LANDAREAK

1. LANDAREEN EZAUGARRIAK (KARAKTERISTIKAK)

Plurizelularrak Eukariotoak (nukleoa dute) Zelulosazko pareta Kloroplastoak dituzte: Klorofilarekin, fotosintesia egiteko. Autotrofoak dira Mugitzen dira baina EZ dira desplazatzen.

2. LANDAREEN SAILKAPENA (KLASIFIKAZIOA)

1) Loreak EZa) Goroldioak eta hepatikoak

b) Iratzeak

2) Loreak BAI

a) Gimnospermoak: EZ dute hazia FRUITUAREN barruan

b) Angiospermoak: Hazia FRUITUAREN barruan BAI.

3. HOSTOA, ZURTOINA, SUSTRAIA

1) Hostoak

Berdeak dira Lamina itxura

HOSTOA

ZURTOINA

SUSTRAIA

Txortena: Hostoa eta zurtoina lotu

Estomak ditu: Gas trukea (intercambioa) egiteko: Oxigenoa, Karbono dioxidoa eta ur lurruna

(baporea)

Funtzioak:

1. Fotosintesia2. Gasak trukatu3. Izerditzea: Ur lurruna askatu (soltatu)

Zerba Uraza=Letxuga Espinaka=Ziazerba

Aza gorria Aza

2) Zurtoina

Airean dago normalean, batzuetan lurrazpian (patata adibidez)

Punta begia: Landarea luzetara hazten da Galtzarbegia: Landarea zabaletara hazten da

Funtzioak:

TXORTENA

HOSTOA

ZURTOINA

TXORTENA

Punta Begia

Galtzarbeko begia

1. Tente mantendu landarea2. Euskarri izan 3. Sustantziak garraiatu (transportatu)4. Ura eta elikagaiak gorde: Kaktusa, patata…

Patata Batata

Txufak

Zerba Zainzuria

Baratxuria=Berakatza

Porrua Tipula

3) Sustraia

Lurpean dago Egitura adarkatua (ramifikatua) Sustrai nagusia eta bigarren mailako sustraiak Sustrai txanoa: Hemendik hazten da sustraia Ile xurgatzaileak: ura eta gatz mineralak hartzeko

Azenarioa Yuka Errefaua Erremolatxa

Funtzioak:

1. Landarea lurzoruari lotu (enganchatu)2. Ur eta gatz mineralak xurgatu (Absorbitu)3. Ura eta elikagaiak gorde (azenarioa, erremolatxa…)

4. FOTOSINTESIA

Landareek beraien janaria egiteko eguzki energiaren bidez egiten duten prozesua da

Non egiten da? Kloroplastoetan dagoen klorofilan.

Zer dira kloroplastoak? Landare zelulatan dagoen organulu bat.

Zer da klorofila? Pigmentu berde bat da. Fotosintesia egiteko balio du.

CO2 + H2O + GATZ MINERALAK + EGUZKI (argi) ENERGIA GLUKOSA + O2

5. NUTRIZIOA LANDAREETAN

A) XURGATZEA

Sustrai Txanoa

Ile xurgatzaielak

Bigarren mailako sustraiak

Sustrai nagusia

Izerdi Landugabea: Gatz Mineralak eta Ura (ile xurgatzaileetatik hartzen dute)

B) IZERDI LANDUGABEAREN GARRAIOA

Xileman zehar garraiatzen da.Tubo bat da.

C) GAS TRUKEA

Karbono dioxidoa hartzen du. ESTOMETATIK

Oxigeno eta ur lurruna kanporatzen du.

D) FOTOSINTESIA

Izerdi Landua sortzen da: Materia Organikoa (Glukosa)

E) IZERDI LANDUAREN GARRAIOA

Floeman zehar garraiatzen da.Floema tubo bat da.

6. LANDAREEN ERANTZUNAK ESTIMULUEKIKO

Landareek estimulu mota ezberdinei erantzuten diete:

Argia Grabitazioa Kolpeak, presioa… Sustantzi kimikoak Beroa Ura

Estimulu hauei erantzuteko bi modutan:

Tropismoak Nastiak

A) TROPISMOAK

Landareak norabide jakin batean haztea eragiten dute.

Fototropismoa:

Estimulua: ARGIAErantzuna: ZURTOINA ARGIRANTZ HAZI

Geotropismoa:

Estimulua: GRABITATEAErantzuna: SUTRAIAK LUR BARRURA HAZTEN DIRA

Tigmotropismoa:

Estimulua: UKIMENAErantzuna: EUSKARRI BATEN INGURUAN KIRIBILDU (landare igokariak)

Huntza

Mahatsondoa

Hidrotropismoa:

Estimulua: URAErantzuna: SUSTRAIAK URETARANTZ HAZI

B) NASTIAK

Erantzun ez iraunkorrak kanpo estimuluei.

KOTOIHEZEA

SUSTRAIA

Gau loreak: Zabaldu iluntzeanItxi egunez

Tulipak: Tenperatura altua itxiTenperatura baxua ireki

Landare haragijaleak: Intsektuen kontaktuarekin itxi

Minbera: Ukimenarekin itxi

7. UGALKETA

Landareek ugalketa mota bi izan ditzakete: Asexuala: Landare bakar batek beste landare bat sortzen du. Adibidez: Geranioak, Afrikako bioleta, Marrubiak, Iratzeak,…

Afrikako bioleta Iratzea

Geranioa Marrubi landarea

Sexuala: Bi landare behar dira. Batek gameto arra sortzen du, besteak gameto emea sortzen du.

7.1 UGALKETA ORGANOA

Ugalketa organoa lorea da. Lore gehienak hermafroditak dira, hau da, arrak eta emeak.

Estamineak = Lorezila

(zati arra)

Lore-Orratza (zati emea)

ESTAMINEAK=LOREZILA: Anteran polena sortzen da.7.2 POLINIZAZIOA

Polena lore batetik bestera eramatea da. Bi modutara egin daiteke: Haizearen bidez: Kolore deigarriak ez dituzten landareetan. Animalien bidez: Kolore deigarriak dituzten landareetan. Intsektuek, txoriek,

saguzaharrek…

Lorexakia

Sepaloa (guztiak KALIZA sortzen dute)

Petaloak = Lore-hostoak (guztiak KOROLA sortzen dute.

Harizpia

Antera

Estiloa

Obarioa

Obuluak

Pedunkulua

7.3 LANDAREEN BIZI-ZIKLOA

1. Polen eraketa estaminetan (edo lorezila)

2. Polinizazioa

3. Obuluaren ernalketa (fekundazioa)

4. Hazia eta fruitua sortzen da.Fruituak bi motatakoak:

MamitsuakLehorrak

5. Haziaren sakabanaketa eta

landare berri baten eraketa.