PDF-Hidraulika_I_A01-04

��

��

Hidraulika

Oinarrizko maila

D. Merkle • B. Schrader • M. Thomes

P

P

A B

PA

P

T

T

T

P T

Ts

M

Order No.: 094376Description: HYDRAUL.LEHRBDesignation: D.LB-TP501-CEdition: 09/95Computer Layout: S.DurzAuthors: D. Merkle, B. Schrader, M. Thomes

Copyright by Festo Didactic KG, D-7300 Esslingen 1, 1989

All rights reserved, including transtaion rights. No part of this documentationmay be reproduced or transmitted in any form or by any means, electronic,mechanical, photocopying or otherwise, without the prior written permission ofFesto Didactic KG.

ISBN 3-8127-4376-4

Irakurle:

Eskuetan duzun liburu hau, oinarrizko Teknologi liburuen zerrendarako bestebat gehiago duzu.

Liburu hauek argitaratzeak dituen zailtasunak kontuan izanik, benetaneskertzekoa da hemen egin den ahalegina. Alde batetik Usurbilgo LanbideEskolako Automatismo Industrialak departamentuaren iniziatiba, FESTOS.A.ren laguntza, liburuaren eskubideak baimendu, konposaketa eta argitalpenaegiteagatik, ELHUYAR Kultur Elkarteari hain ongi egin duen itzulpenagatik etaKUTXA Fundazioari, azkenean sortu diren gastuak ordaintzen lagundu duelako.Elkarlanean lortu dugun fruitu hau gure ikasle eta irakasleentzat lagungarriaizango den itxaropenarekin, etorkizunean lan-harremanetarako formula gizaerabiliz, ea beste oinarrizko Teknologi liburuak euskaratzen ditugun.

Hori da gure asmoa.

Iñaki Mujika AizpuruaUsurbilgo Lanbide Eskolako Zuzendariaeta liburu honen koordinatzailea

Eskuliburu honen sorrerari buruzko argibideak............................ . . . . . . . . . . . 5 Edukia

A: Ikastaroa

1. Ekipamendu hidraulikoaren zereginak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91.1 Hidraulika egonkorra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111.2 Hidraulika higikorra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121.3 Hidraulika beste teknika batzuekin konparatuta . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

2. Sistema hidraulikoar en osagaiak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152.1 Energia hornitzeko unitatea; garbiketa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162.2 Presiodun jariakina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162.3 Balbulak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172.4 Zilindroak (eragiketa lineala) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192.5 Motorrak (eragiketa birakaria) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202.6 Osagaien elkarketa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

3. Ikurrak eta adierazpen grafikoak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253.1 Ponpak eta motorrak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263.2 Zenbait bidetako balbulak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273.3 Eragiketa-erak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 293.4 Presioa erregulatzeko balbulak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 313.5 Emaria erregulatzeko balbulak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 333.6 Ixteko balbulak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343.7 Zilindroak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 353.8 Energiaren prestaketa eta transmisioa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 373.9 Neurgailuak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 383.10 Ekipamenduen konbinazioa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

4. Ekipamendu hidraulikoar en osakera e ta eskemak . . . . . . . . . . . . . . . . 394.1 Seinaleak kontrolatzeko unitatea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414.2 Energia hornitzeko unitatea. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 424.3 Eskemak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44

5. Kontrol-lana burutzeko metodoa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 495.1 Lehen urratsa: aurretiazko zenbait ohar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 515.2 Bigarren urratsa: osagai-aukeraketa eta diagramak. . . . . . . . . . . . . . . 525.3 Hirugarren urratsa: ekipamendua muntatzea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 545.4 Laugarren urratsa: funtzionamendu-kontrola eta emaitzen ebaluazioa. 54

6. Ekipamenduaren horniketa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 576.1 Ponparen garraio-emaria

1. ariketa: gainazal lauak artezteko makina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 586.2 Presioa mugatzeko zuzenean eragindako balbula

2. ariketa: tolestatzeko makina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 646.3 Emariarekiko erresistentzia

3. ariketa: arrabol-bidea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68

Festo Didactic

1

7. Higidurak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 757.1 Efektu bakuneko zilindroaren eragintza

4. ariketa: estanpazio-prentsa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 767.2 Efektu bikoitzeko zilindroaren eragintza

5. ariketa: goilaredun palanka. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 827.3 4/3 bideko balbula

6. ariketa: pinturak lehortzeko labea. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88

8. Abiaduraren erregulazioa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 958.1 Abiaduraren kontrola

7. ariketa: finkapen-sistema . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 968.2 Abiadura-erredukzioa

8. ariketa: garabi hidraulikoa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1028.3 Abiaduraren erregulazioa norabidearen arabera

9. ariketa: tornuko aitzinapenaren kontrola . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1068.4 Emaria bideratzea

10. ariketa: arrabotatzeko makina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112

9. Presioaren erregulazioa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1239.1 Presioa erregulatzeko balbula

11. ariketa: zulagailua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124

Festo Didactic

2

B: Oinarrizko ezagumenduak

1. Hidraulikaren oinarri fisikoak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1351.1 Presioa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1361.2 Presioaren hedapena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1411.3 Indarren biderketa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1431.4 Distantzien biderketa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1461.5 Presioen biderketa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1481.6 Bolumen-emaria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1501.7 Jarraitasun-ekuazioa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1511.8 Presio-neurketa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1571.9 Tenperaturaren neurketa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1581.10 Bolumen-emariaren neurketa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1581.11 Emari-motak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1591.12 Marruskadura, beroa, presio-galerak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1631.13 Energia eta potentzia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1701.14 Urradurazko higadurak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1821.15 Estuguneak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184

2. Presiodun fluidoak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1872.1 Presiodun fluidoen zereginak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1882.2 Presiodun fluido-motak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1892.3 Ezaugarriak eta baldintzak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1902.4 Biskositatea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191

3. Sistema hidraulikoar en errepresentazioak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1993.1 Kokapen-planoa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2003.2 Eskema hidraulikoa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2013.3 Ekipamenduen datu teknikoak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2023.4 Funtzio-diagrama. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2033.5 Funtzio-planoa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204

4. Energia hornitzeko ekipamenduaren osagaiak . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2054.1 Motorrak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2074.2 Ponpak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2094.3 Akoplamenduak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2194.4 Depositoak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2194.5 Iragazkiak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2224.6 Hozketa-sistemak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2334.7 Beroketa-sistemak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235

5. Balbulak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2375.1 Dimentsio izendatuak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2385.2 Eraikuntza-motak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2415.3 Asentu-balbulak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2425.4 Irristailu-balbulak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2435.5 Pistoiaren kokapen-motak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2455.6 Pistoien profilak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250

Festo Didactic

3

6. Presioa mugatu eta erregulatzeko balbulak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2536.1 Presioa mugatzeko balbulak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2556.2 Presioa erregulatzeko balbulak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 261

7. Zenbait bidetako balbulak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2677.1 2/2 bideko balbulak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2727.2 3/2 bideko balbulak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2767.3 4/2 bideko balbulak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2787.4 4/3 bideko balbulak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 281

8. Ixteko balbulak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2878.1 Noranzko bakarreko balbulak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2898.2 Noranzko bakarreko balbula desblokeagarria . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2928.3 Noranzko bakarreko balbula bikoitza, desblokeagarria. . . . . . . . . . . 296

9. Kontrolerako eta emaria erregulatzeko balbulak . . . . . . . . . . . . . . . 2999.1 Iratotzeko balbulak eta diafragma-balbulak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3019.2 Iratotzeko balbula erregulagarriak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3059.3 Bi bideko balbula, emari-erregulatzailea. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 306

10. Zilindro hidraulikoak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31310.1 Efektu bakuneko zilindroak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31510.2 Efektu bikoitzeko zilindroak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31710.3 Muturreko posizioak moteltzea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32010.4 Junturak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32110.5 Finkapen-motak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32310.6 Airea kanporatzea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32410.7 Datu nagusiak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32410.8 Gilbordura-erresistentzia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32710.9 Zilindroaren aukeraketa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 329

11. Motor hidraulikoak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 335

12. Akzesorioak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34112.1 Tutu malguak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34412.2 Tutu zurrunak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35212.3 Konexio-plakak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35612.4 Airea ateratzeko balbulak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35812.5 Manometroak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35912.6 Presio-sentsoreak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36012.7 Fluxu-neurgailuak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 361

13. Eranskina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 363

C: A ataleko adibideen ebazpenak

Indarrean dauden arauei buruzko argibideak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 399Irudien erreferentziak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 401Kontzeptu teknikoen aurkibideak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403

Festo Didactic

4

Eskuliburu honen sorrerari buruzko argibideak

Eskuliburu hau Festo Didactic K.G. enpresak bere aginte-teknikak irakastekoduen sistemaren zati da. Hidraulikako ikastaroetan zehar laguntza izatea duhelburu, eta gainera autodidakta diren ikasleek hidraulikako testuliburu gisa ereerabil dezakete.

Eskuliburua hiru zatitan banatzen da: A atalean ikastaroa bera jorratzen da, Batalean oinarrizko informazioak ematen dira, eta C atalean berriz,proposatutako ariketen ebazpenak eskaintzen dira.

Ikastaro honetako A atalean , ikasleak sistema hidraulikoen aplikazioak etaekipamendu teknikoekin zerikusia duten ezaguera orokorrak ikasiko ditu.Eskuliburu honetan kontrol-funtzio baten ebazpenerako metodologia eskaintzenda, gero irakurlea kontrol-lana bere kabuz burutzeko gai izan dadin. Eskaintzendiren ariketak C atalean ebatziak daude, adibide bezala soluziotako batematen delarik.

B atalean eduki teorikozko informazio orokorrak eskaintzen dira.Eskuliburuaren zati honetan hidraulikarekin erlazionaturiko fisika, ekipamendueta tresneriari buruzko argibideak ematen dira. Beraz, ikasketarako testuliburuedo kontsulta-iturri gisa erabil daiteke atal hau.

Eskuliburuaren bukaeran kontzeptuen aurkibidea dator, kontzeptu teknikoenbidez behar den informazioa lortzeko erabil daitekeelarik.

Ikastaroak burutzeko, ikasleentzako ariketa-bilduma eta irakaslearentzako liburukibat eskaintzen dira.

Festo Didactic

5

Festo Didactic

6

A atala

Ikastaroa

AFesto Didactic

7

A Festo Didactic

8

1. kapitulua

Ekipamendu hidraulikoarenzereginak

A1

Ekipamendu hidraulikoaren zereginak Festo Didactic

9

Fabrikazio- eta produkzio-zentru modernoetan, sistema hidraulikoak erabiltzendira.

HidraulikaZer da?

Eskuliburu honek hidraulikari eta bere aplikazioei buruzko ezaguera sakontzeadu helburu. Horretarako, sistema hidraulikoen aplikazio-eremuak aztertukoditugu lehenik, zenbait adibideren bidez.

Automatizazio-teknika modernoetan hidraulikak duen garrantzia dela eta,aplikazio-eremua oso zabala dela ikusiko dugu.

Aplikazioak bi motakoak izan daitezke:

• Aplikazio geldikorrak• Aplikazio higikorrak

Aplikazio higikorretan higidurak sortzen dira, gurpilen edo kateen bidez.Aplikazio geldikorrak berriz finkoak dira, eta ez da desplazamendurik sortzen.Hidraulika higikorraren ezaugarri nabarmenetakoa, gehienetan balbulak eskuzeragitea da. Hidraulika geldikorrean elektrobalbulak erabiltzen dira.

Aipatzekoak dira hidraulikak ontzigintzan, hegazkingintzan eta meagintzandituen aplikazioak. Abioien eraikuntzan, hidraulikak garrantzi handia du, arlohonetan behar diren segurtasun-neurriak direla medio. Ondorengo orrietanhidraulikaren aplikazio arruntenak aipatuko dira, sistema hidraulikoek betetzendituzten zereginak ulertu ahal izateko.

Presiopean dauden fluidoez baliatuz indarrak eta higidurak sortzea dahidraulika.Presiopeko fluido hauen bidez transmititzen da energia.

A1


10

Hidraulika egonkorraren aplikazio-eremuak hauek dira: 1.1 Hidraulika egonkorra

• Era guztietako produkzio- eta muntai makinak• Garraiabideak• Garraio- eta jasotze-tresneria• Prentsak• Injekzioz moldeatzeko makinak• Ijezteko makinak• Jasogailuak

Aplikazio guzti hauetan makina-erremintetako erabilera nagusitzen da

Zenbakizko kontrola du-ten makina-erreminta be-rrien funtzioa, piezak etaerremintak hidraulikokiatxikitzea da. Honetazgain, ardatzen aitzinape-na eta eragintza ere sis-tema hidrauliko batengain egon daiteke.

Tornua

Depositoa gainean duen prentsa

A1.1


11

Hidraulika higikorraren aplikazio-eremuak hauek dira:1.2 Hidraulika higikorra

• Eraikuntzarako makinak• Iraulgailuak, pala mekanikoak, karga-plataformak• Garraio- eta jasotze-tresneria• Nekazaritzarako makinak

Eraikuntzarako makineriaren industrian hidraulikaren aplikazioak ugari dira.Hondeagailuetan adibidez, hidraulika erabiltzen da lan-higidurak sortzeko(jasotzeko, heltzeko eta biratzeko), baita ibilgailuaren lokomoziorako ere.Higidura zuzenak sortzeko sistema linealak (zilindroak) erabiltzen dira, etabiraketa-higidurak sortzeko biraketa-sistemak (motorrak, ponpa birakariak).

Hidraulika higikorra

A1.2


12

Hidraulikaz gain, badaude indarrak, higidurak eta aginte-sistemetan seinaleaksortzeko gai diren beste teknologia batzuk:

• Mekanika• Elektrizitatea• Pneumatika

Teknologia bakoitzak bere aplikazio-eremuak ditu. Hurrengo orrialdeanelektrizitatearen, pneumatikaren eta hidraulikaren ezaugarriak biltzen dituentaula dator; hiru teknologia hauek baitira erabilienak.

Hirurak alderatuz, hidraulikak ondorengo abantailak dituela antzeman daiteke:

• Indar handiak dimentsio txikiko elementuen bidez transmititzen dira. Honekerrendimendua handia dela esan nahi du.

• Kokapen zehatza• Zerotik karga maximoaz abiatzen da• Higidurak homogenoak eta kargarekiko independenteak dira; fluidoak ia ez

baitira konprimitzen, eta gainera balbulen bidez erregula baitaitezke.• Lan eta kommutazio leunak• Aginte eta erregulaziorako ezaugarri onak• Baldintza termiko aproposak

Hala ere, beste teknologiekin alderatuz hidraulikak zenbait desabantaila ditu:

• Ingurugiroa poluitzea olio-ihesaren ondorioz (istripu- eta sute-arriskua)• Zikinkeriarekiko sentikortasuna• Presio altuek eragindako arriskua (zorrotada ebakitzaileak)• Tenperaturarekiko menpekotasuna (biskositate-aldaketa)• Errendimendu-maila mugatua

A1.3


13

A1.3

Inguruareneragina

Eztanda-arriskuazenbait ingurutan.Tenperaturarekikosentikorra

Tenperatura-aldaketekikosentikorraIhes-kasuetansute-arriskua

Ez du eztanda-arriskurikEz da tenperaturarekikosentikorra

Ihesak Kutsadura Energia galtzeaz gain,ez du beste eraginik

Energia-metaketa Zaila. Kantitate txikiakbakarrik, baterienbidez

Gasak erabiliz, nahikoamugatua

Erraza

Energiarengarraioa

Mugatua, energiarengalera dakar

100 m bitartean,fluxu-abiadurav = 2-6m/s.Seinale-transmisioarenabiadura 1000 m/s-raino

1000 m bitartean,fluxu-abiadurav = 20-40 m/s.Seinale-transmisioarenabiadura 20-40m/s-raino

Higidura zuzena Zaila eta garestiaIndar txikiakAbiadurenerregulazioa zaila

Zilindroen bidez errazaAbiaduren erregulazioaerrazaIndar handiak

Zilindroen bidez errazaIndar mugatuakAbiadurak kargekikomenpekotasun handia

Biraketa--mugimendua

Erraza etaerrendimenduhandikoa

ErrazaBiraketa-momentuhandiaBiraketa-abiaduratxikiak

ErrazaErrendimendu bajuaBiraketa-abiadura handiak

Kokapen--doitasuna

± 1 µm etahandiagoak

Sistemarensofistikazioarenarabera ± 1 µm-kodoitasuna lor daiteke

Karga aldaketarik gabe1/10 mm-ko doitasunalor daiteke

Zurruntasuna Konexio mekanikoakerabiliz gero, oso ona

Ona, olioa apenaskonprimitzen den.Gainera, presio-mailasistemapneumatikoetan bainoaltuagoa da

Txarra; airea konprimituegiten baita

Indarrak Gainkargak ez ditujasaten.Errendimendu baxuaosagai mekanikoenondorioz Indarhandiak lor daitezke

Gainkargak jasatenditu. Sistemak 600bar-erainoko presioaltuak baditu, oso indarhandiak lor daitezkeF < 3000 kN

Gainkargak jasaten ditu.Airearen presioak etazilindroen diametroekindarrak mugatzendituzte F < 30 kN 6bar-eraino

Sistema elektronikoak Sistema hidraulikoak Sistema pneumatikoak

Kontsumiturikoenergiarenkostuak

Baxuak Altuak Oso altuak

0,25 : 1 : 2,5

Lan-abiadura v = 0,5 m/s v = 1,5 m/s


14

2. kapitulua

Sistema hidraulikobaten osagaiak

A2

Sistema hidrauliko baten osagaiak Festo Didactic

15

Atal honetan moduluei eta ekipamenduei buruzko argibide zehatzagoakemango dira.

Motorraren energia mekanikoa eraldatuz, energia hidraulikoa sortzen dutenosagaiek osatzen dute.

2.1 Energia hornitzekounitatea

Energia hornitzeko unitatearen osagai nagusia ponpa hidraulikoa da.Depositotik jariakin hidraulikoa xurgatu eta sistema hidraulikoko tutuetaragarraiatzen du bertako erresistentziak gaindituz. Presioa erresistentziakjariakinaren fluxua eragozten duenean sortzen da.

Energia hornitzeko unitatea sarritan presiodun jariakina garbitzeko sistemabatez horniturik egoten da. Sistema hidraulikoan ezpurutasunak sortzen dira,higadura mekanikoak, beroketak, olioaren zahartzeak eta ingurugiroareneragina medio. Beraz, zikinkeriak kentzeko beharrezkoa da olioaren zirkuituaniragazkiak ezartzea. Ura eta gasak ere sistemen zeregina eragozten dutenfaktoreak dira, eta beraz, neurri bereziak hartu behar dira hauek saihesteko.

Era berean, beroketa- ta hozketa -sistemak instalatzen dira olioa prestatzeko.Sistema hauen sofistikazio-maila, bete behar duten funtzioaren araberakoaizaten da.

Deposito bera ere olioa prestatzeko erabiltzen da:

• Gasak iragazi eta purgatu egiten dira banaketa-plaka baten bidez• Depositoko pareten bidezko hozketa

Energia hornitzeko unitatean lortu dugun energia, jariakin honen bideztransmitituko dugu lan-unitateetara (zilindro edo motorretara). Ezaugarridesberdineko jariakin ugari daude. Beraz, jariakin bat aukeratzerakoan kontuaneduki behar da sistemaren aplikazio konkretua zein den. Bitartekoak betebeharko dituen baldintzak, sistema hidraulikoak dituen zereginen araberafinkatuko dira. Sarritan olio mineraletan oinarritutako presio-bitartekoakerabiltzen dira; olio hidrauliko izenez ezagutzen direnak.

2.2 Presiodun jariakina

B 4.4

B 2

A2.1/2.2


16

Balbulak duten funtzioa energia-fluxuaren ezaugarriak mugatzea da, honennorabidea, presioa, emaria eta fluxuaren abiadura kontrolatuz edo erregulatuz(B atalean, 9. kapituluan adieraziko da kontrolatzearen eta erregulatzearenarteko desberdintasuna).

2.3 Balbulak

Balbulak, bere funtzioen arabera, lau motatan sailkatzen dira:

Zenbait bidetakobalbulakBalbula hauek fluxuarennorabidea kontrolatzendute, eta ondorioz,lan-elementuen higidurennorabidea eta kokapena.Eskuz, mekanikoki,elektrikoki, pneumatikokiedo hidraulikoki eragindaitezke. Balbula hauekseinaleak (eskuzkoak,elektrikoak,pneumatikoak) eraldatueta handiagotu egitendituzte, eta beraz, energia-aginteko unitatearen etaseinale-agintekounitatearen arteko lotura-puntuak dira.

Presioa erregulatzekobalbulakPresioa erregulatzekobalbulak sistema hidrauli-ko osoan edo honen atalbatean eragiten dute.Balbula hauek funtzionadezaten, ekipamendua-ren presio eraginkorrakindarra eragin behar duhauen gainazal batean.Indar erresultantea mal-guki baten bidezkonpentsatzen da.

Zenbait bidetako balbulak (Abex)

Presioa mugatzeko balbulak (Fa. Heller)

B 6

B 5

A2.3

B 7


17

Emaria erregulatzekobalbulak.Emariaren ezaugarriakmugatzen dituzte,presioa erregulatzekobalbulekin batera. Emariaerregulatuzlan-elementuen higidurenabiadura kontrolatu edoerregulatu egin daiteke.Sistema emarikonstantez hornitu beharbaldin badugu, daukagunemaria mugatu eginbeharko dugu,horretarako emariakontrolatzeko balbula etapresioa erregulatzekobalbula egokirokonbinatuz.

Ixteko balbulakIxteko balbulak bi taldetan sailkatzen dira: noranzko bakarreko balbula arrunteneta desblokeatutako noranzko bakarreko balbulen taldeetan. Noranzkobakarreko balbula arruntetan olioa, noranzko bakar batean igaro daiteke,kontrako noranzko blokeatua egoten delarik. Desblokeatutako noranzkobakarreko balbuletan , seinale baten bidez blokeaturik dagoen noranzkoan olioaigarotea lor daiteke.

Iratotzeko balbulak (Flutec)

1,0

Noranzko bakarreko balbula

B 8

B 9

A2.3


18

Zilindroak energia hidraulikoa energia mekaniko bihurtzen duten lanerakoelementuak dira. Higidura zuzenak sortzen dituzte, pistoi higikorreaneragindako presioari esker. Bi taldetan sailkatzen dira:

2.4 Zilindroak(eragiketa lineala)

Efektu bakuneko zilindroakOlioaren presioak higidura noranzko bakar batean eragiten du, eta beraz,lan-higidurak noranzko bakarra du. Pistoia malguki baten edo kanpoko indarbaten bidez itzultzen da atzera.

Adibideak:• Junturarik gabeko pistoidun zilindroa• Zilindro teleskopikoa

Efektu bikoitzeko zilindroakOlioaren presioak bi noranzkotan eragiten du txandaka, eta beraz lan-higidurakbi noranzkotan izan daitezke.

Adibideak:• Zilindro teleskopikoa• Zilindro diferentziala• Efektu sinkronizatuzko zilindroa

B 10

Efektu bikoitzeko zilindroa (Ate)

A2.4


19

Motor hidraulikoak edo hidro-motorrak, zilindroak bezala, b albulazkontrolatutako eragintza-osagaiak dira. Energia hidraulikoa energia mekanikobihurtzen dute, baina kasu hauetan biraketa-higidurak edo higidurabaskulatzaileak sortzen dira.

2.5 Motorrak(eragiketa birakaria)

B 11

Motor hidraulikoa

A2.5


20

Eskuliburu honetan, osagai hidrauliko desberdinen elkarlan-mota desberdinakadieraziko dira, kasu bakoitzaren eskemak eta ikur normalizatuak eskainiz.Prestaketa-ariketa moduan, azter itzazu ondorengo irudiak, zeinetan prozesuhidrauliko bat era sinplifikatuan agertzen den. Aurrerago zirkuitu haueidagozkien eskema normalizatuak emango dira.

2.6 Osagaien elkarketa

1. irudia: hasierako posizioaSistema martxan jartzean, osagai hidrauliko guztiak beren hasierakoposizioetan daude. Energia hornitzeko sistema martxan jartzen denean,ponparen bidez olioa sistemara garraiatzen da. Zilindroak olioaren irteerablokeatu egiten du, sistema barnean presioa handiagotu egiten delarik. Presiohau mugarik gabe handiagotu ez dadin, presioa erregulatzeko balbulaerantsiko dugu ondoko tutuan, eta balbula hau presio maximora egokitukodugu. Horrela, presioak balbulan egokituriko muga gainditzen badu, ondokotutua ireki eta fluxuari depositora itzultzen uzten dio. Horrela sisteman beti gukaukeratutako presioa mantentzea lortuko dugu.

Zilindroa

Pistoia

Ondokotutua

Zenbait bidetako balbula

Depositoa

Depositoa

Bolumen-emaria(ponpatik datorrena)

Presioarenerregulaketa,presioaerregulatzekobalbula baten bidez

Hasierako posizioa

A2.6


21

2. irudia: zilindroaren aitzinapenaZenbait bidetako balbula eta zilindroa beren hasierako posizioetan daude,eskuzko palanka baten bidez balbula hori kommutatzen den arte. Horrela,fluxuaren norabidea aldatu egiten da. Orain ponpatik zilindroaren ganbarainojoaten da balbula zeharkatuz. Horrela zilindroaren zurtoinean presioa eragitenda sisteman dauden indarren eta karga erabilgarrien kontraindarren arabera.Indar hauek pistoiaren gainazalean eragiten dute, zilindroa higiaraziz. Zilindroaibilbidearen bukaerara iristen denean, presioa handiagotu egiten da, balbulandoitutako presio-mugaraino iristen delarik. Orduan, balbula ireki eta emariadepositora itzultzen da ondoko tutuan zehar.

Zilindroa

Pistoia

Ondokotutua


Depositoa

Depositoa



Higidurarennoranzkoa

Zilindroaren aitzinapena

A2.6


22

3. irudia: zilindroaren itzuleraZilindroaren zurtoina berriro atzera dadin, hau da, higidura kontrako noranzkoanegin dadin, beharrezkoa da olioa zilindroaren aurreko ganbarara igarotzea (hauda zurtoinaren ondoko hutsunera). Horretarako balbula berriro kommutatu eginbehar da, olioak atzeko ganbarara igarotzeari utz diezaion. Kommutazio haueskuzko palanka askatuz egiten da.Zenbait bidetako balbula bere hasierako posiziora itzultzen da malgukiari esker,eta fluxuaren norabidea alderantzikatu egiten da, olioa zilindroaren aurrekoganbarara igarotzen delarik. Atzeko ganbaran dagoen olioa ondoko tututikdepositora pasatzen da balbula zeharkatuz. Horrela, zilindroak atzera egiten du.

Zilindroa

Pistoia

Ondokotutua


Depositoa

Depositoa



Higidurarennoranzkoa

Zilindroaren itzulera

A2.6


23

A Sistema hidrauliko baten osagaiak Festo Didactic

24

3. kapitulua

Ikurrak eta adierazpengrafikoak

A3

Ikurrak eta adierazpen grafikoak Festo Didactic

25

Eskema hidraulikoak ulergarriagoak izan daitezen, elementu osagarriak ikurerrazen bidez adierazten dira. Ikur bakoitzak elementua eta honek duenfuntzioa adierazten du. Bere egituraren berri, ordea, ez digu ematen. Ikurhauek DIN ISO 1219 arauak definitzen ditu. Atal honetan ikur garantzitsuenakazalduko dira. Osagaien funtzioaz B atalean arduratuko gara.

Oharra: ikur bat gezi zehiar batekin adierazten denean, osagai hau doitu daite-keela esan nahi da; ezaugarriren bat alda daitekeela, alegia.

Ponpa eta motor hidraulikoak zirkulu batez adierazten dira aginte-ardatzarenadierazpen partzial batekin. Zirkuluaren barnean hirukiak marrazten dira fluxua-ren noranzkoa adierazteko. Hiruki hauek beltzak dira sistema hidraulikoen ka-suan, hau da, olioa erabiltzen denean. Presioa eragiteko bitartekoa gasa baldinbada (pneumatikan, adibidez) hirukiak zuriak izango dira. Ponpa eta motorhidraulikoen arteko desberdintasuna fluxuaren noranzkoak kontrakoak izatea da,eta beraz, hauen ikurretan hirukiak kontrako noranzkoan adierazten dira.

3.1 Ponpak eta motorrak

Gasak Fluidoak

fluxu-noranzko bakarrekoa

bi fluxu-noranzkokoa

Egozketa-bolumen konstanteko ponpa hidraulikoak

biraketa-noranzko bakarrekoa

bi biraketa-norazkokoa

Egozketa-bolumen konstanteko motor hidraulikoak

Egozketa-bolumen konstanteko motor hidraulikoak

A3.1


26

Zenbait bidetako balbulak elkarren ondoko laukiz adierazten dira 3.2 Zenbait bidetako balbulak

• Lauki-kopuruak balbulak har dezakeen posizio-kopurua adierazten du.• Laukien barnean dauden geziek fluxuaren noranzkoa adierazten du.• Marrak balbularen posizio bakoitzean konexioak nolakoak diren adierazteko

erabiltzen dira.

Konexioak izendatzeko bi modu daude: P,T,A,B eta Lren bidez, edotaA,B,C,D...-ren bidez. Arauak lehenengo izendatzeko erari lehentasuna ematendio. Izendapenetan beti balbularen posizio normala kontsideratzen da. Posizionormalik ez balego, izendapenak hasierako posizioan balbulak duen kommutazio-egoera kontuan hartzen du.

Posizio normala eragintza-indarra kendutakoan balbulak lortzen duenposizioa da.

A3.2


27

Balbulen izendapenean lehenik konexio-kantitatea eta ondoren posizio-kantita-tea adierazten da beti. Zenbait bidetako balbulek beti gutxienez bi posizio di-tuzte, eta gutxienez bi konexio. Beraz, kasu honetan izendapena hau izangolitzateke: 2/2 bideko balbula. Ondorengo irudietan zenbait balbula agertzen diraberen ikurrekin batera.

2/2 bideko balbula

3/2 bideko balbula

4/2 bideko balbula

4/3 bideko balbula

Konexio-kopurua

Posizio-kopurua

Konexioen izendapena:

P Presio-konexioa

T Ihes-tutuen konexioa

ALan-konexioak

B

L Ihes-olioa

A Presio-konexioa

B Ihes-tutuen konexioa

CLan-konexioa

D

L Ihes-olioa


A3.2


28

Balbularen posizioa akzionamendu-modu desberdinen bidez alda daiteke. Ho-rregatik, balbula erabat definitzeko bere ikurrean akzionamendu-mota adierazibehar da. Hemen agertuko diren akzionamendu-mota batzuek (pultsadorea,pedala, bultzakaria edo tekla) malguki baten beharra dute, balbula posizio nor-malera itzularazteko. Adibidez, palanka batez akzionaturiko balbula kokatze-po-sizio batez horniturik dagoenean, balbularen itzulera kommutazioa alderantzika-tuz lor daiteke.

3.3 Eragiketa-erak

Ondoren ikastaro honetan ikusiko diren eragiketa-eren ikurrak adieraziko dira.Beste eragiketa-era batzuk ikasi nahi izanez gero, DIN ISO 1219 arauan ikusdaitezke.

Sinbolo orokorra, malgukiaren bidezko itzulera etaolio-iheserako konexioa

Pultsadorearen bidezko eragintza, eta malgukiarenbidezko itzulera

Eskuzko palankaren bidezko eragintza

Eskuzko palankaren bidezko eragintza, kokatze-posizioekin

Pedalaren bidezko eragintza eta malgukiaren bidezkoitzulera

Indar muskularraren bidezko eragintza

A3.3


29

Taket edo teklaren bidez

Malgukiaren bidez

Taket eta arrabolaren bidez

Eragintza mekanikoa

* Eragiketa-era adierazi ikurnormalizaturik egon ezean

Ikur orokorra

A3.3


30

Presioa erregulatzeko balbulak laukien bidez adierazten dira. Gezi batek ema-riaren noranzkoa adierazten du. Balbularen konexioak P-ren bidez (presio-kone-xioa), T-ren bidez (depositoarekin konexioa), edo A eta B-ren bidez adierazdaitezke.

3.4 Presioa erregulatzekobalbulak

Laukian agertzen den geziak balbularen posizio normala irekia edo itxia denadierazten du.

Presioa eregulatzeko balbulek gainera, doiketa finkoa izan dezakete, edoerregulagarriak izan daitezke. Mota honetako balbulak malgukia zeharkatzenduen gezi baten bidez adieraz daitezke.

doiketa finkoa erregulagarriak

Presioa erregulatzeko balbulak

irekitaP-tik A-ra bidea irekita Tblokeaturik

itxita

Presioa erregulatzeko balbulak

A3.4


31

Presioa erregulatzeko balbulak bi taldetan banatzen dira: presioa mugatzekobalbuletan eta presio erregulatzeko balbuletan .

Posizio normalean itxirik daude eta kontrol-presioa sarreran egokitzen da. Pre-sio hau tutu baten bidez transmititzen da, eta balbularen barnean dagoen pistoibaten gainazalean eragiten du. Pistoi honek malguki bati esker eusten dio pre-sioari. Presioa malgukiaren indarra baino indartsuagoa baldin bada, balbulaireki egiten da. Horrela presioaren mugarentzat balio finkoa doi daiteke.

Presioa mugatzeko balbula

Posizio normalean irekita daude, eta kontrol-presioa irteeran egokitzen da. Pre-sio hau tutu baten bidez transmititzen da, eta pistoi baten gainazalera iristenda, indarra eraginez. Indar honi malguki baten indarra kontrajartzen zaio. Pre-sioa malgukiaren indarra baino handiagoa denean balbula ixten hasten da. Ix-teko prozesuak balbulako sarreraren eta irteeraren artean presio-jauzi bat sort-zen du (iratotze-efektua). Irteerako presioak muga jakin bat gaindituz gero, bal-bula erabat ixten da. Balbularen sarreran sisteman doitutako presio maximoaeragiten da, eta irteeran presio txikiagoa. Ondorioz, presioa erregulatzeko bal-buletan doituko ditugun presioak balbula mugatzailean baino txikiagoak izangodira.

Presioa erregulatzeko balbula

Presio-balbulak

Presioa mugatzeko balbula Presioa erregulatzeko balbula

Presio-balbulak

A3.4


32

Emaria erregulatzeko balbuletan bi mota bereiz ditzakegu: iratotzea biskosita-tearen arabera egiten duten balbulak eta biskositate finkokoak edo diafragma-balbulak.Iratotzeko elementuak sistema hidraulikoan eragiten diren erresistentziak dira.

3.5 Emaria erregulatzekobalbulak

Bi bideko balbulak, iratotzeko bi elementuz osaturik daude: hauetako bat doidaitekeen diafragma bisko-egonkorra da, eta bestea erregula daitekeen ira-totzeko elementua. Irteera presioaren arabera erregula daiteke. Iratotzeko ele-mentu erregulagarri honi presio-baskula deitzen zaio. Balbula-mota hauentzakoikurrak laukiak dira, barnean iratotzeko elementuentzat edo diafragmentzat ikurbereziak marrazten direlarik. Doitzeko aukera badago, laukia zeharkatzen duengezi bat marrazten da. Bi bideko emaria erregulatzeko balbulek beren ikur be-reziak dituzte.

B 9.3

finkoa

erregulagarria

Iratotzeko elementua

finkoa

erregulagarria

Diafragma

finkoa

doigarria

A3.5

finkoa

doigarria

Bi bideko emaria erregulatzekobalbula iratotzeko elementu batekin

Bi bideko emaria erregulatzekobalbula diafragmarekin


33

Noranzko bakarreko balbulak, ixteko asentu baten gainean presionaturiko esfe-ra batez adierazten dira. Asentu hau hiruki ireki baten bidez adierazten da, etahonen erpinak blokeaturik dagoen noranzkoa adierazten du (eta ez fluxuarennoranzkoa).Desblokeagarriak diren balbulak era berean adierazten ditugu, eta lauki batenbarnean sarturik. Desblokeatzeko aginte-konexioa lerro etenaren bidez adie-razten da, eta kontrol-konexioa X letraren bidez adierazten da.

3.6 Ixteko balbulak

Ixteko balbulak adierazteko, aurrez aurreko bi hiruki erabiliko ditugu, erpinetanloturik. Balbula honetan nahi diren posizioak egokitu daitezke, eskuzko palankabaten bidez. Beraz, balbula hauek erregulagarriak, posizio askotan doigarriak,dira. Horregatik iratotzeko elementu gisa erabil daitezke zenbait kasutan.

aurrekargakomalgukiduna

aurrekargako malguki gabea

Noranzko bakarreko balbula

Noranzko bakarreko balbuladesblokeagarria Ixteko balbula

A3.6


34

Efektu bakuneko eta bikoitzeko zilindroak daude. 3.7 Zilindroak

Efektu bakuneko zilindroek konexio bat dute, eta beraz, presiopean dagoenolioak pistoiaren gainazal bakar batean eragiten du.Zilindroa posizio normalera itzultzen da, bai kanpo-indar baten bidez (zilindroirekiaren bidez adierazten dena) edo barne-malguki baten eraginez (malgukihau zilindroaren ikurraren barnean adierazten da)

Efektu bakuneko zilindroak

Efektu bikoitzeko zilindroek bi konexio dituzte presiopeko olioak pistoiaren aldebitan eragin ahal izateko.Zurtoin bakuneko eta efektu bikoitzeko zilindroen ikurrak pistoiaren gainazalguztia pistoiaren zurtoinaren aldeko gainazala baino handiagoa dela adieraztendu.Zurtoin bikoitzeko zilindroaren ikurrak gainazal hauek berdinak direla adie-razten du (zilindro sinkronizatua).

Efektu bikoitzeko zilindroa

Itzulera kanpo-indarrez duen efektu bakunekozilindroa

Itzulera barne-malgukiz duen efektu bakunekozilindroa

Efektu bakuneko zilindro teleskopikoa

Efektu bakuneko zilindroak

A3.7


35

Efektu bikoitzeko zilindroaren eta zilindro diferentzialaren ikurrak zurtoineanmarrazturiko bi marren bidez bereizten dira. Gainazalen erlazioa 2:1ekoa da.Efektu bikoitzeko zilindro teleskopikoaren ikurrak bi pistoi ditu, bata bestea-ren gainean, efektu bakuneko zilindro teleskopikoetan bezala.Ibiltarte-amaieran moteltzea duten zilindroen ikurrak laukizuzen bat gehituzadierazten dira.

Zurtoin bakuneko efektu bikoitzeko zilindroa

Zurtoin bikoitzeko eta efektu bikoitzeko zilindroa

Zilindro diferentziala

Efektu bikoitzeko zilindro teleskopikoa

Ibiltarte-amaieran moteltzea duen efektubikoitzeko zilindroa

Ibiltarte-amaiera bietan moteltzea duen efektu bikoitzekozilindroa

Ibiltarte-amaiera bietan moteltzeerregulagarria duen efektu bikoitzeko zilindroa

Efektu bikoitzeko zilindroak

A3.7


36

Eskema honetan energia-transmisorako eta presiozko fluidoa prestatzeko zen-bait ikur agertzen dira.

3.8 Energia ren prestak etaeta transmisioa

Presio-iturri hidraulikoa

Motor elektrikoa

Motor termikoa

Lanerako eta deskargarako tutua

Aginterako tutua

Ihes-tutua edo airea ateratzekoa

Tutu malgua

Tutuen konexioa

Tutuen gurutzaketak

Airearentzako ihes-puntua

Mekanikoki irekitako eta noranzko bakarrekobalbulak dituen akoplamendu azkarra

Depositoa

Iragazkia

Hozkailua

Berogailua

Energiaren prestaketa eta transmisioa

A3.8


37

Neurgailuentzako, ondoko ikurrak erabiltzen dira:3.9 Neurgailuak

Atal bat ekipamendu des-berdinez osaturik bada-go, hauek lerro etenazosaturiko lauki baten bar-nean sartzen dira. Atala-ren konexioak lauki ho-netatik ateratzen dira.

3.10 Ekipamenduenkonbinazioa Ekipamendu hidraulikoa

Noranzko bakarreko balbula bikoitzdesblokeagarria

Manometroa

Termometroa

Emari-neurgailua

Maila iragarlea

Neurgailuak

A3.9/3.10


38

4. kapitulua

Ekipamendu hidraulikoarenosakera eta eskemak

A4

Ekipamendu hidraulikoaren osakera eta eskemak Festo Didactic

39

Ekipo hidrauliko batean atal hauek bereiz daitezke:

• Seinaleen kontrol-unitatea• Lan-unitatea

Seinaleen kontrol-unitatea ez da eskuliburu honetan aztertuko. Hala ere,informazio sakonagoa ematearren aipatzen da hemen, gai hauelektrohidraulikorako (TP 601 eta TP 602) eskuliburuetan jorratuko delarik.

A4

Ekipamendu hidrauliko baten eskema


40

Seinaleak kontrolatzeko unitatea bi ataletan banaturik dago: seinaleen sarrera(sentsoreen bidez) eta seinaleen sorrera (prozesadoreen bidez) ataletan.

4.1 Seinaleak kontrolatzekounitatea

Seinaleen sarrera -mota desberdinak:

• Eskuzkoa• Mekanikoa• Kontakturik gabekoa• Bestelakoak

Seinaleak sortzeko bitartekoak:

• Gizakiak• Elektroteknika• Elektronika• Pneumatika• Mekanika• Hidraulika

Gogoratu eskuliburu honetan ez dela azalpen sakonik ematen seinaleenkontrol-unitateari buruz; honek betetzen dituen funtzioak gizakiaren gainutziko baititugu hidraulikaren atal hau ikasteko orduan. Hemen seinaleensarreraz bakarrik arduratuko gara, eta seinale hauek langileek sortuak direlakontsideratuko dugu; eskuzko palanka baten bidez, pultsadore baten bidezedota antzeko gailu baten bidez (“gizakia-makina interfazea”).

A P

P T

A B

P T

P

TKontrol-unitaterako

energia-hornidura

Seinaleen kontrol-unitatea Lan-unitate hidraulikoa

Lan-unitatea

Energiarenkontrol-

-unitatea

Energia--eraldaketa

Presioko fluidoenprestaketa

Gizakia-makinainterfazea

Seinaleensarrera


A4.1


41

Sistema hidrauliko baten lan-unitatea 3 ataletan bana daiteke: energiahornitzeko unitatea, energia kontrolatzeko unitatea eta lan-unitatea(eragileen bidez) ataletan.Energia hornitzeko unitatea aldi berean bete behar dituen funtzioen araberabanatzen da: energia-eraldaketaren eta presiozko fluidoaren prestakuntzarenarabera. Sistema hidraulikoaren zati honetan behar den energia lortzen da, etafluidoa presiorako prestatu egiten da.Energia eraldatzeko (energia elektrikoa mekaniko eta gero hidraulikobihurtzeko) ondoko elementuak erabiltzen dira:

4.2 Energia hornitzekounitatea

• Motor elektrikoa• Erreketa-motorra• Akoplamenduak• Ponpa• Manometroa• Segurtasun-sistemak

Fluidoa prestatzeko, ondoko elementuak erabiltzen dira:

• Iragazkia• Hozkailua• Berogailua• Termometroa• Manometroa• Presiopeko fluidoa• Depositoa• Maila-iragarlea

Eskuliburu honetako B atalean elementu hauei buruzko azalpen zehatzagoakemango dira.

A P

P T

A B

P T

P


energia-hornidura


Lan-unitatea

Energiarenkontrol-

-unitatea

Energia--eraldaketa


Presioa mugatzekobalbula

Iragazkia

Motorelektrikoa

PonpaMaila-iragarlea


A4.2


42

A Ekipamendu hidraulikoaren osakera eta eskemak Festo Didactic .

4.2

________________________________________________________________________

43

Energiaren garraioa energiaren kontrol-unitatean zehar egiten da, aginte-funtzioaren arabera, eta lan-unitateraino iristen da. Aginte-funtzioan ondoko elementuak daude: • Zenbait bidetako balbulak • Emaria erregulatzeko balbulak • Presioa erregulatzeko balbulak • Ixteko balbulak Sistema hidraulikoaren lan-unitatea makinak edo ekipamenduak bere eragiketetan behar dituen higidurak sortzeaz arduratzen da. Presiopean dagoen fluidoak duen energia, higidurak sortzeko edo indarrak sortzeko (adibidez, finkapen-indarrak sortzeko) erabiltzen da. Horretarako erabiltzen diren elementuak hauek dira: • Zilindroak • Motorrak Elementu hauek ere B atalean zehazki deskribatuko dira. Ekipamendu hidrauliko baten eskema

Eskemak sistema hidraulikoa nola osaturik dagoen adierazten digu. Bertan,ikurren bidez, elementuak elkarren artean nola loturik dauden adierazten da.Hala ere, eskemetan ez da kontuan hartzen fisikoki elementuak nola kokaturikdauden; bestela adierazpena oso zaila gertatuko bailitzaiguke.Kokapen-planoak , gehigarri gisa eskaintzen denak, elementuak non kokatutadauden adierazten digu.

4.3 Eskemak

Sistema osatzen duten elementuak energiaren hedapenaren noranzkoarenarabera kokatu behar dira eskemaren barnean, ondoren adierazten den bezala:

• Azpialdean: Energia hornitzeko unitatea (elementu guztiak, edo energia--iturriaren ikurrak soilik)

• Erdialdean: Energia kontrolatzeko unitatea• Goialdean: Lan-unitatea

A P

P T

A B

P T

P


energia-hornidura


Lan-unitatea

Energiarenkontrol-

-unitatea

Energia--eraldaketa


Ordena-zenbakia + identifikazio-zenbakia= ekipamenduaren zenbakia

0.2 0.3 0.4

0.1

0.6

0.5

0.7

0.8

1.1

1.2 1.3 1.41.5

1.6

1.0

Ekipamendu hidrauliko baten kokapen-planoa

B 3

A4.3


44

Ahal bada balbulak posizio horizontalean adieraziko dira, eta tutuak zuzen etagurutzaketarik gabe. Arreta berezia jarriko dugu elementu guztiak berenposizio normalean marrazteko.

Oharra:Ekipamenduen posizioak VDI 3260 arauan definiturik daude.

• Ekipamenduaren posizio normalaEnergia ez dago ekipamendura konektaturik. Elementuen egoera berenkonfigurazioen araberakoa, edo fabrikatzaileak definiturikoa izan daiteke.

• Elementuen posizio normalaAtal higikorrek duten posizioa da, hauei dagozkien elementuak eraginda ezdaudenean.

• Hasierako posizioaSistema martxan ipini ondoren lan-sekuentzia hasten denean elementuekduten posizioa da.

• Martxan ipintzeko baldintzakSistema martxan jartzeak, elementuak posizio normaletik abiatze-posizioraigarotzeko behar diren pauso guztiak betezea esan nahi du.

Agintea lan-elementu desberdinez osaturik baldin badago, komenigarria daaginte-katea indibidualetan banatzea, lan-elementu bakoitzarentzat katea batsor daitekeelarik. Ahal bada, katea hauek elkarren ondoan adieraziko ditugu,eta higidura-zikloen ordena kontuan hartuz.

A4.3


45

Kontrol-katea lan-elementu batez eta honi dagokion energia kontrolatzekounitateaz dago osaturik. Aginte konplexuak kontrol-katea desberdinez osaturikdaude eta eskeman bata bestearen ondoan adierazi behar dira, bakoitzaridagokion ordena-zenbakiarekin.

Energia hornitzeko unitatea ezin zaio katea bati soilik atxiki; kontrol-kateaguztiak hornitzen baititu. Horregatik 0 zenbakia erabiltzen da bera izendatzeko.Kontrol-kateak berriz, 1,2,3... zenbakiez adierazten dira

I kontrol-katea(jasotze-zilindroa)

1.0 (A,Z1)

II kontrol-katea(makurdura-zilindroa)

2.0 (,Z2)

III kontrol-katea(indexazio-zilindroa)

3.0 (C,Z3)

Kontrol-katea

A4.3


46

Kontrol-katea bateko elementu guztiak ekipamendu-zenbaki baten bidezadierazi behar dira, ordena-zenbaki batez eta identifikazio-zenbaki batezosaturik.

Zenbakizko erreferentzia egiteko bi modu desberdin daude: Zenbakizko erreferentzia

• Zenbaketa koerlatiboa: metodo hau sistema konplikatuentzat gomendagarriada, eta batez ere errepikaketak daudelako 2. metodo aplikatu ezin denean.

• Taldearentzako zenbaki batez eta taldeko elementuentzako beste zenbakibatez osaturiko erreferentzia konposatua. Adibidez, 4.12 erreferenziak 4.taldea eta 12. elementua esan nahi du.

Taldeen sailkapena

0 taldea: Energia hornitzeko unitateko elementu guztiak1.,2.,3. taldeak: Kontrol-katea desberdinak (gehienetan zilindro

bakoitzeko talde-zenbaki bat)

Zenbaketa-sistema

.0: Lan elementua, adibidez, 1.0, 2.0

.1: Aginte-elementua, adibidez, 1.1, 2.1

.2, .4: (zenbaki bikoitiak) lan-elementuaren aitzinapeneaneragina duten elementuak; adibidez, 1.2, 1.4

.3,.5: Itzuleran eragina duten elementuak(zenbaki bakoitiak;) adibidez 1.3, 1.5

.01. 02.: Aginte-elementuaren eta lan-elementuarenartean kokatzen diren elementuak; adibidez,balbula iratotzaile bat; 1.01, 1.02

Erreferentzi sistema hau sistema hidraulikoak egiten duen lanean oinarritzenda. Horrela, mantenimenduaz arduratzen den langileak seinale baten efektuajakin dezake, honi dagokion elementuaren zenbakia irakurriz.

DIN 24 347 arauak eredu gisa eskema desberdinak dakartza, ekipamendueneta tutuen identifikazioa nola egin behar den erakutsiz. Arau honek ez duzenbait aginte-elementu eta ekipamenduentzako zenbaki-normalizaziorikzehazten. Kontrol-katea batean zenbakiak handiagotuz doaz lan unitatearennoranzkoan. Arauaren eranskinean piezen zenbaketari buruzko adibidea dator.

A4.3


47

Adibidez, sistema batean 2.0 zilindroan matxura badugu, matxura horren kausa2. taldean dagoela pentsa dezakegu, eta beraz, erreferentzi zenbakia 2tikhasten deneko elementu batean.

Zenbaki erreferentzi honetaz gain, lan-unitateko elementuek letren bidezkoidentifikazio gehigarria eraman dezakete. Hain zuzen, zilindroak Z edo HZbaten bidez adierazten dira (Z1, Z2, Z3, etab.) edo alfabetoko letren bidez(A,B,C, etab.). Motor hidraulikoak HM edo Mren bidez adierazten dira.

Horrez gain, eskema hidraulikoek ponpei, presio-balbulei, zilindroei, motorhidraulikoei eta tutuei buruzko informazioa eduki dezakete.

DIN 24 347 arauak eskema baten diseinuari buruzko informazio zehatza dakar,eta datuak nola eman behar diren azaltzen du.

A4.3


48

PDF-Hidraulika_I_A01-04

Documents

Transcript of PDF-Hidraulika_I_A01-04