qwertyuiopgüasdfghjklsizxcvbnmöçq
wertyuiopgüasdfghjklsizxcvbnmöçq
wertyuiopgüasdfghjklsizxcvbnmöçq
wertyuiopgüasdfghjklsizxcvbnmöçq
wertyuiopgüasdfghjklsizxcvbnmöçq
wertyuiopgüasdfghjklsizxcvbnmöçq
wertyuiopgüasdfghjklsizxcvbnmöçq
wertyuiopgüasdfghjklsizxcvbnmöçq
wertyuiopgüasdfghjklsizxcvbnmöçq
wertyuiopgüasdfghjklsizxcvbnmöçq
wertyuiopgüasdfghjklsizxcvbnmöçq
wertyuiopgüasdfghjklsizxcvbnmöçq
wertyuiopgüasdfghjklsizxcvbnmöçq
wertyuiopgüasdfghjklsizxcvbnmöçq
wertyuiopgüasdfghjklsizxcvbnmöçq
wertyuiopgüasdfghjklsizxcvbnmöçq
wertyuiopgüasdfghjklsizxcvbnmöçq
wertyuiopgüasdfghjklsizxcvbnmöçq
ATASÖZLERİ VE DEYİMLER: SAĞLIKLA İLGİLİ ATASÖZLERİ
MUHARREM BURAK YILDIZ
GRUP NO:1 CEM UÇAN, MUHARREM
BURAK YILDIZ, UĞUR SALAN,
MUHAMMET ÇELİK
09.12.2012
NURAY GEDİK BİLGİSAYAR 1
ATASÖZLERİ VE DEYİMLER SAĞLIKLA İLGİLİ ATASÖZLERİ 09.12.2012
1
ATASÖZLERİ NEDİR ......................................................................................................................... 2
DEYİMLER NEDİR .............................................................................................................................. 4
SAĞLIKLA İLGİLİ ATASÖZLERİ .................................................................................................... 6
ATASÖZLERİ VE DEYİMLER SAĞLIKLA İLGİLİ ATASÖZLERİ 09.12.2012
2
ATASÖZÜ NEDİR ?
Halk içinde halkın gözlemleri deney ve tecrübeleri sonucu çıkan öğüt verici
söz.;Kim tarafından nerede ve ne zaman söylendiği bilinmemekle beraber
genelde toplumdaki ortak değerlerin anlatımıdır.Her toplumun kendine
özgü atasözleri vardır.
Türk atasözlerinin tarihi
de en eski yazılı
kaynaklarda da
rastlanır.Orhun
yazıtlarında “Yufka olanın
delinmesi kolay imiş,ince
olanı kırmak kolay”.”Yufka
kalın olsa delinmesi zor imiş , ince yoğun olsa kırmak zor imiş.” Uygur
kaynaklarında bazı atasözleri yanında Kaşgarlı Mahmut’un Divanû Lügat i-t
ATASÖZLERİ VE DEYİMLER
ATASÖZLERİ SAĞLIKLA İLGİLİ
ATASÖZLERİ
DEYİMLER
ATASÖZLERİ VE DEYİMLER SAĞLIKLA İLGİLİ ATASÖZLERİ 09.12.2012
3
Türk’ün de geçen “Kanı kanla yumazlar” veya “Gözden ırak olan
gönüldende ırak olur” atasözleri günümüze kadar gelmiş atasözleridir.
Atasözlerinin pek çoğu Türkçe’nin yayıldığı geniş alanlar da çok küçük bazı
değişikliklerde olsa halen yaşamaktadır.Örnek Anadolu da söylenen “Aç
tavuk düşünde arpa görür” atasözü Azerbaycan’da “Aç tovug yuhusunda
darı görer” şeklinde söylenirken “El ile gelen düğün bayram” atasözü
Türkmen Türkçesinde “İl bilen gelen toy bayram” biçiminde söylenir.
Dede Korkut hikayeleri1 anlatılırken “Ana hakkı Tanrı hakkı”,”Alet işler el
öğünür”, “Baş esen olsa börk bulunmaz mı olur” gibi atasözlerine de yer
verilmiştir.
Atasözleri toplumun tarih ve coğrafya içinde geçirdiği değişik yaşama
biçimlerinin etkisi görülür.Örneğin göçebe ve hayvancılığın yaşamını dile
getiren “Göçtük yurdun kadri,konduk yurtta bilinir” , ” gün variken davarın
eve getir” tarımı dile getiren örnek “Tarlayı düz al , kadını kız al” dini
etkilerin görüldüğü atasözlerine örnek “Ay gör oruç tut , ay gör bayram
eyle” , “Eve gerekli olan mescide haramdır” , ”Davacın kadı olursa
yardımcın Allah olsun”.
Atasözleri halkın yaşama şartlarını deneyimlerini ,insanların davranışlarının
ne yönde olması gerektiği yönünde insanları yönlendirmekte bu özellikleri
ile toplumun ortak değerlerini yansıtmaktadır.
Atasözlerinin bir kısmı doğa ve doğa olayları ile gözlemleri doğrudan
doğruya dile getirmektedir.Önek “Mart ayı , dert ayı” , “sabahın kızıllığı
akşamı kış eder,akşamın kızıllığı sabahı güz eder”
1 Türk edebiyatında destandan halk edebiyatına geçiş eseridir
ATASÖZLERİ VE DEYİMLER SAĞLIKLA İLGİLİ ATASÖZLERİ 09.12.2012
4
Bir kısım atasözü ise somuttan soyuta ,özelden genele,toplum olaylarına
ahlak kuraklarına vurgu yapar . “Kurt dumanlı havayı sever”, “Isıracak it
dişini göstermez” , ”sakla samanı gelir zamanı” gibi.
Atasözleri aynı zamanda insanlara erdemli olmayı da öğütler.”Aman
diyene kılıç kalkmaz”, “ Misafir kısmetiyle gelir”.
Kimi atasözlerinde ters yargılar uygulanması yanında bir de doğru
olmayacak atasözlerine de rastlanır.Örnek “ Avrattan vefa ,zehirden şifa”,
“Kadını sırdaş eden ,tellal aramaz” gibi.
Atasözlerinde mecaz “Damlaya damlaya göl olur”, cinas “Bol bol yiyen, bel
bel bakar” ,İstiare “ Ağaç yaş iken eğilir” ,tezat “Güvenme varlığa,
düşersin darlığa” ,tenasüp “Sel gider , kum kalır” gibi söz sanatlarına
başvurularak çekilicilik sağlanmıştır.
DEYİM NEDİR
Genellikle gerçek anlamından az çok sıyrılarak ilgi çekici anlam taşıyan söz
öbeklerine deyim denir. Deyimler anlatıma güzellik, çekicilik, canlılık katar.
Türkçe, deyimler bakımından zengin bir dildir.
Deyimlerin Özellikleri:
1. Kalıplaşmış söz Öbekleridir. Cümle
hâlinde olanları da vardır.
a. Kalıplaşmış söz öbekleri biçiminde
olan*lar:
Dört elle sarılmak, göz kulak olmak,
çorbada tu*zu bulunmak, tere yağından
kıl çeker gibi, gün gör*müş, dört gözle
ATASÖZLERİ VE DEYİMLER SAĞLIKLA İLGİLİ ATASÖZLERİ 09.12.2012
5
beklemek..
b. Cümle durumunda olanlar:
Dam üstünde saksağan, vur beline kazmayı.
Bu ne perhiz, bu ne lahana turşusu?
Ana usta yufka yapar, çocuk usta çift çift kapar.
Kızım sana söylüyorum, gelinim sen dinle. (anla)
Senin aradığın kantar, Bursa’da kestane tartar.
2. Kalıplaşmış sözler olduğundan sözcükle*rinin yerleri değiştirilemez,
onların yerine ” eş anlamlı sözcükler” konulamaz.
3. Genellikle gerçek an*lamlı olan deyimler de vardır.
a) Mecaz Anlamlı Olanlar:
bir tasla iki kuş vurmak (bir eylemle iki sonuç elde etmek)
eşeğini sağlam kazığa bağlamak (işini güven altına almak)
gözü gibi sakınmak (Bir zarar gelmesin diye özenle korumak)
iğneli söz (dokunaklı söz)
kafa yormak (bir şey üzerinde çok düşünmek)
b) Gerçek Anlamlı Olanlar:
bin pişman olmak, Hem suçlu hem güçlü, Çoğu gitti azı kaldı, yükte hafif
pahada ağır
4. Mastarla biten deyimler cümlede çekimli duruma gelebilir:
burnundan (fitil fitil) gelmek = Burnundan (fitil fitil) geldi.
kendi kendine söz vermek= Kendi kendime söz verdim.
kokusunu almak= Kokusunu almış.
ATASÖZLERİ VE DEYİMLER SAĞLIKLA İLGİLİ ATASÖZLERİ 09.12.2012
6
SAĞLIKLA İLGİLİ ATASÖZLERİ
Sağlık, varlıktan yeğdir
Vücudun hasta olmaması, vücut esenliği her şeyden önemlidir.
Çünkü bir şeyin tadını alabilmek, bir şeyden gerektiği gibi
yararlanabilmek için sağlıklı olmak şarttır. Her şeyiniz var, ama
ondan istifade edecek durumunuz yok. Neye yarar?
Hastalık sağlık
bizim için
Sağlıklı bir insan
organizmasında
birtakım
değişikliklerin ortaya
çıkmasıyla fizyolojik
görevlerin aksaması, dolayısıyla sağlığın bozulması son derece
tabiîdir. Bu sebeple, hasta olmamak için önceden tedbir almalı, her
halükârda hastalığa yakalanırsa da bunu büyütmemeli insan.
Her işin başı sağlık
İnsanın yapacağı her şey vücut sağlığına bağlıdır. Sağlıklı olmayan
kimse hiçbir iş yapamaz. Bir iş yapamayan, başarılı olamayan kimse
de yaşadığı hayattan bir tat almaz; mutlu olamaz.
Can boğazdan gelir
Her canlı gibi insan da beslenmek zorundadır. Bedeni için gerekli
olan gıdaları ancak bu şekilde alır. İyi beslenmeyen, yeterli gıdaları
almayan bir vücut sağlıklı, dinç ve dayanıklı olamaz; bu kimselerin
güçsüz kalıp hasta olmaları da kaçınılmazdır. O hâlde insan sağlığını
korumak istiyorsa, iyi beslenmeye önem vermelidir.
Ayağını sıcak tut, başını serin; gönlünü ferah tut, düşünme
derin.
ATASÖZLERİ VE DEYİMLER SAĞLIKLA İLGİLİ ATASÖZLERİ 09.12.2012
7
Sağlıklı olmak, türlü hastalıklardan korunmak için ayağı sıcak, başı
da serin tutmak oldukça faydalıdır. Beden sağlığımızı düşündüğümüz
gibi ruh sağlığımızı da düşünmek zorundayız. Bunun için de her
sorunu dert etmemeli, olur olmaz şeylere üzülmemeliyiz; sabırlı ve
geniş gönüllü olmalı, rahat hareket etmeliyiz.
Hekimden sorma, çekenden sor
Bir hastanın ne çektiğini, hekim değil hasta bilir. Çünkü ateş düştüğü
yeri yakar. Bunun gibi bir derde düşenin, bir felâkete uğrayanın,
sıkıntılar içinde kıvrananın çektiği çileyi, ancak kendisi bilir, çare
sunan, çözüm yolu gösterenler değil.
Sağ baş yastık istemez.
Sağlık gibi dost,hastalık gibi düşman,çocuk sevgisi gibi,açlık gibi acı yoktur
Mide hastalığın evi,perhiz tedavinin başıdır.
Sağlığı olanın umudu , umudu olanın her şeyi var demektir.
Dağ adamı, hasta eder sağ adamı!
Hasta yatan ölmez eceli yeten ölür.
Hamama giren terler.
Güneş girmeyen eve doktor girer.
Hastalık sağlık bizim (insan) için.
Hayvanı yardan düşüren bir tutam ottur.
Hekimsiz, hâkimsiz yerde oturma.
ATASÖZLERİ VE DEYİMLER SAĞLIKLA İLGİLİ ATASÖZLERİ 09.12.2012
8
Kaynakça Cengiz Damar - Blogcu - Atasözleri ve Deyimler. (2012, Aralık Pazar). Aralık Çarşamba, 2012 tarihinde
Blogcu: http://cengizdamar.blogcu.com/atasozu-ve-deyim-nedir-aciklamalari/9077025 adresinden
alındı
Hakkında Bilgi Nedir - Atasözleri. (2012, Aralık Pazar). Aralık Pazar, 2012 tarihinde Hakkında Bilgi:
http://www.hakkinda-bilgi-nedir.com/atasozleri/saglikla-ilgili-atasozleri-atasozunun-aciklamasi-
nedir.html adresinden alındı
Türkçe Bilgi - Soru. (2012, Aralık Pazar). Aralık Pazar, 2012 tarihinde Türkçe Bilgi:
http://www.turkcebilgi.com/soru/11036/soru adresinden alındı
Türkçe Bilgi. (2012, Aralık Pazar). Aralık Pazar, 2012 tarihinde Türkçe Bilgi:
http://www.turkcebilgi.com/soru/11036/soru adresinden alındı
ATASÖZLERİ VE DEYİMLER SAĞLIKLA İLGİLİ ATASÖZLERİ 09.12.2012
9
Top Related