www.kulturagernika‐lumo.eus
KULTURA PLANA 2019‐2023
1
GERNIKA‐LUMOKO
KULTURA PLANA 2019‐2023
Aurkibidea
1. SARRERA ......................................................................................................... 3 1.1. Kulturaren Garrantzia ............................................................................................... 3 1.2. Kultura anitza ............................................................................................................ 4
1.2.1. Herri Kultura eta herritarren parte‐hartzea .................................................... 4 1.2.2. Sormen eta kultura industria .......................................................................... 5
2. AURREKARIAK: 2009ko Kultura Batzordea ....................................................... 7 3. KULTURA PLANA 2019‐2023 ............................................................................ 9
3.1. Testuingurua ............................................................................................................. 9 3.2. Parte hartzaileak ..................................................................................................... 11
3.2.1. Kultura Batzordea ......................................................................................... 11 3.2.2. Herriko eragilea kulturalak ............................................................................ 11 3.2.3. Aholku Batzordea .......................................................................................... 12
3.3. Kronograma ............................................................................................................ 13
4. KULTURA MAPA ............................................................................................ 17 4.1. Eragileak ................................................................................................................. 17 4.2. Jarduerak ................................................................................................................ 18 4.3. Espazioak ................................................................................................................ 18
4.3.1. Kultur Etxea Herri Erakundea ........................................................................ 19 4.3.2. Kultur Etxea ................................................................................................... 19 4.3.3. Liburutegia .................................................................................................... 20 4.3.4. Antzokiak ....................................................................................................... 20 4.3.5. Astra .............................................................................................................. 21 4.3.6. Iparragirre ..................................................................................................... 22 4.3.7. Jai Alai ........................................................................................................... 22 4.3.8. Espazio irekiak ............................................................................................... 22 4.3.9. Museoak ........................................................................................................ 23 4.3.10. Abian dauden proiektuak ........................................................................... 23
4.4. Eragileen Mapa ....................................................................................................... 24 4.4.1. Memoria ondarearen mapa .......................................................................... 26 4.4.2. Musika sormenaren mapa ............................................................................ 27
4.5. Kultur Etxearen Finantziazioa ................................................................................. 28 4.6. Kultur Etxeak bideratzen dituen dirulaguntzak ...................................................... 28
5. LAN ILDOAK ................................................................................................... 29 5.1. Ildo Estrategikoak ................................................................................................... 29
5.1.1. Memoria ondarea ......................................................................................... 30 5.1.1.1. Zeregin nagusiak .................................................................................. 31 5.1.1.2. Egitasmoa ............................................................................................. 32 5.1.1.3. Gizateriaren ondare inmateriala .......................................................... 32
5.1.2. Musika Sormena ........................................................................................... 33
KULTURA PLANA 2019‐2023
2
5.1.2.1. Zeregin nagusiak .................................................................................. 33 5.1.2.2. Egitasmoa ............................................................................................. 34 5.1.2.3. Hiri sortzaileak ...................................................................................... 34
5.2. Ildo Transbertzalak ................................................................................................. 35 5.2.1. Agenda 2030 ................................................................................................. 35
5.2.1.1. Kultura eta Klima .................................................................................. 36 5.2.2. Kultura esperimentala (living lab/makerspaces) ........................................... 38 5.2.3. Publiko Estrategiak ........................................................................................ 38
5.2.3.1. Zabalkundea ......................................................................................... 39 5.2.3.2. Nori Zuzenduta .................................................................................... 39 5.2.3.3. Nola (web,radio) .................................................................................. 42
5.2.4. Kultura Euskaraz ............................................................................................ 43
6. KULTUR PLANAREN HEDATZEA ..................................................................... 44 7. ERANSKINAK ................................................................................................ 50
Eranskina I: Aktak ................................................................................................. 51 Eranskina II: Kultur elkarteen zerrenda ................................................................ 62 Eranskina III: La Memoria para la Paz en Gernika y el Patrimonio Cultural Inmaterial (UNESCO ETXEA) ..................................................................................................... 64 Eranskina IV: Creative Cities Network (UNESCO ETXEA) ........................................ 67 Eranskina V: Garapen Jasangarrirako Helburuak (GJH) ........................................ 68 Eranskina VI: Gernika Silver Living Lab ................................................................... 69
KULTURA PLANA 2019‐2023
3
1. SARRERA 1.1. KULTURAREN GARRANTZIA
UNESCO‐ ren arabera, Kultura gizarte edo talde sozial bat bereizten duen ezaugarri bereizgarrien, espiritualen eta materialen, intelektualen eta afektiboen multzoa da. Horretaz gain, artea eta letrak, bizimodua, jardunbideak, oinarrizko eskubideak, baloreak, tradizioak eta sinismenak ere hartzen ditu bere baitan. Definizio horretatik abiatuta, Gernika‐Lumoko Plan Estrategikoaren oinarri izango diren printzipioetara iritsi gaitezke.
Kultura esperientzi eta errealitatez beteriko mundo zabal eta aldakorra da. Kultura garrantzizko giltzarria da komunitate baten eraketan eta baita gizarte kohesion ere. Kulturaren eremuan eraikitzen eta berreraikitzen da gizarte baten espazio sinbolikoa. Bertan oinarritzen dira gizaki izatearen zentzuaren inguruko galde‐erantzunak historiaren une bakoitzean. Gizarteak berebiziko erronka du aurrez aurre kultura bizirik gorde nahi badu eta, aldi berean, mundu garaikidean kulturaren konplexutasuna defendatu nahi badu. Herriak ezin dio uko egin ohitura, arte, musika, etabar, propioak izateari. Zentzu horretan, kultura garrantzizko kontua da gizarte osoarentzat, nola edo hala, indar gehiagoz edo gutxiagoz pertsona ororen eta komunitate osoaren bizitzara iristen den jarduera delako.
Kultura etengabeko eraldaketa prozesu batean bizi da. Esan dezakegu gure gizarteak bizi duen eraldaketa, aldaketa kulturala dela lehenik eta behin. Kulturak izugarrizko garrantzia du bizitzaren alor guztietan, kulturatik harago joanda, politikatik hasi eta ekonomiara. Aldi berean, kultur elkartrukeek dirutan duten balioa nagusitu da diskurtso orokorrean, berez kulturari dagozkion balioak edo berehalako etekin ekonomikoarekiko duen autonomia erlatibizatuz eta zalantzan jarriz. Bizi dugun mutazioak kultura ekoizteko moduan, kultur ohituretan eta kultur industrien negozio ereduan du eragina. Esparru berri baten agerpena, kultur sektorea eta sormen sektorea uztartzen dituen korronte berri batek definitutako esparruarena, alegia, aldaketaren beste eragileetariko bat dugu.
Kultura bi esparru nagusitan banatzen dela esan dezageku, herri kultura eta kultura industria.
KULTURA PLANA 2019‐2023
4
1.2. KULTURA ANITZA
Pertsonen eta herriaren garapenean funtsezko esparrua da kultura, baia baita jarduera sektore bat ere, bizia eta dinamikoa. Alde batetik, kulturak gizartearekiko berebiziko garrantzia du, eta bestetik gero eta nabarmenagoa da horren eragin ekonomikoa.
Hurrengo lerroetan, herri kultura eta sormen eta kultur industriari buruz hitz egingo dugu. Hauek biak izango baititugu oinarri proiektua garatzeko.
1.2.1. Herri Kultura eta herritarren parte‐hartzea
Kultura herrikoiak eta tradizionalak espazio publikoak ditu antzezleku eta herritar eta eragileak protagonista, gizarteak zuzenean parte hartzen duelako.
Herrian eta kulturan dugu herri kulturaren eta herritarraren inplikazioaren behar berezia, neurri handi batean bertan adierazten eta gauzatzen direlako herriaren izaera eta nortasuna. Herri kultura Gernika‐Lumo herria irudikatzeko eta eraikitzeko oso garrantzitsua izan da.
Kultura nagusien eta hizkuntza dominanteen aurrean ezaugarri propioak gorde eta sortu behar ditugu, leku propioak osatzeko, eta kontsumozko kulturarengatik irentsiak ez izateko ere.
Kultura herrikoiak aurrera egitea lortu badu, herritar eta eragileen inplikazioari esker izan da. Musika, dantza, ahozko kultura, herri kirola, jantziak, musika tresnak, ohiturak… horiek guztiek ez zuten hainbeste urte iraungo, herritar eta eragileen parte hartze, imajinazio eta gozamenik gabe.
Esan dezakegu herri kultura, gizakiaren berezko edo antzinako behar batetik datorrela: elkarri eta elkarrekin zerbait komunikatzeko beharra. Dantzak, kantak, antzezlanak edo ipuinak gizakiak bere egoera adierazteko tresnak dira, modu indibidual edo kolektibo batean, hartu eta emanez, komunikazio tresna aberatsak erabiliz: ahotsa, erritmoa, kolorea, zarata, doinua, mugimendua...
Elementu horiek gaur egun iraun dute, herritar eta eragileak belaunaldiz belaunaldi herri kulturari eutsi eta bertan inplikatu direlako.
Hala ere, iraute horretan eustea ez da nahikoa, bizirik jarraitzeko ezinbestekoa da bilakaera. Horrela, belaunaldi bakoitzak bere ekarpen propioak egiten ditu, ezaugarri batzuk desagertzen dira, berri batzuk sartu, eta beste batzuk mantendu egiten dira. Eraldaketa prozesu horrek egiten du herri kultura bizirik jarraitzea. Herri kulturak, benetan herrikoia izateko, bizirik egon behar du.
KULTURA PLANA 2019‐2023
5
1.2.2. Sormen eta Kultura industria
Kultur industrien kontzeptua ez da berria, 1948an hasi ziren lehen aldiz erabiltzen. Mende erdi geroago, produktu kulturalak sortzeko, ekoizteko, banatzeko eta gozatzeko moduak izugarri aldatu direla ikusi da.
Sormen‐industrien kontzeptua honela ulertzen da: sormen indibidualean, trebetasunean eta talentuan jatorria dutenak, eta jabetza intelektuala sortuz eta ustiatuz aberastasuna eta enplegua sortzeko ahalmena dutenak.
Kultura‐industrien eta sormen‐industrien multzoa honela uler daiteke: kultura‐, arte‐ edo ondare‐edukia duten ondasunak, zerbitzuak eta jarduerak ekoiztea, erreproduzitzea, sustatzea, hedatzea eta/edo merkaturatzea helburu nagusitzat duten jarduera antolatzeko sektoreak.
KULTURA PLANA 2019‐2023
6
Kultura‐ eta sormen‐industrien ezaugarri nagusiak:
• Ekonomiaren, kulturaren eta zuzenbidearen arteko elkargunea • Sormena txertatzen dute ekoizpenaren osagai nagusi gisa • Eduki artistikoa, kulturala edo ondarezkoa • Jabetza intelektualak sarri babesten dituen ondasunak, zerbitzuak eta jarduerak
‐ Egile‐eskubidea eta lotutako eskubideak • Izaera bikoitza: ekonomikoa (aberastasuna eta enplegua sortzea) eta kulturala
(balioak, zentzua eta nortasunak sortzea). Berrikuntza eta bersorkuntza
• Aurreikusten zailak diren publikoen eskaria eta portaera
Kultura sektore produktiboa da. Kulturaren egitura osatzen duten agenteek (banakako, elkarte, erakunde edo empresa) trebetasun, espezializazio eta profesionaltasun maila handiak dituzte. Baita prekaritate maila handia ere, askotan edo gehiegitan. Kulturak merkatuetan ere biziraun behar du.
KULTURA PLANA 2019‐2023
7
2. AURREKARIAK: 2009ko Kultura Batzordea
Aipatu beharra dago, aurkeztuko dugun proiektu honek sustrai sendoak dituela, urteetan bait diardute elkarlanean Udaletxeak, Kultur Etxeak, Gernika‐Lumoko herritarrak eta herriko eragileak gurea den kultura zaintzen eta aberasten.
2009an, ordea, eman zen aurrera pausu nabarmentsuena Kultura Batzordea sortuz. 2009an, Udaletxeko Kultura Sailetik, herritarron parte‐hartze prozesua jarri zan martxan. Bertan, Kultura zinegotzia, Kultur Etxeko Zuzendaria, kultur arloko teknikariak eta hainbat kultur eta gizarte elkarte lanean hasi ziren. Herritarren, edo herriko elkarteen ordezkariez osatutako batzordea sortu zuten. Gernika‐Lumoko Udaleko kultur arloko arduradun politikoek, herriko baliabide eta espazio kulturalak herritarren beharretara egokitzea zuten helburu. Batzorde honen eginkizunetako bat kultur arloko diagnostikoa egitea zen, baliabideen, espazioen eta kultura‐eskaintzaren aldetik. Hau izan zen lehen urratsa. Kultur plangintza bat lantzen hasi ziren, Gernika‐Lumoko eskaintza kulturala kontutan izanda, batetik, zegoena eta indartu beharrekoa, eta bestetik faltan sumatzen zena zuzenduz.
Batzordeak kultur plangintza bat jarri zuen martxan balio hauek nabarmenduz:
• Aniztasuna, parte‐hartzea, errespetua
• Herriaren pluraltasuna egotea kultur plangintzan, lehentasuna emanaz kultur eragileei
• Herri aktibo eta partehartzaile bat lortzea
• Batzorde erabakigarria. Eskaintza ahalik eta zabalena. Herriko taldeei eta sortzaileei lehentasuna.
Lan ugari sustatu eta burutu zituzten, horietako batzuek hauek izanik:
• Elkarteen Gida
• 4 minutu ekimena
• Gernika Sutan herri antzerkiaren koordinazioan, antolaketan eta sustapenean parte‐hartzea.
• Web orrialde baten eraketa (gaur egun ez dago erabilgarri)
• Pasilekuko parte hartze prozesua. Gazte Asanbladak Kultura Batzordeari Pasilekuan herritarrak zer nahi zuen erabakitzeko, partehartze prozesu bat sustatzeko deialdia egin zion.
KULTURA PLANA 2019‐2023
8
Gaur egun oraindik mantentzen dira lan hartatik sortutako proiektuak.
Jasotako informazio horretatik abiatuz Kultura Plana 2019‐2023 proiektua eraiki da abian jarriko diren ardatz estrategiko, helburu eta ekintza berriak barneratuz. Daukaguna eta egindakoa aintzat harturik, eta ikasitakoa ahaztu gabe, printzipio honekin ikuspegi berriak bilatu nahi ditugu, alde batetik, baina, bestetik, kulturaren berrikuntza sustatu nahi dugu sektorearen edozein eremutan. Kulturan, antolaketa eta eredu berriak bultzatu behar ditugu.
KULTURA PLANA 2019‐2023
9
3. KULTURA PLANA 2019‐2023
3.1. TESTUINGURUA
Aurrekari hauetatik abiatuz, legealdi barri honetako egungo erronka, eta ez da erronka txikia, gizartearen alderdi guztietara heltzea izango da hurbileko eta kalitatezko kultura bat eskeiniz. Kultura Plana irekia izan behar da, etengabeko hobekuntzarako programa bat. Kultura amaigabeko eboluzio eta eraldaketa batean bizi da, beraz, premia berriak ditu. Proiektu honen bidez, kulturaren arloko premiak hauteman eta datozen urteetarako kultura‐politiken ildo orokorrak azalduko dira.
Kultura Plana Kultur Etxetik sortu den bide‐orri bat da, etorkizuneko ekintzen garapena ikuspuntu estrategiko eta operatibotik bideratzeko eta planteatuko diren beharrari erantzuna emateko.
Kultura Plana Udaletxeko beste sail batzuekin, herritar eta eragileekin egingo den elkarlana izango da. Denon artean herrian beharrezkoak ikusten ditugun proiektu eta ideiak bideratzeko tresna bat.
Kultur Etxeak elkarlanean garatu duen plan honetan, lortu nahi diren helburuak eta beharrezkoak diren baliabideak (gizabaliabideak, ekonomikoak, espazialak…) identifikatuko dira kolaboratzaileekin batera ekintzen ildo nagusiak diseinatu eta garatzen hasteko.
Kontuan hartuko ditugu herriaren izaera, nortasuna eta tradizioak. Era berean, gogoetak, ikerketak eta berrikuntzak egiten lagunduko digu, hiriaren garapenerako oso beharrezkoak baitira.
Kultur sorkuntzaren eta eskaintzaren berrikuntza eta kalitatea sustatu nahi ditugu, kultura Gernika‐Lumo herriaren garapenerako faktorea dela onartuta. Tokiko sorkuntza agerian jarriz eta artisten eta taldeen artean espazioak eta ezagutzak partekatuz. Jarduera horiek baitira kultur eta arte jarduera guztiek beharrezkoa duten oinarria.
Aipatu beharra dago, Gernika‐Lumoko Kultur Etxeak kulturgintzan egiten duen lana kalitatezko ibilbidea eskainiz. Bikaintasuna du ardatz eta balio‐katearen maila guztiak hartzen ditu bere baitan.
Proiektu honekin kulturaren erreferente bilakatu nahi du Kultur Etxeak, eta horretarako puntu hauek landu behar ditugu:
• Kalitatea, bikaintasuna eta espezializazioa transmititzea. Horrela, nazioarteko erreferentziak erakarriko ditugu.
KULTURA PLANA 2019‐2023
10
Halaber, ezagutza eta emozioak eragin behar ditu herritarrengan eta gure sortzaileengan. Ondorioz, balio instrumentala erantsiko die Gernika‐Lumo “marka”‐ri eta kulturaren sustapenari.
• Espezializazioa sustatuta, sormenari laguntzeko tresna bilakatuko da. Balioa ere landu ahal izango da, erakargarri egingo dugu bizirik dagoen udalerria, industria sortzailearen eredu berriak erakarri ahal izateko. Industria kultural eta sortzaileak potentzialtasun handia dute Gernika‐Lumoko udalerriaren garapen ekonomikoan.
Aurrerabide horretan sormenak errentagarritasun sozial eta ekonomikoa eragin behar du (Gernika‐Lumoko Kultur Etxea buru‐belarri dago bideragarri izan nahian).
Plan estrategiko egoki bat funtsezkoa izango da Kultura Planaren arrakastarako. Hori aurrera eramateko gai izango den talde/erakunde bat eraiki beharko da. Baldintza garrantzitsua da talde osoaren, agente laguntzaileen eta zuzendaritzaren inplikazioa estrategiaren bultzatzaile bihurtzeko eta estrategia horretan aktiboki parte hartzeko, aldaketa bultzatuz. Gernika‐Lumoko planean lan‐taldearen inplikazioa, motibazioa eta elkarlana funtsezko elementuak izango dira. Estrategia hau guztion oinarri bilakatu behar da. Udalerrian garatu beharreko ekintzen ardatz egituratzaile bihurtu nahi da kultura, jarrera proaktibo eta parte‐hartzaile batetik.
Planak barnean hartu behar dituen begirada integratzaileak:
Kohesioa eta aniztasuna Finantzaketa
Informazioa, ezagutza,
berrikuntza eta sormena
Kultura artatzea, ikertzea, sortzea, ekoiztea,
komertzializatzea eta hedatzea
Zabalkundea
Ekipamenduak:
irisgarritasuna eta
baliabideak
Kultura-sektoreak eta balio-katea Kulturaren
zeharkakotasuna
Sentsibilizazioa eta partaidetza
KULTURA PLANA 2019‐2023
11
Hurrengo orrialdeetan, proiektu honetako parte‐hartzaileak, kronograma, helburuak, eragileen mapa eta ildo estrategikoak azaltzen dira. Oraindik lan asko dago egiteko, baia bide luze baten hasiera baio ez da. Denon konpromiso irmoarekin Kultura Plan hau kulturaren erreferente izatea lortuko dogu. Hori gauzatzeko, errealitate bihurtzeko, beharrezkoa izango da talde kultural eta politiko desberdinen inplikazioa.
3.2. PARTEHARTZAILEAK
3.2.1. Kultura Batzordea
Kultura Planaren talde traktorea izango den honek, Kultura Etxeko Zuzendaritza Batzordean du oinarria. Kultur Etxeko Zuzendaritza batzordeko partaide diren udaletxeko hiru zinegotziak, Kultur Etxeko Zuzendariak, Kultur Etxeko Teknikaria, Kultur Etxeko langileen ordezkariak eta Segundo Olaeta Musika Eskolako Zuzendariak osatzen dute talde hau. Zeregin bikoitza izango du, prozesuan parte hartu, baina baita hau zaintzeaz arduratu ere. Prozesua arrakastatsua izan dadin modu “pro‐aktiboan” jardun beharko du, prozesuaren diseinu eta garapenerako baliagarriak izango diren ezagutza eta informazioa eskeiniz.
Talde honen funtzioak hauek izango dira:
• Kudeaketa ekonomikoa eta kontratu‐kudeaketa. • Kultur Etxeko kideek Planaren antolaketaren eta garapenaren funtsezko
alderdiak babesten dituzte. • Gizartearen inplikazioa sustatzea kultura‐plana eta kultura‐programa egitean,
elkarteak protagonista senti daitezen. • Kultura‐ekitaldietan herritarren erantzun handiagoa eta hobea sustatzea. • Jendearen interesak bertatik bertara ezagutzea.
3.2.2. Herriko Eragile Kulturalak (Elkarteak)
Proiektu honetan funtsezkoak. Prozesuaren bileretan parte hartu, ideiak eta proposamenak landu eta eztabaidatuko dituzte.
Kultura Batzordea
Aholku Batzordea
Eragile Kulturalak
KULTURA PLANA 2019‐2023
12
Azken finean, beraiek dira proiektuaren oinarria, pieza garrantzitsuena. Herriko Kulturaren mamia. Herriko kultur elkarte, herriko eragile sozial eta eragile ekonomikoen ekarpenak kontutan izan beharrekoak dira.
Talde honen helburuak:
• Proiektua ezagutu • Planaren ildoak eta ekintzak proposatu • Ekarpenak egin
3.2.3. Aholku Batzordea
Kultura Batzordeak eta herriko eragileek eratuko dute. Kultura planaren helburua eta eginkizunen funtzionamendu egokia lortzeko, lan talde bat eratu behar izan da arazo eta gai konkretuetaz arduratzeko eta prozesuari bide guztian laguntza eskainiko diona. Talde hau arduratuko da prozesuak bizirik iraun eta funtzionamendu egokia izan dezan arlo ezberdinak landuz: komunikazioa, difusioa...
Zereginak:
• Herritarren partaidetzarako bide izan behar du. • Legitimatzea lehenetsitako kultura‐proiektuetan. • Parte‐hartze horri berezko garrantzia ematea, eta kultura‐elkarteen eta beste
partikular batzuen ordezkagarritasuna bermatzea, kultura‐proiektuak antolatzen parte har dezaten.
• Lankidetzako kultura‐programa parte‐hartzailea mantentzea eta hobetzea: Udala‐Aholku Batzordea‐Kultura Elkarteak.
• Herritarren onarpena lortzea. • Herritarren eta antolatzaile‐kideen etengabeko hobekuntza, autoelikatzea,
Feed‐back. • Kultura‐planaren proposamena egitea, behin betiko onartzeko. • Kultura‐proiektuen jarraipena.
Proiektu honetako parte‐hartzaileak printzipio hauek izan beharko dituzte kontutan Kultura Plana arrakastatzua izateko:
• Ezagutza, esperientzia eta ibilbidea • Motibazio eta profesionaltasuna • Proposamentak egiteko gaitasuna. Gaitasun proaktiboa • Plana oportunitate moduan ikustea
KULTURA PLANA 2019‐2023
13
3.3. PROZESUAREN KRONOGRAMA
Bileretan parte hartuko duten pertsonen, hasierako aurre‐diagnostikoen eraikuntzan, oinarri kontzeptualen idazketan eta etorkizuneko erronken identifikazioan egingo dute lan.
Kultura Plana abiadan jartzeko azaroaren 4ean egin zen lehenengo bilkura. Bilera honen helburua, planaren hausnarketa, izendapenak eta kronograma bat eratzea izan zen. Geroztik, beste 4 bileretarako deialdia egin da, prozesuan parte hartuko duten pertsona eta entitateen izenak ezagutuz, Aholku Batzordea sortuz, partaideen iritzi eta ekarpenak barneratuz eta Plan estrategiko honen lan ildoak definituz. Burutatako bileren aktak eranskinetan daude (Eranskina I). 1. Bilera: Kultura Batzordea (Azaroaren 4ean)
Lehen bilera honetan Kultura Batzordea bildu zen. Batzar honetara Plan Estrategikoaren eskema kontzeptual orokor bat eraman zen, lanaren zirriborro gisa; eskema hori oinarri hartuta lan egiten hasi ziren bertaratuek.
Puntu hauek jorratu ziren: • Memoriaren inguruan, Unescoren laguntzagaz label edo akreditazioa, “Buenas
Prácticas” lortzeko prozesua landu. • Musika Sorkuntzaren inguruan, udalerriak duen musika sormena balorean jarri.
Proiektu honen helburuetariko bat “Red de Ciudades Musicales” sarean sartzea izango litzateke, honek ematen duen egitura garrantzitsuagaitik.
• Inbertsore pribatuak lortu • Politika eta proiektu transbertsalak
2. Bilera: Kultura Batzordea (Azaroaren 18ean):
Kultura Batzordearen bigarren bilera honetan lan ildoak zehazten eta parte hartzaileen zerrenda eratzen hasi ziren.
• Unescoren dokumentazioa aurkeztu zen mahai batzordeari. Batetik “gizateriaren ondare ukiezina" bezalako labela lortzen lagunduko zigun jarraibideekin eta bestetik Ciudad Creativa izateko jarraibideekin.
• Prozesuan parte hartzera gonbidatuko ziren entitate edo pertsonak izendatu ziren
• Kronograma bat eratzen hasi ziren
KULTURA PLANA 2019‐2023
14
3. Bilera: Aholku Batzordea (Urtarrilaren 22an):
Bilera honetan, Kultura Batzordeak eta gonbidatutako pertsona eta elkarteak bildu ziren lehen aldiz. Aurreko bilkuretan egindako diagnostikoaren hasierako proposamena kultura eragileekin kontrastatu eta balioztatu zen eta, hortik abiatuta, proiektua eratzen hasi ziren. Eragileak identifikatu eta bakotzak beraien ekarpenak eginez. Bilera honen helburu nagusia, Planari buruz partaideengan sor litezkeen galdera nagusiei erantzuna ematea izan zan:
• Zergatik (zerk mugiarazten gaituen eta nora jo nahi dugun). • Zer eta zertarako (zeri erantzuten diogun eta zer eskaini dezakegun beharrizan
horiek asetzeko). • Nondik (zerk geldiarazten gaituen eta zerk aktibatzen). • Norentzat (nor den gure lehentasuna eta nola heldu harengana). • Norekin (zein aliantzarekin). • Nola (espazioak eta gaitasunak).
Honako puntuak garatu ziren:
• Prozesuan parte hartuko dutenen aurkezpena • Aholku Batzordearen garrantzia aipatu zen. Talde hau oso pieza garrantzitsua
izango da proiektu honetan. Egoeraren analisia egiteko, ideia berriak eskuratzeko, esparru estrategikoaren aurrerapausoak kontrastatu ahal izateko, erronkak definitzeko eta oztopoak zein elementu traktoreak edo aliatuak identifikatzeko
• Kultura Planaren zirriborroaren aurkezpena
• Partaideen dudak, galdera, iritziak…. Entzun
Kultura Planean sustatuko diren bi estrategiak bereizten hasten dira: Musika Sormena eta Memoria.
4. Bilera: Aholku Batzordea (Otsailaren 13an):
Kultur mapa bat eratzeko abiapuntu izango ziren taulak aurkeztu ziren. Mapa honek herrian ditugun eragileak identifikatu eta zer ekimen garatzen duten informatzeko balioko du. Baita erabiltzen dituzten espazioak identifikatzeko ere.
Partaideei, aurreko bileretako ekarpenekin, ahal den heinean, ekimen gehiago jaso, zuzendu edo komentatzeko eskatu zitzaien. Tailer desberdinak sortzeko proposamena aurkeztu zen eta baita bidean lagungarri izango litzatekeen kanpoko entitateak aipatu (Deustuko Unibertsitatea adibidez). Honetaz aparte:
KULTURA PLANA 2019‐2023
15
• Kultura Planaren zirriborroa partaide berriei azaldu zitzaien • Living‐Lab‐en adibide bi aurkeztu (Urdaibai Bird Center eta Silver Living Lab) ziren • Mapa eratzen hasi ziren
5. Bilera: Aholku Batzordea. (Martxoaren 5ean):
Azken bilera honetan, erronkak jorratzeko oztopo nagusiak antzeman ziren, baita horiek lortzeko elementu motorrak ere. Zer gaitasun izan dezakegun lagungarri, aliantza eta proiektu traktoreak aipatu, egin diren ekimenak aipatu eta beraien garrantzia nabarmendu. Gernika‐Lumon Memoria historikoak eta kolektiboak duen garrantzia azaldu zen, foku honetan arreta jarriz eta babes publikoa emanez.
Baita ere:
• Liburutegian egin zen hitzaldiari buruzko hausnarketa bat egin zen, horrelako ekimenak antolatzearen garrantzia nabarmenduz. Liburutegiaren etorkizunari buruzko hausnarketa bat ere egin zen.
• Espazioei buruzko gogoeta egin zen, herrian ditugun espazioak identifikatuz. • Ekimenei buruzko ekarpena, burutzen diren ekimenak zerrendatuz eta burutu
ahal direnak aipatuz • Planaren helburuak zehaztu • Partaideen ekarpenak kontutan izan
Herriko eragileekin egin diren bileretako analisiei, hausnarketei eta planaren zirriborroa aurkeztu ostean jasotako ekarpenei esker fokua, ildo estrategikoak eta printzipio orientatzaileak ezartzeko beharrezko elementuak eskuratu ditugu. Proposatutako ekintzek hori guztia dute oinarri.
Aurrekariak, egin diren bilerak eta Gernika‐Lumoko ibilbide historiko eta kulturala kontutan izanda, plangintzaren ildo estrategikoak eta proiektu eraginkorra izateko bete beharreko helburuak bereiztu dira:
• Ildoak: ‐ Musika Sormena ‐ Memoria (Ondarea)
• Helburuak: ‐ Herriaren inplikazioa edo partaidetza sustatzeko metodo desberdinak
ezartzea. Kulturaren balio publikoaren eta kulturara heltzeko eskubide unibertsala defendatzea, berdintasunezko gizarte partehartzailea eraikitzeko funtsezko oinarri gisa.
KULTURA PLANA 2019‐2023
16
‐ Eragileekin elkarrizketa zuzena, arina eta jarraitua ezartzea. Hauen kezkak eta beharrak ezagutzeko eta horiei erantzuna eman ahal izateko bideak, mekanismoak edo tresnak bilatzea. Eragileen arteko harreman‐eredu berriak sortzea, kultura‐jarduera horiek garatuz.
‐ Hurbiltasuneko kulturaren eta etengabeko prestakuntzaren aldeko apustua ezartzea. Kultur Etxea, liburutegi publiko eta gainerako hurbiltasuneko ekipamenduen aldeko apustu irmoa egitea, gizarte eta kultura mailan sektore babesgabeen maila kultural eta artistikoa igotzearen aldekoa.
‐ Berrikuntzaren bultzatzaileak eta balio erantsiaren sortzaileak diren kultura eta sormen industrien aldeko apustu estrategikoa sustatzea.
‐ Egungo ekintza batzuk lehenestea: Ildo horretan, musikaren eta memoriaren jarduera garrantzitsuenetako batzuk lehenetsiko dira, aldaketaren sinbolo izango direnak, eta, pixkanaka, beharrezkoak diren jarduera guztiak egokitzen joango dira.
‐ Kultur Etxearen jardueran musika‐ eta ondare‐kulturaren balio‐katearen katebegi guztiak garatzen lagunduko duten ekintzak sartzea, ekintza prozesu zirkular batean integra dadin, non erreferentzia gisa eta tokiko talentuari laguntzeko ere balioko duen.
‐ Tokiko kulturaren prestakuntza, sorkuntza, ekoizpena eta berrikuntza bultzatzea
‐ Udalerriko musikaren eta memoriaren/ondarearen sektorea kuantitatiboki eta kualitatiboki identifikatzea.
‐ Ekitaldietan parte hartzeko kultura eragileek eta lotutako erakundeek duten interes naturala, kulturarekin eta sormenarekin lotutako ekintza ezberdinak sustatzea eta zabaltzea.
‐ Garapen Jasangarrirako Helburuak (GJH) sustatzea.
‐ Euskara: Euskararen erabilera bultzatu. Beharrezkoa da euskara eta kultura adierazpenak laguntzea.
KULTURA PLANA 2019‐2023
17
4. KULTURA MAPA Hurrengo lerroetan Kultura Maparen ezaugarriak definituko ditugu. Atal honetan eragileei, jarduerei eta espazioei buruz hitz egingo dugu.
Herrian dauden eragileak ezagutu eta hauek burutzen dituzten eta nun burutzen dituzten jardueren informazioa izan behar dugu kontutan proiektu honetako helburuak era egoki batean bideratzeko.
4.1. ERAGILEAK
Kultura Plana herriko banakako eragileekin, elkarteekin, sortzaileekin, konpainiekin, musika taldeekin eta abarrekin egingo den elkarlana izango da.
Eragileen beharretara eta nahietara moldatuko den kulturgintza behar dugu, euren beharrak ezagutu eta aintzat hartuko dituena, baina ikuspegi kritikoarekin. Bidea elkarrekin egin nahi dugu, horretarako kultur taldeak gertuago, koordinatuago eta antolatuago izan behar ditugu. Eragileekin lankidetzan arituz gero, gai zehatzei buruzko ezagutza lortuko da, baita kalearekiko zuzeneko harremana ere.
Kultur talde eta sortzaile ugari ditugu herrian, herritarrengandik hurbil daudenak eta herritarrez osatuta daudenak. Eratuko ditugun mapekin, herriko eragileak identifikatu ahal izango ditugu eta egiten duten lana ezagutu. Gaur egun, 53 dira Udaletxean altan dauden kultur elkarteak (arkeologi, espeolologi, koral, musika talde, kultur elkarte, historia talde, jai batzorde, aisialdi elkarte, emakume elkarte, antzerki talde, gazte elkarte, gastronomi elkarte, argazkilari, bertsolari etabar). Hauetaz gain, herriko banako eragileak ere aipatu behar ditugu, Ziomara Hormaetxe eta Aitor Etxebarria (beste askoren artean) dira sormen industrien adibiderik argienak. Horietako bakoitza beharrezkoa da herrian bere arloan egiten duen lanagatik.
Kultura eragileek egiten dute eta gure lana beraiekin batera joatea, babestea eta laguntzea izango da.
Eranskinetan aurkituko duzue Udaletxean altan dauden kultur elkarteen zerrenda. (Eranskina II)
KULTURA PLANA 2019‐2023
18
4.2. JARDUERAK
Gernika‐Lumoko Udaletxean altan dagoen kultur talde bakoitzak kulturaren adar bat lantzen du. Kultur anitza daukagu herrian beraz. Herrian hainbat kultur ekintza burutzen dira urtean zehar (kontzertuak, antzerkiak, erakusketak, hitzaldiak etabar).
Musikak, adibidez, arlo zabala hartzen du Gernika‐Lumoko kulturaren munduan. Musika eskolak, Iparragirre Rock Elkartea, Trinkete, Musika Taldeak, bertsolariak, Korala, Lekuek, Urdaibai Kantagune etabar dira eta izan dira honen erakusgarri.
Ezagunak dira ere, bonbardaketaren urteurrenetan antolantzen diren ekimenak. Urtero legez, apirilean zehar hainbat ekitaldi antolatzen dira 1937ko apirilaren 26an Gernika‐Lumoko herriak sufritu zuen bonbardaketa oroitzeko. Urtean zehar ere aurki ditzageku bonbardaketari zuzendutako jardunaldiak. Ekitaldi hauetan herriko hainbat elkartek hartzen dute parte (Bakearen Museoa, Kultur Etxea, Gernikazarra, Astra, Gernikagarretan, Lobak, Gernika Gogoratuz, Pipergorri, Gernika Batzordea etabar).
Arteak, bere zentzu zabalean aurkeztua (pintura, argazkilaritza, ikus‐entzun, arte eszenikoak etabar), ere garrantzi handia du herrian. Arteskola, Artedrama, Photoka, Rossa dantza eskola, beste askoren artean, buru‐belarri dabiltza arlo horretan.
Beharrezkoa da orainarte antolatu diren eta hemendik aurrera antolatuko diren ekintzen informazioa ezagutzea. Jardueren informazioarekin, behar diren baliabideak identifikatu ahal izango dira.
4.3. ESPAZIOAK
Herrian ditugun espazioak edukia gauzatzeko gune bilakatuko dira. Planaren ondoriozko ekintzen hedapena ekintzek eskatzen dituzten irizpideetara hobekien egokitzen diren espazioetan egin behar da, Kultur Etxeak eta Udalak dituzten ekonomia‐ eta ekoizpen‐baliabideen errealitateen arabera.
Eraikinak zein kalea izan behar dira ekimenak gauzatzeko gune. Gernikaldeko artea eta artisten lana kaleratu behar dugu ahal izateko eta gure herria erakusleku bihurtuz: Photoka, Gernikazarra etabar
Eskura ditugun espazio fisiko, eraikin, plaza edo ekipamendu iragankorrak edukiz bete behar dira. Orain dauzkagun espazioetako bakoitza, eraikitzen ari direnak eta etorkizunean egoitzetan planifikatuko ditugunak, edukia gauzatzeko zentro bilakatuko dira (dela prestakuntza‐ekintza bat, dela sortzaileen eskura jarritako espazio‐baliabide bat, dela publiko orokorrarentzat ikuskizun bat erakustea).
KULTURA PLANA 2019‐2023
19
Helburuak:
• Kultur Etxea guneen dinamizatzaile gisa jartzea
• Espazioetan garatuko diren proiektuak ezartzea
• Proiektu bakoitzaren ezaugarri indibidualak eta erlazionalak zehaztea
• Proiektuaren premiek espazio fisikoen errealitatearekin bat egiten duten edo ez zehaztea, horiek dauden egoeretan (egiten ari dira, eraikitzen ari dira, diseinu‐fasean daude)
4.3.1. Kultur Etxea Herri Erakundea
Gernika‐Lumoko kultur esparruaren kudeaketan arduratzen da. Bere baitan, Kultur Etxearen eraikinez gain, Segundo Olaeta Musika Eskola, Lizeo Antzokia, Elai‐alai Aretoak eta Maria Agirre aretoa aurkitzen dire. Kultur Etxearen eraikinaren barruen, berriz, erakusketa gela, Arteskola, Liburutegia, Gazteria zerbitzua eta Gaztelekua daude.
4.3.2. Kultur Etxea Egoitza
1987. urtean sortu zen egun ezagutzen dugun Kultur Etxea. Demanda handia duen espazioa da.
Gernika‐Lumoko Kultur Etxea, Herri Erakunde Publikoaren administrazio egoitza da. Bertan kokatzen dira idazkaritza eta zuzendaritza bulegoak. Kultur Etxean, administrazio izapideak egiteaz gain, Lizeo Antzokia eta Elai Alai Aretoaren egitaraua kudeatzen da. Eraikinean honako espazioak aurki ditzakegu:
• Arte Eskola
• Erakusketa gela
• Maria Agirre Aretoa
• Gaztelekua
• Gazte Informazio bulegoa
Kultur Etxeko bulegoen egungo egoerak birmoldaketa bat behar du. Liburutegia eraikin berrira lekualdatuz gero, bertan jarduera ugari egitea lortuko litzateke, eta ordezkaritza irabaziko litzateke.
Egoitzaren edukiak:
• Kultura, zientzia eta arte alorretako jarduerak garatzea eta sustatzea, arreta berezia jarriz euskal kulturaren agerpen guztien inguruan.
KULTURA PLANA 2019‐2023
20
• Herriko talde ezberdinek dituzten kultur ekimenak laguntzea eta bultzatzea, kulturako esparru guztietan herritarren parte hartzea sustatuz.
• Segundo Olaeta Musika Eskolaren garapena eta kudeaketa.
• Herriko jaiak eta beste jai eta ospakizunen antolakuntza sustatzea, herritarrek parte har dezaten bideak erraztuz.
• Gazteriari bideraturiko Informaizoa eta zerbitzuak kudeatzea eta bereziki, Gazteen Informazio Bulegoa eta Gaztelekua.
• Jendearentzako arreta
• Kultur Etxeko bulegoak
• Artxibo historiko‐artistikoa eta erakusketen sustapena
• Oro har, jendearen prestakuntzarako sarbidearekin lotutako erabilera anitzeko prestakuntza‐ eta kultura‐gela
4.3.3. Liburutegia
Udal Liburutegia Kultur Etxeko instalazioen barruen kokaturik dago. Liburutegiak honako atalak eta zerbitzuak ditu:
• Kontsulta gela. • Familien Txokoa. • Gazteen liburutegia 11‐15 urte bitartekoei zuzenduta. • Castor Uriarte gela (lan taldeak eta ikertzaileak). • Hemeroteka
Liburutegiaren espazio falta nabarmena da. Liburutegia txiki geratzen ari da eta erabiltzaileen behar izanak asetzea gero eta zailagoa bihurtzen ari da. Hori dela eta hainbat kexa jaso dira azkenaldian.
4.3.4. Antzokiak
Lizeo Aretoa publiko guztietara iristen den espazio eszenikoa da, tradizioa eta garaikidetasuna uztartzen dituen kalitatezko eszena anitza eskaintzen duena. Antzerki, musika, dantza eta zinema egitarau egonkorra eta kalitatezkoa eskaintzea du helburu.
Elai Alai Aretoan, berriz, Kultur Etxearen egitarau nagusia burutzen da, baina ekimen pribatuak antolatzeko aukera ere badago alokairuaren bidez.
KULTURA PLANA 2019‐2023
21
Areto honetan antolatzen diren jarduerak hauek dira:
• Jardunaldiak eta hitzaldiak • Antzerki amateurra • Familientzako antzerkia. • Segundo Olaeta Musika Eskolako entzunaldiak. • Herriko elkarteen programazioa • Formatu txikiko erakusketak
4.3.5. Astra Jatorrizko eraikina 1916koa da. Ondare Historiko izendatua. Goitik behera zaharberrituta dago aurrekaldea Liam Gillickn artistarengatik disenatua egonik. Funtzio anitzeko gune izatea du xede nagusi, joera berrietan, ikerkuntzan eta formazioan aitzindari.
Herritarrek eta eragileek autogestionatzen duten espazioa da.
Edukiek inguruko eragileekin lankidetza bilatu behar dute, ez bakarrik baliabide espazialak dituen laguntza‐kontzeptu batean, baizik eta lankidetza aktiboko jarrera batean. "Eraikin handiegia" delako inpresioa izatetik, ingurunea biziberritzeko espazio aktibo, hurbilekoa eta harremanetarako izatera igaro nahi da.
Ahal den neurrian, jarduera hori hitzarmen berri batean haziz joan beharko litzateke, prestakuntza eta sorkuntza artistikoari laguntzeko jarrera proaktiboa duen aldaketa bat hautemateko moduan. Astraren presentziak Gernika‐Lumora ekarriko duen itzulera soziala aurreratzen eta jakinarazten duen plan espezifiko bat diseinatuz.
Espazioaren helburuak:
• Sarbidea irekita duen eta kalerantz irekita dagoen egoitza gisa aurkeztea. Non herritarrek arteekiko hurbiltasuna eta babesa modu argian hautematen duten
• Prestakuntza eta sorkuntza artistikorako baliabideak eskaintzea, alderdi guztietan.
• Erakustaldi‐ildo desberdinak hartzea, non tokiko talentuari ematen zaion babesa eta publiko orokorrarentzat eta sortzaileentzat erreferentziazko edukiak parekatzen diren.
• Gernika‐Lumoko beste kultura‐erakunde batzuekin elkarlanean aritzea.
• Sorkuntzari laguntzeko espazioa: orotariko lan‐ildoetan, sortzaile alternatiboak identifikatzeko eta laguntzeko.
KULTURA PLANA 2019‐2023
22
• Musika‐proiektuari laguntzeko gunea: funtsezkoa da jaialdien, kontzertuen eta beste egitura batzuen bidez kalera ateratzen den jarduera duen eraikina izatea.
4.3.6. Iparragirre Iparragirre kontzertu aretoa eta entsegu lokala da. Lekuko musika eta kanpokoa sustatzeko entsegu gela eta kontzertu aretoa. Duela ia bi hamarkada sortu zen udalerriak sufritzen zuen entsaiatzeko lokal faltaren arazoari irtenbidea emateko.
Zalantzarik gabe, elkarte honen lana goraipatzekoa da eta, nola ez, herritarren erantzuna oso positiboa da.
4.3.7. Jai Alai
Gernikako Jai Alai frontoia munduan zabalik jarraitzen duen frontoirik handienetarikoen artean dago. Secundino Zuazok eginda, 1963an inauguratu zuten.
Pilotalekuan zesta‐punta, esku‐pilota eta pala partiduak jokatuz gain, jaialdiak antolatzeko gune ere bada. Gaudeamus koralak eta Udaletxeak kontzertu eta ekimen desberdinak antolatzen dituzte eraikin honetan. Jarduera anitzetarako erabili daitekeen espazioa da.
4.3.8. Espazio irekiak
Erreferentziazko espazioak Udaletxeko plaza, Pasealekua eta Auditorioa izango litzateke. Kultur ekimenak, Gernikaldeko artea eta artisten lanak kaleratu behar ditugu.
Foru plaza, arte plastikoak sustatzeko, tokiko talentuaren erakusketak egiteko eta Gernika kulturaren hiria dela adierazteko erabiltzen den espazioa da, museo‐espazioen, artearen eta erakusketaren inguruan antolatzen dena. Gure herria artearen erakusleku bihurtu behar dugu: adibidez Photokaren kale erakusketak
Auditorioa, antzerki eta udako filmetarako gune erabili ohi da.
Pasealekua berriz, espazio zabala da, fisikoki zein sinbolikoki. Pasealekua eraikinak dira, parkea da, igarobide, arkupeak, elkargunea, zerbitzuak… gauza ugari hartzen ditu bere baitan. Gernikako biztanleen topagunea da eta bertako aniztasunak herri mailako garrantzia ematen dio gune honi.
Pasealekua, bere kokapenagatik, historiagatik, izandako erabileragatik eta bere izaeragatik gernikarrentzako oso espazio garrantzitsua da. Beti hartu da herritarrentzako topagunetzat (ume, heldu zein nagusi). Pasealekuan hainbat proposamen planteatu eta garatu izan dira.
KULTURA PLANA 2019‐2023
23
Espazio hauen helburuak:
• Arte plastikoen eta bisualen bikaintasuna erakustea eta sustatzea
• Tokiko talentuaren balioa nabarmentzea eta sustatzea
• Instituzioak, eragile/talde eta herritarrak batuko dituen topaleku bihurtzea
• Herritar eta instituzioen begirada gune honetara erakartzea
• Erabilera eta ekintza ugari eskeintzea
4.3.9. Museoak Bakearen Museoa
Gernikako Bakearen Museoa hiriko erdigunean kokatuta dago, Foru plazan hain zuzen ere. 1997. urterarte Epaitegia, Correos eta Telegrafos aurkitzen ziren eraikin honetan. Zaharberritze lanari ekin zioten eta 1998. urtean zabaldu zuten udal Museoa. Gaur egun ezagutzen dugun Gernikako Bakearen Museoa, ordea, 2003ko urtarrilaren 8an ireki zen birmoldaketa baten ostean.
Dokumentazio Zentroa da eta interesaturiko pertsona orori zabaldutako ondarea dauka. Liburu, dokumentu, aldizkari eta material audiobisualez osaturiko ondare dokumentala biltzen ditu. Horretaz gain, azpimarratu behar da Gernikako bonbardaketa, Espainiako Gerra Zibila eta frankismoa ikertzeko duen balio historioagatik.
Euskal Herria Museoa
1733. urtean eraikitako Alegria Jauregi barrokoan kokatua dago. 1982. urtean zaharberritu zuten eraikina eta Museo bihurtzeko lanak gauzatu zituzten. Euskal Herriaren esanahi historiko, politiko eta kulturala ulertzen lagunduko duen espazioa.
Museoa lau solairutan dago egituratuta, azkeneko solairua aldi baterako erakusketara zuzendutako espazioa izanik.
4.3.10. Abian dauden propiektuak Aipatutako espazioetarako proiektu barriak daude mahai gainean. Hauek dira aipagarrienak:
Liburutegi berria:
Esanguratsua da gaur egungo liburutegian dagoan espazio falta, hau da, hain zuzen ere, liburutegiak duen arazorik larriena. Honi erantzuna emateko, eta herri honek behar eta
KULTURA PLANA 2019‐2023
24
merezi duen zerbitzua eskaintzeko Liburutegi berri bat eraikitzeko proiektua dago martxan.
Hauek izango litzateke Liburutegi barriaren ezaugarriak:
• Liburutegi zabal bakarra
• Ikasketa‐gela komunak
• Tailerrak, hitzaldiak eta konferentziak, hasiera batean gaur egungo erabilerekin bat datozenak, eta oro har jendearentzako sarbidea bermatzen saiatzen direnak, baina gero liburutegiko langileengana hurbiltzen joango direnak, eta literaturaren inguruko sortzaileei laguntza zehatzagoa ematen.
• Irisgarritasun‐arazoak gainditzea
• Liburutegietako langileen baliabideak optimizatzea
• Liburutegiak aukera ematen dio bere eremuko joera berrietan aurrera egiteko.
Kultur Etxea:
Liburutegia eraikin berrira lekualdatzearekin ekimen hauek bultzatzea lortuko litzateke:
• Kultur Etxea Kulturaren gune izatea
• Ordezkagarritasunean irabaztea
• Kultur Etxeak egunerokotasunean identitatearekin, memoriarekin eta historiarekin harremanetan jartzeko kulturarekin zerikusi handia duela jakinarazten jarraitzea
• Living Lab espazioak sustatzea
• Arte plastikoak eta bisualak erakustea
• Sormen‐industriak proiekturako espazio bihurtzea
• Erakusketa anitzak eskeintzea
• Makerspaces guneak sortzea
4.4. ERAGILEEN MAPA
Eragileen mapak Gernika‐Lumoko kulturaren sektorera egindako lehen hurbilketa izan nahi du. Herriko eragileak identifikatu, garatzen dituzten jarduerak ezagutu, erabiltzen dituzten espazioak identifikatu eta zer diziplinetan (musika sormena edo memoria) jarduten duten bereiztu.
Mapa hau sortzeak hurrengo helburuak gauzatzen lagunduko digu:
• Udalerriko kulturaren sektorea kuantitatiboki eta kualitatiboki identifikatzea.
KULTURA PLANA 2019‐2023
25
• Eragileen kezkak eta beharrak ezagutzea eta horieri erantzuteko bideak mekanismoak edo trensak bilatzea.
• Agenteekin elkarrizketa zuzena, arina eta jarraitua ezartzea.
• Lankidetza‐harreman bat ezartzea proiektu komunak aurrera eramateko
• Eragileen arteko loturak ezartzea, eta interesak, kezkak eta beharrak lotzea.
Garrantzitsua izango da plan honetan planteatzen diren lehenengo ekintzak modu berri batean egitea, eta, bertan, Udaleko beste arlo batzuek, elkarteek eta identifikatuta dauzkagun eta, aldi berean, beste batzuk identifika ditzaketen eragileek parte hartzea. Mapak balio‐kateko pertsona, kolektibo, empresa, espazio, tipología eta entitate juridiko guztietako proiektuei erreparatu behar die.
Maparen lehen fasean udalerriko sektoreko eragile guztiak identifikatuko dira; horretarako, erakundearen datu orokorrak baino ez dira jasoko. Bigarren fasean, datu kualitatiboagoak bilduko dira, planaren lana garatzeko eta finkatutako helburuak lortzeko gida eta laguntza gisa balio dezakenetak.
Aurreko guztia kontutan izanda (eragileak, jarduerak, espazioak), Memoria/ondarea mapa eta Musika sormenaren mapa eratu ditugu:
KULTURA PLANA 2019‐2023
26
4.4.1. Memoria Ondarea Mapa ELKARTEA PROIEKTUA ESPAZIOA
Arkibai Bonbardaketa mapa Pasilekua Gernikazarra Aldaba Gernika Gogoratuz, Lobak? Himmelstarsch‐Intercambio de
cielos Astra
Gernika‐Lumoko Udala,… Gernika Sariak
Lizeoa
Lobak, Gernika2037 Astra Gernika sutan/garretan Pasilekua, Lizeoa, Jai Alai Segundo Olaeta, Elai Alai, Ross... Bakearen doinuak Jai Alai Lobak Lobak Astra Astra Koordinadora Astra Astra Gernikazarra Prentsa historikoa Guernica Gernikara Astra Herri eragileen unitate
didaktikoak Astra
Gernikaren egiak Gernikar emakumeen historia KIDs Gernika Bonbardaketako ekimenak Astra, Pasilekua, Jai Alai, Bonbardaketaren
dokumentazio zentrua Bakearen museoa
Gernika Gogoratuz Gernika Gogoratuz Gernika Batzordea Astra Dokumentalak (Jai Alai,
Amerikanuak, Markak, Navearen artxiboa,Gernika erraiak…)
Lizeoa
In illo tempore Oizmendi Gernika bibliografia,
artxiboak... Kultur txea, Liburutegia
Inbentarioa Ahotsak.com Agorria/Muinozguren Gernika lehen/orain argazkiak Astra Museoak Museoak Eskolak (transmizio lana) Eskolak Gernika Rock Liburua Udal artxiboa Udaletxea Kultur Etxearen bildumak
(kartelak, Programazioak…) Kultur Etxea
Gernika oinarri arte lanak (margolanak, antzerkiak, ipuinak…)
Kultur Etxea
Gernikako mugetatik ibilbideak 4 minutu Astra Arrano Kultur Elkartea Arrano Bakeleku Kultur Etxea Bunkerrak eta gainontzeko
eraikin historikoak Pasilekua, Astra
Juntetxea
KULTURA PLANA 2019‐2023
27
4.4.2. Musika Sormena Mapa ELKARTEA PROIEKTUA ESPAZIOAK
Musika Eskola, Elai Alai,… Bakearen doinuak Jai Alai Astra, Iparragirre Rock Elkartea, Trinkete Antitxokoa..,
Lekuek Festibala
Astra, Trinkete, Iparragirre, Lizeoa.
Trinketea Trinkieteko ekimenak Trinketea Iparragirre Iparragirreko ekimenak Iparragirre, Kalea Biztu Irratia Biztu Irratia Astra Elai Alai Elai Alai Pasilekua Iparragirre Musika Gida Morea Iparragirre Segundo Olaeta M E Segundo Olaetako ekimenak Segundo Olaeta,
Astra, Kultur Etxea.
Txistulariak Errenteria Rock and Rally Astra Skate Blackeko kontzertuak Agarre Jai Batzordea Auzoetako jaiak Auzoetan Txosna Batzordea Pasilekua Astra Metal Fabrika Astra Ross eskola Ross Eskola Andra Mari, Kantagunea, Arbolapera...
KORALAK Liburutegi Zaharra, Harizpe
Foruria Musika eskola Juli Foruria Eskola, Kalapitaka Kalapitaka Musika taldeak Iparragirre Eskolak Eskolarteko koroak Eskolak kultur etxea Musika Jardunaldiak Auditorioa, Europa
Parkea
Astra iluntzeak Astra Marijesiak Marijesiak Liburutegi zaharra eskolak, Elai Alai, Musika eskola... Santa Ageda, Santa Zezizli,
Kandelerio... Pasilekua
Segundo Olaeta, Ross, Elai Alai... Bakearen doinuak Jai Alai Soinu teknikariak Iparragirre figura moduan
KULTURA PLANA 2019‐2023
28
4.5. KULTUR ETXEAREN FINANTZIAZIOA
Kultur Etxearen diru iturriak hiru multzotan bereiz ditzakeguz: Udaletxeak ematen dituen diru‐ekapernak; diru‐sarrerak, egiten diren ekintzetatik (ikuskizun, kultur programazio etabar), lokalen alokairuetatik eta Segundo Olaeta Musika Eskolatik lortzen direnak; eta Kultur Etxeak jasotzen dituen dirulaguntzak.
4.6. KULTUR ETXEAK BIDERATZEN DITUEN DIRULAGUNTZAK
Kultura plana herriko kultur eragileekin batera landu beharko litzatekeela uste dugu; hori dala‐eta, dirulaguntzak helburu honetara bideratu behar dira.
Diru laguntza hauek emateko azken helburua da gure udalerriko kultura esparruan zerbitzu eskaintza sustatu eta egonkortzea eta elkarteen mantenurako laguntza ematea.
Kulturaren esparruan jarduera eta programak burutzeko, Gernika‐Lumoko Udalerrian diren diru irabazkin asmorik gabeko erakunde, elkarte eta norbanakoei diru laguntzak ematea zuzentzea du helburu ekimen honek.
Halaber, Gernika‐Lumoko udalerrian eragina izango duten musika egitarau edo jarduerak gauzatzeko, irabazi asmorik gabeko elkarteei diru laguntzak zuzendutzen dira ere. Gernika‐Lumoko Kultur Etxea Fundazioak, eta Segundo Olaeta Musika Eskolak bereziki, konpromiso irmoa daukate herritarren heziketa musikalari ekiteko eta baita ere udalerriko musika talde zein elkarteak sustatzeko.
Ezin ditugu ahaztu, Gazte Zerbitzutik bideratzen diren dirulaguntzak.
KULTURA PLANA 2019‐2023
29
5. LAN ILDOAK Plana behar bezala garatzeko definitu diren lan ildoak aurkezten ditugu hemen. Bi ildo nagusi bereiztu ditugu: ildo estrategikoak eta ildo transbertzalak. Ildo estrategikoak planaren motorra izango dira eta ildo transbertzalak berriz, motor hori era egoki baten funtzionatzea arduratuko direnak. Biak garrantzitsuak Kultura Plana aurrera eramateko.
Ildo estrategikoak hausnarketarako, eztabaidarako eta ekintzarako estrategia eta proposamen zehatzen garapenerako tresnak dira. Herriko eragile publiko eta pribatuekin batera, kultura politikaren helburu partekatuak definitzen dituzte. Egiten ari garena ordenatzera eta zentzua ematera laguntzen dute eta etorkizuneko erronkei aurre egitea ahalbidetzen dute. Ildo Estrategikoen bitzartez garatuko diren ekintzak jarriko dira abian. Ekintza‐gune nagusiak izan arren, proiektua irekita dago beste eremu batzuetara. Guneak aukera ematen digu lana eta ahalegina egituratzeko eta lan‐lerro nagusiak finkatzeko.
Ildo transbertzalak berriz, ekintza guztiek iraungarritasuna eta ingurumenaren eta gizartearen babesa izatea bermatuko dute.
5.1. ILDO ESTRATEGIKOAK
Memoria ondarea eta Musika Sorkuntza dira plan honen ardatz. Funtsean, erabaki hori bi arrazoitan oinarritu dugu: alde batetik, memoria ondare gisa duen garrantziagatik eta udalerriko musikaren eta arteen eremuan duen tradizioagatik, eta, bestetik, horien inguruan mugitzen den masa kritikoagatik, aukera handia baita Kultura Plana 2019‐2023 proiektu honetan jarduera‐ildo berriak planteatzeari dagokionez.
Foku horietan zentratuz, proiektua gaur egun garatzen ari diren Kultur Etxeko beste diziplina artistiko eta jarduera batzuetara zabaltzen da. Foku horrek ahalbidetzen duena da lana eta ahalegina egituratzea eta lan‐ildo zehatz batzuetan lehenestea.
Ildo horretan, musikaren eta memoriaren jarduera garrantzitsuenetako batzuk lehenetsiko dira, aldaketaren sinbolo izango direnak, eta, pixkanaka, beharrezkoak diren jarduera guztiak egokitzen joango dira.
Helburuak:
• Kultur Etxearen jardueran musika‐ eta ondare‐kulturaren balio‐katearen katebegi guztiak garatzen lagunduko duten ekintzak sartzea, ekintza prozesu
KULTURA PLANA 2019‐2023
30
zirkular batean integra dadin, non erreferentzia gisa eta tokiko talentuari laguntzeko ere balioko duen.
• Kultura‐jardueren txertaketa bilatzea, beste udal‐arlo batzuetako helburuak garatzeko tresna gisa.
• Eragileen arteko harreman‐eredu berriak sortzea, kultura‐jarduera horiek garatuz.
Jarduerak hautatzeko erabiltzen diren irizpide nagusiak honako hauek dira:
• Espezializatzeko eta lehenesteko beharra dago. Planerako fokua musika eta memoria dira.
• Bi fokuen jardueraren inpaktua Gernika‐Lumon eta haren ingurunean
• Eduki mota: Industria sortzailea erlazionatzeko eta sortzeko gaitasunean zentratua
• Ingurunearekin eta udal‐arloekin lankidetzan aritzeko aukera.
Ekintza‐gune nagusiak horiek izan arren, proiektua irekita dago beste arte‐eremu batzuetara eta orain Kultur Etxean gauzatzen ari diren beste ekintzetara. Ildo nagusiak finkatzeak aukera ematen digu lana eta ahalegina egituratzeko eta lan‐lerro nagusiak finkatzeko.
5.1.1. Memoria / Ondarea
Memoria da “marka”‐rik onena Gernika‐Lumoko ondare ukiezin gisa (tokikoa eta nazioartekoa). Gernika‐Lumoko memoria historikoa eta ondare material eta ukiezina aldarrikatu behar ditugu.
Kultura ondarea, bere zentzurik zabalenean, iraganean jasotako baliabide ugari eskaintzen dituen produktua eta prozesua da, orainean sortu eta etorkizuneko belaunaldiari transmititzen dena. Garrantzitsua da ezagutzea ondare materiala ez ezik, ondare naturala eta ukiezina ere barne hartzen dituela.
Ezinbestekotzat jotzen dugu memoriaren gaia arrakastaz lantzen duten erakundeekin (Bakearen Museoa, Euskal Herria Museoa, Pipergorri, Gernikazarra, Gernika Gogoratuz, Lobak, Astra, etab.) batera lan egiteko eta laguntzeko ildoari eustea, planaren testuinguruan dagozkion ekintzak eginez. Ildo horrek, alde batetik, kultura planaren erreferentzia eta eduki gisa balioko du eta, beste aldetik, Gernika‐Lumo “marka”‐k
KULTURA PLANA 2019‐2023
31
nazioarte mailan duen harremana indartuko du. Lerro horiez gain, beharrezkoa izango da tokian tokikoa sustatzeko ildoa azpimarratzea eta garatzen jarraitzea. Ildo horrek "UNESCOren gizateriaren ondare ukiezina" bezalako labela lortzen lagunduko du, eta, aldi berean, udalerria oso baliabide gutxirekin dinamizatzen lagunduko duten jarduera berriak sortzeko tresna izango da.
Memoria aipatzen dugunean burura datorkigun lehen hitza “Bonbardaketa” da. 1937ko apirilaren 26‐a egun beltza da gure historian. Egun horretan Gernika bonbardatu zuten, herria erabat suntsitu eta ehunka bizilagun hil zituzten. Gernika, aro berriko gerratearen izugarrikerien sinbolo bihurtu zen. Gertaera honek izugarrizko eragina izan zuen bai herrian eta baita munduan zehar ere. Horren adibide, Picassok margotutako “Guernica” irudia, monumentuak (Eduardo Chillidaren “Gure Aitaren Etxea” adibidez), artista ezberdinen obrak, argitaratu diren liburuak, antzerkiak edo musika letrak.
Herriko kultur elkarteek eta herritarrek gogo handiz egiten dute lan gertaera hori oroitzen eta salatzen jarraitzeko urterik urte. Memoria bizirik mantendu behar dugu eta bonbardaketa gure herriaren historiaren parte da.
Urtean zehar eta batez ere apiriliean ekimen ugari egiten dira Kultur Etxea, herriko eragile eta herritarren parte‐hartzearekin: herri‐antzerkiak, hitzaldiak, manifestazio isila, 4minutu ekimena, erakusketak, kontzertu bereziak, ikuskizunak, elizkizuna eta lora eskaintza, etbar.
Aipatu beharra dago, bonbardaketaren urteurreneko ospakizunen barruan burutzen den “Gernika Sariak”. Esanahi handiko ekitaldia. 2004ean UNESCO‐ren Europako eskualdeko Bakearen Hiriak Saria 2002‐2003 jasotzeak, hiribilduak Bakearen eta Berradiskidetzearen alde egin duen lana legitimatu egiten du, 2005eko urtetik aurrera Bakearen eta Berradiskidetzearen Sariaren aldeko proposamena eginez, Bakearen Kulturaren balioak sustatuko dituena.
5.1.1.1. Zeregin nagusiak:
• Etengabe harremanetan jartzea memoria/ondarea elkarte‐sistemarekin, bai eta udalerriko kultura‐boluntarioekin ere. Ondare‐politikan proiektuen plangintzari eta ondorengo programazioari dagokienez garatu diren esku‐hartzeak ebaluatu ahal izateko informazioa biltzea.
• Ekimen eta proposamen bateratuak mantentzea, elkarteen arteko sare bat ezarriz.
• Beste udal‐arlo batzuekin lankidetzan aritzea, helburu indibidual eta komunei erantzuna emango dieten ondare‐programak diseinatzen.
KULTURA PLANA 2019‐2023
32
• Herritarrek ondare‐jardueretan duten parte‐hartzea areagotzen laguntzea, eta horretarako, lan erabakigarria egitea herritarren eskariaren eta Kultur Etxeak proposatutako kultura‐eskaintzaren arteko gizarte eta ondare bitartekaritzako agente gisa.
5.1.1.2. Egitasmoa:
GERNIKA‐LUMO GIZADIAREN ONDARE
INMATERIALA
EDUKIAK
HELBURUAK Gizateriaren ondare inmaterialaren labela lortzea DESKRIBAPENA Memoriaren gaineko erakundeen katalogoa egituratzea
Memoriari buruzko ekintzen mapa Ekintzen gainean lan egitea. UNESCOn aurkezteko memoria
AGENTE LAGUNTZAILEA UNESCO, memoriarekin zerikusia duten erakundeetako pertsonak, teknikariak, beste zinegotzi batzuk
BALIABIDEAK 200.000 euro DENBORA 4 urte
5.1.1.3. Gizateriaren ondare inmateriala
Kultura‐ondare immateriala edo "ondare bizia" belaunaldiz belaunaldi komunitateek transmititutako praktika, adierazpen, jakintza edo teknikei dagokie.
Ondare immaterialak identitate eta iraunkortasun‐sentimendua ematen die komunitateei: sormena eta gizarte‐ongizatea sustatzen ditu, ingurune naturala eta soziala kudeatzen laguntzen du, eta diru‐sarrerak sortzen ditu. Jakintza tradizional edo autoktono asko integratuta daude edo egon daitezke osasun‐politiketan, hezkuntzan edo baliabide naturalen kudeaketan.
Kultura Ondare Immaterialaren Babeserako UNESCOren 2003ko Konbentzioaren helburua ondare ahul hori kontserbatzea da; horrez gain, haren bideragarritasuna bermatu eta garapen jasangarrirako duen potentziala optimizatu nahi du. UNESCOk babesa ematen die estatu kideei esparru horretan, babeserako nazioarteko lankidetzaren bidez, eta ondare bizi horren babes iraunkorraren aldeko esparru instituzional eta profesionalak ezarriz.
Honen arira UNESCO ETXEAK proposatzen duen lana duzue (ERANSKINA III)
KULTURA PLANA 2019‐2023
33
5.1.2. Musika Sormena
Gernika‐Lumok egitura eta musika sortzaile asko ditu, nola profesionalak, hala amaterurrak. Kultur Etxeak, hortaz, lagundu eta babestu egin behar ditu, eta erraztu ezagutza/trebakuntza eta sortzaileen sortze eta ekoizpen artistikorako.
Gernikako kultura munduan musikak garrantzi handia du. Herrian ditugun musika eskola pribatu zein publikoak (Juli Foruria Musika Ikastegia, Kalapitaka akademia eta Segundo Olaeta Musika Eskola) eta hainbat kultur taldek (Trinkete, Iparragirre, Musika taldeak, Koroak, Astra etabar) urteetan diardute lanean musika gure herriaren parte izan dadin. Eragile hauei esker jarraitzen du musikak bizirik gure herrian, urtean zehar hainbat ekimen burutuz.
Zentzu honetan, herriko dinamismo musikala funtsezko faktorea da sormen‐ingurua sortzeko. Hiriko kultura‐jarduera izatea da industria sormenaren sektorea bultzatzeko baldintzetako bat.
Musikaren sormen‐sektorea sustatzeak, programazio kultura‐musikal indartsua eta anitza duen ingurune dinamikoa bultzatzea dakar.
Abiapuntu gisa, musika sormenean diharduten agenteak identifikatzea da, eta musikaren mapa bat egitea. Lan hori udaleko beste arlo batzuekin eta inguruko beste eragile batzuekin lankidetzan egingo da, udalerriko errealitateari buruz dagoen ezagutza guztia batzeko.
5.1.2.1. Zeregin nagusiak:
• Etengabe harremanetan jartzea musika‐elkarteekin eta udalerriko kultura boluntarioekin. Musika‐politikan proiektuen plangintzari eta ondorengo programazioari dagokienez garatu diren esku‐hartzeak ebaluatzea ahalbidetuko duen informazio biltzea.
• Musika‐ekimen eta proposamen bateratuak mantentzea, elkarteen arteko sare bat ezarriz.
• Udaleko beste arlo batzuekin lankidetzan aritzea helburu indibidual eta komunei erantzuna emango diente musika‐programak diseinatzen.
• Musikako jardueretan herritarren parte‐hartzea areagotzen laguntzea, herritarren eskariaren eta Kultur Etxeak proposatutako musika‐eskaintza kulturalaren artean bitartekartiza soziomusikaleko agente gisa lan erabakigarria eginez.
• Talentua, proiektuak, produktuak eta zerbitzuak erakartzea.
KULTURA PLANA 2019‐2023
34
5.1.2.2. Egitasmoa:
LIVING LAB MUSIKA GERNIKA‐LUMO
EDUKIAK
HELBURUAK UNESCO‐ren Ciudades Creativas sareko kide izan DESKRIBAPENA Musika‐erakundeen katalogoa
Ekintza musikalen mapa Living lab bat diseinatzea, teknologiak, talentua eta musika erakartzeko.
AGENTE LAGUNTZAILEA Musikarekin zerikusia duten pertsonak eta erakundeak, teknikariak, beste zinegotzi batzuk.
BALIABIDEAK 150.000 euro DENBORA 4 urte
5.1.2.3. Hiri sortzaileak:
UNESCOren Sormen Hirien Sarea 2004an sortu zen, sormena hiri‐garapen iraunkorrerako faktore estrategiko gisa identifikatzen duten hiriekiko eta hirien arteko lankidetza sustatzeko. Gaur egun Sarea osatzen duten 180 hiriek elkarrekin lan egiten dute helburu komun bat lortzeko: sormena eta kultura‐industriak tokiko garapen‐planaren erdigunean jartzea eta nazioartean arlo horretan aktiboki lankidetzan aritzea.
Sarearekin bat egitean, hiriek beren jardunbide egokiak partekatzeko eta sektore publikoa eta pribatua eta gizarte zibila lotuko dituzten lokarriak garatzeko konpromisoa hartzen dute, honako helburu hauekin:
• Kultura‐jardueren, ‐ondasunen eta ‐zerbitzuen sorkuntza, ekoizpena, banaketa eta hedapena indartzea;
• Sormen‐ eta berrikuntza‐poloak garatzea eta sortzaileen eta kultura‐sektoreko profesionalen aukerak areagotzea;
• Bizitza kulturalerako sarbidea eta partaidetza hobetzea, bereziki talde behartsuen eta pertsona kalteberen mesedetan;
• Kultura eta sormena erabat integratzea garapen iraunkorreko planetan.
Sareak zazpi sormen‐eremu hartzen ditu: artisautza eta herri‐arteak, arte digitalak, zinema, diseinua, gastronomia, literatura eta musika.
Hiri Sortzaileen Sarea UNESCOren bazkide pribilegiatua da, bai sormenak garapen iraunkorraren sustatzaile gisa betetzen duen zereginari buruzko hausnarketa‐plataforma gisa, bai berrikuntzarako ekintza‐laborategi gisa, besteak beste, 2015aren ondoren Garapen Programa aplikatzeko.
Eranskinetan aurkituko duzue UNESCO‐ren dokumentazioa (ERANSKINA IV)
KULTURA PLANA 2019‐2023
35
5.2. ILDO TRANSBERTZALAK
5.2.1. Agenda 2030
2015eko irailaren 25ean, Nazio Batuen Erakundearen Batzar Nagusiak aho batez onartu zuen Garapen Jasangarrirako 2030 Agenda. Ekintza‐plan unibertsal, integral eta eraldatzaile bat da, helburutzat duena giza garapena bultzatzea gizarte, ekonomia eta ingurumenaren alorretan.
Kulturak 2030 Agendarako duen garrantzia funtsezkoa da. Garapen mota bat ere ez da jasangarria kultura kontuan hartzen ez bada.
Kultura babestea eta sustatzea berez dira helburu eta, aldi berean, GJH (Garapen Jasangarriaren Helburuak) asko zuzenean lortzen laguntzeko baliabide ere bai: hiri seguruak eta jasangarriak lortzea, hazkunde ekonomikoa eta lan duina sustatzea, desberdintasuna murriztea, ingurumenaren degradazioa geldiaraztea, genero‐berdintasuna lortzea eta gizarte baketsuak eta inklusiboak sustatzea. Garapen jasangarriaren funtsezko hiru zutabeen inguruan (ekonomikoa, soziala eta ingurumenekoa) biltzen baditugu GJHak, konturatzen gara kulturak eta sormenak zeharkako zeregina dutela horietan guztietan. Kultura‐ondarea, bai materiala bai immateriala, eta sormena kontu handiz kudeatu eta babestu behar diren baliabideak dira. Biak izan daitezke GJHak lortzea bultzatzen eta errazten duten elementuak.
Nahiz eta 17 GJH‐ak horietako bakar bat ere ez den kulturan bakarrik oinarritzen, Garapen jasangarrirako 2030 Agenda Globala‐k aintzat hartzen ditu alderdi kulturalei buruzko hainbat aipamen esplizitu. Hauek nabarmenduko ditugu:
• 4.7 helburuak lortu nahi duena da ikasle guztiek bereganatzen dituztela beharrezko ezagutzak teorikoak eta praktikoak garapen jasangarria sustatzeko, besteak beste, munduko herritarrentzako hezkuntzaren bitartez eta Kultura‐aniztasuna eta kulturak garapen jasangarriari egiten dion ekarpena baloratuz.
• 8.3 xedeak garapenera bideratutako politikak sustatzea du helburu, ekoizpen‐jarduerak indartu asmoz, eta, besteak beste, sormena eta berrikuntza.
• 8.9 eta 12.b helburuek turismo jasangarria sustatzeari egiten diote erreferentzia, Kulturaren eta tokiko produktuen bidez, eta horretarako egokiak diren tresnak egiteko beharrari ere bai.
• 11.4 helburuak nabarmentzen du ahaleginak areagotu behar direla babesteko munduko kultur‐ eta natura‐ondarea.
Eranskinetan Garapen Jasagarrriraren 17 helburuak aurkituko dituzue. (Eranskina V)
KULTURA PLANA 2019‐2023
36
Hau guztia kontutan izanik, Kultur Etxeak, Kultura eta Klima programari ekin dio. Hona hemen proiektuaren deskribapena:
5.2.1.1. Kultura eta Klima
Gernika K2K (Gernika Kultura eta Klima) foro honen helburua, GJH‐ak Kulturaren bidez sustatu asmoz, kulturaren garrantzia sendotzea da, horren inguruko politikak elkar trukatuz, ikerketa‐proiektuak eta jardunbide egokien bitartez, eta hori guztia GJH‐ak eurak eta aldaketa klimatikoa lorgarriak izan daitezen.
Ekintza desberdinetan landuko dira garapen jasangarrirako 2030 Agendaren funtsezko gaiak, erakundeek (tokiko elkarteek) eta lurralde egiturek klima aldaketan eragina duten GJH‐etan egindako ekintzak aurkeztuz. Helburuetako ekintza horiek lagundu egingo dute ulertzen zergatik den garrantzitsua kultura GJHak sustatzeko orduan eta nola egin daitekeen harekiko konexio eraginkorra toki‐eremuan.
Proposamenaren helburu orokorra:
Gernika foroa, UNESCOren Bakearen eta Kulturaren egoitza eta hiri gisa, eta Biosfera‐erreserbako lurraldean kokatua, bere ekintzen hedapena sustatuko du, 2030 Agendaren 16. Helburua kontuan hartuta: Garapen jasangarrirako gizarte baketsu eta inklusiboak sustatzea, guztientzako justizia eskura jartzea eta erakunde eraginkorrak, arduratsuak eta inklusiboak eraikitzea maila guztietan.
Gernika K2K foroaren buru Gernikako Udaleko kultura zinegotzia eta Kultura Planeko Aholku Batzordearekin batera ekingo dio, Gernika‐Lumoko Kultura eta e
Top Related