ESTRATEXIA DO TURISMO DE GALICIA 2017-2020

Documento de partida para a análise

ÍNDICE Contidos do documento

1. Introdución

2. Obxectivos

3. Radiografía do sector turístico

1. Evolución dos principais indicadores

2. Oferta existente

2

INTRODUCIÓN

Introdución 1

Coliderada pola Axencia de Turismo de Galicia e o Clúster de Turismo de Galicia, e coa aportación das tres universidades presentes no noso territorio e de axentes de distintos ámbitos da cadea de valor do sector turístico galego, a nova Estratexia do Turismo de Galicia pretende plasmar o marco de traballo en materia turística para o periodo 2017-2020 nun documento solvente e rigoroso, incentivando a presenza e participación de tódolos actores implicados. A Estratexia do Turismo de Galicia nace da necesidade de mellora da competitividade do noso turismo, o cal pretende posicionarse como sector clave da economía galega, sendo precisa a colaboración dos eidos público e privado para o seu impulso, coordinación, xestión, promoción, ordenación, innovación e internacionalización.

OBXECTIVOS

Obxectivos da Estratexia do Turismo de Galicia 2017-2020 2

-Potenciar a marca Galicia como destino turístico DIFERENCIADO a nivel global. -Situar o turismo como PRIORIDADE dos distintos axentes públicos e privados. -Establecer unha estratexia INTEGRAL (prestando atención a tódolos territorios de Galicia) e INTEGRADORA (establecendo interconexións con outros sectores de maneira directa e/ou indirecta). -Establecer unha estratexia DINÁMICA (velando constantemente pola súa correcta implantación) e DINAMIZADORA (dando cabida no seu deseño ó espectro máis amplo posible de axentes en contacto co sector). -CONCRETAR economicamente as liñas de actuación. -Establecer un SISTEMA DE AVALIACIÓN que permita velar polo correcto cumprimento das acción previstas no plan.

RADIOGRAFÍA DO SECTOR

3 Radiografía do sector turístico Evolución dos principais indicadores

Evolución PIB turístico de Galicia Evolución emprego turístico de Galicia

Fonte: Impactur 2014 Fonte: Impactur 2014

0,7% 1,8% 1,2%

10,8% 10,9% 11,1%

5.835 5.941 6.015

0

2000

4000

6000

8000

0,0%

5,0%

10,0%

15,0%

20,0%

2012 2013 2014

Tasa de variación interanual PIB turístico de Galicia

Aportación do turismo ó PIB de Galicia

PIB turístico de Galicia (mill. € correntes)

0,0% -1,4% -0,3%

11,8% 12,0% 12,0%

111.655 110.065 109.762

0

20000

40000

60000

80000

100000

120000

-5,0%

0,0%

5,0%

10,0%

15,0%

20,0%

2012 2013 2014

Tasa de variación interanual Emprego Turístico de Galicia

Aportación do turismo ó Emprego de Galicia

Emprego Turístico de Galicia (personas)

3 Radiografía do sector turístico Evolución dos principais indicadores: turismo internacional

Nº viaxeiros estranxeiros en Galicia Gasto dos viaxeiros estranxeiros en Galicia

1,10% 1,13%

20,42%

15,36%

861.338 871.041

1.048.878

1.209.969

0

200.000

400.000

600.000

800.000

1.000.000

1.200.000

0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%

2012 2013 2014 2015

Variación interanual Viaxeiros

2,60% 4,42%

-0,44% -4,93%

708.657.881 € 748.855.875 €

897.762.677 € 984.593.276 €

0 €

200.000.000 €

400.000.000 €

600.000.000 €

800.000.000 €

1.000.000.000 €

-5,00%

-3,00%

-1,00%

1,00%

3,00%

5,00%

7,00%

9,00%

2012 2013 2014 2015

Gasto medio persoa (variación interanual)

Gasto total (euros)

Fonte: Movementos Turísticos en Fronteira (FRONTUR e INE) Fonte: Enquisa de Gasto Turístico (EGATUR e INE)

3 Radiografía do sector turístico Evolución dos principais indicadores: establecementos regrados

Nº viaxeiros en establecementos regrados

Fonte: Instituto Nacional de Estatística

4,29%

8,05%

12,37%

3.629.537 3.785.122

4.089.870

4.595.682

0

1000000

2000000

3000000

4000000

5000000

0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

2012 2013 2014 2015

Variación interanual Viaxeiros

3 Radiografía do sector turístico Evolución dos principais indicadores: establecementos regrados

Nº noites en establecementos regrados

Fonte: Instituto Nacional de Estatística

1,78%

4,95%

8,29%

-4,28%

18,96% 17,50%

-0,26%

3,26% 2,83%

-0,94%

11,46%

18,59%

7.946.703 8.049.129 8.486.554

9.201.754

0

2.000.000

4.000.000

6.000.000

8.000.000

10.000.000

-5,00%

0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%

2012 2013 2014 2015

Hoteis (var. interanual) Tur. Rural (var. interanual)

Campings (var. interanual) Apartamentos tur. (var. interanual)

Total establecementos regrados

3 Radiografía do sector turístico Evolución dos principais indicadores: establecementos regrados

Estadía media establecementos regrados (Galicia vs España)

Estadía media (segundo establecemento)

Fonte: Instituto Nacional de Estatística

3,81 3,83 3,77 3,70

2,19 2,13 2,08 2,00

0,00

1,00

2,00

3,00

4,00

2012 2013 2014 2015

España Galicia

2,07 2,00 1,95 1,88

1,94 2,01 1,96 1,87

3,70 3,60 3,67 3,61

4,03 3,82

4,22 3,78

0,000,501,001,502,002,503,003,504,004,50

2012 2013 2014 2015

Hoteis Turismo rural

Campings Apartamentos turísticos

Fonte: Instituto Nacional de Estatística

3 Radiografía do sector turístico Evolución dos principais indicadores: establecementos regrados

Peso do turismo estranxeiro en establecementos regrados (Datos 2015. Porcentaxes calculadas sobre o número de noites pernoctadas)

Fonte: Instituto Nacional de Estatística

España Galicia

36,02%

77,55%

63,98%

22,45%

Viaxeiro nacional Viaxeiro estranxeiro

3 Radiografía do sector turístico Evolución dos principais indicadores: ocupación hoteleira

Ocupación hoteleira (Galicia vs España)

Ocupación hoteleira en Galicia en 2015 (estacionalidade)

52,05% 53,02% 54,71% 56,92%

28,47% 29,58% 30,86% 33,76%

0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

40,00%

50,00%

60,00%

2012 2013 2014 2015

España Galicia

16,4% 19,8%

23,7% 28,7%

31,7% 36,3%

46,7%

60,8%

40,9% 34,4%

22,8% 21,5%

33,76%

0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

40,00%

50,00%

60,00%

70,00%

Ocupación mensual Media anual 2015

Fonte: Instituto Nacional de Estatística Fonte: Instituto Nacional de Estatística

3 Radiografía do sector turístico Evolución dos principais indicadores: ocupación hoteleira

Ocupación hoteleira (segundo categoría)

Fonte: Instituto Nacional de Estatística

38,3% 39,0%

41,4%

45,3% 39,0%

40,4% 42,3%

45,6%

34,4% 36,4%

38,0%

40,6%

26,5% 26,6% 28,2%

31,8%

23,0% 24,8% 25,3%

26,8%

19,6% 20,3% 21,5%

24,0%

0,0%

10,0%

20,0%

30,0%

40,0%

50,0%

2012 2013 2014 2015

Hoteis 5 estrelas Hoteis 4 estrelas Hoteis 3 estrelas

Hoteis 2 estrelas Hoteis 1 estrela Hostais e pensións

3 Radiografía do sector turístico Evolución dos principais indicadores: Camiño de Santiago

Nº peregrinos coa credencial da Compostela

Fonte: Oficina do Peregrino

11,14%

7,30% 7,71%

13,14% 12,98% 12,72%

192.488 215.880

237.886 262.459

0

50.000

100.000

150.000

200.000

250.000

300.000

0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

2012 2013 2014 2015

Variación interanual peregrinos nacionais

Variación interanual peregrinos estranxeiros

Nº peregrinos

3 Radiografía do sector turístico Evolución dos principais indicadores: Camiño de Santiago

Procedencia dos peregrinos (datos 2015)

Camiño seguido (datos 2015)

Fonte: Oficina do Peregrino Fonte: Oficina do Peregrino

46,63%

53,37%

Nacionais Estranxeiros

65,61%

16,44%

6,03%

4,37% 3,52% 3,51% 0,51%

Francés Portugués Norte Primitivo Inglés Vía da Prata Outros

3 Radiografía do sector turístico Evolución dos principais indicadores: Aeroportos

Nº de pasaxeiros Evolución nº de pasaxeiros

Fonte: AENA

2012 2013 2014 2015

Alvedro (A Coruña) 845.451 839.837 989.153 1.025.688

Lavacolla (Santiago) 2.194.611 2.073.147 2.084.203 2.296.248

Peinador (Vigo) 828.725 678.720 680.387 713.563

-0,66%

17,78%

3,69%

-5,53%

0,53%

10,17%

-18,10%

0,25%

4,88%

3.868.787 3.591.704 3.753.743

4.035.499

0

500000

1000000

1500000

2000000

2500000

3000000

3500000

4000000

4500000

-20,00%

-15,00%

-10,00%

-5,00%

0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

2012 2013 2014 2015

Var. Interanual Alvedro Var. Interanual Lavacolla

Var. Interanual Peinador Total pasaxeiros

Fonte: AENA

3 Radiografía do sector turístico Evolución dos principais indicadores: Cruceiros

Nº de pasaxeiros Evolución nº de pasaxeiros

Fonte: Puertos del Estado

2012 2013 2014 2015

A Coruña 140.890 156.890 129.597 140.444

Ferrol – San Cibrao 7.069 10.853 39.017 21.559

Vigo 240.352 171.800 176.019 204.979

Vilagarcía 2.012 2.199 1.032 1.190

11,36%

-17,40%

8,37%

-28,52%

2,46%

16,45%

390.323 341.742 345.665

368.172

0

100.000

200.000

300.000

400.000

-30,00%

-20,00%

-10,00%

0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

2012 2013 2014 2015

Var. Interanual A Coruña Var. Interanual Vigo

Total pasaxeiros

Fonte: Puertos del Estado

3 Radiografía do sector turístico Oferta : Patrimonio Cultural

CAMIÑO DE SANTIAGO - 9 rutas - 137 concellos - Rede Pública de Albergues: 69 centros e máis de 3.000 prazas

- Declarado 1º Itinerario Cultural Europeo polo Consello de Europa en 1987 - Declarado Patrimonio da Humanidade pola UNESCO en 1993 - Premio Principe de Asturias da Concordia en 2004

3 Radiografía do sector turístico Oferta : Patrimonio Cultural

PATRIMONIO DA HUMANIDADE - 5 Bens Declarados:

- Cidade vella de Santiago de Compostela (1985) - Camiño Francés (1993) - Muralla Romana de Lugo (2000) - Torre de Hércules (2009) - Camiños do Norte (2015)

- 3 candidaturas: - Ribeira Sacra - Ferrol da Ilustración - Área Ancares - Somiedo

3 Radiografía do sector turístico Oferta: Patrimonio Cultural

BENS DE INTERESE CULTURAL - 668 Bens Inmobles - 6 Bens Mobles - 1 Ben Inmaterial Fonte: Rexistro de Bens de Interese Cultural (Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria, 2016)

FESTAS - 9 Festas de Interese Turístico Internacional - 10 Festas de Interese Turístico Nacional - 108 Festas de Interese Turístico de Galicia Fonte: Turismo de Galicia, 2015

3 Radiografía do sector turístico Oferta: Patrimonio Natural

ESPAZOS PROTEXIDOS - Parque Nacional das Illas Atlánticas - 6 Parques Naturais - 6 Reservas da Biosfera - 8 Monumentos Naturais - 5 Humidais Protexidos - 2 Paisaxes Protexidas - 73 Zonas de Especial Conservación dos Valores Naturais (ZEPVN Fonte: Consellería de Medio Ambiente, Territorio e Infraestruturas, 2016

- 5 Sitios Naturais de Interese Turístico (espazos non protexidos) Fonte: Turismo de Galicia, 2016

REDE NATURA 2000 - 59 Zonas Especiais de Conservación (ZEC) - 16 Zonas de Especial Protección para as Aves (ZEPA) Fonte: Plan Director da Rede Natura 2000 de Galicia, 2014

3 Radiografía do sector turístico Oferta: a costa

LITORAL - 1.659 km. de costa - 863 praias Fonte: Turismo de Galicia, 2016

PORTOS - 129 portos de actividade comercial, pesqueira e náutico deportiva - 23 instalacións náutico deportivas, con 7.947 prazas de amarre,

xestionadas por Portos de Galicia Fonte: Portos de Galicia, 2014

BANDEIRAS AZUIS - 123 praias - 18 portos deportivos - 21 sendeiros - 12 centros Fonte: Asociación de Educación Ambiental e do Consumidor (ADEAC), 2016

3 Radiografía do sector turístico Oferta: aloxamentos

Establecementos Prazas

HOTEIS 894 56.374

5 estrelas 9 1.688

4 estrelas 99 15.425

3 estrelas 147 12.461

2 estrelas 308 15.401

1 estrela 331 11.399

PENSIÓNS 1.261 25.173

TURISMO RURAL 600 7.319

CAMPINGS 116 34.710

APARTAMENTOS 167 5.071

ALBERGUES TURÍSTICOS 136 4.692

Fonte: Rexistro de Empresas e Actividades Turísticas (REAT), 2014

- 11 Paradores, con 1.309 prazas

- 21 Balnearios, con máis de 3.000 prazas

Fonte: Paradores de Turismo, 2016

Fonte: Asociación de Balnearios de Galicia, 2016

3 Radiografía do sector turístico Oferta: restauración, intermediación e profesións turísticas

Fonte: Rexistro de Empresas e Actividades Turísticas (REAT), 2014

Establecementos Prazas

AXENCIAS DE VIAXE 574

RESTAURANTES 5.371 359.831

CAFETERÍAS 1.613 102.077

GUÍAS TURÍSTICOS 207

3 Radiografía do sector turístico Oferta: gastronomía

GALARDÓNS - 13 restaurantes con Estrela Michelín Fonte: Guía Michelín, 2016

- 25 restaurantes con Soles Repsol (37 Soles) Fonte: Guía Repsol, 2016

PRODUTOS GASTRONÓMICOS PROTEXIDOS - Viños: 5 Denominacións de Orixe e 3 Indicacións Xeográficas Protexidas - Augardentes e licores tradicionais: 4 Indicacións Xeográficas - Carnes: 2 Indicacións Xeográficas Protexidas - Queixos: 4 Denominacións de Orixe Protexidas - Agricultura Ecolóxica: 1 Consello Regulador - Productos vexetais e outros: 1 Denominación de Orixe Protexida e 11

Indicacións Xeográficas Protexidas - En tramitación: 1 Denominación de Orixe Protexida e 1 Indicación

Xeográfica Protexida Fonte: Instituto Galego da Calidade Alimentaria, 2016

3 Radiografía do sector turístico Oferta: calidade

- 272 Qs de Calidade

- 10 Bandeiras Verdes Fonte: Federación de Usuarios e Consumidores Independentes (FUCI), 2013

- 5 Destinos SICTED e 419 empresas distinguidas Fonte: Sistema Integral de Calidade Turística en Destino (SICTED), 2016

Fonte: Instituto para a Calidade Turística Española (ICTE), 2016

67 Servizos de Restauración 62 Hoteis e Apartamentos turísticos

41 Servizos Turísticos de Intermediación 40 Aloxamentos Rurais

17 Praias 16 Bodegas (Turismo Industrial)

12 Instalacións Náutico Deportivas 7 Balnearios

3 Oficinas de Información Turística 3 Empresas de Turismo Activo

2 Pazos de Congresos 2 Campings

Líder nacional

Líder nacional

Líder nacional

Líder nacional

Líder nacional

Líder nacional

3 Radiografía do sector turístico Oferta: turismo activo / deporte

- 4 centros BTT - 84 rutas de sendeirismo homologadas - 18 empresas de turismo activo - 144 cotos de pesca - Golf:

- 14 campos - 7 Pitch and Putt

Fonte: Turismo de Galicia, 2016

ESTRATEXIA DO TURISMO DE GALICIA 2017-2020