NEOLOGISMOS DOCUMENTADOS EN EL REPARO A
ERRORES DE LA NAVEGACIÓN ESPAÑOLA, DE PEDRO
PORTER Y CASANATE (ZARAGOZA, 1634)
VI Congreso Internacional de Lexicografía Hispánica - Asociación Española de Estudios Lexicográficos (AELex)Instituto Historia de la Lengua (Cilengua), 10-12 de septiembre de 2014
Jueves, 11 de septiembre - SALA A
José Ramón Carriazo RuizUNED – Facultad de Filología
Departamento de Lengua Española y Lingüística General
NEOLOGISMOS DOCUMENTADOS EN EL REPARO A ERRORES DE LA
NAVEGACIÓN ESPAÑOLA, DE PEDRO PORTER Y CASANATE
(ZARAGOZA, 1634)
1. Introducción: marco teórico y metodología del estudio
2. El vocabulario del Reparo desde el punto de vista gramatical
3. El vocabulario del Reparo desde el punto de vista cronológico3.1. Clasificación cronológica de los neologismos del Siglo de Oro según lainformación del DECH
3.2. Clasificación cronológica de los términos sin fecha de primeradocumentación en el DECH
3.3. Clasificación cronológica de los términos no recogidos en el DECH
4. Neologismos cuya creación podría atribuirse a Porter yCasanate
5. Conclusiones
1. Introducción: marco teórico y metodología del estudio
Johannes Kabatek (2012: 48): «una de las tareas fundamentales de la lingüísticahistórica» será la búsqueda e identificación de aquellos autores, «protagonistas de lahistoria de la lengua», quienes «contribuyen a la elaboración, a la introducción decultismos, los creadores que amplían el espectro del corpus hacia arriba y haciaabajo».
«bloqueos epistémicos»: • interés etimológico o la atomización de los datos• interpretación reduccionista de una dimensión de la variación lingüística• interés onomasiológico o la homogeneización de los datos
Wulf Oesterreicher (München): «Bloqueos epistémicos en la lexicología históricao el miedo a la variación. Considerando el español de América (siglo XVI)». En:Oesterreicher, Wulf; Stoll, Eva; Wesch, Andreas (eds.) (1998): Competenciaescrita, tradiciones discursivas y variedades lingüísticas. Aspectos del españoleuropeo y americano en los siglos XVI y XVII. Tübingen: Gunter Narr Verlag.Páginas 39-69)
2. El vocabulario del Reparo desde el punto de vista gramatical
Clases de palabras
locuciones
amalgamas
interrogativos y exclamativos
conjunciones
preposiciones
pronombres
numerales
determinantes
adverbios
participios adjetivales
nombres propios
adjetivos
verbos
sustantivos
3. El vocabulario del Reparo desde el punto de vista cronológico
75%
19%
6%
Términos
Documentadas en Nebrija o antes
Neologismos de los SS. de Oro
Nombres propios
3. El vocabulario del Reparo desde el punto de vista cronológico
22%
28%
36%
3%2%
3%
1%
4%
1%
Neologismos de los SS. de Oro
No incluidos en el DECH
Sin datación en el DECH
Fechados con año
Fechados con autor
Fechados en Covarr.
Fechados en Aut.
Fechados en Apal.
Fechados con siglo
Problemáticos
3.1. Clasificación cronológica de los neologismos del Siglo de Oro según la información del DECH
NEOLOGISMO Primera doc. en el DECH
Abono 1820
Meridiano 1727
Perito 1700
Adiestrar 1670
Permiso 1650
Regalía 1640
3.2. Clasificación cronológica de los términos sin fecha de primera documentación en el DECH
LEMA Primera doc. en el CDH
Debido no incluido
Noroestear no incluido
Trocado no incluido
Ortivo 1922
Occiduo 1901 (en 1585 en texto latino)
Pínula 1793 (ejemplo de 1568 como topónimo)
Aguaje 1774
Radiación 1760
Escuadría 1651
3.3. Clasificación cronológica de los términos no recogidos en el DECH
LEMA Primera doc. en el CDHAdquirido no incluido
Afijar no incluido
Arrumbado no incluido
Aumentado no incluido
Capitán General no incluido
Corregido no incluido
Cumplidísimo no incluido
Dañosísimo no incluido
Doctísimo no incluido
Ejecutado no incluido
Examinado no incluido
Falsísimo no incluido
Intitulado no incluido
Observado no incluido
Referido no incluido
Renovado no incluido
Arrumbamiento 1789
Adiestrado 1638
4. Neologismos cuya creación podría atribuirse a Porter y Casanate
DECH CDH Autoridades DICTER
occiduos. f. 1901 (en
1585 en textolatino)
no incluido no incluido
ortivos. f. 1922 sin autorizar no incluido
radiacións. f. 1760 sin autorizar no incluido
5. Conclusionesortīvus, -a, -um. ab oriri (ortus), nisi ab 2. ortus, cum quo vocabulo sine dubio
notione cohaeret; cf. ab-, exortivus nec non occasivus.
i. q. a d o r t u m p e r t i n e n s : 1 respicitur ortus s i d e r u m:
a h o r o s c o p i (-us est caeli locus, unde oritur horoscopus ): MANIL. 3, 189 -o
… de cardine …, quem … memorant horoscopon.
b s o l i s : α -us est ipse s o l, i. q. oriens : APVL. met. 3, 28, 2 coruscat in
modum -i s. ignis et mucro. MART. CAP. 6, 636 -i s. illuminatione. 6, 697 (cf. Plin.
nat. 6, 87 oriri. Sol. 53, 7 orientem).
occiduus, -a, -um. ab occĭdere; cf. NON. p. 100, 8 -a. quae occidant. EVTYCH. gramm.
V 453, 30 occido -us (GRAMM. suppl. 74, 17). legitur in poesi inde ab OV., MANIL.,
SEN., LVCAN., in prosa apud PLIN. nat. (semel), GELL., APVL. et postea saepius.
I pertinet ad o b i t u m s i d e r u m , fere i. q. o c c i d e n s , o c c i d e n t a l i s
(vix ‘australis’ infra l. 80 ): A usu p r im a r i o : 1 de s o l e : a a d i . : α s t r i c t i
u s : dicitur -us: s o l : OV. met. 1, 63 vesper et -o quae litora sole tepescunt,
proxima sunt zephyro (huc spectat GLOSS. I p. 96 -o: occidentali). fast. 5, 558 ab
-o sole (opp. ab eoo … orbe. cf. SOL. 55, 2 ab -i solis plaga [Plin. nat. 6, 113 ab
occasu]).
Thesaurus Linguae Latinae (DVD, Thomson)
Muchas gracias por su atención
VI Congreso Internacional de Lexicografía Hispánica - Asociación Española de Estudios Lexicográficos (AELex)Instituto Historia de la Lengua (Cilengua), 10-12 de septiembre de 2014
Jueves, 11 de septiembre - SALA A
NEOLOGISMOS DOCUMENTADOS EN EL REPARO A ERRORES DE LA NAVEGACIÓN ESPAÑOLA, DE PEDRO PORTER Y CASANATE (ZARAGOZA, 1634) José Ramón Carriazo Ruiz
UNED – Facultad de Filología. Departamento de Lengua Española y Lingüística [email protected] http://jrcarriazo.hol.es/blog/
Top Related