A CIDADE NO MUNDO ACTUAL

TEMA 4

O POBOAMENTO HUMANO

• O poboamento é a forma que teñen os seres humanos de asentarse no espazo. Diferenciamos dous tipos:

• Poboamento rural: ten as seguintes características:– Son de pequena dimensión como aldeas e vilas– A actividade predominante é do sector primario

• Poboamento urbano: ten as seguintes características:– Son de maior tamaño– A actividade principal é do sector secundario e terciario

O POBOAMENTO RURAL

• É o propio dos espazos agrarios. Está integrado por asentamentos de pequeno tamaño compostos polo xeral de casas de baixa altura onde residen persoas dedicadas ás tarefas agrarias.

Poboamento disperso

• A casa rural está rodeada polos campos de cultivo, dos prados e dos bosques.

• A casa rural está separada doutras casas.

Poboamento concentrado

• As vivendas están agrupadas formando aldeas ou vilas.

• Os campos de cultivo atópanse rodeando a aldea ou vila.

Tipos de poboamento concentrado

Lineal apiñado

O hábitat rural

• O hábitat rural é o conxunto de edificios existentes no campo. A súa expresión máis concreta é a casa rural.

• Podemos atopar dous tipos básicos:• a)Casa compacta: onde a vivenda e servizos se

sitúan no mesmo edificio.• b)Casa disociada: onde os edificios están

separados e se dispoñen en torno a un patio aberto ou pechado.

O POBOAMENTO URBANO

• Alta densidade de poboación e de edificación de vivendas colectivas e en altura.

• Predominio de actividades do sector secundario e terciario.

Primeiras cidades

• Xurdiron en Mesopotamia hai 7500 anos entre o Tigris e Eufrates.

• Plano irregular• As casas dispúñanse

arredor dos palacios e templos.

Cidades da época clásica

• Cidades romanas e gregas no Mediterráneo no século I a.XC ata o III d.XC

• Regular en forma de cuadrícula. • As rúas son rectas e córtanse en ángulo recto.

O punto de encontro era a praza central (ágora ou foro). As rúas romanas eran rectas e destacaban as máis anchas chamadas: Cardo e Decumano.

Cidade romana

Cidade grega (Priene)

Cidades da Idade Media

• Xorden a partir do século XI na zona cristiá e tamén na zona musulmana.

• Irregular e rodeadas dunha muralla

• Rúas estreitas e realizadas segundo as necesidades. Rodean ás catedrais e mesquitas. Moi tortuosas. A cidade estaba limitada pola muralla.

Carcasona (Francia)

Cidades da Idade Moderna

• Son as cidades do século XV, XVI e XVII.

• Radiocéntrico. • As rúas ensánchanse e

ábrense xardíns e prazas. As rúas tenden a conducir ao punto máis importante da cidade que pode ser un palacio, unha igrexa.

Cidades da época Industrial• Son as cidades do século XVIII.• As cidades medran fóra das

murallas que se derruban e aparecen novos barrios burgueses ordenados e regulares mentres que os barrios obreiros son desordenados.

• Son rúas anchas con edificios máis grandes e de mellor calidade na zona burguesa e rúas máis estreitas na obreira con edificacións máis pequenas e malos materiais. Os barrios obreiros están preto das fábricas.

LOCALIZACIÓN, SITUACIÓN, PLANO E EDIFICACIÓNS

• Plano: é o conxunto formado polas superficies construídas e libres da cidade: casas, monumentos, prazas, xardíns.–Plano irregular–Plano regular–Plano radiocéntrico

Plano irregular

• Rúas desordenadas, estreitas e tortuosas a partir dun núcleo central. É propio das cidades medievais.

Plano regular

• Ou cuadrícula: está formado por rúas que se cortan en ángulo recto. É característico de cidades romanas ou gregas e da época colonial e dos ensanches das cidades.

Plano radiocéntrico

• Ten un centro dende o cal parten rúas radiais, cortadas por outras que forman aneis ao redor do centro. É representativo de cidades localizadas sobre outeiros ou curvas costeiras ou fluviais.

As edificacións cidadás• Trama: é a disposición dos

edificios dentro da cidade e pode ser:

• Trama aberta, os edificios están separados uns doutros por medio de espazos libres (poden ser as que se ven nas zonas residenciais de vivendas unifamiliares rodeadas por un xardín)

• Trama pechada, os edificios dispóñense uns xunto a outros ao longo de extensas superficies. En moitos casos as vivendas agrúpanse ao redor dun patio central chamados quinteiros.

As edificacións cidadás

• Forma da edificación:– Individual e de

baixa altura en caso de vivendas unifamiliares.

– Colectiva en altura

AS FUNCIÓNS URBANAS

• As funcións dunhas cidades: Son as actividades socioeconómicas que desempeñan as cidades. Poden ser:– Función comercial e industrial– Político administrativas (capitais)– Militar– Servizos– Cultural– Relixiosa– Ocio, espectáculos – Turismo

Vancuver. Industrial

Hong-Kong Comercial

Washington. Política E administrativa

Cidade de Mallorca. Turística

Base de Rota. MilitarSantiago. Relixiosa

XERARQUÍA URBANA

• As distintas cidades encóntranse xerarquizadas, é dicir, ordenadas segundo a importancia das súas funcións e a súa influenza.

• Diferenciamos:– Metrópoles internacionais: concentran as funcións

avanzadas e inflúen mundialmente.– Metrópoles nacionais: concentran as funcións avanzadas e

estenden a súa influenza en todo o país.– Metrópoles rexionais: contan con funcións menos

especializaas e a súa influenza é rexional.– Cidades medias e pequenas: desempeñan funcións de menor

nivel e inflúen na comarca.

POBOAMENTO EN ESPAÑA. O POBOAMENTO RURAL

PROCESO DE URBANIZACIÓN EN ESPAÑA

A CIDADE ESPAÑOLA ACTUAL• Centro urbano. É o máis antigo e adoita a ter un plano irregular cunha

edificación pechada.• Áreas residenciais de transición: sitúanse xunto ao casco histórico

organizadas en barrios. Distínguense os ensanches burgueses cun plano en cadrícula e os antigos suburbios pechados obreiros.

• Periferia ou extrarradio: onde aparecen– Áreas residenciais de diverso tipo: barrios acomodados de vivendas

unifamiliares, barrios obreiros, barrios de chabolas.– Áreas industriais: zona de polígonos industriais– Áreas de equipamento: con centros comerciais, almacéns,

polideportivos, aeroportos.– Área rururbana ou periurbana: onde se mestura espazo urbano e

rural.

OS PROBLEMAS URBANOS

• Vantaxes da vida cidadá:• A cidade ofrece moitos

atractivos aos seus habitantes. Entre eles, unha maior oferta de traballo, variedade de transportes públicos, maior acceso tecnolóxico. Ademais abunda a multiculturalidade.

• Os problemas urbanos • -Degradación de barrios

residenciais• -Contaminación• -Xestión e eliminación

de residuos• -Outros problemas

urbanos

AS CIDADES DE GALICIA E SISTEMA URBANO

• As formas de poboamento

• Elevado número de núcleos

• Dispersión• Xerarquización: aldes,

vilas, cidades

• O sistema de cidades• 2 metrópoles: Vigo e A

Coruña• 5 cidades grandes:

Ferrol, Santiago, Pontevedra, Ourense e Lugo

• Vilas e aldeas

ESQUEMA DE CIDADES