CENTRO: IES DE CARRAL PROGRAMACIÓN DIDÁCTICAOs procedementos de avaliación utilizables, como a...

Páxina 1 de 24

CENTRO: IES DE CARRAL

PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA

Física e Química 3º ESO

DEPARTAMENTO: FISICA E QUÍMICA

CURSO: TERCEIRO DE EDUCACIÓN SECUNDARIA OBRIGATORIA

3º ESO

ANO ACADÉMICO: 2019/20

Páxina 2 de 24

ÍNDICE

1. GLOSARIO 3

2. CONTEXTO 5

• Centro 5

• Alumnado: 5

• Obxectivos 5

3. SECUENCIACIÓN E TEMPORALIZACIÓN 6

4. RELACIONAR ASPECTOS CURRICULARES PARA CADA UNIDADE 7

5. CONTRIBUCIÓN AO DESENVOLVEMENTO DAS COMPETENCIAS CLAVE 13

6. METODOLOXÍA 15

- Outras decisións metodolóxicas 15

- Plan anual de lectura 16

- Aplicación de las TIC en el aula 16

7. AVALIACIÓN 17

- Avaliación inicial 17

- Avaliación continua 17

- Avaliación final 18

- Avaliación extraordinaria 18

- Recuperación e avaliación de pendentes. 19

8. AVALIACIÓN DO PROCESO DE ENSINO E DA PRÁCTICA DOCENTE 19

- Indicadores de logro do proceso de ensino 19

- Indicadores de logro da práctica docente 20

9. AVALIACIÓN DA PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA 20

10. ATENCIÓN Á DIVERSIDADE 21

- Medidas ordinarias e extraordinarias 22

11. ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES 23

12. DATOS DO DEPARTAMENTO 23

13. REFERENCIAS NORMATIVAS 24

Páxina 3 de 24

1. GLOSARIO

Desenvolvemento curricular 2ª nivel de planificación curricular. Inclúese no PE.

Programacións didácticas 3º nivel de planificación. Realizada polos departamentos didácticos.

Programación de aula 4º nivel de planificación. Realizada polo profesorado.

Programación didáctica Instrumento de planificación curricular específico de cada área que pretende ordenar

o proceso de ensino - aprendizaxe do alumnado. Debe responder a estas cuestións: 1. Que, cando e como ensinar / 2. Que, cando e como avaliar / 3. Como atender á diversidade.

Criterios de avaliación Referente específico para avaliar a aprendizaxe do alumnado. Describen aquilo que

se quere valorar e que o alumnado debe lograr, tanto en coñecementos coma en competencias. Responden ao que se pretende conseguir en cada disciplina (art. 2.3. do Decreto 86/2015).

Estándares de aprendizaxe Especificacións dos criterios de avaliación que permiten definir os resultados de

aprendizaxe e que concretan o que o alumnado debe saber, comprender e saber facer en cada disciplina. Deben ser observables, medibles e avaliables, e permitir graduar o rendemento ou o logro alcanzado.

Criterios de cualificación

Indicadores de logro Son especificacións dos estándares para graduar o seu nivel de adquisición. Forman

parte dos criterios de cualificación de dito estándar. O instrumento máis idóneo para identificar esa graduación sería a rúbrica (art. 7.4 da Orde ECD 65/2015, BOE 29/1/2015). O docente é o responsable da súa definición e posta en práctica.

Grao de consecución dun estándar

Serve para sinalar o grao mínimo de consecución esixible dun estándar para superar a materia (art. 13.3d da Resolución 27/7/2015). Canto maior sexa o grao esixido de consecución, máis importante se considera o estándar.

Criterios de cualificación e instrumentos

Serven para ponderar “o valor” que se dá a cada estándar e a proporción que cada instrumento utilizado para avalialo achega a ese valor.

Procedementos e instrumentos

Os procedementos de avaliación utilizables, como a observación sistemática do traballo do alumnado, as probas orais e escritas, o portfolio, os protocolos de rexistro ou os traballos de clase, permitirán a integración de todas as competencias nun marco de avaliación coherente (art. 7.6, terceiro parágrafo, da Orde ECD 65/2015).

Rúbrica Instrumento de avaliación que permite coñecer o grao de adquisición dunha

aprendizaxe ou dunha competencia. Portfolio Achega de producións dun alumno/a.

OUTROS ASPECTOS

Graduación dos estándares Para identificar o progreso dos estándares ao longo dunha etapa.

Perfil de área Conxunto de estándares de aprendizaxe avaliables que ten unha área ou materia.

Dado que os estándares de aprendizaxe avaliables póñense en relación coas competencias, este perfil permitirá identificar aquelas competencias que se desenvolven a través desa área ou materia (art. 5.6 Orde ECD 65/2015). Son a referencia para a programación, a avaliación e o reforzo.

Perfil competencial Conxunto de estándares de diferentes áreas relacionados coa mesma competencia

clave (art. 5.7 Orde ECD 65/2015). Avaliación das competencias A avaliación do grao de adquisición das competencias debe estar integrada

coa avaliación dos contidos, na medida en que ser competente supón mobilizar os coñecementos, destrezas, actitudes e valores (art. 7.3 da Orde ECD 65/2015).

Páxina 4 de 24

No portal de Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria

(http://www.edu.xunta.es/portal/guiadalomce) están dispoñibles, en formato doc e

desagregados por áreas:

• Decreto 86/2015, do 25 de xuño, polo que se establece o currículo da educación

secundaria obrigatoria e do bacharelato na Comunidade Autónoma de Galicia.

• Decreto 105/2014, do 4 de setembro, polo que se establece o currículo da educación

primaria na Comunidade Autónoma de Galicia.

• A Orde do 15 de xullo de 2015 pola que se establece a relación de materias de libre

configuración autonómica de elección para os centros docentes nas etapas de

educación secundaria obrigatoria e bacharelato, e se regula o seu currículo e a súa

oferta.

Nivel de desempeño das competencias

Poderanse medir a través dos indicadores de logro, tales como rúbricas ou escalas de avaliación […] que teñan en conta á atención á diversidade (art. 7.4 da Orde ECD/65/2015).

Tarefa É a acción ou conxunto de accións orientadas á resolución dunha situación ou

problema, nun contexto definido, combinando todos os saberes dispoñibles para elaborar un produto relevante. As tarefas integran actividades e exercicios.

Identificación de contidos e criterios

Exemplo: B1.1: B1: Bloque de contido / 1: Número de contido dun bloque.

Identificación de estándares Exemplo: XHB1.1.2

XH: Abreviatura da área: Xeografía e Historia. B1. Bloque de contidos do que xorde o estándar. 1. Número do criterio de avaliación que orixina o estándar. 2. Número de estándar dun determinado criterio de avaliación.

http://www.edu.xunta.es/portal/guiadalomce

Páxina 5 de 24

2. CONTEXTO

Centro:

Alumnado:

Obxectivos

a Recoñecer as características do método científico e valorar a investigación científica e recoñecer o seu impacto na industria e na sociedade.

b Identificar os materiais e instrumentos básicos dun laboratorio de Física e Química e coñecer e respectar as normas de seguridade e eliminación de residuos.

c Recoñecer e ver a necesidade dos modelos atómicos para a interpretar e comprender a estrutura da materia. Analizar a utilidade científica e tecnolóxica dos isótopos radioactivos

d Coñecer cómo se ordenan os elementos na Táboa Periódica e recoñecer os máis importantes a partir dos seus símbolos. Así mesmo coñecer cómo se enlazan os átomos para formar estruturas máis complexas e explicar as propiedades destas estruturas.

e Formular e nomear compostos binarios seguindo as normas IUPAC.

f Caracterizar as reaccións químicas como cambios dunhas substancias a outras e explicar a nivel molecular como os reactivos se transforman en produtos nas reaccións químicas en termos da teoría de colisións.

g Deducir a lei de conservación da masa e recoñecer os reactivos e produtos a través de experiencias sinxelas no laboratorio e/ou de simulacións por ordenador.

h Comprobar mediante experiencias sinxelas de laboratorio cómo inflúen certos factores na velocidade das reaccións químicas.

i Coñecer os tipos de cargas eléctricas e as características das forzas entre elas. Explicar fenómenos eléctricos en termos de cargas eléctricas e valorar a importancia da electricidade na vida cotiá.

j

Xustificar cualitativamente fenómenos magnéticos e valorar a contribución do magnetismo ao desenvolvemento tecnolóxico e comparar, analizar e deducir mediante experiencias as características dos imáns e das forzas magnéticas, así como a súa relación coa corrente eléctrica.

K Comparar diferentes fontes de enerxía dende os puntos de vista económico e ambiental, e valorar a importancia do consumo responsable da enerxía.

l Describir as transformacións de enerxía que teñen lugar nas centrais eléctricas, e o seu transporte ata os centros de consumo.

Situación: Concello de Carral, a 17 km do concello da Coruña. Centros adscritos: C.E.I.P. Vicente Otero Valcarcel Ensinanzas que oferta o centro: Ensinanza Secundaria Obrigatoria Características singulares: É un centro de nova creación, empezou a funcionar no curso 2015/16 con alumnado procedente do C.P.I. Vicente Otero Valcarcel (posteriormente transformado en C.E.I.P)

Poboación inmigrante: Ao redor do 10% do alumnado, maioritariamente de Hispanoamérica, aínda que a maioría leva escolarizado varios anos no concello. Alumnado con NEAE no curso actual Outras características:

Páxina 6 de 24

3. SECUENCIACIÓN E TEMPORALIZACIÓN

1

ª a

va

liació

n

UNIDADES DIDÁCTICAS Material de ref. (libro de texto,

outros…)

Temporalización

UD Bloque

B1

Contido Mes Sesións

BLOQUE 1: A ACTIVIDADE CIENTÍFICA

1

B1.1 Método científico: etapas

Libro de texto Boletíns Simuladores

Set./Out

8

B1.2 Utilización das tecnoloxías da información e da comunicación.

B1.3 Aplicacións da ciencia á vida cotiá e á sociedade.

B1.4 Medida de magnitudes. Sistema Internacional de Unidades. Notación científica.

B1.5 Erros

B1.6 Traballo no laboratorio.

B1.7 Procura e tratamento da información.

B1.8 Proxecto de investigación.

UD Bloque

B2 BLOQUE 2: A MATERIA

2

B2.1 Estrutura atómica. Modelos atómicos. Libro Boletíns Simuladores

Nov. / Dec.

10 B2.2 Isótopos.

B2.3 Aplicacións dos isótopos.

2ª

ava

liació

n


outros…).

Temporalización

UD Bloque

B2

Contido

Mes Sesións BLOQUE 2: A MATERIA

3

B2.4 Sistema periódico dos elementos.


Xan. / Feb

9

B2.5 Unións entre átomos: moléculas e cristais.

B2.6 Masas atómicas e moleculares.

B2.7 Elementos e compostos de especial interese con aplicacións industriais, tecnolóxicas e biomédicas.

B2.8 Formulación e nomenclatura de compostos binarios seguindo as normas IUPAC.

UD Bloque

B3 BLOQUE 3: OS CAMBIOS

4

B3.1 Reacción química.

Libro Boletíns Simuladores

Mar./ Abr.

10

B3.2 Cálculos estequiométricos sinxelos.

B3.3 Lei de conservación da masa.

B3.4 Velocidade de reacción.

B3.5 A química na sociedade e o ambiente.

3ª

ava

liació

n


outros…).

Temporalización

UD Bloque

B4

Contido Mes Sesións

BLOQUE 4: O MOVEMENTO E AS FORZAS

5

B4.1 Carga eléctrica.


Abr./ Mai

10

B4.2 Forza eléctrica.

B4.3 Imáns. Forza magnética.

B4.4 Electroimán.

B4.5 Experimentos de Oersted e Faraday.

B4.6 Forzas da natureza.

UD Bloque

B5 BLOQUE 5: ENERXÍA

6

B5.1 Fontes de enerxía.

Libro de texto Videos

Xuñ. 6

B5.2 Uso racional da enerxía.

B5.3 Electricidade e circuítos eléctricos. Lei de Ohm.

B5.4 Transformacións da enerxía.

B5.5 Dispositivos electrónicos de uso frecuente.

B5.6 Tipos de enerxía.

B5.7 Aspectos industriais da enerxía.

Páxina 7 de 24

Relacionar aspectos curriculares para cada unidade / proxecto / tema

Temporalización: 1ª avaliación Estándares de aprendizaxe avaliables Criterios de cualificación e instrumentos de

avaliación Elementos transversais

Tem

a/U

D

Identif. contidos

Identif. criterios

Identif. estándar

Competencias clave

Estándares de aprendizaxe Grao

mínimo consec.

Peso cualific.

Instrumentos Elementos transversais

Proba escrita

Act. Exp. (1)

Trab. aula

Outras Act (2)

CL EOE CA TIC EMP EC PV EV

UD

1. A

cie

ncia

e a

me

did

a

B1.1 B1.2

B1.1

FQB1.1.1. CAA/CMCCT

Formula hipóteses para explicar fenómenos cotiáns utilizando teorías e modelos científicos.

50% 10% 80% 20% x

FQB1.1.2 CMCCT/CCL

Rexistra observacións, datos e resultados de maneira organizada e rigorosa, e

comunícaos oralmente e por escrito, utilizando esquemas, gráficos, táboas e expresións matemáticas.

50% 10% 80% 20% x

B1.3 B1.2 FQB1.2.1 CCEC/CMCCT/CAA Relaciona a investigación científica coas aplicacións tecnolóxicas na vida cotiá. 50% 5% 80% 10% 10% x

B1.4 B1.5 B1.6

B1.3 FQB1.3.1 CMCCT

Establece relacións entre magnitudes e unidades, utilizando preferentemente o Sistema Internacional de Unidades e a notación científica para expresar os resultados correctamente.

70% 25% 80% 10% 10% x x

FQB1.3.2 CAA/CMCCT

Realiza medicións prácticas de magnitudes físicas da vida cotiá empregando o material e instrumentos apropiados, e expresa os resultados correctamente no Sistema Internacional de Unidades.

70% 20% 80% 10% 10% x

B1.6 B1.4 FQB1.4.1 CMCCT

Identifica material e instrumentos básicos de laboratorio e coñece a súa forma de utilización para a realización de experiencias, respectando as normas de seguridade e identificando actitudes e medidas de actuación preventivas

50% 10% 40% 40% 20% x

B1.7 B1.2

B1.5 FQB1.5.1 CAA/CCL/CMCCT

Selecciona, comprende e interpreta información salientable nun texto de divulgación científica, e transmite as conclusións obtidas utilizando a linguaxe

oral e escrita con propiedade.

40% 5% 60% 20% 20% x x

FQB1.5.2 CD/CSC

Identifica as principais características ligadas á fiabilidade e á obxectividade do fluxo de información existente en internet e noutros medios dixitais.

40% 5% 60% 20% 20% x x

B1.1 B1.2 B1.4 B1.5 B1.6 B1.8

B1.6 FQB1.6.1

CAA/CCL/CD/CMCCT/CSIEE

Realiza pequenos traballos de investigación sobre algún tema obxecto de estudo aplicando o método científico, e utilizando as TIC para a procura e a selección de información e presentación de conclusións.

50% 5% 40% 20% 40% x x

FQB1.6.2 CSIEE/CSC Participa, valora, xestiona e respecta o traballo individual e en equipo. 50% 5% 40% 30% 30%

x

UD

2. O

ÁT

OM

O

B2.1

B2.1

FQB2.1.1 CMCCT/CCEC

Representa o átomo, a partir do número atómico e o número másico, utilizando o modelo planetario.

50% 25% 80% 20% x

FQB2.1.2 CMCCT

Describe as características das partículas subatómicas básicas e a súa localización no átomo.

50% 25% 80% 20% x

FQB2.1.3 CMCCT

Relaciona a notación co número atómico e o número másico, determinando o número de cada tipo de partículas subatómicas básicas.

50% 25% 80% 20% x

B2.2 B2.3 B2.2 FQB2.2.1 CMCCT/CSC

Explica en que consiste un isótopo e comenta aplicacións dos isótopos radioactivos, a problemática dos residuos orixinados e as solucións para a súa xestión.

50% 25% 80% 20% x

Páxina 8 de 24



Tem

a/U

D

Identif. contidos

Identif. criterios

Identif. estándar

Competencias clave


mínimo consec.

Peso cualific.


Proba escrita

Act. Exp (1)

Trab. aula

Outras Act (2)


U

D3. A

S S

US

TA

NC

IAS

QU

ÍMIC

AS

B2.4 B2.3 FQB2.3.1. CMCCT

Xustifica a actual ordenación dos elementos en grupos e períodos na táboa periódica.

50% 10% 80% 20% x

FQB2.3.2 CMCCT

Relaciona as principais propiedades de metais, non metais e gases nobres coa súa posición na táboa periódica e coa súa tendencia a formar ións, tomando como referencia o gas nobre máis próximo.

50% 10% 80% 20% x

B2.5 B2.6

B2.4 FQB2.4.1 CMCCT

Explica o proceso de formación dun ión a partir do átomo correspondente, utilizando a notación adecuada para a súa representación.

50% 10% 80% 20% x

FQB2.4.2 CMCCT

Explica como algúns átomos tenden a agruparse para formar moléculas

interpretando este feito en substancias de uso frecuente, e calcula as súas masas moleculares.

50% 10% 80% 20% x


Recoñece os átomos e as moléculas que compoñen substancias de uso frecuente, e clasifícaas en elementos ou compostos, baseándose na súa fórmula química.

50% 10% 80% 10% 10% x

FQB2.5.2 CMCCT/CAA/CD/CCL/CSIEE

Presenta, utilizando as TIC, as propiedades e aplicacións dalgún elemento ou composto químico de especial interese a partir dunha procura guiada de información bibliográfica e dixital.

50% 10% 30% 20% 50% x

B2.8 B2.6 FQB2.6.1 CCL/CMCCT

Utiliza a linguaxe química para nomear e formular compostos binarios seguindo as normas IUPAC.

70% 40% 80% 20% x


Representa e interpreta unha reacción química a partir da teoría atómico-molecular e a teoría de colisións.

50% 20% 80% 20% x

UD

.4 A

RE

AC

CIÓ

N Q

UÍM

ICA

B3.2 B3.3

B3.2 FQB3.2.1 CMCCT

Recoñece os reactivos e os produtos a partir da representación de reaccións químicas sinxelas, e comproba experimentalmente que se cumpre a lei de conservación da masa.

50% 20% 80% 20% x x

FQB3.2.2 CMCCT

Realiza os cálculos estequiométricos necesarios para a verificación da lei de conservación da masa en reaccións químicas sinxelas.

50% 30% 80% 20% x


Propón o desenvolvemento dun experimento sinxelo que permita comprobar o efecto da concentración dos reactivos na velocidade de formación dos produtos dunha reacción química, e xustifica este efecto en termos da teoría de colisións.

50% 10% 20% 60% 20% x

FQB3.3.2 CMCCT

Interpreta situacións cotiás en que a temperatura inflúa significativamente na

velocidade da reacción. 50% 10% 80% 10% 10% x

B3.5 B3.4 FQB3.4.1 CMCCT/CSC

Describe o impacto ambiental do dióxido de carbono, os óxidos de xofre, os óxidos de nitróxeno e os CFC e outros gases de efecto invernadoiro, en relación cos problemas ambientais de ámbito global.

50% 5% 50% 50%

x

FQB3.4.2 CMCCT/CSC

Defende razoadamente a influencia que o desenvolvemento da industria química tivo no progreso da sociedade, a partir de fontes científicas de distinta procedencia.

50% 5% 20% 30% 50%

x

Páxina 9 de 24



Tem

a/U

D

Identif. contidos

Identif. criterios

Identif. estándar

Competencias clave


mínimo consec.

Peso cualific.


Proba escrita

Act. Exp. (1)

Trab. aula

Outras Act (2)


UD

5. E

LE

CT

RIC

IAD

E E

MA

GN

ET

ISM

O

B4.1 B4.2

B4.1 FQB4.1.1 CMCCT

Explica a relación entre as cargas eléctricas e a constitución da materia, e asocia a carga eléctrica dos corpos cun exceso ou defecto de electróns.

50% 20% 80% 20% x

FQB4.1.2 CMCCT/CCEC

Relaciona cualitativamente a forza eléctrica que existe entre dous corpos coa súa carga e a distancia que os separa, e establece analoxías e diferenzas entre as forzas gravitatoria e eléctrica.

50% 20% 80% 20% x


Xustifica razoadamente situacións cotiás nas que se poñan de manifesto fenómenos relacionados coa electricidade estática.

50% 10% 80% 20% x


Recoñece fenómenos magnéticos identificando o imán como fonte natural do

magnetismo, e describe a súa acción sobre distintos tipos de substancias magnéticas.

50% 10% 80% 10% 10% x

FQB4.3.2 CMCCT/CSIEE

Constrúe un compás elemental para localizar o norte empregando o campo magnético terrestre, e describe o procedemento seguido para facelo.

30% 10% 40% 20% 40% x

B4.4 B4.5

B4.4 FQB4.4.1 CMCCT

Comproba e establece a relación entre o paso de corrente eléctrica e o magnetismo,construíndo un electroimán.

30% 10% 60% 20% 20% x

FQB4.4.2 CD/CMCCT

Reproduce os experimentos de Oersted e de Faraday no laboratorio ou mediante simuladores virtuais, deducindo que a electricidade e o magnetismo son dúas manifestacións dun mesmo fenómeno.

50% 10% 40% 30% 30% x

B4.6 B4.5 FQB4.5.1 CCL/CD/CMCCT/ CSIEE

Realiza un informe, empregando as TIC, a partir de observacións ou busca guiada de información que relacione as forzas que aparecen na natureza e os fenómenos asociados a elas.

50% 10% 20% 20% 60% x x

UD

6. A

EN

ER

XÍA

EL

EC

TR

ICA

B5.1 B5.1 FQB5.1.1 CMCCT/CSC

Compara as principais fontes de enerxía de consumo humano a partir da

distribución xeográfica dos seus recursos e os efectos ambientais. 50% 10% 80% 20% x

FQB5.1.2 CCL/CMCCT

Analiza o predominio das fontes de enerxía convencionais frontes ás alternativas, e argumenta os motivos polos que estas últimas aínda non están suficientemente explotadas.

70% 10% 80% 10% 10% x

B5.2 B5.2 FQB5.2.1

CMCCT/CSIEE

Interpreta datos comparativos sobre a evolución do consumo de enerxía mundial, e propón medidas que poidan contribuír ao aforro individual e colectivo.

50% 5% 50% 20% 30% x x

B5.3 B5.3

FQB5.3.1 CMCCT Explica a corrente eléctrica como cargas en movemento a través dun condutor. 50% 10% 80% 20% x

FQB5.3.2 CMCCT

Comprende o significado das magnitudes eléctricas de intensidade de corrente, diferenza de potencial e resistencia, e relaciónaas entre si empregando a lei de Ohm.

50% 10% 80% 20% x

FQB5.3.3 CMCCT

Distingue entre condutores e illantes, e recoñece os principais materiais usados como tales.

50% 5% 80% 20% x

B5.4 B5.3

B5.4

FQB5.4.1 CMCCT

Describe o fundamento dunha máquina eléctrica na que a electricidade se transforma en movemento, luz, son, calor, etc., mediante exemplos da vida cotiá, e identifica os seus elementos principais.

50% 5% 80% 10% 10% x

FQB5.4.2 CAA/CMCCT

Constrúe circuítos eléctricos con diferentes tipos de conexións entre os seus

elementos, deducindo de forma experimental as consecuencias da conexión de xeradores e receptores en serie ou en paralelo.

50% 5% 30% 50% 20% x

FQB5.4.3 CMCCT

Aplica a lei de Ohm a circuítos sinxelos para calcular unha das magnitudes involucradas a partir das outras dúas, e expresa o resultado en unidades do Sistema Internacional.

50% 10% 80% 20% x

FQB5.4.4 CD/CMCCT

Utiliza aplicacións virtuais interactivas para simular circuítos e medir as magnitudes eléctricas.

50% 5% 40% 20% 40% x x

Páxina 10 de 24

LENDA COMPETENCIAS LENDA TRANSVERSAIS

CCL Comunicación lingüística. CL Comprensión lectora. CMCCT Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía. EOE Expresión oral e escrita.

CD Competencia dixital. CA Comunicación audiovisual. CAA Competencia aprender a aprender. TIC Tecnoloxías da información e da comunicación. CSC Competencias sociais e cívicas. EMP Emprendemento. CSIEE Sentido de iniciativa e espírito emprendedor. EC Educación cívica. CCEC Conciencia e expresións culturais. PV Prevención da violencia.

EV Educación e seguridade viaria.

(1) Nos estándares de aprendizaxe referidos a actividades experimentais definiranse “indicadores de logro” máis precisos que indiquen o nivel de adquisición do mesmo. A continuación achego a rúbrica que se empregará.

RÚBRICA PARA EVALUAR LA ACTIVIDAD EXPERIMENTAL

TÍTULO:

ALUMNO: GRUPO:

OBSERVACIONES

Excelente (0.5 pto) Bueno (0,25 ptos) Básico (0,15 ptos) Insuficiente (0 ptos) Puntuación

ACTITUD

Puntualidad y

asistencia

Asistió a todas las sesiones

puntualmente.


pero no siempre fue

puntual.


pero llegó siempre tarde. Faltó a alguna sesión sin

causa justificada.

Normas de

laboratorio

Cumplió rigurosamente las

normas del laboratorio.

En alguna ocasión incumplió

alguna norma.

Varias veces incumplió las


Continuamente incumplió las


Interés y

respeto

Mostró interés y respetó a

los compañeros en todo

momento.

Mostró respeto por los

compañeros pero no siempre

mostró interés.

Mostró poco interés y en

alguna ocasión faltó al

respeto a los compañeros.

Ni mostró interés ni

respeto por sus

compañeros.

B5.3 B5.5

B5.5

FQB5.5.1 CMCCT

Asocia os elementos principais que forman a instalación eléctrica típica dunha vivenda cos compoñentes básicos dun circuíto eléctrico.

50% 5% x

FQB5.5.2 CMCCT

Comprende o significado dos símbolos e das abreviaturas que aparecen nas etiquetas de dispositivos eléctricos.

50% 5% x

FQB5.5.3 CMCCT

Identifica e representa os compoñentes máis habituais nun circuíto eléctrico (condutores, xeradores, receptores e elementos de control) e describe a súa correspondente función.

50% 5% x

FQB5.5.4 CMCCT

Recoñece os compoñentes electrónicos básicos e describe as súas aplicacións prácticas e a repercusión da miniaturización do microchip no tamaño e no prezo dos dispositivos.

50% 5% x

B5.6 B5.4 B5.7

B5.6

FQB5.6.1 CMCCT

Describe o proceso polo que distintas fontes de enerxía se transforman en enerxía eléctrica nas centrais eléctricas, así como os métodos de transporte e almacenaxe desta

50% 5% x

Páxina 11 de 24

TRABAJO

Material e

instalaciones

Hizo un uso correcto tanto

del material como de las

instalaciones.

En alguna ocasión usó

incorrectamente el material

o descuidó el cuidado de las

instalaciones.

Varias veces hizo un uso

incorrecto de los

materiales y/o de las

instalaciones.

No hizo un uso correcto del

material ni de las

instalaciones.

Participación Trabajó en grupo aportando

ideas para llevar a cabo la

actividad.

Ayudó al grupo pero no

aportó ideas, se limitó a

cumplir órdenes.

Trabajó poco y no aportó

ideas.

Ni trabajó ni aportó ideas.

Orden y

limpieza

Mantuvo la zona de trabajo

limpia y ordenada.

En alguna ocasión

entorpeció el trabajo por

falta de orden.

A menudo descuidó el orden

y la limpieza en la zona de

trabajo.

En todo momento se

despreocupó del orden y de

la limpieza.

Excelente (1,5 ptos) Bueno (1 pto) Básico (0,5 ptos) Insuficiente (0 ptos) Puntuación

INFORM

E

Plazo de

entrega

Entrega el informe dentro

de la fecha fijada.

Entrega el informe 1 día

tarde.

Entrega el informe 2 días

tarde.

Entrega o informe más de

dos días tarde.

Presentación Muy cuidada, limpia y

ordenada, en formato

digital, con distintos

colores y/o subrayado.

Cuidada, limpia y ordenada,

hecha a mano con buena

caligrafía utilizan distintos

colores y/o subrayado.

Hecha a mano y ordenada

pero con mala caligrafía y/o

utilizando un único color y

sin subrayado.

Hecho a mano, muy

desordenado y sucio, con

mala caligrafía y/o

utilizando un único color y

sin subrayado.

Excelente (2 ptos) Bueno (1 pto) Básico (0,5 ptos) Insuficiente (0 ptos)

Contenido Expone de manera clara y

precisa el objetivo, los

materiales, dibujo del

montaje y procedimiento.

Expone todos los apartados

pero alguno de ellos

incompleto (falta material,

dibujo mal, procedimiento

incompleto, etc)

Más de un apartado

incompleto o con errores.

Todos los apartados

incompletos o con errores.

Conclusión y

cuestiones

Alcanza el objetivo de la

actividad y responde

correctamente a las

cuestiones que se plantean.

Alcanza el objetivo de la

actividad experimental pero

no responde correctamente

a todas las cuestiones que

se plantean.

No alcanza el objetivo de la

actividad y responde solo a

parte de las cuestiones

propuestas.

No alcanza el objetivo de la

actividad y no responde a

ninguna de las cuestiones

que se plantean.

TOTAL PUNTUACIÓN

Para avaliar as actividades de investigación grupal empregarase a seguinte rúbrica:

Páxina 12 de 24

RÚBRICA PARA EVALUAR ACTIVIDAD DE INVESTIGACIÓN GRUPAL

Actividad: Científic@s

Clase: 2º ESO-E

Materia: Física y Química

GRUPO Nº:

Rosalinda Franklin

Integrantes del grupo % Participación Nota

Excelente (1 pto) Bueno (0,75 ptos) Básico (0,5 ptos) Insuficiente (0-0,25 pts) Puntuación

Plazo de entrega Dentro de plazo 1 día tarde 2 días tarde Más de 2 días tarde

Formato Mantiene el tipo y tamaño de

letra, el interlineado y el

justificado en todo el

documento.

Mantiene el tipo y tamaño

de letra y el interlineado

pero el texto está sin

justificar.

Mantiene el tipo y tamaño

de letra pero no mantiene

el interlineado y e texto

está sin justificar.

No cumple ninguno de los

requisitos, el texto ha sido

copiado y pegado sin editar.

Extensión Cumple la extensión

requerida con tamaño de

letra, margen e imagen

adecuada.

Cumple con la extensión

requerida pero tiene

tamaño de letra, imagen o

margen inadecuado.

No cumple la extensión

requerida aunque el

tamaño de letra, imagen y

margen son adecuados.

No cumple con la extensión

requerida, ni con el tamaño de

letra, imagen y margen.

Redacción y

organización

Toda la información está

muy bien organizada, con los

párrafos bien redactados y

con subtítulos de otro color

o negrita/ subrayado.


bien organizada en párrafos

bien redactados pero no

presenta subtítulos o

negrita/ subrayado.


bien redactada pero mo

está bien organizada ya

que se mezclan los temas.

La información no está bien

organizada ni bien redactada.

Imágenes o

ilustracioes

Emplea imagen/ilustración

clara y de tamaño adecuado

con pie de foto o hace

referencia a ella.


clara y de tamaño adecuado

pero sin pie de foto y no

hace referencia a ella.


pero de poca calidad o

tamaño inadecuado.

No emplea imagen ni

ilustración.

Ortografía No hay errores de

ortografía, puntuación o

gramática.

Hay de 1 a 3 errores de


gramática.

Hay de 4 a 6 errores de


gramática.

Hay más de 6 errores de


gramática.

Contenidos La selección de la

información es correcta y

aparece perfectamente

explicada.

La selección de la

información es correcta

pero no aparece explicada

con claridad.

La selección de la

información no es la

correcta, se obvian

algunos aspectos muy

importantes.

La selección de la información

no es la correcta, se obvian

muchos aspectos muy

importantes.

(x2)

Exposición

Fecha:

Participan los 4 integrantes

del grupo, no leen toda la

información y utilizan apoyos

visuales.

Participan los 4 integrantes

del grupo, no leen toda la

información y no utilizan

apoyos visuales.

Participan toso los

integrantes del grupo,

leen toda la información y

no utilizan apoyos visuales.

No participan los 4

integrantes del grupo, leen

toda la información y no

utilizan apoyos visuales.

Biografía Aparecen más de 5 fuentes

bibliográficas.

Aparecen 3 o 4 fuentes

bibliográficas.

Aparecen 1 o 2 fuentes

bibliográfica.

No aparecen fuentes

bibliográficas.

P á x i n a 1 3 d e 2 4

4. CONTRIBUCIÓN AO DESENVOLVEMENTO DAS COMPETENCIAS CLAVE R e l a c i ó n d o s d i s t i n t o s e s t á n d a r e s d e a p r e n d i z a x e d a m a t e r i a d e F í s i c a e Q u í m i c a d e 2 º E S O c o a s

c o m p e t e n c i a s c l a v e á s c a l e s c o n t r i b ú e n :

CC

L

- F Q B 1 . 1 . 2 . R e x i s t r a o b s e r v a c i ó n s , d a t o s e r e s u l t a d o s d e m a n e i r a o r g a n i z a d a e r i g o r o s a , e c o m u n í c a o s o r a l m e n t e e p o r

e s c r i t o , u t i l i z a n d o e s q u e m a s , g r á f i c o s , t á b o a s e e x p r e s i ó n s m a t e m á t i c a s .

- F Q B 1 . 5 . 1 . S e l e c c i o n a , c o m p r e n d e e i n t e r p r e t a i n f o r m a c i ó n s a l i e n t a b l e n u n t e x t o d e d i v u l g a c i ó n c i e n t í f i c a , e t r a n s m i t e a s

c o n c l u s i ó n s o b t i d a s u t i l i z a n d o a l i n g u a x e o r a l e e s c r i t a c o n p r o p i e d a d e .

- F Q B 1 . 6 . 1 . R e a l i z a p e q u e n o s t r a b a l l o s d e i n v e s t i g a c i ó n s o b r e a l g ú n t e m a o b x e c t o d e e s t u d o a p l i c a n d o o m é t o d o c i e n t í f i c o ,

e u t i l i z a n d o a s T I C p a r a a p r o c u r a e a s e l e c c i ó n d e i n f o r m a c i ó n e p r e s e n t a c i ó n d e c o n c l u s i ó n s .

- F Q B 2 . 5 . 2 . P r e s e n t a , u t i l i z a n d o a s T I C , a s p r o p i e d a d e s e a p l i c a c i ó n s d a l g ú n e l e m e n t o o u c o m p o s t o q u í m i c o d e e s p e c i a l

i n t e r e s e a p a r t i r d u n h a p r o c u r a g u i a d a d e i n f o r m a c i ó n b i b l i o g r á f i c a e d i x i t a l .

- F Q B 2 . 6 . 1 . U t i l i z a a l i n g u a x e q u í m i c a p a r a n o m e a r e f o r m u l a r c o m p o s t o s b i n a r i o s s e g u i n d o a s n o r m a s I U P A C .

- F Q B 4 . 5 . 1 . R e a l i z a u n i n f o r m e , e m p r e g a n d o a s T I C , a p a r t i r d e o b s e r v a c i ó n s o u b u s c a g u i a d a d e i n f o r m a c i ó n q u e r e l a c i o n e

a s f o r z a s q u e a p a r e c e n n a n a t u r e z a e o s f e n ó m e n o s a s o c i a d o s a e l a s .

- F Q B 5 . 1 . 2 . A n a l i z a o p r e d o m i n i o d a s f o n t e s d e e n e r x í a c o n v e n c i o n a i s f r o n t e s á s a l t e r n a t i v a s , e a r g u m e n t a o s m o t i v o s p o l o s

q u e e s t a s ú l t i m a s a í n d a n o n e s t á n s u f i c i e n t e m e n t e e x p l o t a d a s

CD

- FQB1.5.2. Identifica as principais características ligadas á fiabilidade e á obxectividade do fluxo de información existente en internet e noutros medios dixitais.

- FQB1.6.1. Realiza pequenos traballos de investigación sobre algún tema obxecto de estudo aplicando o método científico, e utilizando as TIC para a procura e a selección de información e presentación de conclusións.

- FQB2.5.2. Presenta, utilizando as TIC, as propiedades e aplicacións dalgún elemento ou composto químico de especial interese a partir dunha procura guiada de información bibliográfica e dixital.

- FQB4.4.2. Reproduce os experimentos de Oersted e de Faraday no laboratorio ou mediante simuladores virtuais, deducindo que a electricidade e o magnetismo son dúas manifestacións dun mesmo fenómeno.

- FQB4.5.1. Realiza un informe, empregando as TIC, a partir de observacións ou busca guiada de información que relacione as forzas que aparecen na natureza e os fenómenos asociados a elas.

- FQB5.4.4. Utiliza aplicacións virtuais interactivas para simular circuítos e medir asmagnitudes eléctricas.

CA

A

- FQB1.1.1. Formula hipóteses para explicar fenómenos cotiáns utilizando teorías emodelos científicos.

- FQB1.2.1. Relaciona a investigación científica coas aplicacións tecnolóxicas na vida cotiá.

- FQB1.3.2. Realiza medicións prácticas de magnitudes físicas da vida cotiá empregando o material e instrumentos apropiados, e expresa os resultados correctamente no Sistema Internacional de Unidades.

- FQB1.5.1. Selecciona, comprende e interpreta información salientable nun texto de divulgación científica, e transmite as conclusións obtidas utilizando a linguaxe oral e escrita con propiedade.



CS

C

- FQB1.5.2. Identifica as principais características ligadas á fiabilidade e á obxectividade do fluxo de información existente en internet e noutros medios dixitais.

- FQB1.6.2. Participa, valora, xestiona e respecta o traballo individual e en equipo.

- FQB2.2.1. Explica en que consiste un isótopo e comenta aplicacións dos isótopos radioactivos, a problemática dos residuos

orixinados e as solucións para a súa xestión.

- FQB3.4.1. Describe o impacto ambiental do dióxido de carbono, os óxidos de xofre, os óxidos de nitróxeno e os CFC e outros gases de efecto invernadoiro, en relación cos problemas ambientais de ámbito global.

- FQB3.4.2. Defende razoadamente a influencia que o desenvolvemento da industria química tivo no progreso da sociedade,

a partir de fontes científicas de distinta procedencia.

P á x i n a 1 4 d e 2 4

CC

EC

- FQB5.2.1. Interpreta datos comparativos sobre a evolución do consumo de enerxía mundial, e propón medidas que poidan contribuír ao aforro individual e colectivo asociados a elas.


- FQB2.1.1. Representa o átomo, a partir do número atómico e o número másico, utilizando o modelo planetario.

- FQB4.1.2. Relaciona cualitativamente a forza eléctrica que existe entre dous corpos coa súa carga e a distancia que os

separa, e establece analoxías e diferenzas entre as forzas gravitatoria e eléctrica.

CS

IEE

- FQB5.1.1. Compara as principais fontes de enerxía de consumo humano a partir da distribución xeográfica dos seus recursos e os efectos ambientais.

- FQB1.6.1. Realiza pequenos traballos de investigación sobre algún tema obxecto de estudo aplicando o método científico,

e utilizando as TIC para a procura e a selección de información e presentación de conclusións.

- FQB1.6.2. Participa, valora, xestiona e respecta o traballo individual e en equipo.


- FQB4.3.2. Constrúe un compás elemental para localizar o norte empregando o campo magnético terrestre, e describe o

procedemento seguido para facelo.

- FQB4.5.1. Realiza un informe, empregando as TIC, a partir de observacións ou busca guiada de información que relacione as forzas que aparecen na natureza e os fenómenos.

CM

CC

T

- FQB1.1.1. Formula hipóteses para explicar fenómenos cotiáns utilizando teorías e modelos científicos.

- FQB1.1.2. Rexistra observacións, datos e resultados de maneira organizada e rigorosa, e comunícaos oralmente e por escrito, utilizando esquemas, gráficos, táboas e expresións matemáticas.


- FQB1.3.1. Establece relacións entre magnitudes e unidades, utilizando preferentemente o Sistema Internacional de

Unidades e a notación científica para expresar os resultados correctamente.

- FQB1.3.2. Realiza medicións prácticas de magnitudes físicas da vida cotiá empregando o material e instrumentos apropiados, e expresa os resultados correctamente no Sistema Internacional de Unidades.

- FQB1.4.1. Identifica material e instrumentos básicos de laboratorio e coñece a súa forma de utilización para a realización de

experiencias, respectando as normas de seguridade e identificando actitudes e medidas de actuación preventivas.

- FQB1.5.1. Selecciona, comprende e interpreta información salientable nun texto de divulgación científica, e transmite as conclusións obtidas utilizando a linguaxe oral e escrita con propiedade.


- FQB2.1.1. Representa o átomo, a partir do número atómico e o número másico, utilizando o modelo planetario.

- FQB1.1.1. Formula hipóteses para explicar fenómenos cotiáns utilizando teorías e modelos científicos.

- FQB1.1.2. Rexistra observacións, datos e resultados de maneira organizada e rigorosa, e comunícaos oralmente e por

escrito, utilizando esquemas, gráficos, táboas e expresións matemáticas.


- FQB1.3.1. Establece relacións entre magnitudes e unidades, utilizando preferentemente o Sistema Internacional de Unidades e a notación científica para expresar os resultados correctamente.

- FQB1.3.2. Realiza medicións prácticas de magnitudes físicas da vida cotiá empregando o material e instrumentos

apropiados, e expresa os resultados correctamente no Sistema Internacional de Unidades.

- FQB1.4.1. Identifica material e instrumentos básicos de laboratorio e coñece a súa forma de utilización para a realización de experiencias, respectando as normas de seguridade e identificando actitudes e medidas de actuación preventivas.

- FQB1.5.1. Selecciona, comprende e interpreta información salientable nun texto de divulgación científica, e transmite as

conclusións obtidas utilizando a linguaxe oral e escrita con propiedade.


- FQB2.1.1. Representa o átomo, a partir do número atómico e o número másico, utilizando o modelo planetario. argumenta

os motivos polos que estas últimas aínda non están suficientemente explotadas.

- FQB5.2.1. Interpreta datos comparativos sobre a evolución do consumo de enerxía mundial, e propón medidas que poidan contribuír ao aforro individual e colectivo.

P á x i n a 1 5 d e 2 4

Aspectos xerais - P a r t i r d a c o m p e t e n c i a i n i c i a l d o a l u m n a d o .

- T e r e n c o n t a a d i v e r s i d a d e : r e s p e c t a r o s r i t m o s e e s t i l o s d e a p r e n d i z a x e .

- E n f o q u e o r i e n t a d o á r e a l i z a c i ó n d e t a r e f a s e á r e s o l u c i ó n d e p r o b l e m a s .

- U s o h a b i t u a l d a s T I C . S i m u l a d o r e s n a a u l a v i r t u a l .

- P a p e l f a c i l i t a d o r d o p r o f e s o r / a .

Estratexias metodolóxicas - R e s o l u c i ó n d e p r o b l e m a s .

- C o l a b o r a c i ó n e n t r e i g u a i s n a r e s o l u c i ó n d e p r o b l e m a s .

- E x p o s i c i ó n c l a r a e s i n x e l a d o s c o n t i d o s u t i l i z a n d o u n h a l i n g u a x e a s e q u i b l e a o a l u m n a d o .

- C o m b i n a r o s c o n t i d o s p r e s e n t a d o s e x p o s i t i v a m e n t e c o n e s q u e m a s e x p l i c a t i v o s e e x e m p l o s .

- M o d i f i c a r a d i f i c u l t a d e d a s a c t i v i d a d e s o u p r o p o ñ e r o u t r a s a l t e r n a t i v a s , s e é p r e c i s o .

Exemplo de secuenciación de traballo na aula

M o t i v a c i ó n :

- A c t i v i d a d e d e e x p l o r a c i ó n d e i d e a s e c o ñ e c e m e n t o s p r e v i o s .

- F o r m u l a c i ó n d e c u e s t i ó n s q u e f a v o r e z a n o c o n f l i t o c o g n i t i v o .

- P r e s e n t a c i ó n d a a c t i v i d a d e c o n m a p a s , g r á f i c o s , t e x t o s , f o t o s , e t c .

I n f o r m a c i ó n d o p r o f e s o r / a :

- I n f o r m a c i ó n b á s i c a p a r a t o d o o a l u m n a d o .

- I n f o r m a c i ó n c o m p l e m e n t a r i a p a r a r e f o r z o e a p o i o .

- I n f o r m a c i ó n c o m p l e m e n t a r i a p a r a a f o n d a m e n t o e a m p l i a c i ó n .

T r a b a l l o p e r s o a l :

- L e c t u r a e c o m p r e n s i ó n d o e n u n c i a d o d a s a c t i v i d a d e s .

- A n á l i s e d a s d i f e r e n t e s e s t r a t e x i a s d e r e s o l u c i ó n .

- R e s p o s t a a p r e g u n t a s .

- R e s o l u c i ó n d e p r o b l e m a s .

- E x p o s i c i ó n e a n á l i s e d o s r e s u l t a d o s .

A v a l i a c i ó n :

- P r o b a s e s c r i t a s .

- T r a b a l l o s i n d i v i d u a i s e e n g r u p o .

- O b s e r v a c i ó n d o t r a b a l l o n a a u l a e n o l a b o r a t o r i o .

- R e v i s i ó n d i a r i a d o c a d e r n o .

- I n f o r m e i n d i v i d u a l d a s a c t i v i d a d e s e x p e r i m e n t a i s .

Outras decisións metodolóxicas

- A g r u p a m e n t o s : t r a b a l l a r á n t a n t o i n d i v i d u a l m e n t e , c o m o p o r p a r e l l a s o u p e q u e n o s g r u p o s n a s

a c t i v i d a d e s e x p e r i m e n t a i s e n a s d e i n v e s t i g a c i ó n . P r o c u r a r a s e m e s t u r a r a l u m n o s c o n d i f i c u l t a d e s v a r i a d a s

f a v o r e c e n d o a s í u n h a a p r e n d i z a x e c o l a b o r a t i v a .

5. METODOLOXÍA

P á x i n a 1 6 d e 2 4

- T e m p o s : d e d i c a r a s e u n h a p a r t e d a s e s i ó n a e x p l i c a r o s c o n t i d o s e a c o n t i n u a c i ó n p r o p o ñ e r a n s e

a c t i v i d a d e s m o t i v a d o r a s re l a c i o n a d a s c o s m e s m o s p r e s t a n d o a a x u d a n e c e s a r i a p e r o s e n d o e l e s o s

p r o t a g o n i s t a s d a s ú a p r o p i a a p r e n d i z a x e . C o r r e x i r a n s e t o d a s a s a c t i v i d a d e s n a a u l a e a t e n d e r a n s e a s s ú a s

d ú b i d a s t a n t o n a a u l a c o m o n o s t e m p o s d e l e c e r p r e v i a c i t a .

- E s p a z o s : t r a b a l l a r á n n a a u l a e i r e m o s a o l a b o r a t o r i o p a r a r e a l i z a r a c t i v i d a d e s e x p e r i m e n t a i s s e m p r e

q u e s e d i s p o ñ a d o m a t e r i a l s u f i c i e n t e .

- M a t e r i a i s e r e c u r s o s d i d á c t i c o s :

O s r e c u r s o s d i d á c t i c o s q u e s e e m p r e g a r a n d u r a n t e o d e s e n r o l o d a p r e s e n t e p r o g r a m a c i ó n d i d á c t i c a

t e r á n c o m o o b x e c t i v o p o t e n c i a r o p r o c e s o d e e n s i n o a p r e n d i z a x e d o a l u m n a d o .

L i b r o d e T e x t o .

B o l e t í n s d e e x e r c i c i o s .

T e x t o s e x t r a í d o s d e m o i d i v e r s a s f o n t e s , q u e t r a t a r á n d e e s t i m u l a r o i n t e r e s e e h á b i t o d e

l e c t u r a e o s e u i n t e r e s e p o l a m a t e r i a , e q u e t e r á n d i s t i n t o s c o n t i d o s ( a n é c d o t a s ,

b i o g r a f í a s , c u r i o s i d a d e s , a p li c a c i ó n s d u n h a l e i , n o t i c i a s d e a c t u a l i d a d e , . . . ) , i n t e n t a n d o

i n c u l c a r o p r a c e r p o l a l e c t u r a c i e n t í f i c a .

L i b r e t a d e c l a s e .

V í d e o s d i d á c t i c o s d o f o n d o d e r e c u r s o s d o c e n t r o o u b a i x a d o s d a r e d e .

R e c u r s o s i n f o r m á t i c o s :

O r d e n a d o r

P i z a r r a d i x i t a l

S i m u l a c i ó n s .

P r e s e n t a c i ó n s e n P o w e r P o i n t .

Plan Anual de Lectura:

A materia de Física e Química debe contribuir ao fomento da lectura e escritura (proxecto lector) e con esta

finalidade desenvolveranse as seguintes actividades:

Procura e selección de información de carácter científico empregando fontes diversas, entre elas, as

tecnoloxías da información e da comunicación.

Comentarios de textos científicos. Lectura e comentario sobre textos publicados en revistas científicas que

teñen relación coa unidade didáctica coa que se está a traballar.

Dentro do plan lector do centro para o curso 2019/2020 farase lectura individual dentro da aula de libros que xa

temos no departamento e completarase a bibliografía con outros libros da biblioteca.

Aplicación das TIC na aula:

No traballo da aula tamén se aplicarán as Tecnoloxías da Información e Comunicación (TIC) e con esta finalidade

incluirase as TIC como elemento esencial para informarse, aprender e comunicarse. Algunhas das sesións de clase

realizaranse na aula de informática para que os alumnos/as teñan acceso á información relacionada coa unidade

didáctica coa que se está a traballar a través de internet.

P á x i n a 1 7 d e 2 4

6. AVALIACIÓN

Avaliación inicial Data prevista de realización: R e a l i z a r a s e n a p r i m e i r a s e m a n a d e s e t e m b r o c o a f i n a l i d a d e d e c o ñ e c e r o s c o ñ e c e m e n t o s

q u e t e ñ e n o s a l u m n o s e a l u m n a s d a m a t e r i a d e F í s i c a e Q u í m i c a d o s c u r s o s a n t e r i o r e s .

Proba: A p r o b a s e r á e s c r i t a e c o n s t a t a r á d e p r e g u n t a s d a m a t e r i a e d e t e m a s r e l a c i o n a d o s c o n e l a .

- C o ñ e c e a s m a g n i t u d e s f u n d a m e n t a i s e a s s ú a s u n i d a d e s n o S . I . T r a n s f o r m a u n h a s u n i d a d e s e n o u t r a s .

- D i f e r e n z a o s p r o c e s o s f í s i c o s d o s q u í m i c o s .

- C o ñ e c e o n o m e e o s í m b o l o d o s e l e m e n t o s m á i s f r e c u e n t e s d a t á b o a p e r i ó d i c a

- C o ñ e c e a s e n e r x í a s r e n o v a b l e s e a s ú a p r o c e d e n c i a .

Mecanismo para informar ás familias: c a n d o e s t a s o r e q u i r a n .

Consecuencias dos resultados da proba

- E s t a b l e c e r m e d i d a s i n d i v i d u a i s c o m o m e d i d a s d e r e f o r z o e a p o i o e d u c a t i v o - E s t a b l e c e r m e d i d a s c o l e c t i v a s c o m o a d a p t a c i ó n s m e t o d o l ó x i c a s ( m o d i f i c a c i ó n d a c o m p l e x i d a d e d a s

a c t i v i d a d e s , u s o d e a c t i v i d a d e s a l t e r n a t i v a s … )

Avaliación continua

Periodicidade coa que se farán probas escritas (cada cantos temas, cantas por trimestre ou avaliación, etc.)

F a r a s e u n h a p r o b a e s c r i t a p o r t e m a q u e t e r á n o m e s m o p e s o . Como se cualifican as probas, os traballos individuais ou colectivos, o traballo no caderno de clase, a observación do traballo na aula (ponderación, redondeo…)

A s p r o b a s e s c r i t a s c u a l i f i c a r a n s e d e 0 a 1 0 p u n t o s . A s c u a l i f i c a c i ó n s m á x i m a s d e c a d a p r e g u n t a e s t a r á n n a f o l l a

d o s e n u n c i a d o s . A s p r e g u n t a s p a r c i a l m e n t e r e s o l t a s o u c o n a l g ú n e r r o r e c i b i r á n c u a l i f i c a c i ó n s i n t e r m e d i a s .

A s a c t i v i d a d e s e x p e r i m e n t a i s c u a l i f i c a r a n s e m e d i a n t e u n h a r ú b r i c a d e 0 a 1 0 p u n t o s . A í n d a q u e s e f a g a e n

g r u p o a c u a l i f i c a c i ó n s e r á in d i v i d u a l e n e l a t e r a s e e n c o n t a t a n t o o t r a b a l l o n o la b o r a t o r i o c o m o a e l a b o r a c i ó n

d u n i n f o r m e i n d i v i d u a l .

A s a c t i v i d a d e s g r u p a i s c u a l i f i c a r a n s e c u n h a r ú b r i c a d e 0 a 1 0 p u n t o s . E l e s m e s m o s i n d i c a r á n a p o r c e n t a x e d e

p a r t i c i p a c i ó n d o n o m e s m o .

Aspectos que se van valorar dentro da observación do traballo na aula e instrumentos para a recollida desta información

- R e a l i z a a s t a r e f a s p r o p o s t a s t a n t o n a a u l a c o m o n a c a s a .

- T r a e o m a t e r i a l .

- É r e s p e c t u o s o c o s c o m p a ñ e i r o s e c o a s s ú a s o p i n i ó n s .

- P a r t i c i p a , s a í n d o a o e n c e r a d o , p r e g u n t a n d o o u p r o p o ñ e n d o s o l u c i ó n s a o s p r o b l e m a s p r o p o s t o s .

Como se calcula a cualificación de cada unha das avaliacións (ponderación, redondeo...)

A p o n d e r a c i ó n x e r a l p a r a o s i n s t r u m e n t o s d e a v a l i a c i ó n , q u e s e m a n t e r á e n t o d o s o s t r i m e s t r e s , s e r á :

Probas escritas Actividade Exp. (*) Observación aula Outras actividades

8 0 % 5 % 1 0 % 5 %

D e s t e x e i t o c a l c u l a r a s e a n o t a m e d i a d e c a d a a v a l i a c i ó n e s ó s e p o ñ e r á u n h a c u a l i f i c a c i ó n s u p e r i o r c a n d o f a l t e n

d ú a s d é c i m a s o u m e n o s p a r a o b t e l a ( é d i c i r o b t e r a s e a c u a l i f i c a c i ó n d e 7 a p a r t i r d e 6 ’ 8 0 d e m e d i a ) .

(*) N o c a s o d e n o n r e a l i z a r n i n g u n h a a c t i v i d a d e e x p e r i m e n t a l a p o r c e n t a x e a s i n a d a á s m e s m a s s u m a r a s e á d a s

p r o b a s e s c r i t a s o u ó t r a b a l l o a u l a / c a s a .

P á x i n a 1 8 d e 2 4

Mecanismo/s para recuperar unha proba non superada

N o n s e l e v a r á n a c a b o r e c u p e r a c i ó n s i n d i v i d u a i s d a s p r o b a s s e n ó n q u e e s t a s e f a r á p o r a v a l i a c i ó n .

Mecanismo/s para recuperar unha avaliación non superada

N a s d ú a s p r i m e i r a s e m a n a s d a a v a l i a c i ó n s e g u i n t e l e v a r a s e a c a b o u n h a r e c u p e r a c i ó n d o s c o n t i d o s d a

a v a l i a c i ó n s u s p e n s a q u e s e c o n s i d e r a r á a p r o b a d a s e a c u a l i f i c a c i ó n é i g u a l o u s u p e r i o r a 5 e a n o t a o b t i d a

m u l t i p l i c a r a s e p o r 0 , 8 a p a r t i r e s d e 6 , 5 .

Avaliación final Alumnado que deberá realizar a avaliación final

D e b e r á n r e a l i z a r a a a v a l i a c i ó n f i n a l a q u e l e s a l u m n o s q u e t e ñ a n n a l g u n h a d a s a v a l i a c i ó n s u n h a c u a l i f i c a c i ó n

i n f e r i o r a 4 o u a q u e l e s c u x a m e d i a n o n s u p e r e o 5 .

Descrición do tipo de proba

A p r o b a s e r á e s c r i t a e s i m i l a r á s q u e s e r e a l i z a r o n a o l o n g o d o c u r s o .

Estándares que se van avaliar (todos, só os pendentes…)

E s c o l l e r a n s e o s q u e t e ñ e n m á i s p e s o e n c a d a u n h a d a s u n i d a d e s d i d á c t i c a s . Como se calcula a cualificación final (ponderación, redondeo, etc.)

F a r a s e a m e d i a a r i t m é t i c a s d a s c u a l i f i c a c i ó n s d a s t r e s a v a l i a c i ó n s c u n h a n o t a m í n i m a d e 4 e p a r a a q u e l e s

a l u m n o s q u e f i x e r o n a p r o b a f i n a l , o r e s u l t a d o d a m e s m a s e r á a c u a l i f i c a c i ó n q u e l e v a r á n .

Criterios do centro para a promoción

O s q u e d e t e r m i n a a l e x i s l a c i ó n v i x e n t e

Avaliación extraordinaria Descrición do tipo de proba: número de preguntas, valoración de cada unha delas, etc.

S e r á u n h a p r o b a e s c r i t a d e s e ñ a d a p a r a u n h a h o r a e m e d i a d e d u r a c i ó n n a q u e s e a v a l i a r á n c o m o m í n i m o t o d o s

o s e s t á n d a r e s a v a l i a d o s n a p r o b a g l o b a l d e f i n a l d e c u r s o .

A c u a l i f i c a c i ó n t o t a l s e r á a t a 1 0 e a s c u a l i f i c a c i ó n s m á x i m a s d e c a d a p r e g u n t a e s t a r á n n a f o l l a d o s e n u n c i a d o s .

A s p r e g u n t a s p a r c i a l m e n t e r e s o l t a s o u c o n a l g ú n e r r o r e c i b i r á n c u a l i f i c a c i ó n s i n t e r m e d i a s . Como se calcula a cualificación

R e d o n d e a n d o a c u a l i f i c a c i ó n o b t i d a n a p r o b a

P á x i n a 1 9 d e 2 4

Recuperación e avaliación de pendentes Mecanismos para o seguimento.

A m a t e r i a p e n d e n t e d i v i d i r a s e e n d ú a s p a r t e s . O s a l u m n o s r e c i b i r á n d o s e u p r o f e s o r u n h a c o l e c c i ó n d e

e x e r c i c i o s d e c a d a u n h a d e l a s . O p r o f e s o r m a r c a r á a s d a t a s d e e n t r e g a d o s e x e r c i c i o s e f a r á o s e g u i m e n t o e

c o r r e c c i ó n d o s m e s m o s , o f r e c e n d o a x u d a n a s d ú b i d a s q u e x u r d a n . T e r f e i t o s e c o r r i x i d o s o s e x e r c i c i o s d e

r e p a s o é u n h a c o n d i c i ó n s n e c e s a r i a p a r a p o d e r a p r o b a r c a d a u n h a d a s p a r t e s .

Como se avalía.

H a b e r á a d e m a i s u n h a p r o b a e s c r i t a n o m e s d e x a n e i r o , n a q u e s e a v a l i a r á n a m e t a d e d o s c o n t i d o s p e n d e n t e s ,

e o u t r a n o m e s d e a b r i l , d a o u t r a m e t a d e . N o m e s d e m a i o h a b e r á u n e x a m e f i n a l d a s p a r t e s n o n s u p e r a d a s . O s

a l u m n o s q u e a p r o b a s e n a s d ú a s p r o b a s p a r c i a i s ( o u a s d ú a s a v a l i a c i ó n s ) a p r o b a r á n a m a t e r i a p e n d e n t e s e n

n e c e s i d a d e d e p r e s e n t a r s e a e s t e e x a m e Como se calcula a cualificación final

A s p r o b a s e s c r i t a s t e r á n u n p e s o d o 8 0 % e o s e x e r c i c i o s d o 2 0 % . N o c a s o d e t e r q u e f a c e r o e x a m e f i n a l , e s t e

t e r á u n p e s o d o 1 0 0 % .

Descrición do tipo de proba extraordinaria: número de preguntas, valoración de cada unha delas, etc.

S e r á u n h a p r o b a e s c r i t a c o n p r e g u n t a s s i m i l a r e s á s p r o p o s t a s n o s e x e r c i c i o s q u e d e b e n e n t r e g a r .

Como se calcula a cualificación da proba

R e d o n d e a d o a c u a l i f i c a c i ó n o b t i d a .

7. AVALIACIÓN DO PROCESO DE ENSINO E DA PRÁCTICA DOCENTE

Indicadores de logro do proceso de ensino

Escala

1 2 3 4

1. O nivel de dificultade foi adecuado ás características do alumnado.

2. Conseguiuse crear un conflito cognitivo que favoreceu a aprendizaxe.

3. Conseguiuse motivar para lograr a actividade intelectual e física do alumnado.

4. Conseguiuse a participación activa de todo o alumnado.

5. Contouse co apoio e coa implicación das familias no traballo do alumnado.

6. Mantívose un contacto periódico coa familia por parte do profesorado.

7. Adoptáronse as medidas curriculares adecuadas para atender ao alumnado con NEAE.

8. Adoptáronse as medidas organizativas adecuadas para atender ao alumnado con NEAE.

9. Atendeuse adecuadamente á diversidade do alumnado.

10. Usáronse distintos instrumentos de avaliación.

11. Dáse un peso real á observación do traballo na aula.

12. Valorouse adecuadamente o traballo colaborativo do alumnado dentro do grupo.

P á x i n a 2 0 d e 2 4

Indicadores de logro da práctica docente

Escala

1 2 3 4

1. Como norma xeral, fanse explicacións xerais para todo o alumnado.

2. Ofrécense a cada alumno/a as explicacións individualizadas que precisa.

3. Elabóranse actividades atendendo á diversidade.

4. Elabóranse probas de avaliación adaptadas ás necesidades do alumnado con NEAE.

5. Utilízanse distintas estratexias metodolóxicas en función dos temas a tratar.

6. Combínase o traballo individual e en equipo.

7. Poténcianse estratexias de animación á lectura.

8. Poténcianse estratexias tanto de expresión como de comprensión oral e escrita.

9. Incorpóranse as TIC aos procesos de ensino – aprendizaxe.

10. Préstase atención aos elementos transversais vinculados a cada estándar.

11. Ofrécense ao alumnado de forma rápida os resultados das probas / traballos, etc.

12. Analízanse e coméntanse co alumnado os aspectos máis significativos derivados da corrección das probas, traballos, etc.

13. Dáselle ao alumnado a posibilidade de visualizar e comentar os seus acertos e erros.

14. Grao de implicación do profesorado nas funcións de titoría e orientación.

15. Adecuación, logo da súa aplicación, das ACS propostas e aprobadas.

16. As medidas de apoio, reforzo, etc. están claramente vinculadas aos estándares.

17. Avalíase a eficacia dos programas de apoio, reforzo, recuperación, ampliación…

8. AVALIACIÓN DA PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA

Mecanismos de revisión, avaliación e modificación da programación

didáctica

- Periodicidade coa que se revisará.

M e n s u a l , n a s r e u n i ó n s d e d e p a r t a m e n t o .

- Contidos que foi preciso engadir ou eliminar con respecto á programación prevista.

A n o t a r a n s e p a r a r e c o l l e l o n a m e m o r i a d e f i n d e c u r s o .

- Medidas que se adoptarán como resultado da revisión.

A x u s t a r a s e , d e s e r n e c e s a r i o :

A t e m p o r a l i z a c i ó n p r e v i s t a d a s u n i d a d e s n o n i m p a r t i d a s n o m o m e n t o q u e s e f a i a r e v i s i ó n .

O p e s o d a c u a l i f i c a c i ó n d o s e s t á n d a r e s q u e a í n d a n o n f o r o n a v a l i a d o s .

Indicadores

Escala

1 2 3 4

1. Adecuación do deseño das unidades didácticas, temas ou proxectos a partir dos elementos do currículo.

2. Adecuación da secuenciación e da temporalización das unidades didácticas / temas / proxectos.

3. O desenvolvemento da programación respondeu á secuenciación e a temporalización previstas.

4. Adecuación da secuenciación dos estándares para cada unha das unidades, temas ou proxectos.

5. Adecuación do grao mínimo de consecución fixado para cada estándar.

6. Asignación a cada estándar do peso correspondente na cualificación.

7. Vinculación de cada estándar a un ou varios instrumentos para a súa avaliación.

P á x i n a 2 1 d e 2 4

8. Asociación de cada estándar cos elementos transversais a desenvolver.

9. Fixación dunha estratexia metodolóxica común para todo o departamento. [ S ó p a r a E S O e b a c h . ] .

10. Adecuación da secuencia de traballo na aula.

11. Adecuación dos materiais didácticos utilizados.

12. Adecuación do libro de texto (no caso de que se use).

13. Adecuación do plan de avaliación inicial deseñado, incluídas as consecuencias da proba.

14. Adecuación da proba de avaliación inicial, elaborada a partir dos estándares.

15. Adecuación do procedemento de acreditación de coñecementos previos [Só para determinadas materias de 2º de bacharelato].

16. Adecuación das pautas xerais establecidas para a avaliación continua: probas, traballos, etc.

17. Adecuación dos criterios establecidos para a recuperación dun exame e dunha avaliación.

18. Adecuación dos criterios establecidos para a avaliación final. [Só para ESO e bacharelato].

19. Adecuación dos criterios establecidos para a avaliación extraordinaria. [Só para ESO e bach].

20. Adecuación dos criterios establecidos para o seguimento de materias pendentes. [Só para ESO e bacharelato]

21. Adecuación dos criterios establecidos para a avaliación desas materias pendentes. [Só para ESO e bacharelato]

22. Adecuación dos exames, tendo en conta o valor de cada estándar.

23. Adecuación dos programas de apoio, recuperación, etc. vinculados aos estándares.

24. Adecuación das medidas específicas de atención ao alumnado con NEAE.

25. Grao de desenvolvemento das actividades complementarias e extraescolares previstas.

26. Adecuación dos mecanismos para informar ás familias sobre criterios de avaliación, estándares e instrumentos.

27. Adecuación dos mecanismos para informar ás familias sobre os criterios de promoción.

28. Adecuación do seguimento e da revisión da programación ao longo do curso.

29. Contribución desde a materia ao plan de lectura do centro.

30. Grao de integración das TIC no desenvolvemento da materia.

O b s e r v a c i ó n s :

P á x i n a 2 2 d e 2 4

9. ATENCIÓN Á DIVERSIDADE

Medidas ordinarias e extraordinarias

Medidas ordinarias

O r g a n i z a t i v a s

C u r r i c u l a r e s

• Adecuación para algún alumno/a ou grupo da

estrutura organizativa do centro e/ou da aula. a) Tempos diferenciados, horarios específicos,

etc. b) Espazos diferenciados. c) Materiais e recursos didácticos diferenciados.

• Desdobramento de grupos.

• Reforzo educativo e/ou apoio de profesorado na

aula.

N o n e s t á p r e v i s t a n i n g u n h a m e d i d a o r g a n i z a t i v a

o r d i n a r i a d e a t e n c i ó n á d i v e r s i d a d e .

• Adaptacións metodolóxicas para algún alumno /

grupo, como traballo colaborativo en grupos heteroxéneos, titoría entre iguais, aprendizaxe por proxectos, etc.

C a n d o s e d e t e c t e q u e a l g ú n a l u m n o p r e s e n t e

n e c e s i d a d e s e d u c a t i v a s e s p e c i a i s q u e n o n l l e i m p i d a n

a c a d a r u n g r a o m í n i m o d e c o n s e c u c i ó n d o s e s t á n d a r e s d e

a p r e n d i z a x e , f a r a n s e p e q u e n o s c a m b i o s m e t o d o l ó x i c o s

q u e l l e f a c i l i t e n o s e g u i m e n t o d a s a c t i v i d a d e s d a a u l a ,

c o m o n o n c o p i a r e n u n c i a d o s o u f a c e r n a c a s a a c t i v i d a d e

p r e s c r i t a s p a r a a a u l a

• Adaptación dos tempos e/ou os instrumentos de

avaliación para algún alumno/a.

P a r a o s a l u m n o s m e n c i o n a d o s , p o d e r a s e i n c r e m e n t a r o

t e m p o p a r a a r e a l i z a c i ó n d a s p r o b a s e s c r i t a s e s u p r i m i r

o u m o d i f i c a r a l g u n h a p r e g u n t a , s e n q u e i s o s i g n i f i q u e

v a r i a c i ó n d o s c o n t i d o s a v a l i a d o s

• Programas de reforzo para o alumnado que tivo

promoción sen superar todas as materias.

N o n h a i n i n g ú n a l u m n o c o a F í s i c a e Q u í m i c a d e 2 º

p e n d e n t e .

• Programa específico para alumnado repetidor da

materia.

N o n e s t á p r e v i s t o , a n o n s e r q u e n a a v a l i a c i ó n i n i c i a l s e

d e t e c t a s e d e s f a s e c o n r e s p e c t o a o r e s t o d o a l u m n a d o d o

g r u p o

P á x i n a 2 3 d e 2 4

Medidas extraordinarias

O r g a n i z a t i v a s

C u r r i c u l a r e s

• Alumnado que recibe apoio por parte do

profesorado especialista en PT / AL.

• De ser o caso, grupos de adquisición das linguas

(para alumnado estranxeiro).

• De ser o caso, grupos de adaptación da

competencia curricular (alumnado estranxeiro).

• Outras medidas organizativas: escolarización

domiciliaria, escolarización combinada, etc.

N o n e s t á p r e v i s t a n i n g u n h a m e d i d a o r g a n i z a t i v a

e x t r a o r d i n a r i a d e a t e n c i ó n á d i v e r s i d a d e .

• Adaptacións curriculares na materia.

C a n d o o d e s f a s e c u r r i c u l a r s e x a m o i g r a n d e r e a l i z a r a n s e ,

p r e v i o i n f o r m e p s i c o p e d a g ó x i c o , a s o p o r t u n a s

a d a p t a c i ó n s c u r r i c u l a r e s . E s t e s a l u m n o s p e r m a n e c e r á n n o

g r u p o d e r e f e r e n c i a f a c e n d o t r a b a l l o d e s e ñ a d o

e s p e c i f i c a m e n t e p a r a e l e s .

• De ser o caso, agrupamento flexible ou específico

autorizado na materia.

N o n e s t á p r e v i s t o .

• Alumnado con flexibilización na escolarización.


• Descrición do protocolo de coordinación co

profesorado que comparte co titular da materia os reforzos, apoios, adaptación, etc. (coordinación cos PT / AL / outro profesorado de apoio / profesorado do agrupamento / etc.


10. ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES A data de hoxe este departamento non ten prevista ningunha actividade extraescolar para o curso

2019/2020, pero ó longo do curso poderá organizarse algunha actividade extraescolar que se considere

interesante (no caso de que xurda algunha interesante, proporase para a súa aprobación polo Consello

Escolar)

11. DATOS DO DEPARTAMENTO

Materia Curso Grupos Profesor/a

F í s i c a e Q u í m i c a 2 º E S O A M a r í a R e g u e i r o G e n d e

B M a r í a R e g u e i r o G e n d e

C M a r í a R e g u e i r o G e n d e

F í s i c a e Q u í m i c a 3 º E S O A

B

M a r í a R e g u e i r o G e n d e

M a r í a R e g u e i r o G e n d e

F í s i c a e Q u í m i c a 4 º E S O A M a r í a R e g u e i r o G e n d e

C i e n c i a A p l i c a d a a A c t i v i d a d e

P r o f e s i o n a l

4 º E S O B M a r í a R e g u e i r o G e n d e

P á x i n a 2 4 d e 2 4

12. REFERENCIAS NORMATIVAS

- Lei Orgánica 2/2006, do 3 de maio, de Educación (LOE), modificada parcialmente pola Lei Orgánica 8/2013, do 9 de decembro, para a mellora da calidade educativa (LOMCE).

- Real Decreto 1105/2014, do 26 de decembro, polo que se establece o currículo básico da Educación Secundaria Obrigatoria e do Bacharelato (BOE do 3 de xaneiro de 2015).

- Orde ECD/65/2015, do 21 de xaneiro, pola que se describen as relacións entre as competencias, os contidos e os criterios de avaliación da educación primaria, a educación secundaria obrigatoria e o bacharelato (BOE do 29).

- Decreto 86/2015, do 25 de xuño, polo que se establece o currículo da educación secundaria obrigatoria e do bacharelato na Comunidade Autónoma de Galicia (DOG do 29). No caso das programacións didácticas de Educación Primaria, Decreto 105/2014, do 4 de setembro, polo que se establece o currículo da educación primaria na Comunidade Autónoma de Galicia (DOG do 9).

- Orde do 15 de xullo de 2015 pola que se establece a relación de materias de libre configuración autonómica de elección para os centros docentes nas etapas de educación secundaria obrigatoria e bacharelato, e se regula o seu currículo e a súa oferta (DOG do 21).

- Resolución do 27 de xullo de 2015, da Dirección Xeral de Educación, Formación Profesional e Innovación Educativa, pola que se ditan instrucións no curso académico 2015/16 para a implantación do currículo da educación secundaria obrigatoria e do bacharelato nos centros docentes da Comunidade Autónoma de Galicia (DOG do 29).

CENTRO: IES DE CARRAL PROGRAMACIÓN DIDÁCTICAOs procedementos de avaliación utilizables, como a...

Documents

Transcript of CENTRO: IES DE CARRAL PROGRAMACIÓN DIDÁCTICAOs procedementos de avaliación utilizables, como a...