ARISTÓTELES
A teoría hylemórfica no seo da PhysisFervenza de Toxosoutos, Lousame Fisterrra
A teoría hylemórfica no seo da Phy-sis
Segundo Aristóteles a natureza (ph-ysis) está constituída polo conxunto dos seres naturais: plantas, animais, astros,
etc
A teoría hylemórfica no seo da Phy-sis
Son os seres que xorden por si mesmos( a diferencia dos artificiais), estando tamén sometidos a transformacións
que brotan da súa propia esencia ou, como afirma Aristóteles, teñen en si mesmos o principio do cambio
A teoría hylemórfica no seo da Phy-sis
Platón, e antes que el Parménides, pensaban que o mundo natural e cambiante non era verdadeiramente real,
de modo que nunca se propuxeron construír unha ciencia da na-tureza, é dicir, unha Física,
centrándose fundamentalmente na Metafísica ou Ontoloxía.
A teoría hylemórfica no seo da Phy-sis
Para Aristóteles, pola contra, resultaba evidente que o mundo cambiante que nos rodea é plenamente real. De aí
que Aristóteles, ademais da metafísica, se dedique tamén a elaborar unha verdadeira ciencia da natureza, é dicir, unha
Física ou ciencia do cambio.
A kínesis ou cambio. Os principios do cambio. O paso da potencia ao
actoRelacións anteriores:Inicio da filosofía: primeiro problema: o feito do cambioParménides e a ontoloxía estáticaHeráclito ontoloxía dinámi-ca (devir)Principios motores:Nous de AnaxágorasEliminación de principios motores: Mecanicismo dos atomistas
Parménides: o movimento é con-tradictorio
Platón: o movimento é apariencia Aristóteles céntrase en desmontar
a conclusión de Parménides Eliminar a idea de que o cambio
implica a existencia do non ser É preciso facer referencia á teoría
hylemórfica
A kínesis ou cambio. Os principios do cambio. O paso da potencia ao acto En todo ser distin-
guimos: o que é, o que se nos presenta aos sentidos ( ACTO) daquelo que pode chegar a ser ( PO-TENCIA)
O movimento ou cambio é o paso da potencia ao acto
É a actualización dunha potencia
É o que permanece sempre en todo cambio
Aplica a disticion acto potencia a esta foto
A kínesis ou cambio. Os principios do cambio. O paso da potencia ao
acto
O cambio non consiste, polo tanto, nun tránsi-to entre o ser e o non ser (nada), cousa que,
como afirmara Parménides, é imposible, senón nun tránsito no que un ser, isto é, unha entidade (substancia, ousia), perde unha forma que tiña
substituíndoa por outra forma da que inicialmente estaba desprovista.
A kínesis ou cambio. Os principios do cambio. O paso da potencia ao acto
Aristóteles substitúe a contraposición parmenídea entre ser e nada, da que se serviu para negar o cambio, pola contraposición entre ser-en-potencia e ser-en-acto, que lle sirve precisamente para explicar o
cambio.
A kínesis ou cambio. Os principios do cambio. O paso da potencia ao acto
En todo cambio hai un substrato (suxeito, hypokeímenon) que permanece inalterable.Este substrato actúa como unha especie de soporte do cambio, de tal xeito que non consiste sen máis nun paso da nada ao ser.
Aristóteles ten en conta para explicar o cambio tres principios: substrato, forma e privación (dunha forma)
En síntese: substitúe e a contraposición parmenídea ser-non ser pola de ser en potencia e ser en acto
Que permanece?: H2O
Tipos de cambios
Desde Parménides quedara claro que en todo cambio tiña que existir algo que permanece sempre xa que de non ser así estaríamos a in-correr na contradicción de que o non ser é.
Para Aristóteles substan-cia e o substrato perma-nente que permanece a través dos cambios. É ademais o soporte das afeccións ou accidentes.
En todo ser distingue:
SUBSTANCIA: O QUE PER-MANECE. SUBSTRATO
ACCIDENTES: AS DISTIN-TAS FORMAS DE VERSE AFECTADA A SUBSTANCIA
O cambio, definido como a actualización dunha potencia, pode afectar á substancia ou aos accidentes e en función disto podemos falar de tipos de cam-bios.
Tipos de cambios
No caso dos cambios accidentais o que permanece é a substancia, así distingue tres tipos :
Existe outro tipo de cambio que é o cambio substancial cando o que se xenera é unha substancia nova.
O problema que se plantexa aquí é que é o que permanece neste tipo de cambio: a materia última indeterminada
-cambio cuantitativo cando o que cambia é unha cantidade.
-cambio cualitativo cando o que cambia é unha cualidade.
-cambio local cando o que cambia é a posición ou lugar.
A teoría hilomórfica no seo da Physis: a teoría causal
Ademais de explicar como é posible o cambio Aristóteles tamén estuda as causas polas causas polas que se producen os seres e que se producen os seres e os cambiosos cambios
Física ten, para Aristóteles, o carácter dunha verdadeira ciencia (episteme)
As causas son todos aqueles facfac--tores que resultan necesarios tores que resultan necesarios para explicar a produción dos para explicar a produción dos seres e o cambioseres e o cambio
A teoría hilomórfica no seo da Physis: a teoría causal
De acordo co hylemor-fismo, sabemos que ma-teria e forma son os principios constitutivos de toda substancia natural polo que deben ser as primeiras causas a ter en conta
As causas que se deben ter en conta para explicar os seres son catro:
Causa material: a materia de que está feita unha substancia.Causa formal: a forma que estru-tura esencialmente a materia.Causa eficiente: o principio ou axente que inicia o movemento.Causa final: o fin ou obxectivo polo que algo cambia.
A teoría hilomórfica no seo da Ph-ysis: a teoría causal
De estas catro causas dúas son intrínsecas, a materia e a for-ma, e dúas extrínsecas, causa eficiente e causa final.
A teoría hilomórfica no seo da Physis: a teoría causal
Isto é así porque materia e forma, ademais de causas, son principios que constitúen internamente a substancia (hylemorfismo), mentres as outras dúas non necesariamente forman parte da substancia po-
dendo proceder de fóra desta.
A teoría hilomórfica no seo da Physis: a teoría causal
De todas formas esta distinción entre causas intrínsecas e causas ex-trínsecas só se cumpre no caso dos cambios nos que se producen
seres artificiais mais non nos cambios naturais, que teñen o prin-cipio do cambio inherente á súa propia esencia, coincidindo deste
xeito a causa formal, eficiente e final
A teoría hilomórfica no seo da Physis: a teoría causal
Os procesos naturais teñen como fin (causa final) a actual-ización dunha forma (causa formal) que xa estaba presente no
axente iniciador do cambio (causa eficiente). A forma actúa como unha causa eficiente que dirixe aos seres naturais
cara un fin: REALIZACIÓN DA FORMA
A teoría hilomórfica no seo da Physis: a teoría causal
Se todos os seres tenden a realización da forma ou esencia correspondente, é dicir,
teñen un fin, ¿existe algún fin último da na-tureza?
Aristóteles quere tamén saber cal é a fin últi-ma á que tende o universo (physis) no seu
conxunto
A teoría hilomórfica no seo da Physis: a teoría causal
Con este pregunta abandonamos a Física e xa entraremos progresivamente no campo da
Metafísica e da Teoloxía: o motor inmóbil.
O motor inmóbil
Todo paso da potencia ao acto require algún principio en acto que sexa causa do movemento ou, dito doutro xeito, todo o
que se move é movido por outro.
Este principio é aplicable tanto aos seres naturais coma aos ar-tificiais
Para Aristóteles esta serie de motores e móbiles non pode proceder ata o infinito polo que é necesario afirmar a existencia dunha
primeira causa
Esta idea vaino levar á afirmar, tanto na súa obra De Caelo ( Cos-moloxía) como na Metafísica, á existencia dun Primeiro Motor
Inmóbil que move sen ser movido
Se é inmóbil ten que ser
Acto puro xa que ao non poder moverse non pode cam-biar e polo tanto non pode posuír ningunha potencialidade.
Ademais ao ser Acto Puro necesariamente ten que ser in-material (inextenso e Forma Pura, sen potencia) xa que a materia sempre terá algunha potencia e polo tanto impli-caría cambio e non pode cambiar xa que senón levaríanos
a outra causa e así ata o infinito.
Este “Primeiro” non debe en sentido temporal como se houbo un momento no que inicia o movemento xa que para Aristóteles o movemen-to é eterno. Hai que entende-lo en sentido de Supremo ou superior en tanto que eterna fonte do movemento.
Universo aristotélico
Universo Nova ciencia (XVI-XVII)
Paso á da física á metafísica e teo-loxía
Víría a ser unha especie de Deus: unha primeira causa semellante á Idea de Ben de Platón
Relación co cristianismo de Tomé de Aquino
Move como causa final: teleoloxi-cismo
Non move como causa eficiente, senón como causa final, é dicir, que move aos demais seres na medida en
que estes tenden a el como o seu fin que en última o seu fin que en última instancia é o repouso. instancia é o repouso.
Cosmoloxía
Esta idea do movemento onde se aplica o principio de causalidade: todo o que se move é movido por outro
aparece na súa cosmoloxía.
A exposición Aristotélica do universo é exposta na obra De caelo (Sobre o ceo) que pode ser considerada un com-
plemento da física na medida en que segue a tratar o problema do movemento.
A concepción do universo do estaxirita divide o cosmos e mundo subluar e mundo supraluar sendo o supraluar o
mundo dos astros constituído por unha materia especial in-corruptible que denomina éter.
Cosmoloxía
Esta imaxe do universo sitúa á terra no centro do universo (xeocentrismo) e é un planeta inmóbil (xeoestaticismo). O universo é concibido como eterno xa que os xéneros e
as especies son eternos e como un todo ordenado orde que se explica polo fin ao que tenden todos os seres tenden a
cumprir o seu fin que é a realización da súa forma.
Xerarquía de seres
Tema da Metafísica ou Ontoloxía
O universo está composto de seres, todos son iguais en canto á perfección?
Xerarquía de seres
Metafísica: ciencia do ser ( ontoloxía)
Ser é o que existe Para Aristóteles: a
substancia (entida-de)
Substancia é o in-dividuo concreto
O universal abs-traído polo enten-demento é menos real, só é un con-cepto mental
Toda substancia: composto de mate-ria e forma (subs-tancia sensible)
Xerarquía de seres
Existe unha subs-tancia que só é forma: motor inmó-bil
Substancia intelixi-ble inmaterial.
A substancia indivi-dual (sensible) cor-responde coa ma-teria, coa forma ou coa unión de am-bas. Responde que propiamente dita é a unión de materia e forma
Xerarquía de seres
A substancia intelli-xible corresponde coa forma soamen-te.
Podemos estable-cer xa unha primei-ra xeraquía:universal, seres sensibles e ser intelexible
XERARQUÍA E MODOS DE SER
Diferencia distintos modos de ser o que leva a algúns autores a falar dunha xeraraquía de seres en función da súa perfección.
En canto aos modo de ser distinguiríase o modo de ser como substancia e acci-dentes, como potencia e acto e como ver-dadeiro e falso.
XERARQUÍA E MODOS DE SER
Desde estas teorías que xa expuxemos podemos interpretar que existe unha xerar-quía de seres que van desde a materia primeira que ten todas as potencialidades e ningunha determinación aos determinados ( os que teñan algunha forma):
Primeiro os catro elementos e logo os seres naturais.
Dentro deste últimos distinguiríase os inanimados e os animados.
E dentro dos últimos os vexetativos sensitivos e os racionais.
No último lugar da xerarquía estaría o Acto Puro que se pode interpretar como unha divinidade ausente de toda potencialidade polo tanto podemos identificalo coa perfección.
ÉTICA E POLÍTICA
INTRODUCIÓN CONTEXTUAL
INTRODUCIÓN CONTEXTUAL
Século IV a.c Preceptor de Alexan-
dro Magno Continua Alexandro
expansión e conquis-tas iniciada por Filipo: África, India, Exipto...
Fundación do Imperio: a Magna Grecia.
Consecuencias:a desaparición da Polis sometida aos mandatos do em-perador e sen au-tonomía política.
Nova relación indi-viduo-sociedade. Expliquemos isto:
-As polis perderon a independencia política quedando reducidas a meras provincias dun gran reino.
-Nestas circunstancias os cidadáns das polis deixaron de ter un pa-pel activo na política.
-Tiveron que buscar novas formas de darl-le sentido ás súas vi-das.
No imperio perde o cidadán o poder que tiña na Polis
Triunfa a idea do cosmopolitismo e con ela o individualismo
Enténdese porque nacerán correntes no periodo helenístico como o Epicureísmo ( o individuo busca o pracer) e o Estoicismo ( o individuo consigue a felicidade co control racional das paixóns). Triunfo do saber práctico ( ética) sobre o teórico.
O sentido da vida e a felicidade xa non é un ben social ( o ben común) senón a satis-fación individual.
ARISTÓTELES
A pesares dos cambios políticos sigue reflexionando desde o ideal grego da polis e de cidadán. Primacía do cidadán antes que o individuo.
A polis e a participación activa nela segue a ser o medio indispensable para acceder as condicións dunha vida fe-liz.
Felicidade: será combinación entre as virtudes morais e no cultivo teórico das ciencias (física, matemáticas, astronomía, etc.).Vexamos logo como conseguimos a virtudes morais: A ÉTICA
A ÉTICA
Tipos de ciencias ou saberes:
Ciencias productivas: As habilidades ou actividades artesa-nais.
Ciencias teóricas: Teñen que ver co coñecemento da verda-de: matemáticas, a física e a metafísica.
Ciencias prácticas (gre. Praxis),: Ocúpanse do comportamen-to humano: a Ética e a Política.
A ÉTICA E A POLÍTICA NOS MAPAS CONCEPTUAIS
Top Related