SAREAK

SAREAK

1IES HERNANI BHI 1. BATXILERRA

SAREAK

• DEFINIZIOA: Bitarteko fisiko (kableak) edo haririk gabeko loturetatik informazioa, baliabideak eta zerbitzuak konpartitzen dituen konputagailu edo gailu multzoa da. Informazio hori banda zabaletik joaten da, geroz eta haundiago orduan eta transmisio abiadura haundiagoa.


SAREAK

• SAILKAPENA:– Estalduraren araberakoak

– Topologiaren araberakoak

– Erlazio funtzionalaren araberakoak

PANLANMAN

WAN

IZARRA

BUS

ERAZTUNA

EGITURA HIBRIDOAK


BEZERO-ZERBITZARI

PAREKOEN ARTEKO KOMUNIKAZIOA

SAREAK

• ESTALDURAREN ARABERA– PAN (Personal Area Network): Sarbide puntutik hurbil

dauden bat baino gehiagoko gailuen arteko konputagailu-sarea da. Gailu hauen artean ordenagailuak, Interneterako sarbide puntuak, telefono mugikorrak, inprimagailuak. Metro gutxiko eremuko sareak dira eta erabilera pertsonalerako.

IES HERNANI BHI 1. BATXILERRA 4

SAREAK

• ESTALDURAREN ARABERA– LAN (Local Area Network): LAN sareak toki

txikietara mugatzen dira, gela bat edo eraikin bat.


SAREAK

• ESTALDURAREN ARABERA• LAN SAREAREN EZAUGARRIAK

– Espezifikoki ezarritako kable multzoa.– 1Mb eta 1Gb arteko transmisio ahalmena.– Hedapena 3 km baino txikiagokoa iztea.– Erabilitako trasnmisio bide sinplea(kable koaxiala, zuzntz

optikoa, telefono kablea,……).– Bai hardwarean zein softwarean egin daitezkeen aldaketa

errazak.– Konektatutako gailu mota eta kopuru haundia.– Beste sareekin konektatzeko aukera.


SAREAK

• ESTALDURAREN ARABERA– MAN (Metropolitan Area Network): Hiri batean zehar

hedatzen dira, ondoz ondo ez dauden erakinak barne. LAN eta MAN sareen artean CAN (Campus Area Network) sareak daude, unibetsitate-campus batean zehar hedatzen direnak, hain zuzen ere.


SAREAK

• ESTALDURAREN ARABERA• MAN SAREAREN EZAUGARRIAK

– Internet zerbitzua eskaintzen duten hornitzaileengatik inplementatuak dira, normalean zerbitzu telefonikoa eskaintzen dizuten hornitzaileengatik.

– GByte ugariko transferentzia tasa eskaintzen dute, eta protokolo desberdinak erabiltzeko aukera ematen dute.

– Errendimendu handiko sareak dira.


SAREAK

• ESTALDURAREN ARABERA– WAN(Wide Area Network): Zabalera handiko sareak dira,

MAN ugariz osaturikoak, adibidez: Internet.


SAREAK

• ESTALDURAREN ARABERA• WAN SAREAREN EZAUGARRIAK

– Erabiltzaile programak exekutatzeko makina jakinak (hortara dedikaturiko makinak) ditu.

– Datu-konmutazio elementuak dauzka, adibidez: bideratzaileak (enrutadores).

– Datu transmisioa zuntz optiko edo satelite bidezkoa da.– Ofizinak herri bateko leku desberdinetan eta kontinente

desberdinetan dituzten enpresentzako WAN sareak eraiki ohi dira batzuetan.

– Zabalera haundiko eremeutan hedatzen da.


SAREAK

• TOPOLOGIAREN ARABERA: Sareari emandako forma logikoa sare kablea hedatzen den moduaren arabera.– IZARRA


SAREAK

• TOPOLOGIAREN ARABERA: IZAR SAREA– EZAUGARRIAK

• Izar sare batean lanpostu guztiak nodo zentral batekin zuzenean konektaturik daude (Hub, Switch,…).

• Topologiarik erabiliena da.• lanpostu batek huts egin ezkero sarea ez da gelditzen, ez du

inolako eraginik beste lanpostutan.• Matxurak antzemateko eta isolatzeko oso erraza da.


SAREAK

• TOPOLOGIAREN ARABERA: IZAR SAREA– EZAUGARRIAK• Modularitate handia. lanpostu berriak gehitzea eta

aldatzea erraza da.• lanpostu bakoitzak hub zentralera bere kable propioa

duenez ez dago talkak izateko arriskurik .• Instalatzeko erraza.• Nodo nagusiak huts egin ezkero sarea erori egiten da.• lanpostu zentralaren ahalmenaren arabera dago

sarearen erantzun-abiadura, normalean bus eta eraztun topologiak baino motelagoa izanik.


SAREAK

• TOPOLOGIAREN ARABERA: Sareari emandako forma logikoa sare kablea hedatzen den moduaren arabera.– BUS


SAREAK

• TOPOLOGIAREN ARABERA: BUS SAREA– EZAUGARRIAK• lanpostuaren eta kanalaren arteko komunikazioa full-

duplexa (bi bidetako komunikazioa, aldi berean mezuak bidali eta jasoz) da.• Kanaleko muturrak terminal buruetan bukatzen dute.• Erabiliena 2000. urterarte, switch-ak erabiltzen hasi

ziren artean.


SAREAK

• TOPOLOGIAREN ARABERA: BUS SAREA– EZAUGARRIAK• lanpostu baten hutsegiteak berari bakarrik eragiten

dio.• Modularitatea: lanpostuak jarri eta kentzeko erraza.• Instalatzeko erraza.• Bus-ak huts egiten badu, sarea erori egingo da.• Mezuak euren artean oztopatu ahal dira (talkak).• Matxurak isolatzeko ez da erraza. Ekipo guztiak banaka

ikuskatu behar dira.


SAREAK

• TOPOLOGIAREN ARABERA: Sareari emandako forma logikoa sare kablea hedatzen den moduaren arabera.– ERAZTUNA


SAREAK

• TOPOLOGIAREN ARABERA: ERAZTUN SAREA– EZAUGARRIAK• Bus sarearen luzapena da, hau da, bi muturrak lotuz

gero. Eraztun sarean informazioa konputagailu batetik bestera noranzko berean doa begizta itxi batean.• lanpostu bakoitzak seinalea birsortzeko eta

berrigortzeko errepikagailu bat dauka, mezua aldameneko lanpostura emanez.• Transmisio abiadura handiak lor daitezke.• Erroreak oso gutxi dira.


SAREAK

• TOPOLOGIAREN ARABERA: ERAZTUN SAREA– EZAUGARRIAK• Sarea ez dago nodo zentral baten menpean.• Errepikagailu baten hutsegiteak gainerakoei eragin ahal

die.• Sarea birkonfiguratzeak funtzionamendua eteten du.• Instalazio neketsua.


SAREAK

• TOPOLOGIAREN ARABERA: Sareari emandako forma logikoa sare kablea hedatzen den moduaren arabera.– SARE HIBRIDOAK


SAREAK

• TOPOLOGIAREN ARABERA: SARE HIBRIDOAK– EZAUGARRIAK• Bi edo gehiagoko topologia desberdinen nahasketa bat

da. Honela topologia estandar bat ez da gauzatzen.• Sarearen konplexutasunagatik edo nodo kopuruaren

handitzeagatik ezartzen den topologia da.• Kostu handia daukate mantenu eta administrazio

aldetik.


SAREAK

• ERLAZIO FUNTZIONALAREN ARABERA– BEZERO ZERBITZARI• Zerbitzaria makina espezifiko bat bat, sare mota

honentzako garaturiko sistema eragilea erabiltzen . Lan lanpostuek zerbitzariak eskeinitako baliabideak konpartizten dituzte.


SAREAK

• ERLAZIO FUNTZIONALAREN ARABERA– PAREKOEN ARTEKO KOMUNIKAZIOA• Lanpostu guztiek aldi berean zerbitzari eta lanpostu

papera bete dezakete. Norbaitek baliabide bat aurkeztuko balu besteei eskaini ahalko die.


24

• Lanpostuak (Bezeroak)

Sare lokal baten oinarrizko osagaiak

Zerbitzariak (hautazkoa)

Sare txartelak (NIC)

Kableak edo harrik gabeko transmisio gailuak (antenak).

Sistema Eragileak

Konpartituriko baliabideak: Sare inprimagailuak, fitxategiak, aplikazioak…

Gailu banatzaileak (distribuidores): Hub, Switch, Router…

SAREAK

• OINARRIZKO OSAGAIAK.– Lanpostuak (Host): Informazioa hasieratu eta prozesatzen

duten gailuak dira.


SAREAK

• OINARRIZKO OSAGAIAK.

– Zerbitzariak: sareko bezeroei zerbitzuak eskeintzen dizkieten ordenagailuak dira. Bi motatakoak izan daitezke:

• Dedikatuak: soilik sare lanak egiten dituzte eta ezin daitezke bezero lanpostu bezala erabili.

• Ez-dedikatuak: sare lanak egiteaz gain, postu arrunt bezala erabiltzen dira.


SAREAK

• OINARRIZKO OSAGAIAK.– Sare-txartela edo NIC: ordenagailu edo

inprimagailubati sare baterako sarbidea eta baliabideak elkarbanatzea ahalbidetzen dizkion gailu elektronikoa da.

Kablea Haririk gabekoak


SAREAK


– Kable motak• Sare motaren arabera, lortu nahi den transmisio abiaduraren

arabera eta lortu nahi dugun hedapen geografikoaren arabera, kable mota desberdinak erabitzen dira:

Koaxiala Zuntz optikoa Pare kordatua


SAREAK


– Kable motak• Koaxiala: telebistarentzat erabiltzen denaren antzekoa.

10 Mb segunduko abiaduran transmititzen du, 6000 metrorarteko distantzian. Adibideak:– RG58 (hedapen gutxiko LAN sareetan erabilia) eta RG59

(telebista seinalearentzako erabilia).


SAREAK


– Kable motak• Zuntz optikoa: seinale elektrikoak erabili beharrean, argi

seinaleak erabiltzen ditu, zarataren (interferentzien) arazoa konponduaz. Banda zabalera askoz handiagoa eskeintzen dute, horregatik ehunka Mb segunduko abiaduran transmititu dezakete.


SAREAK


– Kable motak• Pare kordatua: kobrezko hariek osatua da, propietate

elektrikoak egonkortzen ditu kablean zehar eta inguruan egon daitezken beste kable pareek sortutako interferentziak murrizten ditu. Izar motako topologia duten konputagailu sareetan erabilia da. 100 metreko eremuetan 1Mb segunduko abiaduran transmititu dezake.


SAREAK


– Gailu banatzaileak (dispositibos distribuidores): Sareko lanpostuetako seinale elektrikoak kontzentratzeko, bideratzeko eta banatzeko gai diren gailuak dira.


SAREAK

• OINARRIZKO OSAGAIAK.– Hub (Kontzentragailua): errepikatzailee moduan

funtzionatzen du, hau da, heltzen zaion datu-paketea edo trama konektatuta dauden ordenagailu guztiei bidaltzen die, hots, ordenagailu guztiek informazio bera jasoko dute.


SAREAK

• OINARRIZKO OSAGAIAK.– SWITCH (Konmutadorea): konputagailu-sareak elkar

konektatzeko gailu elektronikoa da, teknikoki esanda sare kontzentratzailea da, beste baliabide gehiago dauzkan arren. Switch baten bidez sare nagusia azpisare desberdinetan banatu daiteke.


SAREAK

• OINARRIZKO OSAGAIAK.– ROUTER (Bideratzailea): konputagailu-sareak elkar

konektatzeko hardwarez eta softwarez osatutako gailu bat da. Zenbait IP dituen gailu bat da, IP sare desberdinen datu trafikoa ahalbidetzen du. Internet konexioa ahalbidetzen du.


SAREAK

• SARE SISTEMA ERAGILEAK.– Sarea eta bere baliabideak kudeatzen dituen programak

dira. Oinarrizko 2 mota desberdintzen dira:• Puntutik punturako sareentzako Sistema Eragileak: ordenagailuek

estatus bera dute, nahikoa de ordenagailu bakoitzak, Windows 7,8,10 edo Ubuntu, Apple,etab. Edukitzea.


SAREAK

• SARE SISTEMA ERAGILEAK.– Sareentzako eta bere baliabideak kudeatzen dituen

programak dira. Oinarrizko 2 mota desberdintzen dira:• Sareentzako sistema eragile dedikatuak: hauek sistema eragile

bereziak dira sarea, aplikazioak, etab. kudeatzeko aukera eskeintzen dutenak.


SAREAK

• KONPARTITUTAKO BALIABIDEAK.– Sareak eskeintzen dituen abantaila nagusienetako

bat, hardware eta software baliabideen banaketa da. Honek suposatzen duen aurrezpenarekin.


• Inprimagailua

• Eskanerra

• Biltegiratze unitateak: disko gogorrak.

• Irakurketa/Grabaketa unitateak:CD/DVD

HARDWARE

SAREAK

• KONPARTITUTAKO BALIABIDEAK.– Sareak eskeintzen dituen abantaila nagusienetako

bat, hardware eta software baliabideen banaketa da. Honek suposatzen duen aurrezpenarekin.


SOFTWARE• Fitxategiak, karpetak.

• Aplikazioak, programak.

SAREAK

• PROTOKOLOA– Bi konputagailu bien artean komunikatu ahal izateko arau multzoa

da, biek hizkuntza berdina ulertu beharra daukate. Guk ikusiko duguna komunikazioan protokolo estandar bat da, TCP/IP protokoloa (Transmission Control Protocol/Internet Protocol). Edozein ordenagailuk Interneten informazioa jasotzeko eta bidaltzeko erabiltzen duen lengoaia da, horregatik diogu estandarra dela.


SAREAK

• PROTOKOLOA


Informazioa paketetan zatitzen duena eta helburuan jaso ahala berriro ordena egokian batzen dituena.

Bidalitako pakete bakoitza identifikatzen du bere helbide egokiarekin.

PROTOCOLOPROTOCOLO

TCP / IP

SAREAK

• PROTOKOLOA– IP helbidea

• Sarera konektatutako gailu bakoitzak ip helbide bakarra eduki behar du identifikazio eta lokalizazio egoki bat eman dadin.


xxx.xxx.xxx.xxxBi konputagailu sare berdinekoak izan daitezen, sareari dagokion ip helbide bera eduki behar dute.0..255

SAREAK

• PROTOKOLOA– SARE MASKARA• IP helbidearen egitura bereko lau zenbakiren

sekuentzia. IP heldidearen zein atalek identifikatzen duten sarea eta zein ekipoak adierazten du.– Adibidez: A MOTAKO sareetan maskara 255.0.0.0 da, horrek

esan nahi du lehenengo bit multzoak sarea identifikazteko direla eta gainontzekoak ekipoak identifikatzen dituzte.


SAREAK

• PROTOKOLOA– IP klase pribatuak.


SAREAK

Documents

Transcript of SAREAK