Tema 8.- A cultura e a arte do Gótico. - edu.xunta.gal ESO tema... · arte románica arte gótica...
-
Upload
truongthuan -
Category
Documents
-
view
240 -
download
0
Transcript of Tema 8.- A cultura e a arte do Gótico. - edu.xunta.gal ESO tema... · arte románica arte gótica...
Tema 8.- A cultura e a arte do Gótico.
Focos e expansión do Gótico
1.- Como se orixinou a arte gótica?
O renacer cultural. As Universidades.
As sete artes liberais, imaxe do Hortus deliciarum, obra da monxa Herrad von Landsberg, século XII
Trivium:
Gramática
Retórica
Dialéctica
Quadrivium:
Astronomía
Xeometría
Aritmética
Música
Unha nova relixiosidade.
Encontro de San Francisco e San Domingos, de Benozzo Gozzoli, Italia, 1450.
2
a planta arcos bóvedas altura muros portadas
Románico
cruz latina
ben
definida
arco de
medio
punto
bóveda de
canón
xeralmente
reducida
grosos, austeros, con poucas ventás,
estreitas e longas, reforzados con
contrafortes
arquivoltas decoradas con
estatuas, tímpano e portada
alintelada dividida por parteluz
Gótico
cruz latina
con
transepto
curto
arco
apuntado
ou oxival
bóveda de
cruzaría ou
oxival
elévase a
altura do
edificio
máis lixeiros, decorados, grandes
ventás cubertas con vidreiras de
cores. No exterior arcobotantes e
contrafortes rematados con pináculos
ídem / rosetóns e ventas con
vidreiras / decoración en forma de
frechas (gabletes)
Fachada da catedral de Reims, (NE de Francia, 1211-
1275)
3.- O Mestre André, construtor de catedrais.
Interior da Sainte- Chapelle de París (1242-1248).
4.- A escultura e a pintura góticas.
Caracteres da escultura románica Caracteres da escultura gótica
Gran dependencia respecto ás formas arquitectónicas en que
se atopan: tímpano, lintel, arquivoltas...
Progresiva independencia do marco arquitectónico: retablos,
sepulcros, imaxes exentas
Figuras hieráticas e ríxidas, carentes de realismo Figuras que tenden ao realismo nos rostros e nas vestimentas
Trazos simples, con gran forza expresiva Trazos máis elaborados, maior expresividade e detallismo. Os
rostros expresan sentimentos e son retratos de persoas reais
Figuras estáticas e planas Os personaxes presentan maior movemento (curva gótica) e
volume (vestimenta), e relaciónanse entre elas
Figuras illadas ou asociadas formando escenas As figuras forman escenas máis complexas e crean narracións
Virxe de Vico, A Rioxa, s. XII Virxe Branca, Cat. León, s. XIII Virxe Branca, Cat. Toledo, s. XIV Anunciación e Visitación da Catedral de Reims (1230-1260)
Caracteres da pintura románica Caracteres da pintura gótica
A disposición das figuras é frontal e carecen de movemento As figuras dispóñense de moitas formas e teñen máis movemento
As representacións non presentan volume nin profundidade As representacións teñen volume e profundidade (perspectiva)
Os personaxes teñen gran forza expresiva pero carecen de
realismo
Maior expresividade. Tratamento máis naturalista e realista das
persoas (corpos, rostros ) e das paisaxes
Figuras planas, sen estudo anatómico Estudo anatómico dos personaxes e intento de representación
dos sentimentos nos xestos e rostros
Uso dunha cor uniforme, sen gamas ou degradados Gama máis ampla de cores, e xogos de luz e sombra para dar
sensación de volume e realismo
Escasas representacións da vida cotiá Descrición realista e detallada da vida cotiá, paisaxes, cidades...
Recreación da Natividade de Navasa (Huesca), do s. XII, feita por Laura Alberich A fuxida a Exipto, de Giotto, (1303-1305)
Díptico de Jean de Cellier, 1475. O enterro de Xesucristo, de Robert Campin, (1410-1420).
Políptico da Virxe, de Rogier van der Weyden (1445).
Retablo da vida da Virxe e de san Francisco, de Nicolás Francés, (1445-1460). Partes básicas dun retablo.
arte románica arte gótica
séculos séculos XI a XIII séculos XIII a XV
escultura
tipo de material pedra e madeira pedra e madeira
soportes marco arquitectónico / algunhas esculturas exentas marco arquitectónico / máis esculturas exentas
situación na igrexa claustros, portadas, columnas, cornixas, altares... claustros, muros, fachadas, altares, capelas...
pintura
técnicas pintura ao fresco e pintura sobre táboa pintura á témpera / pintura ao óleo
soportes paredes, táboas de madeira, libros relixiosos madeira (táboas), libros (miniaturas)
situación na igrexa muros, ábsidas, frontais dos altares altares, retablos, capelas
Fachada principal da Catedral de Notre Dame de París (s. XII-XIII)
eA Maestá da Catedral de Siena, de Duccio di Buoninsegna, (1308-1311). Témpera sobre madeira.
A adoración do Año Místico, de Hubert e Jan van Eyck. Catedral de San Bavón de Gante (Bélxica). 1432.
Óleo sobre táboa.
Bautismo
Confirmación
Penitencia
Eucaristía
Orden
sacerdotal
Matrimonio
Extremaunción
Retablo dos Sete Sacramentos
de Rogier van der Weyden (1445).
5.- O Gótico na Península Ibérica.
Estilo Localización Caracteres Exemplos
Gótico
francés
Castela
Navarra
Andalucía
Estremadura
• enorme verticalidade
• profusión decorativa
• uso de arcobotantes e contrafortes ⇒ permite a
apertura de grandes fiestras con vidreiras ⇒
gran luminosidade
• catedral de Burgos
• catedral de León
• catedral de Toledo
Gótico
mediterráneo
Coroa de Aragón
(Cataluña,
Valencia e
Baleares)
• estilo máis compacto e macizo
• plantas de salón (unha soa nave e as capelas)
• redúcese a diferenza de altura entre a nave
central e as naves laterais ⇒ os arcobotantes
teñen menos importancia e refórzanse os
contrafortes
• os teitumes adoitan ser planos e as fiestras
máis pequenas
• Santa María do Mar, de
Barcelona
• catedral de Palma de
Mallorca
Gótico
mudéxar
Aragón
Valencia
Estremadura
Andalucía
• mestura caracteres da arte gótica e a mudéxar
• utilización do ladrillo e decoración con xesería,
• cerámica vidrada nos exteriores e as cubertas
• artesoados en madeira tallada e policromada
• mosteiro de Guadalupe
(Cáceres)
• Catedral do Salvador (a
Seo) en Zaragoza
Catedral de Burgos. Séculos XIII-XV.
Catedral de León.
Século XIII
Catedral de Toledo.
Séculos XIII-XV.
Basílica de Santa María do Mar, de Barcelona. Século XIV.
Catedral de Palma de Mallorca. Século XIV.
Fachada principal do mosteiro de Guadalupe (Cáceres). Séculos XIII-XV.
Ábsidas da catedral do Salvador (A Seo) en Zaragoza. Século XIV.
Escultura e pintura góticas na Península Ibérica.
6.- A arte gótica en Galicia.
Tímpano da Igrexa de Santa María de Graza, en Monterrei (Ourense). Século XIV.
arcobotante elemento arquitectónico en forma de arco que transmite o peso da bóveda a un contraforte situado no exterior do edificio
arco oxival arco que está formado por dous segmentos de círculo de igual radio que forman ángulo agudo no punto superior
arquivoltas
conxunto de arcos inscritos uns nos outros que organizan unha portada abocinada (a anchura aumenta ou diminúe
progresivamente); son características da arte románica e gótica
bóveda de
cruzaría bóveda formada polo cruce de dous arcos oxivais apoiados sobre catro puntos de soporte, en columnas ou piares
contraforte elemento arquitectónico vertical acaroado ao exterior dun muro para contrarrestar o peso das bóvedas e arcos do edificio
doelas cada unha das pezas de pedra que forman os arcos, as portas ou as ventás
gablete elemento arquitectónico de forma triangular que se colocaba sobre ventás, portadas ou fachadas dos edificios góticos. Tiña
función ornamental e servía para potenciar a sensación de verticalidade do edificio.
lintel Peza horizontal, xeralmente de pedra ou madeira, que limita pola parte superior o oco dunha porta ou ventá.
nave central espazo principal da catedral, de maior altura que o resto
nave lateral espazos a ambos lados da nave central, separados por piares ou columnas
parteluz elemento vertical que divide a luz dun vano (oco) en dúas partes
pedras de
cantería
bloques de pedra tallada que servían para construír os muros, os piares, o teito, etc., e que eran de medidas diferentes segundo
o lugar que ocupaban
piar elemento sustentante exento, como a columna, pero de sección rectangular ou cadrada, con capitel. Cando está acaroado ao
muro recibe o nome de piastra
pináculos elemento arquitectónico de forma piramidal que remata un contraforte e incrementa a verticalidade
retablo construción arquitectónica que cubre o muro tras o altar, feita sobre varias pezas de madeira, pedra ou metal, con pinturas,
esculturas ou obras de ambos tipos, que representan escenas de carácter relixioso
rosetón fiestra circular nun muro, con cerramento de vidreiras normalmente coloreadas, usada sobre todo en catedrais e igrexas góticas
tímpano espazo delimitado polo lintel e as arquivoltas nas portadas das igrexas
vidreira composición ornamental formada por pequenas pezas policromadas de vidro, ensambladas nunha estrutura de chumbo