Memoria 2010 Kirolalde def2-eus-garb filebatera, heziketaheziketaheziketa- --- eta prebentzio eta...
Transcript of Memoria 2010 Kirolalde def2-eus-garb filebatera, heziketaheziketaheziketa- --- eta prebentzio eta...
Kiroleko indarkeriaren aurkako Kirolalde Euskal Batzordearen 2010eko Jarduera Memoria
1
KIROLEKO INDARKERIAREN
AURKAKO Kirolalde Kirolalde Kirolalde Kirolalde EUSKAL
BATZORDEAREN JARDUERA-
MEMORIA
2010eko abendua2010eko abendua2010eko abendua2010eko abendua
Marian Ispizua UribarriMarian Ispizua UribarriMarian Ispizua UribarriMarian Ispizua Uribarri
Kiroleko indarkeriaren aurkako Kirolalde Euskal Batzordearen 2010eko Jarduera Memoria
2
AURKIBIDEA
Aurkibidea
1.- 2010eko jarduerak
1.1- Ikastetxeetan kiroleko indarkeria prebenitu eta prebentzio-ekintzak zabaltzeko
programa (3. ekintza).
1.2- Kirol-instalazioetan indarkeria prebenitzeko eta azken jarduera horiek
zabaltzeko programa.
1.3- Kirolean indarkeria prebenitzeko programa Jarraipena eta ebaluazioa egitea 2.
ekintzari (elur-bola), 2009-2010 ikasturtean, Bizkaiko kirol-klubetan
1.4- Txostenak eta dokumentazioa
2. Euskal kiroleko ekitaldiei eta indarkeria-ekintzei buruzko datuak
2.1.- Kirol federatuetako datu-baseak
2.2.- Eskola-kiroleko arbitro-aktak: futbola
2.3.- I. ERANSKINA: Eranskina eskola-kiroleko arbitro-aktetan
Kiroleko indarkeriaren aurkako Kirolalde Euskal Batzordearen 2010eko Jarduera Memoria
3
SarreraSarreraSarreraSarrera
Kirolaren 2003-2007 euskal plana da Kiroleko indarkeriaren aurkako Kirolalde Euskal
Batzordearen sorburua, eta 2004ko ekainaren 9ko dekretuaren bidez arautzen da. Batzordea
martxan jarri zen haren kideen izendapena Euskal Herriko Agintaritzaren Aldizkarian argitaratu
zenean 2005eko abuztuaren 2an, eta lehen bilera egin zuenean, urte horretako urriaren 19an.
Bere ibilbidea abiarazi ondoren, bere jarduera-printzipioen oinarriak finkatu ditu, euskal kirolean
ematen den indarkeriaren kanpo- eta barne-diagnostikoak egin ditu, eta 2007-2009 eperako
jarduera-plan bat ezarri du.
Eusko Jaurlaritzak 2008. urtean kirol-jardunari buruz egin duen azterlaneko datuen arabera,
"biztanleen %25ek indarkeria-mailaren bat hautematen du euskal kirolean", eta
biztanleen soilik %6k uste badu ere maila hori handia dela eta %1ek oso handia, Kiroleko
indarkeriaren aurkako Kirolalde euskal batzordeak egoeraren azterketa sakon baten baitan
planteatu ditu bere jardun-ekintzak. Biztanleek gertuen dituzten kirol-jardunak dituzte xede bere
azterlanek, eta, zehazki, eskola-kirola eta zenbait kirolen jarduera federatua; hala, bere
oinarrizko helburuak dira kirol-jardun onak sustatzea eta kiroleko indarkeria prebenitu eta
kirolaren bidez balioetan hezteko jarduerak eta ekintzak babestea.
Kiroleko indarkeriaren aurkako Kirolalde Euskal Batzordearen 2010eko Jarduera Memoria
4
Kiroleko indarkeriaren aurkako Euskal Batzordeak, 2008. eta 2009. urteetan, ekintza
adierazgarriak egin ditu bere jardun-eremuan. Izan ere, Jarduera Planean adierazi ziren
ekintzetako batzuk egin ziren, arlo hauetan: Kiroleko indarkeriari buruzko dKiroleko indarkeriari buruzko dKiroleko indarkeriari buruzko dKiroleko indarkeriari buruzko datuak eta atuak eta atuak eta atuak eta
adierazleak, Komunikazioa eta barneadierazleak, Komunikazioa eta barneadierazleak, Komunikazioa eta barneadierazleak, Komunikazioa eta barne----antolamendua, eta Prestakuntza eta antolamendua, eta Prestakuntza eta antolamendua, eta Prestakuntza eta antolamendua, eta Prestakuntza eta
prebentzioa.prebentzioa.prebentzioa.prebentzioa.
Ekintzen jarraipenak duen garrantziaz jabetuta, aurrez abiatuta zeuden ekintzen jarraipena egin
dugu 2010ean. Hala, ekintzetako batzuk osatu ditugu eta haiek baloratzeko prozesua egin
dugu.
Horiek horrela, KKKKiroleko indarkeria prebenitu eta prebentziroleko indarkeria prebenitu eta prebentziroleko indarkeria prebenitu eta prebentziroleko indarkeria prebenitu eta prebentzioioioio----ekintzak zabaltzeko programako ekintzak zabaltzeko programako ekintzak zabaltzeko programako ekintzak zabaltzeko programako
ekintzak betetzen jarraitu dugu; zehazki, ikastetxeetan ikastetxeetan ikastetxeetan ikastetxeetan egin den programa horren (3. ekintza da)
ebaluazioa egin da, eta horren antzeko bat abiarazi da Euskal Autonomia Erkidegoko kirolkirolkirolkirol----
instalazioetaninstalazioetaninstalazioetaninstalazioetan.
Halaber, 2009ko azken hiletan eta 2010eko lehen seihilekoan, ikastetxetako ikasturterekin
batera, heziketaheziketaheziketaheziketa---- eta prebentzio eta prebentzio eta prebentzio eta prebentzio----programa programa programa programa azterlan pilotua egin da Bizkaiko Bizkaiko Bizkaiko Bizkaiko kirolkirolkirolkirol----klubetanklubetanklubetanklubetan, elurelurelurelur----
bolbolbolbola a a a izeneko metodologia erabiliz (2. ekintza da). Esperimentazio-izaerako saioa izan da.
Programaren inplementazio-lanak 2010eko udaberrian amaitu ziren, eta, ondoren, ekintzaren
ebaluazioa egin zen, ekintzan parte hartu zuten eragileekin; hau da, kirol-koordinatzaileekin,
entrenatzaileekin eta familiekin. Ikusiko dugu, ekintza horren bidez, emaitza interesgarriak lortu
direla, eta, horien artean, nabarmentzekoak dira familien behaketa eta kirolarien zein zaletuen
jokabidearen azterketa.
Kiroleko indarkeriaren aurkako Kirolalde Euskal Batzordearen 2010eko Jarduera Memoria
5
Horrez gainera, 2009/2010 denboraldia amaitu arte jarraitu dugu euskal kiroleko ekitaldiei eta ekitaldiei eta ekitaldiei eta ekitaldiei eta
indarkeriaindarkeriaindarkeriaindarkeria----ekintzei buruzko adierazleak ekintzei buruzko adierazleak ekintzei buruzko adierazleak ekintzei buruzko adierazleak osatzen, eta, berariaz, bi ekintza zehatza hauek egin
dira: kirol federatuetako datukirol federatuetako datukirol federatuetako datukirol federatuetako datu----baseabaseabaseabasea, eta eskolaeskolaeskolaeskola----futboleko aktetatikfutboleko aktetatikfutboleko aktetatikfutboleko aktetatik ateratako datu-basea....
Aurten, 2010ean, lortu nahi genuen helburuetako bat web-orria martxan jartzea zen, eta,
horrekin batera, hura eguneratzea hainbat jarduera, ekitaldi eta albisteekin, baina, hainbat
arazo tarteko, ezin izan dugu helburu hori bete. Web-orria eginda da, eta laster martxan jartzen
saiatuko gara.
Amaitzeko, esan beharra dugu 2011n egingo ditugun ekintzen plangintza egiteko aprobetxatzen
ari garela une hauek; izan ere, une egokia iruditzen zaigu orain arte bildu ditugun datuak aztertu
ondoren lortu ditugun emaitzen inguruan lanean hasteko, sortzen joan diren aukerak baliatzeko
moduak aztertzeko, eta bileretan planteatu diren ideiei bidea emateko.
Hurrengo orrialdeetan, 2010. urtean eta, oro har, 2009/2010 denboraldian abiarazi ditugun
ekintzak eta haien garapen-egoera adieraziko dugu.
Kiroleko indarkeriaren aurkako Kirolalde Euskal Batzordearen 2010eko Jarduera Memoria
6
1.-2010-EKO JARDUERAK
Kiroleko indarkeriaren aurkako Kirolalde Euskal Batzordearen 2010eko Jarduera Memoria
7
1.1- Ikastetxeetan kiroleko indarkeria prebenitu eta prebentzio-ekintzak
zabaltzeko programa (3. ekintza).
Ikastetxeetan kiroleko indarkeria prebenitu eta prebentzio-ekintzak zabaltzeko programa
prestatu zen 2009. urtean. Ekintza honen bidez, jokabide onak adierazten dituzten dekalogoak
bidali nahi ziren kirolariei eta ikusleei, eta, batik bat, gurasoei. Gure helburua zen dekalogo
horiek Euskal Autonomia Erkidegoko ikastetxe guzti-guztietan izatea, ondo ikusiko diren
lekuetan. gutun bat bidali zen Euskal Autonomia Erkidegoko ikastetxeetara ekintza eta haren
helburuak azalduz; horrez gain, diptikoak bidali ziren, Kiroleko indarkeriaren aurkako Kirolalde
Euskal Batzordeak zer den azaltzeko. Guztira, 678 bidalketa egin ziren: 346 Bizkaiko
ikastetxetara, 237 Gipuzkoako ikastetxetara eta 95 Arabako ikastetxetara. Bidalketen jarraipena
egin ondoren, egiaztatu zen, egiaz, 638 bidalketa egin zirela guztira.
Ekintza horren ebaluazioa egin da 2010ean, eta 3. ekintza hori ebaluatzeko hautatu den
metodoa izan da telefono bidezko inkesta bat egitea, lagin estatistiko adierazgarri batean
oinarrituta eta hiru lurraldeen arteko esleipen proportzionalaren metodoa baliatuta.
Emaitza-agerpena 245 ikastetxekoa da, eta nabarmendu behar da emaitza horiek %95eko
konfiantza-maila eta +%5eko lagin-akatsa dutela. Laginketaren azken osaera zehazteko eta
Kiroleko indarkeriaren aurkako Kirolalde Euskal Batzordearen 2010eko Jarduera Memoria
8
lurralde historikoen araberako esleipen proportzionala egiteko, materialen hasierako bidalketan
eta haren ondorengo jarraipena egin ondoren jaso ziren datuak erabili dira, ikastetxeen
zerrenda bera erabili baita:
1. taula: Laginaren banaketa
BIZKAIABIZKAIABIZKAIABIZKAIA GIPUZKOAGIPUZKOAGIPUZKOAGIPUZKOA ARABAARABAARABAARABA EAEEAEEAEEAE
OsotaraOsotaraOsotaraOsotara 346 237 95 678678678678
Ehunekoak lurraldekaEhunekoak lurraldekaEhunekoak lurraldekaEhunekoak lurraldeka %51,03 %34,96 %14,01 %%%%100,00100,00100,00100,00
LAGINALAGINALAGINALAGINA 125125125125 86868686 34343434 245245245245
Iturria: Kirolaldek berak prestatuak.
EAEko ikastetxeetara bidali ziren kartelak hiru lekutan jarri ziren, nagusiki: ikastetxeko sarreran
(%57), gimnasioan (%46) eta korridoreetan (43%), eta %1,5 baino gutxiago izan ziren posterrak
ez jartzea erabaki zutenak. Poster gehienak ikasturte osoan izan dira ikusgai leku horietan.
Kiroleko indarkeriaren aurkako Kirolalde Euskal Batzordearen 2010eko Jarduera Memoria
9
1. irudia: Kartelak ikusteko moduko leku batean izan diren denbora: Ikasturte amaiera arte izan al dira
posterrak beren lekuan jarrita?
Bai
EZ
ED/EE
Iturria: Kirolaldek berak 2010ean prestatutako datuak.
Memoria de Actividades de Kirolalde Comité Vasco contra la violencia en el deporte 2010
10
Posterrak ikasturtearen amaiera arte utzi ez dituzten ikastetxeek esan dute hori egiteko arrazoi
nagusia izan dela beste iragarki batzuk jarri behar izan dituztela haien ordez (bidali ziren
kartelek 50x70 neurrikoak ziren, eta nahiko leku handia hartzen dute). Ikastetxe askotan,
iragarkiek, kartelek eta antzeko elementuek leku jakin bat izaten dute jendaurrean erakusteko:
oholak, apalak, etab.
Ikastetxeak pozik eta nahiko pozikpozik eta nahiko pozikpozik eta nahiko pozikpozik eta nahiko pozik daude kanpainarekin, hau da, uste dute behar bezala bete
dela hasiera batean diseinatu zena. EAEko datuek esaten digute poztasun handiena dakarren
alderdia materialak ikastetxeetara helarazteko baliatu den bidea dela (3,861). Nabarmentzekoa
da, halaber, gutxien gustatu dena ikastetxera bidalitako materialen kopurua dela, 4. irudian ikus
daitekeen moduan. Erabaki zen ikastetxe guztietara material-kopuru bera bidaliko zela, haien
tamaina kontuan hartu gabe, eta hori izan daiteke iritzi horren zergatia. Dena den, gerora
egindako jarraipenean egiaztatu zen inork ez zuela kartel gehiagoren premiarik sumatu. Batez
besteko puntuazioak dira, 1etik 5erakoak, non 1 puntuazioa “batere poztasunik ez” eta 5 puntuazioa “oso pozik” den.
Lurralde historikoetan duten poztasun-mailari erreparatzen badiogu, ikusten da Bizkaian poz
handiena eragin duen elementua kanpainaren egokitasuna eta oportunitatea dela (3,97 puntu
5etik) eta poztasun txikiena, berriz, bidalitako materialekin dutela (3,70).
Memoria de Actividades de Kirolalde Comité Vasco contra la violencia en el deporte 2010
11
Gipuzkoan, ikastetxeei poztasun handiena eragin diena materialak bidaltzeko modua izan da
(3,97), eta zertxobait "kritikoak" dira hautatutako kanpainak lortu nahi duen helburuarekin duen
erlazioarekiko (3,70).
Azkenik, Araban, poztasun handiena eragin duen elementua hautatutako kanpaina izan da hain
justu (3,76), eta beste muturrean kokatzen da bidalitako materialekiko batez beste erakutsi den
poztasuna, 3,59koa. Nabarmentzekoa da Araba dela, oro har, poztasun gutxien adierazi duena
kanpainarekin, lurralde horretan izan baitira txikienak batez besteko puntuaketak.
Ikusten denez, batez besteko puntuazioak nahiko onak dira; izan ere, puntuazio txikiena
3,59koa izan da, eta handiena, berriz, 3,97koa.
Ekintza hau saio pilotua izan dela aintzat hartzen badugu, lasai esan dezakegu bete egin
dituela hasiera batean ezarri ziren helburuak, baina nabarmentzekoa da EAEko ikastetxeen
ustez kanpaina ez dela nahikoa izango eskola-adineko kiroletik indarkeria-ekintzak
desagerrarazteko; izan ere, horixe pentsatzen dute ikastetxeen %78,93k.
Memoria de Actividades de Kirolalde Comité Vasco contra la violencia en el deporte 2010
12
Ikus daitekeenez, galdera horri erantzuteko kontuan izan diren helburuak ez dira izan berdinak
Kirolalderentzat eta ikastetxeentzat, eta hori izan daiteke emaitza hori jaso izanaren arrazoia.
Egiaz, hemen nabarmendu behar da 2. ekintza osatzeko pentsatu zela 3. ekintza, eta, ondorioz,
haren helburua sentsibilizazioa lantzea eta indarkeria ikusaraztea da, indarkeria-ekintzak
desagerraraztea baino.
Erantzun hori emateko izan zituzten arrazoiak azaltzeko eskatu zitzaien ekintza nahikoa ez zela
erantzun zutenei. Askotariko erantzunak eman zaizkio azken eskakizun horri, eta
nabarmentzekoa da egin diren ekarpen ugariek agerian uzten dutela gaia interesgarria zaiela
ikastetxeei eta prest daudela eskola-adineko kirolean gerta daitekeen indarkeria prebenitzen
laguntzeko.
Memoria de Actividades de Kirolalde Comité Vasco contra la violencia en el deporte 2010
13
Ikastetxeen herenak (%30,37k) uste du osatu uste du osatu uste du osatu uste du osatu egin beharko litzatekeela ikastetxeetan egiten
dena jarduera osagarri praktiko eta hezitzaileagoekinjarduera osagarri praktiko eta hezitzaileagoekinjarduera osagarri praktiko eta hezitzaileagoekinjarduera osagarri praktiko eta hezitzaileagoekin; esaterako, hitzaldiekin edo mintegiekin.
Hamar ikastetxetik birentzat (%19,90arentzat) ekintzan parte hartzeko konpromisoaekintzan parte hartzeko konpromisoaekintzan parte hartzeko konpromisoaekintzan parte hartzeko konpromisoa hartu hartu hartu hartu
beharko lukete familiek, gizarteak, irabeharko lukete familiek, gizarteak, irabeharko lukete familiek, gizarteak, irabeharko lukete familiek, gizarteak, irakasleek, entrenatzaileek eta gainerako eragileekkasleek, entrenatzaileek eta gainerako eragileekkasleek, entrenatzaileek eta gainerako eragileekkasleek, entrenatzaileek eta gainerako eragileek; hau da,
kirol-jardunarekin eta ikasleen heziketarekin zerikusia duten eragile guztiek.
Horiek horrela, ikastetxeen %18,32rentzat ekintza hau ez da nahikoa izan, ekintza oso ekintza oso ekintza oso ekintza oso
konkretua eta "azalekoa" izan delkonkretua eta "azalekoa" izan delkonkretua eta "azalekoa" izan delkonkretua eta "azalekoa" izan delako arazo konplexu bati aurre egitekoako arazo konplexu bati aurre egitekoako arazo konplexu bati aurre egitekoako arazo konplexu bati aurre egiteko.
Antzeko ehuneko batean, %17,80an, ikastetxeek eskatzen dute jarraipena emateko ikastetxeek eskatzen dute jarraipena emateko ikastetxeek eskatzen dute jarraipena emateko ikastetxeek eskatzen dute jarraipena emateko ekintza-
mota horiei, ekintza puntualak izan ez daitezen. Epe luzeagorako planteamenduak egiteko
eskatzen dute, mezuek haien hartzaileengan eragina izateko aukera izan dezaten.
Horiek dira ekintza nahikoa ez dela erantzun duten ikastetxeek gehien nabarmendu dituzten
ideiak, baina adierazi behar da “beste batzuen” kategoriaren baitan sartuko liratekeela beste
ikastetxe batzuen eskaera hau: kankankankanpainaren edo ekintza ikasturtearekin batera abiarazteapainaren edo ekintza ikasturtearekin batera abiarazteapainaren edo ekintza ikasturtearekin batera abiarazteapainaren edo ekintza ikasturtearekin batera abiaraztea, hura
lantzea errazteko.
Nabarmendu behar da materialak uda aurretik bidali zirela, eta ikasturte amaieran ugariak
izaten direla ikastetxeetan pertsonen, arduradunen, karguen eta bestelako figuren aldaketak.
Memoria de Actividades de Kirolalde Comité Vasco contra la violencia en el deporte 2010
14
Egoera horrek eragin kaltegarria izan du, akaso, ekintzarekiko irudian eta haren eraginkortasun-
mailan.
Memoria de Actividades de Kirolalde Comité Vasco contra la violencia en el deporte 2010
15
0,00 10,00 20,00 30,00 40,00
Fuente: Kirolalde 2010. Elaboración propia
Ebaluazio-inkestako informazioa aztertu ondoren, zenbait ideia errepikatzen direla ikusten da,
eta horiek hobekuntza-proposamenentzat prestatutako puntu batean jasotzea komeniko
litzatekeela pentsatu da.
Horrenbestez, ebaluaziotik atera diren datuek esaten dute beharrezkoa litzatekeela gerora
egiten diren ekintzek ezaugarri hauek izatea:
• Ekintzak zabalagoa zabalagoa zabalagoa zabalagoa izan behar luke. Aurtengo erabakia izan da ekintza EAEko
ikastetxeetan kartelak jartzera mugatzea. Hala ere, lantzen den egoera aintzat hartuta
(eskola-adineko kirolean indarkeria prebenitzea), ekintzak, dekalogoetara mugatu gabe,
Gráfico 4: Evaluación de la acción 3 por parte de los centros
Ns/Nc 3.66
Ha sido una acción insuficiente en reí con el problema de la violencia en deporte
Deberla tener una mayor dlfusli medios de comunicación
Deberla involucrar a las familias, a la sociedad, al prolesorado, etc.
Debería complementarse con actividades complementarias (charlas, seminarlos, etc.)
Debería tener una continuidad los próximos años
Kiroleko indarkeriaren aurkako Kirolalde Euskal batzordearen 2010eko jarduera-memoria
KirolaldeKirolaldeKirolaldeKirolalde
16
beste
jarduera praktiko batzuekin indartu eta osatu beharko lirateke; hala nola, hitzaldiak,
EAEko kirolari ospetsuak ekintzan parte hartzea edo mintegiak egitea adituekin.
• Ekintzan eragile gehiagok parte hartu behar lukete: eragile gehiagok parte hartu behar lukete: eragile gehiagok parte hartu behar lukete: eragile gehiagok parte hartu behar lukete: aurten ekintza nahiko pasiboa izan da,
ikastetxeei eta haien ikasleei zuzendua, eta, zeharka, familiak ere ukitzen zituen. Baina
interesgarria litzateke planteatzea zer modu izan daitezkeen adingabekoen hezkuntzan
aldez edo moldez parte hartzen duten eragileen konpromisoa eta parte hartze gogotsua
lortzeko. Horiek horrela, behar-beharrezkoa ikusten da irakasleek, familiek, entrenatzaileek,
eta, oro har, gizarteak ekintzan parte hartzea, kiroleko indarkerian eragile ugarik parte
hartzen baitute.
• Ekintzak jarraipena jarraipena jarraipena jarraipena izan behar luke, hau da, ez luke ekintza puntuala izan behar. Kiroleko
indarkeria prebenitzeko lana seriotasunez bete nahi bada, ez da une puntual batean
egindako ekintzetara mugatu behar esku-hartzea. Borrokatu nahi den errealitatearen munta
eta garrantziak berak “behartzen du” ahalegin jarraituak egitera, zabaltzen den mezua
hartzaileengan sustraitu dadin eta jarrera-aldaketak ikusteko modua izan dadin.
• Ekintzak dibulgazio edo hedapen aktiboa eta jarraitua izan behar du komunikabideetankomunikabideetankomunikabideetankomunikabideetan,
gizarte guztiak jakin dezan zer egiten den, eta mezu jakinak jaso ditzan indarkeria hori
sorrarazten dituen jarrerak aldatzeko edo, gutxienez, birplanteatzeko. Horrenbestez,
ekintza-mota hau masa-hedapeneko komunikabideetan azalduko balitz, hau da, prentsan,
irratian edo telebistan zabalduko balitz, arrakasta izateko aukerak handituko lirateke.
Memoria de Actividades de Kirolalde Comité Vasco contra la violencia en el deporte 2010
17
1.2- Kirol-instalazioetan indarkeria prebenitzeko eta azken jarduera horiek
zabaltzeko programa
Antzeko ekintza bat egin da 2010. urtean zehar Euskal Autonomia Erkidegoko kirol-
instalazioetan. Ekintza hori egiteko, eskutitz bat bidali zitzaien irailean EAEko udal guztiei, eta,
harekin batera, dekalogo batzuk kirolariei eta ikasleei zuzenduak, bai euskaraz, bai euskaraz
eta gaztelaniaz.
Eskutitz horrek udal-arduradunei eskatzen zien kirol-arduradunei bidaltzeko posterrak, ikusteko
moduko lekuetan jar zitzaten beren instalazioetan.
Udal batzuek gehiago eskatu dituzten arren, orain arte 1.040 kartel bidali dira 251 udaletara.
Hau izan da banaketa:
2. taula: udaletara bidalitako kartelak/dekalogoak, kirol-instalazioetan bana ditzaten
Lurraldea Udalerriak Bidalitako poster/dekalogoak
Araba 50 + Gasteiz 50*4 + 16
Kiroleko indarkeriaren aurkako Kirolalde Euskal batzordearen 2010eko jarduera-memoria
KirolaldeKirolaldeKirolaldeKirolalde
18
Bizkaia 111 + Bilbao 111*4 + 16
Gipuzkoa 87+ Donostia 87*4 + 16
GuztiraGuztiraGuztiraGuztira 251251251251 1040104010401040
Iturria: Kirolaldek berak 2010ean prestatutako datuak.
Ekintzaren jarraipena egiten ari gara egun. Jarraipen hori egiteko, check list bat egin da, eta
telefono bidezko elkarrizketak egiten ari zaizkie udal-arduradunei, informazioa bildu eta
ekintzaren Balorazio Txostena egiteko.
1.3- Kirolean indarkeria prebenitzeko eta heziketarako programa: 2.
ekintzaren (elur-bola) jarraipena eta ebaluazioa 2009-2010 ikasturtean
Bizkaiko kirol-klubetan
Kiroleko indarkeria prebenitzeko eta hezkuntzarako programa bat abiatu zen 2009an. Eskola-
kiroleko eta oinarrizko kiroleko entrenatzaileak izan ziren programaren xede, eta “elurelurelurelur----bolarenbolarenbolarenbolaren”
metodologia erabili zen. Programaren aplikazioa eta ebaluazioa 2010. urteko udaberrian amaitu
ziren.
Memoria de Actividades de Kirolalde Comité Vasco contra la violencia en el deporte 2010
19
Kirolalderen 2009ko jarduera-memorian adierazten den moduan, ekintza horri buruzko
dokumentazioa bidali zitzaien ekintzan sartzen diren kiroletako Bizkaiko federazioei. Zehazki,
egingo ziren jarduerak azaltzeko eskutitz bat bidali zitzaien, bai eta diptiko bat ere, Kirolalde zer
den azaltzeko. Eskutitz horretan, halaber, ekintza burutzeko laguntza eskatzen zitzaien.
Ekintza horren helburua zen parte hartuko zuten klubak aukeratzea, federazioek zubi-lana egin
zezaten Kirolalderen eta klub edo kirol-eskolen artean.
Gerora, 2009ko apirileko azken astean, Bizkaiko futbol, saskibaloi, eskubaloi, pilota eta
txirrindularitzako federazioekin jarri ginen harremanetan, haiekin bilera bat hitzartu eta ekintza
honen edukia zehaztasunez azaltzeko eta haiek eman beharreko laguntzaren nondik norakoak
zehazteko. Ekintzan parte hartzeko konpromisoa hartu zuten federazioek, aldez aurretik
hautatuz ekintzan parte hartzeko egokiak izan zitezkeen kirol-alorreko klub eta/edo eskolak eta
haiekin harremanetan jarriz.
Lehen bilera bat egin zen klubekin ekintzaren edukia azaltzeko eta haren norainokoa
zehazteko, eta aurretiazko fitxa bat bete zen talde-kopurua, kirolak, partaideak eta beste
alderdi batzuk kuantifikatzeko, eta, modu orokor batean, ekintza bakoitzaren zenbakiak
adierazteko eta ekintza aurrera eramateko adina material genuela egiztatzeko.
Horiek horrela, uztailaren amaieran, 11 ikastetxe eta kluben atxikipena eta lankidetza eskuratu
genituen, eta, guztira, 95 talde dakartzate ekimenera, lehen adierazi ditugun kiroletan: futbola,
saskibaloia, eskubaloia, txirrindularitza eta pilota. Batzordeak 11 entrenatzaile koordinatzaileren
Kiroleko indarkeriaren aurkako Kirolalde Euskal batzordearen 2010eko jarduera-memoria
KirolaldeKirolaldeKirolaldeKirolalde
20
laguntza du (bat ikastetxe bakoitzeko) eta laguntza-eragileak dira 130 entrenatzaile. Ekintzan,
guztira, 1. 320 kirolari gaztek eta beren familiek parte hartzen dute, hau da, 2. 600 guraso
inguru.
Ekintza abian jartzeko modua zehaztu eta planifikatu zen klubekin 2009ko udazkenean, eta
koordinatzaileentzat prestatutako gidaliburuak, entrenatzaile eragileentzat prestatutakoak eta
familientzat prestatutakoa banatu zitzaien.
Horrekin batera, entrega hori baliatuta, Kiroleko indarkeriaren aurkako Kirolalde Euskal
Batzordearen izaera eta lana azaltzeko materialak entregatu ziren, hala nola, karpetak eta
diptikoak, ekintzan parte hartzen duten klub/ikastetxeek haiek erabiltzeko aukera izan dezaten
ekintza inplementatzeko prozesuan, egoki irizten dioten moduan.
Klub eta ikastetxeekin bilerak egin ondoren, ekintzan parte hartuko zuten pertsona kopuru
osoaren zerrenda bat egiteko aukera izan genuen, eta hura baliatu genuen klub/ikastetxe
bakoitzera zenbat material bidali behar genuen zehazteko.
Memoria de Actividades de Kirolalde Comité Vasco contra la violencia en el deporte 2010
21
3. taula: Bigarren ekintzan (elur-bola) parte hartu duten klub eta pertsonak
KirolaKirolaKirolaKirola KlubaKlubaKlubaKluba TaldeTaldeTaldeTalde----kop.kop.kop.kop. KoordinatzaileaKoordinatzaileaKoordinatzaileaKoordinatzailea
kkkk
Entrenatzaile Entrenatzaile Entrenatzaile Entrenatzaile
eragileakeragileakeragileakeragileak
KirolariakKirolariakKirolariakKirolariak
Futbola Lauro Ikastola 19 1 19 263
Futbola UD La Merced 8 1 16 145
Futbola Askartza Claret 11 1 22 186
Futbola Colegio Vizcaya 10 1 10 148
Futbola Elorrio Kirol Taldea 6 0 6 85
Eskubaloia Loyola Indautxu 5 1 10 62
Eskubaloia Elorrio Kirol Taldea 1 0 2 11
Eskubaloia Urdaibai ET 11 1 11 142
Saskibaloia Colegio Vizcaya 8 0 10 96
Saskibaloia Elorrio Kirol Taldea 3 1 6 42
Pilota Durangoko Pilota Eskola 6 1 1 88
Kiroleko indarkeriaren aurkako Kirolalde Euskal batzordearen 2010eko jarduera-memoria
KirolaldeKirolaldeKirolaldeKirolalde
22
Txirrindularitza Elorrioko Txirrindulari Elkartea 7 1 4 32
GUZTIRAGUZTIRAGUZTIRAGUZTIRA 95959595 9999 117117117117 1300130013001300
Iturria: Kirolaldek berak 2010ean prestatutako datuak.
Bigarren bilera egin ondorengo kuantifikazio horri erreparatuta, klub/ikastetxe bakoitzera
bidaliko zen materiala esleitu zen: kirolarientzako kamisetak, polo tipoko kamisetak
entrenatzaileentzat (koordinatzaileak zein entrenatzaile eragileentzat), biserak, txapak, pinak,
orriak markatzekoak eta pegatinak, guztiak ere Kiroleko indarkeriaren aurkako Kirolalde Euskal
Batzordearen irudia eta marka daramatzatenak.
Material horiek mezularitza-zerbitzu bati entregatu zitzaizkion 2009ko azaroan, klub eta
ikastetxeen artean bana zitzan, eta ondorengo egunetan egiaztatu zen klubek material hori jaso
zuten ala ez eta material hori behar bezala banatu zen ala ez.
Urte-garai horretan, eskola-kiroleko lehiaketak eten egiten zirenez Gabonetan urtarrilaren 11ko
astera arte, hitzartu zen horixe bera egingo zela aurreikusitako ekintzekin, eta berriro abiaraziko
zirela lehiaketak 2010ean hasten zirenean.
Urtarrilean, Askartza Claret eta U.D. La Merced kluben ekimenez, artikulu bat argitaratu zen
2010eko urtarrilaren 26an Cantera Deportiva egunkarian, klub horietan ekintza-plan honen
baitan egiten diren ekintzak bistarazteko.
Memoria de Actividades de Kirolalde Comité Vasco contra la violencia en el deporte 2010
23
Ekintzak kirol-klubetan abiaraztearekin batera, ekintza horien jarraipena egin zen, hura behar
bezala egin den baloratzeko eta hura egiten dutenek ekintzari buruz egiten duten balorazioa
hautemateko. Telefono bidezko elkarrizketak egin ziren otsailean kluben arduradunekin, eta
jardun-ildo behar bete zen apirilean eta maiatzean.
Apirilean kontrol bat egin zen 4 ikastetxetan; hala, 5 kirol-ekitalditara joan ginen aldez aurretik
abisurik eman gabe. Kontrol horretan ikusi genuen 30 eta 80 ikusle bitartean zeudela kirol-
ekitaldi horietan, eta promoziorako materiala (dekalogoak, pinak, kamisetak, etab.) erabiltzen
ziren aztertu genuen. Azken azterketa horretan ikusi genuen 2 kamiseta, txapel bat eta
dekalogo bat erabili zirela.
Ekintzaren ebaluazioa egin zen maiatzean, metodologia hauek erabiliz:
• Koordinatzaileekin elkarrizketa pertsonalak egin ziren klub eta ikastetxeetan.
• Landu eta ustiatu egin ziren ebaluazio-inkestetako datuak. Inkesta horiek
koordinatzaileei, entrenatzaile eragile eta familiei emandako materialekin batera banatu
ziren.
Kiroleko indarkeriaren aurkako Kirolalde Euskal batzordearen 2010eko jarduera-memoria
KirolaldeKirolaldeKirolaldeKirolalde
24
•
Kirolariak behatzeko fitxak baliatu ziren. Familiei zuzendutako “behaketa ekintzen”
baitako fitxak dira (150 fitxa bete ziren- emandako fitxen %25 gutxi gorabehera).
• Zaleak behatzeko fitxak erabili ziren. Familiei zuzendutako “behaketa ekintzen” baitako
fitxak dira (140 fitxa bete ziren- emandako fitxen %25 gutxi gorabehera).
Ekintzen azterketa entrenatzaile koordinatzaileek emandako iritzien bidezEkintzen azterketa entrenatzaile koordinatzaileek emandako iritzien bidezEkintzen azterketa entrenatzaile koordinatzaileek emandako iritzien bidezEkintzen azterketa entrenatzaile koordinatzaileek emandako iritzien bidez
Entrenatzaile koordinatzaileei eskatu zitzaien inkesta bat betetzeko beren klubetan abiatutako
ekintza baloratzeko, eta harekiko poztasun-mailaren berri jakiteko. Bidalitako 9 inkestetatik 6
jaso dira beteta, eta emaitza hauek adierazten dituzte:
Memoria de Actividades de Kirolalde Comité Vasco contra la violencia en el deporte 2010
25
Iturria: Kirolaldek berak 2010ean prestatutako datuak.
Ekintzan parte hartu duten entrenatzaile koordinatzaile gehienak (%66) futboletik datoz, eta
gainerakoak berdin banatzen dira (%16,7) eskubaloiaren eta pilotaren artea. Aurreko irudian
ikus daitekeen moduan, ekintzak oso ongiko balorazioa jaso zuen (7 puntu 10etik). Nota onena
jaso zuten alderdiak jasotako informazioa eta materialak izan ziren, eta nota kaxkarrena jaso
zuena parte hartzaileen inplikazioa izan zen, zehazki, kirolariena eta familiena.
Kiroleko indarkeriaren aurkako Kirolalde Euskal batzordearen 2010eko jarduera-memoria
KirolaldeKirolaldeKirolaldeKirolalde
26
Ekintza amaitu ondoren, 9 elkarrizketa egin ziren ekintzan parte hartu zuten entrenatzaile
koordinatzaileekin, eta programaren barne- zein kanpo-ebaluazioa egin zen.
Emaitza hauek eman zituen ebaluazio-jardun horrek: ■
PROGRAMAREN BARNE-EBALUAZIOA:
- Zenbait kasutan, eguneroko lanak gaina hartu die.
- Zenbait kasutan, ez dute asmatu ekintza behar bezala koordinatzen.
- Familiek oso inplikazio eskasa izan dute.
- Entrenatzaile eragileen “oso gainean” egon behar izan dute programazioa bete
zezaten.
- Material eta laguntza nahikoa izan dute, beraz, hori ez da arazo izan ekintzak
inplementatzeko.
• PROGRAMAREN KANPO-BALORAZIOA:
- Antolaketa-eskumenak bere gain badaude ere, Bizkaiko Foru Aldundiak ez du
parte hartu ekintza honetan, eta hori harrigarria eta oso txarra da.
- Era berean, uste dute harrigarria eta oso txarra dela, ekintza egiten duen entitatea den aldetik, Kirolaldeko inor ez jarri izana kontaktuan Bizkaiko Foru Aldundiarekin prozesu osoan zehar.
Memoria de Actividades de Kirolalde Comité Vasco contra la violencia en el deporte 2010
2 7
Ekintza honetan “klub problematikoek" parte hartu behar lukete;
hau da, uste dute federazioek "jokabide onak" dituzten klubak
hautatu dituztela.
Kirolariei material gehiegi eman zaie, baina haiek harrera ona
egin diete material horiei.
Entrenatzaile eragileen (EE) ebaluaziEntrenatzaile eragileen (EE) ebaluaziEntrenatzaile eragileen (EE) ebaluaziEntrenatzaile eragileen (EE) ebaluazioaoaoaoa
Ekintza abiatzean entregatu zen materialaren artea inkesta bat zegoen
entrenatzaile eragileei zuzendua, eta bertan eskatzen zitzaien ekintzaren
balorazioa egiteko.
Guztira, 29 inkesta jaso ziren beteta. Horien %55,2 futboleko entrenatzaileek
betetakoak ziren, %24,15 saskibaloikoek, %17,2 eskubaloikoek eta gainerakoak
pilotakoek.
Memoria de Actividades de Kirolalde Comité Vasco contra la violencia en el deporte 2010
6. irudia: Entrenatzaile eragileen (EE) ebaluazioa. Batez besteko emaitzak Iturria: Kirolaldek berak 2010ean prestatutako datuak.
Ikus daitekeenez, ekintzari ematen zaion balorazio orokorra oso ona da, 10etik 9,1era iristen
baita; ekintza osoaz gain, oso balorazio ona jaso dute eragile guztien inplikazioak: kirolarienak
(9,1), familienak (8,7), klub edo ikastetxearenak (9), eta entrenatzaile eragilearenak berarenak
(9,1).
Memoria de Actividades de Kirolalde Comité Vasco contra la violencia en el deporte 2010
2 9
Bitxia da, balorazio ona jasotzen duen arren (7,3), zuzendaritzarekiko harremanek jaso dutela
balorazio apalena.
Inkestatik ateratzen diren balorazio kuantitatiboez gain, jarraian adieraziko ditugu entrenatzaile
eragileek egin dituzten ekarpenak inkestako oharren atalean:
• Kirolarien adinaren arabera prestatzea ekintzak.
• Bilera bat egitea hasieran familia, entrenatzaile eta kirolariekin, Kirolaldeko pertsona
baten gidaritzapean (eman zen aukera hori ekintza inplementatzen hastean).
• Kirolaren arabera diseinatzea ekintzak.
Parte hartu duten familien balorazioaParte hartu duten familien balorazioaParte hartu duten familien balorazioaParte hartu duten familien balorazioa
Ekintzan parte hartzen duten familiei emandako materialaren artean inkesta bat entregatu zen,
beren iritzia eman eta egindakoa balora zezaten. Azterlanean parte hartu zuten familietatik (98
inkesta jaso ziren), %62,2 futbolaren esparrutik dator, % 16,3 eskubaloitik, %16,3 pilotatik eta
%5,1 saskibaloitik.
Memoria de Actividades de Kirolalde Comité Vasco contra la violencia en el deporte 2010
3 0
0,0 1,0 2,0 3,0 4,0 5,0 6,0 7,0 8,0 9,0
Iturria: Kirolaldek berak 2010ean prestatutako datuak.
Irudian ikus daitekeen moduan, balorazio onena entrenatzaile eragileekiko harremanak izan
dira (8,2), eta okerrena, berriz, egindako bilerak (6,4).
Inportantea iruditzen zaigu familiek egindako ekarpenak nabarmentzea, ekintza bera hobetzeko
eta eskola-eremuko indarkeria prebenitzeko eta murrizteko landu daitezkeen jarduera-jomugak
hautemateko. Hauek dira familiek egindako ohar nabarmenenak:
Gráfico 7: Valoración de la Acción 2 por parte de las familias participantes
1 ....................................................... Valoración global __________________________________ | 7,3
Grado de implicación de familias
Grado de implicación personal
Valoración de las acciones realizadas por las familias
Relaciones con las PEAs Estructura
organizativa Necesidad de la acción Reuniones
mantenidas Materiales recibidos Información
recibida acerca de la acción
Memoria de Actividades de Kirolalde Comité Vasco contra la violencia en el deporte 2010
3 1
• Informazio gehiago ematea familiei, oro har, ekintza-planari buruz (arrazoiak, etab.).
• Erakunde publikoak eta kirol arlokoak inplikazio handiagoa izatea ekintza hauetan, bai
foru-aldundiak, kirol-federazioak, klubak, etab.
• Familiek gehiago animatzea kirolariak partiduetan.
• Familiei berariaz, propio, esanbidez adieraztea ez dutela hitzezko erasorik egin behar
kirola jokoan den bitartean.
• Arbitroen prestakuntza hobetzea.
• Kirol-klubei ematen zaien laguntza ekonomikoa handitzea entrenatzaileen prestakuntza
hobetzeko, instalazioak egokitzeko, etab.
• Kirol-jarduna sustatzea balioetan hezteko eta lehia-alderdia ezabatzeko, batik bat
kirolariak oso gazteak direnean.
• Horrelako ekintzen jarraipena ziurtatzea, urte anitzeko planak sortu eta finantzatuz.
• Informazio-hitzaldiak ematea adituen eskutik.
Ekintzan parte hartu duten kolektiboek (koordinatzaileek, entrenatzaileek eta familiek) egindako
balorazioak konparatzen baditugu, datu hauek ateratzen dira:
Memoria de Actividades de Kirolalde Comité Vasco contra la violencia en el deporte 2010
3 2
Valoración Grado de Grado de Necesidad Materiales Inlormación
Global implicación implicación de la acción recibidos recibida personal de las acerca de la
familias acción
Iturria: Kirolaldek berak 2010ean prestatutako datuak.
Oro har, entrenatzaileak dira ekintzari buruzko baloraziorik onena egiten dutenak, bai
orokorrean, bai dimentsio bakoitzean. Nabarmentzekoa da norberaren inplikazioaren baitako
pertzepzioaz dauden diferentziak, baita ekintza zehatzaren premiari buruzkoak eta familien
inplikazioaren balorazioan adierazten dituztenak ere. Hori, neurri batean, normala da, aintzat
hartzen badugu beraiek direla denbora gehien ematen dutenak gainerako eragileekin, hau da,
koordinatzaile, familia eta kirolariekin.
Baina, gure ustez, ekintzaren indarguneetako bat da gai izan dela kolektibo zail baten
inplikazioa lortzeko, hau da, familien inplikazioa lortzeko prebentzioaren hedapenerako
programa honetan parte har dezaten. Horiek horrela, familiek egindako oharretatik ateratzen
dira ekintza honetako konklusio interesgarrienak. Familiei, parte hartzeko eta ekintza
baloratzeko eskatzen zitzaien, baina baita bereziki begiratzeko eta idazteko denboraldiko
partidu batean ikusitako gauzak.
Gráfico 8: Comparativa de diferentes aspectos evaluados por PEC, PEA y Familias (notas medias)
Memoria de Actividades de Kirolalde Comité Vasco contra la violencia en el deporte 2010
3 3
Kirol-ekitaldiko kirolarien eta hura ikustera joandako zaletuen jokabideei buruzko
informazioa jasotzeko eskatu zitzaien.
Hauek izan ziren eskakizun horren emaitzak:behaketa-fitxa horietan oinarrituta, jarduera-proposamen hauek atera ziren:
Memoria de Actividades de Kirolalde Comité Vasco contra la violencia en el deporte 2010
3 4
9. irudia: Kirolarien jokabideak aztertu ondorengo emaitzak (behaketa-fitxan emandako baiezko %),
familiek betetako 140 fitxei dagozkienak
• Entrenatzaileek beren kirolariekiko eta aurkariekiko izan behar duten errespetua
sustatzea.
• Taldeen elkarrekiko errespetua sustatzea.
• Kirol-jarduna sustatzea, balioetan hezteko eta lehia-alderdia ezabatzeko eskola-
kirolean.
• Eskola-kirola zuzenduko duten arbitroak federatuak izango direla bermatzea.
• Partida hasieran eta amaieran talde arteko agurra derrigorrezkoa izango dela arautzea.
• Familiekin sentsibilizazio-lana egitea beren seme-alabak errespeta ditzaten kirola
egiten ari diren bitartean.
• Sentsibilizazio lana egitea familiekin kirolariak errespeta ditzaten.
• Arbitroen prestakuntza hobetzea.
• Eragile guztiek arbitroaren figurari errespetu handiagoa izan diezaioten sustatzea.
• Arauz ezarri ahal izatea eskola-kirolean parte hartzen duten kirolari guztien artean
banatu behar dela joko-denbora, ekitatez.
• .Sarrera debekatzea familiei eskola-kiroleko partiduetan.
10. irudia: Zaletuen jokabideak aztertu ondorengo emaitzak (behaketa-fitxan emandako baiezko %),
familiek betetako 150 fitxei dagozkienak
Memoria de Actividades de Kirolalde Comité Vasco contra la violencia en el deporte 2010
3 5
KIROL-EKITALDIAK IKUSTERA JOATEN DIREN PERTSONEKIKO JARDUERA-
PROPOSAMEN KONKRETUAK:
• Eragile guztiek arbitroaren figurari errespetu handiagoa izan diezaioten sustatzea.
• Sentsibilizazio lana egitea familiekin kirolariak errespeta ditzaten.
• Familiekin sentsibilizazio-lana egitea beraien artean gehiago errespeta daitezen.
• Sarrera debekatzea familiei eskola-kiroleko partiduetan.
• Lehiarako grina desagerraraztea eskola-kirolean.
• Arauz bermatzea entrenatzaileek zorrotz jokatuko dutela kirolariek hitzez zein
ekintzez egindako indarkeria-ekintzekiko.
• Eskola-kirola zuzenduko duten arbitroak federatuak izango direla bermatzea.
• Behar adinako elementuak ematea arbitroei hitzezko indarkeria eta indarkeria
fisikoaren debekua ezarrarazteko.
• Zaletuak gehiago inplikatzea beren taldea animatzen, aurkaria kritikatu beharrean.
• Taldeen elkarrekiko errespetua sustatzea.
EKINTZA EGIN ONDOREN ATERA DIREN HOBEKUNTZA-PROPOSAMEN
OROKORRAK: • Lidergoari buruzkoak
• Foru-aldundiek parte hartze handiagoa izan behar dute ekintza-planetan.
• Era berean, Kirolaldek eta Eusko Jaurlaritzak presentzia handiagoa izan
behar dute eskola-kirolean.
Memoria de Actividades de Kirolalde Comité Vasco contra la violencia en el deporte 2010
3 6
• EAEn erreferentziazkoak diren klubak eta/edo kirolariak publikoki azaldu
beharko lukete honen alde. • Planaren diseinuari buruzko proposamenak
• Helburuek argiak eta ebaluagarriak izan behar dute. (Helburu komunak, baina
ekintza banakatuak kategoria eta kirolaren arabera)
• Ekintza-plana betetzen den ala ez kontrolatzeko aukera izan behar da.
• Benjamin eta alebin kategorietan ardaztua
• Federazio eta kluben ordezkariak
• Arbitroek parte hartzea ekintza diseinatu eta inplementatzen
• Entrenatzaileen prestakuntza-planak
• Indarkeria-ekintzaren definizio argia adostea
• Planaren inplementazioari buruzko proposamenak
• Kontrol-mekanismoak indartzea
• Kirolaldek zuzenean behatzea jokabideak
• Ekintza interaktiboak eta dinamikoak erabiltzea (egoera errealei aurre egitea
haiek aztertzeko).
• Klub eta kolektiboekin adostutako ekintzak aurrera eramatea, jarduera jarduera jarduera jarduera
mediatikoagoen bidez, adituekin mintegiak eginezmediatikoagoen bidez, adituekin mintegiak eginezmediatikoagoen bidez, adituekin mintegiak eginezmediatikoagoen bidez, adituekin mintegiak eginez, erreferentziako kirolariak , erreferentziako kirolariak , erreferentziako kirolariak , erreferentziako kirolariak
klubetara eramanez, eta antzeko jarduerak eginezklubetara eramanez, eta antzeko jarduerak eginezklubetara eramanez, eta antzeko jarduerak eginezklubetara eramanez, eta antzeko jarduerak eginez, gizarte guztiak jakin dezan
ekintza martxan dagoela, eta kiroleko indarkeriaren aurka egiten denaz jabe
daitezen.
Memoria de Actividades de Kirolalde Comité Vasco contra la violencia en el deporte 2010
3 7
1.4- Txostenak eta dokumentazioa
Helburu hau lortu nahi dugu epigrafe honetan:
• Memoria bat egitea, hauek jasotzeko: 2010ean egin diren lanak, Euskal Autonomia
Erkidegoan egin diren kirol-ekitaldiei buruzko datuak, eman diren indarkeriazko
gertakariak, eta jarri ziren zehapenak.
Helburu horrekin lotuta, adieraztekoa da Batzordearen 2007-09 Jarduera Planean jasotzen
den ekintza hau:
• Elaborar un informe anual que dé cuenta y difunda los datos sobre violencia en el
deporte vasco (informazio-areako 3.5 ekintza; G1.13 lehentasuna)
Txosten hau, 2010eko Memoriaren proposamena, ekintza horren gauzapena da.
Memoria de Actividades de Kirolalde Comité Vasco contra la violencia en el deporte 2010
3 8
2.- Euskal kiroleko ekitaldiei eta indarkeria-ekintzei buruzko datuak
Memoria de Actividades de Kirolalde Comité Vasco contra la violencia en el deporte 2010
3 9
2.1.- Kirol federatuen datu-basea
Hemen erakusten diren taula eta irudietako datuek Euskal Autonomia Erkidegoan futbol,
saskibaloi, eskubaloi, errugbi eta waterpoloko kirol-jardunetan 2009/2010 denboraldian
zehar egin diren kirol-ekitaldiei eta horietan gertatu diren indarkeria-ekintzei buruzko
informazioa ematen dute. Kirol-ekitaldi horiek probintzia barrukoak edo erkidego-mailakoak
izan daitezke. Futbol, saskibaloi eta eskubaloi, errugbi eta waterpoloko EAEko, Arabako,
Bizkaiko eta Gipuzkoako federazioek emandako datuak dira (kirol federatukoak, beraz), eta
horietan adierazten dira indarkeria-ekintzak, kirol-kategoria bakoitzean eskudun diren
lehiaketa-batzordeek zehatutakoak. Datuak lortzeko, kasu batzuetan, federazioetako web-
orrietara jo dugu, eta beste kasu batzuetan, federazioek beraiek eman dizkigute datuak.
Ildo horretatik argi utzi nahi da hau dela indarkeria-ekintzaren definizioa: “Egitez edo ez-
egitez adierazitako jokabide bat da, kirolarien eta kirol-eremuan dauden pertsonen
askatasunak eta eskubideak erasotzen, jazartzen edo mugatzen dituena, edota askatasun
eta eskubide horiek erasotzera, jazartzera edo mugatzera bultzatzen duena”.
Hiru indarkeria-mota soilik adierazten dira:
1. Hitzezko indarkeria: horrela izendatuko ditugu indarkeria-ekintza xenofoboak,
generokoak eta pertsonen duintasunaren aurka egiten dutenak.
2. Indarkeria fisikoa: eraso fisikoak dira, kirol-jokoaren dinamikarekin zerikusirik ez
dutenak.
3. Beste indarkeria-ekintza batzuk: aurreko bi puntuetan sartzen ez diren gertakariak,
baldin eta hitzez edo ekintzez indarkeria-motaren bat erabiltzera bultzatzen bada
edo alderen batek botere-abusua baliatzen badu.
Memoria de Actividades de Kirolalde Comité Vasco contra la violencia en el deporte 2010
4 0
Eskura ditugu 2010. urteko lehen seihileko datu espezifikoak, baina 2010 denboraldi osoko
datuak aztertzea erabaki dugu, bai hiruhilekoka, bai orotara, interesgarria iruditzen
baitzaigu indarkeria-ekintzen bilakaera aztertzea denboraldian zehar; izan ere, bilakaera
hori nabarmentzekoa dela uste dugu.
4. taula: kirol federatuan aztertu diren partiduak eta horietan gertatutako indarkeria-ekintzak
Aztertutako partiduakAztertutako partiduakAztertutako partiduakAztertutako partiduak Jaso diren indarkeriJaso diren indarkeriJaso diren indarkeriJaso diren indarkeriaaaa----ekintzen kopuruaekintzen kopuruaekintzen kopuruaekintzen kopurua
2009ko 4. hiruhilekoa 12.567 984
2010eko 1. hiruhilekoa 12.607 1.167
2010eko 2. hiruhilekoa 5.563 630
GUZTIRAGUZTIRAGUZTIRAGUZTIRA 30.73730.73730.73730.737 2.7812.7812.7812.781 Iturria: Kirolaldek berak 2010ean prestatutako datuak.
Denboraldi guztian 30.737 partidu aztertu dira, eta, horietan, indarkeria-ekintzaren bat egin
da 2.781 partidutan. Zenbaki oso handia dirudi, baina kontuan izan behar da partiduen
%9,04an soilik gertatu direla federazioak aitortu eta zigortutako indarkeria-ekintzak. Gure
ustez, aztertutako kasuak, lurralde historikoaren, kirolaren eta kategoriaren arabera
banatuta, datu-base nahiko handia osatzen dutela emaitza adierazgarriak lortzeko.
2009/2010 denboraldiko lehen hiruhilekoan, arbitro-aktek 984 indarkeria-ekintza jaso
dituzte 12.567 partidutan. Horrek esan nahi du indarkeria-ekintzak eman zirela jokatutako
partiduen %7,8: ekintza horien %75,4 hitzezko indarkeria-ekintzak izan ziren, %23,3
indarkeria fisikokoak eta %1,3 bestelako indarkeria-motaren batekoa.
Indarkeria-ekintza gehienak (%94,8) gizonezkoen kategorietan egin dira, eta kategoria
horietako datuak aztertzen baditugu, ikusten da ekintza guztien %58 senior kategorian
gertatu direla, %27 jubenilean, %13 kadetean eta %2 infantil kategorian.
Memoria de Actividades de Kirolalde Comité Vasco contra la violencia en el deporte 2010
4 1
Futbol-partiduetan gertatu dira 2009. urteko azken hiruhilekoan gertatu diren indarkeria-
ekintza guztien %84,8.
11. irudia: indakeria-ekintza bat gertatzeko probabilitatea kiroletan
11,11,11,11,4444
11,11,11,11,5555
10,310,310,310,3
4,24,24,24,2
1,9 11,9 11,9 11,9 1
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1111
FutbolaFutbolaFutbolaFutbola SaskibaloiaSaskibaloiaSaskibaloiaSaskibaloia EskubaloiaEskubaloiaEskubaloiaEskubaloia ErrugbiaErrugbiaErrugbiaErrugbia WaterpoloaWaterpoloaWaterpoloaWaterpoloa
Iturria: Kirolaldek berak 2010ean prestatutako datuak.
• Oro har, esan dezakegu indarkeria-ekintza ematen direla gizonezkoen partiduen
%9,5etan eta emakumezkoek jokatutako partiduen %1,8an.
• Bizkaian gertatzen dira indarkeria-ekintza gehien (jokatutako partiduen %10ean),
eta, haren atzetik, Araban (%7,3) eta Gipuzkoan (%5,3).
• Kategoriak aztertzean, ikusten da indarkeria-ekintza gehienak goiko kategorietan
ematen direla. Senior kategorian, indarkeria-ekintzak ematen dira partiduen
%9,9an; jubenil kategorian, partiduen %10,1ean, kadeteen kategorian, %4,6; eta
infantil kategorian, berriz, %1,3an.
2010eko 1. hiruhilekoa:2010eko 1. hiruhilekoa:2010eko 1. hiruhilekoa:2010eko 1. hiruhilekoa:
Memoria de Actividades de Kirolalde Comité Vasco contra la violencia en el deporte 2010
4 2
2009/2010 denboraldiko bigarren hiruhilekoan, hau da, 2010. urteko lehen hiruhilekoan,
1.167 indarkeria-ekintza jaso dira jokatutako 12.607 partiduen arbitro-aktetan.
2009/2010 denboraldiko bigarren hiruhilekoan (2010eko 1.ean), indarkeria-ekintzak eman
ziren jokatutako partiduen %9,3an. Ekintza horien %84,7 hitzezko indarkeria-ekintzak izan
ziren, %12,3 indarkeria fisikokoak eta %3 bestelako indarkeria-motaren batekoa.
Indarkeria-ekintzen %94 gizonezkoen kategoriaren batean eman zen. Oro har, esan
dezakegu senior kategorian eman zirela indarkeria-ekintzen %55,5; jubenil kategorian
ekintzen %27,7, kadeteen kategorian %14,1 eta infantil kategorian %2,7.
Futbol-partiduetan gertatu ziren indarkeria-ekintzen %85.8, baina hori normala da kirol
horretan egiten baitira partidu gehien.
12. irudia: indakeria-ekintza bat gertatzeko probabilitatea kiroletan:
FutbolaFutbolaFutbolaFutbola SaskibaloiaSaskibaloiaSaskibaloiaSaskibaloia EskubaloiaEskubaloiaEskubaloiaEskubaloia ErrugbiaErrugbiaErrugbiaErrugbia WaterWaterWaterWaterpoloapoloapoloapoloa
Iturria: Kirolaldek berak 2010ean prestatutako datuak.
Memoria de Actividades de Kirolalde Comité Vasco contra la violencia en el deporte 2010
4 3
Kiroletako gizonezkoen kategorietan ematen dira indarkeria-ekintza gehien; izan ere,
halako ekintzak egiten dira gizonezkoen partiduen %11,2an eta emakumezkoen partiduen
%2,4an.
Bizkaia da berriro ere indarkeria-ekintza gehien izan dituen lurraldea (partiduen %11,5ean),
haren atzetik Araba (partiduen %9,5ean), eta, azkenik, Gipuzkoa (partiduen %6,6an).
Denboraldiko lehen zatian gertatzen zen moduan, goiko kategorietan izan dira indarkeria-
ekintza gehien; izan ere, senior kategorian eman ziren indarkeria-ekintzen %12; jubenil
kategorian ekintzen %11,9, kadeteen kategorian %5,5 eta infantil kategorian %2.
2010eko 2. hiruhilekoa:2010eko 2. hiruhilekoa:2010eko 2. hiruhilekoa:2010eko 2. hiruhilekoa:
Denboraldiko azken hiruhileko honetan 5.563 partidutako arbitro-aktak aztertu dira, eta
horietan ageri dira zigortutako indarkeria-ekintzak gertatu eta zigortu direla 630 partidutan.
2009/2010 denboraldiko azken hiruhilekoan, indarkeria-ekintzak eman ziren jokatutako
partiduen %11,3an. Ekintza horien %86,5 hitzezko indarkeria-ekintzak izan ziren, %11,1
indarkeria fisikokoak eta %2,4 bestelako indarkeria-motaren batekoa.
Aurreko faseetan gertatu den moduan, ia dena, %96, gizonezkoen kategorian eman dira.
Indarkeria-ekintzen %56,3 senior kategorietan ematen da, %25,7 jubenil kategorian, %15,7
kadete kategorian eta %2,2 infantil kategorian. Azkenik, ekintzen %87,6 futbolean eman
dira.
Memoria de Actividades de Kirolalde Comité Vasco contra la violencia en el deporte 2010
4 4
13. irudia: indakeria-ekintza bat gertatzeko probabilitatea kiroletan:
15,1 15,1 15,1 15,1 1111 4 14 14 14 1
14,114,114,114,1
5,55,55,55,5 3 2 l3 2 l3 2 l3 2 l ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1
I I
FutbolaFutbolaFutbolaFutbola SaskibaloiaSaskibaloiaSaskibaloiaSaskibaloia EskubaloiaEskubaloiaEskubaloiaEskubaloia ErrugbiaErrugbiaErrugbiaErrugbia WaterpoloaWaterpoloaWaterpoloaWaterpoloa
Iturria: Kirolaldek berak 2010ean prestatutako datuak.
Diferentzia handiak ikusten dira berriro ere generoen artean; izan ere, indarkeria ekintzak
ematen dira gizonezkoen partiduen %13.5ean eta emakumeen partiduen %2,3an soilik.
Bizkaia da, orain ere, indarkeria-ekintzen tasarik handiena duen probintzia (jokatutako
partiduen %13,5ean gertatzen da indarkeria-ekintzaren bat), haren atzetik datoz Gipuzkoa
(%9,9) eta Araba (%9,6).
Kategorien banaketari erreparatuta, senior kategorian indarkeria-ekintzaren bat ematen da
partiduen %14ean, jubenil kategorian, berriz, %15.2an, kadete kategorian %7.8an, eta,
azkenik, infantil kategorian %2an.
Memoria de Actividades de Kirolalde Comité Vasco contra la violencia en el deporte 2010
4 5
Tabla 5: Resumen de la temporada 2009/2010: Total de partidos en los que tiene lugar algún hecho
violento y % que supone cada tipo de violencia con respecto al total de hechos violentos. Fuente: Kirolalde 2010. Elaboración propia
Agian, indarkeria-ekintzen bilakaera hobeto ulertzeko, komeni da batera azaltzea
denboraldi osoko datuak, eta bereziki nabarmentzea denboraldiak aurrera egin ahala eta denboraldiak aurrera egin ahala eta denboraldiak aurrera egin ahala eta denboraldiak aurrera egin ahala eta
ligaligaligaliga----amaiera gerturatzen den heinean, indarkeriaamaiera gerturatzen den heinean, indarkeriaamaiera gerturatzen den heinean, indarkeriaamaiera gerturatzen den heinean, indarkeria----ekintzak ugaritu egiten direla kirolekintzak ugaritu egiten direla kirolekintzak ugaritu egiten direla kirolekintzak ugaritu egiten direla kirol----
ekitaldietan.ekitaldietan.ekitaldietan.ekitaldietan.
4° Trim 2009 1° Trim 2010 2° trim 2010 Total temporada
Total competiciones 7.8 9.3 11.3 9.04
Violencia verbal 75.4 84.7 86.5 81.8
Violencia física 23.3 12.3 1.5 15.9
Otro tipo de violencia 1.3 3 2.4 2.2
Memoria de Actividades de Kirolalde Comité Vasco contra la violencia en el deporte 2010
4 6
Taulan ikus daitekeen moduan, indarkeria-ekintzaren bat izan duten partiduen kopurua igo egin
da denboraldian aurrera egin ahala, eta gero eta handiagoa da hitzezko indarkeriaren erabilera.
Denboraldiaren 1. hiruhilekoan, indarkeria-ekintzen %75,4 ziren hitzezkoak, eta azken
hiruhilekoan, berriz, %86,5 ziren.
14. irudia: indarkeria-ekintzen moten % indarkeria-ekintza guztiekiko, hiruhileka
Indarkeria-mota bakoitza ematen den partiduen ehunekoak aztertzean, ikusten da, oro har, hitzezko indarkeria ematen dela aztertutako partiduen %7,4an (2.275 partidutan, guztira 30.827 izanda) eta indarkeria fisikoa %1,44an (444 partidutan izan dira).
Hiruhilekoetan izan den bilakaerari erreparatzean, ikusten da lehen hiruhilekoan hitzezko indarkeria-ekintzak ematen zirela partiduen %5,8, ehuneko hori %7,8ra igotzen dela bigarrenean eta hirugarrenean, berriz, indarkeria-mota hori partiduen %9,7 eman zela. Indarkeria fisikoak kontrako bidea egin du, lehen hiruhilekoan %1,8 inguru baitzebilen eta hirugarrengoan, berriz, partiduen %0,7an eman baitzen.
Indarkeria-ekintzen goranzko bilakaerak ez du erritmo bera erakusten aztertutako kirol
guztietan, nahiz eta guztietan ikusten den goranzko joera hori. Futbolean eta waterpoloan, joera
hori oso nabarmena da eta ia 5 puntu igotzen da, eta denboraldi hasieratik indarkeria-ekintza
gutxi dituzten kiroletan, berriz, zenbakiak askoz apalagoak dira.
Memoria de Actividades de Kirolalde Comité Vasco contra la violencia en el deporte 2010
4 7
6. taula: 2009/2010 DENBORALDIKO DATUEN LABURPENA: indarkeria-ekintzaren bat izaten duten
partiduen % jokatutako partidu guztiekiko
2009ko 4. hiruhilekoa
2010eko 1. hiruhilekoa
2010eko 2. hiruhilekoa
Denboraldian, guztira
Lehiaketak, guztiraLehiaketak, guztiraLehiaketak, guztiraLehiaketak, guztira 7.87.87.87.8 9.39.39.39.3 11.311.311.311.3 9.049.049.049.04
Futbola 11.4 13.1 15.1 12.8212.8212.8212.82
Saskibaloia 1.9 2.1 3.2 2.172.172.172.17
Eskubaloia 4.2 5.5 5.5 5.035.035.035.03
Waterpoloa 10.3 13.4 14.1 13,02
Errugbia 11.5 -- -- - Iturria: Kirolaldek berak 2010ean prestatutako datuak.
15. irudia: Indarkeriaren bilakaera hiruhilekoka, kirolaren arabera
Fuente: Kirolalde 2010. Elaboración propia
FFFFútboltboltboltbol BalBalBalBaloncestooncestooncestooncesto BalonmanoBalonmanoBalonmanoBalonmano
\A/a t a t a t a t a r
Memoria de Actividades de Kirolalde Comité Vasco contra la violencia en el deporte 2010
4 8
Kategoriei erreparatzen badiegu, berdin esan dezakegu: zenbat eta handiagoa izan kirolarien
adina, orduan eta handiagoa da indarkeria-ekintzaren bat izaten duen partiduen ehunekoa.
Horrez gain, kategoria guztietan handitzen dira nerbioak denboraldiak aurrera egin ahala, eta,
ondorioz, handitu egiten da erregistratu eta zigortutako indarkeria-ekintzak dituzten partiduen
kopurua.
2009/2010 DENBORALDIKO DATUEN LABURPENA: indarkeria-ekintzaren bat izaten duten
partiduen % jokatutako partidu guztiekiko
2009ko 4. hiruhilekoa
2010eko 1. hiruhilekoa
2010eko 2. hiruhilekoa
Lehiaketak, guztira 7.8 9.3 11.3
Seniorra 9.9 12.0 14.0
Jubenila 10.1 11.9 15.2
Kadetea 4.6 5.5 7.8
Infantila 1.3 2.0 2.0
Iturria: Kirolaldek berak 2010ean prestatutako datuak.
Irudian argi ikusten da azaldu dugun gertakaria
16. irudia: indarkeria-ekintzen kopuruaren bilakaera hiruhilekoka, kategoriaren arabera
Memoria de Actividades de Kirolalde Comité Vasco contra la violencia en el deporte 2010
4 9
Iturria: Kirolaldek berak 2010ean prestatutako datuak.
Kirol-federazioek utzitako aktetan erregistratzen diren indarkeria-ekintzen datuek adierazten
digute lurralde historiko guztietan gertatzen dela gauza bera; hau da, lehiaketa-denboraldiaren
amaieran indarkeria-ekintza gehiago izaten dira denboraldi-hasieran baino.
8. taula: 2009/2010 DENBORALDIKO DATUEN LABURPENA: indarkeria-ekintzaren bat izaten duten
partiduen % jokatutako partidu guztiekiko
2009ko 4. hiruhilekoa 2010eko 1. hiruhilekoa
2010eko 2. hiruhilekoa
Denboraldian, guztira
Lehiaketak, guztira 7.8 9.3 11.3 9.0
Araba 7.3 9.5 9.6 8.3
Bizkaia 10.0 11.5 13.5 11.3
Gipuzkoa 5.3 6.6 9.9 4.6
Erkidegokoak 7.1 7.3 8.6 7.5 Iturria: Kirolaldek berak 2010ean prestatutako datuak.
3333°°°° Trim 2009 Trim 2009 Trim 2009 Trim 2009 1111°°°° Trim 2010 2 Trim 2010 2 Trim 2010 2 Trim 2010 2°°°° Trim 2010 Trim 2010 Trim 2010 Trim 2010
Memoria de Actividades de Kirolalde Comité Vasco contra la violencia en el deporte 2010
5 0
Bizkaia da, oro har, indarkeria-ekintzen ehuneko handienak dituen lurraldea, %11,3ko batez
bestekoa izan baitu denboraldian zehar, nahiz eta, esan dugun moduan, denboraldiak aurrera
egin ahala arrisku handiagoa dagoen halakoak gertatzeko.
Erkidego-mailako lehiaketetan txikiagoa izan ohi da indarkeria-ekintzak izaten dituzten partiduen
ehunekoa, baina joera berbera da: denboraldiak aurrera egin ahala, gora egiten du gatazken
kopuruak
Memoria de Actividades de Kirolalde Comité Vasco contra la violencia en el deporte 2010
5 1
Denboraldi osoan aztertu diren datuei erreparatu ondoren, ondorioztatu dezakegu kirol federatuko partiduetan izaten diren indarkeria-ekintzak, oro har, gizonezkoen kategorietan ematen direla (indarkeria-ekintzen %94,5 gizonezkoen partiduetan ematen dira), futbolean
(%12,82), eta, batik bat, hitzezko indarkeria-ekintzak izaten direla. Nabarmentzeko beste alderdi esanguratsu bat da, denboraldiak aurrera egin ahal eta liga-amaiera gerturatzen den neurrian, handitu egiten dela arbitro-aktan jasoak izateko eta zehapen-zigor bat jasotzeko adinako garrantzia duten indarkeria-ekintzen ehunekoa; izan ere, denboraldi hasieran %7,13 izatetik %11,3 izatera igarotzen dira denboraldiko hirugarren hiruhilekoan.
Memoria de Actividades de Kirolalde Comité Vasco contra la violencia en el deporte 2010
5 2
2.2.- Arbitro-akta eskola-kirolean: futbola Azterlan honek erabili duen metodologia da Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako eskola-futboleko aktak jaso eta biltzea, eta, gerora, haiek ematen dizkiguten datuak aztertzea. Astero jaso dira Araba eta Bizkaiko aktak, Bizkaiko Futbol Federaziotik jasota zuzenean, batetik, eta mezularitza-zerbitzu baten bidez, bestetik. Gipuzkoako aktak postaz jaso dira, baina, beste bi lurraldeekin konparatuta kategoria eta talde gutxiago sartzen zirenez azterlanean, hamabostean
behin jaso dira aktak. Materiala bildu eta aktetako informazioa aztertu ondoren, proba pilotua egiteko diseinatu zen datu-basean jaso zen. Datu-base hori osatu eta eguneratu egin da geroztik. Informazio eta datu osagarri horiek 2009. urteko azken hiruhilekoan eta 2010eko lehen seihilekoan egin diren eskola-futboleko arbitro-aktetatik hartu dira. Azterlan honetan, ez da aldez aurretik diseinatutako laginik; izan ere goian adierazitako datetan
eta euskal eskola-kiroleko futbol-partidu guztiak aztertu dira1. Proba pilotuan eta aurreko txostenean gertatu zen moduan, partiduak zuzendu dituzten arbitroek bete dituzte aktak. Bi arrazoi nagusi izan ditugu aukeraketa hori egiteko. Lehen arrazoia ekonomikoa da, gastu oso handia izango bailitzakete pertsona bat bidaltzea partitu bakoitza jokatzen den tokiraino eta jokoak irauten duen denbora guztirako, aktetan jasotzen diren inkestak, ikerlan honi
dagozkionak, betetzeko helburu soil-soilarekin. Bigarren arrazoia da arbitroaren ikuspegia jasotzea lehenetsi dela inkesta-egilearenaren aldean; izan ere, arbitroa joko-eremuan izaten denez, aztertu nahi diren indarkeria-ekintzen hartzailea izaten da zenbaitetan, eta hark eman diezagukeen informazioa, hasiera batean, askoz ere osoagoa izango da.
Informazioa jasotzeko metodoari buruz, adierazi behar da arbitroak beraiek direla aktak beteta
ematen dizkietenak futbol-federazioei; izan ere, partidu bat jokatzen den bakoitzean egin behar
dute hori (ikerlanik izan ala ez). Horrenbestez, informazio hori jasotzea ez dakar kostu edo neke
handiagorik haientzat.
Aztertutako unibertsoari dagokionez, ikerlanaren planteamendua egitean adostu zen EAEn
jokatzen diren eskola-futboleko partidu guztiak aztertuko zirela landa-laneko epealdi osoan.
1 Gerora azaltzen da datuak ikerketan barruan sartzen direla, baldin eta arbitro-aktak jaso badira.
Memoria de Actividades de Kirolalde Comité Vasco contra la violencia en el deporte 2010
5 3
Hala ere, ikerlan honek ez ditu goian adierazitako daten arteko denboran jokatu diren partidu
guztiak ikertzen, ez baitira, jarraian azalduko dugu moduan, jokatzen diren partidu guztietako
aktak jasotzen.
Kasu honetan ere eskura ditugu datu berezituak 2009ko azken hiruhilekorako eta 2010eko
lehenengo seihilekorako, baina, bi urte diferentekoak diren arren, 2009/2010 denboraldiko
azterketa osoa egitea erabaki dugu. Gure ustez, aztertutako akten datu-base osatuago bat
izateak aztertzen den egoeraren ikuspegi fidelago bat izateko aukera emango ditu.
Hori jakinarazi ondoren, adierazi behar da 2009an jaso eta behar bezala betetako 1.515 akta
aztertu zirela, eskola-futbolean jokatu ziren 4.322 partiduetatik (konfer: Kirolalderen 2009ko
Jarduera Memoria); 2010. urteko lehen eta bigarren hiruhilekoetan, berriz, baliozko 4. 098 akta
aztertu ziren, denbora horretan jokatu ziren 8. 677 partiduetatik. Horrenbestez, hiru hiruhileko
horiek osatzen duten denboraldia osorik aztertzen badugu, ikusten dugu datu-basean 5. 613
arbitro-akta daudela jasota, Euskal Autonomia Erkidegoan jokatu diren eskola-futboleko 12. 999
partiduetatik.
9. taula: unibertsoaren (jokatutako partidu9. taula: unibertsoaren (jokatutako partidu9. taula: unibertsoaren (jokatutako partidu9. taula: unibertsoaren (jokatutako partiduen) banaketa orokorra, sexuaren en) banaketa orokorra, sexuaren en) banaketa orokorra, sexuaren en) banaketa orokorra, sexuaren
eta kategoriaren araberaeta kategoriaren araberaeta kategoriaren araberaeta kategoriaren arabera
10.10.10.10. Erregistratutako kirol Erregistratutako kirol Erregistratutako kirol Erregistratutako kirol----ekintzen (hau da, arbitroekintzen (hau da, arbitroekintzen (hau da, arbitroekintzen (hau da, arbitro----akta jasota duten akta jasota duten akta jasota duten akta jasota duten kirolkirolkirolkirol----ekintzen) banaketa orokorra, kategoriaren eta sexuaren araberaekintzen) banaketa orokorra, kategoriaren eta sexuaren araberaekintzen) banaketa orokorra, kategoriaren eta sexuaren araberaekintzen) banaketa orokorra, kategoriaren eta sexuaren arabera
ArabaArabaArabaAraba BizkaiaBizkaiaBizkaiaBizkaia GipuzkoaGipuzkoaGipuzkoaGipuzkoa GUZTIRAGUZTIRAGUZTIRAGUZTIRA GGGG EEEE MxMxMxMx GGGG GGGG EEEE MxMxMxMx GGGG GGGG EEEE GGGG
XXXX GGGG GGGG EEEE MxMxMxMx GGGG
JubenilaJubenilaJubenilaJubenila ---- ---- ---- ---- 12121212 0000 ---- 12121212 ---- ---- ---- ---- 12121212 0000 ---- 12121212
Kadete/jubenilaKadete/jubenilaKadete/jubenilaKadete/jubenila ---- ---- ---- ---- 0000 2222 ---- 2222 ---- ---- ---- ---- 0000 2222 ---- 2222
KadeteaKadeteaKadeteaKadetea 0000 0000 ---- 0000 3333 31313131 ---- 34343434 0000 0000 ---- ---- 3333 31313131 ---- 34343434
InfantilaInfantilaInfantilaInfantila 255255255255 70707070 21212121 346346346346 1240124012401240 137137137137 21212121 1398139813981398 9999 49494949 ---- 58585858 1504150415041504 256256256256 42424242 1802180218021802
AlebinaAlebinaAlebinaAlebina 426426426426 7777 90909090 523523523523 1563156315631563 55555555 39393939 1657165716571657 89898989 1111 ---- 90909090 2078207820782078 63636363 129129129129 2270227022702270
BenjaminaBenjaminaBenjaminaBenjamina 152152152152 0000 96969696 248248248248 1151151151154444 4444 131131131131 1289128912891289 0000 0000 ---- 0000 1306130613061306 4444 227227227227 1537153715371537
GuztiraGuztiraGuztiraGuztira 833833833833 77777777 207207207207 1117111711171117 3972397239723972 229229229229 191191191191 4392439243924392 98989898 50505050 ---- 148148148148 4903490349034903 356356356356 398398398398 5657565756575657
Memoria de Actividades de Kirolalde Comité Vasco contra la violencia en el deporte 2010
5 4
• Gidoiek adierazten dute kategoria horretan ez direla kirol-ekitaldirik egiten Iturria: Kirolaldek berak 2010ean prestatutako datuak.
Joko-eremuan eta joko-eremutik kanpo gertatutako ekintzei buruz arbitro-aktek
biltzen duten informazioa aztertzen da.
Guztira, 12.999 partidu jokatu dira, eta 5.657 partidutako arbitro-aktetako
datuak bildu dira; beraz, jokatutako partiduen %43.5 aztertu dira.
Datuak 3 lurralde historikoetan jaso dira eta kategoria guztietan: benjamina,
alebina, infantila, kadetea eta jubenila.
Aztertutako 5.657 partiduetatik 269tan eman dira indarkeria-ekintzak; hau da,
partidu guztien %4,8an.
Memoria de Actividades de Kirolalde Comité Vasco contra la violencia en el deporte 2010
5 5
18. irudia: indarkeria18. irudia: indarkeria18. irudia: indarkeria18. irudia: indarkeria----ekiekiekiekintzak izan dituzten ntzak izan dituzten ntzak izan dituzten ntzak izan dituzten partiduen ehunekoapartiduen ehunekoapartiduen ehunekoapartiduen ehunekoa
Memoria de Actividades de Kirolalde Comité Vasco contra la violencia en el deporte 2010
5 6
Iturria: Kirolaldek berak 2010ean prestatutako datuak.Iturria: Kirolaldek berak 2010ean prestatutako datuak.Iturria: Kirolaldek berak 2010ean prestatutako datuak.Iturria: Kirolaldek berak 2010ean prestatutako datuak.
Partidu batzuetan, indarkeria-ekintza bat baino gehiago izan dira. Guztira, 635 indarkeria-
ekintza eman dira. Horietatik 362 joko-eremuan gertatu dira, eta 273 joko-eremutik kanpo.
19. irudia: indarkeria-ekintza gertatu den lekua, indarkeria-ekintza kopuru osoarekiko
Iturria: Kirolaldek berak 2010ean prestatutako datuak
Indarkeria-ekintzak izan dira joko-eremuan aztertutako partidu guztien %6,44an. Indarkeria-
ekintzak gertatzen dira joko-eremuan indarkeria-ekintzak izaten diren partiduen %77,6
(indarkeria-ekintzak izan dituzten 269 partiduetatik 209tan): zehazki, partidu horien %40,8an
izan dira indarkeria-ekintzak joko-eremuan, eta %36,8an joko-eremuan eta joko-eremutik
kanpo. Hona hemen indarkeria-moten zenbakiak, indarkeria-ekintzak joko-eremutik kanpo
gertatzen direnean:
Jokatzen diren partidu guztien ehuneko txiki batean izaten dira indarkeria-ekintzak joko-
eremuan bertan (%6,44an), eta, horien artean, hitzezko indarkeria izaten da indarkeria-mota
nabarmenena, baina, neurri batean, harritzekoa da indarkeria-ekintzen %27 indarkeria
fisikoaren mailara iritsi dela (partidu guztien %1,74 dira, 98 partidutan izan baitziren indarkeria
fisikoko ekintzak aztertu ziren 5.613 partiduetatik), eta jokalarien beraien artean ere indarkeriara
bultzatzeko ekintzak nahiko zifra nabarmenetan gertatu dela (guztira, 61 ekintza izan dira
indarkeriara bultzatzekoak).
Indarkeria-ekintzak gertatu dira joko-eremutik kanpo aztertutako partiduen %4.86an. Indarkeria-
ekintzak gertatu dira joko-eremutik kanpo indarkeria-ekintzak izan diren partiduen %59,1ean
(indarkeria-ekintzak izan dituzten 269 partiduetatik 209tan): zehazki, partidu horien %22,3an
□ se dan hechos se dan hechos se dan hechos se dan hechos violentosviolentosviolentosviolentos
□ no se dan hechos no se dan hechos no se dan hechos no se dan hechos violentosviolentosviolentosviolentos
Memoria de Actividades de Kirolalde Comité Vasco contra la violencia en el deporte 2010
5 7
izan dira indarkeria-ekintzak joko-eremutik kanpo, eta %59,1ean joko-eremuan eta joko-
eremutik kanpo. Irudi hau azalduko zaigu indarkeria-ekintzen motak aztertzen baditugu kasu
honetan ere:
Kasu honetan ere, hitzezko indarkeria-ekintzak dira gehien ematen direnak joko-eremutik
kanpo; izan ere, gertatzen diren indarkeria-ekintzen ia %70 dira hitzezkoak. Ehuneko hori
handiagoa da kirolarien artean ematen dena baino. Indarkeriara bultzatzeko ekintzak dira,
hitzezkoen atzetik, bigarren postuan. Hitzezko indarkeriarekin oso lotuta dago indarkeria-mota
hori.
Datuek adierazten dute hitzezko indarkeriazko 191 ekintza soilik hauteman direla aztertutako
5.613 partiduetan; hau da, aztertu diren kirol-ekitaldi guztien %3,4an soilik. Gerta liteke ehuneko
hori egiaz izaten dena baino asko ere txikiagoa izatea, batzuetan normaltzat hartzen baita joko-
eremutik kanpo hitzezko indarkeria-mailaren bat ematea, eta arbitroak beraiek izan baitira
erabaki dutenak ekintza horiek izan diren ala ez eta erregistratzen zituzten ala ez.
Eskola-futbolean erregistratu diren indarkeria-ekintzak aztertuz, ikusten dugu Araban ematen
direla ehuneko apalenak, eta Bizkaia dela ehuneko handienak dituen lurraldea. Dena den, ez
dugu adierazi gabe utzi nahi oso akta gutxi aztertu direla Gipuzkoan, eta, ondorioz, datuak tentu
handiz erabili beharrekoak direla.
□□□□ indarkeriaindarkeriaindarkeriaindarkeria----ekintzen %ekintzen %ekintzen %ekintzen %
□ Violencia verbalViolencia verbalViolencia verbalViolencia verbal
□ Violencia fViolencia fViolencia fViolencia físicasicasicasica
□ Violencia Violencia Violencia Violencia de gde gde gde géneroneroneronero
□ Violencia xenViolencia xenViolencia xenViolencia xenófoba y racistafoba y racistafoba y racistafoba y racista
□ IncitaciIncitaciIncitaciIncitación a la violencian a la violencian a la violencian a la violencia
Memoria de Actividades de Kirolalde Comité Vasco contra la violencia en el deporte 2010
5 8
22. irudia: Aztertutako partidu guztietan izan diren indarkeria-ekintzen ehunekoak lurralde historikoka
ui---------------------------------
ArabaArabaArabaAraba 1 1 1
Bizkaia GipuzkoaBizkaia GipuzkoaBizkaia GipuzkoaBizkaia Gipuzkoa AAAAraba Bizkaia Gipuzkoaraba Bizkaia Gipuzkoaraba Bizkaia Gipuzkoaraba Bizkaia Gipuzkoa
Iturria: Kirolaldek berak 2010ean prestatutako datuak.
Horrez gain, aztertu eta ikusteko modukoak ditugu, lurraldeka, indarkeria-ekintzak izaten diren
lekuak, hau da, non gertatzen dira ekintza horiek, joko-eremuan edo joko-eremutik kanpo,
harmailetan.
1111 1111
GipuzkoaGipuzkoaGipuzkoaGipuzkoa 58,858,858,858,8 41,241,241,241,2
- BizkaiaBizkaiaBizkaiaBizkaia 57,957,957,957,9 42424242
- AlavaAlavaAlavaAlava 49,249,249,249,2 49,849,849,849,8
Gráfico 23: Lugar donde acontecen los hechos volentos (%)
Fuente: Kirolalde 2010. Elaboración propia
□ DentroDentroDentroDentro
□ FueraFueraFueraFuera
100%100%100%100%
Memoria de Actividades de Kirolalde Comité Vasco contra la violencia en el deporte 2010
5 9
2.3 ARBITRO-AKTETAKO ERANSKINA
ERANSKINA ESKOLA-KIROLEKO
ARBITRO-AKTETAN
ANEXO
Fecha: ____¡¡¡¡I I I I Campeonato:________________________ Localidad: __________________
Participantes:______ 1 _____ Vs _________2 _____Categoría: _______Género: M/F * Véanse Aclaraciones en la Pág.. 2
¿Se ha registrada algún Hecho Violento fuera del terreno de juego, tal y corno se entiende desde el Comité Vasco Contra la Violencia en el Deporte?
sírj N o m —► FINFINFINFIN
a) GRADO DE VIOLENCIA VERBAL 0....1....2....3....4
b) GRADO DE VIOLENCIA FÍSICA 0....1....2....3....4
c) GRADO DE VIOLENCIA DEGENERO 0....1....2....3....4
d) GRADO DE VIOLENCIA XENOFOBA Y RACISTA 0....1....2....3....4
e) GRADO DE INCITACIÓN A LA VIOLENCIA 0....1....2....3....4
¿Se ha registrado algún Hecho Violento dentro del terreno de juego, tal y como se entiende desde el Comité Vasco Contra la Violencia en el Deporte?
sí a NO E E E E —►►►► FINFINFINFIN
a) GRADO DE VIOLENCIA VERBAL 0....1....2....3....4
b) GRADO DE VIOLENCIA FÍSICA 0....1....2....3....4
C) GRADO DE VIOLENCIA DE GENERO 0.„.1....2....3....4
d) GRADO DE VIOLENCIA XENOFOBA Y RACISTA 0....1....2....3....4
e) GRADO DE INCITACIÓN A LA VIOLENCIA 0....1....2....3....4
•^Fecha: ^Fecha: ^Fecha: ^Fecha: _J__J__J__J_¡¡¡¡____ ^Campeonato: ^Campeonato: ^Campeonato: ^Campeonato: Véase Liga, Copa, Torneos...8te ^Localidad: Hace referencia al lugar donde se disputa el encuentro. (No a la procedencia de un Club) ^Participantes: ^Participantes: ^Participantes: ^Participantes: Se registrará el nombre de los Clubes participantes en el evento deportivo, de modo que se le asigne el número 1 al equipo local y .2al visitante (en caso de que sólo haya dos. En caso contraria se procederá a anotar el nombre del Club al que pertenece el participante que ha incurrido en un Hecho violento en la casilla correspondiente) para posteriormente gestionar de forma más sencilla las incidencias que se hayan podido dar,
Memoria de Actividades de Kirolalde Comité Vasco contra la violencia en el deporte 2010
6 0
f CategorCategorCategorCategoría: a: a: a: Se distinguirán según la edad de los participantes, de modo que se atenderá a las siguientes categorías deportivas
Hitzezko indarkeria:Hitzezko indarkeria:Hitzezko indarkeria:Hitzezko indarkeria: irainak, adierazpen umiliagarriak, lotsarazteko ahaleginak eta antzeko ekintzak
jokalarien artean; kirolariek arbitroei, ikusleei, entrenatzaileei eta bestelako pertsonei
egindakoak; ikusleek arbitroei, kirolariei, entrenatzaileei, beste ikusle batzuei eta bestelako
pertsonei egindakoak;
Indarkeria fisikoa, erasoak:Indarkeria fisikoa, erasoak:Indarkeria fisikoa, erasoak:Indarkeria fisikoa, erasoak: kirola egiten edo kirol-jardunaren inguruan egiten diren erasoen edo
eraso-saiakerak dira. Erasoa zer den definitzeko, Riera y Riera autorearen definiziora joko
dugu, Julián Gómez-ek proposatzen duen moduan: “intentzioz min fisikoa edo egin nahi izatea”
da, helburua lortu ala ez. Kasu guztietan behar da berariazko intentzio edo asmoa adieraztea.
GeneroGeneroGeneroGenero----indarkeria:indarkeria:indarkeria:indarkeria: Kirol-jardunean pertsonen eskubideak eta askatasunak urratzen dituzten edo
urra ditzaketen jokabideak dira, genero-arrazoiagatik egindakoak. Horien adibide dira,
esaterako, eragozteak neskatoek aukera-berdintasunez joka dezaten eskola-kirolean; edo
araudiak, erregelamenduak eta antzerakoak mantentzea.
IndarkeriIndarkeriIndarkeriIndarkeria xenofoboa:a xenofoboa:a xenofoboa:a xenofoboa: Kirol-jardunean pertsona immigranteen eskubideak eta askatasunak urratzen
dituzten edo urra ditzaketen jokabideak dira.
Indarkeriara bultzatzea:Indarkeriara bultzatzea:Indarkeriara bultzatzea:Indarkeriara bultzatzea: indarkeria, edozein formatan, erabiltzera bultzatzen duten jokabideak dira,
hitzez edo ekintzez egindakoak.
Memoria de Actividades de Kirolalde Comité Vasco contra la violencia en el deporte 2010
6 1