji iin kɛɛ ka iyin Ɔlɔrun yee ni: “E ji ɔlɔrun" ɔ ni? 35 Aa kpoo ma ni iwun yee Ɔlɔrun wi si li Iwe Mima ɔ, ɔnikan ko ko yɔ nu u. Shi boji Ɔlɔrun ko wi fi oniyan an ni a ji ɔlɔrun ɔ, 36 ke ko she shi wom yee Iba ɔ sha, shi o bɛ wa liitalɛ bibi ɔ, e ni wom daran yee n wi fɔni n ji Ɔma Ɔlɔrun ɔ ɔ? 37 Boji n ko wa she iwun yee Iba uum bɛ um an ɔ ni, e maa gba um gbɔ. 38 Ama yee n wa she iwun yee Iba uum bɛ um an ɔ, shi e ko gba um gbɔ ɔ, e ko teju gba iwun yee n she aan ɔ gbɔ kpete. Yeeni ɔ, ɛ ko ye iin jalɛ ni wom gbo Iba ɔ gbo-o ji obu ɔ.»

39 A rɛ wa wo ka mu u, ama o bɔ l'ɔwɔ-ɔ wan. 40 Jesuu kpada lɔ li atake odo-o Jɔɔdani libi Jaan kan omi wiwɛ fi oniyan an ɔ, shi o gbe l'ibɛ. 41 Oniyan kpikpɔ ɛɛ wa l'ɛdɔ ɛ, shi aa ni: «Li eyitɔ ɔ, Jaan ko she iwun bisan kan ri. Ama, iwun yee o wi la ija yeyi ɔ kpoo ji eyitɔ.» 42 Shi l'ibɛ ɔ, oniyan kpikpɔ gba Jesuu gbɔ.

41

11

Lasaa ku, shi Jesuu ji u dide 1 Ko rɔ ija kan yee aa kpè li Lasaa ɔ, shi o ji ɔma ilu-u Betanii. Betanii ɔ sɛ

ji ilu Mari gbo ɔmana ɛ Maati gbo. 2 Mari ɔ nii ji olobinrin yee mu adi elerùn fu ku ɛsɛ fi Oluwa, shi o rɛ mu irun eriwo ɛ fu nù u ɛ. Shi Lasaa yee ko rɔ ɔ ji ɔmana ɛ. 3 Ɔmana l'olobinrin méji an ɔ bɛ ɔnikan ni ko kɛɛ jikɔ fi Jesuu ni: «Oluwa, ko rɔ ija ɛɛ ɔwɔkola.» 4 Yèé Jesuu gbɔ ikɔ ɔ, o ni: «Arùn yeeni ko ko kpa u, ama ɛ ko she shi a ka ri ogo Ɔlɔrun. Shi ɛ ko sɛ rɛ she shi oniyan an a ka ri agbora Ɔma Ɔlɔrun ɔ.»

5 Li eyitɔ ɔ, Jesuu li ifɛ fi Maati gbo ɔmana ɛ l'olobinrin gbo kanna Lasaa. 6 Yèé o na gbɔ ni ko rɔ Lasaa ɔ, o rɛ she ɔjɔ méji libi o wa ɔ. 7 Shi l'ɛyin bɛɛ ɔ, o wi fi ɔma ɛyin ɛ an ni: «E wa, shi aa ko kpada lɔ li Judee.» 8 Ɔma ɛyin ɛ an wi fu u ni: «Olùkɔ, ɛɛ ji ko shi l'ijelo-o bi jan Juu an wa wo ka ta ɛ li okuta kpa ni, shi o rɛ wa wo ko lɔ l'ibɛ ro n'she?» 9 Shi Jesuu dawùn fu an ni: «Bi ilɛ ma, agogo lulu méjila aa ri itan ayilɛ ko lɛ ni. Boji ɔnikan wa rin l'oju mama kɛɛ kɔ ɛsɛ, tori ɔjɔ ɔ ɛɛ ma, shi ɛɛ wa riran krekre. 10 Ama, boji ɔnikan wa rin l'oru, ɛɛ kɔ ɛsɛ, iwun yee she ɔ, ɔjɔ ɔ ɛɛ kpokùkù si, tori ko li imalɛ.» 11 Yèé o wi bɛɛ ɔ, o rɛ wi fu an ni: «Ija wa Lasaa wa sùn, ama ma n kɛɛ ji u.» 12 Ɔma ɛyin ɛ an wi fu u ni: «Oluwa, boji orùngbo jan o wa sùn, bani arùn ɛ ɛ ko san.» 13 Li eyitɔ ɔ, Jesuu wa wi iyin la iku Lasaa fu an, shi aan yeeni an ko deni orùngbo l'akpo yee oniyan ɛɛ sun ɔ o wa wi iyin la ni. 14 Ligayi ɔ, Jesuu ya u ja fu an, shi o ni Lasaa ku. 15 Yee n ko wa l'ibɛ itanna ko ku ɔ o dùnna um tori iin; iku ɛ ɛ ko sɛ she shi e she gba um gbɔ. E ko wa

42

shi aa ko lɔ l'ɛdɔ ɛ!» 16 Yeeni ɔ, Tɔmaa yee aa rɛ kpè li Didimuk ɔ wi fi ɔma ɛyin Jesuu yee bɔ an ɔ ni: «Aa katun aa ko lɔ, shi aa ko kɛɛ ku ùungbɛɛgbo!»

17 Yèé Jesuu to li Betanii ɔ, o gbɔ ni a ti ri Lasaa ti li ijinrin. 18 Ilu-u Betanii ɔ, jiji ɛ ko kpere kilomɛtrù mɛta la Jerusalɛmu. 19 Juu an kpikpɔ wa, shi ka wa rɛ Maati kanna Mari yee ɔmana wan ku ɔ l'ɔkun. 20 Yèé Maati gbɔ ni Jesuu lɛwa ɔ, o kɛɛ kpadé ɛ. Shi Mari yɛ joko si l'ilé. 21 Maati wi fi Jesuu ni: «Oluwa, boji o ti wa libibi, ɔmana um ko ko ku. 22 L'ishayi katun ɔ, n ma ni boji o bere nkan na Ɔlɔrun ɛ ko fu ɛ lini.» 23 Shi Jesuu wi fu u ni: «Ɔmana ɛ ɛ ko ji dide.» 24 Shi Maati gbowun shi o ni: «N ma ni ùun katun ɛ ko ji dide l'ɔjɔ ikɛnyin ɔ, l'ɔjɔ ajiunde.» 25 Jesuu wi fu u ni: Wom ji ajiunde kanna ayɛ ni. Boji ɔnikan gba um gbɔ, shi o na ku ɛ ko rɛ gbe l'ayɛ. 26 Shi ɔni kpoo yee wa l'ayɛ, shi o gba um gbɔ ɔ, ɔni yeeni ko ko ku laye. O gba iwun yeeni gbɔ ni?» 27 Shi Maati dawun ni: «Ɛɛn Oluwa! N gbagbɔ ni wɔɔ ji Mɛsiya, Ɔma Ɔlɔrun, Ɔni yee lati wa li italɛ aye ɔ ni.

28 Yèé o wi bɛɛ ɔ, o kpada lɔ liti ɔmana ɛ Mari, shi o mu ɔrun bɔ l'eti fu u, shi o ni: «Olùkɔ ɔ wa, shi o wa kpe ɛ.» 29 Yèé Mari gbɔ bɛɛ ɔ, o dide kpaa, shi o lɔ l'ɛdɔ-ɔ Jesuu. 30 L'irè yeeni ɔ, Jesuu ko wɔ li ɛɛrin ilu ɔ na. O doro si libi Maati kɛɛ kpade ɛ ɔ. 31 Yèé Mari dide bɛɛ ɔ, Juu yee wa l'ɛdɔ ɛ, shi a wa rɛ u l'ɔkun an ɔ deni o lɔkoo l'étisa ɔ, shi ko kɛɛ sɔkun ni, shi a tina ɛ. 32 Yee Mari to libi Jesuu doro si shi o ri u bai ɔ jan o fo kalɛ l'abɛ ɛ, shi o wi fu u ni: «Oluwa, boji o ti wa libibi, gbee ɔmana um ko ko ku ma!» 33 Yèé Jesuu

k11.16 Alaye Didimu ɔ nii ji Amèrè ɛ.

43

ri ni o wa sɔkun, shi Juu yee tina ɛ an ɔ katun wa sɔkun ùungbɛɛgbo ɔ, o kura fu u, shi ara ɛ wɔ wii. 34 Shi o bere na an ni: «Bisi e ko gbɛ u si?» Shi a wi fu u ni: «Oluwa, wa shi o waa ri.» 35 Shi Jesuu sɔkun. 36 Yèé Juu an ri bɛɛ ɔ, a ni: «E fɛɛ ri yeba o li ifɛ fu u to ɔ!» 37 Ama, li ɛɛrin wan ɔ, aan kan an wa wi ni: Ɛɛ ji uun yee shi oju fi afɔju ɔ ko ko yɔ she shi Lasaa ko ma ku ni?»

38 Shi ara rɛ ku Jesuu, shi o lɔ l'étisa ɔ. Isa ɔ sɛ ji oke kan, shi a re u, shi a ri okuta lilakun kan di ɔrun ɛ. 39 L'ibɛ ɔ, Jesuu wi fu an ni ka ri okuta ɔ koo l'ɔrun isa ɔ. Shi Maati ɔmana ɔni yee ku ɔ wi fu u ni: «Oluwa, ɛ ko ti wa rùn, tori ti li ijinrin nii o ti wa bɛ ɛ.» 40 Jesuu wi fu u ni: «N ko ti wi fɛɛ ni boji o gbagbɔ, ɛ sho ri ogo Ɔlɔrun ni?» 41 Yeeni ɔ, a ri okuta ɔ koo. Shi Jesuu gbɛ oju l'okè, shi o ni: «Iba, n wa dɔkpɛ fɛɛ, tori o gbɔ aduwa um. 42 N ma ni ɛɛ gbɔ aduwa um l'irè kanjaan. Ama, n wa wi bɛɛ tori ɔni yee wa l'ɛdɔ um bibi an ɔ ka gbagbɔ ni wɔɔ nii bɛ um wa ɛ.» 43 Yèé o wi bɛɛ ɔ, o digbe l'owun réré, shi o ni: «Lasaa, fuda!» 44 Shi oku ɔ sɛ fuda koo l'isa ɔ ideunde. Shi ashɔ yee a fu we ɔwɔ ɛ an gbo ɛsɛ ɛ an gbo ɔ wa bɛɛ, shi ashɔ yee a fu di ɛgban fu u ɔ sɛ wa l'oju ɛ si. Shi Jesuu wi fi ɔni yee wa bɛ an ɔ ni: «E tu iwun aan ɔ koo l'ara ɛ, shi e jɔɔ ɛ ko lɔ.»

A she idi-ndi la Jesuu

(Matiee 26.1-5, Maaki 14.1-2, Luuki 22.1-2) 45 Li ɛɛrin Juu yee tɔ Mari lɔ l'étisa shi a ri iwun yee Jesuu she aan ɔ, aan

kpikpɔ gba Jesuu gbɔ. 46 Ama aan kan an kɛɛ ri ɔma ɛgbɛ-ɛ Farisi an, shi a rɔ iwun yee Jesuu she ɔ fu an.

44

47 Ɔrɛ agba an kanna ɔma ɛgbɛ-ɛ Farisi an kpe ijoko adɛjɔ Juu an li ikpade, shi a wi fu an ni: «Ke bɛɛ aa ɛ ko she fi ija yeyi le? Uun nii kan iwun bisan kpikpɔ shishe i! 48 Boji aa kɔ u jɔɔ, shi o wa she u lɔkoo, oniyan kpoo ɛ ko gba u gbɔ. Shi ɔni Rɔɔma an a ka wa fɔ ilé isin ɔ gbo ilu wa gbo si l'eriwo wa.

49 Ɔnikan wa li ɛɛrin wan, shi ɛɛ ji Kayifù. Uun sɛ ji ɔrɛ agba l'ɔdun yeeni ni. O wi fu an ni: «E ko riran si li nkan. 50 Bani ko ye iin ni boji oniyan obu tookpokpo ku l'eriwo oniyan kpoo, tori ilu ɔ l'orugudu ko ma ra ɔ, o san yɔ?» 51 Iyin yeeni ko ti li isérè are-e tɛɛ katun. Ama, yee o ji ɔrɛ agba l'ɔdun yeeni ɔ nii she shi o wa gba iyin Ɔlɔrun wi fu an, shi o ni: “O badé shi Jesuu ko ku l'ériwo aro Juu an” ɛ. 52 Shi ko sɛ shi l'eriwo Juu an dodo nii o wa wo ko ku ɛ, ama tori Ɔlɔrun ko ko ɔma ɛ yee tuukan wéja wéja an ɔ jɔ, shi ko sɔ an di aro obu tookpokpo ni.

53 Ti l'ɔjɔ yeeni nii o kpinnu l'inu ɔgan Juu an ni aan ko kpa Jesuu kuku ɛ. 54 Shi Jesuu katun kɛɛ sɛ tɔ mu ara ɛ diye li gbaungba li ɛɛrin Juu an ro. O lɔ li ilu yee aa kpe li Efrayimù, shi o wa l'ɛsɛke kan yee sɔma ilɛ ɔsa ɛ. Shi Jesuu uungbo ɔma ɛyin ɛ an gbo-o gbe bɛ.

55 Ɔdun irekɔja Juu an sɔma. Shi oniyan kpikpɔ lɔ li Jerusalɛmu, shi ka kɛɛ she oro awɛma ɔ itan shi asiko ɔdun ɔ ko to. 56 A wa wo Jesuu kili, shi a kan bibèrè na ara wan l'inulé isin ɔ ni: O lɛwa l'ɔdun ɔ nùmi ko lɛwa? Ke è wa sere la ɛ? 57 Ɔrɛ agba an kanna ɔma ɛgbɛ-ɛ Farisi an ti kpofin fi oniyan an ni: Boji ɔnikan ma ibi Jesuu wa ɔ ni ko wa wi u fi aan, shi ka kɛɛ mu u.

45

12

Mari da adi elerun rere da l'ɛsɛ fi Jesuu

(Matiee 26.6-13, Maaki 14.3-9) 1 O bɔ ɔjɔ mɛfa, shi Juu an ko jɛ ɔdun Irékɔja ɔ, shi Jesuu lɔ li Betanii libi

Lasaa yee o ji dide koo li ɛɛrin oku an ɔ ɛɛ gbe ɛ. 2 L'ibɛ ɔ, a gbalejo-o Jesuu. Maati wa kpin ijɛ shi Lasaa yɛ wa li ɛɛrin ɔni yee wa jɛun uungbo Jesuu gbo aan ɔ. 3 Shi Mari yɛ sɛ gbɛ adi elerun rere olowo iyebiye kan yee kun idaji liitri ɔ, shi o da u da l'ɛsɛ-ɛ Jesuu, shi o fu irun eriwo ɛ fu nu u. Egi yee aa kpe li naa ɔ nii a fu she adi ɔ ɛ, shi erùn ɛ gba ilé ɔ kpoo kɛ. 4 L'ibɛ ɔ, ɔma ɛyin Jesuu kan yee aa kpe li Judaa Isikariɔti, shi ɛ ko wa gbɛ Jesuu ta ɔ ni: 5 Ké she shi a ko ta adi yee li imarun owo ishɛ ɔjɔ ɔgɔru mɛta (300), shi ka mu owo ɛ fi ajiya an le?» 6 Gbee ko shi ko ji o wa ranbo fi ajiya an she shi o wa wi bɛɛ ma. Ama ole nii o jɛ ɛ, shi yee o ji ɛɛ bani igba owo ɔ, ɛɛ ti mu lini. 7 Ama Jesuu wi fu u ni: «Kɔ u jɔɔ, tori o mu adi elerun rere yɛ kura fu um gbelɛ, shi o fu tɔ ara uum she si fi isinku um ni. 8 Ajiya an wa uungbo in gbo l'ɔjɔ kɔjɔ. Ama wom yɛ n ko ko wa uungbo in gbo titi lɔ.»

9 Li ɛɛrin Juu an ɔ ikpagu kan an gbɔ ni Jesuu wa li Betanii, shi a tɔ u lɔ. Ko sɛ shi tori ùun dodo a lɔ, ama tori ka ri Lasaa yee Jesuu ji dide koo li ɛɛrin oku an ɛ. 10 L'ibɛ ɔ, o kpinnu l'inu ɔrɛ agba an ni aan ɛ ko kpa Lasaa katun kuku. 11 Li eyitɔ ɔ, Lasaa nii she shi Juu kpikpɔ rɛ koo l'ɛyin wan, shi a gba Jesuu gbɔ ɛ.

46

Jesuu wɔ li ilu Jerusalɛmu l'ɔba

(Matiee 21.1-11, Maaki 11.1-11, Luuki 19.28-40) 12 Yèé ilɛ ma ɔ, okùkù oniyan yee wa l'ɔdun Irékɔja an ɔ gbɔ ni Jesuu lɛwa

li Jerusalɛmu. 13 Shi a ya maki bani, shi a kɛɛ kpade ɛ, shi a wa digbe ni: «Ogo fi Ɔlɔrun! Ire fi ɔni yee lɛwa l'orukɔ Oluwa ɛ! Ire fi olulu Israɛli!» 14 Jesuu ri kɛtɛkɛtɛ idan kan, shi o gu u, shi o joko liita ɛ gɛgɛba a ti kɔ u si li Iwe Mima ɔ ɛ. A kɔ si ni:

15 “Ilu-u Siyɔɔn, ɛdùn ko ma da ɛ. Fɛɛ ri! Olulu ɛɛ lɛwa. Shi o gu kɛtɛkɛtɛ idan.

16 Ɔma ɛyin ɛ an ko ya riran si li alaye iwun yee shɛlɛ ɔ. Ama yee a gbɛ u gu okè ɔrun ɔ, a jayè ni a ti kɔ iwun yeeni an la ɛ si li Iwe Mima ɔ, shi oniyan an sɛ she u yeba Iwe Mima ɔ ti wi u ɛ.

17 Ogu oniyan yee wa bɛ l'irè yee Jesuu kpe Lasaa ti l'isa ɔ, shi o ji u dide koo li ɛɛrin oku an ɔ rɔ iwun yee shɛlɛ ɔ fi oniyan an. 18 Iwun yee she shi oniyan an shu, shi a kɛɛ kpade Jesuu ɔ ni. Li èyitɔ ɔ, oniyan an gbɔ iwun bisan yeeni yee o she ɛ. 19 L'ibɛ ɔ, ɔma ɛgbɛ-ɛ Farisi an wa wi li ɛɛrin ara wan ni: Nhuùn! E ka wa ri! E ko ri fɔni oniyan kpoo wa tina ɛ l'ishayi ni! E ko ko yɔ to la ɛ ma.

Jesuu wa kpowe la iku ɛ 20 Ɔma Gɛrɛki kan an wa sin Ɔlɔrun li Jerusalɛmu l'ire ɔdun ɔ. 21 Shi a kɛɛ

ri Filipu yee ji ɔma ilu-u Bɛtisayidaa li italɛ-ɛ Galili ɔ, shi a wi fu u ni: «Ologbo, aa wa wo ko ri Jesuu.» 22 Shi Filipu sɛ kɛɛ wi u fi Andereè, shi aan

47

méji an ɔ kɛɛ wi u fi Jesuu. 23 Shi Jesuu dawun fu an ni: «Irè to ligayi, shi a ka gbɛ Ɔma Oniyan ɔ ga.

24 «Li eyitɔ, li eyitɔ ɔ, n wi u fi iin, boji irugbin yee ji l'ilɛ ɔ ko jira, ɛɛ gbe uun dodo. Ama, boji o jira ɔ, ɛɛ fu eso kpikpɔ. 25 Ɔni yee li ifɛ fi ayé ara ɛ ɔ, ɛ ko kpadanu ɛ. Shi ɔni yee ko mu aye ɛ fu kpe nkan li italɛ bibi ɔ, ayɛ wa fu u si titi lɔ l'ayé matan-matan. 26 Boji ɔnikan wa wo ko sin um ni, oluwɛ ko tina um kalɔ. Shi libi ma n wa ɔ, ibɛlishɛ um katun ɛ ko gbé bɛ. Boji ɔnikan sin um, Iba ɔ ɛ ko gbɛ u ga. 27 L'ishayi ɔ, ɔkan um ro. Ke n ba wi le? N ni, Iba, gba um koo na ɔkpɔ riri yeé lɛwa l'agogo yèyi ɔ rè? Laye! Tori iwun yee n wa fi ɔ ni! 28 Iba, gbɛ orukɔ ɛɛ ga.»

L'ibɛ ɔ, owun kan ke ti l'okè ɔrun, shi o ni: «N ti gbɛ u ga, shi ma n sɛ rɛ gbɛ u ga.»

29 Ogu oniyan yee wa bɛ, shi a gbɔ yeba owun ɔ ké gba ɔ ni: «Ayira nii kpa bɛɛ ɛ. Shi olomirin an ni: «Ijishɛ ɔrun kan wi iyin fu u ni.»

30 Jesuu gba iyin shi o ni: «Ko shi tori um owun ɔ ke; ama tori iin ni. 31 L'ishayi ɔ, irè to shi Ɔlɔrun ɛ ko dɛjɔ fi oniyan ayé yèyi an, shi ɛ ko sɛ le olori italɛ bibi si l'ode. 32 Shi l'irè yeé a ka gbɛ wom yɛ dide koo li italɛ aye bibi lɔ l'oke ɔrun ɔ, ma n fa oniyan kpoo wa l'ɛdɔ um. 33 O wa mu iyin yeeni fu she akpɛrɛ la iku okun yee ɛ ko ku ɛ.» 34 Ogu oniyan an ɔ wi fu u ni: «Li Iwe Mima ɔ, a ti wi fi ni ni: Mɛsiya ɔ ɛ ko gbé li ayɛ titi lɔ. Basi ɛ sho ko ti wi fi ni ni a ka gbɛ Ɔma Oniyan ɔ dide koo li italɛ gba? Lèé ko ji Ɔma Oniyan yeeni?» 35 Shi Jesuu wi fu an ni: «Imalɛ rɛ wa fi iin fi asiko odé kan. Bani, e ko rin l'asiko yee imalɛ wa si fi iin ɔ, shi okuku ko ma ku di iin li itɔna. Tori ɔni yeé wa rin li okùkù ɔ, kɛɛ ma libi o lɔkoo ɛ. 36 L'irè yeé imalɛ

48

wa l'ɛdɔ in si ɔ, e gba u gbɔ, shi e di ɔma ɛ an.» Yee Jesuu wi iyin yeeni an ɔ, o sɛ sɔko bɛ, shi o kɛɛ sa duku.

Juu an kɔ ni aan ko ko gba Jesuu gbɔ 37 Yèé Jesuu na she iwun bisan kpikpɔ shi a ri ɔ, a ko gba u gbɔ. 38 Iwun sɛ

ji bɛɛ, tori iyin yeé alagbawi Ɔlɔrun Esayii wi ɔ ko shɛ ni. O ni: “Oluwa, Lee gba ikɔ yee aa jɛ ɔ gbɔ le? Shi lee Oluwa ko mu agbora ɛ diye fii?l»

39 Esayii sɛ rɛ wi iwun yeé she shi a ko yɔɔ gbagbɔ ɛ. 40 O ni: “Ɔlɔrun sɔ an di afɔju,

tori ka ma wa riran, shi o rɛ she shi ɔkan wan le, tori ka ma riran si liita nkan.

Ɔlɔrun ni: N she bɛɛ, tori ka ma wa l'ɛdɔ um, shi n tan arun fu anm.

41 Esayii wi bɛɛ tori o ri ogo Jesuu, shi o wa wi iyin ɛ. 42 O wa bɛɛ itan shi oniyan kpikpɔ li ɛɛrin ɔgan Juu an gba Jesuu gbɔ.

Ama, tori ɔma ɛgbɛ-ɛ Farisi an ɔ, a kɛɛ yɔɔ wi u li gbaungba. A wa shojo tori ka ma le an koo l'ilé ikpade ɔ. 43 Ɛɛ wa wu an shi oniyan an ka wa yin an kpere Ɔlɔrun ko yin an.

44 Jesuu gbɛ owun l'okè shi o ni: «Boji ɔnikan gba um gbɔ, ko shi are um o gba gbɔ; ama ɔni yeé bɛ um wa ɔ o gba gbɔ ni. 45 Shi ɔni yee ri um ɔ rɛ ri

l12.38 E kɛɛ ka iwe Esayii 53.1 m12.40 E kɛɛ ka iwe Esayii 6.9-10

49

ɔni yeé bɛ um wa ɔ. 46 Wom yɛ n wa li italɛ aye ɔ bani imalɛ ni, tori boji ɔnikan gba um gbɔ, ko ma gbé li okùkù. 47 Boji ɔnikan gbɔ iyin um, shi ko mu lo, ko shi wom ɛ ko dɛbi fu u. Tori n ko wa, shi n waa dɛbi fi ɔni aye an. Ama n wa, shi n waa gba an la ni. 48 Ɔni yee kɔ um, shi ko gba iyin um ɔ ti li ɔni yee ɛ ko dɛbi fu u ɔ. Ɛkɔ yee n kɔ an ɔ nii ɛ ko dɛbi fu u l'ɔjɔ ikɛnyin ɛ. 49 Li eyitɔ ɔ, iyin yeé maa wi ɔ kɛɛ ti l'ɛdɔ um, ama iwun yee Iba yeé bɛ um wa ɔ ni n wi ɔ nii maa wi shi maa kɔ oniyan an ɛ. 50 Shi n sɛ ma ni iwun yeé Iba ɔ ni ka she ɔ, ɛɛ fu ni li ayɛ matan-matan. Yeeni ɔ, iwun yeé maa wi ɔ, maa wi u yeba Iba ɔ bɛ um ni n wi u ɛ.

13

Jesuu wɛ ɛsɛ fi ɔma ɛyin ɛ an 1 Li awɔsun ɔdun Irekɔja ɔ, Jesuu ti ma ni ire ɔ to shi uun ɛ ko sɔkɔ l'aye

bibi lɔ l'ɛdɔ Iba ɔ. O sɛ li ifɛ fi ɔni yee ji tɛɛ shi a wa li italɛ bibi an ɔ, shi o li ifɛ fu an titi lɔ li ikparun. 2 Jesuu uungbo ɔma ɛyin ɛ an gbo wa jɛ ijɛ alɛ, shi Eshu ko ti mu si l'ɔkan fi Judaa Isikariɔti yee ji ɔma Simɔɔ ɔ ni ko gbɛ Jesuu tan. 3 Jesuu ma ni Iba ɔ mu iwun kpoo bɔ uun l'ɔwɔ, shi uun ti l'ɛdɔ Ɔlɔrun, shi uun ɛ ko sɛ rɛ lɔ l'ɛdɔ ɛ. 4 L'ibɛ ɔ, o dide koo li ishu ijɛ ɔ, shi o bɔ ɛwu gugu ɛ, shi o mu ashɔ kan so li eregbe. 5 L'ɛyin bɛɛ ɔ, o she omi si li awo lilakun kan, shi o kan ɛsɛ wiwɛ fi ɔma ɛyin ɛ an, shi ɛɛ mu ashɔ yee o so li eregbe ɔ fu nu an. 6 Shi o wa to liita Simɔɔ Piyɛɛ, shi Simɔɔ wi fu u ni: «Wɔɔ Oluwa, ɛɛ ka rɛ kan ɛsɛ wiwɛ fu um ni!» 7 Shi Jesuu wi fu u ni: «O ko

n13.2 Aa rɛ yɔɔ wi ni: ''O ti kpinnu l'inu Eshu ni''

50

riran si li iwun yee n wa she l'ishayi ɔ na, ama, ɛ sho waa riran si lini boji o wa ya.» 8 Shi Piyɛɛ wi fu u ni: «Laye, o ko ko wɛ ɛsɛ fu um.» Shi Jesuu dawun fu u ni: «Boji n ko wɛ ɛsɛ fɛɛ, bani o ko ko tɔ li iwa kan l'ɛdɔ um ro.» 9 Shi Simɔɔ Piyɛɛ wi fu u ni: «Oluwa, boji bɛɛ ni, ko ko maa ji ɛsɛ dodo ɛ sho wɛ fu um. Ama o rɛ wɛ eriwo uum gbo akpa um aan gbo.» 10 Shi Jesuu wi fu u ni: «Ɔni yee ti fɔra ɔ, ko tɔ bere ko wɛ ro, bi ko shi ko wɛ ɛsɛ; tori o ti ma jalɛ. Iin yeeni an, e ti ma, ama ko shi iin kpoo. 11 Li eyitɔ ɔ, Jesuu ti ma ɔni yee ɛ ko ta u ɔ, iwun yee she shi o ni ko shi aan kpoo ma ɔ ni.»

12 Yee o wɛ ɛsɛ fu an dabɔ ɔ, o rɛ gbɛ ɛwu ɛ wɔ, shi o joko l'ishu ijɛ ɔ, shi o bere na an ni: «E ka riran si li iwun yee n she fi iin l'isiin ɔ ni? 13 Iin ɛɛ kpe um li "Olukɔ" kanna "Oluwa", shi ɛjɔ iin sɛ san, tori n ji bɛɛ. 14 Boji wom yee ji Oluwa kanna Olukɔ in ɔ, n wa wɛ ɛsɛ fi iin, bani iin katun e lati wa wɛ ɛsɛ fi ara in an. 15 Iwola n fu iin ni, tori iin katun e wa she bɛɛ fi ara in. 16 Li eyitɔ, li eyitɔ ɔ, n wi u fi iin, ibɛlishɛ kan kɛɛ kpere ɔgan ɛ, shi ɔni yee a bɛ l'ishɛ ɔ kan kɛɛ sɛ kpere ɔni yee bɛ u l'ishɛ ɔ. 17 Iwun yeeni an kpoo ye iin l'ishayi, shi boji e mu lo, ɛ ko sɛ san fi iin. 18 Ko shi la iin kpoo n wa wi iyin, li eyitɔ ɔ, n ma ɔni yee n sha an ɛ. Ama iwun yee a kɔ si li Iwe Mima ɔ lati shɛ. A kɔ si ni: “Ɔni yee wa mu ɔwɔ bɔ l'igba obu ɔ uungbo wom gbo ɔ di ɔta umo. 19 N wa wi u fi iin l'ishayi itan shi iwun yeeni ko wa shɛlɛ, tori l'ire yee ɛ ko wa shɛlɛ ɔ, e gbagbɔ ni wom ji Ɔni yee wa ɔ ni. 20 Li eyitɔ, li eyitɔ ɔ, n wi u fi iin, ɔni yee gba ɔni yee n bɛ wa ɔ gba wom katun. Shi ɔni gba um ɔ rɛ gba ɔni yee bɛ um wa ɛ.

o13.18 E ka iwe Orin aan: 41.10

51

Jesuu mu ɔni yee wa wo ko ta u ɔ diye

(Matiee 26.20-25, Maaki 14.17-21, Luuki 22.21-23) 21 Yee Jesuu wi bɛɛ ɔ, ɔkan ɛ kpoo ro, shi o wi fu an li gbaungba ni: «Li

eyitɔ, li eyitɔ ɔ, n wi u fi iin, ɔnikan wa li ɛɛrin in, shi o wa wo ko ta um.» 22 L'ibɛ ɔ, ɔma ɛyin ɛ an kan ara wan wiwo; a ko sɛ ma la ɔni yee o wa wi iyin ɔ. 23 Ɔkan li ɛɛrin ɔma ɛyin ɛ an, ɔni yee Jesuu li ifɛ fi titi ɔ joko l'agbe ɛ si. 24 Shi Simɔɔ Piyɛɛ shɛju fu u, shi o ni ko bere na Jesuu ni, lee ji ɔni yee o wa wi iyin la ɔ nu. 25 Shi ɔma ɛyin ɔ sɛ shɛ l'agbekan, shi o bere na Jesuu ni: «Oluwa, lee ko ji oluwɛ?» 26 Shi Jesuu wi fu u ni: «Ɔni yee ma n bu ijɛ shi ma n mu gu ɔbɛ, shi ma n gbɛ u fi ɔ, uun ni.» L'ibɛ ɔ, Jesuu bu ijɛ shi o mu gu ɔbɛ ɔ, shi o na u fi Judaa Isikariɔti ɔma Simɔɔ. 27 Yee Judaa gba ijɛ ɔ, Eshu wɔ l'ɔkan ɛ. Shi Jesuu wi fu u ni: «Iwun yee o wa wo ko she ɔ, yara she u.» 28 Ɔni yee wa jɛun uungbɛɛgbo aan ɔ kan ko ma iwun yee she shi o wi bɛɛ fu u ɔ. 29 Yee o ji Judaa ɛɛ bani shaunkoto owo ɔ, aan kan an deni Jesuu ni ko kɛɛ ra iwun yee she kpataki fi ɔdun ɔ numi ko kɛɛ shɔya fi ajiya an ni. 30 Yee Judaa gba ijɛ ɔ jan o fuda ni; oru-u sɛ ti ru l'ire yeeni.

Jesuu wi iyin la ofin tuntun 31 Yee Judaa fuda ɔ, Jesuu wi fu an ni: «L'ishayi ɔ, Ɔma Oniyan ɔ ti ri

igbɛga gba, shi Ɔlɔrun katun ɛ ko sɛ ri igbɛga gba gba liita ɛ. 32 [Yee Ɔlɔrun ri igbɛga gba gba liita Ɔma Oniyan ɔ,] Ɔlɔrun katun ɛ ko gbɛ Ɔma ɛ ga l'ara ɛ, shi ɛ ko sɛ gbɛ u ga l'arin kpin. 33 Kekere um aan, asiko ode jan bɔ shi n fu gbe uungbo in gbo ni. L'ɛyin bɛɛ ɔ, e she wo um; shi iwun yee n wi fi Juu an ɔ nii n sɛ wa wi fi iin ɛ, e ko ko yɔ lɔ libi n lɔkoo ɔ. 34 N wa fu iin li

52

ofin tuntun kan: E li ifɛ fi ara in. E sɛ lati li ifɛ fi ara in yeba n li ifɛ fi iin ɛ. 35 Shi ifɛ yee e she li fi ara in ɔ nii ɛ ko she shi oniyan kpoo ɛ ko ma ni e ji ɔma ɛyin um aan ɛ.

Jesuu ni Piyɛɛ ɛ ko sɛ ni uun ko ma uun

(Matiee 26.30-35, Maaki 14.26-31, Luuki 22.31-34) 36 Simɔɔ Piyɛɛ bere na Jesuu ni: «Oluwa, libisi o lɔkoo?» Shi Jesuu wi fu u

ni: «Libi n lɔkoo ɔ, o ko ko yɔ tina um na. Ama, ɛ sho waa tina um boji o wa ya.» 37 Shi Piyɛɛ rɛ bere na ɛ ni: «Oluwa! Ke she shi n ko ko yɔ tina ɛ l'ishayi i? N jɛwɔ ni ma n ku tori ɛ.» 38 Shi Jesuu dawun fu u ni: «O ni uun jɛwɔ ni uun ɛ ko ku tori wom n'she? Li eyitɔ, li eyitɔ ɔ, n wi u fɛɛ, itan shi arukɔ ko kɔ ɔ, ɛ sho ti sɛ gba mɛta ni uun ko ma wom.»

14

Jesuu ji ɔna yeé lɔ l'ɛdɔ Iba ɔ ni 1 Yeeni ɔ, Jesuu wi fi ɔma ɛyin ɛ an ni: «Ɛdùn ko ma da iin. E gba Ɔlɔrun

gbɔ, shi e gba wom katun gbɔ. 2 Idi kpikpɔ wa l'ile Iba uum. Bi ko shi bɛɛ, n ko ko wi fi iin ni, n lɔkoo, shi n kɛɛ tɔ idi ibi e she gbe ɔ she si fi iin. 3 Shi boji n kɛɛ tɔ idi ɔ she si fi iin dabɔ, ma n rɛwa, shi n waa gbɛ iin lɔ l'ɛdɔ um. Yeeni ɔ, l'ibi ma n gbe ɔ, iin katun, e she gbé bɛ. 4 E ti ma ɔna yeé lɔ l'ibi n lɔkoo ɔ.» 5 L'ibɛ ɔ, Tɔmaa wi fu u ni: «Oluwa, aa ko te ma l'ibi o lɔkoo ɔ. Basi aa ɛ ko ti yɔɔ ma ɔna yeé lɔ l'ibɛ ɔ gba?» 6 Shi Jesuu wi fu u ni: «Wom ji ɔna ɔ, shi n ji èyitɔ ɔ kanna ayɛ ɔ ni. Ɔnikan ko ko yɔ lɔ l'ɛdɔ Iba ɔ

53

bi ko gba liita um. 7 Boji è ti ma um, è she ti ma Iba uum katun. Ti l'ishayi ɔ, è ma u, shi è sɛ ti ri u.»

8 Filipu wi fu u ni: «Oluwa, diye Iba ɔ fi ni. Yɛ dodo ti to.» 9 Shi Jesuu wi fu u ni: «Filipu! N ti wa uungbo in gbo l'ishayi o ji, shi o ni uun ko ma wom n'she? Ɔni yee ri um ɔ ti ri Iba ɔ. Ke she shi o ni wom ko diye Iba ɔ fi iin ro le? 10 O ko gbagbɔ ni n ji obu ɔ uungbo Iba ɔ gbo, shi Iba ɔ katun ji obu ɔ uungbo wom gbo rè? Iyin yee n wa wi fi iin an ɔ, ko ti li isérè tè um katun. Iba ɔ yee ji obu ɔ uungbo wom gbo ɔ nii wa shishɛ ɛ an gba liita um ɛ. 11 E gba iwun yèé n wa wi fi iin ɔ gbɔ: n ji obu ɔ uungbo Iba ɔ gbo, shi Iba ɔ katun ji obu ɔ uungbo wom gbo. Boji e ko na gba iyin um gbɔ ni, e ko teju gba um gbɔ tori iwun yeé n wa she aan ɛ. 12 Li eyitɔ ɔ, n wi u fi iin, boji ɔnikan gba um gbɔ, ɛ ko she iwun yee n wa she aan ɛ. Ɛ ko te rɛ she kpere bɛɛ, tori n lɔkoo l'ɛdɔ Iba ɔ. 13 Iwun kpoo yee e she bere l'orukɔ ùum ɔ, ma n she u tori Ɔma ɔ ko mu ogo Iba ɔ diye. 14 Boji e bere nkan na um l'orukɔ ùum, ma n she u.»

Jesuu tale Ɛmi Mima fi ɔma ɛyin ɛ an 15 Jesuu rɛ ni: «Boji è li ifɛ fu um ni, e yin ofin uum aan. 16 Ma n kalɛ fi Iba

ɔ, shi ɛ ko fu iin li Oliranlɔwɔ omirin yee ɛ ko wa uungbo in gbo titi lɔ ɛ. 17 Uun ji Ɛmi èyitɔ ɔ ni. Ɔni ayé yèyi an ko ko yɔ gba u, tori a ko ko yɔ ri u, shi a ko ko sɛ yɔɔ ma u. Ama iin yɛ an, è ma u, tori o wa uungbo in gbo, shi ɛ ko sɛ wa liita iin titi lɔ. 18 N ko ko jɔɔ iin si l'ɔma akunnù; ma n rɛwa l'ɛdɔ in. 19 Titi ko shasiko kan ɔ, ɔni ayé yèyi an ko ko tɔ ri um ro. Ama iin yèeni an, è she ri um, tori ma n wa l'ayɛ, shi iin katun, è she gbe l'ayɛ.

54

20 L'ɔjɔ yeeni ɔ, è she ma ni n dakpɔ uungbo Iba uum gbo, shi iin yɛ an e dakpɔ uungbo wom gbo, shi wom katun, n sɛ dakpɔ uungbo in gbo.

21 Ɔni yee bani ofin uum aan si l'ɔkan shi o mu lo ɔ, ɔni yeeni nii li ifɛ fu um ɛ. Shi boji ɔnikan li ifɛ fu um, Iba ùum katun ɛ ko li ifɛ fu u. Shi wom katun ma n sɛ li ifɛ fu u, shi ma n mu ara ùum diye u.»

22 Judaa bèrè na ɛ ni: «Oluwa, ké she shi o ji aa dodo ɛ sho mu ara ɛ diye, shi o ko ko mu ara ɛ diye ɔni ayé an le?» Judaa yeyi ɔ ko shi Judaa Isikariɔti ɔ. 23 Shi Jesuu wi fu u ni: «Boji ɔnikan li ifɛ fu um, oluwɛ ɛ ko wa she iwun yee n wa wi ɔ, shi Iba ùum ɛ ko li ifɛ fu u, shi aa ɛ ko wa she idigbe wa si l'ɛdɔ ɛ. 24 Ɔni yeé ko li ifɛ fu um ɔ kɛɛ she iwun yee n wa wi ɔ. Iwun yee iin ɛɛ gbɔ shi maa wi an ɔ kɛɛ ti li isérè tè um katun. Ama ɛɛ ti l'ɛdɔ Iba ɔ yeé bɛ um wa ɛ. 25 N wa wi iwun yeeni an fi iin yee n wa uungbo in gbo si l'ishayi ɛ. 26 Oliranlɔwɔ yee ji Ɛmi Mima, shi Iba ɔ ɛ ko bɛ wa l'orukɔ uum ɔ, ɛ ko kɔ iin li iwun kpoo, shi ɛ ko rɛ jayè iwun yee n ti wi waa lɔ aan ɔ kpoo fi iin.

27 N jɔɔ tutu fi iin, n fu iin li tutu um. N ko sɛ wa fu iin lini yeba ayé ɔ ɛɛ fu u gba ɛ. Ɛdùn ko ma da iin, ojo ko ma sɛ she in. 28 E ti gbɔ shi n wi fi iin ni "n lɔkoo, shi ma n rɛwa l'ɛdɔ in". Yèéni ɔ, boji è li ifɛ fu um ideunde, ayetitɛ lilakun kan ɛ ko jɛ fi iin yee n lɔkoo l'ɛdɔ Iba ɔ ni, tori Iba ɔ kpere um. 29 N wa wi iwun yeeni an fi iin l'ishayi, itan shi ka shɛlɛ, tori l'irè yeé a ka wa shɛlɛ ɔ, e gbagbɔ. 30 N ko ko yɔ wi iyin kpikpɔ uungbo in gbo ro, tori olori italɛ yeyi ti lɛwa. Li eyitɔ ɔ, ko li ashɛ liita um. 31 Ama, o yɛ shi ɔni ayé yeyi an ka ma ni n li ifɛ fi Iba uum, shi maa she iwun yeé Iba ɔ wi fu um ɔ pɛpɛpɛ. E dide, shi aa ko lɔ.

55

15

Jesuu ji egi fiiyin kpikpe ɔ ni 1 «Wom ji egi fiiyin kpikpe ɔ ni, shi Iba ùum sɛ ji amojuto egi fiiyin ɔ.

2 Boji akpa egi kan wa la um, shi ko wa so, Iba ùum ɛɛ rɛ u koo. Shi boji akpa egi kan wa so, ɛɛ mojuto u tori ko rɛ so kpere bɛɛ. 3 Iin yeeni an ɔ, ɛkɔ yeé n kɔ iin an ɔ ti sɔ in di mima. 4 E dakpɔ uungbo wom gbo yeba n dakpɔ uungbo in gbo ɛ. Yeba boji akpa egi kan ko tama la egi ko ko yɔ so l'ara ɛ ɔ, bɛɛ jan boji iin katun, e ko dakpɔ uungbo wom gbo e ko ko yɔ fu eso ni. 5 Wom ji egi fiiyin ɔ ni, shi iin yeeni an ji akpa ɛ an. Ɔni yee dakpɔ uungbo wom gbo, shi wom katun, n dakpɔ ùungbɛɛgbo ɔ ɛɛ fu èso kpikpɔ. Tori l'ɛyin um ɔ, e ko ko yɔ she nkanjaan. 6 Ɔni yee ko dakpɔ uungbo wom gbo ɔ, aa sɔ u si l'ode bani akpa egi ni, shi ɛɛ gbɛ, shi aa ko u da l'ina, shi ɛɛ jona. 7 Boji è dakpɔ uungbo wom gbo, shi iyin um aan gbé l'ɔkan in, e bere iwun yee wu in ɔ, shi e she sɛ ri u gba. 8 Iwun yee ɛɛ gbɛ Iba uum ga ɔ nii ji e fu èso kpikpɔ ɛ. Yeeni ɔ, e she sɛ mu diye ni e ji ɔma ɛyin um aan. 9 Yeba Iba ɔ li ifɛ fu um ɔ nii wom katun n li ifɛ fi iin ɛ. E ko gbé l'inu ifɛ um. 10 Boji e yin ofin uum aan, e she gbe l'inu ifɛ um, yeba wom katun, n wa yin ofin Iba ùum, shi n wa l'inu ifɛ ɛ ɔ.

11 N wi iyin yeeni an fi iin, tori inu dundun um ko kanna ti in, shi aye ko tɛ iin jalɛ ni. 12 Ofin uum ɔ nii ji: e li ifɛ fi ara in yeba wom katun n li ifɛ fi iin ɛ. 13 Ifɛ kan ko kpere ka mu ayé ara ni rubɔ l'eriwo ɔni yee a li ifɛ fi an ɛ. 14 Boji iin ɛɛ she iwun yee maa bɛ in an ɔ, bani e ji ija uum aan. 15 N kɛɛ tɔ kpe in li ibɛlishɛ ro, tori ibɛlishɛ kan kɛɛ ma iwun yee ɔgan ɛ wa she ɛ. Ama

56

maa kpe in li ija ùum aan, tori iwun yee n gbɔ l'ɔrun Iba uum ɔ kpoo n mu diye in ni. 16 Ko shi iin yan um, ama wom sha in ni, shi n sɛ bɛ in ni e lɔ, shi e fu eso, shi eso in ko gbe titi lɔ. Yeeni ɔ, iwun kpoo yee e she bere na Iba ɔ l'orukɔ ùum ɔ, ɛ ko fu iin lini. 17 Iwun yeé n wa bɛ in ɔ nii ji, e li ifɛ fi ara in ɛ.»

Ɔni aye aan koorira Jesuu gbo ɔma ɛyin ɛ an gbo 18 «Boji ɔni aye aan koorira in ni, e ma fɔni a ti koorira uum shuwaju iin.

19 Boji e ti ji ti aye ɔ, ɔni aye an aa ti li ifɛ fi iin tori aye ɔ ɛɛ li ifɛ fi iwun yee ji tɛɛ ɔ. Ama e ko shi ti aye ɔ, wom sha in ti li ɛɛrin ɔni aye an ni, iwun yee sɛ she shi ɔni aye an ɔ koorira in ɔ ni. 20 E jayè iyin yeé n wi fi iin ni: "Ibɛlishɛ kan kɛɛ kpere ɔgan ɛ'' ɔ. Yee oniyan an dɔkpɔ fu um ɔ, a ka dɔkpɔ fi iin katun an. Boji a gbɔ iyin um, a ka gbɔ ti iin katun an. 21 A ka she iwun yeeni an kpoo fi iin tori uum, tori a ko ma ɔni yeé bɛ um wa ɔ. 22 Boji n ko ti wa, shi n waa wi iyin fu an, a ko ko li ɛshɛ kan li ɛkɛ. Ama l'ishayi ɔ, a ko ko yɔ ri nkan wi shi ka fu bɔ koo li ɛshɛ wan. 23 Ɔni yee koorira uum ɔ koorira Iba ùum katun. 24 Boji n ko ti she iwun bisan yee ɔnikan ko she ri an ɔ l'oju wan, a ko ko li ɛshɛ kan li ɛkɛ. Ama l'ishayi ɔ, a ri iwun yeé n she aan ɔ itan shi a koorira ùum, shi a rɛ koorira Iba ùum. 25 Ama iwun ji bɛɛ, tori iyin yeé a kɔ si li Iwe ofin wan ɔ ko shɛ ni. A kɔ si ni: "A koorira ùum l'inu l'akpo nip."

26 «Oliranlɔwɔ ɔ ɛ ko wa, uun ji Ɛmi eyitɔ yee ma n bɛ ti l'ɛdɔ Iba uum wa ɔ ni. Boji o wa ɔ, ɛ ko yinjari fu um. 27 Shi iin katun e she yinjari fu um, tori

p15.25 Iwe Orin aan 35.19 et 69.5

57

e ti wa uungbo wom gbo ti li ikpilɛ.»

16 1 «N wi iwun yeeni kpoo fi iin, tori e maa shubu l'inu idanwo. 2 A ka wa le

iin fuda koo l'ilé ikpade Juu an. Shi kpere bɛɛ ɔ, ire kan lɛwa, shi ɔni yee ɛ ko kpa in kuku ɔ ɛ ko deni uun wa sin Ɔlɔrun ni. 3 A ka she bɛɛ tori a ko ma Iba ɔ, shi a ko sɛ rɛ ma wom katun. 4 Ama, n wi iwun yeeni fi iin, tori boji agogo ɛ waa lu ni e jaye fɔni n ti tɛ in l'ɛsɛ ɛ. N ko sɛ wi u fi iin ti li ikpilɛ, tori n wa uungbo in gbo.

Ishɛ Ɛmi Mima 5 Ama l'ishayi ɔ, n lɔkoo l'ɛdɔ ɔni yeé bɛ um wa ɔ, shi iin kan ko sɛ bere na

um ni: "Libisi o lɔkoo le?" 6 Iyin yeeni yee n wi fi iin ɔ she ara ku iin. 7 Yee o ko na wa bɛɛ ɔ, èyitɔ n wa wi fi iin ni: tori ko san fi iin nii sɛ she shi n lɔkoo ɛ. Li eyitɔ ɔ, boji n ko lɔ, oliranlɔwɔ ɔ ko ko wa. Ama, boji n lɔ, ma n bɛ u wa fi iin. 8 Shi boji o wa, ɛ ko fu oye fu ye ɔni aye an l'ɛkpasɛ ɛshɛ, l'ɛkpasɛ iwun ɔgangan kanna idajɔ. 9 Ɛ ko fu oye fu ye an l'ɛkpasɛ ɛshɛ, tori a ko gba um gbɔ. 10 Ɛ ko fu oye fu ye an l'ɛkpasɛ iwun ɔgangan shishe, tori n lɔkoo l'ɛdɔ Iba ɔ, shi e ko ko tɔ ri um ro. 11 Ɛ ko sɛ rɛ fu oye fu ye an l'ɛkpasɛ idajɔ, tori a ti dɛjɔ kpa olori italɛ aye yeyi.

12 N rɛ li iwun kpikpɔ, shi n ba wi fi iin, ama e ko ko yɔ riran si lini l'ishayi. 13 L'ire yee Ɛmi èyitɔ ɔ ɛ ko wa ɔ, ɛ ko she shi e she ma èyitɔ jalɛ. Li eyitɔ ɔ, ko ko wi iyin l'orukɔ ara ɛ, ama ɛ ko wi iwun yee ɛ ko gbɔ ɔ kanna iwun yee ɛ ko wa shɛlɛ an ɔ fi iin. 14 Ɛ ko gbɛ um ga, tori iyin yee o gbɔ

58

l'ɔrun uum ɔ ɛ ko wa wi fi iin ni. 15 Iwun yee Iba uum li an ɔ kpoo ji te um. Iwun yee she shi n ni, ɛ ko wa wi iyin yee o gbɔ l'ɔrun uum ɔ fi iin ɔ ni.»

Iroju ɛ ko kpada di ayetitɛ 16 «Titi ko kpinde ɔ, e ko ko tɔ ri um ro, shi boji o rɛ kpinde ɔ, e she sɛ rɛ

ri um.» 17 Yeeni ɔ, ɔma ɛyin ɛ kan an wa wi li ɛɛrin ara wan ni: «Ke o ko wa wo ko wi fi ni, shi o ni: "Titi ko kpinde ɔ, e ko ko tɔ ri um ro, shi boji o sɛ rɛ kpinde ɔ, e she ri um le?" Shi o rɛ ni: "N lɔkoo l'ɛdɔ Iba ɔ." 18 Ké ji "titi ko kpinde" yeé o wa wi fi ni ɔ le? Aa ko ka riran si lini nɛ!» 19 Jesuu ri fɔni a wa wo ka bere iyin na uun, shi o wi fu an ni: «O wu in shi e riran si li iyin yee n ni: "Titi ko kpinde ɔ, e ko ko tɔ ri um ro, shi boji o sɛ rɛ kpinde ɔ, e she ri um. 20 Li eyitɔ, n wi u fi iin, e she wa sɔkun, shi e she wa ranbo l'irè yee ɔni ayé an a ka wa l'ayètitɛ ɛ. E she shoroju si, ama iroju iin ɛ ko kpada di ayetitɛ. 21 Boji olobinrin wa wo ko bima, ɛɛ shoroju si, tori ɛɛ ji agogo ɛ lu. Ama, boji o bima ɔ dabɔ, ɛɛ gbagbe ire ɔkpɔ riri ɔ, shi aye ɛɛ wa tɛ u yee o bima si li italɛ aye ɔ. 22 Yeba iin katun e shoroju si l'ishayi ɔ ni. Ama, ma n rɛ wa ri iin, shi ɔkan in ɛ ko kun fi ayetitɛ, shi ɔnikan ko ko sɛ yɔɔ gba ayetitɛ yeeni koo lɔ iin. 23 Yɛ she shi l'ɔjɔ yeeni ɔ, e ko ko tɔ bere nkan na um ro. Li eyitɔ ɔ, n wi u fi iin, boji è bere nkan na Iba uum l'orukɔ uum, ɛ ko fu iin lini. 24 Titi d'ire yeyi ɔ, e ko bere nkan l'orukɔ uum na. E bere, shi e ri gba, tori aye ko tɛ iin jalɛ.»

59

Jesuu shɛgun aye ɔ 25 «N kpowe fu wi iwun yeeni an kpoo fi iin. Ama, asiko kan lɛwa, shi n

ko ko tɔ kpowe fu wi iyin fi iin ro. Ama ma n wi iyin Iba ɔ fi iin li gbaungba. 26 L'ɔjɔ yeeni ɔ, e she bere iwun l'orukɔ uum; yee o ko na wa bɛɛ ɔ, n ko wa wi fi iin ni ma n kalɛ fi Iba ɔ l'eriwo in. 27 Li eyitɔ ɔ, Iba ɔ katun li ifɛ fi iin, tori iin katun e li ifɛ fu um, shi e sɛ gbagbɔ fɔni n ti l'ɛdɔ Ɔlɔrun. 28 N ti l'ɛdɔ Iba ɔ, shi n wa liitalɛ aye ɔ, shi l'ishayi ɔ, n wa sɔko li italɛ aye ɔ lɔkoo l'ɛdɔ Iba ɔ.» 29 L'ibɛ ɔ, ɔma ɛyin ɛ an wi fu u ni: «Ɛnhɛɛn, o wa wi iyin fi ni li gbaungba ligayi, shi o ko tɔ wa kpowe ro. 30 L'ishayi ɔ, aa ma fɔni o ma iwun kpoo, shi ko tɔ bade shi ɔnikan ko bere nkan na ɛ ro. Iwun yee she shi aa gbagbɔ ni o ti l'ɛdɔ Ɔlɔrun ɔ ni.» 31 Jesuu sɛ dawun, shi o wa bere na an ni: «E gbagbɔ ligayi na! 32 O san! Uun ko nii ire kan lɛwa, shi o sɛ ti wa, shi iin kpoo, e she tuukan weja weja, shi kunnukun ɛ ko lɔ li tɛɛ, shi e she sa kɔ um jɔɔ i. Ama, n ko wa wom dodo, tori Iba ɔ wa uungbo wom gbo. 33 N wi iwun yeeni an kpoo fi iin, tori e ri tutù yee e dakpɔ uungbo wom gbo ɔ ni. E she rɔkpɔ li italɛ bibi, ama e li igboya, tori n ti shɛgun aye ɔ.»

60

17

Jesuu gbaduwa fi ɔma ɛyin ɛ an 1 Yee Jesuu wi bɛɛ ɔ, o gbɛ oju l'okè, shi o ni: «Iba uum, ire ɔ to, gbɛ Ɔma

ɛɛ ga, shi Ɔma ɛɛ katun ko gbɛ ɛ ga. 2 O fu u l'agbora, shi o kpashɛ fi oniyan kpoo, tori ko fu ɔni yee o mu bɔ u l'ɔwɔ an ɔ kpoo li ayɛ matan-matan. 3 Ayɛ matan-matan ɔ nii ji: Ka ma wɔɔ obu tookpokpo yee ji Ɔlɔrun kpikpe ɔ kanna Jesuu Krisu yee o bɛ wa ɛ. 4 N gbɛ ɛ ga li italɛ aye ɔ, n sɛ shishɛ yee o bɛ um ɔ kpoo. 5 Ligayi ɔ, Iba ùum, o fu um li ogo yee n li l'ɛdɔ ɛ itan shi o da aye ɔ ɛ. 6 «N she shi ɔni yee o mu bɔ um l'ɔwɔ an ɔ ma ɛ, aan yee o sha li ɛɛrin ɔni aye an ɛ. Tɛɛ a jɛ ni, shi o mu an bɔ um l'ɔwɔ, shi a sɛ mu iyin ɛ lo. 7 L'ishayi ɔ, a ma ni iwun yee o fu um aan ɔ kpoo ti l'ɛdɔ ɛ; 8 tori n kede iyin yee o wi fu um aan ɔ kpoo fu an, shi a gba u, shi a ri ma dajudaju ni n ti l'ɛdɔ ɛ, shi a sɛ rɛ gbagbɔ ni wɔɔ bɛ um wa ni.

9 Aan n wa gbaduwa fi ni. Ko shi fi ɔni aye yeyi an, ama ɔni yee o mu bɔ um l'ɔwɔ an ɔ n wa gba u fi ni, tori a ji tɛɛ. 10 Iwun yee n li ɔ kpoo ji tɛɛ, shi iwun yee o li ɔ kpoo sɛ ji te um, shi aa gbɛ um ga gba liita an. 11 Ti l'oni ɔ, n ko ko tɔ si li italɛ aye ɔ ro, ama aan yeeni an wa li italɛ aye ɔ, shi wom yɛ n rɛ lɛwa l'ɛdɔ ɛ. Iba mima, mu abo ɛ fu bo ɔni yee o mu bɔ um l'ɔwɔ gba l'orukɔ ɛɛ aan ɔ, shi ka yɔ ji obu ɔ yeba womgbɛɛgbo, aa ji obu ɔ ɛ. 12 L'ire yee n wa uungbo wan gbo ɔ, n bani an l'orukɔ ɛɛ yee o fu um ɛ. N mu abo bo an, shi ɔkan ko nu li ɛɛrin wan, bi ko ji ɔni yee lati nu, tori iwun yee a kɔ si li Iwe Mima ɔ ko shɛ ɛ. 13 L'ishayi ɔ, n lɛwa l'ɛdɔ ɛ. Ama, n wa wi iyin yeéni an fu an l'ishayi yee n wa li italɛ bibi si ɔ, tori aye yeé wa tɛ um ɔ ko

61

tɛ aan katun, shi aye ko tɛ an jalɛ. 14 N wi iyin ɛ fu an, shi ɔni aye aan koorira wan tori a ko shi ti ɔni ayé an yeba wom katun, n ko shi ti ɔni ayé an ɛ. 15 N ko wa bɛ ɛ ni o yan an koo li italɛ aye ɔ, ama, o gba an koo l'ɔwɔ Eshu. 16 A ko shi ti ɔni aye an yeba wom katun n ko shi ti ɔni aye an ɛ. 17 She shi ka ji tɛɛ jalɛ gba li eyitɔ ɛ; iyin ɛ ji eyitɔ. 18 Yeba o bɛ um wa li italɛ aye ɔ, wom katun, n bɛ an lɔ li italɛ aye ɔ. 19 N wa jɔɔ ara ùum kpoo fɛɛ l'eriwo wan, tori aan katun, ka yɔ ji tɛɛ li eyitɔ.

20 Ko shi l'eriwo aan dodo n wa gbaduwa ɔ, ama n rɛ wa gba u fi ɔni yee ɛ ko reti iyin wan, shi a ka gba um gbɔ ɔ, 21 tori aan kpoo ka yɔ ji obu ɔ. Iba uum! Yeba o dakpɔ uungbo wom gbo, shi wom katun n dakpɔ ùungbɛɛgbo ɔ, she shi aan katun ka dakpɔ uungbo ni gbo, tori ɔni aye yeyi an ka ma fɔni wɔɔ nii bɛ um wa ɛ. 22 N sɛ fu an li ogo yeé o fu um ɔ, tori ka ji obu ɔ yeba aa ji obu ɔ ɛ. 23 N dakpɔ uungbo wan gbo, shi wɔɔ katun o dakpɔ uungbo wom gbo, tori ka li idakpɔ kpikpe, shi ɔni aye yeyi an ka ma fɔni o bɛ um wa, shi o sɛ li ifɛ fu an yeba o li ifɛ fu um ɛ. 24 Iba ùum, o wu um shi libi n wa ɔ, ɔni yeé o mu bɔ l'ɔwɔ fu um aan ɔ katun ka wa bɛ uungbo wom gbo, shi ka fu oju ri ogo yee o fu um ɔ, tori o ti li ifɛ fu um itanna ka da aye ɔ. 25 Iba ɔlɔgangan, yee ɔni aye an ko na ma ɛ ɔ, wom yɛ, n ma ɛ, shi ɔni yèyi aan sɛ ma fɔni o bɛ um wa. 26 N she shi a ma ɛ, shi ma n sɛ she shi a ka rɛ ma ɛ kpere bɛɛ, tori ifɛ yee o li fu um ɔ ko gbé uungbo wan gbo, shi wom katun n gbe uungbo wan gbo.»

62

18

A mu Jesuu

(Matiee 26.47-56, Maaki 14.43-52, Luuki 22.47-53) 1 Yèé Jesuu wi bɛɛ ɔ, o sɛ lɔ l'agbe ekeji odo-o Sedrɔɔn uungbo ɔma ɛyin ɛ

an gbo. Oko ɔgba kan sɛ wa l'ibɛ, shi Jesuu wɔsi lini uungbo ɔma ɛyin ɛ an gbo. 2 Judaa yee wa wo ko ta u ɔ katun ma ibɛ, tori Jesuu ɛɛ ti kɛɛ she ikpade l'ibɛ uungbo ɔma ɛyin ɛ an gbo. 3 Judaa sɛ gbɛ ikpagu sɔja aan kanna ashɔlé isin yee ɔga ɔrɛ an kanna ɔma ɛgbɛ-ɛ Farisi aan bɛ lɔ aan ɔ, shi a lɔ l'oko ɔgba ɔ. A bani titila, egi ina kanna enu ija an. 4 Yee Jesuu ti ma iwun yee ɛ ko wa ba u aan ɔ, o sɔma an, shi o ni: «Lee e wa wo le?» 5 Shi a dawun fu u ni: «Jesuu ti Nasarɛti ɔ aa wa wo ni.» Shi Jesuu wi fu an ni: «Wom nii.» Judaa yee wa wo ko ta u ɔ katun wa li ɛɛrin wan. 6 Yee Jesuu wi fu an ni: "Wom nii" ɔ, a ti l'ɛyin krikri, shi a shubu. 7 Jesuu rɛ bere na an ni: «Lee e wa wo le?» Shi a dawun fu u ni: «Jesuu ti Nasarɛti ɔ aa wa wo ni.» 8 Shi Jesuu gbowun fu an ni: «N ti wi u fi iin ni wom ni. Bani, boji wom jan è wa wo ni, e jɔɔ ɔni yee bɔ an ɔ, shi ka lɔ.»

9 O wi bɛɛ tori iyin yee o wi waa lɔ ɔ ko shɛ. Uun nii ji: «Ɔkan li ɛɛrin ɔni yee o mu bɔ um l'ɔwɔ an ɔ ko nu» ɛ. 10 L'ire yeeni ɔ, Simɔɔ Piyɛɛ bani ida kan si, shi o kpɔ u fuda, shi o fu fa eti ɔtan ibɛlishɛ ɔrɛ agba ɔ koo. Orukɔ ibɛlishɛ ɔ ɛɛ ji Malikusi. 11 Ama Jesuu wi fi Piyɛɛ ni: «Mu ida ɛ bɔ li akɔ ɛ. Ɛɛ ji o deni ma n kɔ adugba ɔkpɔ yee Iba uum fu um ɔ mumu ni?»

63

A gbɛ Jesuu lɔ l'iwaju Ana 12 L'ibɛ ɔ, sɔja aan ɔ gbo ɔgan wan gbo kanna ashɔle isin Juu an ɔ na ɔwɔ

tɛ Jesuu, shi a mu de. 13 A kpashɛ gbɛ u lɔ liti Ana, anaq Kayifu yee ji ɔrɛ agba l'ɔdun yɛ ɛ. 14 Kayifu ɔ ko ti wi fi Juu an ni: ''Boji oniyan obu ku l'eriwo aro ɔ, ɛ ko san yɔ.''

Piyɛɛ sɛ ni uun ko ma Jesuu

(Matiee 26.69-70, Maaki 14.66-68, Luuki 22.55-57) 15 Simɔɔ Piyɛɛ gbo ɔma ɛyin omirin gbo-o tina Jesuu. Shi yee ɔma ɛyin ɔ ji

oniyan mima fi ɔrɛ agba ɔ, o wɔ li akpata ɔrɛ agba ɔ uungbo Jesuu gbo. 16 Shi Piyɛɛ yɛ doro l'ode l'ɔrun aunkpanna ɔgba ɔ. L'ibɛ ɔ, ɔma ɛyin ɔ yee ji oniyan mima fi ɔrɛ agba ɔ fuda wa, shi o wa wi iyin fi olobinrin yee wa shɔ aunkpanna ɔ, shi o gbɛ Piyɛɛ wɔle ɔ. 17 Shi olobinrin yee wa shɔ aunkpanna ɔ wa wi fi Piyɛɛ ni: «Gbo wɔɔ katun o ko shi ɔkan li ɛɛrin ɔma ɛyin ologbo yeyi an?» Shi Piyɛɛ dawun ni: «Gbee n ko si li ɛɛrin wan ma!»

18 Ibɛlishɛ an ɔ gbo ashɔle isin an ɔ gbo-o fɛna shi a wa yɛ, tori otutu wa she; Piyɛɛ sɛ wa l'ibɛ uungbo wan gbo, shi uun katun wa yɛna.

Ɔrɛ agba ɔ bere iyin na Jesuu

(Matiee 26.59-66, Maaki 14.55-64, Luuki 22.66-71) 19 Ɔrɛ agba ɔ wa bere iyin na Jesuu liita ɔma ɛyin ɛ an kanna ɛkɔ yee ɛɛ kɔ

oniyan an ɛ. 20 Shi Jesuu dawun fu u ni: «Li gbaungba n wi iyin fi oniyan kpoo ni, shi l'ire kanjaan ɔ, maa wa kɔ oniyan an li ɛkɔ l'ilé ikpade Juu an

q18.13 Ana yee a wa wi iyin la bibi ɔ ji iba aya Kayifu

64

kanna l'ilé isin libi Juu an kpoo aa ko ara wan jɔ ɛ. N ko sɛ wi iyin kan li iduku ri. 21 Ke she shi o wa bi um li iyin le? Bere iwun yee n wi an ɔ na ɔni yee reti um aan ɔ, tori a ma iwun yee n wi an ɛ. » 22 Yee Jesuu wi bɛɛ ɔ, ɔkan li ɛɛrin ashɔle isin yee wa bɛ an ɔ da abala l'ideti ɛ, shi o ni: «Yeba ɛ sho dawun fi ɔrɛ agba ɔ ni re?» 23 Shi Jesuu gbowun fu u ni: «Boji n wi iyin selɛ ni o diye iwun yee sélɛ ɔ fu um. Ama boji iwun yee n wi ɔ bade ɔ, ke she shi o ju um le? 24 A de Jesuu si, shi Ana wi, shi a gbɛ u lɔ fi Kayifu ɔrɛ agba ɔ bɛɛ.

Piyɛɛ rɛ sɛ ni uun ko ma Jesuu

(Matiee 26.71-75, Maaki 14.69-72, Luuki 22.58-62) 25 L'irè yeeni ɔ, Simɔɔ Piyɛɛ yɛ wa l'ibɛ, shi o wa yɛna, shi a wi fu u ni:

«Gbo wɔɔ katun o ko shi ɔkan li ɛɛrin ɔma ɛyin ɛ an?» Shi Piyɛɛ sɛ, shi o ni: «Gbee n ko si li ɛɛrin wan ma!» 26 Ibɛlishɛ ɔrɛ agba ɔ kan wa bɛ, shi o shɔni ija yee Piyɛɛ fa eti ɛ ɔ, shi uun katun ni: «Ɛɛ ji n ko ri ɛ l'oko ɔgba ɔ uungbɛɛgbo ni?» 27 Shi Piyɛɛ rɛ sɛ, shi l'ɛsɛkɛsɛ ɔ, arukɔ kan sɛ kɔ.

A gbɛ Jesuu lɔ l'iwaju Pilati

(Matiee 27.1-2, 11-14, Maaki 15.1-5, Luuki 23.1-5) 28 Li aarɔ kutukutu ɔ, a fa Jesuu ti l'ile-e Kayifu lɔ l'odi olori ikpinlɛ ɔ. Juu

an ko jɛ wɔsi l'odi ɔ, tori ka ma waa gbinrinrin l'oju Ɔlɔrun, shi ka ku ɔdun Irekɔja ɔ l'ari jɛ. 29 L'ibɛ ɔ, Pilati fuda wa ba an l'ode, shi o ni: «Ɛbi yeesi e wa da fi ologbo yeyi le?» 30 Shi a dawun fu u ni: «Boji ko she iwun shinshinrin, aa ko ko gbɛ u wa fɛɛ.» 31 Shi Pilati wi fu an ni: «Iin katun an e

65

ko gbɛ u lɔ, shi e kɛɛ wijɔ ba u yeba o ti wa li ofin in ɛ.» Shi Juu an wi fu u ni: «A ko fu ni li ashɛ, shi aa ko kpa oniyan kuku.»

32 O she shi iyin yee Jesuu ti wi la iku okun yee o lati ku ɔ sɛ shɛ. 33 L'ibɛ ɔ, Pilati rɛ wɔ odi ɔ lɔ, o kpe Jesuu shi o bere na ɛ ni: «Wɔɔ ji olulu Juu an rè?» 34 Shi Jesuu gbowun fu u ni: «Wɔɔ katun jan sere bɛɛ numi olomirin an wi iyin um fɛɛ shi o gbɔ?» 35 Shi Pilati dawun fu u ni: «Bani, Juu n jɛ re? Ɔni ilu ɛ aan kanna ɔrɛ agba an gbɛ ɛ wa fu um ni. Ke o ko she?» 36 Shi Jesuu gbowun fu u ni: «Ijoye um ko shi ti aye bibi. Boji ijoye um ti ji ti aye bibi, ira um aan a ka ti ja l'eriwo uum tori ka ma mu um bɔ l'ɔwɔ fi Juu an. Ama ijoye um ko shi ti aye yeyi.» 37 L'ibɛ ɔ, Pilati wi fu u ni: «Bani, olulu o te re? Shi Jesuu gbowun fu u ni: «Wɔɔ ni n ji olulu ni. A bi um, shi n wa li italɛ aye ɔ, tori n waa yinjari fi èyitɔ. Ɔni kpoo yee ɛɛ tina èyitɔ ɔ ɛɛ reti um. 38 Shi Pilati wi fu u ni: «Ke ji eyitɔ ɔ le?» Yee Pilati bere bɛɛ ɔ, o rɛ fuda kɛɛ ba Juu an ɔ, shi o wi fu an ni: «Wom yɛ n ko ri ɛbi kan la ɛ.»

A dɛbi iku fi Jesuu

(Matiee 27.15-26, Maaki 15.6-15, Luuki 23.13-25) 39 Shi Pilati rɛ ni: «Yee o ti wa li eto, shi maa da ɔnikan koo li ɛwan fi iin

l'ɔdun Irékɔja ɔ kanjaan ɔ, o wu in shi n jɔɔ olulu Juu an ɔ fi iin re?» 40 Shi a kan igbe dida ni: «Laye! Ko ma ji uun. Ama ko ji Barabasi.» Barabasi aunkperi ɔ ko ji ole.

66

19 1 Yeeni ɔ, Pilati fu owun ni ka gbɛ Jesuu lɔ, shi ka kɛɛ kpa u li ɔgban. 2 Shi

sɔja aan ɔ mu ɛgugu shi a fu wun ado, shi a mu de fu u, shi a rɛ mu ɛwu kpikpa kan wɔ fu u. 3 L'ibɛ ɔ, aa sɔma ɛ, shi aa wi fu u ni: «Aa fu ojubile f'olulu Juu an!» Shi aa da abala li ideti ɛ.

4 Pilati rɛ fuda, shi o wi fi Juu an ni: «E reti shi e gbɔ, ma n gbɛ u wa l'ode fi iin, tori iin katun e ma fɔni n ko ri ɛbi kan la ɛ.» 5 L'ibɛ ɔ, Jesuu sɛ fuda, shi o de ado ɛlɛgugu ɔ si, shi o rɛ wɔ ɛwu kpikpa ɔ si. Shi Pilati wi fu an ni: «Ɔni ɔ nii!» 6 Ama yee ɔrɛ agba an ɔ gbo ashɔle isin an ɔ gbo-o ri u ɔ, a wa digbe ni: «Kan u ma egidaabu! Kan u ma egidaabu!» Shi Pilati wi fu an ni: «Iin katun e gbɛ u, shi e kɛɛ kan u ma egidaabu; tori wom yɛ, n ko ri ɛbi kan la ɛ.» 7 Shi Juu an gbowun fu u ni: «Aa li ofin kan, shi l'ɔna ofin yeeni ɔ, o lati ku, tori ɛɛ wa fu ara ɛ fu kpe Ɔma Ɔlɔrun.» 8 Yee Pilati gbɔ iyin yeeni ɔ, ojo-o rɛ she u gule. 9 L'ibɛ ɔ, o wɔ odi ɔ lɔ, shi o wi fi Jesuu ni: «Bisi o ti le?» Ama Jesuu ko dawun fu u. 10 Shi Pilati wi fu u ni: «Wom o ko tuntun na re? O ko ma fɔni n li ashɛ yee ma n yɔɔ fu yan ɔwɔ la ɛ ɔ kanna ashɛ yee ma n fu kan ɛ ma egidaabu ɔ re?» 11 Ama Jesuu gbowun fu u ni: «Ɛ kɛɛ li ashɛ kan liita um bi ko ji a fu ɛ lini ti l'oke ɔrun. Iwun yee sɛ she shi ɛshɛ ɔni yee mu um bɔ l'ɔwɔ fɛɛ ɔ kpere tɛɛ ɔ ni.»

12 Ti l'asiko yeeni ɔ, Pilati wa wo ɔgban yeé ɛ ko da, shi ko fu yan ɔwɔ la Jesuu ɔ, ama Juu an kan igbe dida, shi a ni: «Boji o jɛ yan ɔwɔ la ɛ, o ko ko tɔ ji ija Sesaa ro. Tori ɔni kpoo yee yɔ sɔ ara ɛ di olulu ɔ koorira Sesaa.» 13 Yee Pilati gbɔ bɛɛ ɔ, o gbɛ Jesuu fuda, shi o sɛ kɛɛ joko liita aritan ibi ɛɛ

67

joko fu dɛjɔ ɛ; aa kpe ibɛ li «Idi okuta yee aa tɛ ɔ», shi ɛɛ ji Gabataa li ede Ebéru. 14 Ɔjɔ ɔ ji ɔjɔ itamara ti ɔdun Irékɔja ɔ li nkan agogo mejila ɔsan. Shi Pilati wi fi Juu an ni: «Olulu iin nii!» 15 Ama a kan igbe dida ni: «Ka kpoku ɛ! Ka kpoku ɛ! Ka kan u ma egidaabu!» Shi Pilati wi fu an ni: «Ma n ka kan olulu iin ma egidaabu ni?» Shi ɔrɛ agba an ɔ gbowun fu u ni: «Aa ko tɔ li olulu kan kpere Sesaa ro.» 16 L'ibɛ ɔ, Pilati jɔɔ Jesuu fu an shi ka kɛɛ kan u ma egidaabu, shi a sɛ gbɛ u fana.

A kan Jesuu ma egidaabu

(Matiee 27.32-44, Maaki 15.21-32, Luuki 23.26-43) 17 Jesuu katun ru egidaabu ɛ, shi o fuda koo li ɛɛrin ilu ɔ feri fi idi yee aa

kpe li Kokorogbako, shi alaye ɛ ji Gɔligɔtaa li ede Eberu ɛ. 18 L'ibɛ nii a kan Jesuu ma egidaabu uungbo oniyan meji gbo ɛ; ɔkan wa l'agbe ɔtan, shi ɔkan wa l'agbe osin, shi Jesuu yɛ wa li ɛɛrin. 19 Pilati ni ka kɔ igbolowun kan an si la atɛ ni: «Jesuu ti Nasarɛti, olulu Juu an,» shi ka mu tɛ la egidaabu ɔ l'oke. 20 Juu kpikpɔ ka igbolowun yee a kɔ si aan ɔ, tori libi a kan Jesuu ma egidaabu ɔ sɔma ilu ɔ, shi igbolowun an ɔ sɛ wa li ede Eberu, ede Latɛɛn kanna ede-e Gɛrɛki. 21 L'ibɛ ɔ, ɔrɛ agba Juu aan wi fi Pilati ni: «O ko lati kɔ ni: "Olulu Juu an." Ama, ɛ sho ti ni: "Ɔni yeyi ni uun ji olulu Juu an." 22 Shi Pilati dawun ni: «Iwun yee n kɔ ɔ, n kɔ u ni.»

23 Yee sɔja aan ɔ kan Jesuu ma egidaabu ɔ dabɔ ɔ, a ko enu ɛ an, shi a kpin u si li idi mirin, shi kunnukun gbɛ tɛɛ. A rɛ gbɛ ɛwu gugu yee a ko ko, shi a wun li obu ti l'oke jalɛ ɔ. 24 Shi sɔja aan ɔ wi li ɛɛrin ara wan ni: «Aa ko ma ya u, ama aa ko dibo ɛ, shi aa ko ma ti ɔni yee ɛ ko jɛ ɛ.» Iwun ji

68

bɛɛ, tori iyin yee a kɔ si li Iwe Mima ɔ ko shɛ. A kɔ si ni: “A kpin enu um aan li ɛɛrin ara wan, shi a dibo la ɛwu gugu umr"

Iwun yee sɔja aan ɔ she ɔ ni. 25 Ina-a Jesuu doro si libi a kan Jesuu ma egidaabu ɔ uungbo ɔmana ina ɛ

l'olobinrin gbo kanna Mari aya Kolopasi gbo Mari ti ilu Magidalaa gbo. 26 Yee Jesuu ri ina ɛ, shi o rɛ ri ɔma ɛyin yee o li ifɛ fi titi ɔ l'agbe ɛ ɔ, o wi fi ina ɛ ni: «Ina, ɔma ɛɛ nii!» 27 Shi o sɛ wi fi ɔma ɛyin ɔ ni: «Ina ɛ ni!» Shi ti l'ire yeeni ɔ, ɔma ɛyin ɔ gba u si l'ɛdɔ ɛ.

Jesuu ku

(Matiee 27.45-56, Maaki 15.33-41, Luuki 23.44-49) 28 L'ɛyin bɛɛ ɔ, yee Jesuu ma ni iwun kpoo tan ɔ, tori iwun yeé a kɔ si li

Iwe Mima ɔ ko shɛ ɔ, o ni: «Ɔrùngbin wa gbin um.» 29 Amu kan wa bɛ, shi ɔti kikan kun u, shi a mu ekisa bɔ l'ɔti ɔ, shi a mu kan la ɔkpa isɔpu kan, shi a na u sɔma ɔrun ɛ. 30 Yee Jesuu mu ɔti ɔ, o ni: «Iwun kpoo tan ligayi.» Shi o derikodo, shi o sɛ ku.

Sɔja kan gu Jesuu li ɔshɔn l'agbe 31 Yèé ɔjɔ yɛ ji ɔjɔ ikpilɛma ɔ, tori oku an ka ma gbe la egidaabu l'ɔjɔ imira

ɔ, Juu an kɛɛ bere na Pilati ni, ko wi shi ka shɛ ɛsɛ fu an, shi ka yan an koo la egidaabu ɔ. Ɔjɔ imira yeeni ɔ sɛ ji ɔjɔ lilakun kan fi Juu an. 32 L'ibɛ ɔ, sɔja aan ɔ wa, shi a shɛ ɛsɛ fi ɔni akpashɛ ɔ kanna ɔni ekeji yee a kan ma

r19.24 E ka iwe Orin aan 22.19

69

egidaabu gbo Jesuu gbo ɛ. 33 Yee a to liita Jesuu ɔ, a ri ni o ti ku, shi a ko tɔ shɛ ɛsɛ tɛɛ ro. 34 Ama, ɔkan lɛɛrin sɔja aan ɔ gu Jesuu li ɔshɔn l'agbe, shi l'ɛsɛkɛsɛ ɔ, ɛjɛ gbo omi gbo-o ro danu. 35 Ɔni yee ri u ɔ wa yinjari ɛ, shi ijɛɛri ɛ sɛ ji eyitɔ. Uun katun ma ni uun wa wi èyitɔ tori iin katun, e gbagbɔ. 36 Li èyitɔ ɔ, iwun aan ɔ ji bɛɛ, tori iwun yeé a kɔ si li Iwe Mima ɔ ko shɛ. A kɔ si ni: Ɔkan li ɛɛrin ekunkun ɛ an ko ko shɛs. 37 Shi a rɛ kɔ si li Iwe Mima ɔ l'agbe omirin ni: "A ka ri ɔni yee a gu li ɔshɔn ɛt."

A ri oku Jesuu

(Matiee 27.57-61, Maaki 15.42-47, Luuki 23.50-56) 38 L'ɛyin bɛɛ ɔ, Josɛfu ti ilu Arimatee yee ji ɔkan li ɛɛrin ɔma ɛyin Jesuu an

li iduku, tori o wa shojo fi Juu an ɔ kɛɛ ri Pilati, shi o ni ko fu owun, shi uun ko kɛɛ gbɛ oku Jesuu. Shi Pilati sɛ jɛ, shi Josɛfu kɛɛ gbɛ oku ɔ. 39 Nikodɛmu yee tɔ Jesuu lɔ l'oru l'ɔjɔ kan ɔ katun lɔ. O bani mira yee a ro kpakpɔ gbo shanma-shanma gbo, shi o wowo to kiloo ɔgban bɛɛ ɔ wa. 40 L'ibɛ ɔ, a gbɛ oku ɔ, shi a mu ashɔ fu dira fu u, shi a sɛ rɛ tu adi elerun ɔ da la ɛ gɛgɛba o ti wa li asha Juu an ɛ. 41 Oko ɔgba kan sɔma ibi a kan Jesuu ma egidaabu ɔ, shi isa tuntun kan wa bɛ, shi a ko ri ɔnikan lini ri. 42 Yee ɔjɔ yeeni ɔ ji awɔsun ɔjɔ imira ɔ, shi isa ɔ ko sɛ jina ɔ, a kɛɛ ri oku Jesuu lini.

s19.36 E ka iwe Irin ajo 12.46 kanna iwe Orin aan 54.21

70

20

Jesuu ji dide koo li ɛɛrin oku an

(Matiee 28.1-10, Maaki 16.1-8, Luuki 24.1-12) 1 L'ɔjɔ ɔsɛ li aarɔ kùtùkùtù yee ilɛ ko ma tan ɔ, Mari ti ilu Magidalaa lɔ

l'étisa ɔ, shi o ri ni a ri okuta yeé a fu di ɔrun isa ɔ koo. 2 L'ibɛ ɔ, o sare kɛɛ ri Simɔɔ Piyɛɛ gbo ɔma ɛyin yeelee yee Jesuu li ifɛ fi titi ɔ gbo, shi o wi fu an ni: «A gbɛ oku Oluwa koo l'isa ɔ, shi aa ko sɛ ma libi a gbɛ u si ɛ.» 3 Yèé Piyɛɛ gbo ɔma ɛyin yeelee ɔ gbo gbɔ bɛɛ ɔ, a dide, shi a lɔ l'étisa ɔ. 4 Aan méji an ɔ kpoo wa sare, shi ɔma ɛyin yeelee ɔ yɛ sare kpere Piyɛɛ, shi o shuwaju ɛ to l'étisa ɔ. 5 O balɛ, shi o wa kpalɛwo inu isa ɔ lɔ, shi o ri ni ashɔ yeé a fu we oku ɔ wa bɛ. Ama ko wɔsi l'inu isa ɔ. 6 Shi Simɔɔ Piyɛɛ katun waa to, shi o wɔsi l'inu isa ɔ, shi o ri ni ashɔ yeé a fu we oku ɔ wa bɛ. 7 O sɛ ri ashɔ yeé a fu di eriwo fi oku Jesuu ɔ. Ashɔ yeeni ko sɛ si li ɛɛrin yeelee an, a kpa u ma si ùun dodo. 8 Shi ɔma ɛyin yeelee yeé shuwaju to l'étisa ɔ katun wa wɔsi l'inu isa ɔ, shi o ri, shi o sɛ gbagbɔ. 9 Li eyitɔ ɔ, iwun yee a kɔ si li Iwe Mima ɔ, shi a ni, Jesuu ɛ ko ji dide koo li ɛɛrin oku an ɔ ko ye an tètè. 10 L'ɛyin bɛɛ ɔ, ɔma ɛyin Jesuu méji an ɔ sɛ fana ilé.

Jesuu mu ara ɛ diye Mari ti ilu Magidalaa

(Maaki 16.9-11) 11 Shi Mari doro l'étisa ɔ, shi o wa sɔkun. Shi l'ire yee o wa sɔkun ɔ, o balɛ,

shi o wa kpalɛwo inu isa ɔ lɔ, 12 shi o ri ijishɛ ɔrun méji. Aan kpoo wɔ ɛwu

t19.37 E ka iwe Sakarii 12.10

71

funfun, shi a joko si libi a gbɛ Jesuu tɛ ɔ. Ɔkan joko li igbèri ɛ, shi ɔkan sɛ joko li idɛdo ɛsɛ ɛ. 13 Shi ijishɛ ɔrun aan ɔ bèrè na ɛ ni: «Itashi, ké she shi o wa sɔkun le?» Shi o dawùn fu an ni: «A gbɛ oku Oluwa ùum lɔ, shi n ko ma libi a gbɛ u si ɛ.» 14 Yèé o wi bɛɛ ɔ, o yin wo, shi o ri shi Jesuu doro si, shi ko ko ma ni ùun ni. 15 Shi Jesuu bèrè na ɛ ni: «Itashi, ké she shi o wa sɔkun le? Lèé o ko wa wo?» Mari deni ɔni yeé wa l'ɔrun oko ɔgba ɔ ni. Shi o wi fu u ni: «Ologbo, boji wɔɔ jan gbɛ oku Oluwa ùum lɔ ni, o diye libi o gbɛ u si ɔ fu um, shi n kɛɛ gbɛ u.» 16 Shi Jesuu kpe u, shi o ni: «Mari!» L'ibɛ ɔ, Mari yin wo, shi o kpe Jesuu li èdè Ebérù, shi o ni: Rabuni. Alayé ɛ nii ji Olukɔ ɛ. 17 Shi Jesuu wi fu u ni: «Maa fan um bani, iwun yeé she ɔ, n ko gu oke lɔ l'ɛdɔ Iba ùum na. Ama, o kɛɛ wi fi ɔmana um aan ni: N lɔkoo l'ɛdɔ Iba ùum yee rɛ ji Iba iin katun ɔ, l'ɛdɔ Ɔlɔrun ùum yee rɛ ji Ɔlɔrun iin katun ɛ. 18 L'ibɛ ɔ, Mari ti ilu Magidalaa kɛɛ ri ɔma ɛyin Jesuu an ɔ, shi o wi fu an ni uun ri Oluwa. Shi o sɛ wi iwun yeé Jesuu wi fu u aan ɔ kpoo fu an.

Jesuu mu ara ɛ diye ɔma ɛyin ɛ an

(Matiee 28.16-20, Maaki 16.14-18, Luuki 24.36-49) 19 Li alɛ ɔjɔ ɔsɛ obu yeeni ɔ, ɔma ɛyin Jesuu an ɔ ko ara wan jɔ si l'inulé

kan, shi a kan ɛku di eriwo, tori a wa shojo fi agba-a Juu an. Shi Jesuu sɛ waa bɔ li ɛɛrin wan, shi o wi fu an ni: «Tutù ko wa uungbo in gbo.» 20 Yèé o wi bɛɛ ɔ, o mu ɔwɔ ɛ an gbo agbe ɛ gbo diye an. Yee ɔma ɛyin ɛ an ri Oluwa ɔ, a kun fi ayetitɛ. 21 Shi Jesuu rɛ wi fu an ni: «Tutù ko wa uungbo in gbo. Yeba Iba ɔ bɛ um wa ɔ, wom katun, n wa bɛ in lɔkoo. 22 Yèé o wi bɛɛ ɔ, o fɛfu si liita an, shi o wi fu an ni: «Ɛmi Mima ko dadi si liita iin.» 23 Boji

72

e fu ɛjɔ ra ɔnikan, a ka fu ra u, shi boji e ko sɛ fu ɛjɔ ra ɔnikan, a ko ko fu ra u.»

Jesuu gbo Tɔmaa gbo 24 Tɔmaa yee aa rɛ kpe li Didimu, shi o ji ɔkan li ɛɛrin jɛunku mejila an ɔ

ko si l'ibɛ uungbo wan gbo l'ire yee Jesuu wa ɛ. 25 Shi ɔma ɛyin yeelee an ɔ wi fu u ni: «Aa ri Oluwa.» Ama Tɔmaa dawun fu an ni: «Boji n ko ri ami osho an ɔ li atɛwɔ ɛ, shi n mu ɔmalɔwɔ bɔ lini, boji n ko mu ɔmalɔwɔ um bɔ l'agbè ɛ, n ko ko gbagbɔ laye.» 26 Ɔjɔ mɛjɔ l'ɛyin bɛɛ ro ɔ, ɔma ɛyin an ɔ rɛ ko ara wan jɔ si l'inulé ɔ, shi Tɔmaa katun wa l'ibɛ uungbo wan gbo. A rɛ kan ɛkù an ɔ kpoo si, shi Jesuu sɛ bɔ li ɛɛrin wan, shi o wi fu an ni: «Tutù ko wa uungbo in gbo.» 27 L'ɛyin bɛɛ ɔ, o wi fi Tɔmaa ni: «Na ɔwɔ ɛ wa libibi, shi o wo ɔwɔ um aan. Mu ɔwɔ wa, shi o mu bɔ l'agbè um, shi o maa tɔ ku arigbagbɔ ro, ama o gbagbɔ ligayi.» 28 L'ibɛ ɔ, Tɔmaa wi fu u ni: «Oluwa ùum! Ɔlɔrun ùum!» 29 Shi Jesuu wi fu u ni: «Ko ji yee o ri um ɔ she shi o gbagbɔ ni? Ama ɛ ko san fi ɔni yeé ko ri shi a gbagbɔ an ɛ.»

Iwun yee she shi a kɔ iwe yee ɔ 30 Jesuu rɛ she iwun bisan kpikpɔ l'ishoju ɔma ɛyin ɛ an, shi a ko kɔ an si

li iwé yeyi. 31 Ama, a kɔ iwun yeyi an, tori e gbagbɔ fɔni Jesuu ji Mɛsiya Ɔma Ɔlɔrun ɔ. Shi boji e gbagbɔ ɔ, e she sɛ ri ayɛ gba liita ɛ.

73

21

Jesuu mu ara ɛ diye ɔma ɛyin ɛ méje l'etido-o Tiberiadi 1 L'ɛyin bɛɛ ɔ, Jesuu rɛ mu ara ɛ diye ɔma ɛyin ɛ an l'etido-o Tiberiadi.

Yeba o mu ara ɛ diye gba ɔ nii: 2 Simɔɔ Piyɛɛ gbo Tɔmaa yeé aa rɛ kpe li Didimu ɔ gbo; Natanaɛli yeé ti li ilu Kanaa li italɛ-ɛ Galili ɔ gbo ɔma Sebedéè méji an ɔ gbo kanna ɔma ɛyin Jesuu méji omirin an ko ara wan jɔ. 3 Shi Simɔɔ Piyɛɛ wi fu an ni: «Ma n kɛɛ kpɛja.» Shi ɔni yee bɔ an ɔ ni: «Aa ɛ ko tina ɛ lɔ.» L'ibɛ ɔ, a fuda, shi a wɔ l'ɔkɔ oju omi kan, shi a sɛ fana. Ama l'oru yeeni ɔ, a ko ri nkan mu. 4 Yèé ilɛ wa ma lɛwa ɔ, Jesuu waa doro l'étido ɔ, ama ɔma ɛyin an ɔ ko ma ni uun ni. 5 Shi Jesuu wa bere na an ni: «Ɔma uum aan, e ka ri ɛja ode mu ni?» Shi a dawun fu u ni: «Huun, gbee aa ko ri nkan mu ma.» 6 Shi o wi fu an ni: «E sɔ okù ikpɛja ɔ si l'agbè ɔtan ɔkɔ oju omi ɔ, yeeni ɔ, è she sɛ mu ɛja.» Yɛ ɔ, a sɔ oku ikpɛja ɔ, shi o ko ɛja gbanwungbanwun titi shi a ku u l'ari fa. 7 L'ibɛ ɔ, ɔma ɛyin yee Jesuu li ifɛ fi titi ɔ wi fi Piyɛɛ ni: «Oluwa ni ma!» Yèé Simɔɔ Piyɛɛ gbɔ ni Oluwa ni ɔ, o gbɛ ɛwù ɛ wɔ, tori o ti bɔ u si l'ilɛ tete, shi o fo ji l'omi ɔ, shi o lɔ l'ɛdɔ ɛ. 8 Ɔma ɛyin yee bɔ an ɔ gbe l'ɔkɔ oju omi ɔ, shi a fa okù ikpɛja ɔ yee ɛja kun ɔ wa li atake. L'irè yeeni ɔ, a ko jina la atake ɔ, a sɔma ɛ si fi mɛɛtru igboo (200) bɛɛ. 9 Yèé a dadi ɔ, a ri shi ina kan kɛ si, shi a gbɛ ɛja gbo ikɛti gbigbɛ gbo si liita ɛ. 10 Jesuu wi fu an ni: «E mu ɛja yee e mu an ɔ kan wa.» 11 L'ibɛ ɔ, Simɔɔ Piyɛɛ rɛ wɔ l'ɔkɔ ɔ, shi o fa okù ikpɛja ɔ wa li atake, shi ɛja lilakun lilakun ɔgɔru ùunri mɛtɛlalelogoji (153) kun u si. Yee ɛja ɔ na kpɔ tobɛɛ ɔ, okù ikpɛja ɔ ko ya. 12 Shi Jesuu wi fu an ni: «E waa jɛun.» Ɔma ɛyin ɛ an

74

kan ko sɛ yɔɔ gboju bere na ɛ ni: «Lee o jɛ le?» A ti ma fɔni Oluwa ni. 13 L'ibɛ ɔ, Jesuu sɛ gbɛ ikɛti gbigbɛ ɔ, shi o kpin u fu an, shi o sɛ rɛ kpin ɛja ɔ katun fu an. 14 Alaunkɛta ɛ nii Jesuu wa mu ara ɛ diye ɔma ɛyin ɛ an yee o ji dide koo li ɛɛrin oku an ɛ.

Jesuu wi fi Piyɛɛ ni ko ro agutan uun aan 15 Yèé a jɛun dabɔ ɔ, Jesuu bere na Simɔɔ Piyɛɛ ni: «Simɔɔ, ɔma Jaan, o li

ifɛ fu um kpere ɔni yeyi an ni?» Shi Piyɛɛ dawun ni: «Ɛɛn Oluwa, o ka ma fɔni n li ifɛ fɛɛ nɛ! Shi Jesuu wi fu u ni: «Ko ro agùtan um aan.» 16 O rɛ bere na ɛ l'alaunkéji ni: «Simɔɔ, ɔma Jaan, o ka li ifɛ fu um ni?» Shi Piyɛɛ ni: «Ɛɛn, Oluwa, o ma fɔni n li ifɛ fɛɛ.» Shi Jesuu wi fu u ni: «Ko ro agùtan um aan.» 17 Shi Jesuu rɛ bere na ɛ l'alaunkɛta ni: «Simɔɔ, ɔma Jaan, o ka li ifɛ fu um ni?» L'ibɛ ɔ, ara-a ku Piyɛɛ, tori gba mɛta nii Jesuu bèrè na ɛ ni o li ifɛ fi ùun ɛ nù? Shi o wi fi Jesuu ni: «Oluwa, o ma iwun kpoo. O ma fɔni n li ifɛ fɛɛ.» Shi Jesuu wi fu u ni: «Ko ro agùtan um aan.» 18 Li eyitɔ ɔ, n wi u fɛɛ, l'irè yeé o wa l'ɔmashɔ ɔ, wɔɔ katun ɛɛ mu ogè ɛ di, shi ɛɛ lɔ libi-i wù ɛ ɔ ni. Ama, l'ire yee ɛ sho waa gbarigbo ɔ, ɛ sho wa gbɛ ɔwɔ l'okè, shi olomirin nii ɛ ko wa mu ogè ɛ di fɛɛ, shi ɛ ko wa fa ɛ lɔ libi ko wu ɛ ɛ.» 19 Jesuu wi iyin yeeni an, shi ko mu iku okun yeé Piyɛɛ ɛ ko ku, shi ko fu yin Ɔlɔrun li ogo ɔ diye ni. Yèé o wi bɛɛ ɔ, o wi fi Piyɛɛ ni: «Tina um.»

Jesuu gbo ɔma ɛyin ɛ yee o li ifɛ fi titi ɔ gbo 20 L'ibɛ ɔ, Piyɛɛ yin wo ɛyin, shi o ri shi ɔma ɛyin yee Jesuu li ifɛ fi titi ɔ

rin lɛwa. Ɔma ɛyin ɔ nii shɛ l'agbekan, shi o bèrè na Oluwa ni, lèé ji ɔni yeé wa wo ko ta u ɔ nu ɛ. 21 Yèé Piyɛɛ ri u ɔ, o bèrè na Jesuu ni: «Oluwa, shi

75

uun yɛ ko fe, basi ɛ ko ti jɛ gba fu u?» 22 Shi Jesuu wi fu u ni: «Boji n wa wo shi ko wa l'ayɛ titi d'irè yee ma n rɛwa ɔ, ke kan ɛ si lini le? Wɔɔ yɛ, o tina um kalɔ.» 23 Iyin yeeni yee Jesuu wi ɔ she shi ɔmana an kan wiwi ni ɔma ɛyin yeeni ɔ ko ko ku. Li èyitɔ ɔ, Jesuu ko ni ko ko ku, ama o ni, boji uun wa wo shi ko wa l'ayɛ titi d'irè yee uun ɛ ko rɛwa ɔ, ke kan u si lini nu.

24 Ɔma ɛyin yeeni ɔ nii wa yinjari iwun yɛ an, shi o sɛ kɔ an ɛ; shi aa sɛ ma ni ijɛɛri ɛ ji èyitɔ.

25 Jesuu rɛ she iwun omirin an kpikpɔ, shi boji a ka kɔ an ɔkan l'ɛyin ɔkan, o da um l'oju ni italɛ aye ɔ kpoo ko ko yɔ bani iwe yee a ka kɔ aan ɛ.