USAIMENA

5 ZENTZUMENAK

Badakizue, gorputzean, 5 zentzumen ditugula:Dastamena, ukimena, ikusmena, usaimena eta entzumena. 5 zentzumenetatik guk

usaimena azalduko dugu.

ORGANOA

Usaimenaren organoa sudurra da eta oso organo garrantzitsua da.

Sudurraren zatiak hauek dira: sinua, usain-zelulak, sudur barrunbea eta aho sabaia.

DESKRIBAPENA Kanpotik ikusita,

sudurra, pieza handia eta bakarra ematen du. Baina sudurra, barrutik, bi zulo handi ditu eta sudurzuloak deitzen dira. Berdin-berdinak dira eta trenkadura

deitzen den pareta bategatik bananduta daude. Trenkadura, kartilagoz eta hezur txikiz sortuta dago. Kartilagoa oso malgua da eta oso erraz mugitzen da. Sudurraren atzekaldean zulo bat dago eta sudurraren tokian dago.

PROZESUALarrunak kanporatzen duten

substantziak usaintzen ditugu.

Usaimen organoa sudurra da. Hauek dira sudur barrunbean aurkituko ditugunak: sudur-zuloak, iletxoak, pituitaria gorria, pituitaria horia eta usaimen-nerbioak.

Substantzia lurruna sudur-zuloak zeharkatu eta pituitari horiraino heltzen da. Haren atzekaldean dauden usain-nerbioek usaina atzeman eta informazioa garunera eramaten dute, hark interpreta dezan. Erantzuna prestatu ondoren nerbioak erantzuna dagokion tokira eramaten du.

NOLA HARTZEN DIRA USAINAK

Gizakiok sudurzuloen goialdean ditugu usain-zelulak. Organo hori milaka usaimen zelula ditu. Airean dauden substantziak usaimen-zeluletara iristen direnean seinaleak eramaten dira garunera, horrela, usainak hartzen dira.

ZENBAT USAIN HARTZEN DITUGU?

Gutxi gora behera, 4.000 usain hartzen ditugu. Oso sudur sentikorra duenak 10.000 usain ere bereiz ditzake.

Sudur-barrunbearen goialdean arre koloreko 100 zati daude. Zati bakoitzean 10.000.000 usaimen-zelula daude. Bakoitzean 6-8 iletxo nimino daude. Iletxo horiek, usainak hartzen dituztenak dira.

SINUAK Zortzi sinu ditugu guztira.

Mofletearen masaila hezurraren eta begiaren inguruan dauden hutsuneak dira. Sudurraren ondoan daude eta airea hezetu egiten dute, ahotsa altuago bihurtuz. Burezurraren pisua gutxitu egiten dute.

GAIXOTASUNAK Hauek dira usaimenaren

gaixotasunak: Hiposmia, anosmia, sinusitis, rinitis eta pólipos.

Hiposmia dugunean usaimen gutxiago bereizten dezakegu.

Anosmia daukagunean usaimena gutxitu edo kendu egiten du. Batzuetan sendatu egiten da eta beste batzuetan ez. Gehienetan sendatu egiten da.

Beste 3 gaixotasun daude: sinusitis, rinitis eta polipos.

KURIOSITATEAK

Usaimenak ez du zer ikusirik dastamenarekin, baina, sudurra tapatuta baduzu, eta zerbait jaten baduzu, janariak ez dauka zaporerik.

Gizakiok, animaliak baino usaimen gutxiago

ditugu.

AGURRAGUSTATU ZAIZUE?

HORI ESPERO DUGU.

AGUR

EGILEAK: DANEL, DEIANE, AIMAR, UNAI ETA ALEJANDRO.