UGALKETA.MENDIGOITI/ 2014-2015 / 6. B / B TALDEA
-
Upload
mendigoiti -
Category
Education
-
view
88 -
download
9
description
Transcript of UGALKETA.MENDIGOITI/ 2014-2015 / 6. B / B TALDEA
UGALKETA
B TALDEA
Sexu ezaugarriak gizonen eta emakumeen arteko desberdintasun
fisikoak dira.
Bigarren mailakoak.
Sexu-ezaugarriak
ugalketarekin
lotura zuzena ez
duten ezaugarriak
fisikoak dira.
Lehenen mailakoak.
Sexu ezaugarriak
ugaltze organoak
dira.
Emakumezko ezaugarriak
Aldaketak: Titiak,ahots
altua,aldaka zabalak eta ile
gutxi gorputzean.
Gizonezko ezaugarriak
Aldaketak:ahots baxua,bizarra,emakumek baino
gihar handiagoak eta ile asko gorputzean.
SEXU-EZAUGARRIAK
Jaiotzean pertsonak sexu-organoak ditugu baina garatu gabeak, bigarren
mailakoak sexu-organoekin batera hazten dira garatzen.
PUBERTAROA
Hipofisiak sortutako hormonak jartzen dute abian prozesua.
Organoak eta bigarren mailako sexu-ezaugarriak garatzen
dituzte.
Zer garatzen da?
Gizakion ugaltze-aparatua.
Noiz garatzen dira?
NeskakMutilak
11 urtekin
garatzen hasten
dira.
13 urtetik
aurrera garatzen
hasten dira .
EMAKUMEEN UGALTZE-APARATUA
OBULUTEGIA:Gameto emeak eta sexu-hormanak bertan
sortzen dira.
FALOPIOREN
TRONPAK:Obulutegia eta umetokia lotzen dituzte.
UMETOKIA:Organo huts eta malgu bat da. Bertan haurrak
garatzen dira.
BAGINA: Umetokia eta kanpoaldea lotzen dituen kanala da.
ALUA:
Ugaltze-aparatuaren kanpoko zatia da. Bagina
zuloa babesten du. Gernubide zuloa ere bertan
dago eta hortik kanporatzen du gernua.
alua
Barrabilak:Gameto arrak eta sexu-hormonak bertan
sortzen dira.
Hodi
Deferenteak:
Eramaten dituzte espermatozoideak
gernubideraino.
Gernubidea:Espermatozoideak kanpoaldera eramaten ditu.
Gernua kanporatzeko balio du.
Guruinak:Semen-besikulak eta prostata dira.
Espermatozoideak elikatzen eta garraiatzen dituen
likidoa sortzen du.
Eskrotoa: Barrabilak babesten duen ehun-poltsa da.
Zakila:Gernubidea hor amaitzen da. Gernubidean zehar
kanporatzen dira espermatozoideak .
GIZONEN UGALTZE-APARATUA
SEXU-ZELULA EMEAK
Obulua da eta bertara espermatozoideak iritsi eta
sartu egiten dira. Espermatozoideak baino askoz
haundiagoak dira.
Non sortzen dira?
Obulutegian sortzen dira.
28 egunean behin obulu bat sortzen da. Falopioren tronpan
gertatzen da ernalketa. Ernalketa gertatzean zigotoa osatzen
da. Zigotoa hainbat zatitan banatzen da,eta enbrioia osatzen
da. Enbrioia umetokira iritsi eta paretan itsatsita geratzen da.
SEXU-ZELULA ARRAK
Gizonen sexu-zelulak espermatozoideak edo gameto ar
deitzen dira. Obuluak baino askoz txikiagoak dira eta isats txiki
bat dute leku batetik bestera higitzeko.
Isatsa
BuruaLepoa
Bitarteko
zatia
Mintz
plasmatikoa
Non sortzen dira espermatozoideak?
Barrabiletan, pubertarotik
aurrera.
Espermatozoideak barrabiletatik atera eta hodi
deferentetan zehar ibili eta, kanpoaldera atera
aurretik, espermatozoideak hodi deferentetan
zehar semen-besikulek eta prostatak sortutako
subtantziekin nahasten dira.
Nahaste horretatik semena sortzen da,eta
espermatozoideak garraiatzen eta elikatzen
ditu.
zer sortzen da?
ERNALKETA
Obulo bat eta espermatozoide bat elkartzea.
Zer da?
Nola?
Tronpan zehar dabilen obula espermatozoide bat aurkitzen badu ernalketa gerta
daiteke.
Zerekin?
Ernalketa gertatzeko, gizonaren semenak emakumearen baginara iritsi behar da.
Baginatik espermatozoideak Falopioren tronparaino joaten dira.
Nola sortzen
da?
Obulua eta espermatozoideak elkartzean zigoto zelula sortzen da. Lehen zelula
zigotoa da. Hasieran, zigotoa banatu eta 2 zelula sortzen dira gero 4 eta
ondoren 8 eta horrela hurrenez-hurren.Bola horri enbrioi esaten zaio.
Enbrioiak Falopioren tronpak zeharkatu eta egun batzuen buruan umetokira
iritsi eta hango paretan itsasten da. Enbrioiak hazten jarraitzen du.
Nora?
ENBRIOIAREN GARAPENA
Enbrioia umetokiko paretan itsatsita geratzen denean,
zelula kopurua ugaritu egiten da.
Enbrioia likidozko poltsa batean egoten da.
Likido horrek likido amniotiko du izena.
Enbrioiak plazentaren bidez jasotzen ditu
mantenugaiak eta oxigenoa amarengandik.
Enbrioia zilbor-hestean bidez dago lotuta
plazentara.
Enbrioia hazi eta aldatu
egiten da: formaz aldatzen
da, eta organoek garatzen
dira.
Hirugarren hilabetean, enbrioia organo guztiak osatuta daude. Hortik aurrera ,
enbrioiari fetu esaten zaie.
Fetua hazi eta heldu egiten du etengabe, 9. hilabetea arte. 9 hilabete dituenean
dena osaturik dago,jaio moduan, 50 cm luzaera eta 3.500 g-ko pisua du.
FETUAREN GARAPENA
HAURDUNALDIA
Haurtxoa jaio arteko tarteari esaten zaio.
Bederatzi hilabete
inguru irauten du.
Amaren gorputzak
aldaketak izaten ditu,
ez du hilekorik
izaten, ez du obulorik
sortzen eta titiak
handitzen dira.
Haurdunaldian emakumea ezin
du edozer gauza jan,
alkoholarik ez eta tabakorik ez,
bestela enbrioira iristen da eta
kalte egiten dio.
ERDITZEA
Haurtxoa amaren baginatik ateratzeari deritzo.
Likido amniotikoa
duen poltsa apurtu
egiten da.Likido hori
baginatik atera
egiten da. Horri urak
botatzea deritzo.
Lehen fasea Hurrengo fasea Jaio ondoren
Fase luzeena da eta
dilatazio-fase deritzo.
Ume tokiaren irteera
irekitzen hasten da
haurra ateratzeko.
Umetokiko ez-
borondatezko giharrak
uzkurtu egiten dira
aldian behin.
Egozte-fasean
haurtxoa baginatik
ateratzen da,
Sabelaldeko
giharren bidez
indarra egiten du
amak haurtxoari
laguntzeko.
Erditu aurretik
Zilbor-hestea
mozten da.
Haurtxoari
orbain bat
geratzen zaio:
zilborra.
Erditzearen amaiera
Plazenta
botatzen da.
Fase horri
plazenta
kanporatzeari
deritzo.
EDOSKITZEA
Lehenbiziko hilabetean, haurtxoek
esnea soilik edaten dute aldi horri
edoskitzea esaten zaio.
Erditu ondoren haurtxoek bularra
hartzen duen bitartean esnea
amaren titietan sortzen da. Amaren
titietan dagoen esnea oso
osasungarria da; izan ere, haurtxoak
behar dituen elikagai guztiak ditu,
bai eta gaixotasun askoren kontrako
defentsak ere.
Amaren esnea ezik esne artifiziala
hartu dezakete haurtxoek. Esne
artifiziala behi-esne ernaldua da.
6.B
EGILEAK:Oier A, Oier Z, Nahia B, Miren M, Aitor L, Esther S.