Plan Galego de Voluntariado 2006-2010

Plan Galego de Voluntariado 2006-2010

1

Plan Galego deVoluntariado


2

ndice

ndice..........................................................................................................................2

Presentacin ...............................................................................................................3

Estrutura e marco........................................................................................................4

Estrutura..................................................................................................................4

Marco xurdico.........................................................................................................5

Obxectivos xerais do Plan Galego do Voluntariado 2006-2010....................................7

mbitos do voluntariado .............................................................................................9

Entidades de iniciativa social e voluntariado ...........................................................10

Administracin pblica e voluntariado....................................................................12

Educacin e voluntariado .......................................................................................15

Responsabilidade social corporativa (Empresa e voluntariado) ................................18

reas de intervencin do voluntariado.......................................................................20

Voluntariado e inclusin social ...............................................................................21

Voluntariado e autonoma persoal..........................................................................23

Voluntariado e infancia. .........................................................................................27

Voluntariado e cooperacin....................................................................................30

Voluntariado ambiental ..........................................................................................32

Voluntariado cvico ................................................................................................35


3

Presentacin

A situacin tanto das entidades de Accin Voluntaria como das persoas voluntariastransformouse profundamente desde a promulgacin da Lei de voluntariado deGalicia. Produciuse un forte incremento do nmero de entidades e unha importanteprogresin do nmero de persoas voluntarias. Ademais, o voluntariado desenvolveu unpapel determinante en certos acontecementos cruciais na vida do pas e na evolucinda sa conciencia social. Daquela, cmpre realizar un esforzo para adecuar osinstrumentos polticos e administrativos de que dispomos na situacin actual,conservando aqueles aspectos que axudaron a acadar os obxectivos que se marcaranno seu da, pero actualizando aqueloutros que non resultaron satisfactorios ou queforon superados polo decorrer histrico.

O principal instrumento de planificacin, que apunta asemade aos elementos deavaliacin e mellora na xestin do voluntariado: o Borrador do Plan deVoluntariado de Galicia 2006-2010.

Recolle un amplo proceso de participacin, iniciado cunha rolda de xornadas dembito provincial, que tivo o seu momento culminante na organizacin do CongresoGalego de Voluntariado e a sa continuidade nunha serie de grupos temticos, queabriron a participacin de distintos axentes pblicos e de iniciativa social, para recollero saber e o sentir da sociedade respecto dunha rea tan sensbel como a mobilizacinsolidaria da cidadana, e finalmente aprobado polo Consello Galego de Voluntariado,para proxectar conxuntamente o seu futuro.

Este documento non un punto e final, senn un punto e seguido. Mrcanse as liasas lias estratxicas de actuacin para os vindeiros anos, pero agora ser preciso levara cabo a concrecin prctica de cada un deles, para o cal a aportacin dos diferentesaxentes sociais, novamente non s ser boa, senn imprescindbel.


4

Estrutura e marco

Estrutura

O 2 Plan Galego de Voluntariado presenta unha organizacin aparentemente moidistante do primeiro. Por vez dos cinco mbitos sinalados daquela, agora afocalizacin ten un acento diferente. Existen dous grandes eixes estruturantes:

Os mbitos de voluntariado: trtase de reflexionar sobre as entidades de AccinVoluntaria, especialmente as organizacins sociais e as administracins pblicas,as como de afondar sobre o mbito educativo e o da empresa como posibeisprocedencias e mbitos de sensibilizacin para a accin voluntaria.

As reas de actuacin, escolmando aquelas que tern unha maior prioridade naarticulacin das polticas pblicas: o voluntariado social (cunha desagregacinentre o voluntariado para a inclusin social, para a promocin da autonomapersoal e para a infancia), o voluntariado ambiental, o voluntariado en cooperacininternacional e o voluntariado cvico.

Pero, detrs desta aparente disparidade, conservamos as cinco grandes prioridades doanterior plan para dotar de contido cada un dos mbitos e reas de actuacin queconfiguran o actual. Cada un dos epgrafes que articulan a presente proposta vndesagregado en prioridades arredor da promocin, da formacin, do apoio, dacoordinacin e da calidade da accin voluntaria. Dese modo, podemos manter unhaaliacin bsica entre este Plan Galego de Voluntariado 2006-2010 e o Plan Estatal2005 2009, podemos realizar unha avaliacin final do presente que tea puntosclaros de contraste co anterior, as como aproveitar o saber facer adquirido polasentidades de Accin Voluntaria e pola Administracin pblica no decorrer do pasadoplan.


5

Marco xurdico

A Constitucin espaola, no seu artigo 9.2, establece a obriga dos poderes pblicos depromover as condicins para que a liberdade e igualdade dos individuos e os gruposen que se integran sexan reais e efectivas, remover os obstculos que impidan oudificulten a sa plenitude e facilitar a participacin de todo os cidadns na vidapoltica, econmica, cultural e social, como manifestacin da solidariedade cidad nobeneficio da comunidade.

O Estatuto de autonoma recolle no seu artigo 4.2 en termos semellantes o preceptoconstitucional do artigo 9.2.

A Lei 4/93 de servizos sociais de Galicia xa dotaba de competencias de voluntariado ascorporacins locais de Galicia. No seu ttulo cuarto de Participacin Social entende porvoluntariado social o conxunto de persoas maiores de idade agrupadas enorganizacins ou entidades que desenvolvan un traballo voluntario no eido dosservizos sociais e define como traballo voluntario accin solidaria de carcteraltrusta en pro da comunidade para mellorar a calidade de vida, previndo eeliminando as causas da marxinacin.

As mesmo, indica que o traballo voluntario poder desenvolverse a travs deorganizacins creadas polas entidades locais, no mbito do seu territorio, podendofacelo de forma asociada entre varias entidades locais.

A Lei 6/96, do 15 de xaneiro, de voluntariado, na sa exposicin de motivos deixaclaro que queda superado o concepto restrinxido de voluntariado (asistencial) para darcabida tamn ao resto de mbitos nos que a participacin cidad igualmente valiosae necesario complemento da actividade pblica. A lei contempla que o voluntariadoorganizado o que se desenvolve dentro do mbito dunha entidade pblica ou privadaque cumpra os requisitos sinalados na lei (carecer de nimo de lucro, estar legalmenteconstituda,...) Artigo 1, Artigo 3 d), Artigo 12.

Do mesmo xeito a Lei 3/2000, do 22 de decembro, do voluntariado de Galicia, no seucaptulo II contempla a existencia dunha organizacin pblica ou privada, constitudalegalmente e con personalidade xurdica, que, sen nimo de lucro, realice programasno marco de actividades de interese xeral, configurndose as como o requisito bsicodo que vai derivarse a posibilidade, no seu caso, de poder contar coa colaboracin devoluntariado.

No captulo III regula o estatuto do voluntariado, establecendo un concepto amplo quepermite a participacin de todos os cidadns e cidads cando de forma libre eresponsbel dediquen o seu tempo libre a realizar actividades de interese xeral para acomunidade, no seo de entidades pblicas ou privadas sen nimo de lucro.


6

Este marco permite encadrar suficientemente as propostas bsicas que configuran oPlan Galego de Voluntariado 2006-2010. Non obstante, unha aspiracin compartidapolo Goberno galego e polo conxunto das entidades de Accin Voluntaria, sexanadministracins pblicas locais, outras axencias administrativas ou entidades deiniciativa social, dotarse dun novo marco xurdico que integre e complete a lexislacinanterior, tendo como marco regulador a Lei 5, 1996 do Voluntariado en Espaa e comohorizonte operativo o Plan Galego de Voluntariado 2006-2010.

Ser necesario, asemade, dotarse de novos instrumentos de xestin, que poden irdesde a redaccin e difusin consensuada dun Estatuto da persoa voluntaria, oestablecemento dun modelo de xestin para o itinerario do voluntariado e para asentidades de Accin Voluntaria, creacin dun Foro estbel do Voluntariado deGalicia, ou promocin de iniciativas normativas de mbito local. Este conxunto deinstrumentos de xestin darn unha maior operatividade ao marco normativo e deplanificacin, posibilitando a consecucin de mellores resultados, coa identificacinclara dos axentes da transformacin solidaria da nosa terra e a dotacin de mediosadecuados para a consecucin dos seus obxectivos.


7

Obxectivos xerais do Plan Galego

do Voluntariado 2006-2010

1. Mellorar a cantidade e a calidade da participacin cidad en Galicia.

2. Fortalecer as entidades de accin voluntaria, na xestin nos procesos e naxestin das persoas voluntarias.

3. Reforzar a coordinacin a nivel local, comarcal ou sectorial: coordinacininformativa, de programas, integracin en redes, etc.

4. Elaborar novos elementos normativos, mis acordes co actual contexto e conmaior capacidade de dar respostas ao sector e ao conxunto da sociedade: Leide voluntariado de Galicia, protocolo de situacins de emerxencias, etc...

5. Implicar a toda a Administracin autonmica no proxecto de desenvolvementodunha cidadana activa: Presidencia, Benestar, Educacin, Medio Ambiente,Industria, etc.

6. Crear unha estrutura global de informacin, formacin, sensibilizacin,dinamizacin e xestin do voluntariado en Galicia.

7. Promover a participacin voluntaria dos colectivos con maiores dificultadessociais ou menos representados no mbito do voluntariado.

8. Estabilizar os proxectos de voluntariado, os tcnicos ou responsbeis destes eo coecemento sobre a identidade, organizacin e funcionamento dovoluntariado.

9. Facer chegar sociedade unha imaxe mis realista do voluntariado galegopondo de relevo a importancia do traballo dos voluntarios e das voluntarias nasensibilizacin cvica.


8

10. Mellorar, sistematizar e cualificar a formacin do voluntariado.


9

mbitos do voluntariado


10

Entidades de iniciativa social e voluntariado

Definicin

O Terceiro Sector de Accin Social o mbito formado por entidades privadas decarcter voluntario e sen nimo de lucro, que xorden da libre iniciativa cidadfuncionan de xeito autnomo e tratan, por medio de accins de interese xeral, deimpulsar o recoecemento e o exercicio dos dereitos sociais, de acadar a cohesin e ainclusin social en todas as sas dimensins e de evitar que determinados colectivossociais queden excludos duns niveis suficientes de benestar.

Extrado do estudo Anlisis estratgico del Tercer Sector de Accin Social Plataforma das ONG deAccin Social.

Prioridade:

Facilitar e consolidar nas entidades de iniciativa social unha xestin transparente,eficaz e eficiente, baseada nunha modernizacin organizativa e funcional.

Promocin

Fomentar a participacin da cidadana a travs do voluntariado en entidades deiniciativa social.

Proporcionar medios para campaas de divulgacin das propias entidades e apoiarcon campaas institucionais.

Promocin nos medios audiovisuais (programas, debates), tamn na radio e naprensa escrita (artigos e reportaxes) de accins de voluntariado que axuden a unmellor coecemento e comprensin da cidadana do papel dos voluntarios evoluntarias.

Convenios cos medios de comunicacin que permitan a cesin de espazos pararealizar accins de sensibilizacin, principalmente nos medios pblicos.


11

Establecer un portal web de referencia en temas de voluntariado en Galicia, quecontea e dinamice: foros especializados, recepcin personalizada de informacin,un boletn dixital, unha gua de entidades, opcins de voluntariado,..

Formacin

Facilitar servizos de consultora, formacin e apoio para que as entidades melloren asa xestin e poidan fortalecer a sa estrutura organizativa.

Realizacin dun estudo das necesidades de formacin do persoal das entidades,que nos leve elaboracin dun programa formativo, no que se aproveite aformacin en lia e a formacin personalizada (tipo consultora).

Formacin para os responsbeis das entidades: en metodoloxa de xestin dovoluntariado (elaboracin de plans de voluntariado, perfs de voluntariado...); enplanificacin econmica; avaliacin de proxectos; traballo en rede,...

Facilitar medios s entidades para realizaren formacin interna, abrindoconvocatorias especficas de financiamento para actividades formativas erealizando un catlogo de recursos (de aulas, materiais didcticos, audiovisuais) anivel local, provincial e autonmico.

Apoio

Incorporar e consolidar nas entidades as posibilidades das novas tecnoloxas paramellorar a xestin.

Dotacin de equipamentos e ferramentas informticas actualizadas.

Facilitar a presenza activa das entidades na internet (pxinas propias, espazosgratutos en portais de voluntariado consolidados...)

Coordinacin

Impulsar redes locais/comarcais que fomenten o intercambio de necesidades,experiencias, boas prcticas que melloren as capacidades das entidades e dovoluntariado e fortalezan o sector.

Convocar reunins entre os axentes implicados no voluntariado que favorezan oestablecemento de prioridades/ plans de voluntariado a nivel local nas cidadesgalegas e nas principais comarcas de Galicia.


12

Favorecer a presentacin conxunta de entidades s convocatorias definanciamento.

Impulsar unha rede/coordinadora galega de entidades relacionadas co voluntariadoformada polos representantes das redes locais e comarcais.

Calidade

Garantir a toda persoa a realizacin do seu labor voluntario con calidade en todas asentidades a travs dun plan de xestin do voluntariado.

Conxuntamente a Administracin autonmica e as entidades de accin voluntariadeben establecer os mnimos comns esixbeis para traballar con calidade axestin das persoas voluntarias, realizando un documento marco que sirva de guas entidades de voluntariado e s que incorporan voluntariado para elaborar o seuplan de xestin do voluntariado.

Difusin e formacin nesta rea que ser requisito ao final do perodo, para estarno rexistro de entidades de voluntariado e concorrer a subvencins.

Administracin pblica e voluntariado

Definicin

O mbito da Administracin pblica abrangue o conxunto de entidades de AccinVoluntaria e de accin promovidas polas diferentes AA. PP., inclundo tanto as deintermediacin como as de xestin directa de proxectos de voluntariado.

Hoxe en da amplamente recoecido que as administracins pblicas estnenfrontndose a necesarios procesos de cambio, e un dos retos cos que se atopan ode dar unha maior apertura cara participacin doutros axentes, inclundo sociedade, dado que o desenvolvemento dunha sociedade de benestar baseada nos


13

principios de solidariedade, xustiza, tolerancia, etc. require a participacin doscidadns e das cidads, tanto individualmente como en grupos organizados, entre osque necesariamente son de destacar as entidades de accin voluntaria. Polo tanto, aAdministracin, no empeo de diversificar a producin do benestar, potenciaeconmica e normativamente o papel do terceiro sector, en particular o voluntariado.

Prioridades

Anda que xa se leva algn camio percorrido e xa son importantes os avanzos que seveen conseguindo, anda son moitos os esforzos que se teen que realizar paraacadar unha maior calidade na xestin da accin voluntaria. As administracinspblicas, no mbito da accin voluntaria atpanse con tres grandes retos para aconsecucin dunha sociedade mis solidaria, que non teen por que supor a reducindas cotas de liberdade de eleccin e de actuacin das persoas voluntarias, nin daautonoma das entidades de accin voluntaria.

Estes tres grandes retos, sen que necesariamente exista unha orde de prioridadeseran:

- promover a elaboracin da nova Lei de voluntariado de Galicia- garantir unha axeitada difusin do Plan Estratxico de Accin Voluntaria 2006

2010- creacin de instrumentos de informacin de voluntariado, asociacionismo e

participacin

Promocin

Desenvolvemento dunha clara poltica de concienciacin cidad nos valores desolidariedade promovendo a creacin e a difusin de mensaxes que impulsen cidadana a participar de forma activa na accin voluntaria, asociacionismo eparticipacin cvica.

Promover a creacin de instrumentos para o fomento do asociacionismo eparticipacin cvica en materia de voluntariado. (intermediacin, fomento,sensibilizacin, formacin, asistencia tcnica, informacin e orientacin...).

Impulsar actuacins encamiadas ao fomento dunha conciencia solidaria nosdiferentes colectivos e grupos de poboacin (Promocin da educacin para acidadana e a democracia, campaas de sensibilizacin).

Impulsar a difusin da accin voluntaria e dos valores da sociedade galega.


14

Promover o estudo, investigacin e difusin das boas prcticas no eido da accinvoluntaria.

Fomento da participacin cvica, organizada e solidaria, promovendo unvoluntariado transformador e construtor dunha cidadana global.

Formacin

Promocin e deseo de procesos, itinerarios e contidos de formacin na accinvoluntaria.

Elaboracin de itinerarios formativos dirixidos a persoas interesadas na accinvoluntaria, estean incorporadas ou non a unha EAV, e profesionais do sector (Plande formacin 2006 2010).

Impulsar a creacin da Escola Galega de Voluntariado (EGV). Fomentar a execucin de accins formativas e impulsar a colaboracin entre

entidades na realizacin destas.

Apoio

Mellora da xestin das entidades de Accin Voluntaria.

Aproveitamento das novas tecnoloxas como instrumento funcional e organizativodas EAV.

Potenciacin da rede de informacin de voluntariado como axentes de informacin,asesoramento, orientacin, mediacin... para as EAV e as persoas interesadas noeido da accin voluntaria.

Potenciar a figura do xestor de voluntariado. Apoiar o desenvolvemento de actividades no mbito do voluntariado e a

participacin cvica. Elaborar un manual de xestin e organizacin de entidades de accin voluntaria

(pblicas e de iniciativa social).

Coordinacin

Impulsar a creacin de plataformas ou redes de voluntariado pblicas e de iniciativasocial.

Consolidar a rede de informacin e apoio da comunidade autnoma. Fomentar a creacin de redes.


15

Calidade

Promover instrumentos que permitan a avaliacin e o seguimento para a obtencin demelloras nos proxectos de accin voluntaria (avaliacins cualitativas que aumenten acalidade, organizacin e funcionamento das entidades de accin voluntaria, revisinsdo seu propio mtodo ou modelo de traballo, auditoras de calidade e de xestins...).

Crear o observatorio autonmico de voluntariado. Elaborar un protocolo de indicadores de avaliacin para todas as entidades de

accin voluntaria.

Educacin e voluntariado

Definicin

O proceso educativo entendido como permanente e ao longo de toda a vida, mis aldo estritamente regrado, resulta prioritario na configuracin e asuncin de actitudes evalores persoais e sociais como a participacin democrtica, o respecto, a xustiza, aigualdade, a tolerancia, o compromiso, a proteccin do medio ambiente, a integracinou a solidariedade, bsicos na conformacin dunha cultura de paz. Neste procesoeducativo necesario ter en conta todos os niveis do ensino e a educacin non formal,dende a familia, a escola ou a universidade, ata os recursos que pon en marcha aAdministracin ou os que achega a propia sociedade.

Prioridades

Dbese incentivar e facilitar a participacin e a colaboracin dos centros educativoscoas organizacins e entidades do seu contorno e da comunidade educativa,particularmente cos pais e nais do alumnado, promovendo espazos de encontro.


16

Tense que apoiar as estruturas de participacin cidad e as organizacins dasociedade civil que dende a educacin non formal dos distintos mbitos (municipal,social) estn xa a colaborar cos centros e coas institucins nesta materia, garantindoen todo caso a sa autonoma e independencia.

necesario colaborar coa Consellera de Educacin e O.U naqueles mecanismos quefaciliten e incentiven a participacin dos e das docentes e os discentes nos proxectoscoordinados dende os centros. Tamn cmpre que se siga a estimular a avaliacincurricular non s dos contidos, senn das actitudes, dos valores e doscomportamentos, fundamentalmente nas cuestins relacionadas co xnero e coaaccesibilidade universal tal e como contempla a lexislacin vixente, resaltando otraballo cooperativo e a solidariedade.

Colaborar coa Consellera de Educacin na potenciacin dentro do currculo dosintanxbeis (traballo en grupo, resolucin de conflitos, creatividade ante problemas,participacin democrtica... ) aprendidos polas persoas que participan comovoluntarios nas diferentes actividades propostas polas entidades durante o perodo deeducacin post-obrigatoria, nomeadamente na educacin universitaria.

fundamental, por ltimo, en todo o proceso educativo o traballo coas TICpromovendo unha educacin audiovisual na que os contidos permitan unha actitudecrtica respecto dos media.

Promocin

A Consellera de Educacin e O.U incorporar o da do Voluntariado no calendarioescolar fomentando diversas actividades en relacin con este tema.

A Consellera de Educacin promover acordos coas entidades da sociedade civilen relacin co voluntariado.

Formacin

Creacin da Escola Galega do Voluntariado.

Favorecer a formacin complementaria para o profesorado.

Apoiar as actividades de carcter formativo organizadas dende a sociedade efavorecer a edicin (en calquera soporte, pero fundamentalmente dixital eaccesbel) das unidades didcticas elaboradas polas entidades sociais derecoecida traxectoria.


17

Promover a creacin de titulacins especficas en xestin de programas convoluntarios, para os tcnicos das entidades que contemplen non s a formacin enactividades de carcter prctico, senn tamn nos valores cvicos e democrticosanteriormente sinalados.

Apoio

Facilitarlle dende a Consellera de Educacin e O.U s entidades de accin social derecoecida traxectoria a divulgacin das unidades didcticas, nas distintasactividades organizadas dende os centros.

Apoio para a consolidacin, dentro das universidades, dos servizos departicipacin e integracin universitaria.

Fomentar en colaboracin coa Consellera de Educacin accins relacionadas cocomercio xusto mediante a inclusin de clusulas que contemplen a utilizacindestes produtos nas cafeteras, comedores, mquinas expendedoras dos centrosde ensino, facultades ou edificios de servizos.

Coordinacin

Establecer frmulas de coordinacin, fundamentalmente entre o ensino obrigatorioe o non obrigatorio, para que o paso dun ao outro permita a continuidade nascolaboracins e na formacin.

Potenciacin do traballo en rede a travs das TIC mediante a mellora e odesenvolvemento da pxina web de Vicepresidencia que incla accins e recursospara colaborar e mellorar a calidade dos programas e proxectos.

Calidade

Edicin dunha Gua de entidades por reas de traballo ou actividade.

Garantir, por parte da Administracin, a existencia de xornadas formativas bsicasque permitan unha maior calidade das accins.

Favorecer as actuacins das entidades sociais que na sa xestin apliquenprotocolos de traballo e organizacin segundo as recomendacins dos manuais deboas prcticas na xestin de voluntariado.


18

Responsabilidade social corporativa(Empresa e voluntariado)

Definicin

Coa chegada do sculo XXI foise afianzando no mundo empresarial un compromisocada vez mis firme coa Sostentabilidade e a Responsabilidade Social Corporativa(RSC). Este esforzo das empresas por conciliar os lextimos intereses econmicos coaresponsabilidade cara ao seu contorno e os seus grupos de interese precisa mis quenunca dun dilogo fludo e realmente bidireccional coas organizacins do TerceiroSector.

Estas organizacins, ao mesmo tempo, estn realizando tamn un importante esforzopor garantir a calidade da sa xestin e servir aos intereses da comunidade enproximidade, responsabilidade e amplitude de enfoques, entre os que se atopan asestratexias de Voluntariado Social Corporativo.

Tratndose por tanto dunha lia de pensamento e de accin de recente aparicindeben planificarse axeitadamente as distintas estratexias, centrndosefundamentalmente os primeiros pasos na difusin da Responsabilidade SocialCorporativa e no posto que debe ter o Voluntariado Social Corporativo naimplementacin das estratexias de RSC.

Prioridade

Difusin da Responsabilidade Social Corporativa como unha estratexia apropiada paraa conciliacin dos lextimos intereses de lucro particular e a responsabilidade dasempresas de mercado co seu contorno, e do Voluntariado Social Corporativo comounha actuacin tendente a vincular as persoas das organizacins empresariais cotecido solidario do seu contorno.


19

Promocin

Propiciar espazos de encontro entre as empresas, especialmente as que xa teenun compromiso coa responsabilidade social corporativa, e as entidades de accinvoluntaria para definir lias de actuacin de interese comn que favorezan odesenvolvemento do Voluntariado Social Corporativo.

Formacin

Ofrecer cursos de formato breve e cun soporte en lia como elemento prcticode facilitacin das estratexias de Responsabilidade Social Corporativa eVoluntariado Social Corporativo.

Apoio

Ofrecer instrumentos que faciliten o desenvolvemento da ResponsabilidadeSocial Corporativa: bolsa de proxectos de voluntariado, lia solidaria, espazoweb...

Coordinacin

Facilitar a creacin de sinerxas das empresas entre si, e destas coas entidadesde Accin Voluntaria, comezando pola coordinacin informativa, aidentificacin de boas prcticas e a difusin destas.

Calidade

Partindo das boas prcticas identificadas, promover a mellora continua dacalidade, non s dos proxectos de voluntariado, senn tamn dasorganizacins de accin voluntaria, compartindo as similitudes e as diferenzasna comprensin dos valores relativos calidade e excelencia.


20

reas de intervencin do

voluntariado


21

Voluntariado e inclusin social

Definicin

Como inclusin social entendemos un proceso de procura de igualdade nos dereitos eoportunidades das persoas con problemticas particulares que precisan de apoio eacompaamento para acadar a normalizacin dos diferentes aspectos da sa vidasocial, laboral, educativa, sanitaria. O voluntariado participa nesta rea acompaandos persoas inmigrantes, s persoas con discapacidade, s persoas xitanas, sen fogar,reclusas, con drogodependencias, s receptoras da renda de insercin social, smulleres que exercen a prostitucin e menores en risco de exclusin social, etc. nasdiferentes actuacins que se realizan para acadar esta normalizacin.

Prioridades

A inclusin social debe afrontar un dobre reto: dunha banda a progresivaimpopularidade das persoa e colectivos destinatarios da sa accin, insertos enprocesos de discriminacin, de exclusin e mesmo de criminalizacin; por outrabanda, cada vez hai que ter en conta factores mis plurais, entre os que destaca aetnicidade ou pertenza cultural das persoas afectadas, para lograr a sa mobilizacincomo axentes de cambio da sa propia situacin e de situacins similares doutraspersoas.

Promocin

Visibilizar s persoas voluntarias que realizan a sa actividade nesta rea,aproveitando para rompermos os mitos creados cara a estes colectivos:

Concienciando e sensibilizando sociedade a travs da programacin nos mediosaudiovisuais (tv, radio e internet), de contidos especficos de temas de inclusin edo labor do voluntariado nesta rea.

Promovendo un voluntariado estbel que traballa con estes colectivos en situacinsespecialmente difciles.


22

Impulsando a participacin de todas as persoas na accin voluntaria, introducindonos programas a idea de accesibilidade universal.

Celebrando o Da do Voluntariado, introducindo esta celebracin no calendarioescolar e programando actos coordinados entre a Administracin, as entidades e aUniversidade, nas cidades e comarcas galegas.

Formacin

Favorecer a formacin en temas de voluntariado das persoas con perfs profesionaissociais, a travs da organizacin de xornadas, posgraos, msters sobre temticas devoluntariado e inclusin social.

Inclur nos contidos da materia de Educacin para a cidadana do sistema educativoobrigatorio, a temtica do voluntariado. Convocar formacin especfica para oprofesorado.

Posibilitar a formacin bsica e especfica do voluntariado, a travs dun programaanual de formacin para persoas voluntarias e persoas contratadas das entidades.

Apoio

Ofertar lias de financiamento de accin social inclundo nas convocatorias unhapartida de voluntariado.

Elaborar un fondo documental e de recursos a disposicin das entidades e persoasvoluntarias s que sexa de utilidade para desenvolveren o seu labor.

Realizar asesoramento e fomentar a formacin dos responsbeis das entidades entemas como a captacin de fondos, as novas tecnoloxas e a xestin de entidades.

Coordinacin

Facilitar os contactos entre entidades que traballan temas comns, establecendoxuntanzas anuais e foros virtuais.


23

Calidade

Mellorar a calidade do traballo, formando o persoal responsbel de voluntariado eestablecendo itinerarios formativos para as persoas voluntarias.

Voluntariado e autonoma persoal

Definicin

A cidadana no exercicio da solidariedade ten a posibilidade de brindar distintosapoios nos mbitos da prevencin, promocin e mantemento da autonoma persoal,que favorezan o funcionamento individual da persoa que presenta diversidadefuncional1.

Na sociedade persisten as desigualdades; hoxe sabido que as desvantaxes quepresenta unha persoa con diversidade funcional ou discapacidade ten a sa orixe nassas dificultades persoais, pero tamn e sobre todo nos atrancos e condicinslimitativas que na propia sociedade, concibida de acordo co patrn da persoa media,se opoen plena participacin destes cidadns e cidads. Isto ocorre en canto participacin das persoas con diversidade funcional hora de participar comovoluntarios e voluntarias nos programas que non tean que ver con entidades depersoas con discapacidade, como medio ambiente, ou outros.

Prioridades

Sendo isto as, preciso desear e pr en marcha das estratexias de intervencin:Loita contra a discriminacin (lograr a igualdade de trato e polo dereito igualdade deoportunidades) e a accesibilidade universal.

O concepto de accesibilidade universal vai garantir unha participacin mis activade todas as persoas na comunidade como cidadns e cidads titulares de dereitos;

1 Diversidade Funcional: persoa que ten diversas formas ou maneiras de funcionar fisicamente ,intelectualmente ou sensorialmente, independentemente da sa idade, precisando para iso da axuda dediferentes recursos en funcin das necesidades individuais de cada persoa para poder participar nasociedade en igualdade de condicins (persoas con discapacidade, persoas da terceira idade... ).


24

suxeitos activos que exercen o dereito a tomar decisins sobre a sa propiaexistencia e non meros pacientes ou beneficiarios de decisins alleas; comopersoas con necesidades diferentes ao resto de concidadns e concidads e comocidadns e cidads que para atender esas necesidades demandan apoios persoais,pero tamn modificacins nos contornos que erradiquen aqueles atrancos que llesimpiden a sa plena participacin en contornos, produtos e servizos para quesexan comprensbeis, utilizbeis e practicbeis por todas as persoas.

A non discriminacin, accin positiva e accesibilidade universal constiten a baseque perseguen: garantir e recoecer o dereito das persoas con discapacidade igualdade de oportunidades en todos os mbitos da vida poltica, econmica,cultural e social.

Promocin

Sensibilizar e informar a poboacin xeral co obxecto de impulsar un voluntariadosocial, que ofreza compromiso e continuidade no labor que desempea, parapromover a autonoma persoal das persoas con diversidade funcional en todos osmbitos da vida.

Difundir os valores que deben rexer a accin voluntaria no mbito da promocinda autonoma persoal.

Promover no mbito educativo o voluntariado co obxecto de colaborar nodesenvolvemento das persoas con diversidade funcional.

Fomentar dende os distintos colectivos e especificamente dende o colectivo daspersoas con diversidade funcional os valores e a importancia da participacinactiva nas accins do voluntariado.

Formacin

Desear e desenvolver un catlogo de formacin e recursos formativos para favorecera colaboracin e o traballo nas organizacins a favor das persoas con diversidadefuncional, dirixido este s persoas voluntarias e aos xestores de voluntariado.

Desear e desenvolver un catlogo de especialidades formativas e homologadaspara formadores de voluntariado relacionados coa rea de voluntariado epromocin da autonoma persoal.


25

Desear e elaborar os recursos formativos especficos da rea de voluntariado eautonoma persoal, necesarios para o desenvolvemento das especialidadesformativas desta rea.

Apoiar os procesos de formacin especfica que realizan as organizacins deaccin voluntaria da rea de autonoma persoal para capacitar s persoasvoluntarias e profesionais da organizacin.

Apoio

Potenciar un servizo de informacin, asesoramento e apoio tcnico s entidades deAccin Voluntaria, aos tcnicos e as tcnicas de voluntariado e aos voluntarios activose s voluntarias activas ou potencialmente activos ou activas nos seguintes eidos: a)colaboracin financeira, b) captacin de persoas voluntarias e c) desenvolvemento daformacin xenrica e a propia desta rea.

Regular as caractersticas e funcins do Servizo de Informacin, Asesoramento eApoio Tcnico s entidades de accin voluntaria.

Fomentar a implicacin de entidades colaboradoras (a nivel tcnico, material efinanceiro) no desenvolvemento dos programas de accin voluntaria das entidadesde voluntariado no eido da promocin da autonoma persoal.

Liderar a captacin de recursos econmicos (a nivel local, comarcal, provincial,autonmico, estatal, europeo, etc.), para o desenvolvemento dos programas dasentidades de accin voluntaria no eido da promocin da autonoma persoal.

Desear e desenvolver os itinerarios homologados de formacin bsicaconsensuadamente coas entidades de accin voluntaria no eido da promocin daautonoma persoal, que dea acceso formacin especializada neste eido.

Desear e elaborar o catlogo de formacin e recursos formativos homologadospara a formacin bsica.

Capacitar a tcnicos e voluntariado para o desenvolvemento da accin voluntaria atravs dos niveis formativos establecidos no itinerario e catlogos elaborados parao efecto.


26

Coordinacin

Xerar un foro de participacin e encontro peridico e estruturado no que participen asentidades de Accin Voluntaria da rea de Autonoma Persoal, a fin de fixar liasestratxicas comns e avaliar as actuacins desenvolvidas.

Pr en marcha unha extranet como espazo comn de traballo, colaboracin ecomunicacin das entidades de accin voluntaria no mbito do voluntariado eautonoma persoal.

Organizar encontros presenciais peridicos co obxecto de realizar o seguimento dodesenvolvemento do plan no mbito do voluntariado e da promocin da autonomapersoal.

Calidade

Promover a implantacin de sistemas de xestin da calidade nos servizos de AccinVoluntaria.

Desenvolver accins formativas relacionadas coa xestin da calidade.

Apoiar a implantacin de sistemas de xestins de calidade nas entidades de accinvoluntaria no mbito de autonoma persoal.


27

Voluntariado e infancia

Definicin

Nesta rea recllese a accin voluntaria desenvolta con infancia en xeral, entendendo nenos/ase mozos/as de ata 16 anos, un sector da sociedade que cremos que merece un especialcoidado e atencin.

A educacin non formal (educacin no tempo libre, educacin en valores) un dos mbitostradicionais de accin voluntaria en infancia, ao que se foi incorporando proxectos de inclusine intervencin social destinados a colectivos de infancia con necesidades especficas, en especiala infancia desfavorecida, sempre dende unha perspectiva de integracin. Tamn as actividadesde lecer e as actividades deportivas encdranse dentro desta rea.

No mbito do traballo coa infancia dse a peculiaridade de que o propio destinatario se podeconverter, e de feito faino, en axente activo dunha accin voluntaria, de maneira que moitasveces se oferta e implica a mozos e mozas como voluntarios e voluntarias xa dende os 13 e 14anos, anda que a lexislacin non contempla este extremo, e noutras ocasins comometodoloxa de traballo con eles (proxectos de aprendizaxe e servizo, metodoloxa experiencial,etc.).

Deste xeito son moitos os voluntarios/as que teen a sa primeira accin de voluntariado nestarea (en campamentos, grupos de tempo libre). Isto unha grande potencialidade porque seforma, motiva e exporta voluntarios/as a outros mbitos, e un risco porque, de se converternunha experiencia negativa, pode facer que esa persoa non volva intentar unha experiencia devoluntariado.

O traballo coa infancia no tempo de lecer, da educacin non formal un espazo privilexiadopara a intervencin social, e ten grandes potencialidades para promover o cambio social; se bentradicionalmente dende a sociedade e dende o propio sector est infravalorado, imaxe que sedebera trocar. Cmpre destacar ademais a gran distancia que anda existe entre entidades deeducacin formal e entidades de educacin non formal.

Prioridades

Grande parte das entidades que traballan nesta rea son enteiramente formadas porvoluntarios e voluntarias, por xente moi moza (asociacins de carcter xuvenil), baixaprofesionalizacin, ... o que dalgunha maneira favorece que exista na actualidade unha grandenecesidade de organizacin, de recursos e de mellora na xestin das entidades e da accinvoluntaria que desenvolven.


28

Promocin:

Promover a accin voluntaria na infancia e adolescencia, incorporando epotenciando metodoloxas nas que os nenos/as e mozos/as desenvolvan accinsvoluntarias (aprendizaxe e servizo, metodoloxa experiencial...).

Transmitir sociedade en xeral, e Administracin en particular, a importancia eas potencialidades do traballo con infancia dende a educacin non formal.

Estimular as entidades que traballan neste mbito para que fagan o esforzo de sepresentaren sociedade, transmitir o que fan e pr en valor a accin voluntaria coainfancia.

Formacin:

Definir, dotar de contidos e facer formacin especfica para a funcin de xestor -coordinador acompaante de voluntarios e voluntarias.

Dotar s entidades de formacin especfica de como realizar proxectos de accinvoluntaria nos que implicar a mozos e morzas menores de idade.

Ofrecer aos voluntarios e voluntarias formacin especfica en funcin dascaractersticas de colectivos con necesidades especficas ou accins voluntariasmoi especficas.

Apoio

Promover, apoiar, facilitar... que en todas as entidades exista un tcnico ou xestor(responsbel) de voluntariado, recoecendo a necesidade desa funcin nasentidades e achegando recursos.

Estudar o marco normativo da accin voluntaria desenvolta por menores de idadecon vistas ao flexibilizar e adaptar s caractersticas destes voluntarios/as.

Coordinacin

Fomentar que as entidades se coezan, como primeiro paso para comezar acoordinarse e colaborar, e para concienciarse da necesidade de relacionarse e crearredes.


29

Estudar e promover a construcin de espazos operativos de coordinacin e traballoen rede, nos que se poa en contacto a entidades de accin voluntaria, primandoque sexan plataformas de entidades da mesma rea de traballo.

Calidade:

Garantir a presenza dun responsbel de voluntariado en cada proxecto de accinvoluntaria.

Promover plans de acompaamento da accin voluntaria nas entidades, en especialo acompaamento na accin voluntaria de menores de idade.


30

Voluntariado e cooperacin

Definicin

Actividade destinada promocin, difusin, informacin e sensibilizacin en valorespara acadar a transformacin social que leve eliminacin das desigualdades NorteSur en aras dun mundo mis equitativo e xusto.

Prioridades

O gran reto das entidades de Accin Voluntaria dedicadas cooperacin internacional,nomeadamente das que fan da cooperacin para o desenvolvemento a sa razn deser, transmitir ao conxunto da cidadana a necesidade de desenvolver unha accinvoluntaria no noso propio pas, conscientes de que, progresivamente, as visitastcnicas e as colaboracins sobre o terreo deben quedar en mans de profesionais oude persoas voluntarias con longo percorrido en cooperacin e cun longo tempodispobel para o exercicio da accin voluntaria sobre o terreo.

Promocin

Permitir que a travs dunha web as entidades de voluntariado poidan ofrecer prazasnos seus proxectos e as persoas voluntarias poidan buscar unha oportunidade decolaboracin solidaria do seu interese, discriminando por rea de interese exeogrfica.

A base de datos en lia deberan estar debidamente promovidas cara ao pblico, paraque sexan un referente claro e visbel ao que acudir na busca de oportunidades devoluntariado. Esta promocin debera artellarse arredor de mensaxes positivos, nonasistencialistas, marcando (no caso do mbito da cooperacin para odesenvolvemento) a funcin de sensibilizacin e xestin das persoas voluntarias.

Campaas publicitarias.

Boletn electrnico.


31

Formacin

Artellar a oferta formativa conforme a unha tripla necesidade e nunha escadaprogresiva2:

1) Curso bsico de voluntariado no que se expliquen aspectos bsicos e comnsde todos os mbitos do voluntariado (Lei do voluntariado). Podera ser unrequisito para entrar na bolsa de voluntariado proposta na lna anterior.

2) Formacin xeral sobre temas comns de cooperacin para o desenvolvemento,como o ecodesenvolvemento, xnero e pobreza, comercio xusto, etc.

3) Formacin de xestores, na que se expliquen tcnicas de captacin, xestin econservacin do voluntariado, por exemplo.

Apoio

Dotacin de apoio econmico para as entidades de cooperacin para odesenvolvemento que implementen unha estratexia especfica de sensibilizacin para aaccin voluntaria e de xestin do voluntariado.

Coordinacin

Facilitar vas de comunicacin entre ONGD e coordinacin e apoio difusin do seutraballo, tanto entre as propias entidades como cara ao pblico xeral, medianteboletns dixitais, a web, etc.

Calidade

Creacin dun formulario estndar que sirva para facer unha avaliacin detallada dosaspectos positivos e negativos do traballo realizado no momento da sada das/osvoluntarias/os recibidos nas organizacins a travs do sistema da bolsa en lia.

2.Cmpre lembrar que, ademais, cada organizacin deber proporcionar tamn formacin especfica para os seu voluntariado.


32

Voluntariado ambiental

Definicin

Tendo en conta a preocupacin social existente pola conservacin e mellora do nosocontorno, a Lei do voluntariado de Galicia considera o medio ambiente como unha reaprioritaria para o desenvolvemento de accins de voluntariado.

O voluntariado ambiental acta na prevencin de problemas ambientais, contribe mellora da xestin ambiental, detecta problemas emerxentes, sensibiliza a sociedade etrata de comprometela na sa solucin.

Entndese por voluntariado ambiental aquelas iniciativas sociais que desenvolvan deforma altrusta, libremente e sen nimo de lucro, tarefas directas de mellora ambientale conservacin dos recursos naturais. Estas iniciativas concretadas en proxectos benestruturados e soportadas por entidades sociais capaces, poden producir un positivoimpacto social e ambiental.

Deste xeito, podemos dicir que o voluntario/a ambiental unha persoa que ten unaconciencia solidaria que a incita a colaborar no seu tempo liberado, coas organizacinsambientais, co fin de mellorar a calidade do contorno urbano, rural e natural no que sedesenvolve.

Prioridades

O voluntariado ambiental debe ser considerado polos xestores ambientais desde aptica da concienciacin e implicacin social dos e das cidads na defensa e mellorado seu contorno, e nunca como unha frmula barata de busca de recursos humanospara atender necesidades que corresponde asumir Administracin.

Desde os programas de educacin ambiental continuamente se insiste en que estesdeben, entre outros obxectivos, tratar de incidir no cambio de hbitos, actitudes ecomportamentos da sociedade respecto ao medio ambiente. Para a educacinambiental os programas de voluntariado supoen unha ocasin ideal de implicar apoboacin nas tarefas de conservacin e mellora do medio ambiente.

A Administracin ambiental debe ter un proxecto definido de fomento e apoio aovoluntariado que se plasme nun programa de actuacins (econmicas, normativas,


33

informativas, etc.) que animen poboacin e aos grupos sociais a implicarse e aadquirir un compromiso activo co medio ambiente.

A Administracin debe realizar un esforzo informativo e de sensibilizacin social enfavor do voluntariado ambiental, tratando de canalizar as iniciativas individuais cara sentidades e grupos sociais que tean manifestado o seu interese por introducir estalia de traballo no seo das sas organizacins, ao mesmo tempo que debe favorecer odesenvolvemento dos proxectos que estes desexen levar a cabo.

Promocin

Fomentar o voluntariado ambiental como ferramenta de Educacin Ambiental, fomentoe canalizacin de novas formas de participacin cidad que favorecen o compromiso ea solidariedade na solucin dos problemas ambientais.

Formacin

Posibilitar a imparticin da formacin por persoas cualificadas, contando coaparticipacin activa do propio voluntariado e das sas organizacins. A formacin unha ferramenta imprescindbel para que o voluntariado ambiental poida desenvolveras sas tarefas e acadar os seus obxectivos.

Apoio

Considerar e promover dous modelos de voluntariado que poden considerarsecomplementarios:

Persoas con compromisos intermitentes ou colaboracins puntuais enorganizacins de voluntariado que participan en campaas concretas ougrupos de traballo.

Persoas voluntarias que adquiren un compromiso a medio/longo prazo,organizadas en estruturas estbeis, cun compromiso persoal mis activo.

Coordinacin

Integrar e coordinar os labores de voluntariado nos traballos de xestin ambiental.Desenvolver estratexias de coordinacin interadministrativa e de liderado do


34

voluntariado ambiental e da participacin dos afectados polas ameazas ao medionatural.

Crear unha rede que sirva de encontro e intercambio para as asociacins e entidadesde voluntariado que facilite o intercambio de informacin, a coordinacin, promovainiciativas e difunda o voluntariado ante a sociedade en xeral.

Calidade

Establecer as medidas de control necesarias para garantir a calidade dos proxectos eaccins voluntarias.


35

Voluntariado cvico

Definicin

A cidade, o espazo de convivencia cotin, converteuse recentemente non s nun lugarde exercicio xenrico da cidadana, senn tamn nunha rea especfica de accinvoluntaria, nomeadamente no referido abordaxe das situacins extraordinarias,sexan eventos cos que se identifica a maiora da poboacin e benefician identidadecolectiva e ao tecido econmico dunha determinada localidade, sobre todoacontecementos festivos, efemrides culturais ou celebracins deportivas, pero tamnaquelas situacins en que hai bens colectivos en perigo, como son as catstrofes e assituacins de emerxencia.

Anda que o voluntariado est caracterizado en especial pola mobilizacin no mundoda vida, no ordinario, e mesmo cando a mobilizacin cidad arredor de determinadosacontecementos ten mis relacin cunha participacin social xenrica que covoluntariado propiamente considerado, o certo que estn aparecendo iniciativas enque conflen todos os elementos caractersticos da xestin e da mobilizacin dovoluntariado, ags o da a da.

Ademais, camiamos previsbelmente cara a un horizonte en que a enerxa daparticipacin social e da estruturacin cvica tea necesidade de canles organizativasmis prximas ao mundo do voluntariado que aos mbitos de proximidade (vecianza)que a definen anda hoxe. Daquela, consideramos oportuno reflexionar sobre ovoluntariado cvico e articulalo conforme seguinte proposta.

Prioridades

Resulta fundamental dotarse de instrumentos de xestin flexbeis que permitan arpida, segura e eficaz incorporacin dunha importante cantidade de persoas queparticipan ocasionalmente en protexer o conxunto da cidadana e o contorno naturalde situacins excepcionalmente negativas, ou en ofrecer un apoio adicional aosgrandes acontecementos que marcan un fito positivo na convivencia dunhadeterminada localidade ou do conxunto do noso pas.

Tamn oportuno ofrecer un soporte s comunidades galegas do exterior, que co seusentido da responsabilidade cvica levan mantendo durante anos diversas iniciativas


36

sanitarias, sociais, recreativas e culturais. No seu conxunto, trtase de iniciativas cunforte soporte de participacin voluntaria, ben que progresivamente profesionalizadas edotadas de recursos para o cumprimento adecuado dos seus obxectivos sociais.

Promocin

Difundir as achegas do voluntariado cvico para a convivencia e para oreforzamento da participacin social no marco dos acontecementos queconfiguran a identidade colectiva.

Formacin

Establecer un itinerario formativo mnimo indispensbel para todas aspersoas que queiran contribur ocasionalmente ao bo desenvolvemento dosacontecementos que se producen na sa vila ou cidade, e que pretendanaxudar ao conxunto da cidadana ante eventuais catstrofes ou situacinsde emerxencia.

Apoio

Desenvolver instrumentos de intercambio de informacin e de boasprcticas no mbito do voluntariado cvico, identificando os seus actoresclave, os factores de xito das diferentes iniciativas, as como asaprendizaxes obtidas da experiencia, mesmo cando esta deba ser corrixidaou mellorada.

Coordinacin

Crear unha base de datos comn para situacins de emerxencia e decatstrofe cvica, humanitaria ou ecolxica, que reforce a capacidade deactuacin das entidades e dos axentes locais.


37

Calidade

Crear unha acreditacin de seguridade e calidade para aquelas Entidades deAccin Voluntaria que cumpran cos requirimentos de accin identificadoscomo imprescindibles para a participacin en eventos e para a intervencinen emerxencias.

Plan Galego de Voluntariado 2006-2010

Documents

Transcript of Plan Galego de Voluntariado 2006-2010