INFORME ECONÓMICO E

2016

Proxecto

INFORME ECONÓMICO E FINANCEIRO

Informe económico e financieiro

Contido

I. CONSOLIDACIÓN DA SENDA DE CRECEMENTO ECONÓMICO, CAMBIO DE MODELO DE CRECEMENTO E EMPREGO E SOSTIBILIDADE FINANCEIRA �� 7

II. CONTORNA ECONÓMICA �� 17

II.1. EVOLUCIÓN RECENTE E PERSPECTIVAS �� 19

II.2. O CONTEXTO INTERNACIONAL �� 20

II.3. ECONOMÍA ESPAÑOLA �� 30

II.4. ECONOMÍA GALEGA �� 36

II.5. ESCENARIO MACROECONÓMICO �� 44

II.6. O ESCENARIO FINANCEIRO. SITUACIÓN MONETARIA E FINANCEIRA. �� 53

II.6.1. TIPOS OFICIAIS dE REFERENCIA �� 53

II.6.2. TIPOS dE XUROS INTERbANCARIOS �� 55

II.6.3. MERCAdO dE débEdA PúbLICA �� 57

II.6.4. MERCAdOS bOLSISTAS �� 59

II.6.5. MERCAdOS dE dIVISAS �� 61

III. O PLAN ESTRATÉXICO DE GALICIA 2015-2020. �� 65

III.1. PRINCIPIOS TRANSVERSAIS dO PEG �� 68

III.1.1. O RETO dA dINAMIzACIÓN dEMOGRáFICA �� 68

III.1.2. PULO á CULTURA dA INNOVACIÓN E dAS TECNOLOXÍAS dA INFORMACIÓN E COMUNICACIÓN �� 73

III.1.3. FOMENTO dO EMPRENdEdURISMO E dA INTERNACIONALIzACIÓN. �� 78

III.1.4. COhESIÓN TERRITORIAL E FIXACIÓN dA PObOACIÓN NO MEdIO RURAL. �� 81

III.2. EIXES dE ACTUACIÓN dO PEG 2015-2020. �� 86

III.3. EIXE 1: EMPREGAbILIdAdE E CRECEMENTO INTELIXENTE �� 88

III.4. EIXE 2: bENESTAR dAS PERSOAS E AS FAMILIAS E COhESIÓN SOCIAL �� 90

III.5. EIXE 3. CRECEMENTO SUSTENTAbLE, TERRITORIO, MAR, AGRICULTURA, GANdERÍA E MONTES �� 92

III.6. EIXE 4. SOCIEdAdE dIXITAL, CULTURA E REFORzO dO PESO dE GALICIA NO SEU ENTORNO �� 93

2016

Proxecto

5Informe económico e financieiro

2016

Proxecto

6

III.7. EIXE INSTRUMENTAL: AdMINISTRACIÓN MOdERNA, EFICIENTE E dE CALIdAdE �� 95

IV. ORZAMENTOS XERAIS DE GALICIA PARA O EXERCICIO 2014 �� 97

IV.1. GRANdES CIFRAS �� 99

IV.1.1. EVOLUCIÓN dO SISTEMA dE FINANCIAMENTO. TEITO dE GASTO E CAPACIdAdE dE GASTO �� 99

IV.1.2. INGRESO CONSOLIdAdO. �� 101

IV.1.3. AUMENTO dO GASTO NON FINANCEIRO NUN 4,3% �� 102

IV.1.4. SUbA dO AFORRO bRUTO E dO SALdO PRIMARIO POLA MELLORA dO INGRESO CORRENTE �� 103

IV.1.5. FORMACIÓN dE CAPITAL: 820 MILLÓNS dE EUROS �� 104

IV.1.6. FONdO dE CONTINXENCIA: 52 MILLÓNS dE EUROS �� 104

IV.1.7. NECESIdAdE dE FINANCIAMENTO AXUSTAdA á SENdA dE CONSOLIdACIÓN FISCAL: 174 MILLÓNS dE EUROS �� 105

IV.1.8. PRINCIPAIS POLÍTICAS dE GASTO PRIORIzAdAS NO ORzAMENTO 2016 �� 106

IV.1.9. CRECENTE RELEVANCIA dO GASTO SOCIAL �� 107

IV.1.10. REFORzASE O FINANCIAMENTO AdICIONAL dA AdMINISTRACIÓN LOCAL �� 108

IV.1.11. FINANCIAMENTO dAS UNIVERSIdAdES �� 109

IV.1.12. INVESTIMENTO EN I+d+I �� 110

IV.1.13. INVESTIMENTO CON PERSPECTIVA TERRITORIAL �� 112

IV.1.14. NOVAS MEdIdAS TRIbUTARIAS �� 113

IV.1.15. dISTRIbUCIÓN POR CONSELLERÍAS E ORGANISMOS ESTATUTARIOS �� 116

IV.2. ObXECTIVOS E PRIORIdAdES dE GASTO NOS ORzAMENTOS PARA 2016. O PLAN ESTRATéXICO dE GALICIA 2015-2020 �� 118

V. SOSTIBILIDADE FINANCEIRA E DISCIPLINA ORZAMENTARIA �� 123

V.1. REGRAS FISCAIS E ORzAMENTO 2016 �� 125

V.1.1. REGRA dE GASTO �� 126

V.1.2. LÍMITE dE débEdA. �� 127

V.2. EVOLUCIÓN dA SITUACIÓN FINANCEIRA AUTONÓMICA. �� 129

V.3. EVOLUCIÓN dO ENdEbEdAMENTO: POSICIÓN RELATIVA �� 144

V.4. TRANSPARENCIA �� 146


2016

Proxecto


CONSOLIDACIÓN DA SENDA DE CRECEMENTO ECONÓMICO,

CAMBIO DE MODELO DE CRECEMENTO E EMPREGO E SOSTIBILIDADE FINANCEIRA

2016

Proxecto

9

I. CONSOLIDACIÓN DA SENDA DE CRECEMENTO ECONÓMICO, CAMBIO DE MODELO DE CRECEMENTO E EMPREGO E SOSTIBILIDADE FINANCEIRA

Os Orzamentos Xerais da Comunidade Autónoma de Galicia para 2016 consolidan a senda de crecemento iniciada a finais do 2014. Tal e como se preveia nos pasados orza-mentos para 2015, as bases sólidas e saneadas das finanzas da nosa comunidade autónoma fixeron que aqueles foran os primeiros agregados financeiros listos para crecer de xeito moderado pero continuo, pasando dun crecemento do gasto non financeiro de 0,5% no 2015 ao 5,2% no 2016.

Esta senda de crecemento das finanzas autonómicas acompasa o remate do proceso de consolidación fiscal das finanzas autonómicas -que reducen o seu recurso ao endebe-damento en 230 millóns de euros- co financiamento das políticas de gasto precisas para impulsar un novo modelo de crecemento económico e blindar o gasto social.

En efecto, Galicia precisa mudar de xeito gradual o seu modelo de crecemento eco-nómico hacia outro xerador de empregos con maior resiliencia á crise e xerador de máis valor engadido na comunidade autónoma. Para elo, como veremos máis adiante o Plan Estratéxico de Galicia indica o camiño preciso para acadar tan importante obxectivo, en base ao desenvolvemento de procesos produtivos de alto valor engadido nas cadeas de produción da industria e do sector primario nas que xa contamos con produtos ben posicionados, e tamén estendendo a cultura da innovación, na que as TICS e os novos procedemento produtivos deben ter un papel destacado, por ultimo internacionalizando a comunidade autónoma dende a formación ata a saída ao exterior para vender os nosos produto.

A Xunta de Galicia é consciente de que non se pode mudar un modelo de crece-mento na noite á mañá, máis compre comezar xa a dar pasos decididos para a súa con-secución, os orzamentos da comunidade autónoma poden ser unha valiosa aportación ao impulso dos cambios pretendidos a través das políticas de fomento industrial e innovación, máis tamén de educación e emprego.

Todo elo sen descoidar a faciana social dos orzamento tanto polas importantes com-petencias da comunidade autónoma na materia, como por que a recente crise económica e a destrución de emprego e pib potencial afectaron dun xeito especial ás persoas e fami-lias máis desfavorecidas polo que se precisarán todavía de importantes medidas paliativas e de apoio e que axuden a inserción no mercado laboral.

A estratexia pública cara a un crecemento intelixente e integrador esta recollida no citado plan estratéxico de Galicia 2015-2020 (PEG en diante) do acerto na aplicación das medidas e liñas de actuación que o han de desenvolver dependerá en boa medida a recuperación da economía e do emprego na comunidade autónoma.

Informe económico e financieiro CONSOLIDACIÓN DA SENDA DE CRECEMENTO ECONÓMICO, CAMBIO DE MODELO DE CRECEMENTO E EMPREGO E

2016

Proxecto

10

Compre lembrar unha vez máis que a estabilidade macroeconómica acadada, malia non percibirse directamente polos cidadáns, é condición necesaria e un primeiro paso para o crecemento e a xeración de emprego, obxectivo fundamental de estes orzamentos.

Por elo a contención do gasto improdutivo e a preservación das magnitudes propias dunhas finanzas sans continúan a ser prioritarias no esquema financeiro da comunidade au-tónoma, o que non é incompatible con impulsar ao máximo os investimentos produtivos e as políticas de gasto que posibiliten o sinalado nos parágrafos anteriores no que atinxe ao novo modelo produtivo e ao gasto social.

Se ben os orzamentos de crecemento moderado son máis dificiles de implementar que os incrementalistas (onde todo cabe) por ser preciso un esforzo de axuste e prioriza-ción do gasto. Esta forma de orzamentar veu coa crise para quedarse, porque as necesida-des superan e superarán con moito aos recursos da comunidade. No entanto, a disciplina fiscal permite continuar un esforzo investidor que moi poucas comunidades autónomas están en condicións de orzamentar e menos pagar hoxe en día.

é por elo que a orzamentación de cara a resultados, onde cada xestor debe acreditar que resultados vai acadar cos fondos que solicita, convertese nun elemento esencial do proceso de orzamentación e de desenvolvemento do PEG, que debe evolucionar cara á rendición de contas aos cidadás dos resultados acadados e á reformulación continua das estratexias priorizadas no PEG.

Todo o anterior debe implicar un cambio nas formas tradicionais de xestión pública se queremos acadar o éxito na súa implantación, promovendo un xiro hacia a cultura dos obxectivos e os resultados, potenciando a transparencia e a rendición de contas e a revi-sión das políticas de gasto cando non acaden os resultados esperados.

baixo este principio, de novo todo o proceso de elaboración dos orzamentos estivo orientado por unha revisión polo miúdo dos programas de gasto, analizando todos e cada un dos proxectos, revisando a súa denominación e contido e cuestionando a súa necesidade e valorando o impacto dos mesmos e o grao de aportación aos obxectivos establecidos. Este proceso reflíctese no catálogo de indicadores que acompañan a cada programa orzamentario.

Os indicadores recollidos nos orzamentos están totalmente revisados e en liña cos obxectivos a curto e medio prazo do PEG, tamén están coordenados cos recollidos nos programas operativos de fondos europeos, o que permite aliñar a estratexia da comunida-de autónoma coa da unión europea e aproveitar as valiosas leccións aprendidas coa xes-tión de indicadores dos programas europeos e di plan estratéxico que rematou o pasado exercicio. Estes indicadores permiten non so orientar a asignación de recursos públicos, senón que axudan ao xestor público a analizar os fallos na provisión de bens e servizos públicos e propoñer o cambio de procedementos ou de actuacións de gasto cara a ou-


2016

Proxecto

11

tras de máis impacto no cidadán. Tamén permitirán seguir a consecución dos obxectivos estratéxicos fixados no PEG 2015-2020 e reformular as liñas de actuación que non sexan efectivas de cara á consecución dos mesmos.

O principio de transparencia está intimamente relacionado co anterior, na parte fi-nanceira introducido pola Lei 2/2011 de disciplina Orzamentaria e Sustentabilidade Fi-nanceira reflíctese na ampla información que se facilita, entre outros aspectos, con respec-to aos investimentos reais das empresas públicas, a evolución e as ratios de gasto e o nivel de débeda pública, débeda/PIb e débeda/ingresos correntes, o risco comprometido por avais e compromisos por emprego de fórmulas de pago adiado público da Comunidade Autónoma. As contas preséntanse de xeito claro e conciso e en termos de contabilidade nacional para posibilitar unha comparación máis doada. Na parte de resultados pretendi-dos, a memoria de obxectivos permite saber non só o gasto adicado a cada política, tamén os recursos físicos e a previsión dos indicadores operativos e de realización.

En aras da antedita transparencia, o perímetro de consolidación vense ampliando ano tras ano nun proceso contrario ao de centrifugación do gasto realizado ata 2008, de xeito que o orzamento de hoxe en día recolle unha foto completa do sector público autonómico de Galicia, así as contas do 2016 incorporan ao perímetro de consolidación orzamentaria a maior parte da actividade das fundacións e sociedades do eido da saúde (Galaria, Centro de transfusión de Galicia e FEGAS) que pasan a formar parte do orza-mento do SERGAS e da Axencia Galega para o coñecemento e da Axencia Galega de tecidos e sangue.

II.Como nos exercicios anteriores, as grandes cifras do orzamento parten da garantía do financiamento dos servizos sociais, que consolidan os altos niveis acadados nos últimos exercicios, mantendo unha adicación a estas políticas de gasto case 8 euros de cada 100 do gasto non financeiro. O que supón un aumento de máis de 282 millóns de euros res-pecto da magnitude financeira do orzamento anterior.

Ao reforzo das políticas sociais de maiores, menores, discapacitados, dependencia e inclusión social, engádense neste orzamento medidas adicionais nun plan de loita contra a desigualdade e nunha serie de medidas de apoio á dinamización demográfica.

As primeiras tentan, como se ten indicado, paliar os efectos da crise nos máis afecta-dos pola pobreza e o desemprego, porque se ben a crise ten rematado aínda permanecen parte dos seus efectos en forma de desemprego e desigualdade.

As segundas son parte dun paquete de actuación integral para a dinamización demo-gráfica, un dos principais eixes transversais do plan estratéxico de Galicia, este plantexa-mento parte da convicción de que non só con medidas natalistas vaise inverter a dinámica demográfica da comunidade autónoma, senón que compre remover todos os atrancos


2016

Proxecto

12

que nos diversos eidos da actuación da Xunta de Galicia afectan á decisión de ter fillos. (emprego, renda familiar, conciliación…)

Gráfico I: Evolución do peso das políticas socias.

103,392,0

69,2

16,8

Sanidade Educación Política Social Emprego

Gasto social por áreas. Incremento2015-2016

As contas de 2016 contan con maiores recursos que permitirán reflectir mellor a aplicación de recursos ás políticas de gasto prioritarias, afondar no cambio de modelo de crecemento á vez que se impulsa a dinamización económica e a xeración de empregos a curto prazo e o sostemento do gasto social prestando espacial atención a loitar contra a desigualdade.

E todo isto sen renunciar ao saneamento das finanzas públicas autonómicas reducin-do o recurso ao endebedamento.

Cadro I: Galicia: Capacidade (+) / Necesidade (-) de Financiamento (% PIB) das aapp

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018Administración central -8,7 -5,9 -5,1 -4,1 -4,5 -3,5 -2,9 -2,2 -1,1 -0,2Comunidades Autónomas -2,0 -2,9 -3,3 -1,8 -1,5 -1,7 -0,7 -0,3 -0,1 0,0Corporacións Locais -0,5 -0,5 -0,5 -0,2 0,5 0,5 0,0 0,0 0 0,0Seguridade Social -0,1 -1,0 -1,0 -1,1 -0,6 -0,3 -0,2 -0,1TOTAL -11,2 -9,3 -9,0 -7,1 -6,5 -5,7 -4,2 -2,8 -1,4 -0,3


2016

Proxecto

13

Gráfica I1.

-0,8

-2,3 -2,2

-1,3-1,1 -1,0

-0,7-0,3

-0,1 0,0

-2,0

-2,9

-3,3

-1,8-1,5 -1,7

-0,7 -0,3

-0,1 0,0

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

SENDA DE CONSOLIDACIÓN FISCALGalicia ccaa Logarítmica (Galicia) Logarítmica (ccaa)

Fonte: Consellería de Facenda

A gráfica superior mostra como o realismo na orzamentación de Galicia durante a crise favoreceu unha senda de consolidación máis suave que a do resto de comunidades autónomas.

A actual mellora da coxuntura económica non debe dar lugar á compracencia xa que o paro e a débeda son aínda altos polo que deben continuarse os esforzos de reforma es-trutural e control das finanzas públicas para garantir o impulso do emprego e a actividade económica e unha situación financeira. Saneada que nos permita recorrer ao endebeda-mento cando o precisemos e a un custe razoable.

Estes orzamentos continúan a rota marcada e permiten visualizar como o rigor fi-nanceiro permite apoiar con forza as políticas de impulso económico e recuperación retri-butiva ao tempo que se consolida a posición financeira da Xunta de Galicia. Ista forma de actuar é a mellor garantía de futuro, da sostibilidade das finanzas públicas e a única garantía do mantemento dunha autonomía real, allea a os programas de axuste que obrigan ás administracións incumpridoras do pacto de estabilidade e crecemento da Unión Europea.

Como indican os cadros seguintes esta dinámica orzamentaria permite presentar unhas contas coa mellor relación de gasto adicado a financiar investimentos e provisión de bens e servizos públicos fronte os precisos para atender o servizo da débeda dende que comezou a crise e sen comparanza con outras finanzas autonómicas.


2016

Proxecto

14

Gráfica III:Incremento Débeda/PIB 2008 (IV T)-2014 (III T)

Gráfica IV: Galicia. Variación gasto real vs gasto en xuro do orzamento consolidado

-0,3

-0,2

-0,1

0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

variación gasto non financeiro

variación gasto intereses

Fonte.- Consellería de Facenda.

II. No que atinxe a o destino das magnitudes financeiras, a asinación funcional das ci-fras orzamentarias amosan a aplicación das liñas estratéxicas contidas no PEG 2015-2020, que aposta por un modelo de crecemento intelixente e inclusivo que tenta respostar a os principais retos que afrontará a nosa comunidade autónoma a medio prazo.

Por elo, se aposta con máis recursos polas políticas de innovación, I+d e o sistema universitario de Galicia.

No eido do fomento enpresarial se consolidando as políticas de subsidiación de tipos de interés, desenvolvendo instrumentos financeiros para emprendedores e empresas con-


2016

Proxecto

15

solidadas que suplan a febleza dos mercados financeiros e apoiando a internacionalización para impulsar o desenvolvemento da iniciativa empresarial e a creación de emprego.

Se promoven os investimentos en materia de eficiencia enerxética para aforrar custes a familias e empresas aumentando a súa competitividade e ao tempo desenvolver o sector en Galicia e se preserva o medio ambiente.

Se impulsa a acción do IGVS apostando pola construción de VPP e a rehabilitación para dinamizar o sector e aumentar a oferta de vivendas dispoñible.

A axencia galega de infraestruturas e augas de Galicia (aumenta o seu orzamento un 17%) continúan co seu esforzo investidor co gallo de dar cumprimento á directiva marco da auga e pechar o mapa de infraestruturas de Galicia. Tamén Portos de Galicia aumen-tará os seus investimentos de cara a manter plenamente operativas as dársenas galegas. Por último impulsaranse con novos fondos sectoriais os investimentos no eido forestal e agrogandeiro.

Por último máis non menos importante destaca o importante esforzo investidos da Axencia de modernización, que a través do impulso das TIC tentará que Galicia avance no seu desenvolvemento dixital logrando unha administración e unhas empresas máis eficientes.

Reflicten tamén os Orzamentos para 2016 á imaxe económica da aplicación das políticas e reformas estruturais que deben mellorar a produtividade e a competencia da economía galega e complementar as medidas da administración xeral do Estado para mellorar a competitividade da nosa economía e o acceso ao crédito. A continuación da senda reformista e o acerto das medidas nas que se concreta son claves para incrementar o PIb potencial e xerar novos postos de traballo que compensen os destruídos pola crise.

Recollese un novo paquete de actuacións referentes á iniciativa de emprego xuvenil, que se estende ata mozos de 30 anos. Respecto aos restantes fondos europeos, os Or-zamentos para 2016, unha vez rematado o período de investimentos correspondente ao marco 2007-2013, se centran en lanzar as principais operacións previstas nos programas operativos que desenvolverán o marco 14-20.

No marco 14-20, por primeira vez a comunidade autónoma presenta un programa operativo rexional de FEdER e FSE que xestionará en solitario, ademais de participar nos plurirrexionais xestionados pola Administración Xeral do Estado.

O PEG 2015-2020 integra e adapta ás prioridades estratéxicas de Galicia os obxecti-vos e liñas de actuación dos programas operativos de fondos.

Compre por último salientar o papel vertebrador a artellador da asignación dos in-vestimentos no territorio (páx 113), así como a solidariedade interadministrativa, se ben


2016

Proxecto

16

xa no 2010 a Xunta blindou a participación da participación dos consellos nos tributos au-tonómicos a través do FCL e do FCA, no presente exercicio a disciplina financeira mantida nos últimos exercicios permite que este volte a medrar en máis de tres millóns de euros.

III. Administración financeira eficiente e orientada a resultados. O proceso de orza-mentación de cara a resultados vense aplicando de xeito continuo, na procura da maior eficiencia na programación e execución dos recursos da facenda pública autonómica.

baixo este principio, de novo todo o proceso de elaboración dos orzamentos estivo orientado por unha revisión polo miúdo dos programas de gasto, analizando todos e cada un dos proxectos, valorando o impacto dos mesmos e o grao de aportación aos obxec-tivos establecidos. Este proceso reflíctese no catálogo de indicadores que acompañan a cada programa orzamentario. Estes indicadores permiten non so orientar a asignación de recursos públicos, senón analizar os fallos na provisión de bens e servizos públicos e propoñer o cambio de procedementos ou de actuacións de gasto cara a outras de máis impacto no cidadán.

Para consolidar está dinámica reformularase o proceso de orzamentación nunha nova lei de facenda de Galicia, elaboraranse un novo plan estratéxico de Galicia 2014-2020 así como os programas operativos de Galicia para o marco comunitario 14-20 ao longo do exercicio.

O principio de transparencia introducido pola Lei 2/2011 de disciplina Orzamentaria e Sustentabilidade Financeira reflíctese na ampla información que se facilita, entre outros aspectos, con respecto aos investimentos reais das empresas públicas, a evolución e as ratios de gasto e o nivel de débeda pública, débeda/PIb e débeda/ingresos correntes, o risco comprometido por avais e compromisos por emprego de fórmulas de pago adiado público da Comunidade Autónoma. As contas preséntanse de xeito claro e conciso e en termos de contabilidade nacional para posibilitar unha comparación máis doada. A memo-ria de obxectivos permite saber non só o gasto adicado a cada política, tamén os recursos físicos e a previsión dos indicadores operativos e de realización.

Xa para rematar, estes Orzamentos proporcionan ao resto dos axentes públicos e privados que operan en Galicia, a definición das orientacións da administración autonómi-ca nas liñas de crecemento pretendidas, diminuíndo incertezas e incorporando expectati-vas racionais. Pretenden con elo vertebrar e impulsar a gobernanza conxunta entre sector público e sector privado, institucións e cidadáns, intensificando a presenza e capacidade de cooperación entre os axentes sociais na elaboración, execución e resultados dos pro-gramas e proxectos de interese común.


2016

Proxecto


CONTORNA ECONÓMICA

2016

Proxecto

19

II. CONTORNA ECONÓMICA

II.1. EVOLUCIÓN RECENTE E PERSPECTIVAS

A evolución das perspectivas mundiais nos últimos meses reflicte unha combinación de factores a curto prazo e forzas a máis longo prazo.

A economía mundial nos últimos meses ven amosando datos que relativizan as pre-visións a principios de exercicio nos que a única previsión que mesmo se mellora é a do noso pais. En efecto, o crecemento das economías avanzadas evoluciona de xeito modes-to no primeiro semestre de 2015. Na maioría das economías de mercados emerxentes, as condicións externas están a complicarse. A volatilidade dos mercados financeiros incre-mentouse de xeito importante ao longo do verán, acompañada dun retroceso dos prezos das materias primas e presións á baixa sobre as moedas de moitos dos coñecidos como países emerxentes.

As entradas de capitais son máis lentas,e o despegue da taxa de política monetaria estadounidense, actualmente no límite inferior cero, non axudará a mellorar as condicións financeiras externas. E, malia que a desaceleración do crecemento de China polo momen-to coincide máis ou menos co previsto, as súas repercusións transfronterizas semellan ser máis fondas do esperado. -como amosa o feito da caída dos prezos das materias primas (especialmente os metais) e a debilidade das exportacións a China.

Por tanto, actividade mundial en descenso, inflación apagada. Os datos preliminares do informe de outono do FMI indican que o crecemento mundial foi do 2,9% no primeiro semestre de 2015; 0,3 puntos porcentuais baixo o prognosticado en abril de este ano.

O crecemento defraudou as expectativas tanto nas economías avanzadas como nos mercados emerxentes. Aínda así os países que resisten mellor son os nosos principais socios comercias, comezando polo resto das rexións Españolas, polo miúdo.-

A produción industrial mundial non recuperou o vigor no 2014 —feito esperable dada a desigual demanda si se comparan as grandes economías e os grupos de países e sufriu unha pronunciada desmellora no curso do primeiro semestre de 2015, como con-secuencia de certa acumulación de existencias a finais de 2014 e comezos de 2015, e dun menor crecemento do investimento.O comercio mundial diminuíu no primeiro semestre de 2015 en termos de volume. A debilidade do investimento a escala internacional, espe-cialmente no sector da minería, sumada aos efectos de contaxio da transición do crece-mento de China, influíron nesta diminución.

O nivel xeral de inflación diminuíu nas economías avanzadas, maiormente como con-secuencia do retroceso dos prezos do petróleo e de outras materias primas; a inflación subxacente, pola súa parte, mantívose estable. No que atinxe a os mercados emerxentes,

Informe económico e financieiro CONTORNA ECONÓMICA

2016

Proxecto

20

o descenso dos prezos do petróleo e de outras materias primas contribuíu en termos xerais ao retroceso da inflación, agás nos países que sufriron depreciacións substanciais da moeda, como Rusia.

No que atinxe aos prezos das materias primas, tras manterse estables polo xeral, no segundo trimestre de 2015, os prezos do petróleo baixaron durante unha grande parte do terceiro trimestre. Un factor que contribuíu a esta situación foi a inesperada debilidade da actividade económica mundial; ademais, a oferta foi máis alta do esperado, grazas á vigorosa produción dos membros da Organización de Países Exportadores de Petróleo, así como de Estados Unidos e Rusia.

Por último o proceso de axuste da economía China e o fin da expansión monetaria los eeuu, poderán xerar movementos dos tipos de cambio e dos xuros e condicións fi-nanceiras.

En resumo, se consolida a moderada recuperación da zona euro que segue o seu curso no 2015–16, grazas á caída dos prezos do petróleo, á laxitude monetaria e á la depreciación do euro. Porén o crecemento potencial segue a ser feble como resultados legados da crise, máis tamén de factores demográficos e dunha desaceleración da produ-tividade total dos factores que antecede á crise.

Por ende, as perspectivas apuntan a un crecemento moderado e unha inflación ate-nuada. Así nesta zona o FMI prognostica un crecemento que pasa do aumento de 0,9% no 2014 a 1,5% este ano e a 1,6% no 2016. No 2015 e 2016, o crecemento reavivaríase en Francia (1,2% no 2015 e 1,5% no 2016), Italia (0,8% no 2015 e 1,3% no 2016) e de xeito especial en España (3,1% no 2015 e 2,5% no 2016). Alemania mantén o seu crecemento en torno a 1½% (1,5% no 2015 e 1,6% no 2016). As perspectivas para Grecia son moito máis difíciles tralo dilatado período de incertidume que o país atravesou este ano.

II.2. O CONTEXTO INTERNACIONAL

O crecemento da economía mundial previsto para o ano 2015 estará entre o 3,1% e o 3,5% segundo os principais organismos internacionais elaboradores de previsións. Este prognóstico supón un empeoramento de tres décimas con respecto ao rexistro de 2014 (3,4% en 2014 e 3,1% en 2015) segundo o Fondo monetario internacional (FMI), previsión máis recente, e Organización para la cooperación y el desarrollo (OCdE). A Comisión Eu-ropea (CE) estima un crecemento do 3,5% para 2015 co que superaría o incremento do ano anterior. Para o ano 2016 prevese unha mellora significativa, o crecemento mundial do PIb estará entre o 3,6% (FMI) e o 3,9% (CE). Estas previsións suxiren unha moderación no crecemento da economía mundial no ano 2015 debida á desaceleración das econo-mías emerxentes; para o ano 2016 apuntan a un fortalecemento da economía mundial


2016

Proxecto

21

debido a un mellor comportamento destas economías. A previsión para o crecemento do comercio mundial diminúe unha décima en 2015 sobre o crecemento de 2014 e mellora en nove décimas en 2016 segundo a previsión do FMI, mentres que segundo as previsións da OCdE o comercio mundial crecerá en 2015 sete décimas máis que en 2014 e 1,4 puntos máis en 2016.

Cadro II: Previsións macroeconómicas

2015 2016 2015 2016 2015 20163,1 3,6 3,1 3,8 3,5 3,91,5 1,6 1,4 2,1 1,5 1,91,2 1,5 1,1 1,7 1,1 1,71,5 1,6 1,6 2,3 1,9 2,00,8 1,3 0,6 1,5 0,6 1,41,6 1,5 1,6 1,8 1,6 1,83,1 2,5 2,9 2,8 2,8 2,62,5 2,2 2,4 2,3 2,6 2,42,6 2,8 2,0 2,8 3,1 3,00,6 1,0 0,7 1,4 1,1 1,44,9 3,7 -- -- -- -- 2,3 2,8 2,9 3,5 2,7 3,4-3,0 -1,0 -0,8 1,1 -0,9 1,36,8 6,3 6,8 6,7 7,0 6,87,3 7,5 6,9 7,6 7,6 7,9

3,2 4,1 3,9 5,3 -- --

XapónMarrocosMéxicoBrasilChinaIndiaComercio mundial de bens e servizos

FONTES: FMI, OCDE e Comisión Europea

(*) A OCDE elabora previsións da Área Euro constituída por 15 países

Previsións macroeconómicas. PIB Volume. Taxas de variación interanual en %

FMI (outubro 2015)

OCDE (xuño 2015)

Comisión Europea (maio 2015)

PIB MundialÁrea Euro*

FranciaAlemañaItaliaPortugalEspaña

Reino UnidoEstados Unidos

Os crecementos esperados para o conxunto da economía global encerran diferenzas significativas por áreas. Utilizando como fonte de información o FMI, estas diferenzas, en esencia, son as seguintes: as economías avanzadas1 crecerán en 2015 un 2,0%, dúas déci-mas por enriba do rexistro de 2014, en 2016 a expansión será o 2,2%. Este crecemento baséase no fortalecemento da recuperación da área do euro, grazas á diminución do prezo do petróleo, a política monetaria acomodaticia e a depreciación do euro, e a melloría da economía xaponesa. As economías emerxentes desenvolvidas 2 acadarán en 2015 un crecemento do 4,0%, seis décimas inferior ao de 2014 (4,6%); a desaceleración de China, a caída dos prezos do petróleo e das materias primas e as tensións xeopolíticas son algúns dos factores que motivan esta evolución. Para o 2016 prevese un repunte destes países e o crecemento será do 4,5%

dous últimos apuntes sobre estas previsións globais: o primeiro é que, comparando coas estimacións previas elaboradas polos mesmos organismos, os últimos prognósticos 1 Estados Unidos, zona euro, Xapón, Reino Unido, Canadá son as principais economías incluídas neste grupo.

2 Rusia, China, India, Indonesia, Malasia, Brasil, México, Argentina, países do norte de África e de Oriente medio e subsaharianos forman este grupo.


2016

Proxecto

22

realizados polo FMI e a OCdE rebaixan o crecemento proposto anteriormente para o ano 2015 para a economía mundial debido as peores perspectivas das economías emer-xentes. O segundo fai referencia ás diferenzas entre as previsións realizadas pola Comisión Europea en maio para os dous primeiros trimestres de 2015 e os valores observados para estes trimestres no momento actual; pois ben, a previsión do segundo trimestre quedou por enriba do valor observado para as principais economías agás España, Reino Unido e Italia, o que permite esperar un empeoramento sobre as previsións iniciais dadas por este organismo, como así indican as previsións, máis recentes, da OCdE de xuño e do FMI de outubro; os gráficos 1 e 2 das páxinas seguintes ilustran este suceso.

Cadro III: Variación das previsións.

Xullo2015

Outubro2015

Novembro2014

Xuño2015

Febreiro2015

Maio2015

3,3 3,1 3,7 3,1 3,6 3,51,5 1,5 1,1 1,4 1,3 1,51,2 1,2 0,8 1,1 1,0 1,11,6 1,5 1,1 1,6 1,5 1,90,7 0,8 0,2 0,6 0,6 0,61,6 1,6 1,3 1,6 1,6 1,63,1 3,1 1,7 2,9 2,3 2,82,4 2,5 2,7 2,4 2,6 2,62,5 2,6 3,1 2,0 3,5 3,10,8 0,6 0,8 0,7 1,3 1,14,4 4,9 -- -- -- --2,4 2,3 3,9 2,9 3,4 2,7-1,5 -3,0 1,5 -0,8 0,7 -0,96,8 6,8 7,1 6,8 7,1 7,07,5 7,3 6,4 6,9 6,6 7,64,1 3,2 4,5 3,9 -- --

FONTES: FMI, OCDE e Comisión Europea(*) A OCDE elabora previsións da Área Euro constituída por 15 países

MéxicoBrasilChinaIndiaComercio mundial de bens e servizos

EspañaReino UnidoEstados Unidos XapónMarrocos

Área EuroFranciaAlemañaItaliaPortugal

Previsións 2015. PIB Volume. Taxas de variación interanual en %

FMI OCDE Comisión Europea

PIB Mundial*

Nos seguintes parágrafos detállanse estas previsións para os principais países da eco-nomía mundial e cos que mantemos relacións comerciais e que, por tanto, teñen unha maior influenza na economía galega. Estes países son Estados Unidos, Xapón, China, India, os principais da zona euro, Reino Unido e Marrocos. Para o seguimento dos países da zona euro utilízanse os datos da Comisión Europea, que publicou o 5 de maio deste ano e comentaranse as principais discrepancias coas previsións do FMI (actualizadas en outubro) e as da OCdE (actualizadas en xuño).

As proxeccións informan de que a recuperación económica na zona euro continuará no ano 2015, esta recuperación baséase na mellora da demanda interna, apoiada na po-lítica monetaria do bCE, pese as dúbidas sobre o comportamento do entorno exterior,


2016

Proxecto

23

principalmente dalgunhas economías emerxentes como China e América Latina, que las-trarán a demanda externa en moitos dos países. En 2015 o PIb crecerá o 1,5% segundo as previsións do FMI e da Comisión Europea, seis décimas máis que o ano anterior; a OCdE estima un crecemento unha décima inferior; en 2016 o PIb incrementarase nun 1,9% se-gundo a Comisión Europea; as previsións máis actualizadas, as do FMI, que diminúen unha décima a súa estimación respecto ás proxeccións anteriores, estiman un crecemento do 1,6%.

Por países dentro da zona euro, as perspectivas da Comisión Europea para 2015 apuntan a unha mellora nas principais economías, con maiores crecementos que no ano anterior en todas elas; España rexistraría o maior crecemento (2,8%), sendo xunto con Italia as economías cunha mellor evolución con respecto ao ano 2014. As previsións da OCdE e do FMI, máis recentes no tempo, rebaixan as estimacións para Alemaña, 1,6% e 1,5% respectivamente, respecto ás da Comisión Europea (1,9%); o FMI eleva unha décima as previsións de Francia (1,2%), dúas décimas ás de Italia (0,8%) e tres décimas as de Espa-ña (3,1%) respecto ás da Comisión.

As previsións para 2016 da comisión Europea amosan un maior crecemento que no ano 2015 nas principais economías agás en España, onde diminúe en dúas décimas con respecto ao ano anterior. Así, o crecemento de Alemaña será do 2,0%, o de Francia do 1,7%, o de Italia do 1,4% e o de Portugal do 1,8%. de novo, as previsións máis recentes, as do FMI, baixan estas estimacións para todos estes países da área euro; o crecemento de Alemaña no 2016 será do 1,6%, o de Francia 1,5% e Italia incrementará o seu PIb o 1,3%. En senso contrario, as previsións da OCdE melloran as perspectivas para as principais eco-nomías respecto das da Comisión para Alemaña, Italia e España. Para España as previsións amosan un crecemento no 2016 entre o 2,5% (FMI) e o 2,8% (OCdE) fronte ao 2,6% que prevía a Comisión Europea.

No principal país da UE que queda fóra da zona euro, o Reino Unido, as perspectivas para o ano 2015 son dun crecemento do 2,6%, inferior en dúas décimas ao do ano pre-cedente mais superior á media da zona euro. Para 2016 o crecemento tamén será inferior ao do ano anterior, 2,4%. As previsións do FMI e da OCdE empeoran as estimacións da Comisión Europea, con crecementos do 2,5% e 2,4% respectivamente no 2015 e do 2,2% e 2,3% no 2016.

En Estados Unidos os crecementos esperados son do 3,1% en 2015 e do 3,0% en 2016, por enriba dos crecementos que se rexistrarán na zona euro. As últimas previsións do FMI e da OCdE rebaixan o crecemento para 2015 debido á contracción inesperada da economía norteamericana na primeira metade do ano, deixando unha taxa de entre o 2,6% e o 2,0%, para crecer no 2016 un 2,8%.

En Xapón as últimas previsións tamén foron para baixar o crecemento no 2015, dando un crecemento do 1,1% no 2015 segundo a Comisión Europea, por encima das


2016

Proxecto

24

estimacións da OCdE (0,7%) e o FMI (0,6%), e un maior crecemento en 2016, entre o 1,0% do FMI e o 1,4% da Comisión Europea e a OCdE.

A situación da economía china segue a provocar incerteza sobre cal será a magnitude da súa desaceleración e a repercusión que terá na economía mundial. As últimas previsións do FMI e da OCdE estiman un crecemento do 6,8% en 2015 e a Comisión Europea do 7,0% e un crecemento inferior no ano 2016 (entre o 6,3% do FMI e o 6,8% da Comisión). Na India as previsións para o 2015 oscilan entre o 6,9% da OCdE e o 7,6% da Comisión, mentres que para o 2016 a previsión máis baixa é a do FMI, 7,5%.

Utilizando os datos do FMI, a economía de Marrocos crecerá o 4,9% en 2015, dous puntos e medio por encima do crecemento do ano anterior, e o 3,7% en 2016.

A Comisión Europea tamén ofrece nas súas previsións o perfil dos crecementos trimestrais. O gráfico 1 presenta o crecemento intertrimestral previsto para as principais economías europeas, Estados Unidos e Xapón para os trimestres de 2015 e 2016 e para os dous primeiros trimestres deste ano compáranse estes crecementos cos observados.


2016

Proxecto

25

Gráfico V: Previsións 2016


2016

Proxecto

26

Gráfico V: Previsións 2016 (Continuación)

0,0

0,3

0,6

0,9

T1 T2 T3 T4 T1 T2 T3 T42015 2016

Valor observado Predicción

Portugal

Fonte: Comisión Europea

á vista destes gráficos obsérvase un comportamento dispar entre as principais econo-mías avanzadas no ano 2015 e unha estabilización do crecemento no ano 2016 (agás en Italia onde se prevé unha mellora continua). Ademais, obsérvase que na segunda metade de 2015 todas elas mostran unha evolución máis favorable que a da primeira metade, coa excepción de Xapón, Alemaña e España. da comparación dos rexistros observados nos dous primeiros trimestres do ano 2015 coas previsións realizadas en maio advírtese un mellor comportamento en Italia e España, mentres que a contracción da economía xaponesa no segundo trimestre difire notablemente do crecemento previsto e a econo-mía estadounidense minorou a estimación prevista para o primeiro trimestre. Como se comentou anteriormente, tanto as previsións do FMI de outubro como as da OCdE de xuño ratifican esta aseveración ao empeorar as previsións de crecemento para 2015 de Xapón sobre o prognosticado anteriormente.

En termos de taxas interanuais os crecementos son os que se mostran no gráfico 2, os rexistros dos dous primeiros trimestres do ano, en xeral, son peores que os previstos. Soamente as economías de España, Italia e Reino Unido rexistraron un mellor comporta-mento que o previsto pola Comisión Europea en maio de 2015.


2016

Proxecto

27

Gráfico VI


2016

Proxecto

28

Gráfico VI (continuación)

0,0

1,5

3,0

T1 T2 T3 T4 T1 T2 T3 T42015 2016

Valor observado Predicción

Portugal

Fonte: Comisión Europea

Os datos do segundo trimestre deste ano son inferiores na maioría dos países, como se comentou anteriormente, a estas previsións. A zona euro presentou no segundo tri-mestre unha taxa intertrimestral do 0,3%, unha décima inferior á do primeiro trimestre; a ralentización do crecemento debeuse a un avance máis moderado da demanda interna que non foi compensado pola achega positiva da demanda externa: o consumo privado segue a sustentar o crecemento do PIb mentres que a inversión rexistrou unha contrac-ción no trimestre logo dun forte crecemento no trimestre anterior. O sector exterior tivo unha contribución positiva ao crecer máis as exportacións, favorecidas pola depreciación do euro, que as importacións. Revisando os crecementos do segundo trimestre para os principais países da zona euro, Alemaña creceu no segundo trimestre un 0,4%, unha déci-ma máis que no trimestre anterior, ao contrario de Italia que creceu unha décima menos que no trimestre precedente; despois dun aumento do 0,7% no primeiro trimestre, a economía francesa estancouse no segundo trimestre.

Fóra da zona euro, Estados Unidos recuperou a actividade no segundo trimestre tras un débil crecemento no primeiro; Reino Unido tivo un crecemento intertrimestral do 0,7%, tres décimas superior ao do trimestre precedente. A actividade en Xapón contraeu-se no segundo trimestre

(-0,3%) debido principalmente á desaceleración do consumo privado e á achega negativa do sector exterior.

Para o 2016, as previsións más recentes, as do FMI de outubro, rebaixan unha décima a taxa de crecemento da área do euro sobre a predición anterior, polo peor comporta-


2016

Proxecto

29

mento de Alemaña respecto ao previsto anteriormente. Para Estados Unidos e Xapón o FMI tamén rebaixou o seu crecemento, dúas décimas.

Cadro IV

Xullo2015

Outubro2015

Novembro2014

Xuño2015

Febreiro2015

Maio2015

3,8 3,6 3,9 3,8 4,0 3,91,7 1,6 1,7 2,1 1,9 1,91,5 1,5 1,5 1,7 1,8 1,71,7 1,6 1,8 2,3 2,0 2,01,2 1,3 1,0 1,5 1,3 1,41,5 1,5 1,5 1,8 1,7 1,82,5 2,5 1,9 2,8 2,5 2,62,2 2,2 2,5 2,3 2,4 2,43,0 2,8 3,0 2,8 3,2 3,01,2 1,0 1,0 1,4 1,3 1,45,0 3,7 -- -- -- --3,0 2,8 4,2 3,5 3,5 3,40,7 -1,0 2,0 1,1 1,8 1,36,3 6,3 6,9 6,7 6,9 6,87,5 7,5 6,6 7,6 7,1 7,9

4,4 4,1 5,5 5,3 -- --FONTES: FMI, OCDE e Comisión Europea

(*) A OCDE elabora previsións da Área Euro constituída por 15 países

Comercio mundial de bens e servizos

MéxicoBrasilChinaIndia

EspañaReino UnidoEstados Unidos XapónMarrocos

Área EuroFranciaAlemañaItaliaPortugal

Previsións 2016. PIB Volume. Taxas de variación interanual en %

FMI OCDE Comisión Europea

PIB Mundial*

As últimas previsións tamén revelan unha desaceleración da economía en América Latina e Caribe tanto en 2015 como 2016. O FMI rebaixou 1,7 puntos as previsións para brasil e dúas décimas as de México en 2016. A previsión para brasil é dunha taxa de -1,0% en 2016, co que mellora en dous puntos respecto a 2015. México crecerá un 2,8% no ano 2016, cinco décimas máis que o ano anterior.


2016

Proxecto

30

II.3. ECONOMÍA ESPAÑOLA

Os datos máis recentes de crecemento económico para España amosan unha fase de expansión da economía; así o PIb rexistrou un incremento intertrimestral no segundo trimestre do 1,0%, unha décima superior ao estimado no primeiro trimestre. En termos de taxa interanual, o incremento é do 3,1%, catro décimas maior que o do trimestre pre-cedente. A continuación detállase o comportamento da economía española no segundo trimestre do ano comparado co primeiro trimestre para mostrar a tendencia a curto prazo da mesma.

O PIb xerado pola economía española no segundo trimestre de 2015 rexistrou un crecemento do 3,1% respecto ao mesmo período do ano anterior, fronte ao crecemento do 2,7% no período precedente. En termos de taxa intertrimestral o aumento foi do 1,0%, unha décima superior ao do primeiro trimestre.

Analizando os dous grandes compoñentes do PIb español dende a óptica do gas-to obsérvase unha achega maior da demanda nacional, contrarrestada parcialmente pola achega negativa da demanda externa. Así, por unha parte, a achega da demanda nacional ao PIb é de 3,3 puntos porcentuais, dúas décimas maior que á rexistrada no trimestre pre-cedente e por outra, a demanda externa mellora a súa achega ao crecemento agregado dúas décimas con respecto ao trimestre precedente, situándose en -0,2 puntos porcen-tuais.

Cadro V: España. PIB e os seus compoñentes.Demanda.

2013 2014 Tr. I Tr. II Tr. III Tr. IV Tr. I Tr. II

Gasto en consumo final -2,4 1,8 1,1 1,8 2,1 2,4 2,7 2,9

-Gasto en consumo final dos fogares e ISFLSF -2,3 2,4 1,3 2,3 2,7 3,3 3,5 3,5

-Gasto en consumo final das AAPP -2,9 0,1 0,3 0,3 0,3 -0,5 0,2 1,0

Formación bruta de capital -3,7 4,2 2,1 4,8 5,2 4,6 5,2 5,6

Demanda interna (en termos nacionais)(1) -2,7 2,2 1,2 2,3 2,6 2,7 3,1 3,3

Exportacións de bens e servizos 4,3 4,2 6,4 1,0 4,5 4,7 5,0 6,0

Importacións de bens e servizos -0,5 7,6 9,4 4,9 8,6 7,7 7,0 7,2

PRODUTO INTERIOR BRUTO a prezos de mercado -1,2 1,4 0,6 1,2 1,6 2,0 2,7 3,1(1) Achega ao crecemento do PIB pm.Fonte: Contabilidad trimestral nacional (INE)

España. Produto Interior Bruto e os seus compoñentes. Demanda. Índices de volumeDatos corrixidos de efectos estacionais e de calendario. Taxas de variación anual e interanual (%)

Operacións2014 2015

O gasto en consumo final dos fogares e ISFLSF experimenta un crecemento inte-ranual este trimestre do 3,5%, a mesma taxa que no trimestre precedente como con-secuencia do comportamento conxunto de todos os seus compoñentes, tanto de bens como de servizos.


2016

Proxecto

31

O gasto en consumo final das AA.PP. rexistra un crecemento do 1,0%, oito décimas máis que no trimestre anterior.

A formación bruta de capital presenta unha taxa de crecemento do 5,6%, catro déci-mas superior ao rexistro do trimestre precedente. Segundo o tipo de activos, a demanda de activos materiais presenta unha taxa do 6,8%, á mesma que no primeiro trimestre; a inversión en produtos da propiedade intelectual aumenta un 2,0%, dúas décimas menos que no trimestre anterior.

A inversión en activos de construción aumenta un 5,1%, unha décima máis que no trimestre precedente, grazas tanto á inversión en vivenda como en outras construcións. A inversión en bens de equipo rexistra un crecemento do 9,2% fronte ao 9,6% do trimestre anterior.

A achega da demanda externa da economía española ao PIb trimestral neste perío-do foi de -0,2 puntos porcentuais, dúas décimas maior que á do trimestre precedente; resultado que se produce porque tanto as exportacións como as importacións presentan crecementos superiores aos do trimestre precedente, aínda que o incremento das expor-tacións é máis acusado. As exportacións de bens e servizos melloran o seu crecemento nun punto, pasando do 5,0% ao 6,0%; este maior crecemento prodúcese en todos os apartados das exportacións agás no de bens onde o crecemento pasa do 5,2% ao 5,0%. Nos servizos non turísticos rexístrase un crecemento do 12,0%, o que supón unha mello-ría de 5,2 puntos e, por último, as compras dos non residentes rexistran un crecemento do 2,7%, superior en 1,5 puntos ao dato do primeiro trimestre.

Pola súa parte, as importacións creceron un 7,2%, dúas décimas máis que no trimestre precedente. As importacións de bens crecen o 8,0%, 0,5 puntos máis que no primeiro trimestre; as importacións de servizos non turísticos rexistran unha taxa do -0,1%, co que empeoran en 2,7 puntos o rexistro do trimestre precedente. Por outra parte, as compras dos residentes no resto do mundo incrementa o seu crecemento 4,3 puntos, cunha taxa do 14,3% fronte ao 10,0% anterior.

dende a perspectiva da oferta os principais agregados amosan un mellor comporta-mento que no trimestre precedente.


2016

Proxecto

32

Cadro VI: España PIB e os seus compoñentes polo lado da oferta.

2013 2014 Tr. II Tr. III Tr. IV Tr. I Tr. II

Agricultura, selvicultura, gandería e pesca 15,6 3,3 1,6 5,3 -3,4 -2,6 2,2

Industria -1,8 1,5 1,9 1,5 2,1 2,9 3,5

- Industria manufactureira -1,1 2,3 2,4 2,3 3,0 2,8 3,8

Construción -8,1 -1,2 -1,7 0,0 3,4 5,7 5,8

Servizos -1,0 1,6 1,4 1,7 2,3 2,7 3,0

Impostos netos sobre os produtos -1,5 0,6 0,5 1,1 1,0 1,9 2,0

PRODUCTO INTERIOR BRUTO a precios de mercado -1,2 1,4 1,2 1,6 2,0 2,7 3,1Fonte: Contabilidad trimestral nacional (INE)

España. Produto Interior Bruto e os seus compoñentes. Oferta. Índices de volumeDatos corrixidos de efectos estacionais e de calendario. Tasas de variación anual e interanual (%)

Operacións2014 2015

As ramas agraria, gandeira e pesqueira pasan dunha caída do 2,6% a un crecemento do 2,2%, as industriais elevan seis décimas o seu crecemento, do 2,9% ao 3,5% debido principalmente á industria manufactureira que incrementa nun punto o seu crecemento, do 2,8% do primeiro trimestre ao 3,8% no segundo. A construción rexistra un crecemento do 5,8%, superando nunha décima o do trimestre anterior, en liña coa evolución da de-manda de activos e do emprego nesta rama.

Por último, as ramas dos servizos aceleran o seu crecemento respecto ao do primei-ro trimestre, pasando do 2,7% ao 3,0%, Este mellor comportamento pódese observar na maior parte das ramas: o Comercio, transporte o hostalería crece o 4,6% fronte ao 4,3% do primeiro trimestre, o sector de Información e comunicacións pasa dun crecemento do 2,6% ao 4,3%, as Actividades profesionais aumentan un 6,5%, oito décimas máis que no trimestre precedente e Actividades artísticas, recreativas e outros servizos rexistran un crecemento sete décimas maior que no trimestre anterior, un 3,4%. As Actividades financeiras, aínda que rexistran un descenso do 2,6%, melloran o seu comportamento respecto ao trimestre anterior en máis de dous puntos. En senso contrario, o sector que amosa peor comportamento son as Actividades inmobiliarias (1,9% no segundo trimestre fronte a 2,1% no primeiro). A Administración pública, sanidade e educación mostra un comportamento similar o do trimestre anterior, cun crecemento do 1,2%.

O emprego, medido en postos de traballo equivalentes a tempo completo, rexistra un crecemento do 2,9%, unha décima máis que no trimestre precedente, o que supón un incremento neto de aproximadamente 477 mil empregos equivalentes a tempo completo nun ano. O sector primario, a industria e a construción presentan comportamentos máis favorables en termos de emprego, non obstante, os servizos rexistran unha variación inte-ranual menor neste trimestre que no precedente.

O número de horas efectivamente traballadas polas persoas ocupadas na economía aumenta un 2,8%, nove décimas máis que no primeiro trimestre. A diferenza entre esta


2016

Proxecto

33

evolución e a dos empregos equivalentes a tempo completo débese ao descenso do 0,1% da xornada media a tempo completo, aumentando oito décimas con respecto á taxa do trimestre precedente.

Con este crecemento da actividade e do emprego, a produtividade aparente por posto de traballo equivalente aumenta en tres décimas, dende o -0,1% ata o 0,2%, e a produtividade por hora traballada rexistra un crecemento do 0,4%, catro décimas inferior ao do trimestre precedente.

Cadro VII: PTE a tempo completo.


Agricultura, selvicultura, gandería e pesca -0,9 0,0 8,7 -1,4 -2,8 -4,1 -5,5 0,4

Industria -4,6 0,4 -2,8 -0,4 2,1 2,9 3,4 3,7

- Industria manufactureira -4,5 0,5 -2,8 -0,3 2,1 2,9 3,4 3,7

Construción -12,3 -2,6 -9,2 -4,0 0,0 3,3 9,1 9,2

Servizos -2,4 1,6 0,2 1,8 1,9 2,6 2,7 2,4

Total postos de traballo equivalentes a TC -3,3 1,2 -0,4 1,0 1,7 2,4 2,8 2,9Fonte: Contabilidad trimestral nacional (INE)

España. Postos de traballo equivalentes a tempo completoDatos corrixidos de efectos estacionais e de calendario

Tasas de variación anual e interanual (%)

2014 2015

Estes datos do segundo trimestre de 2015 confirman que o ritmo de crecemento económico se acelerou en termos de taxa intertrimestral, superando o previsto pola Co-misión que se mostra nos gráficos 1 e 2. Esta previsión estima que os crecementos inte-ranuais do PIb nos restantes trimestres do ano serán maiores, chegando a taxas do 3,0% que xa se superaron no segundo trimestre. En termos de taxa intertrimestral a Comisión Europea prevé unha contención no crecemento da economía española, con taxas do 0,7% nos dous últimos trimestres do ano, unha décima inferiores ás previstas para a primeira metade do ano.

No que respecta ao crecemento esperado para 2015 e 2016, o escenario do Gober-no prevé un crecemento do PIb en 2015 do 3,3% e do 3,0% en 2016. O FMI prognostica un crecemento dúas décimas menor en 2015 (3,1%) e cinco décimas inferior en 2016 (2,5%). A OCdE estima un crecemento do 2,9% en 2015 e do 2,8% en 2016. As estima-cións da Comisión Europea (do mes de maio) estiman que o PIb se incrementará un 2,8% no 2015 e un 2,6% en 2016.

Polo tanto, as previsións para 2015 están entre o crecemento do 2,8% da Comisión Europea e o 3,3% do Goberno. A análise dos compoñentes dende a perspectiva da


2016

Proxecto

34

demanda segundo estas catro fontes mostra diferenzas entre elas: a achega da demanda nacional varía entre os 3,1 puntos da OCdE e os 3,7 puntos porcentuais do FMI; estas diferenzas veñen motivadas polas distintas estimación do consumo privado e da formación bruta de capital. O Goberno estima un crecemento do consumo privado do 3,4%, sete décimas inferior ao estimado polo FMI e catro décimas inferior á estimación da OCdE; en senso contrario, a estimación do Goberno da inversión, 6,4%, supera nun punto a previ-sión da OCdE e en cinco décimas a previsión do FMI. A OCdE é o único organismo que estima un crecemento negativo do consumo público (-0,8%). Todos os compoñentes da demanda interna amosan mellor comportamento que no ano 2014 (no consumo público o Goberno prevé un crecemento similar ao do ano anterior, 0,1%). A achega da demanda externa será negativa segundo os organismos internacionais; as exportacións crecerán entre o 5,1% e o 5,5% e as importacións entre o 6,0% e o 7,4%.

Cadro VIII: Principais previsións macro.

Ministerio de

Economía(xullo 2015)

CE(maio 2015)

FMI(outubro

2015)

OCDE(xuño 2015)

Ministerio de

Economía(xullo 2015)

CE(maio 2015)

FMI(outubro

2015)

OCDE(xuño 2015)

3,4 3,5 4,1 3,8 3,0 2,8 2,8 2,60,1 0,4 0,5 -0,8 0,3 0,3 -0,2 0,06,4 5,5 5,9 5,4 5,6 5,1 3,8 6,33,3 3,2 3,7 3,1 2,9 2,7 2,4 2,95,5 5,5 5,1 5,4 6,0 6,2 5,1 6,16,0 7,2 7,4 6,2 6,4 7,1 4,8 6,50,0 -0,4 -0,6 -0,1 0,1 -0,1 0,2 0,13,3 2,8 3,1 2,9 3,0 2,6 2,5 2,83,8 3,0 3,9 4,1 4,0 3,4 3,1 3,6

3,0 2,7 3,0 2,9 3,0 2,5 2,0 2,822,0 22,4 21,8 21,5* 19,7 20,5 19,9 19,7*

(1) Inclúe ás ISFLSF

(2) Achega ao crecemento do PIB

(*) OECD Employment Outlook 2015. Xullo 2015

FONTES: Ministerio Economía, Comisión Europea, OCDE e FMI

Importacións de bens e servizosSaldo exterior (2)Produto interior brutoProduto interior bruto nominal

Mercado de traballoEmprego equivalente a tempo completoTaxa de paro

Exportacións de bens e servizos

Gasto en consumo final nacional de fogares (1)

Demanda nacional*

Gasto en consumo final nacional das AA.PP.Formación bruta de capital fixo

Previsións macroeconómicas. España. TVA (%)

2015 2016

PIB por compoñentes de demanda

O crecemento previsto para o ano 2016 será inferior ao do 2015 segundo os prin-cipais organismos elaboradores de previsións. A previsión máis elevada corresponde ao Goberno (3,0%), tres décimas inferior ao previsto para o ano 2015. O FMI prevé un crece-mento do 2,5%, co que baixaría en seis décimas con respecto ao ano anterior. A demanda nacional achegará 2,9 puntos porcentuais ao crecemento do PIb segundo o Goberno e a OCdE, mentres que o FMI (2,4 puntos) e a Comisión Europea (2,7 puntos) prevén unha contribución máis moderada. O consumo privado crecerá entre 0,4 e 1,3 puntos menos que no ano anterior, o Goberno é o que sinala un mellor comportamento. A formación bruta de capital fixo tamén amosará un crecemento inferior ao do ano anterior, con taxas entre o 3,8% do FMI e o 6,3% da OCdE. O gasto en consumo final das AA.PP. será posi-tivo segundo todas as previsións agás as do FMI.


2016

Proxecto

35

A achega do sector exterior será positiva segundo todos os organismos que elaboran previsións, no entorno dos 0,1 puntos porcentuais, agás a Comisión Europea, que prevé una achega de -0,1 puntos porcentuais.

No que respecta á taxa de paro, as previsións máis optimistas para o 2015 correspon-den á OCdE, cunha taxa de paro do 21,5%. O Goberno estima unha taxa do 22,0%. Para o ano 2016 as previsións do Goberno e da OCdE son as máis favorables, cunha taxa do 19,7%, coa que o Goberno rebaixaría en 2,3 puntos á taxa do ano anterior mentres que a OCdE a rebaixaría en 1,8 puntos.


2016

Proxecto

36

II.4. ECONOMÍA GALEGA

Os datos máis recentes de crecemento económico para Galicia apuntan cara unha consolidación da recuperación da economía galega; a taxa intertrimestral do segundo tri-mestre foi do 0,6%, unha décima superior á do primeiro trimestre. En termos de taxa interanual, o crecemento é do 1,8%, cinco décimas superior ao do trimestre precedente, rexistrándose o maior incremento desde 2008. A continuación detállase o comportamen-to da economía galega no segundo trimestre do ano comparado co primeiro trimestre para mostrar a tendencia a curto prazo da mesma.

Cadro IX:. Evolución do PIB Galego.


Variación interanual -0,7 0,4 0,0 0,1 0,5 0,8 1,3 1,8

Variación intertrimestral -- -- 0,0 0,1 0,4 0,4 0,5 0,6Fonte: IGE. Contas económicas trimestrais

Fonte: IGE. Contas económicas trimestrais

Produto interior brutoDatos corrixidos de efectos estacionais e de calendario

2014 2015

Gráfico VII: Variacións en volume do PIB.

-6,0

-4,0

-2,0

0,0

2,0

4,0

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

PIB pm. Volume encadeado referencia 2010.Datos corrixidos de estacionalidade e calendario.

Variacións interanuais (%)

Galicia España UE-28

Fonte: IGE, INE, EUROSTAT


2016

Proxecto

37

Demanda

No segundo trimestre de 2015, a achega da demanda interna en termos nacionais ao crecemento do PIb foi de 2,3 puntos porcentuais, catro décimas inferior á contribución do trimestre anterior. O gasto en consumo final presenta un aumento do 1,4%, sete décimas menos que no trimestre precedente; o apartado da formación bruta de capital aumenta un 7,2%, 1,3 puntos máis que no primeiro trimestre de 2015. A contribución do sector exterior é negativa, -0,5 puntos porcentuais, mellorando en nove décimas a achega obser-vada no trimestre precedente.

Gráfico VIII: Descomposición dos compoñentes do PIB polo lado da demanda.

-10,0-8,0-6,0-4,0-2,00,02,04,06,08,0

I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Volume encadeado referencia 2010. Datos corrixidos de estacionalidade e calendario.

Achega demanda interna (en termos nacionais) (%)Achega demanda exterior neta (%)PIB

Fonte: IGE. Contas económicas trimestrais


2016

Proxecto

38

Cadro X: Demanda, índices de referencia.

2013 2014 Tr. I Tr. II Tr. III Tr. IV Tr. I Tr. IIGasto en consumo final -2,4 0,5 1,1 -0,8 1,5 0,2 2,1 1,4

-Gasto en consumo final dos fogares e ISFLSF -2,1 0,5 -0,3 -0,2 1,0 1,5 2,2 2,1

-Gasto en consumo final das AAPP -3,3 0,6 5,9 -2,5 3,0 -3,3 1,8 -0,9

Formación bruta de capital -7,7 0,5 -3,9 -0,8 2,6 4,2 5,9 7,2

Demanda interna (en termos nacionais)(1) -3,4 0,5 0,3 -0,8 1,6 0,9 2,7 2,3

Exportacións de bens e servizos 17,2 1,2 6,2 1,1 -1,4 -0,7 1,4 4,0

Importacións de bens e servizos 10,7 1,4 6,6 -0,4 0,5 -0,6 3,9 4,9PRODUTO INTERIOR BRUTO a prezos de mercado

-0,7 0,4 0,0 0,1 0,5 0,8 1,3 1,8Fonte: IGE. Contas económicas trimestrais

(1) Achega ao crecemento do PIB pm.

Demanda. Índices de volume. Referencia ano 2010=100Datos corrixidos de efectos estacionais e de calendario. Taxas de variación interanual (%)

2014 2015

O gasto en consumo final dos fogares e institucións sen fins de lucro ao servizo dos fogares aumenta un 2,1% no segundo trimestre de 2015, unha décima menos que no tri-mestre anterior. Os principais indicadores de consumo dos fogares móstranse en sintonía co agregado debido a que presentan taxas interanuais positivas e non sempre superiores ás do trimestre precedente. A renda salarial real calculada con: afiliación, incremento sa-larial pactado en convenio e o IPC como deflactor amosa un crecemento superior ao do trimestre anterior; a matriculación de turismos e o índice de vendas de comercio polo miúdo deflactado e corrixido de estacionalidade e calendario amosan un crecemento inferior ao do trimestre precedente. O indicador de confianza do consumidor rexistra un peor comportamento que no trimestre anterior.

No mesmo período, o gasto en consumo final das administracións públicas acada un decrecemento do 0,9%, empeorando en 2,7 puntos a taxa rexistrada no trimestre anterior.

A formación bruta de capital mostra un crecemento positivo, 7,2%, superior en 1,3 puntos ao do trimestre anterior. A produción industrial de bens de equipo rexistra un crecemento moi superior ao do trimestre precedente. A matriculación de vehículos de carga e as importacións de bens de capital deflactadas co índice de valor unitario rexistran un crecemento inferior ao do trimestre anterior.

A contribución do sector exterior a o crecemento do PIb é negativa. As exportacións aumentan un 4,0%, 2,6 puntos máis que no trimestre precedente. Tanto as exportacións galegas ao resto de España e ao estranxeiro como o gasto dos non residentes en Galicia rexistran taxas positivas e superiores ás do trimestre anterior.

Pola súa parte, as importacións aumentaron un 4,9%, nove décimas por enriba da taxa rexistrada no trimestre anterior.


2016

Proxecto

39

Oferta

dende a perspectiva da oferta, no segundo trimestre de 2015 as taxas de crecemen-to interanual dos grandes agregados son positivas. O maior crecemento corresponde á construción e a industria rexistra unha forte melloría respecto ao trimestre anterior.

As ramas agraria, gandeira e pesqueira presentan un crecemento do 0,4%, melloran-do en dúas décimas a taxa do primeiro trimestre de 2015.

As ramas industriais rexistran un crecemento do 2,2%, mellorando en 2,8 puntos o rexistro do primeiro trimestre. dentro destas, a industria manufactureira creceu un 4,3%, 3,1 puntos máis que no trimestre anterior.

A taxa de variación interanual do sector da construción foi do 4,2%, dúas décimas máis que no trimestre precedente. A edificación residencial mostra unha taxa interanual máis favorable que á do primeiro trimestre. A edificación non residencial amosa peores rexistros que no trimestre anterior. A licitación oficial rexistra un maior crecemento que no trimestre precedente.

O sector dos servizos presenta un crecemento interanual do 1,6%, mantendo o mes-mo crecemento do trimestre precedente. Todas as ramas rexistran taxas positivas agás as Actividades financeiras e de seguros. Os maiores incrementos acádanse nas ramas de Actividades profesionais e Comercio, transporte e hostalería. Con respecto ás taxas rexis-tradas no primeiro trimestre do ano 2015, a rama de Información e comunicacións é a que amosa un maior incremento, seguida de Actividades artísticas, recreativas e outros servizos, Comercio, transporte e hostalería e Actividades inmobiliarias.


2016

Proxecto

40

Cadro XI: Galicia, PIB por sectores.

2013 2014 Tr. I Tr. II Tr. III Tr. IV Tr. I Tr. IIAgricultura, selvicultura, gandería e pesca -0,5 2,3 2,6 2,4 1,0 3,3 0,2 0,4

Industria 4,2 -1,6 -0,7 -1,5 -2,5 -1,8 -0,5 2,2

- Industria manufactureira 0,6 -2,4 -1,9 -3,0 -3,0 -1,5 1,2 4,3

Construción -7,2 -2,2 -5,7 -3,5 -1,5 2,2 4,1 4,2

Servizos -1,3 1,1 0,7 0,8 1,3 1,6 1,6 1,6

- Comercio, transporte e hostalería -1,1 2,0 1,7 1,9 2,2 2,3 2,6 2,8

- Información e comunicacións -2,0 1,1 2,6 -1,0 1,4 1,6 0,7 2,3

- Actividades financeiras e de seguros -3,9 -1,8 0,0 -2,1 -2,9 -2,3 -2,7 -2,7

- Actividades inmobiliarias 1,1 0,6 1,6 0,4 0,4 0,2 0,1 0,3

- Actividades profesionais 3,2 4,7 4,0 4,1 4,8 6,0 7,0 5,9 - Administración pública, sanidade e educación

-1,6 0,5 -0,1 0,5 1,9 0,0 0,3 0,1 - Actividades artísticas, recreativas e outros servizos

-9,3 -2,9 -8,1 -3,9 -0,6 1,6 1,8 2,0

Impostos netos sobre os produtos -0,9 0,0 -0,3 -0,5 0,6 0,4 1,5 1,7PRODUTO INTERIOR BRUTO a prezos de mercado

-0,7 0,4 0,0 0,1 0,5 0,8 1,3 1,8Fonte: IGE. Contas económicas trimestrais

Oferta. Índices de volume. Referencia ano 2010=100Datos corrixidos de efectos estacionais e de calendario. Taxas de variación interanual (%)

2014 2015

Emprego

O emprego, medido en termos de postos de traballo equivalentes a tempo comple-to, creceu no segundo trimestre do ano 2015 un 1,2%, o que supón un incremento de aproximadamente 11.700 postos de traballo equivalentes nun ano.


2016

Proxecto

41

Cadro XII: Galicia. emprego por ramas de actividade.

2013 2014 Tr. I Tr. II Tr. III Tr. IV Tr. I Tr. IIAgricultura, selvicultura, gandería e pesca -4,1 -9,6 -3,3 -10,8 -9,7 -14,5 -4,5 -6,0

Industria -2,9 -1,0 -1,3 -1,6 -1,1 -0,1 0,0 0,9

- Industria manufactureira -3,8 -1,3 -1,9 -1,9 -1,3 -0,2 0,2 1,2

Construción -11,2 -1,2 -4,2 -1,5 0,3 0,8 2,8 2,4

Servizos -0,5 1,3 0,8 1,1 1,7 1,8 1,7 1,9

- Comercio, transporte e hostalería -0,9 0,3 -0,3 0,6 0,4 0,5 2,2 2,0

- Información e comunicacións -0,8 -0,4 -0,9 -0,4 -0,1 0,0 0,0 0,0

- Actividades financeiras e de seguros 1,1 -2,3 -0,6 -2,4 -2,9 -3,1 -3,6 -3,3

- Actividades inmobiliarias 6,7 4,2 3,3 3,3 4,7 5,3 10,0 10,2

- Actividades profesionais 0,1 2,6 -0,4 1,7 3,6 5,4 6,3 5,8 - Administración pública, sanidade e educación

0,0 3,2 3,5 2,7 3,9 2,8 0,7 1,1 - Actividades artísticas, recreativas e outros servizos

-1,6 -0,4 -0,5 -1,3 -0,8 1,1 -1,4 -0,4TOTAL POSTOS DE TRABALLO EQUIVALENTES A TEMPO COMPLETO

-2,0 0,0 -0,2 -0,4 0,3 0,2 1,1 1,2

Fonte: IGE. Contabilidade trimestral

Emprego por ramas de actividadePostos de traballo equivalentes a tempo completo

Datos corrixidos de efectos estacionais e de calendario. Taxas de variación interanual (%)

2014 2015

Atendendo ás ramas de actividade apréciase un descenso interanual no sector pri-mario e un crecemento na industria, na construción e nos servizos. Con respecto aos rexistros do trimestre precedente obsérvase unha mellora en todos os sectores agás no sector primario e na construción, onde aumenta catro décimas menos.

As ramas agraria, gandeira e pesqueira son as únicas que perden postos de traballo equivalentes, -6,0%, empeorando o rexistro do trimestre anterior en 1,5 puntos.

O conxunto da industria incrementa os postos de traballo respecto do mesmo tri-mestre do ano 2014 nun 0,9%, mellorando á taxa do trimestre anterior; as industrias manufactureiras rexistran un incremento do 1,2%, mellorando nun punto o rexistro do primeiro trimestre.

A construción é o sector no que máis se incrementan os postos de traballo, o 2,4%, aínda que esta taxa é inferior en catro décimas á taxa rexistrada no trimestre precedente.

Por último, os servizos rexistran un crecemento do 1,9%, mellorando o rexistro do trimestre anterior. Todas as ramas amosan taxas positivas agás as Actividades financeiras e de seguros e as Actividades artísticas, recreativas e outros servizos. As únicas ramas que melloran o rexistro do trimestre anterior son as Actividades financeiras e de seguros, Acti-vidades inmobiliarias, Administración pública, sanidade e educación e Actividades artísticas, recreativas e outros servizos.


2016

Proxecto

42

distinguindo por situación profesional, o emprego asalariado, en termos de postos de traballo equivalentes a tempo completo, amosou neste trimestre unha taxa de variación interanual do

1,7%. Este dato supón un aumento de aproximadamente 13.300 postos de traballo asalariados a tempo completo nun ano.

Atendendo ás ramas de actividade apréciase un incremento interanual de postos de traballo asalariado en todos os grandes agregados. Con respecto aos rexistros do trimestre precedente todos os grandes agregados melloran o seu comportamento agás o sector primario e a construción.

O número de horas efectivamente traballadas aumenta no segundo trimestre o 1,0%, unha décima máis que no trimestre anterior. Para as persoas asalariadas, o número de horas aumenta o 2,1%, tres décimas máis que no trimestre precedente.

O número de horas efectivas aumenta en todos os grandes agregados agás no sector primario, onde descenden o 7,6%; na industria o número de horas aumenta un 0,5%, na construción un 2,8% e nos servizos un 2,1%.

Considerando de forma conxunta o crecemento do PIb trimestral e o do emprego, a variación interanual da produtividade aparente do factor traballo sitúase no 0,6%, catro décimas superior á do trimestre anterior. A variación interanual da produtividade aparente por hora efectiva sitúase no 0,8%, catro décimas superior á do primeiro trimestre de 2015.

Prezos corrente

O PIb valorado a prezos correntes presenta no segundo trimestre de 2015 un cre-cemento interanual do 1,6%, oito décimas superior ao rexistro do trimestre precedente. Este incremento implica unha taxa do deflactor implícito do -0,2%, dúas décimas superior á taxa rexistrada no trimestre anterior.


2016

Proxecto

43

Cadro XIII: Galicia, PIB e os seus compoñentes.

2013 2014 Tr. I Tr. II Tr. III Tr. IV Tr. I Tr. IIGasto en consumo final -1,3 0,8 1,6 -0,5 1,6 0,8 2,1 1,8-Gasto en consumo final dos fogares e ISFLSF -0,8 0,6 0,0 0,3 0,9 1,3 1,5 2,0-Gasto en consumo final das AAPP -2,7 1,5 6,6 -2,8 3,6 -0,7 4,0 1,2Formación bruta de capital -9,5 -0,7 -4,5 -1,6 0,9 2,8 5,0 5,6Demanda interna (en termos nacionais)(1) -3,1 0,7 0,5 -0,7 1,5 1,1 2,6 2,4Exportacións de bens e servizos 14,4 -1,7 1,4 -3,7 -3,3 -0,9 -0,5 4,7Importacións de bens e servizos 7,2 -0,2 3,0 -3,9 -1,0 1,3 2,6 6,1PRODUTO INTERIOR BRUTO a prezos de mercado 0,4 -0,2 -0,3 -0,6 0,2 -0,1 0,8 1,6Agricultura, selvicultura, gandería e pesca 2,1 -2,8 1,3 -2,3 -3,8 -6,2 -3,5 -2,2Industria 5,8 -3,4 -1,5 -2,8 -4,1 -5,3 -2,9 -0,7 - Industria manufactureira 0,2 -3,3 -3,2 -4,3 -3,7 -1,7 1,3 4,7Construción -8,5 -2,9 -5,9 -4,5 -2,9 2,0 1,8 2,7Servizos -0,7 1,1 0,3 0,9 2,0 1,3 1,8 2,0 - Comercio, transporte e hostalería 0,4 1,8 2,0 1,5 1,6 2,0 2,0 2,2 - Información e comunicacións -6,1 -1,3 -2,3 -2,0 -0,4 -0,2 -0,3 0,8 - Actividades financeiras e de seguros -7,9 4,9 2,4 4,4 7,6 5,1 4,2 1,6 - Actividades inmobiliarias 2,6 0,6 1,5 0,7 0,2 0,0 0,0 -0,1 - Actividades profesionais 4,0 3,9 3,3 3,8 3,7 4,7 5,9 4,8 - Administración pública, sanidade e educación -0,9 0,3 -1,3 0,2 2,7 -0,2 1,2 2,3 - Actividades artísticas, recreativas e outros -9,1 -3,2 -8,5 -3,5 -0,7 0,4 2,5 2,4Impostos netos sobre os produtos 3,3 0,6 1,2 -2,0 0,8 2,4 2,7 4,2Fonte: IGE. Contas económicas trimestrais(1) Achega ao crecemento do PIB pm.

Produto Interior Bruto trimestral e os seus compoñentes. Prezos correntesDatos corrixidos de efectos estacionais e de calendario. Taxas de variación anual e interanual (%)

2014 2015


2016

Proxecto

44

II.5. ESCENARIO MACROECONÓMICO

O escenario macroeconómico prevé para Galicia unha aceleración do crecemento da economía no ano 2015 que continuará no ano seguinte. Esta evolución difire da española, onde se prevé un menor crecemento no ano 2016 que no 2015. Se nos retrotraemos ás gráficas 1 e 2, observamos que para España se prevían unhas taxas de variación intertri-mestrais minimamente decrecentes durante o 2015 ata estabilizarse no 0,6% no 2016; os datos da primeira metade do ano son superiores á previsión e ademais cunha tendencia crecente.

As previsións para o crecemento da economía nacional para o ano 2015 sitúanse entre o 2,8% e o 3,4%. A media das estimacións do Goberno, do banco de España e dos principais organismos internacionais sitúase no 3,0%. Se esta media a calculamos cos datos proporcionados polas fontes anteriores máis os dos principais organismos nacionais elabo-radores de previsións obtemos un valor do 3,1%. Os prognósticos máis recentes corres-ponden ao FMI (outubro) e ao banco de España (setembro), que estiman un incremento do PIb español do 3,1%, por debaixo da previsión do Goberno (xullo) do 3,3%.

Para o ano 2016 a previsión máis elevada estima un crecemento do 3,0% e a menor un crecemento do 2,3%. A media do Goberno, do banco de España e dos principais or-ganismos internacionais e nacionais cifra a previsión no 2,7%. No cadro macroeconómico elaborado polo goberno español para o proxecto de presupostos estímase un crecemen-to dun 3,0%, tres décimas superior á media de todas as previsións.

O cadro 13 resume as principais previsións para España do ano 2016, está elaborado a partir dos datos do panel de FUNCAS aos que se engaden as previsións do Goberno, banco de España, OCdE, FMI e Comisión Europea. FUNCAS realiza enquisas entre 18 servizos de análise españois para obter estes datos.


2016

Proxecto

45

Cadro XIV: Previsións dos principais analistas públicos e privados.

Previsión PIB España

2016

Previsión GCFH 2016

Previsión GCFAAPP

2016

Previsión FBKF 2016

Previsión Demanda nacional

2016

Previsión Exportacións

2016

Previsión Importacións

2016

Analistas Financieros Internacionales (AFI)

2,8 3,0 1,1 5,0 3,7 5,6 6,9

Banco Bilbao Vizcaya Argentaria (BBVA)

2,7 2,5 0,6 6,1 2,8 6,9 7,5

Bankia 2,8 3,0 0,6 5,3 3,0 5,9 6,9Cemex 2,5 2,5 1,2 5,6 2,8 5,4 7,0Centrode Estudios Economía de Madrid (CEEM-URJC)

2,7 2,7 0,8 5,6 2,8 5,5 6,2

Centro de Predicción Económica (CEPREDE-UAM)

2,3 2,7 0,9 5,7 3,1 4,7 7,4

CEOE 2,9 2,8 0,7 4,9 2,8 5,9 5,9Fundación Cajas de Ahorros (FUNCAS) 2,8 3,5 0,8 5,2 3,3 4,4 6,3Instituto Complutense de Análisis Económico (ICAE-UCM)

2,8 2,6 1,3 4,0 2,7 6,6 7,1

Instituto de Estudios Económicos (IEE) 3,0 3,7 1,0 5,4 3,0 4,1 5,5Instituto Flores de Lemus (IFL-UC3M) 2,9 3,3 0,2 6,5 2,9 4,2 6,1Intermoney 3,0 2,9 0,4 5,6 3,2 5,6 6,7La Caixa 2,6 2,4 -0,1 4,4 2,3 6,0 5,3Repsol 3,0 2,9 0,8 5,3 2,9 5,0 5,3Santander 2,9 3,0 1,0 5,9 3,2 4,6 5,9Solchaga Recio & asociados 2,7 3,0 1,0 5,5 3,1 4,7 6,4

Goberno (xullo 2015) 3,0 3,0 0,3 5,6 2,9 6,0 6,4Banco de España (setembro 2015) 2,7 2,9 0,3 6,6 3,0 5,0 6,4CE (maio 2015) 2,6 2,8 0,3 5,1 2,7 6,2 7,1FMI (outubro 2015) 2,5 2,8 -0,2 3,8 2,4 5,1 4,8OCDE (xuño 2015) 2,8 2,6 0,0 6,3 2,9 6,1 6,5

Percentil 80 2,9 3,0 1,0 5,9 3,1 6,0 7,0Percentil 20 2,6 2,6 0,3 5,0 2,8 4,7 5,9Mínimo 2,3 2,4 -0,2 3,8 2,3 4,1 4,8Máximo 3,0 3,7 1,3 6,6 3,7 6,9 7,5Mediana 2,8 2,9 0,7 5,5 2,9 5,5 6,4Promedio 2,7 2,8 0,3 5,4 2,8 5,6 6,3Fontes: Funcas, OCDE, FMI, Comisión europea, Goberno de España

Nos gráficos que se mostran a continuación preséntanse estes crecementos desagre-gados por partidas para ver ata que punto son coincidentes as hipóteses sobre os agrega-dos que compoñen o PIb desde a perspectiva da demanda. Os compoñentes da demanda con maior consenso no seu crecemento son o gasto en consumo final dos fogares e o consumo público. Para o consumo privado todos os organismos estiman un crecemento positivo que en media roldará o 2,8% e para o consumo público a maioría das previsións indican un crecemento positivo en media do 0,3%. A previsión máis negativa para este agregado é a do FMI, -0,2%.

Con respecto ás demais previsións, no apartado de formación bruta de capital fixo tamén a previsión do FMI é a que mostra un menor crecemento, 3,8%, mentres que a es-timación do Goberno é dun incremento do 5,6%. As exportacións, segundo a estimación de consenso, crecerán en media o 5,6%, catro décimas inferior á previsión do Goberno. Por último, as importacións crecerán, segundo a estimación de consenso, un 6,3%, a pre-


2016

Proxecto

46

visión do FMI é a máis baixa, 4,8%, mentres que o Goberno e o banco de España estiman un crecemento do 6,4%.

Gráfico IX: Previsións PIB España principais analistas.

2,82,7

2,82,5

2,72,3

2,92,8

3,02,9

3,02,6

3,02,9

2,7

3,02,7

2,62,5

2,8

2,92,6

2,33,0

2,82,7

0,0 0,5 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0 3,5

Analistas Financieros Internacionales (AFI)Banco Bilbao Vizcaya Argentaria (BBVA)

BankiaCemex

Centrode Estudios Economía de Madrid (CEEM-URJC)Centro de Predicción Económica (CEPREDE-UAM)

CEOEFundación Cajas de Ahorros (FUNCAS)

Instituto Complutense de Análisis Económico (ICAE-UCM)Instituto de Estudios Económicos (IEE)Instituto Flores de Lemus (IFL-UC3M)

IntermoneyLa Caixa

RepsolSantander

Solchaga Recio & asociados

Goberno (xullo 2015)Banco de España (setembro 2015)

CE (maio 2015)FMI (outubro 2015)

OCDE (xuño 2015)

Percentil 80Percentil 20

MínimoMáximo

MedianaPromedio

Previsión PIB España 2016

Fontes: Funcas, OCDE, FMI, Comisión europea, Goberno de España


2016

Proxecto

47

Gráfico X: Desglose previsións.

3,02,5

3,02,5

2,72,7

2,83,5

2,63,7

3,32,9

2,42,9

3,03,0

3,02,9

2,82,8

2,6

3,02,6

2,43,7

2,92,8

0,0 0,5 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0 3,5 4,0


BankiaCemex




IntermoneyLa Caixa

RepsolSantander




OCDE (xuño 2015)


MínimoMáximo

MedianaPromedio

Previsión Gasto Consumo Final Fogares 2016

1,10,60,6

1,20,8

0,90,7

0,81,3

1,00,2

0,4-0,1

0,81,01,0

0,30,30,3

-0,20,0

1,00,3

-0,21,3

0,70,3

-0,4 -0,2 0,0 0,2 0,4 0,6 0,8 1,0 1,2 1,4


BankiaCemex



Instituto Complutense de Análisis Económico (ICAE-UCM)Instituto de Estudios Económicos (IEE)

Instituto Flores de Lemus (IFL-UC3M)Intermoney

La CaixaRepsol

SantanderSolchaga Recio & asociados



OCDE (xuño 2015)


MínimoMáximo

MedianaPromedio

Previsión Gasto AA.PP. 2016



2016

Proxecto

48

Gráfico XI: Desglose previsións)

5,06,1

5,35,65,6

5,74,9

5,24,0

5,46,5

5,64,4

5,35,9

5,5

5,66,6

5,13,8

6,3

5,95,0

3,86,6

5,55,4

0,0 1,0 2,0 3,0 4,0 5,0 6,0 7,0


BankiaCemex




IntermoneyLa Caixa

RepsolSantander




OCDE (xuño 2015)


MínimoMáximo

MedianaPromedio

Previsión Formación Bruta Capital Fixo 2016

3,72,8

3,02,82,8

3,12,8

3,32,7

3,02,9

3,22,3

2,93,2

3,1

2,93,0

2,42,9

3,12,8

2,33,7

2,92,8

0,0 0,5 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0 3,5 4,0


BankiaCemex




IntermoneyLa Caixa

RepsolSantander




OCDE (xuño 2015)


MínimoMáximo

MedianaPromedio

Previsión Demanda nacional 2016



2016

Proxecto

49

Gráfico XII: Desglose previsións

5,66,9

5,95,45,5

4,75,9

4,46,6

4,14,2

5,66,0

5,04,64,7

6,05,0

6,25,1

6,1

6,04,7

4,16,9

5,55,6

0,0 1,0 2,0 3,0 4,0 5,0 6,0 7,0 8,0


BankiaCemex




IntermoneyLa Caixa

RepsolSantander




OCDE (xuño 2015)


MínimoMáximo

MedianaPromedio

Previsión Exportacións 2016

6,97,5

6,97,0

6,27,4

5,96,3

7,15,5

6,16,7

5,35,3

5,96,4

6,46,4

7,14,8

6,5

7,05,9

4,87,5

6,46,3

0,0 1,0 2,0 3,0 4,0 5,0 6,0 7,0 8,0


BankiaCemex




IntermoneyLa Caixa

RepsolSantander




OCDE (xuño 2015)


MínimoMáximo

MedianaPromedio

Previsión Importacións 2016



2016

Proxecto

50

A partir do escenario comentado anteriormente para o conxunto nacional e as pre-visións de crecemento das principais economías mundiais expostas no apartado de eco-nomía internacional, propoñemos o seguinte escenario para o crecemento do PIb galego en 2016. O obxectivo é reducir o diferencial con España, logo dun inicio da recuperación económica máis lento en Galicia que en España. O crecemento do PIb galego sería do 2,0% en 2015, superando en 1,6 puntos o crecemento do ano precedente e continuaría en expansión no ano 2016 cun crecemento do 2,5%. Se o diferencial entre España e Ga-licia sería no 2015 superior a un punto, considerando a previsión de consenso, no 2016 a diferenza reduciríase a dúas décimas. No cadro 14 representamos esta previsión desagre-gada para os compoñentes da demanda.

Cadro XV: Cadro macroeconómico Galicia.

2014 2015 2016

0,5 1,7 2,3

0,5 2,0 2,5

0,6 0,8 1,5

0,5 6,7 5,0

0,5 2,5 2,7

1,2 3,4 4,1

1,4 4,2 4,4

0,4 2,0 2,5

-0,2 2,5 3,5

0,0 1,1 1,7

21,7 20,1 18,3

1 Contribución en puntos porcentuais2 % da poboación activa

Taxa de paro2

Emprego. PTETC

Exportación de bens e servicios

Importación de bens e servicios

Produto interior bruto (PIB)Produto interior bruto nominal

Cadro macroeconómico Galicia. Variación anual en %

Gasto en consumo final

- Gasto en consumo final dos fogares e ISFLSF

- Gasto en consumo final das AAPP

Formación bruta de capital

Achega demanda interna1

En liñas xerais, o crecemento da economía galega en 2015 basearase, desde a óptica da demanda, na achega da demanda interna, polo bo comportamento do gasto dos foga-res e da inversión. desde a perspectiva da oferta, son o sector industrial e a construción os que manifestan unha forte recuperación da actividade na primeira metade do ano que se prevé continúe na segunda metade.

detállase a continuación, para os principais agregados da demanda, o cadro ma-croeconómico para o ano 2016 que configuran o crecemento do 2,5%.


2016

Proxecto

51

1. O gasto en consumo final dos fogares e institucións sen fins de lucro crecerá un 2,5%. Esta compoñente de demanda iniciou a recuperación no ano 2014 despois de cinco anos con taxas negativas. No ano 2015 prevese unha importante mellora, cun crecemen-to do 2,0% baseada na mellora do mercado de traballo que, xunto coa moderación dos prezos e a rebaixa fiscal permiten un incremento da renda dispoñible; ademais, o menor nivel de débeda axudaría para manter o nivel de gasto. Aínda así, o crecemento será infe-rior ao nacional, debido á estrutura poboacional galega, máis envellecida. No ano 2016 o crecemento será cinco décimas maior, 2,5% pois malia amortiguación dalgúns dos efectos que posibilitaron o incremento do gasto en 2015, a mellora do mercado laboral permitirá un maior crecemento deste agregado.

2. O gasto en consumo final das administracións públicas aumentará un 1,5%, sete décimas máis que no ano 2015.

3. A formación bruta de capital crecerá un 5,0% en 2016. No ano 2015 este agregado manifesta un forte dinamismo tanto na inversión en bens de equipo como en construción. A importante mellora do sector industrial incrementa a demanda de bens de equipo. A inversión en construción, principalmente en infraestrutura, tamén rexistra un bo compor-tamento no ano 2015, favorecido polo ciclo político. No 2016 prevese continúe o forte dinamismo do ano anterior, aínda que o crecemento será inferior. O empuxe do sector industrial no ano 2015 que se prevé manter no ano seguinte elevaría a demanda de bens de equipo das empresas, que se verían favorecidas pola melloría das expectativas e das condicións financeiras. Ademais, as empresas necesitan modernizar o seu stock de capital tras varios anos de contracción da inversión. Os efectos do incremento da inversión en infraestruturas do ano 2015 prolongaranse no ano seguinte pero en menor magnitude.

4. A demanda externa neta será negativa no ano 2016, aínda que mellorará con respecto ao ano anterior. Esta achega producirase como consecuencia dun aumento das exportacións do 4,1% e das importacións do 4,4%. As exportacións continuarán cunha tendencia alcista favorecida polo crecemento da economía dos principais socios comer-ciais galegos, a depreciación do euro e a ganancia en competitividade da nosa economía; ademais, o crecemento da economía española exercerá un efecto positivo sobre as ex-portacións ao resto de comunidades autónomas. As previsións do FMI, da OCdE e da Comisión Europea indican unha mellora da demanda interna das principais economías mundiais, a modo de exemplo expoñemos os datos das principais economías no cadro 14 segundo os datos da Comisión Europea, FMI e da OCdE.


2016

Proxecto

52

Cadro XVI: Previsións macro2015 economías avanzadas.

FMI(outubro

2015)

OCDE(xuño 2015)

Comisión Europea

(maio 2015)

1,6 -- 1,91,5 1,3 1,71,5 2,5 2,21,0 0,9 1,3

-- 1,5 1,72,4 2,9 2,82,3 2,4 2,53,5 3,1 3,3

FONTES: FMI, OCDE e Comisión Europea

PortugalEspaña

Reino UnidoEstados Unidos

Previsións macroeconómicas 2016. Demanda nacional. Taxas de variación interanual en %

Área EuroFranciaAlemaniaItalia

Polo que respecta ás importacións, o crecemento do 4,4% susténtase no crecemento da actividade económica da nosa comunidade que requirirá un maior dinamismo neste apartado para surtir a demanda intermedia e a final.

5. Por último, a taxa de paro situarase no 18,3%, 1,8 puntos por debaixo da taxa de 2015 e 1,4 puntos por debaixo da previsión para España segundo o Goberno. No ano 2015 crearase emprego (medido en postos de traballo equivalentes a tempo completo) por primeira vez desde o ano 2007 e continuará a tendencia crecente no ano 2016. Un descenso da poboación activa xunto cun incremento do emprego do 1,7%, levaríanos a unha taxa do 18,3% no ano 2016.


2016

Proxecto

53

II.6. O ESCENARIO FINANCEIRO. SITUACIÓN MONETARIA E FINANCEIRA.

Trala apertura dos mercados e a continua mellora e normalizacións das condicións de financiamento no ano 2014 (abundante liquidez, descensos continuados nas rendibilidades dos soberanos e avances significativos nos principais índices bolsistas), en 2015 prodúcese un aumento da volatilidade dos mercados financeiros, con varios episodios de intensifica-ción das tensións.

O primeiro estivo vinculado cos acontecementos ocorridos en Grecia a finais de xuño e principios de xullo e, en conxunto, o seu impacto nos mercados financeiros foi re-lativamente débil. Un segundo episodio de inestabilidade produciuse na segunda quincena de agosto e estivo relacionado cos acontecementos en China. Este último tivo un impacto considerable nos mercados bolsistas e cambiarios, así como nas percepcións de risco.

Os rendementos nominais da débeda pública a longo prazo da zona euro diminuíron lixeiramente entre principios de xuño e comezos de setembro. As cotizacións bolsistas da zona euro caeron notablemente, en especial dado o entorno de perdas no mercado de renda variable chino na segunda metade de agosto e o correspondente aumento da incerteza a nivel global. O tipo de cambio efectivo do euro apreciouse de forma significa-tiva recentemente.

As axencias de cualificación crediticia mantiveron no ano 2015 o mesmo rating para España, así como para a Comunidade Autónoma de Galicia, elevándoos un escalón Stan-dard & Poor’s, en outubro, ata bbb+, con perspectiva estable.

II.6.1. Tipos oficiais de referencia

Cadro XVII: Tipos Oficiais de Referencia.

TIPOS DE XURO OFICIAIS

2012 2013 2014

2015

MARZO XUÑO SETEMBROOp. principais de financiamento 0,88 0,54 0,16 0,05 0,05 0,05

Facilidade marxinal de crédito 1,63 1,13 0,51 0,30 0,30 0,30

Facilidade de depósito 0,13 0,00 -0,09 -0,20 -0,20 -0,20

Fondos Federais (EEUU) 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25

Tipo de Xuro Oficial (Xapón) 0,10 0,10 0,10 0,10 0,10 0,10

(Datos anuais: Tipos medios anuais. Datos trimestrais: tipos fin de período)

O PIb real da zona do euro creceu no segundo trimestre de 2015 a un ritmo lixei-ramente máis lento que no primeiro trimestre. Esta moderación, debida a unha demanda máis débil do esperado, foi xeneralizada nos distintos países. Os indicadores suxiren que a taxa de crecemento do PIb real na segunda metade de 2015 será similar á rexistrada no


2016

Proxecto

54

segundo trimestre. As proxeccións macroeconómicas de setembro de 2015 elaboradas polos expertos do bCE para a zona euro prevén un crecemento anual do PIb real do 1,4% en 2015, o 1,7% en 2016 e o 1,8% en 2017. A inflación da zona do euro estabilizouse en taxas positivas pero baixas. As proxeccións elaboradas polo bCE para a zona euro sitúan a inflación anual no 0,1% en 2015, o 1,1% en 2016 e o 1,7% en 2017.

As medidas de política monetaria do bCE seguen respaldando o crecemento do agregado monetario amplo e do crédito. As operacións de financiamento a prazo máis longo con obxectivo específico (TLTRO) e o programa ampliado de compras de activos (APP) contribuíron á mellora dos indicadores monetarios e crediticios. Os custos de fi-nanciamento das entidades de crédito estabilizáronse en mínimos históricos no segundo trimestre de 2015.

O Consello de Goberno destaca a súa disposición e capacidade para actuar se proce-de, utilizando todos os instrumentos dispoñibles dentro do seu mandato e , en particular, recorda que o programa de compras de activos ofrece flexibilidade suficiente para axustar o volume, a composición e a duración do programa. O Eurosistema executará plenamente as súas compras mensuais, ata que o Consello de Goberno observe un axuste sostido da senda de inflación que sexa compatible co obxectivo de lograr taxas de inflación inferiores, aínda que próximas, ao 2% a medio prazo.

O bCE, logo das importantes baixadas dos tipos de xuro realizadas entre os anos 2011 e 2014, reducindo o tipo das operacións principais de financiamento desde o 1,25% ata o 0,05%, e situando o tipo da facilidade financeira marxinal de crédito no 0,30% e o tipo da facilidade de depósito nun -0,20%, mantivo os mesmos niveis durante o 2015.

Nos Estados Unidos, tras cinco anos inxectando liquidez no sistema monetario nor-teamericano, a Reserva Federal decidiu no 2013 proceder a unha moderación das súas políticas expansivas e a progresiva eliminación das inxeccións de liquidez. Seguindo esta liña no ano 2014 a Fed continuou a recortar o seu programa de compra de débeda.

O Comité Federal de Mercado Aberto (FOMC) da Reserva Federal (Fed) na súa reunión de dous días (16 e 17 de xuño de 2015) decidiu manter o tipo obxectivo dos Fondos Federais no rango do 0% e o 0,25% no que se atopa desde decembro de 2008, resaltando que aínda que os niveis de emprego e inflación se encontran próximos aos obxectivos de longo prazo, as condicións económicas aínda xustifican o mantemento dos tipos nos niveis actuais. A Fed anunciou unha revisión á baixa da previsión de crecemento para o cuarto trimestre de 2015.

Na súa reunión do día 19 de xuño de 2015, o banco de Xapón (boJ) decidiu manter tanto o tipo de xuro oficial (entre o 0% e o 0,1%, rango establecido o 5 de outubro de 2010) como as medidas de estímulo monetario (a través da compra de débeda e outros


2016

Proxecto

55

activos) adoptadas tras a reunión do 31 de outubro do pasado ano, ampliando así a base monetaria a un ritmo anual de 80 billóns de iens.

No seguinte gráfico pódense apreciar os movementos de tipos de xuro dos bancos Centrais nos últimos anos:

Gráfico XIII: Evolución tipos de Intervención.

-0,50

0,00

0,50

1,00

1,50

2,00

2,50

3,00

3,50

4,00

4,50

5,00

Evolución tipos de Intervención

Area Euro EEUU Xapón

II.6.2. Tipos de Xuros Interbancarios

Cadro XVIII: Tipos de Xuros Interbancarios.

TIPOS DE XUROS NA ÁREA DO EURO (PORCENTAXES)

PERÍODO EONIA A UN MESA TRES MESES

A SEIS MESES A UN ANO

2012 0,23 0,33 0,57 0,83 1,11

2013 0,09 0,13 0,22 0,34 0,54

2014 0,1 0,13 0,21 0,31 0,48

Mar.2015 -0,05 -0,01 0,03 0,10 0,21

Xuñ.2015 -0,12 -0,06 -0,01 0,05 0,16

Set.2015 -0,14 -0,11 -0,04 0,04 0,15



2016

Proxecto

56

No mercado interbancario da zona euro, o anuncio da posta en marcha do programa ampliado de compra de activos do bCE (Quantitative Easing, QE) provocou unha intensi-ficación no ritmo de caída dos tipos de xuro durante os tres primeiros meses do ano 2015 e, en menor medida, durante o segundo trimestre, provocando esta maior relaxación monetaria un desprazamento cara abaixo da curva de tipos neste período.

O Euribor diminuíu ao longo do segundo trimestre en todos os seus prazos, situán-dose en xuño o prazo de 1 mes ao -0,06%, cando en marzo estaba ao -0,01%, no prazo de tres meses pasando do 0,03%, ao -0,01, o 6 meses do 0,10% ao 0,05% e o 12 meses dun 0,21% ao 0,16%. Este movemento explícase tanto pola expectativa de descenso dos tipos de xuro, como pola caída das primas de risco.

Os tipos de xuro prolongaron a senda descendente ao longo do período xullo-agosto nun contexto de maior relaxación monetaria na zona euro, traducíndose en caídas dos tipos decrecentes cos prazos. O Euribor a un, seis e doce meses situouse a finais de agosto no -0,098%, 0,039% e 0,16%. A estabilidade do Euribor a doce meses en dito pe-ríodo debese ao incremento nas primas de risco esixidas neste mercado.

En setembro segue a mesma tendencia, aínda que non tan marcada, agás no prazo de un mes, no que pasa de -0,06% ao -0,11%.

Gráfico XIV: Evolución euribor

-0,2

-0,1

0,0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

Evolucion Euribor

Euribor 1 mes Euribor 3 meses Euribor 12 meses


2016

Proxecto

57

dada a posible intención do banco Central de manter os tipos de xuro nos niveis establecidos durante un período prolongado de tempo, así como continuar coas súas me-didas de política monetaria expansivas, invita a pensar nunha estabilización dos tipos nestes parámetros nos vindeiros meses.

II.6.3. Mercado de Débeda Pública

Cadro XIX: Mercado de Débeda Pública.

PERÍODOBONO 10 ANOS

PRIMA DE RISCO(PUNTOS BÁSICOS)

ESPAÑA ITALIA ALEMAÑA ESPAÑA -ALEMAÑA2012 5,87 5,49 1,57 430

2013 4,58 4,31 1,63 295

2014 2,74 2,88 1,24 150

Mar.2015 1,24 1,25 0,24 100

Xuñ.2015 2,22 2,23 0,83 138

Set.2015 2,05 1,84 0,68 138


A evolución financeira no segundo trimestre de 2015 estivo marcada polo cambio de tendencia que rexistraron os mercados de débeda soberana desde mediados de abril, despois de que os rendementos dos bonos acadaran niveis mínimos históricos. En ditas datas, o tipo de xuro da débeda soberana alemá a dez anos teríase reducido ata valores practicamente nulos, mentres que as referencias a seis e sete anos cotizaban rendibilidades negativas sen precedente. Posteriormente, os prezos iniciaron unha rápida corrección, elevando a rendibilidade do bund alemán a dez anos ata rexistros por debaixo do 1%, movemento que se estendeu a tódolos países da área. Para o conxunto desta, os tipos de xuro a longo prazo manteñen niveis similares aos observados a principios de 2015.

O movemento á alza nos tipos de xuro de longo prazo, é coherente coa mellora das expectativas de crecemento e de inflación observadas desde que o bCE anunciara as súas medidas e, ata o momento, pode considerarse unha normalización dos niveis de tipos anormalmente baixos que se chegaron a observar en marzo e principios de abril como consecuencia de expectativas excesivamente pesimistas sobre as perspectivas económicas da área. Con todo, os tipos de xuro da débeda soberana permanecen en niveis significa-tivamente máis reducidos que os observados antes de que o bCE anunciase o programa de compras. As tensións en torno a Grecia contribuíron tamén a un incremento dos dife-renciais de outros países fronte ao bono alemán.


2016

Proxecto

58

desde comezos de ano a rendibilidade do bono alemán a 10 anos pasa do 0,54%, con que pechaba o 2014 ata niveis ao redor do 0,70% durante o mes de setembro de 2015. No seguinte gráfico observamos que se trata dun movemento de ida e volta, pri-meiro redúcense as rendibilidades ata case o 0% (a mediados de abril acádanse valores do 0,08%), para incrementar as rendibilidade a niveis algo superiores aos de primeiros de ano.

Gráfico XV: Comparativa rendibilidade bonos a 10 anos.

0,00

0,50

1,00

1,50

2,00

2,50

3,00

3,50

4,00

4,50

Evolución rendibilidade débeda 10 anos

Alemaña España Italia

A rendibilidade da débeda pública española interrompeu no segundo trimestre a sen-da descendente do período xaneiro-marzo. Tras descender as rendibilidades no primeiro trimestre debido ás medidas adicionais de estímulo monetario e ao acercamento de po-sicións nas negociacións entre o goberno grego e o Eurogrupo, nun contexto de revisión á alza das previsións de crecemento da economía española por parte dos organismos internacionais, comezou a principios de abril unha traxectoria ascendente motivada pola crecente incerteza sobre as negociacións con Grecia, así como polo forte reaxuste das carteiras polas emisións do Tesouro e a toma de beneficios.

O aumento da aversión ao risco desde principios de abril provocou unha flexión á alza nas rendibilidades da débeda pública que máis que compensou as caídas rexistradas durante o primeiro trimestre. A rendibilidade do bono español a 10 anos situouse a finais de setembro a niveis que roldan o 2%, do orden de 75-80 puntos básicos por riba do nivel rexistrado a finais de marzo. Pola súa parte, a rendibilidade do bono alemán incrementou-se uns 45 puntos básicos nese mesmo período, ata situarse en niveis do 0,70%, co que a prima de risco da débeda pública española aumentou ata situarse en niveis de 135-140 puntos básicos, uns 35 puntos básicos máis que a finais de marzo.


2016

Proxecto

59

Gráfico XVI: Evolución da prima de risco fronte ao bono alemán.

0,50

0,75

1,00

1,25

1,50

1,75

2,00

2,25

Evolución da prima de risco

Prima risco España- Alemaña

II.6.4. Mercados Bolsistas

Cadro XX: Mercados Bolsistas

ÍNDICES DE COTIZACIÓN BOLSISTAS

PERÍODO IBEX 35EUROSTOXX

50CAC 40 DAX FTSE 100

DOW JONES

NIKKEI

2012 7.583,18 2.419,30 3.360,76 6.911,78 5.715,63 13.003,92 9.237,86

2013 8.715,59 2.807,59 3.974,69 8.374,98 6.492,12 15.083,91 13.683,56

2014 10.528,80 3.155,09 4.361,21 9.616,61 6.691,23 16.862,44 15.602,06

Mar.2015 11.521,10 3.697,38 5.033,64 11.966,17 6.773,04 17.776,12 19.206,99

Xuñ.2015 10.769,50 3.424,30 4.790,20 10.944,97 6.520,98 17.619,51 20.235,73

Set.2015 9.559,90 3.100,67 4.455,29 9.660,44 6.061,61 16.284,70 17388,15

VARIACIÓN ANUAL EN %2012 -22,1 -8,7 -7,7 3,5 -0,2 7,5 -2,2

2013 14,9 16 18,3 21,2 13,6 16 48,1

2014 20,08 12,4 9,7 14,8 3,1 11,8 14

Mar.2015 11,4 17 14,6 25,2 2,6 8 29,5

Xuñ.2015 -1,4 6,1 8,3 11,3 -3,3 4,7 33,5

Set.2015 -11,7 1,1 0,9 2,0 -8,5 -4,4 7,5

(Datos anuais: Tipos medios anuais. Datos trimestrais: tipos fin de periodo)

No mercado europeo, os principais índices bolsistas, flexionaron á baixa no segundo trimestre do ano, truncando o perfil ascendente do período xaneiro-marzo e compensan-


2016

Proxecto

60

do parcialmente as ganancias acumuladas. En efecto, tralo repunte dos primeiros meses do ano, coincidindo coa adopción de medidas adicionais de estímulo monetario polo bCE, iniciase un período de forte volatilidade, debido ao aumento da aversión ao risco asociada á incerteza polos escasos avances nas negociacións entre o goberno grego e os seus acredores oficiais. Os principais índices anotaron fortes caídas no segundo trimestre. Sen embargo, no mes de xullo, rexistraron fortes avances, no contexto dos progresos nas negociacións con Grecia.

Ao longo do mes de agosto, a incerteza política en Grecia e, sobre todo, a desace-leración da economía china, a pesar das medidas expansivas de política monetaria im-plementadas polas autoridades, aumentaron a volatilidade e provocado fortes perdas. O índice Eurostoxx 50 diminuíu un 4,5% no período comprendido entre o 30 de xuño e o 31 de agosto, acumulando unha ganancia do 3,9% desde finais do pasado ano. En España, o IbEX 35 presentou un perfil moi similar ao do resto de índices europeos, rexistrando un descenso do 4,7% nese mesmo período e unha caída acumulada respecto a finais do pasado ano do 0,2%.

Como se observa no gráfico correspondente, no mes de setembro non se corrixe esta tendencia.

Gráfico XVII: Mercados Bolsistas

9.500

10.000

10.500

11.000

11.500

12.000

Ibex-35


2016

Proxecto

61

II.6.5. Mercados de Divisas

Cadro XXI: Mercados de Divisas

TIPOS DE CAMBIO DO EURO (MEDIAS DO PERÍODO)

PERÍODO DÓLAR EEUU IEN XAPONÉS2012 1,286 102,62

2013 1,328 129,66

2014 1,329 140,38

Mar.2015 1,084 130,41

Jun.2015 1,121 138,74

Sep.2015 1,122 134,85

% DE APRECIACIÓN SOBRE UN ANO ANTES2012 -7,6 -7,6

2013 3,3 26,3

2014 0,1 8,3

Mar.2015 -21,6 -7,8

Jun.2015 -17,5 0,0

Sep.2015 -,13,0 -2,6


A cotización do euro fronte ao dólar desde mediados de abril ata mediados de xullo describiu unha traxectoria ascendente, contrarrestando a depreciación da divisa europea acumulada durante o primeiro trimestre do ano, motivada principalmente polo QE do bCE. A divisa europea chegou a cotizar a mediados de marzo en niveis mínimos de doce anos, nun contexto de volatilidade derivado da incerteza sobre as negociacións con Grecia e sobre as futuras decisións de política monetaria na zona euro e nos Estados Unidos.

O crecente dinamismo da actividade económica na zona euro e as expectativas dun posible retraso na suba dos tipos de xuro en EEUU provocaron unha apreciación da divisa europea fronte ao dólar no período abril-xuño.

A cotización do euro fronte ao dólar rexistrou en xullo un perfil descendente debido á incerteza en torno ás negociacións entre o goberno grego e os acredores oficiais, así como polo dinamismo da actividade económica en Estados Unidos. Non obstante, os avances nas negociacións con Grecia e a intensificación das turbulencias bolsistas impul-saron a cotización do euro fronte ao dólar ao longo do mes de agosto, sobre todo, trala publicación das Actas da Fed correspondentes á reunión de xullo, que aumentaron as ex-pectativas dun posible retraso no inicio da normalización da política monetaria en EEUU. En setembro mantense bastante estable a cotización.


2016

Proxecto

62

Gráfico XVIII Mercados de Divisas

1,00

1,05

1,10

1,15

1,20

1,25

1,30

1,35

1,40

1,45

1,50

Cotización Euro/Dolar

O euro fronte ao ien no conxunto do ano, e ata finais de setembro, depreciouse un 6,7%, empezou o ano cotizando a 145,21, para estar a niveis de 134,69 a finais de setembro. de todas formas cabe sinalar que o euro tivo unha depreciación moi forte entre xaneiro e abril, onde chegou a cotizar a 126,52, para despois recuperar ata os niveis indicados.


2016

Proxecto

63

Gráfico XIX: Mercados de Divisas

125

130

135

140

145

150

Cotización Euro/Ién


2016

Proxecto


O PLAN ESTRATÉXICO DE GALICIA 2015-2020.

2016

Proxecto

67

III. O PLAN ESTRATÉXICO DE GALICIA 2015-2020.

O Plan Estratéxico de Galicia é a evolución dunha serie de ferramentas de planifi-cación estratéxica que culmina co Plan estratéxico 10-14, horizonte 2020 este constituíu unha ferramenta totalmente coordenada coa Estratexia 2020 e co escenario financeiro da comunidade autónoma daquel intre.

O antedito plan foi quen de aliñar as prioridades de gasto da comunidade autóno-ma coa nova (naquel intre) estratexia de crecemento intelixente, o cal sentou os alicerces da programación dos novos fondos ESI para o período 14-20. Asemade por vez primeira se refire a unha senda financeira en base aos escenarios orzamentarios da comunidade autónoma o que aportou unha base sólida á priorización estratéxica, porén esta aposta polo vencellamento a un escenario económico – financeiro realista foi a principal eiva coa que contou o seu desenvolvemento dado o grave deterioro da situación financeira das comunidades autónomas a partires do 2010.

O novo plan estratéxico parte da potenciación dos elementos positivos e da revi-sión das debilidades do anterior e tenta ser a ferramenta que lidere a xestión encamiñada a resultados da comunidade autónoma dos vindeiros 5 anos.

Para elo, parte dunha completa diagnose da situación baseada en datos de organis-mos estatísticos oficiais de tódolos eidos sectoriais onde actúa a Xunta de Galicia, este serve de base á elaboración dunha análise dAFO dos cinco eixos de actuacións sectoriais nos que se organiza o plan e das necesidades estratéxicas de cada un.

Unha vez analizada a situación e as principais necesidades estratéxicas da comunida-de autónoma, compre concretar cal será o obxectivo final do plan estratéxico de Galicia 15-20, neste sentido a xeración de emprego a través dun modelo de crecemento máis intensivo en innovación e coñecemento é básico. Así, o obxectivo Xeral do plan podería enunciarse do seguinte xeito, impulsar o crecemento económico de Galicia partindo dun modelo baseado na innovación e o capital humano, que colabore a acadar unha Galicia moderna e cohesionada social e territorialmente e que permita diminuír o desemprego, aumentar a produtividades e a renda dos galegos e, retomar a senda do crecemento de-mográfico.

En aras de acadar este obxectivo final desenvólvense as actuacións prioritarias e obxectivos estratéxicos que se agrupan en catro eixes de actuación máis un instrumental.

Asimesmo todo o plan constrúese baixo o respecto a uns principios transversais que abranguen a tódolos eixes de actuación.

A representación esquemática da estrutura do plan sería a seguinte.-

Informe económico e financieiro O PLAN ESTRATÉXICO DE GALICIA 2015-2020.

2016

Proxecto

68

Gráfico XX: Mercados de Divisas

III.1. PRINCIPIOS TRANSVERSAIS DO PEG

III.1.1. O Reto da dinamización demográfica

Como pode verse nas gráficas demográficas de eurostat, Galicia é unha rexión con unha poboación media e unha densidade media baixa en comparación co resto das rexións europeas, porén atópase entre as rexións con menos dinamismo demográfico de Europa, tanto no que atinxe a saldo vexetativo, saldo migratorio, evolución poboacional como a taxa de fertilidade.


2016

Proxecto

69

Gráfico XXI: Taxa de fertilidade 2012 das rexións europeas.

Gráfico XXII:Taxas rexionais de nacemento no 2012.


2016

Proxecto

70

Gráfico XXIII: Densidade rexional de poboación

Gráfico XXIV: Poboación total a 1 de xaneiro de 2012.

As previsións á baixa do crecemento demográfico galego sitúannos ante un pro-blema estrutural sobre o que é necesario actuar. Un problema sobre o que se perciben determinadas consecuencias pero do que aínda non está suficientemente considerada a súa dimensión.


2016

Proxecto

71

A situación demográfica de Galicia é a resultante do conxunto de múltiples facto-res, que se poderían agrupar en “cuestións demográficas”, “cuestión laborais” e “política familiar” desa conexión é de onde saen moitos os factores que inciden na decisión da maternidade/paternidade: estabilidade laboral, retraso da idade da maternidade, recursos prioritarios, etc.

O Plan demográfico de Galicia nace cun espírito transversal e ten como obxectivo promover a dinamización demográfica de Galicia logrando ascender posicións no ranquin das 303 rexións europeas relativo ao índice sintético de fecundidade, camiñando cara ao obxectivo de aumentar a media de 1,08 fillos/as por muller que se rexistra en Galicia ata achegarse á media europea situada en 1,59 fillos/as por muller.

O conxunto de factores que levan ao cambio dunha sociedade demograficamen-te moi activa a unha sociedade demograficamente moi pouco produtiva é o que se lle chama habitualmente segunda transición demográfica; iste é un factor que afecta a todas as sociedades avanzadas da nosa contorna e están claramente caracterizada por unha mortalidade moi baixa (por incrementos de idade, non por elementos de morbilidade) e unhas fecundidades moi inferiores ás acadadas historicamente. Polo compre entender a importancia dos procesos culturais para configurar tanto as decisións sobre fillos ou sobre cultura demográfica como as decisións racionais económicas. Este proceso estase constatando mesmo en países emerxentes. Os factores diferenciais no marco europeo están relacionados coa actividade ou pasividade das institucións públicas e das sociedades civís en torno aos problemas asociados á segunda transición demográfica, que é un feito obxectivo e inexorable, as consecuencias negativas non son inexorables e as diferenzas mais importantes danse en torno as decisións colectivas (onde entran as administracións e as sociedades civís) que ademais non están directamente relacionadas cos niveis de be-nestar da poboación.

Todo isto evidencia que estamos ante un reto de difícil solución, para o que non hai unha solución única. deberanse adoptar distintas mediciñas para distintos colectivos e clases sociais de poboación, atendendo á situación xeográfica deberase estratificar a po-boación á que se dirixen as actuacións.

Existe un problema de concienciación entre a poboación da situación demográfica de Galicia. Apreciase unha falta de comunicación clara, de visualización e de concienciación facendo ver que, de non ser quen de mudar a dinámica actual, nos abocamos a un pais de baixa densidade de poboación e, por tanto, de escasa relevancia e actividade económica.

dende un punto de vista territorial hai que reducir e darlle lóxica ao mapa adminis-trativo de Galicia en función da realidade poboacional porque logo é o que determina a eficiencia dos servizos públicos. Compre mellorar a coordenación de políticas territoriais a nivel sectorial para mellorar a eficiencia no investimento.


2016

Proxecto

72

Por iso compre afrontar o devalo demográfico de Galicia en todo o seu contexto, para non pretender resolvelo tan so con medidas natalistas, senón cunha lóxica transversal en tódolos eidos nos que actúa o plan estratéxico de Galicia. O problema demográfico é estrutural, como tal require medidas estruturais profundas. hai que analizalo desde unha perspectiva integral e loitar contra el dende varios puntos. As políticas sectoriais de ámbito económico, fiscal, conciliación e de concienciación contribúen á solución, pero o enfoque debería ser integral. Por esta razón no Plan Estratéxico se considera o problema demo-gráfico desde un punto de vista transversal. Por outra banda, debemos intentar medir a achega de cada política ao problema.

Para lograr inverter a dinámica demográfica estímanse precisas actuacións transversais en tódolos eidos nos que actúa o PEG así como unha liña de actuación de cara a sensibi-lizar ao goberno europeo e nacional da realidade e o alcance do problema demográfico para mobilizar actuacións e recursos que se sumen a os da comunidade autónoma.

Máis a Xunta de Galicia é consciente de que non se pode solicitar concienciación e axuda a outros se non é Galicia quen explicite o problema e elabore unha propia folla de ruta para solucionalo que abrangue a tódolos eidos da actuación da Xunta, xa que a actual dinámica demográfica non se poderá invertir exclusivamente con medidas natalistas, por iso o PEG considera como un obxectivo transversal a dinamización demográfica é estable-ce todo un conxunto de ObXECTIVOS ESTRATéXICOS que se integrarán nos diferentes eixos do PEG artellándose a través de catro áREAS dE INTERVENCIÓN. Estas coinciden substancialmente coas fixadas polo Plan para a dinamización demográfica de Galicia 2013-2016, horizonte 2020 que xa foron definidas en virtude dos ámbitos que se consideran prioritarios para contribuír á dinamización demográfica e segundo as necesidades espe-cíficas dos diferentes grupos de poboación que poden contribuír a que a dinamización demográfica sexa unha realidade.

Son áreas de intervención que inciden na necesidade e na importancia de:

- Sensibilizar ao conxunto da poboación galega sobre a necesidade de mellorar as expectativas demográficas.

- Ofrecer apoio socioeconómico ás persoas que toman a decisión da maternidade/paternidade.

- Mellorar a calidade de vida dos/as pais/nais e dos seus fillos/as e apoiar que cada persoa teña os fillos/as que desexa ter.

- Impulsar actuacións conxuntas das administracións públicas e da sociedade civil para favorecer a dinamización demográfica de Galicia.


2016

Proxecto

73

III.1.2. Pulo á cultura da innovación e das tecnoloxías da información e comunicación

Para competir nun mercado global non só en base a prezos é preciso diferenciarse en base á innovación e á calidade. A cultura da innovación debe acadar a todos os sectores e todas as fases do proceso produtivo obrigando á sociedade a reinventarse dun xeito continuado.

O Crecemento Intelixente é unha das tres prioridades ou alicerces establecidos na Estratexia Europa 2020. Este apoiase en tres cuestións fundamentais: a investigación e a innovación, a mellora dos niveis educativos da poboación e a sociedade dixital. Respecto da Innovación, a iniciativa emblemática da UE-28 Unión pola innovación está baseada en mellorar as condicións xerais e de acceso ao financiamento destinado a investigación e innovación, co fin de reforzar a cadea de innovación e impulsar os niveis de investimento en toda a Unión.

Nos últimos anos produciuse unha mellora nalgúns aspectos vinculados ao investi-mento en I+d+i, como é o caso da poboación con estudos terciarios, o investimento en I+d pública e privada, cooperación de pemes para a innovación e innovación non-tecno-lóxica. Aínda así, Galicia atópase clasificada no grupo de economías cun compoñente inno-vador moderado, nunha posición atrasada con respecto á media europea e dos principais centros de desenvolvemento de innovación rexional e sobre todo, na actualidade, nunha fase de retroceso investidor a pesar de presentar un destacado crecemento da innovación rexional nos últimos anos.

Gráfico XXV: Índice de innovación rexional. Ano 2010 (Rexional Innovation Scoreboard 2014)

2010


2016

Proxecto

74

O gasto en I+d respecto ao Produto interior bruto sitúase, nos últimos anos, por debaixo do 1%, amosando un diferencial negativo de Galicia de 4 décimas coa media na-cional e de aproximadamente un punto co conxunto da UE.

Gráfico XXVI: Intensidade do gasto en I+D sobre o PIB. Ano 2011

Fonte: Eurostat. Atlas estatístico)

O concepto de Especialización Intelixente (RIS3), refírese á necesidade de concentrar dunha maneira eficiente os recursos dispoñibles para a xeración e explotación de coñe-cemento no contexto rexional, ao servizo dun número concreto de prioridades relacio-nadas coas fortalezas e vantaxes competitivas da rexión, e cun enfoque multifondo, para provocar unha orientación do tecido produtivo cara a unha senda de desenvolvemento económico das rexións baseada na innovación e o coñecemento.

A Especialización Intelixente considérase desde a OCdE e a Unión Europea, como un novo paradigma na xeración de políticas de innovación, moi importante para asegurar a eficiencia dos esforzos en materia de desenvolvemento que se están levando a cabo desde as rexións europeas co apoio dos Fondos Estruturais.

deste xeito, o deseño dunha Estratexia de Especialización Intelixente para Galicia apoiouse naquelas actividades baseadas no coñecemento enraizadas no territorio, que presentan un maior potencial de competitividade no contexto global, e nas que xa se es-tean concentrando, dunha maneira endóxena, dinámicas de descubrimento emprendedor.

A estratexia de crecemento intelixente aposta por un conxunto limitado de priori-dades tecnolóxicas e de innovación, resultado dun rigoroso proceso colaborativo no que


2016

Proxecto

75

participaron a práctica totalidade dos Axentes do Sistema Rexional de Innovación coa ela-boración dun “Inventario de Capacidades” de cada un dos vectores estratéxicos estable-cidos. Tendo en conta estes inventarios, definíronse 30 Nichos Potenciais para Galicia ba-seados tanto en actividades existentes como en oportunidades de futuro detectadas baixo o proceso do descubrimento emprendedor; destes trinta nichos potenciais, concretáronse 18 Nichos Priorizados, sintetizados á súa vez en 10 Prioridades agrupadas en 3 Retos de Futuro articulados ao redor dunha Visión de Especialización Intelixente para Galicia sobre a que basear a estratexia de innovación a desenvolver no período 2014-2020. A síntese de prioridades baseouse na análise da estrutura económica e capacidades da rexión ademais dunha análise estruturada do potencial real das prioridades seleccionadas coa aplicación dunha serie de criterios para valorar a masa crítica e o potencial existentes, tanto dende o punto de vista científico-tecnolóxico como socioeconómico.

Os tres grandes Retos para o 2020 son:

- Reto 1. Novo modelo de xestión dos recursos naturais e culturais baseado na innovación. Modernización dos sectores tradicionais galegos a través da introdu-ción de innovacións que incidan na mellora da eficiencia e o rendemento no uso dos recursos endóxenos e a súa reorientación cara a usos alternativos con maior valor engadido en actividades enerxéticas, acuícolas, farmacolóxicas, cosméticas, alimentarias e culturais.

- Reto 2. Novo modelo industrial sustentado na competitividade e o coñecemento. Aumentar a intensidade tecnolóxica da estrutura industrial de Galicia, a través da hibridación e as Tecnoloxías Facilitadoras Esenciais.

- Reto 3. Novo modelo de vida saudable cimentado no envellecemento activo da poboación. Situar Galicia para o ano 2020 como a rexión líder do sur de Europa en oferta de servizos e produtos intensivos en coñecemento relacionados cun modelo de vida saudable: envellecemento activo, aplicación terapéutica de recur-sos hídricos e mariños e a nutrición funcional.

En definitiva, a visión de conxunto da RIS3 é consolidar a economía galega para o ano 2020 en base á transformación do modelo produtivo desde un modelo de intensidade tecnolóxica medio-baixa das actividades produtivas, a un modelo caracterizado por unha intensidade tecnolóxica medio-alta, mediante a absorción das Tecnoloxías Facilitadoras Esenciais (TFE) por parte dos sectores arraigados e o posicionamento da rexión como referente no sur de Europa na oferta de servizos e produtos intensivos en coñecemento relacionados co envellecemento activo e a vida saudable.


2016

Proxecto

76

Gráfico XXVII: Estratexia de especialización intelixente de Galicia RIS3

O impulso á innovación articularase mediante o fomento da absorción de coñe-cemento por parte das empresas, a mobilización e atracción de capital privado para os procesos de innovación galegos, o fomento da transferencia de investigación dende os Axentes de Xeración e a difusión do coñecemento cara ao mercado e apoio ao descu-brimento emprendedor. Así mesmo, fomentando a innovación dos principais actores dos sectores, subvencionando o desenvolvemento de novos produtos, procesos e tecnoloxías que melloren a súa competitividade exterior e incrementen o valor engadido dos produ-tos e servizos que ofrecen no mercado.


2016

Proxecto

77

dentro do reto 2 da RIS3 consistente en promover un “Novo modelo industrial sus-tentado na competitividade e o coñecemento”, unha das prioridades consiste en impulsar as TIC como sector tractor da economía do coñecemento en Galicia.

Este reto é coherente coa iniciativa emblemática da Unión Europea “Unha axenda dixital para Europa” que pretende impulsar a economía europea aproveitando as vantaxes económicas e sociais sustentables do mercado único dixital.

Esta Prioridade da RIS3, deberá favorecer a consolidación eficiente dun sector tec-nolóxico auxiliar cunha dobre perspectiva: Impulso dun sector competitivo, innovador e xerador de emprego cualificado capaz de facer fronte aos retos da nova economía do coñecemento e fortalecemento dun sector tecnolóxico integrador que actúe non só como provedor auxiliar aos sectores estratéxicos de Galicia, senón tamén como elemento tractor debido ao seu compoñente transversal.

No que respecta ao uso das tecnoloxías de información e comunicación Galicia pre-senta unha evolución positiva pero distante das rexións punteiras a nivel europeo; a por-centaxe de persoas que accede á Internet alomenos unha vez á semana é inferior ao 50%, en liña coa meirande parte das rexións do sur de Europa e moi por debaixo doutras rexións europeas. Así mesmo, en canto ás infraestruturas, Galicia presenta unha evolución moi positiva no incremento da penetración da banda larga nos fogares nos últimos anos, pero é preciso avanzar nesta liña para achegarse ás rexións europeas máis desenvolvidas.

Gráfico XXVIII: Porcentaxe de persoas que se conectaron á Intenet alomenos unha vez e porcentaxe de fogares cunha conexión de banda ancha (mapa da dereita)

Fonte: Eurostat. Atlas estatístico

Neste sentido, a Axenda dixital de Galicia 2020 é unha estratexia coordinada e aliñada coas estratexias de ámbito nacional e europeo no que a uso das TIC se refire, que ven a reforzar e reafirmar a Estratexia Galega de Crecemento dixital, introducindo elementos que permitirán maximizar o impacto das políticas tecnolóxicas, como un factor


2016

Proxecto

78

imprescindible e clave para acadar os obxectivos de crecemento económico- social que se marca Galicia para o futuro.

Tomando como base os logros acadados no ámbito tecnolóxico en Galicia nos últi-mos anos, e as novas tendencias económicas, sociais e tecnolóxicas, a Axenda dixital de Galicia 2020 establece 20 desafíos articulados en torno a cinco liñas estratéxicas:

1. Valorización da Administración, avanzando cara a unha Administración dixital innova-dora que aprende e se conecta á realidade da sociedade para responder e adiantarse ás necesidades e expectativas da cidadanía e as empresas.

2. énfase na Vida dixital, aproveitando o potencial das TIC para converter a Galicia nun lugar de progreso social avanzado e onde as persoas poidan levar unha vida autónoma e participar activamente na sociedade.

3. Aceleración da Economía dixital, promovendo o liderado de empresas que a través da incorporación das TIC, tanto nos procesos internos como de negocio, garantan a creación e absorción de talento e innovación para xerar novas oportunidades e pro-mover así a atracción e o crecemento económico na Comunidade.

4. Estímulo ao Crecemento do Sector TIC, Impulsando a innovación tecnolóxica, com-petitividade e xeración de emprego no ecosistema dixital que contribúan a posicionar ao sector tecnolóxico coma un dos sectores de referencia de Galicia.

5. Articulación dixital do Territorio, favorecendo non só a conectividade TIC necesaria para garantir a vertebración dixital do territorio de xeito seguro e sostible, senón ta-mén para coñecer información que permita, en caso de ser necesario, actuar de xeito intelixente.

III.1.3. Fomento do emprendedurismo e da internacionalización.

A iniciativa emprendedora é un dos principais impulsores da innovación, a competi-tividade e o desenvolvemento económico e social. O emprendemento fai que a creativi-dade e a innovación se introduzan en mercados xa existentes, que os muden, e mesmo que creen novos mercados. Así pois, o fomento da iniciativa emprendedora considérase un elemento clave para o desenvolvemento económico e social.

A Comisión das Comunidades Europeas, no Libro Verde “O espírito empresarial en Europa (2003)”, a define como unha forma de pensar ou unha mentalidade que abrangue a motivación e a capacidade do individuo, ben sexa de xeito independente ou dentro dunha organización, para identificar unha oportunidade e loitar por ela, producindo así novo valor económico e/ou social. A iniciativa emprendedora supón a propensión a in-ducir cambios nun mesmo, a capacidade de aceptar e apoiar a innovación provocada por factores externos, de dar a benvida ao cambio, de asumir a responsabilidade polas propias


2016

Proxecto

79

accións (sexan positivas ou negativas), de terminar o que se empeza, de saber en que dirección se vai, de establecer obxectivos e cumprilos, e de ter a motivación precisa para o éxito (Comisión Europea, 2004).

A estratexia Europa 2020 recoñece a importancia capital do emprendemento e o traballo por conta propia para lograr un crecemento intelixente, sustentable e integrador, e son varias as iniciativas emblemáticas que tratan ambos aspectos: Axenda de novas cua-lificacións e empregos; Xuventude en Movemento: iniciativas sobre educación e emprego; Plataforma Europea contra a Pobreza e a Exclusión Social.

No contexto da estratexia europea de Emprego, destácase que o emprendemento e o traballo por conta propia contribúen a:

- crear postos de traballo.

- desenvolver novas aptitudes.

- ofrecer ás persoas desfavorecidas e sen emprego unha oportunidade para parti-cipar plenamente na economía e a sociedade.

No seu apoio ao emprendemento e o traballo por conta propia, a Comisión Europea centra os seus esforzos en:

- a creación de empresas por parte de persoas sen emprego e procedentes de grupos desfavorecidos.

- a sustentabilidade e a calidade do traballo das empresas de autónomos e mi-croempresarios.

- o apoio aos emprendedores sociais.

- microfinanciación

e pretende: aumentar o coñecemento sobre emprendemento e traballo por conta propia; sensibilizar, facilitar o aprendizaxe mutuo e crear capacidade nos países e rexións da UE; promover normas voluntarias e medidas de protección para o emprendemento e o traballo por conta propia e apoiar economicamente o emprendemento.

Os seguintes datos resumen a situación de Galicia no tocante ao sector empresarial, atendendo ao tamaño das empresas galegas en función do número de asalariados que traballan en Galicia, o 96% son microempresas (de 0 a 9 asalariados), un 3,2% pequenas empresas (de 10 a 49 asalariados) e un 0,4% son medianas (de 50 a 249 asalariados). As maiores porcentaxes de microempresas atópanse no sector servizos (77,1%), fundamen-talmente no comercio (26,9%), hostalería (11,2%) e actividades profesionais (11,3%). As empresas pequenas e de tamaño medio (de 10 a 249 traballadores asalariados), teñen máis presenza na industria (26,3%), mentres que o comercio (21,6%) e a construción (10,1%) son os outros sectores que concentran a maior parte destas empresas. de feito a


2016

Proxecto

80

concentración do emprego no sector industrial en Galicia é inferior ao 25%, como ocorre na maioría das rexións españolas.

Polo que se refire á densidade empresarial, os niveis incrementáronse notablemente nos últimos anos, pasando de 60,8 empresas por mil habitantes a 73,4 en 2012, superando a media española de 69,3. Con todo, a tendencia desde 2008, ano co máximo histórico de 75,5 empresas, é decrecente. Por provincias, non hai diferenzas significativas, pero obsér-vase unha alta densidade nos municipios próximos ás grandes cidades e que contan con destacadas áreas industriais. Ao contrario, no interior das provincias de Lugo e Ourense, a pesar dos baixos niveis de poboación, a densidade empresarial é moi reducida, derivada do escaso tecido empresarial.

Gráfico XXIX: Porcentaxe de emprego na industria 2011. Número de empresas por 1.000 habitantes (mapa da dereita)

Se ben noutras épocas os galegos destacaron pola súa capacidade para viaxar ao es-tranxeiro, mudar e emprender negocios, na propia terra resulta preciso unha aposta polo emprendedor como axente creador de riqueza e de emprego e dinamizador da socieda-de. A iniciativa emprendedora debería ser unha competencia cotiá e espallada dun xeito amplo entre a poboación, como o son as tecnoloxías da información ou o coñecemento de idiomas estranxeiros.

Esta aposta pola cultura do emprendemento debe ser total en todos os eidos e den-de a fase máis temperá, na educación básica ata a posta en marcha de novos proxectos emprendedores no eido empresarial, iniciativas noutros campos como o social, o sanitario, o artístico-cultural, o deportivo e o científico-académico.

Ligado ao anterior, nun mundo cada vez máis globalizado os galegos deben ser quen de desenvolverse en calquera parte do mundo tanto no eido persoal coma dos negocios, situando a Galicia no mundo.

No eido empresarial a Estratexia de Internacionalización da Empresa Galega 2020, nace dende a unidade de acción e o diálogo cos axentes implicados de cara a coordinar e


2016

Proxecto

81

facilitar a internacionalización das empresas galegas, impulsando investimentos e creando emprego. Así, entre os principais obxectivos do plan atópase o de incrementar nun 25% o investimento estranxeiro en Galicia e o número de empresas exportadoras ata acadar as 8.000 no 2020.

Cómpre salientar que a Estratexia, que persegue incrementar a participación das exportacións no PIb da Comunidade ata acadar o 40% no ano 2020, susténtase sobre a base do diálogo e a vontade de colaboración. dito plan implementouse coas conclusións do Foro da Internacionalización. Este Foro, nacido con carácter de continuidade, conta coa participación das principais empresas exportadoras galegas, servindo de base para intercambiar as súas experiencias e trasladalas ao tecido produtivo galego, facendo destas grandes compañías as principais tractoras das pemes galegas na súa aposta pola interna-cionalización.

de cara a conseguir incrementar o volume das exportacións galegas e seguir insistin-do na atracción de investimentos, a Estratexia conta con 5 eixos de actuación centrados nas pemes: o fomento da cultura de internacionalización, o incremento da presenza das pemes en mercados internacionais, a propia atracción de investimentos, a consolidación da imaxe de Galicia no exterior, e a unidade de acción de axentes, pemes e entidades financeiras.

O Plan estratéxico de Galicia pretende estender esta forma de pensar global alén da empresa tentando que a través da asimilación de mellores prácticas doutras rexións me-llore a situación socioeconómica de Galicia en todos os eidos, dende o educativo e social ata o cultural, turístico e mesmo administrativo.

Por último, mais non menos importante, toda a actividade recollida nos diferentes eixos do plan debe estar orientada a facer atractivo o investimento en Galicia.

III.1.4. Cohesión territorial e fixación da poboación no medio rural.

de seguido desenvolvemos este principio transversal que está intimamente vence-llado á dinamización demográficas xa que, como indica o profesor Carlos Ferrás “Non se pode afrontar a crise demográfica se non definimos en positivo un proxecto colectivo e ilusiónante de país ben artellado territorialmente so así se poderá incrementar a fecundi-dade no noso rural pero tamén nas vilas e cidades.

Os seguintes mapas do IGE, amosan a distribución das parroquias galegas segundo o grao e subgrao de urbanización no 2009, e as unidades locais que concentraban máis do 70% da poboación galega.


2016

Proxecto

82

Gráfico XXX: Distribución das parroquias galegas segundo grao e subgrao de urbanización (2009)

Gráfico XXXI: Unidades locais que concentran máis do 70% da poboación galega (2009)


2016

Proxecto

83

dende un punto de vista territorial compre reducir e darlle lóxica ao mapa adminis-trativo de Galicia en función da realidade poboacional porque logo é o que determina a eficiencia dos servizos públicos. Compre mellorar a coordenación de políticas territoriais a nivel sectorial para mellorar a eficiencia no investimento

Máis tamén compre impulsar o desenvolvemento da industria localizada no rural, maioritariamanete vencellada ao sector primario, se queremos evitar o proceso de despo-boamento das zonas rurais.

A evolución recente de diversos indicadores demográficos, económicos e sociais, amosan un maior grao de urbanización de Galicia e un aumento dos desequilibrios terri-toriais, fundamentalmente no que se refire á estrutura poboacional, actividade económica e ás condicións de vida das familias galegas.

Así, o 33% da poboación vive en zonas pouco poboadas, case 5 puntos menos que hai 15 anos. O índice de envellecemento nestas zonas duplica ao do resto do territorio e a taxa bruta de natalidade é claramente inferior.

A renda dispoñible por habitante é un 14% inferior á media de Galicia, ademais, é onde as prestacións sociais teñen maior peso sobre os recursos dos fogares e a ratio cotizacións sociais sobre prestacións sociais apenas acada o 73%. Por outro lado, a den-sidade empresarial (número de empresas por 1.000 habitantes) é un 11% inferior ao do conxunto do territorio.

A cohesión territorial ten que entenderse como unha extensión da cohesión eco-nómica e social para garantir un desenvolvemento equilibrado dos territorios. debe ter por obxecto dar a cada territorio un acceso ás infraestruturas e aos servizos de interese económico xeral, contribuíndo así a mellorar as condicións de vida dos cidadáns.

Para iso, debe impulsarse un desenvolvemento económico coordinado, equilibrado e sustentable de Galicia, no que se reforce a cohesión dos territorios intrarrexionais.

O desenvolvemento rural é un importante sector dentro do Marco Financeiro Plu-rianual da Unión Europea, que se materializa a través do Fondo Europeo de desenvol-vemento Rural (Feader).

Tal e como recolle o regulamento 1305/2013 relativo á axuda ao desenvolvemento rural a través do Feader, o desenvolvemento de infraestruturas locais e de servizos básicos locais nas zonas rurais, incluídos os servizos de lecer e cultura, a rehabilitación de pobos e as actividades dirixidas á restauración e a mellora do patrimonio cultural e natural dos pobos e as paisaxes rurais constitúen elementos esenciais de calquera esforzo encamiñado a aproveitar o potencial de crecemento e a promover a sustentabilidade das zonas rurais. Por tanto, debe concederse apoio ás operacións que teñan ese obxectivo, incluído o ac-


2016

Proxecto

84

ceso ás tecnoloxías da información e a comunicación e a expansión da banda ancha rápida e ultrarrápida. En consonancia con eses obxectivos, debe fomentarse o desenvolvemento de servizos e infraestruturas que leven á inclusión social e invistan as tendencias de declive social e económico e de despoboamento das zonas rurais. Para lograr unha eficacia máxi-ma desta axuda, as operacións fomentadas deben executarse de acordo con plans para o desenvolvemento dos municipios e dos seus servizos básicos, no seu caso, elaborados por un ou varios municipios rurais. A fin de establecer sinerxias e mellorar a cooperación, as operacións deben tamén fomentar, cando cumpra, os vínculos urbano-rurais

No ámbito autónomico, as directrices de Ordenación do Territorio teñen como finalidade precisar a definición dun modelo territorial para Galicia, establecendo as pautas espaciais de asentamento das actividades. As propostas e determinacións das dOT defini-rán unha senda a seguir e perfilarán un escenario de futuro, que baixo unha perspectiva de sostibilidade, aspira a conseguir a cohesión social e territorial de Galicia, eliminando dispa-ridades territoriais, o cal contribuirá ademais a unha maior eficiencia do sistema produtivo, así como a protección e posta en valor do patrimonio natural, cultural e paisaxístico e a eficiencia ambiental en todos os procesos.

dispor deste modelo de ordenación favorecerá unha gobernanza máis coordinada e eficaz , pois permitirá orientar aos restantes instrumentos de ordenación territorial e urba-nismo, así como ás iniciativas sectoriais, de forma que as súas propostas sexan coherentes cos obxectivos xerais que se expoñen para o conxunto de Galicia e co papel que cada ámbito debe desenvolver nesa estratexia común.

Nos espazos rurais periféricos, a execución de medidas que reforcen o seu especial valor ambiental e paisaxístico, por albergar recursos naturais de gran relevancia, debe ser una das liñas de acción principais, especialmente tendo en conta o abandono progresivo da actividade agropecuaria e do mantemento do medio que isto supón. Tamén debe tenderse ao establecemento dun mínimo acondicionamento territorial que asegure uns estándares de calidade de vida xa irrenunciables no actual modelo social, moi especial-mente os que teñen que ver coa accesibilidade-mobilidade e o uso das novas tecnoloxías. Nestes contornos débese favorecer a implantación de actividades económicas baseadas na valorización dos recursos territoriais existentes, sempre tendo en conta a singularidade da súa localización.


2016

Proxecto

85

Gráfico XXXII: Conexións por estrada entre os distintos núcleos urbanos.

Fonte: CMATI.

Para acadar unha maior cohesión territorial e conseguir unha fixación da poboación ao medio rural, é importante a integración urbano-rual, tendo en conta as especificidades das distintas zonas rurais: costa, interior e montaña. Así mesmo, o aproveitamento dos recursos endóxenos é clave para avanzar na consecución deste obxectivo, facilitando aos habitantes o acceso ás terras, apostando por fomentar dentro da cadea de valor os pro-cesos de produción.

Para acadar este obxectivo, é necesario impulsar a cultura da innovación no rural, o turismo no rural, aproveitando o enorme potencial paisaxístico e de patrimonio cultural, as iniciativas de transporte metropolitano, unha cobertura de internet extensiva, unha ocu-pación eficiente do territorio, xunto coa racionalización e eficacia dos servizos municipais, a través de sistemas de xestión compartida.


2016

Proxecto

86

III.2. Eixes de actuación do PEG 2015-2020.

O orzamento en termos de Plan Estratéxico de Galicia 2015-2020 (en adiante PEG) para o ano 2016 ascende a 8.712 millóns de euros, importe no que non se contemplan nin os gastos derivados da débeda pública (programa de gasto 911A) nin as achegas público privadas para o financiamento de determinadas infraestruturas.

A distribución por eixes, manifesta unha vez máis, que son os gastos destinados á benestar das persoas e as familias e Cohesión social, os que absorben unha maior parte do orzamento, como garantía e mantemento dos gastos sociais, e coa finalidade de lograr uns servizos públicos dirixidos á cidadanía de calidade, principalmente nos eidos da sanidade, xunto á mellora dos servizos sociais a familias e á infancia, apoio á conciliación, servizos e axudas complementarios da educación e políticas de xuventude e cooperación e o sistema de servizos sociais de atención ás persoas maiores e dependentes. Así mesmo recolle a promoción da igualdade de oportunidades dos homes e mulleres galegas, ofrecendo ás persoas que se atopan con especiais dificultades os recursos e servizos que lles garantan a súa inclusión social. Ascende este eixe a 4.381 millóns de euros, e representa o 50,3% do total do PEG.

En segundo lugar está a aposta polo empregabilidade e o crecemento intelixente, o eixe 1, cun orzamento total de 2.785 millóns de euros, o 32,0% sobre o total. Neste eixe atópanse as políticas de gastos vinculadas á I+d+i, que permitan integrar a Galicia no cír-culo virtuoso da innovación para o crecemento. Ademais destaca o fomento da actividade empresarial e comercial, co impulso da competividade e internacionalización das empresas e autónomos, o apoio á artesanía, a regulación sectorial e a protección da competencia. Completar Galicia no que atinxe a infraestruturas básicas e dar un novo pulo ás políticas de rehabilitación e conservación da vivenda, son prioridades de actuación neste eixo.

Atopa así mesmo reflexo neste eixe, os gastos dirixidos ao mercado de traballo, coa finalidade de aumentar a empregabilidade e produtividade dos traballadores galegos a través da formación e innovación constante. Por outro lado, minimizar o fracaso escolar e aliñarse en resultados coas rexións líderes de Europa en tódolos niveis e impulsar o SUG cara á excelencia, son os principais retos aos que ten que facer fronte o sistema educativo, prioridade de actuación que representa o 70,4% do eixe.

O eixe 3 destinado a impulsar un crecemento sustentable, ao territorio e á agricul-tura, montes e mar, presenta un orzamento de 933 millóns de euros e o 10,7% do total, céntrase fundamentalmente en fomentar un sector primario baseado na innovación e a calidade do produto galego que fixe a poboación ao medio rural.

Tamén neste eixe inclúense os gastos dirixidos a fomentar unha economía baixa en carbono e unha enerxía renovable eficiente, intelixente e non agresiva co medio ambiente e a paisaxe.


2016

Proxecto

87

A potenciación do turismo en Galicia a partir dun medio ambiente e cultura privi-lexiados e a conservación da natureza, ordenación do territorio e da paisaxe e a cohesión territorial son prioridades de actuación dentro do eixe.

Por último, establécese o reto de pechar un modelo consistente de tratamento de residuos e un modelo de ciclo da auga líder en Europa.

O eixe 4 presenta un importe de 434 millóns de euros e o 5,0% do total. Inclúe a consolidación dun modelo de crecemento vinculado á economía dixital, a través da mello-ra no uso e na calidade das TICs e no acceso ás mesmas.

Inclúese tamén neste eixe o orzamento para apoiar á industria cultural e de medios, como unha fonte de riqueza e impulso ao desenvolvemento da sociedade da información, así como para a conservación e promoción da riqueza cultural de Galicia e o impulso das institucións de autogoberno e mellora da súa influencia e colaboración con Europa, a Eu-rorexión e o resto do Estado.

O eixe 5, alcanza os 179 millóns de euros e o 2,1% do orzamento. Nel recóllese o obxectivo de alcanzar unha administración moderna, eficiente e de calidade, baseada nunha función pública profesional, motivada e orientada ao servizo público, unha adminis-tración financeira transparente, eficiente e orientada a resultados e na mellora na eficiencia e na calidade e accesibilidade dos servizos aos cidadáns.

Cadro XXII

Eixes Importe % total

E1. Empregabilidade e crecemento intelixente 2.784.543.568 32,0%

E2. Benestar das persoas e as familias e cohesión social 4.381.384.176 50,3%

E3. Crecemento sustentable, territorio, mar, agricultura, gandeiría e montes

932.774.433 10,7%

E4. Sociedade dixital, cultura e reforzo do peso de Galicia no seu entorno 434.444.849 5,0%

E5. EIXE INSTRUMENTAL. Administración moderna, eficiente e de calidade 178.893.990 2,1%

Total 8.712.041.016 100,0%

Plan Estratéxico de Galicia 2015-2020

Orzamento 2016


2016

Proxecto

88

Gráfico XXXIII: Distribución PEG por eixes

E1. Empregabilidade e crecemento intelixente

32,0%

E2. Benestar das persoas e as familias e

cohesión social50,3%

E3. Crecemento sustentable,

territorio, mar, agricultura, gandeiría

e montes10,7%

E4. Sociedade dixital, cultura e reforzo do

peso de Galicia no seu entorno

5,0%

E5. EIXE INSTRUMENTAL. Administración

moderna, eficiente e de calidade

2,1%

Distribución PEG por eixes

III.3. EIXE 1: EMPREGABILIDADE E CRECEMENTO INTELIXENTE

Este eixe recolle un modelo integral de desenvolvemento que ten como fin principal que no 2020 se superen os postos de traballo destruídos pola crise. Esta situación acada-ríase en base a unha modernización integral do sistema produtivo baseada na innovación e no coñecemento sen descoidar os sectores produtivos tradicionais

As rexións europeas están obrigadas a competir en base á tecnoloxía, deseño e in-novación de xeito continuado se non queren ver deslocalizada a súa produción a países de baixos prezos.

Para iso, debe implantarse a cultura da innovación en todos os eidos socioeconómi-cos de Galicia, de xeito que, a través dun proceso que non será inmediato, se normalice o proceso innovador como un máis dentro da cadea de produción, o que suporá unha auténtica revolución no plantexamento dos sistemas produtivos e de xestión e venda, pero tamén unha importante fonte de xeración de nichos de emprego agora inexistentes.


2016

Proxecto

89

Este compromiso cun novo sector produtivo máis competitivo debe partir dun con-trato social entre un empresariado socialmente responsable, a posta en valor da figura do emprendedor e uns traballadores preocupados por aportar valor ao seu produto, o que redundará na súa retribución e empregabilidade.

Este xiro cara á competitividade, á innovación, ao fomento do espírito de empresa e emprendedurismo debe partir da escola, para iso, cómpre facer fincapé na mellora da calidade da educación e do nivel do alumnado galego, mellorar a relación da educación media e superior coa demanda do mercado de traballo, e conectar a xeración de coñe-cemento e a investigación coas demandas das empresas. deste xeito, non só haberá uns mozos e mozas ben formados, senón ben formados e con posibilidades de traballar no que estudaron en Galicia.

Na seguinte táboa detállase o gasto orzamentario de 2016 neste eixe por prioridade de actuación.

Cadro XXIII: Gasto Orzamentario Eixe 1

E1. Empregabilidade e crecemento intelixente Importe % total % eixePA1.1.Impulsar a consolidación das políticas de gastos vencelladas á I+D+i. Integrar a Galicia no círculo virtuoso da innovación para o crecemento

128.675.920 1,5% 4,6%

PA1.2.Fomento da actividade empresarial e comercial, impulso da competividade e internacionalización das empresas e autónomos, apoio á artesanía, regulación sectorial e protección da competencia

202.371.943 2,3% 7,3%

PA1.3.Aumentar a empregabilidade e produtividade dos traballadores galegos a través da formación e innovación constante

209.901.035 2,4% 7,5%

PA1.4.Completar Galicia no que atinxe a infraestruturas básicas. Dar un novo pulo ás políticas de rehabilitación e conservación da vivenda

282.037.128 3,2% 10,1%

PA1.5.Consolidar un sistema educativo que minimice o fracaso escolar e se aliñe en resultados coas rexións líderes de Europa en tódolos niveis e impulsar o SUG cara á excelencia

1.961.557.542 22,5% 70,4%

Total 2.784.543.568 32,0% 100,0%


Orzamento 2016


2016

Proxecto

90

Gráfico XXXIV: E1

PA1.1. I+D+i.4,6%

PA1.2.Fomento da actividade

empresarial e comercial

7,3%

PA1.3.Emprego7,5%

PA1.4.Infraestruturas básicas10,1%PA1.5.Educación

70,4%

E1. Empregabilidade e crecemento intelixente

III.4. EIXE 2: BENESTAR DAS PERSOAS E AS FAMILIAS E COHESIÓN SOCIAL

A dinámica demográfica de Galicia fai que a mellora das políticas de benestar sexan cada vez máis indispensables para colaborar na calidade de vida dunha poboación de máis idade.

do mesmo xeito as políticas de conciliación e os servizos ás familias, especialmente á infancia, deben contribuír a mellorar as taxas de fecundidade e a inverter a dinámica demográfica de Galicia.

Por último resulta preciso aplicar con éxito as políticas de inserción social dun amplo colectivo que foi o máis desfavorecido pola crise, mediante itinerarios personalizados que permitan acompañar ás persoas en risco de exclusión ata que abandonen esta situación. Tamén a consecución dunha sociedade máis xusta, esixe que se garanta a igualdade de oportunidades para aqueles colectivos que sofren exclusión por outros motivos, dende unha discapacidade á pertenza a colectivos sociais marxinados.


2016

Proxecto

91

Mención especial compre facer ás políticas de igualdade que se ben constitúen unha prioridade horizontal, é dicir a perspectiva de xénero de be estar presente na diagnose e solución aos principais problemas de Galicia, tamén deben contar con liñas de acción específicas para reducir con determinación as fendas de xénero nos diferentes eidos tra-tados no plan.


Cadro XXIV: Gasto Orzamentario Eixe 2

E2. Benestar das persoas e as familias e cohesión social Importe % total % eixePA2.1.Sistema sanitario sustentable e de calidade. Fomento da saúde pública e dos modos de vida saudables

3.533.141.827 40,6% 80,6%

PA2.2.Desenvolver o sistema de servizos sociais de atención ás persoas maiores e dependentes

352.447.241 4,0% 8,0%

PA2.3.Mellora dos servizos sociais a familias e á infancia, apoio á conciliación, servizos e axudas complementarios da educación e políticas de xuventude e cooperación

363.855.527 4,2% 8,3%

PA2.4.Deseñar unha estratexia de integración social que mellore o benestar dos cidadáns, axude aos máis desfavorecidos a retornar o máis axiña posible a situacións socioeconómicas aceptables

117.089.846 1,3% 2,7%

PA2.5.Garantir o acceso a unha vivenda digna en réxime de propiedade ou aluguer axeitada ás posibilidades de cada familia

14.849.735 0,2% 0,3%

Total 4.381.384.176 50,3% 100,0%


Orzamento 2016


2016

Proxecto

92

Gráfico XXXVI: E2

PA2.1.Sanidade80,6%

PA2.2.Servizos sociais ás persoas maiores e

dependentes8,0%

PA2.3. Servizos sociais a familias e á infancia

8,3%

PA2.4. Integración social que mellore o

benestar dos cidadáns2,7%

PA2.5. Vivenda0,3%

E2. Benestar das persoas e as familias e cohesión social

III.5. EIXE 3. CRECEMENTO SUSTENTABLE, TERRITORIO, MAR, AGRICULTURA, GANDERÍA E MONTES

Todo este eixe ten un denominador común, a posta en valor do potencial medioam-biental da comunidade autónoma e o fortalecemento do sector primario como panca de crecemento.

O medio natural de Galicia, incluíndo as súas augas, constitúen un ben sen o que non se pode entender a nosa Comunidade Autónoma e que conta cun amplo percorrido de posibilidades para a súa posta en valor.

Por un lado, dende un punto de vista turístico, sector cun amplo futuro en conti-nuo cambio, no que a nosa comunidade autónoma debe salientar as súas fortalezas para compensar a súa localización e clima fronte as principais prazas europeas. Por outro lado, no que atinxe a un sector agropecuario e forestal cun bo produto e amplo percorrido para xerar valor engadido en torno a el, o mesmo acontece coa pesca e a acuicultura e a industria transformadora.


2016

Proxecto

93

Por último, Galicia produce o 10% da enerxía nacional. En consecuencia, as posibi-lidades das novas fontes de enerxía, abren un horizonte no que traballar para mellorar o mix enerxético e mesmo para crear unha industria en torno a determinadas enerxías renovables tanto tradicionais como a eólica, como as novas liñas de traballo en torno á biomasa e á enerxía undimotriz.


Cadro XXV: Gasto Orzamentario Eixe 3

E3. Crecemento sustentable, territorio, mar, agricultura, gandeiría e montes

Importe % total % eixe

PA3.1.Fomento do sector primario baseado na innovación e a calidade do produto galego que fixe a poboación ao medio rural

583.724.422 6,7% 62,6%

PA3.2.Enerxía renovable eficiente, intelixente e non agresiva co medio ambiente e a paisaxe. Fomento dunha economía baixa en carbono

56.895.909 0,7% 6,1%

PA3.3.Potenciación do turismo en Galicia a partir dun medio ambiente e cultura privilexiados

44.029.422 0,5% 4,7%

PA3.4.Conservación da natureza, ordenación do territorio e da paisaxe e cohesion territorial

193.302.566 2,2% 20,7%

PA3.5.Pechar un modelo consistente de tratamento de residuos e un modelo de ciclo da auga líder en Europa

54.822.114 0,6% 5,9%

Total 932.774.433 10,7% 100,0%


Orzamento 2016

III.6. EIXE 4. SOCIEDADE DIXITAL, CULTURA E REFORZO DO PESO DE GALICIA NO SEU ENTORNO

A sociedade da información está a mudar todos os negocios tradicionais cara a unha produción de bens e servizos a medida e con unha demanda moito máis esixente e in-formada grazas ao uso das TICS. Resulta preciso por tanto, contar coas infraestruturas axeitadas, fomentar as competencias dixitais entre a cidadanía e adaptar os sistemas pro-dutivos e canais de venda das empresas a estas novas tecnoloxías para aproveitar todas as vantaxes que poñen ao noso alcance.

O impulso do autogoberno a lingua e a cultura de Galicia como fontes de riqueza e elementos básicos da identidade da comunidade autónoma. Resulta estratéxico para o progreso como rexión, procurar a dinamización e fomento da cultura galega, a normali-zación e o impulso do idioma galego como medio para protexer e fomentar a identidade cultural de Galicia, o desenvolvemento social, o crecemento económico e o diálogo in-tercultural.


2016

Proxecto

94

O progreso de Galicia nos últimos lustros garda un forte vencello co desenvolvemen-to da súa autonomía, é preciso seguir impulsando as institucións autonómicas para situar a nosa rexión entre as máis desenvolvidas de Europa e como modelo de comunidade autónoma seria, estable, solvente financeiramente e solidaria co resto.

hai que lembrar que Europa atópase nun intre crucial para a súa construción e desen-volvemento, no que unha rexión excéntrica debe asumir un papel actor para compensar a súa distancia dos centros de decisión e facer valer os intereses dos seus sectores produti-vos e dos seus cidadáns. O éxito de tal encomenda sen dúbida debe achegar importantes dividendos á nosa rexión.


Cadro XXVI: Gasto Orzamentario Eixe 4

E4. Sociedade dixital, cultura e reforzo do peso de Galicia no seu entorno


PA4.1.Consolidar o modelo de crecemento vinculado á economía dixital. Apoio á industria cultural e de medios como unha fonte de riqueza e impulso ao desenvolvemento da sociedade da información

201.240.647 2,3% 46,3%

PA4.2.Conservación e promoción da riqueza cultural de Galicia 42.427.255 0,5% 9,8%

PA4.3.Impulso das instucións de autogoberno e mellora da súa influencia e colaboración con Europa, a Eurorexión e o resto do Estado

190.776.947 2,2% 43,9%

Total 434.444.849 5,0% 100,0%


Orzamento 2016


2016

Proxecto

95

Gráfico XXXVI: E4

PA4.1. TICs, industria cultural e de medios

46,3%

PA4.2.Cultura9,8%

PA4.3.Institucións autogoberno

43,9%

E4-Sociedade dixital, cultura e reforzo do peso de Galicia no seu entorno

III.7. EIXE INSTRUMENTAL: ADMINISTRACIÓN MODERNA, EFICIENTE E DE CALIDADE

Para acadar os anteriores obxectivos precisamos unha administración eficiente, mo-derna, flexible e transparente, que preste servizos públicos de calidade e axude a resolver os problemas dos cidadáns e das empresas.

Para elo, precísase un persoal comprometido que debe mellorar a súa formación continua, especialmente no que atinxe a adquisicións de destrezas no manexo das TIC; pero tamén unha administración moderna debe explorar novos sistemas para incentivar o rendemento e flexibilidade que recoñezan máis a quen máis valor aporta ao servizo público.

A xeneralización dos servizos públicos dixitais e do e-goberno, debe contribuír a acadar a excelencia na xestión, posibilitando importantes economías por substitución dos sistemas tradicionais baseados no papel, e por economías de escala.


2016

Proxecto

96

Estas novas tecnoloxías xerarán novos requirimentos e perfís profesionais, mais ta-mén, deixarán obsoletos un volume aínda maior doutros oficios e traballos; por iso é precisa a flexibilidade no movemento dos equipos de traballadores.

A administración debe tamén actuar como exemplo e sector tractor das principais políticas antes enunciadas, dende a innovación, implementando a compra pública innova-dora e converténdose nun axente innovador en si mesmo, ata a rehabilitación dos seus edificios administrativos e vivenda pública, pasando pola eficiencia enerxética, a normaliza-ción lingüística e o dominio das linguas estranxeiras, a internacionalización, a aplicación de criterios de igualdade de xénero e non discriminación, a integración social e a protección da familia e a conciliación.

Para elo desenvolveranse as seguintes Prioridades de actuación cos seus correspon-dentes obxectivos instrumentais:

PA5.1.Función pública profesional, motivada e orientada ao servizo público.

PA5.2.Administración financeira transparente, eficiente e orientada a resultados.

PA5.3.Mellora na eficiencia e na calidade e accesibilidade dos servizos aos cidadáns.


Cadro XXVII: Gasto Orzamentario Eixe Instrumental

E5. EIXE INSTRUMENTAL. Administración moderna, eficiente e de calidade


PA5.1.Función pública profesional, motivada e orientada ao servizo público

8.461.740 0,1% 4,7%

PA5.2.Administración financeira transparente, eficiente e orientada a resultados

136.935.026 1,6% 76,5%

PA5.3.Mellora na eficiencia e na calidade e accesibilidade dos servizos aos cidadáns

33.497.224 0,4% 18,7%

Total 178.893.990 2,1% 100,0%


Orzamento 2016


2016

Proxecto


ORZAMENTOS XERAIS DE GALICIA PARA O EXERCICIO 2014

2016

Proxecto

99

IV. ORZAMENTOS XERAIS DE GALICIA PARA O EXERCICIO 2014

IV.1. Grandes cifras

IV.1.1. Evolución do Sistema de Financiamento. Teito de gasto e Capacidade de gasto

Os ingresos procedentes do Sistema de Financiamento, en termos de caixa, cifraranse no ano 2015 en6.736 millóns de euros, un 8,1% superiores aos que lucían no orzamento de ingresos para 2015.

Gráfico XXXVII

6.149

6.8147.335 7.439

6.280 6.071 6.080 6.210 5.999 6.2336.736

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

TOTAL SISTEMA FINANCIAMENTO

Cadro XXVIII. Pagos a conta e liquidacións do sistema de financiamento. Datos en millóns de euros..

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016TOTAL SISTEMA FINANCIAMENTO6.149 6.814 7.335 7.439 6.280 6.071 6.080 6.210 5.999 6.233 6.736Var absoluta 391 665 521 104 -1.159 -209 9 130 -211 234 504% variación 6,8% 10,8% 7,6% 1,4% -15,6% -3,3% 0,1% 2,1% -3,4% 3,9% 8,1%

A evolución do sistema de financiamento nos últimos 12 anos pon de manifesto que mentres no período 2002 – 2009 producíronse incrementos constantes no mesmo (case 3.000 millóns de euros máis en 2009 respecto ao ano 2002, un incremento medio anual dun 7,5%) a partir do ano 2010 a súa evolución muda radicalmente, en dito ano prodú-cese unha caída duns 1.159 millóns de euros, un 15,5% menos e a partir de dito ano os

Informe económico e financieiro ORZAMENTOS XERAIS DE GALICIA PARA O EXERCICIO 2014

2016

Proxecto

100

ingresos procedentes do sistema de financiamento sitúanse no entorno dos 6.000 millóns de euros voltando as niveis do ano 2006.

No exercicio 2016 os recursos do sistema aumenta substancialmente, especialmente no que atinxe á liquidación de exercicio 2014 .

O teito de gasto fixado, en aplicación da Lei 2/2011, de disciplina Orzamentaria e Sustentabilidade Financeira, foi autorizado polo Consello da Xunta o día 1/8/2013, e aprobado o 2/8/2013 polo Parlamento de Galicia, estableceuse en 8.873 millóns de euros.

O importe de gasto non financeiro consignado nos orzamentos para 2016 é de 8.804 millóns de euros, cifra que acada o teito de gasto, xa que da contía anterior habería que deducir unha merma do teito por aplicación de novos beneficios fiscais de máis de 45 millóns de euros e o pase a activos financeiros duns 10 millons de euros, a diferencia de esta suma (8.859 M€) e o teito de gasto(8.873M€ é dicir 14 millóns de euros), é debida a fondos finalistas do estado estimados no teito de gasto e que non se concretaron no proxecto de lei de orzamentos xerais do estado. Ista cifra sitúa o gasto non financeiro consolidado en niveis correspondentes ao período 2006-2007:

de seguido pasamos a analizar as principais masas financeiras do orzamento con-solidado, tendo en conta que a efectos comparativos empregaremos un orzamento ho-moxeneizado de 2015, dada a integración no perímetro de consolidación do orzamento administrativo da Fundación Centro de transfusións de Galicia, da Fundación Escola Galega de administración Sanitaria e da parte asistencia de Galaria.


2016

Proxecto

101

Gráfico XXXVIII

8.6969.431

10.13010.589

10.251

9.147 9.1358.480 8.391 8.435

8.804

2.006 2.007 2.008 2.009 2.010 2.011 2.012 2.013 2.014 2.015 2.016

TOTAL OPERACIÓNS NON FINANCEIRAS

O gasto non financeiro consolidado de 2015 supón unha suba do 4,4% en relación ao orzamento de 2015, 369 millóns de euros.

IV.1.2. Ingreso consolidado.

Os ingresos totais nos Orzamentos Xerais para 2016 ascenden a 10.310 millóns de euros, dos que os ingresos non financeiros ascenden a 8.621 millóns de euros, e os ingre-sos financeiros a 1.689 millóns de euros, segundo o seguinte detalle por capítulos:

A mellora das condicións económicas e os fondos estruturais do novo marco 14-20 tiran con forza do ingreso non financeiro que sube case un 7%.


2016

Proxecto

102

Cadro XXIX. Cadro de Ingresos do orzamento consolidado.miles de euros

Capí t ul os 2015 2016 I mpor t e % 2015 2016 I Impostos directos 2.019.852 2.194.298 174.446 8,6 20,6 21,3 II Impostos indirectos 3.117.547 3.242.799 125.252 4,0 31,8 31,5 III Taxas, prezos e outros ingresos 181.484 178.603 -2.881 -1,6 1,9 1,7 IV Transferencias correntes 2.168.074 2.392.676 224.602 10,4 22,1 23,2 V Ingresos patrimoniais 18.889 16.060 -2.829 -15,0 0,2 0,2

7. 505. 846 8. 024. 436 518. 590 6, 9 76, 6 77, 8

VI Alleamento de investimentos reais 10.263 13.000 2.737 26,7 0,1 0,1

VII Transferencias de capital 564.499 583.945 19.445 3,4 5,8 5,7574. 763 596. 945 22. 182 3, 9 5, 9 5, 8

8. 080. 608 8. 621. 380 540. 772 6, 7 82, 5 83, 6

VIII Activos financeiros 14.417 32.426 18.008 124,9 0,1 0,3

IX Pasivos financeiros 1.699.811 1.656.435 -43.376 -2,6 17,4 16,11. 714. 229 1. 688. 861 - 25. 368 - 1, 5 17, 5 16, 4

Tot al 9. 794. 837 10. 310. 241 515. 404 5, 3 100, 0 100, 0

Distribución económica

Var i aci ón Val or

OPERACI ÓNS CORRENTES

OPERACI ÓNS DE CAPI TALTOTAL OPERACI ÓNS NON FI NANCEI RAS

TOTAL OPERACI ÓNS FI NANCEI RAS

(Orzamento 2015 homoxeneizado) (Miles de Euros){Fin M1_C61_ORG_ORG000.doc}

da análise dos ingresos non financeiros obsérvase un aumento das transferencias correntes do 10,4% a maior parte correspondentes a transferencias do sistema de finan-ciamento e do capítulo I o 8,6%, pola contra os ingresos de prezos e taxas e patrimoniais diminúen levemente. Por último os impostos indirectos medran un 4% pola forza do IVE vencellada ao aumento do consumo interno.

Por outra banda, os ingresos financeiros baixan un 2,6% respecto do 2015, principal-mente debido ao capítulo IX, dado un menor endebedamento neto (baixa en 188 M€) e unhas necesidades de capital para amortizar débeda que medran en 144 millóns de euros respecto ao exercicio anterior.

IV.1.3. Aumento do gasto non financeiro nun 4,3%

O gasto consolidado para 2016 acada a suma de 10.310 millóns de euros, 8.804 non financeiro e 1.506 financeiro, detallándose a clasificación económica do mesmo na táboa seguinte:


2016

Proxecto

103

Cadro XXX. Cadro de Gasto do orzamento consolidado.

Capí t ul os 2015 2016 I mpor t e % 2015 2016I Gastos de persoal 3.397.207 3.566.897 169.690 5,0 34,7 34,6

IIGastos en bens correntes e servizos

1.390.314 1.482.695 92.381 6,6 14,2 14,4

III Gastos financeiros 335.917 270.997 -64.920 -19,3 3,4 2,6IV Transferencias correntes 1.946.958 2.014.527 67.569 3,5 19,9 19,5

7. 070. 395 7. 335. 116 264. 721 3, 7 72, 2 71, 1V Fondo de continxencia 125.239 52.038 -73.200 -58,4 1,3 0,5VI Investimentos reais 697.950 777.375 79.425 11,4 7,1 7,5VII Transferencias de capital 546.031 639.914 93.883 17,2 5,6 6,2

1. 243. 981 1. 417. 288 173. 308 13, 9 12, 7 13, 78. 439. 615 8. 804. 443 364. 828 4, 3 86, 2 85, 4

VIII Activos financeiros 146.887 152.957 6.070 4,1 1,5 1,5IX Pasivos financeiros 1.208.335 1.352.841 144.506 12,0 12,3 13,1

1. 355. 223 1. 505. 799 150. 576 11, 1 13, 8 14, 6Tot al 9. 794. 837 10. 310. 241 515. 404 5, 3 100, 0 100, 0

Distribución económica

(Orzamento 2015 homoxeneizado) (Miles de Euros){Fin M1_C60_ORG000.doc}

Var i aci ón Val or

OPERACI ÓNS CORRENTES

OPERACI ÓNS DE CAPI TALTOTAL OPERACI ÓNS NON FI NANCEI RAS

TOTAL OPERACI ÓNS FI NANCEI RAS

Tendo en conta os orzamentos de 2015, o gasto non financeiro aumenta en 365 millóns de euros, o que supón unha variación do 4,3%, que consolida o tímido aumento do ano pasado.

IV.1.4. Suba do aforro bruto e do saldo primario pola mellora do ingreso corrente

Malia que o gasto corrente sube en 265 millóns de euros, o aforro por operacións correntes sitúase en 689 millóns de euros, aumentando en 254 millóns con respecto ao orzamento do ano 2015, debido á suba dos ingresos correntes, causada á súa vez pola mellora do cadro macroeconómico e polo mantemento do aprazamento das liquidacións negativas a 20 anualidades.. Considerando as operacións financeiras, o aforro por opera-cións correntes primario é de 960 millóns de euros.


2016

Proxecto

104

Cadro XXXI. Aforro Bruto e primario por operacións correntes

2016 Importe %INGRESOS 7.506 8.024 519 6,9Impostos directos 2.020 2.194 174 8,6Impostos indirectos 3.118 3.243 125 4,0Taxas, prezos e outros ingresos 181 179 -3 -1,6Transferencias correntes 2.168 2.393 225 10,4Ingresos patrimoniais 19 16 -3 -15,0

GASTOS 7.070 7.335 265 3,7Gastos de persoal 3.397 3.567 170 5,0Gastos en bens correntes e servizos1.390 1.483 92 6,6Gastos financeiros 336 271 -65 -19,3Transferencias correntes 1.947 2.015 68 3,5

AFORRO BRUTO 435 689 254 58, 3Gastos financeiros 336 271 -65 -19,3

SALDO PRI MARI O 771 960 189 24, 5

OPERACIÓNS CORRENTES 2015Var. 2016/2015

IV.1.5. Formación de capital: 820 millóns de eurosOs ingresos por operacións de capital supoñen 597 millóns de euros, en tanto que

os gastos neses capítulos ascenden a 1,417 millóns, aumentando nun 14% con respecto a 2015.. A formación de capital alcanza aos 820 millóns de euros, o que supón un incremen-to do 22,6% con relación ao orzamento axustado de 2015.

Cadro XXXII. Formación de capital

2016 Importe %INGRESOS 575 597 22 3,9Alleamento de investimentos reais 10 13 3 26,7Transferencias de capital 564 584 19 3,4

GASTOS 1.244 1.417 173 13,9Investimentos reais 698 777 79 11,4Transferencias de capital 546 640 94 17,2

FORMACI ÓN DE CAPI TAL 669 820 151 22, 6

OPERACIÓNS DE CAPITAL 2015Var. 2016/2015

IV.1.6. Fondo de continxencia: 52 millóns de eurosA dotación do fondo de continxencia de execución orzamentaria a que se refire o

artigo 55 bis do Texto refundido da Lei de réxime financeiro e orzamentario de Galicia, aprobado polo decreto lexislativo 1/1999, do 7 de outubro, realizouse gradualmente dende o exercicio 2013 para achegarse ao seu importe legal neste último exercicio.

dadas as necesidades financeiras do presente exercicio establecese unha excepción á contía establecida como dotación na Lei de réxime financeiro, que habilita a posibilidade de dotar unha contía inferior en tanto non remate o proceso de consolidación fiscal.


2016

Proxecto

105

Para o ano 2015 non se acada a porcentaxe estipulada por este motivo, ademais no capítulo 5 se dota o fondo de continxencia e unha bolsa se dous millóns de euros para atender á devolución da paga extraordinaria de 2012 nos entes instrumentais.

Polo que refire ao Fondo de continxencia en sentido estrito, a súa dotación repártese entre o SERGAS (39 Millóns de euros) e administración xeral (10 Millóns de euros).

Cadro XXXIII. Evolución do fondo de continxencia

2016 Importe %Fondo de continxencia 125 52 -73 -58,4

2015Var. 2016/2015

IV.1.7. Necesidade de Financiamento axustada á senda de consolidación fiscal: 174 millóns de euros

A necesidade de financiamento dos orzamentos no 2016 é de 174 millóns de euros. Tendo en conta os axustes de contabilidade nacional, que é como se mide o obxectivo de estabilidade orzamentaria, a necesidade de financiamento supón os 403 millóns de euros.

Os axustes de contabilidade nacional pasan a ser negativos no presente exercicio pola minoración do axuste correspondente ás liquidacións negativas do sistema de finan-ciamento, xa que ao adiar dez anos máis a súa devolución, a comunidade autónoma pasa de devolver 206 millóns de euros ao ano a 85 millóns de euros anuais.

O obxectivo foi obxecto de informe favorable do Consello de Política Fiscal e Fi-nanceira no seu pleno de 31 de xullo de 2014, ao abeiro do establecido no artigo 15 da Lei Orgánica 2/2012 do 27 de abril, de estabilidade orzamentaria e sostibilidade financeira. A necesidade de financiamento máxima para as comunidades autónomas foi o 0,7% do PIb para 2015,, é dicir tres décimas menos ou 172 millóns de euros de capacidade de endebedamento.


2016

Proxecto

106

Cadro XXXIV. Necesidade de financiamento orzamentaria en termos de CN

2016 Importe %

Ingresos Correntes 7.506 8.024 519 6,9

Gastos Correntes 7.070 7.335 265 3,7

AFORRO BRUTO ORZAMENTARIO 435 689 254 58,3

Fondo de continxencia 125 52 -73 -58,4

Ingresos de Capital 575 597 22 3,9

Gastos de Capital 1.244 1.417 173 13,9

GASTOS DE OPERACIÓNS DE CAPITAL -669 -820 -151 22,6

DÉFI CI T ORZAMENTARI O NON FI NANCEI RO - 359 - 183 176 - 49, 0Liquidacións negativas sistema 85 85 0 0,0

Outras unidades consideradas aapp -86 -47 39 -45,3

Recadación incerta -35 -32 3 -8,6

Intereses devindicados -10 10 -100,0

Outros axustes 2 3 1 50,0

TOTAL AXUSTES CONTABILIDADE NACIONAL -44 9 53 -120,5

NECESI DADE DE FI NANCI AMENTO - 403 - 174 229 - 56, 8

ORZAMENTO EN TERMOS DE CONTABILIDADE NACIONAL 2015

Var. 2016/2015

IV.1.8. Principais Políticas de Gasto Priorizadas no Orzamento 2016O orzamento total medra un 5,3% respecto ao do ano pasado, o que supón a si-

nalada contía de 520 millóns de euros, máis esta non a contía da que poden dispor as consellerías para dotar financeiramente as súas políticas de gasto, xa que é preciso deducir de esta contía os recursos atribuídos ao financiamento de outras administracións (univer-sidades, financiamento local e órganos estatutarios e consultivos) e ao servizo da débeda.

As anteriores contías supón 2.146 millóns de euros no 2016, é e súa dedución do orzamento total permite determinar as contías libres para o gasto das consellerías que ascende a 8.164 millóns de euros, un 5,4% máis que o ano 2015, que en efectivo son 415 millóns de euros adicionais.

Cadro XXXV

2016 Importe %

ORZAMENTO TOTAL 9.790 10.310 520 5,3-Financiamento administracións locais 124 127 3 2,4-Servizo da débeda 1.515 1.598 83 5,5-Plan financiamento SUG 374 392 19 5,0-Organos estatutarios e consultivos 29 29 0 0,3

CAPACI DADE DE GASTO CONSELLERÍ AS 7. 748 8. 164 415 5, 4

DISPOÑIBILIDADES FINANCEIRAS PARA POLITICAS DE GASTO DAS CONSELLERÍAS 2015

Var. 2016/2015


2016

Proxecto

107

IV.1.9. Crecente relevancia do Gasto Social

Os servizos públicos básicos deben manterse en niveis de calidade, contribuíndo á igualdade de oportunidades e paliar os efectos da crise económica sobre as familias e os cidadáns, os recursos dedicados aos obxectivos estratéxicos e as Consellerías relacionados co benestar social, educación, sanidade e asistencia social e dependencia mantén o alto peso acadado nas contas orzamentarias e son os destinatarios en termos absolutos da maior parte dos novos recursos dispoñibles no 2016. Así dun incremento de 365 millóns de euros de gasto non financeiro, as principais áreas de gasto social aumentan os seus orzamentos en 281,3 millóns de euros.

Gráfico XXXIX

103,392,0

69,2

16,8

Sanidade Educación Política Social Emprego

Gasto social por áreas. Incremento2015-2016

dende 2006, ano no que representaba o 68,2% do gasto orzamentado, o gasto so-cial supón máis do 70% do gasto total, medrando máis de 10 puntos durante cinco anos consecutivos.

Compre salientar o esforzo realizado para manter e aínda incrementar importantes partidas de gasto relacionadas coa inclusión social e a educación, como son as adicadas á RISGA e emerxencia social, dependencia, comedores escolares, e o mantemento de outras como as becas universitarias.


http://numerosromanos.babuo.com/XXXIX-numero-romano

2016

Proxecto

108

Gráfico XL

0

50.000

100.000

150.000

200.000

250.000

300.000

350.000

Programa dependencia

RISGA EMERXENCIA SOCIAL

306.027

47.707

4.500

324.181

52.731

10.000

2015

2016

IV.1.10. Reforzase o financiamento adicional da Administración Local

A dotación do Fondo de Cooperación Local estará formada polos 113 millóns de euros do fondo base, un millón da liquidación do ano pasado e dous millóns dun fondo adicional.

Este fondo adicional adicarase a incentivar as infusión intermunicipais e de non aplicar-se a este fin no último trimestre do exercicio, repartirase entre os municipos menores de 15 habitantes. Tal e como se acordou na subcomisión permanente de réxime financeiro da comisión galega de cooperación local.

A comunidade autónoma garantiu durante a crise un financiamento estable ás cor-poracións locais, compensándoa con axustes nos orzamentos das consellerías. Agora, co remate do período de axuste, o fondo volta a medrar xunto cos ingresos da comunidade autónoma, así os Orzamentos Xerais para 2016 destinan 124,4 millóns € para Financia-mento Local: 116,1 millóns para entregas do FCL e 11,5 do Fondo de Compensación Ambiental.


http://numerosromanos.babuo.com/XL-numero-romano

2016

Proxecto

109

Gráfico XLI

113 114 113 113 113116

113114

103107 108

116

2011 2012 2013 2014 2015 2016

Entr. a conta Fondo de Cooperación Local FCL Resultante FCL Garantizado

desde o ano 2010, e coa finalidade de apoiar aos Concellos nas actuacións en contra da crise e a favor dos cidadáns, a Comunidade Autónoma blindou o financiamento local, por iso,a dotación ao FCL non baixou no período 2012-2015 a pesar de corresponder ao dondo unhas contías inferiores.

IV.1.11. Financiamento das Universidades

Para 2016, o novo modelo de financiamento supón, para as tres Universidades de Galicia, un monto de 392,3 millóns €, un 5% por enriba do correspondente a 2015.

Pero ademais de aumentar o importe financiado o SUG dótase dun novo plan de financiamento ata 2020 que dará estabilidade á senda financeira e ao funcionamento das entidades que o integran.

O novo plan porá enriba da mesa alomenos 374 millóns de euros máis que o anterior o que supón un aumento do 17,8%.



2016

Proxecto

110

Gráfico XLII

2.1062.480

2011-2015 2016-2020

Ademais estruturase nun fondo por resultados en base a un panel de indicadores consensuado coas universidades e noutro estrutural que tenta garantir financiamento para a parte estrutural das Universidades en base a parámetros obxectivos, calculando o custe das necesidades docentes en base a os créditos matriculados en cada una abandonando por primeira vez o criterio histórico.

IV.1.12. Investimento en I+D+i

A implantación do novo modelo de crecemento baseado na innovación implica un aumento progresivo das dotacións nesta política de gasto a medida que se vaia desenvol-vendo a estratexia RIS3 de Galicia (Estratexia de Especialización Intelixente de Galicia).

A priorización dimanante da análise de necesidades na elaboración da estrateRIS3 de Galicia foi a base para a definición dos que denominan “Retos Estratéxicos da RIS3 Galicia” que pivotarán sobre tres eixos en estreita relación coas prioridades definidas na Estratexia Europa 2020, que están relacionadas con acadar un crecemento sostible, intelixente e integrador:

i. iModernización das Actividades Tradicionais caracterizadas por unha utiliza-ción intensiva dos recurso endóxenos cara a un crecemento sostible.

ii. hibridación tecnolóxica das Actividades económicas características da espe-cialización produtiva galega, caracterizadas por unha intensidade tecnolóxica medio-baixa, cara a un crecemento intelixente.

iii. Reforzamento das áreas de excelencia na xeración de coñecemento, cara a un crecemento integrador.



2016

Proxecto

111

Este marco complétase cunha aplicación aos tres eixos das Tecnoloxías Facilitadoras Esenciais [TFEs], que actuarán como mecanismo de fertilización cruzada transversal ao conxunto de áreas de actividade económica asociadas a este marco de actuación.

Inclúese de seguido a formulación para os tres retos estratéxicos definidos segundo se describe na metodoloxía do proceso RIS3 Galicia:

Reto 1:

Novo modelo de xestión dos recursos naturais e culturais baseado na innovación

Modernización dos sectores tradicionais galegos a través da introdución de inno-vacións que incidan no melloramento da eficiencia e rendemento no uso dos recursos endóxenos e a súa reorientación cara a usos alternativos con maior valor engadido en actividades enerxéticas; acuícolas; farmacolóxicas; cosméticas; alimentarias; e culturais.

Reto 2:

Novo modelo industrial sustentado na competitividade e o coñecemento

Aumentar a intensidade tecnolóxica da estrutura industrial de Galicia, a través da hibridación e as Tecnoloxías Facilitadoras Esenciais.

Reto 3:

Novo modelo de vida saudable cimentado no envellecemento activo da poboación

Posicionar Galicia para o ano 2020 como a rexión líder no sur de Europa na oferta de servizos e produtos intensivos en coñecemento relacionados cun modelo de vida sau-dable -envellecemento activo, a aplicación terapéutica de recursos hídricos e mariños e a nutrición funcional-.

A Axencia de innovación incrementa o seu orzamento nun 7,4% o que debe ser un inicio para consolidar as súas políticas de impulso da investigación, desenvolvemento e innovación, dun xeito especial nas áreas priorizadas na RIS3.

Como parte do pulo innovador a axencia de modernización desenvolve un impor-tante papel que xoga tanto como tecnoloxía facilitadora das principias innovacións como tamén en actuacións de e-goberno e economía dixital como elemento tractor e difusor das novas tecnoloxías.No 2016 o seu orzamento medra nun 12,5 sen ter en conta a tec-noloxía sanitaria.


2016

Proxecto

112

Gráfico XLIII

34.000

54.000

74.000

94.000

114.000

134.000

2015 2016

orzamento I+D+i e TICs

PROGRAMAS TICS

PROGRAMAS DE I + D + i

IV.1.13. Investimento con perspectiva territorial

A distribución provincial dos investimentos recollidos dos capítulos VI e VII e os investimentos dos Organismos mostran o carácter de reequilibrador dos orzamentos, cunha discriminación positiva a favor das provincias de Lugo e Ourense, que reciben uns investimentos per-cápita de 725 €/hab. e 688 €/hab. respectivamente, fronte aos 502 €/hab. e 460 €/hab. para A Coruña e Pontevedra, constituíndo a distribución territorial un elemento compensatorio da situación mais desfavorable en canto a renda e poboación.

A este sesgo inverso do investimento sobre a poboación compre engadir o dado nos criterios de adxudicación de subvencións ao abeiro dos Plans impulsa que tamén priman as actuacións de fomento de proxectos a desenvolver nas provincias do interior.



2016

Proxecto

113

Gráfico XLIV

IV.1.14. Novas Medidas Tributarias

Unha parte importante das dispoñibilidades financeiras do teito de gasto foron em-pregadas en bonificacións fiscais que minorarán os ingresos da comunidade autónoma nos vindeiros exercicios (IRPF) e xa no 2016 (Resto de medidas). A lei de medidas fiscais para 2016 inclúe as seguintes modificacións na normativa fiscal :

1.- Imposto sobre a Renda das Persoas Físicas

A Xunta de Galicia vai aprobar unha nova escala aplicable ao tramo autonómico do IRPF a partir de 1/1/16. A escala modifícase para a totalidade dos contribuíntes, melloran-do a progresividade existente, pasando de 5 a 7 tramos.

O obxectivo é o de reducir e redistribuír a carga tributaria, aumentando a renda dispoñible en mans das familias, fomentando o aforro e o investimento e mellorando a competitividade das empresas, ademais de conseguir un sistema tributario máis equitativo ao supor unha rebaixa para as rendas medias e baixas que afectará, segundo os tipos efec-tivos, ao 98,5% dos galegos e das galegas.

Esta medida completa a liña iniciada polo goberno da Xunta o 1/1/2014, adiantándo-se un ano á reforma aprobada polo Estado e que supuxo unha rebaixa que afecta desde



2016

Proxecto

114

aquel momento ás bases liquidables de ata 17.707,72€, isto é, a un 70% dos contribuíntes galegos.

2.- Imposto sobre sucesións e doazóns.

2.1.- Incremento da redución por parentesco para o grupo II.

Incrementase a redución para o Grupo II de, con carácter xeral, os 18.000€ actuais a 400.000 € (adquisicións por descendentes e adoptados de 25 ou máis anos, cónxuxes, as-cendentes e adoptantes). Con esta medida tentase eliminar, no 99% dos casos, case na súa totalidade, a tributación das herdanzas de pais a fillos, mantendo a redución incrementada para os descendentes de 21 a 24 anos que se sitúa entre 900.000 e 600.000€.

Esta modificación mellora a existente que consistía nunha dedución do 100% para aqueles contribuíntes que non superaban 125.000€ de base impoñible, polo que se elimina ao ser xa innecesaria.

Con esta medida tentase manter a integridade do patrimonio familiar e a capacida-de económica da familia, que pasa a perder, en moitas ocasións, a renda que aportaba a persoa finada.

Se ben o argumento anterior aconsella o establecemento de esta , perden forza a medida que o patrimonio do finado é maior, ao contar entonces a familia con capacidade económica abondo para afrontar o pago do imposto sen que se vexa mermado de forma significativa.

Por elo optase polo incremento das reducións persoais e non pola completa supre-sión da tributación, dado que Galicia xa conta cun tipo de gravame reducido para a trans-misión de pais a fillos (máximo do 18%) fronte a parentescos máis lonxanos.

ademais e dada a existencia de pactos sucesorios na Lei 2/2006 de dereito civil de Galicia como o de amelloramento e apartación, permitirá nun maior grao que o actual, que aqueles que queren entregar bens en vida a os seus descendentes como forma anticipada da herdanza a percibir, se beneficien de esta redución.

Esta medida terá un custe recadatorio para 2016 de 39,1 millóns de euros.

2.2.- Redución por vivenda habitual.

A norma clarexa que a redución por vivenda habitual do causante no el imposto sobre sucesións se aplicará aínda que dita persoa non residira na mesma cando, por cir-


2016

Proxecto

115

cunstancias físicas ou psíquicas, se traslade para recibir coidados a un centro especializado ou a vivir cos seus familiares.

Se liga de esta forma a perda da condición de vivenda habitual á voluntariedade do abandono de dicha vivenda e non á necesidade de facelo por razóns médicas ou para lograr su asistencia y coidado.

3.- Imposto sobre Transmisións Patrimoniais Onerosas.

As modificacións establecidas teñen por obxecto o medio rural. Pretendese con es-tas medidas que o imposto non sexa un impedimento para a mobilización das terras con vocación agraria que se atopan en manifesto estado de abandono, co risco de incendios forestais que supón, cando existe unha demanda de terra por parte de explotacións agra-rias que xa existan ou para novas iniciativas.

Supoñen ademais, a continuación e o complemento de outras xa existentes, no mes-mo sentido, de apoio ao medio rural que aprobaron dende 2009.

Para o ano 2016, a perda recadatoria polas tres medidas que afectan a solo rústico que se sinalan de seguido, será de 6 millóns de euros.

Por último, eliminase a incompatibilidade dos tipos reducidos do imposto sobre trans-misións patrimoniais e actos xurídicos documentados coa redución pola adquisición de diñeiro adicado á adquisición de unha vivenda habitual.

3.1 dedución aplicable ás transmisións de solo rústico.

Establecese unha dedución do 100% na cota das transmisións de solo rústico. Isto supón a desaparición total do gravame polo que o imposto deixa de ser un obstáculo para a realización de estas operacións. de acordo coa finalidade que persegue esta medida, o beneficio fiscal opera so sobre o solo rústico e non sobre as construcións que puideran existir sobre o mesmo.

Con esta dedución y con la aprobada por la Lei 4/2015, de 17 de xuño, de mellora da estrutura territorial agraria de Galicia, que beneficia no imposto de sucesións a transmi-sión de fincas rústicas herdadas a profesionais agrarios, se permite sen custe fiscal, a posta ao dispor de estes profesionais de fincas rústicas que están en poder de persoas alleas al mundo rural, y por lo tanto favorece su posta en valor, con los conseguintes beneficios económicos y medioambientais que ello conlleva.

3.2 Redución aplicable ás transmisións de explotacións agrarias de carácter prioritario.


2016

Proxecto

116

Se elevan ao 100% as reducións que contempla a Lei 19/1995, de 4 de xullo, de modernización das explotacións agrarias, o que supón que o beneficio fiscal sexa com-pleto para as operacións alí sinaladas e que ten como finalidade principal favorecer as transmisións de explotacións agrarias e o aumento do seu tamaño. Na actualidade eses porcentaxes oscilan, na súa maioría, entre o 50 e o 90%.

Así, quedan totalmente libres de gravames operacións como las transmisións totais o parciais de explotacións agrarias, el aumento del tamaño de la explotación o las transmi-sións a agricultores xóves.

3.3. Agrupación de fincas rústicas

Un dos problemas tradicionais do eido rural galego segue a ser o pequeno tamaño das súas explotacións polo que, completando os beneficios anteriores que favorecen a ad-quisición por parte dos agricultores profesionais de fincas rústicas para incorporalas ás súas explotacións, se establece tamén unha dedución do 100% da cota de gravame sobre actos xurídicos documentados que recae sobre as agrupacións de fincas rústicas, na medida que ditas fincas conteñan solo rústico.

Se elimina de esta forma a tributación do documento notarial que recolle dita agru-pación polo que, unha vez adquiridas as fincas sen custe fiscal, a agrupación rexistras das mesmas tampouco o terá.

3.4 Eliminación da incompatibilidade dos tipos reducidos do imposto sobre transmi-sións patrimoniais e actos xurídicos documentados coa redución no imposto sobre doa-zóns pola adquisición de diñeiro adicado á adquisición dunha vivenda habitual.

Se elimina la incompatibilidade dos tipos reducidos do imposto sobre transmisións patrimoniais e actos xurídicos documentados coa redución pola adquisición de diñeiro destinado á adquisición dunha vivenda habitual, debido a que a devandita incompatibili-dade discrimina en función da orixe do financiamento dos cartos adicados á adquisición, ademais de que a redución dos tipos no imposto sobre transmisións provocaron de feito, unha diminución do beneficio fiscal no imposto sobre doazóns.

O importe económico que se deriva da eliminación de esta incompatibilidade supón 200.000€.

IV.1.15. Distribución por Consellerías e Organismos EstatutariosO cadro recollido a continuación mostra as variacións do orzamento total da admi-

nistración xeral, como pode verse podemos diferenzas entre as Consellerías que acaparan máis recurso de xeito absoluto (as xa comentadas Sanidade, Educación e Cultura e Política


2016

Proxecto

117

Social) e as que medran con máis forza que basicamente son as investidoras Medioam-biente (por Augas de Galicia), Infraestruturas e Vivenda, Economía, Traballo e Industria e Mar, todas elas con aumentos de preto dos dous díxitos agás Infraestruturas na que compre ter en conta a capacidade de ter ingresos propios da Axencia de Infraestruturas e do Instituto Galego de Vivenda e Solo que fan medrar o gasto consolidado preto do 8%.

destaca o crecemento de política social tanto en termos absolutos como relativos, o 12,6% sen dúbida as políticas de gasto encamiñadas lograr a inclusión social dos máis desfavorecidos e a loitar contra a desigualdade ten moito que ver co aumento, xunto coas medidas de dinamización demográfica.

O importante incremento da Consellería do mar ven apoiado na nova programación do Fondo Europeo Marítimo e da Pesca do que Galicia como principal rexión pesqueira de España acapara máis do 50%.

Por último a Vicepresidencia e Consellería da Presidencia, Administracións Públicas e Xustiza reflicte o seu esforzo investidor en materia de xustiza polo que medra un 6%.

Medio Rural medra un 4,6% o que lle permite lanzar novas medidas de apoio secto-rial, como as do sector leiteiro e lanzar as actuacións de fomento contidas na nova progra-mación do FEAdER para o período 15-20.


2016

Proxecto

118

Cadro XXXVI

Secc i óns 2015 2016 I mpor t e % 2015 201601 Parlamento 18.026 18.340 314 1,7 0,2 0,202 Consello de Contas 6.485 6.647 162 2,5 0,1 0,103 Consello da Cultura Galega 2.374 2.416 41 1,7 - -04 Presidencia da Xunta de Galicia 258.791 268.515 9.724 3,8 2,7 2,705 Vicepresidencia e Consellería de Presidencia, Administracións Públicas e Xustiza

238.169 252.471 14.302 6,0 2,5 2,5

06 Consellería de Facenda 49.517 51.766 2.249 4,5 0,5 0,507 Consellería de Medio Ambiente e Ordenación do Territorio

89.112 108.863 19.751 22,2 0,9 1,1

08 Consellería de Infraestructuras e Vivenda

323.169 339.734 16.564 5,1 3,4 3,4

09 Consellería de Economía, Emprego e Industria

377.073 413.762 36.689 9,7 4,0 4,1

10 Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria

2.148.490 2.250.850 102.359 4,8 22,6 22,4

11 Consellería de Sanidade 3.170.026 3.309.935 139.909 4,4 33,3 33,012 Consellería de Politica Social 549.317 618.542 69.225 12,6 5,8 6,213 Consellería de Medio Rural 481.542 503.523 21.980 4,6 5,1 5,014 Consellería do Mar 86.897 129.264 42.367 48,8 0,9 1,320 Consello Consultivo de Galicia 2.040 2.060 19 0,9 - -21 Transferencias a corporacións locais

112.973 116.138 3.165 2,8 1,2 1,2

22 Débeda pública da Comunidade Autonóma

1.515.101 1.598.200 83.100 5,5 15,9 15,9

23 Gastos de diversas consellarías 77.999 46.535 -31.463 -40,3 0,8 0,5

Tot al 9. 507. 103 10. 037. 561 530. 458 5, 6 100, 0 100, 0

Distribución OrgánicaVar i ac i ón Val or

IV.2. Obxectivos e prioridades de gasto nos Orzamentos para 2016. O Plan Estratéxico de Galicia 2015-2020

A asignación financeira dos Orzamentos Xerais para 2016 rexeuse pola cobertura das necesidades recorrentes dimanantes do funcionamento dos servizos públicos e polas prioridades de investimento atendendo aos eixes e obxectivos estratéxicos do novo Plan Estratéxico de Galicia 2015-2020.

En efecto, realizouse un encaixe previo do borrador do Plan estratéxico coa estrutura orzamentaria a os efectos de priorizar investimentos. Ademais como o plan estratéxico xa contiña o encaixe axeitado para a nova programación de fondos europeos, que debe comezar a executarse progresivamente a partires do vindeiro exercicio os investimentos programados con fondos europeos son coherentes coa lóxica de priorización do Plan.

A través desta asociación, os orzamentos son coherentes cos cinco obxectivos cla-ves que a UE pretende alcanzar ao final da década nos eidos do emprego, investigación e innovación, cambio climático e enerxía, educación, e integración social e redución da pobreza, e que se traducen nos seguintes parámetros:


2016

Proxecto

119

- Acadar unha taxa de emprego do 75% para a poboación de entre 20 e 64 anos.

- Investir un 3% do Produto Interior bruto (PIb) na investigación e o desenvolve-mento.

- Reducir nun 20% as emisións de carbono (e, se as condicións o permiten, nun 30%) respecto dos niveis de 1990, aumentar hasta o 20% as enerxías renovables, e aumento do 20% na eficiencia enerxética.

- Reducir a taxa de abandono escolar a menos do 10% e aumentar ata o 40% a taxa de titulados do ensino superior.

- Reducir en 20 millóns o número de persoas en situación o resgo de pobreza e exclusión social.

Cadro XXXVII: Obxectivos da estratexia “Europa 2020”

Taxa de emprego (persoas entre 20 e 64 anos) 75%Gasto bruto en I+D sobre o PIB (%) 3%Redución de emis ións de gases de efecto invernadoiro (en comparación con niveis de 1990) -20%Fontes de enerxías renovables 20%Eficiencia enerxética (redución do consumo de enerxía en Mtep) 20%Abandono escolar < 10%Ens inanza superior (en %) 40%Redución da poboación en ri sco de pobreza ou exclus ión socia l (nº de persoas) 20 mi l lóns

Obxectivos da estratexia “Europa 2020”


Estes obxectivos concrétanse en obxectivos nacionais e rexionais que deben alcan-zarse combinando medidas ás escadas rexionais, nacionais e europeas. Están relacionados entre si e poténcianse mutuamente:

- As melloras educativas contribúen a empregabilidade e a redución da pobreza.

- O crecemento das inversións en I+d e en innovación na economía, unidas aos recursos máis eficaces, farán crear máis emprego e ser máis competitivos.

- Investir en tecnoloxías máis limpas combate o cambio climático e crea novas oportunidades de negocios e emprego.

A planificación formulada no PEG 2015-2020 que asume como prioridades propias os principios orientadores da estratexia Europa 2020, recolle tres niveis de obxectivos: un Obxectivo Global, cinco Eixes de actuación e 18 Prioridades de Actuación (PA). O importe asignado no Orzamentos xerais para o ano 2016 ascende a 8.712 millóns de euros, cifra na que non se contemplan os gastos derivados da débeda pública (Programa de gasto 911A).

A asimilación da orzamentación no 2016 á estrutura dos obxectivos estratéxicos do PEG resúmese no cadro seguinte:


2016

Proxecto

120

Cadro XXXVIII :PEG 2015-2020 no Orzamento 2016.

EIXE 1. Empregabilidade e crecemento intelixente 2.784.543.568 32,0%PA03 - Aumento da empregabilidade e produtividade dos traballadores galegos a través da formación e innovación constante 209.901.035 2,4%PA04 - Completar Galicia no que atinxe a infraestruturas básicas. Dar un novo pulo ás políticas de rehabilitación e conservación da vivenda 282.037.128 3,2%PA05 - Consolidar un sistema educativo que minimice o fracaso escolar e se aliñe en resultados coas rexións líderes de Europa en tódolos niveis e impulsar o SUG cara á 1.961.557.542 22,5%

PA02 - Fomento da actividade empresarial e comercial, impulso da competividade e internacionalización das empresas e autónomos, apoio á artesanía, regulación sectorial e protección da competencia 202.371.943 2,3%PA01 - Impulso da consolidación das políticas de gastos vencelladas á I+D+i. Integrar a Galicia no círculo virtuoso da innovación para o crecemento 128.675.920 1,5%

EIXE 2. Benestar das persoas e as familias e cohesión social 4.381.384.176 50,3%PA02 - Desenvolvemento do sistema de servizos sociais de atención ás persoas maiores e dependentes 352.447.241 4,0%PA04 - Deseño dunha estratexia de integración social que mellore o benestar dos cidadáns, axude aos máis desfavorecidos a retornar o máis axiña posible a situacións socioeconómicas aceptables 117.089.846 1,3%

PA05 - Garantir o acceso a unha vivenda digna en réxime de propiedade ou aluguer axeitada ás posibilidades de cada familia 14.849.735 0,2%PA03 - Mellora dos servizos sociais a familias e á infancia, apoio á conciliación, servizos e axudas complementarios da educación e políticas de xuventude e 363.855.527 4,2%

PA01 - Sistema sanitario sustentable e de calidade. Fomento da saúde pública e dos modos de vida saudables 3.533.141.827 40,6%

EIXE 3. Crecemento sustentable, territorio, mar, agricultura, gandeiría e montes 932.774.433 10,7%PA04 - Conservación da natureza, ordenación do territorio e da paisaxe e cohesion territoriaL 193.302.566 2,2%

PA02 - Enerxía renovable eficiente, intelixente e non agresiva co medio ambiente e a paisaxe. Fomento dunha economía baixa en carbono 56.895.909 0,7%

PA01 - Fomento do sector primario baseado na innovación e a calidade do produto galego que fixe a poboación ao medio rural 583.724.422 6,7%PA05 - Pechar un modelo de tratamento de residuos e un modelo de ciclo da auga líder en Europa 54.822.114 0,6%PA03 - Potenciación do turismo en Galicia a partir dun medio ambiente e cultura privilexiados 44.029.422 0,5%

EIXE 4. Sociedade dixital, lingua, cultura e reforzo do peso de Galicia no seu entorno 434.444.849 5,0%PA01 - Desenvolvemento da economía dixital. Apoio á industria cultural e de medios como unha fonte de riqueza e impulso ao desenvolvemento da sociedade da información 201.240.647 2,3%

PA03 - Conservación e promoción da riqueza cultural de Galicia 42.427.255 0,5%PA04 - Impulso das instucións de autogoberno e mellora da súa influencia e colaboración con Europa, a Eurorexión e o resto do Estado 190.776.947 2,2%

EIXE INSTRUMENTAL. Administración moderna, austera, eficiente e de calidade 178.893.990 2,1%Administración financeira transparente, eficiente e orientada a resultados 136.935.026 1,6%Función pública profesional, motivada e orientada ao servizo público 8.461.740 0,1%

Mellora na eficiencia e na calidade e accesibilidade dos servizos aos cidadáns 33.497.224 0,4%Total PEG 8.712.041.016 100,0%Programa 911A Amortizacións e gastos financeiros da débeda pública 1.598.200.386

TOTAL ORZAMENTO CONSOLIDADO 10.310.241.402


O tomo dos Orzamentos Xerais correspondente á “Memoria de Obxectivos e Pro-gramas” contén de modo detallado a descrición das actuacións que deben colaborar a acadar os anteriores obxectivos.


2016

Proxecto

121

Asemade, e como ven sendo habitual, na mesma Memoria de Obxectivos e Pro-gramas se dispón de exhaustiva información dos indicadores operativos e de avaliación asociados ás partidas de gasto, co que se posibilita a valoración da eficacia e impacto das actuacións de gasto recollidas nos orzamentos.


2016

Proxecto


SOSTIBILIDADE FINANCEIRA E DISCIPLINA ORZAMENTARIA

2016

Proxecto

125

V. SOSTIBILIDADE FINANCEIRA E DISCIPLINA ORZAMENTARIA

V.1. Regras fiscais e orzamento 2016O Consello de Ministros do pasado 10 de xullo fixou os obxectivos de estabilidade

orzamentaria e débeda pública referidos ao trienio 2016-2018, para o conxunto do sector público e para as comunidades autónomas polo tanto, esta proposta fora informada de xeito favorable con carácter previo polo consello de política fiscal e financeira, consonte o establecido no artigo 15 da Lei Orgánica 2/2012, os devanditos obxectivos foron apro-bados polo Congreso dos deputados e polo senado o 15 e 16 de xullo respectivamente, establecendo un obxectivo de endebedamento, medido en termos de ratio débeda PIb para o conxunto das comunidades autónoma do 22,5% para 2016.

O artigo 16 da antedita lei orgánica, prevé que unha vez aprobado o obxectivo de débeda conxunto anterior, que debe ser coherente co obxectivo de estabilidade orza-mentaria, o Ministerio de Economía e Facenda proporá un obxectivo de estabilidade e débeda individual para cada comunidade autónoma., este foi informado de xeito favorable no consello de política fiscal e financeira de 29 de xullo de 2015. En virtude do anterior o Goberno de España a partires da proposta do Ministerio de facenda e administracións públicas e previo informe do consello de política fiscal e financeira fixou no consello de ministros de 11 de setembro de 2015 os obxectivos individuais de débeda pública e esta-bilidade orzamentaria para Galicia para o período 2016-2018 nas seguintes magnitudes.-

Obxectivo de estabilidade orzamentaria, medido como porcentaxe da capacidade (se é positivo) ou necesidade (se é negativo) de financiamento respecto do PIb rexional previsto para cada exercicio.

2016 2017 2018

-0,3 -0,1 0

Obxectivo de débeda pública, calculado como stock de débeda a finais de cada exer-cicio, calculada segundo o protocolo PdE en porcentaxe do Pb rexional da comunidade autónoma previsto para cada exercicio.l

2016 2017 2018

18,1 17,6 17,0

A Lei 2/2011 do 16 de xuño de disciplina orzamentaria e sostibilidade financeira de Galicia, indica que aprobado o anterior obxectivo de estabilidade, o Consello da Xunta acordará límite máximo de gasto non financeiro dos orzamentos consolidados da Co-

Informe económico e financieiro SOSTIBILIDADE FINANCEIRA E DISCIPLINA ORZAMENTARIA

2016

Proxecto

126

munidade Autónoma que serve de marco para a elaboración dos orzamentos de cada exercicio.

El límite de gasto será coherente con el obxectivo de estabilidade presupostaria y con la regra de gasto establecida en las normas de estabilidade presupostaria. O límite aproba-do poderá ser axustado na variación dos ingresos do sistema de financiamento e fondos finalistas que incorpore o proxecto de lei de presupostos da Administración xeneral del Estado. Este axuste se presentará al Parlamento conxuntamente con el proxecto de lei de presupostos.

V.1.1. Regra de gastoA regla de gasto á que refire o artego 12 de la Lei 2/2011 do 16 de xuño de disciplina

orzamentaria e sostibilidade financeira establece que “a variación do gasto computable do sector público autonómico non poderá superar a taxa de referencia de crecemento do produto interior bruto de medio prazo que informe cada ano o Consello de Política Fiscal e Financeira.

Cando se aproben cambios normativos que supoñan variacións permanentes da re-cadación, o nivel de gasto computable resultante da aplicación da regra nos anos nos que se produzan esas variacións de recadación deberá axustarse na contía equivalente.

A lei orgánica de estabilidade orzamentaria LO 2/2012 entende por gasto computa-ble aos efectos previstos no parágrafo anterior, os empregos non financeiros definidos en térmos do Sistema Europeo de Contas, agás os intereses da débeda, o gasto non discre-cional en prestacións por desemprego, a parte do gasto financiado con fondos finalistas procedentes da Unión Europea ou doutras Administracións públicas e as transferencias ás Comunidades Autónomas e ás Corporacións Locais vencelladas aos sistemas de finan-ciamento.

En primer lugar, debe entenderse que cuando se habla de variación del gasto com-putable de la Comunidades Autónomas se está haciendo referencia al gasto de los sub-sectores público autonómico en termos de contabilidade nacional. Por tanto, a efectos de calcular a variación do gasto deberán terse en conta as unidades que integran o mesmo. A efectos prácticos, as entidades a considerar son as unidades clasificadas como Adminis-tración autonómica no rexistro de entes da IGAE. A regra de gasto calcularase por tanto consolidando e eliminando as transferencias dos diferentes suxeitos que integran o sector público administrativo.

A taxa de variación do gasto computable dun exercicio calculase dacordo coa se-guinte fórmula:

T.V. Gasto computable (%) = (Gasto computable año 2016/ Gasto computable año 2015) -1 * 100


2016

Proxecto

127

O cálculo do gasto computable de 2015 realizarse a partir da estimación da liquida-ción do orzamento do devandito exercicio. Para partir dun orzamento liquidado compa-raremos o gasto computable co do último exercicio liquidado (2014).

Para a determinación do gasto computable, partimos dos empregos non financeiros en térmos Sistema Europeo de Cuentas excluidos os intereses da débeda. Unha vez de-terminado este importe, deducirase a parte do gasto financiado con fondos finalistas da Unión Europea e de outras Administracións públicas.

O seguinte cadro de traballo concilia o montante do gasto non financeiro co gasto computable a efectos da regra de gasto de cada exercicio aos efectos de acreditar como as contas da comunidade autónoma son compatibles co cumprimento da regra de gasto.-

Cadro XXXIXAnálise do cumprimento da regla de gasto no orzamento

(Millóns €)

Liquidación 2014

Previsión cerramento

2015 (1)

Orzamento2016

1. Gastos orzamentarios non financeiros consolidados, agás os intereses da débeda e FEAGA (2) 7.977,63 8.190,00 8.490,212. Axustes (incremento (+)/reducción (-) do gasto orzamentario): 687,64 753,68 594,00

Ingresos por enaxenación de investimentos (3) -9,57 -10,42 -13,00Recursos do sistema de financiamento (agás IRPF) que supón pagos ao Estado e non se

recollen como gasto orzamentario (4) 214,63 202,10 6,00Outros axustes de gastos: 482,58 562,00 601,00

Conta 413 ou outras similares 60,00 10,00Aportacións de capital 8,00 8,00 10,00Outras entidades consideradas Administracións públicas (5) 396,58 519,00 545,00Inexecución

Outros axustes de gastos (especificar) (6) 18,00 25,00 46,00avais 4,00 10,00 6,00outros (investimentos APP, swaps, axustes menores) 14,00 15,00 40,00

3. Empregos (1+2) 8.665,27 8.943,68 9.084,214. Exclusións: 591,99 772,68 909,03

Gasto finalista de fondos da UE (7) 295,50 465,48 514,63Gasto finalista de ingresos procedentes de outras AAPP (7) 296,50 307,20 394,40

5. Gasto computable antes de variaciones de ingresos (3-4) 8.073,28 8.171,00 8.175,186. Variación neta de ingresos (9): 0,98 -45,30

Incrementos derivados de medidas permanentes (valor absoluto) 0,98Diminuciones derivadas de medidas (valor absoluto) 45,30

7. Gasto computable a efectos do cumprimento da regla de gasto (5-6) 8.130,78 8.170,02 8.220,48Taxa de crecemento do gasto computable -1,50% 0,48% 0,62%Taxa de referencia máxima 1,50% 1,20% 1,80%cumpre regla si si si

57,5

V.1.2. Límite de débeda.No que atinxe ao límite de débeda concretado na introdución de este punto, como

pode ollarse a partires do presente ano, froito do remate do proceso de consolidación orzamentaria, comezará a reducirse a ratio débeda/PIb, isto non quere dicir que Galicia teña que deixar de gastar para amortizar débeda, senón o PIb crecerá máis que o stock de débeda o que fará que esta ratio sexa cada vez menor.

A capacidade para recorrer ao endebedamento en futuras recesións económicas depende de que sexamos quen de baixar esta ratio a niveis inferiores.



2016

Proxecto

128

Compre sinalar que os obxectivos de débeda pública poderán rectificarse polo im-porte efectivo da execución de mecanismos adicionais de financiamento para as comuni-dades autónomas durante os respectivos exercicios, sempre que non se adiquen a financiar vencementos de débeda ou déficit do exercicio no que se execute e polos incrementos de débeda derivados de reclasificacións de entidades e organismos públicos no sector se administracións públicas sempre que non financien déficit do exercicio. de cara a acredi-tar como as contas presentadas permitiran dar cumprimento ao obxectivo aprobado se presenta o seguinte cadro que concilia o stock de débeda so sector público autonómico recollido no último ratio débeda/Pib certificado polo banco de España, a previsión de pe-che para 2015 e o obxectivo fixado para 2016.

O límite de endebedamento para o ano 2016 para Galicia coincide con endebeda-mento dimanante do financiamento de déficit e a devolución das liquidacións negativas dos exercicios 2008 e 2009, sen que se de ningún suposto para facer uso das excepcións previstas no Acordo do Consello de Ministros que o autoriza.

Cumprimento do obxectivo de débeda pública, débeda máxima autorizada:

Cadro XL

Débeda prevista a31/12/2015 (SEC 2010)

Liquid. neg.2008 e 2009SF CCAA

Obxectivo de déficit

Variacións débeda porsectorización EEPP

Mecanismos adicionais definanciamento

Outras excepcións acordadas coMINHAP

Débeda máxima a31/12/2016 (SEC 2010)

10.400,00 84,8 174 0 0 0 10.658,80

importes máximos límite de débeda axustes pos ibles no l ímite de débeda

millóns de euros

Cumprimento do obxectivo de débeda pública, débeda do sector público autonómi-co coas variacións netas derivadas dos orzamentos da comunidade autónoma:

Cadro XLI


Reducción débeda APPconsolidadas

Reducción débeda SPI

Reducción débeda Xestur


10.400,00 3 64,6 30 10.615,20

Endebedamento financeironeto do orzamentoconsolidado

312,8

(millóns de euros)

Como pode apreciarse as previsións máximas de endebedamento do sector público autonómico que implican os orzamentos presentados están dentro do límite de débeda.



http://numerosromanos.babuo.com/XLIX-numero-romano

2016

Proxecto

129

V.2. Evolución da situación financeira autonómica.Evolución orzamentaria

Neste apartado realizamos un breve análise da evolución do orzamento consolidado homoxeneizado ca comunidade autónoma dende 2006. Por ser o período 2006-2007 o máis próximo en termos de recursos non financeiros ao exercicio actual.

IngresosComo pode verse os ingresos non financeiros acadan os 8.621 millóns de euros no

orzamento de 2016, un 6,7% superior ao exercicio precedente, o exercicio do cadro con unha contía máis próxima é o 2006.

Cadro XLII

2.006 2.007 2.008 2.009 2.010 2.011 2.012 2.013 2.014 2.015 2.016

INGRESOSI Impostos di rectos 1.075 1.168 1.364 1.516 1.374 2.031 2.030 1.913 1.937 2.020 2.194

II Impostos indirectos 2.413 2.636 2.689 2.399 1.897 2.784 2.959 2.944 3.133 3.118 3.243III Taxas , prezos e outros ingresos 246 265 253 286 271 281 180 201 166 177 179IV Transferencias correntes 4.022 4.487 5.064 4.949 4.497 2.748 2.616 2.312 1.954 2.168 2.394V Ingresos patrimonia is 13 15 24 54 20 14 22 23 24 19 16

Total operacións correntes 7.769 8.570 9.395 9.205 8.058 7.858 7.807 7.393 7.214 7.501 8.026VI Al leamento de investimentos rea is 72 91 99 111 49 27 32 30 13 10 13

VII Transferencias de capi ta l 825 794 758 787 729 658 635 562 528 564 583Total ingresos de capital 897 885 857 898 779 684 667 592 541 574 596

TOTAL OPERACIÓNS NON FINANCEIRAS 8.667 9.455 10.252 10.103 8.837 8.542 8.474 7.984 7.755 8.076 8.621VIII Activos financeiros 1 1 1 1 1 21 11 20 19 14 32

IX Pas ivos financeiros 514 551 474 851 2.048 1.145 1.374 1.476 2.507 1.700 1.656TOTAL OPERACIÓNS FINANCEIRAS 515 552 474 852 2.049 1.166 1.385 1.496 2.526 1.714 1.689

TOTAL ORZAMENTO DE INGRESOS 9.182 10.007 10.726 10.955 10.885 9.708 9.858 9.480 10.281 9.790 10.310

millóns de euros

dentro do ingreso corrente, compre salientar que a diferente porcentaxe de partici-pación nos tributos cedidos a partires de 2011, dimanante da aplicación do novo sistema de financiamento no cálculo das entregas a conta do devandito sistema dificulta a compa-ración en toda a serie temporal.

Malia a anterior aclaración pode observarse o efecto nos ingresos correntes da co-munidade autónoma da burbulla inmobiliaria disparando os ingresos a partires de 2005, a caída a partires do 2009 sería aínda maior de contar coa mesma porcentaxe de paticipa-ción nos tributos cedidos no período 11-14 e no anterior.

Respecto a 2016 compre lembrar que o novo aprazamento das liquidacións negativas do sistema de financiamento, supón que se deixen de deducir 121 millóns dos pagos a conta do sistema de financiamento, o que mellora substancialmente a solvencia corrente das finanzas autonómicas, tal e como mostra a mellora do aforro corrente dende 2015.



2016

Proxecto

130

Gráfico XLV

0500

1.0001.5002.0002.5003.0003.5004.0004.5005.0005.5006.0006.5007.0007.5008.0008.5009.0009.500

2.006 2.007 2.008 2.009 2.010 2.011 2.012 2.013 2.014 2.015 2.016

Evolución do ingreso corrente

Total operacións correntes

AFORRO CORRENTE

O gráfico inferior reflicte a evolución do gasto corrente, en grande medidas de ca-rácter ríxido, pola natureza dos servizos públicos competencia da comunidade autónoma (xustiza, educación, sanidade e servizos sociais), implica un forte deterioro do aforro co-rrente ante a desaparición dos efectos da burbulla nos ingresos a partires de 2009. Como pode verse se o nivel de ingresos correntes máis próximo en contía era o de 2006-2007 o nivel de gastos correntes do que estamos máis preto é o de 2008.

Gráfico XLVI

0500

1.0001.5002.0002.5003.0003.5004.0004.5005.0005.5006.0006.5007.0007.5008.0008.5009.0009.500

2.006 2.007 2.008 2.009 2.010 2.011 2.012 2.013 2.014 2.015 2.016

Evolución do gasto corrente


AFORRO CORRENTE

O seguinte gráfico enfronta a evolución dos dous gráficos mostrando como dende 2009 o axuste no ingreso corrente opera como un límite ao gasto corrente, tamén se


2016

Proxecto

131

pode ollar como no orzamento do 2016 esta limitación cesa o que posibilita a xeración de aforro corrente e polo tanto o aumento da posibilidade de financiar investimentos.

Gráfico XLVII

4.000

5.000

6.000

7.000

8.000

9.000

10.000

gasto corrente

ingreso corrente

Respecto os ingresos de capital, se consolida o cambio de tendencia iniciado nos pasados orzamentos no financiamento finalista para investimentos despois de cinco exer-cicios á baixa dende 2009.

Gráfico XLVIII

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

1.000

2.006 2.007 2.008 2.009 2.010 2.011 2.012 2.013 2.014 2.015 2.016

Total ingresos de capital


2016

Proxecto

132

Sumando os ingresos correntes e os ingresos de capital obtemos o total de ingresos non financeiros do orzamento consolidado, a estas contías se engaden os ingresos fi-nanceiros (endebedamento e activos financeiros) para pechar o financiamento dos gastos da comunidade autónoma.

O seguinte cadro mostra a capacidade de financiamento de gastos orzamentarios (capítulos I a VIII de gastos), a partires dos ingresos non financeiros e ingresos de capítulo VIII, que chamamos ingresos orzamentarios neste gráfico e do endebedamento neto de cada período.

Como pode verse a comunidade autónoma precisou recorrer ao endebedamento para suavizar o axuste preciso a partires do 2009, pola forte merma dos ingresos. dentro da senda de consolidación fiscal este recurso á débeda vaise reducindo paseniñamente garantindo unha financiación total estable en torno aos 8.800 millóns de euros, o que sitúa a nosa capacidade de gasto consolidado entre 2006 e 2007.

Gráfico IL

0

2.000

4.000

6.000

8.000

10.000

12.000

2.006 2.007 2.008 2.009 2.010 2.011 2.012 2.013 2.014 2.015 2.016

TOTAL CAPACIDADE DE GASTO

endebedamento neto

ingresos orzamentarios

Gastosde seguido recóllese o orzamento consolidado de gastos en millóns de euros, com-

pre sinalar a efectos comparativos que a contía que ata 2010 figuraba no capítulo catro como participación dos concellos nos tributos do estado pasa a ter nese ano carácter extraorzamentario polo que resulta axustada no orzamento dos anos 2006-2009 para facilitar unha visión homoxenea da evolución do gasto en termos consolidados.


2016

Proxecto

133

Como pode apreciarse, atendendo ao gasto non financeiro poden apreciarse clara-mente dúas etapas na evolución do gasto unha crecente, correspondente á fase expansiva ata 2009 no que o orzamento consolidado non financeiro acada os 10.600 millóns de euros, e outra fase decrecente que mostra un axuste á baixa no período 2010-2014, ata acadar un gasto non financeiro duns 8.400 millóns de euros, este medra ata os 8.804 no 2016, sendo os niveis do orzamento de gasto non consolidado superiores en máis de 100 millóns aos de 2006.

Na medida en que foi preciso recorrer ao endebedamento para suavizar o impacto do axuste no gasto consolidado, o capítulo de operacións financeiras e o capítulo de gasto financeiro mostran unha evolución crecente a partires do 2010, (non o fixeron dende 2008 polos pagos a conta do sistema de financiamento inflados que logo derivaron en liquidacións negativas), porén no 2015 invertese a tendencia, sendo o primeiro exercicio dende o comezo da crise no que suben os gastos non financeiros e baixan os financeiros, no 2016 consolidase esta tendencia diminuíndo o gasto financeiro en preto de 70 millóns de euros.

Cadro XLIII

2.006 2.007 2.008 2.009 2.010 2.011 2.012 2.013 2.014 2.015 2.016

GASTOSI Gastos de Persoal 2.932 3.175 3.444 3.692 3.773 3.616 3.609 3.382 3.367 3.382 3.567

II Gastos en bens correntes e servicios 1.167 1.242 1.348 1.416 1.381 1.345 1.384 1.371 1.364 1.388 1.483III Gastos financeiros 142 147 146 148 157 196 295 299 352 336 271IV Transferencias correntes 1.949 2.118 2.359 2.430 2.471 2.328 2.239 1.980 1.941 1.960 2.015

Total operacións correntes 6.191 6.682 7.297 7.686 7.782 7.485 7.527 7.032 7.024 7.066 7.335V Fondo de Continxencia 58 62 65 99 62 78 76 85 105 125 52

Total fondo de continxencia 58 62 65 99 62 78 76 85 105 125 52VI Invers ións Reais 1.206 1.333 1.382 1.439 1.251 804 782 699 667 700 777

VII Transferencias de Capita l 1.241 1.355 1.386 1.365 1.156 799 750 663 595 544 640Total operacións de capital 2.447 2.687 2.768 2.804 2.407 1.603 1.532 1.362 1.262 1.244 1.417

TOTAL OPERACIÓNS NON FINANCEIRAS 8.696 9.431 10.130 10.589 10.251 9.165 9.135 8.480 8.391 8.435 8.804

VIII Activos Financeiros 112 118 122 120 118 132 176 166 140 147 153IX Pas ivos Financeiros 374 457 474 246 516 410 548 834 1.750 1.208 1.353

TOTAL OPERACIÓNS FINANCEIRAS 486 575 595 366 634 542 723 1.000 1.890 1.355 1.506

TOTAL ORZAMENTO DE GASTOS 9.182 10.007 10.726 10.955 10.885 9.707 9.858 9.480 10.281 9.790 10.310

millóns de euros

O cadro inferior mostra a evolución dos pesos das diferentes partidas de gasto non financeiro nos orzamentos consolidados de 2016 respecto ás do 2006, como pode verse a natureza dos servizos públicos prestados pola comunidade autónoma,(xustiza, educación, sanidade, servizos sociais), implica unha composición do gasto con intensidade importante no gasto corrente (persoal, gastos de funcionamento e consumos dos centros). Por elo os capítulos I e II de gasto aumentan o seu peso co paso do tempo dada a forte rixidez dos mesmos nun contexto de orzamentos crecentes.

En efecto, referindo ao total do gasto non financeiro e ao ano con orzamento de gas-tos máis próximo ao actual (2006), o peso dos gastos de persoal pasa do 34% ao 41% no 2016, o peso dos gastos de funcionamento pasa do 13 ao 17%, entre estes dous capítulos se explica máis da metade do orzamento consolidado.


2016

Proxecto

134

As políticas expansivas no eido monetario e a disciplina financeira mostrada pola co-munidade autónoma reflíctense na baixa do custo do endebedamento, e de esperar que a evolución do stock de débeda mesete no 2016 para comezar a decrecer en termos ratio débeda / PIb a partires do vindeiro exercicio.

Gráfico L

0

50

100

150

200

250

300

350

400

2.006 2.007 2.008 2.009 2.010 2.011 2.012 2.013 2.014 2.015 2.016

Gastos financeiros

Gastos financeiros

O peso do capítulo de transferencias correntes mantense constante en volume (22-23%) a pesar de mudar radicalmente a súa composición, o resultado é que se no ano 2006 o peso do gasto corrente acadaba un 71% do gasto non financeiro do orzamento consolidado e no 2016 este chega ao 83%.

Pola contra, os capítulos que sofren a maior parte do axuste son os capítulos de gasto de capital 6 e 7, se ben grazas ao aumento do aforro corrente nos orzamentos que se presentan medran nun 14%, o que permite inverter unha tendencia continua a perda de peso iniciada no ano 2008.



2016

Proxecto

135

Gráfico LI

0%

20%

40%

60%

80%

100%

2.00

5

2.00

6

2.00

7

2.00

8

2.00

9

2.01

0

2.01

1

2.01

2

2.01

3

2.01

4

2.01

5

2.01

6

Transferencias de Capital

Investimentos Reais

Transferencias correntes

Gastos financeiros

Gastos en bens correntes e servicios

Gastos de Persoal

A gráfica superior mostra dun xeito claro esta variación da composición do gasto por natureza. O gasto corrente mostra un peso estable no período 2005-2008, experimentar un forte crecemento no período 2009-2011e estabilizarse logo ata o 2015.

Isto é así porque na fase de crecemento a maior parte dos novos recursos financeiros consolidáronse como gasto corrente, así do crecemento dun 46% do gasto non financeiro no período 2004-2009, consolidouse en gasto corrente un 48%, con crecementos medios anuais durante o período superiores ao 7% no gasto de persoal e ao 9% nos gastos de funcionamento e transferencias correntes.

dado o caracter ríxido de este tipo de gasto, no periodo 2009-2015, fronte a unha baixa do gasto non financeiro do 20%, o gasto corrente baixa menos dun 8% no período. Esta evolución pode apreciarse gráficamente no cadro seguinte.

O último exercicio da serie o total de operacións non financeiras medra máis que o total de operacións correntes por vez primeira dende 2009.


2016

Proxecto

136

Gráfico LII

01.5003.0004.5006.0007.5009.000

10.50012.000

2.00

5

2.00

6

2.00

7

2.00

8

2.00

9

2.01

0

2.01

1

2.01

2

2.01

3

2.01

4

2.01

5

2.01

6


TOTAL OPERACIÓNS NON FINANCEIRAS

O resto das partidas do orzamento, ven condicionado pola rixidez do gasto corrente, así a capacidade de financiamento de investimentos de capital ven dada pola suma do afo-rro bruto, os ingresos de capital e a capacidade de endebedamento libre da financiación de activos.

Como se acreditou nos puntos anteriores a forte baixa dos ingresos correntes e a consolidación de importantes contías de gasto corrente no período 05-09, fai baixar a mínimos o aforro corrente, principal fonte de financiamento de investimentos ata entón. Se ben o axuste do gasto minora o seu impacto no 2010 grazas a un importante aumento do endebedamento, ista fonte de financiamento non pode ser permanente polo que vai minorando pouco a pouco e deberá seguir facendoo ata desaparecer.

é por iso que calquer pulo ao investimento debe acadar financiamento vía aforro corrente, para o que será preciso aumentar os ingresos ou minorar o gasto corrente.

Isto aconteceu xa no 2015 e repítese con dobre intensidade no 2016, orzamento no que o ingreso corrente adicional xera aforro financeiro e permite reducir o recurso á débeda incrementando o gasto de capital en porcentaxes de dous díxitos.


2016

Proxecto

137

Gráfico LIII

0

500

1.000

1.500

2.000

2.500

3.000

3.500

2.009 2.010 2.011 2.012 2.013 2.014 2.015 2.016

mill

óns

€ ENDEBEDAMENTO NETO

Total ingresos de capital

AFORRO CORRENTE

O seguinte gráfico mostra a evolución da taxa de financiamento de investimentos con débeda, que como vemos volta a niveis pre crise.

Gráfico LIV

-10%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

taxa de financiamento con débeda dos investimentos

taxa de financiamento con débeda dos investimentos sen financ activos



2016

Proxecto

138

Evolución do gasto realde seguido procederase a analizar a evolución das principais magnitudes e saldos

orzamentarios da comunidade autónoma partindo dos ingresos e gastos consolidados realizados correspondentes ao período 2006-2014. Compre salientar que os datos co-rrespondentes ao exercicio 2014 poden sufrir lixeiras variacións na medida en que a conta xeral de 2014 aínda non está aprobada na data de elaboración da presente memoria.

A distribución por capítulos dos gastos durante o período 2006- 2014 foi a seguinte:

Cadro XLIV: Gastos Consolidados non financeiros en millóns de euros (Obrigas Recoñecidas). Datos en Millóns de euros

EXERCICIO 2.006 2.007 2.008 2.009 2.010 2.011 2.012 2.013 2.014CAPITULOGASTOSGASTO DE PERSOAL I 3.004 3.276 3.576 3.899 3.823 3.725 3.439 3.447 3.451GASTO EN BENS CORRENTES E SERVIZOSII 1.214 1.280 1.409 1.414 1.357 1.321 1.594 1.541 1.567GASTO FINANCEIRO III 137 150 135 111 122 214 257 302 365TRANSFERENCIAS CORRENTESIV 2.157 2.263 2.430 2.609 2.559 2.273 2.179 2.059 1.993

Total correntes 6.513 6.970 7.550 8.033 7.861 7.533 7.469 7.349 7.376

Fondo de continxenciaV

INVESTIMENTO REAIS VI 1.131 1.264 1.362 1.258 882 681 654 627 526TRANSFERENCIAS DE CAPITALVII 1.170 1.211 1.389 1.185 948 729 733 646 596

Total capital 2.301 2.475 2.751 2.442 1.831 1.411 1.387 1.274 1.122

Gastos non financeiros 8.813 9.444 10.301 10.475 9.692 8.944 8.856 8.623 8.4980

ACTIVOS FINANCEIROS VIII 184 170 136 134 132 113 196 130 168PASIVOS FINANCEIROS IX 378 457 348 246 520 420 508 1.026 1.461

Total financeiros 562 627 484 380 652 532 704 1.155 1.629

Total Gastos 9.375 10.071 10.786 10.855 10.344 9.476 9.560 9.778 10.127


En canto aos gastos correntes, a súa execución no 2014 representou o 86,8% do gasto non financeiro total, dende o ano 2009, ano no que acadou o seu máximo, o gasto corrente reduciuse en 657 millóns de euros, un 8%. No exercicio 2014 volta a medrar este gasto por vez primeira dende 2009. dende o ano 2005 ata o 2009 o incremento foi de 1.944 millóns de euros. un 31,9% máis.


2016

Proxecto

139

Gráfico LV

6.5136.970

7.5508.033 7.861 7.533 7.469 7.349 7.376

2.006 2.007 2.008 2.009 2.010 2.011 2.012 2.013 2.014

GASTO CORRENTE

En canto aos gastos de capital, a súa execución no 2014 representou o 13,2% do gasto non financeiro total .

Gráfico LVI

2.3012.475

2.751

2.442

1.831

1.411 1.3871.274

1.122

2.006 2.007 2.008 2.009 2.010 2.011 2.012 2.013 2.014

GASTO de CAPITAL

En canto a evolución do gasto non financeiro total, o seu máximo neste período (2006- 2014) acadouse no ano 2009 cando o seu importe ascendeu a case 10.475 millóns de euros. No ano 2010 prodúcese por primeira vez unha caída do gasto non financeiro da Comunidade Autónoma de Galicia respecto o ano anterior o que se volve a producir


2016

Proxecto

140

no ano 2011, 2012, 2013 e 2014. é dicir, nos últimos catro anos o gasto consolidado non financeiro reduciuse consecutivamente, chegando a supor unha minoración no 2014 res-pecto a 2009 de 1.977 millóns de euros, un 19% menos.

Gráfico LVII

8.8139.444

10.301 10.4759.692

8.944 8.856 8.623 8.498

2.006 2.007 2.008 2.009 2.010 2.011 2.012 2.013 2.014

GASTO NON FINANCEIRO

Gastos non financeiros

En canto os ingresos, a súa distribución por capítulos durante o período 2006- 2014 é a que se mostra de seguido:


2016

Proxecto

141

Cadro XLV:Ingresos Consolidados (Dereitos Recoñecidos). Datos en Millóns de euros

EXERCICIO 2.006 2.007 2.008 2.009 2.010 2.011 2.012 2.013 2.014CAPITULOINGRESOSINGRESOS DIRECTOS I 1.241 1.444 1.651 1.737 1.385 2.050 2.013 2.023 1.998INGRESOS INDIRECTOS II 2.536 2.714 2.550 2.119 1.874 2.690 2.670 2.892 3.141TAXAS E PREZOS III 244 282 252 262 248 256 167 180 186TRANSFERENCIAS CORRENTESIV 4.005 4.324 4.644 5.019 4.364 2.460 2.473 2.290 1.935INGRESOS PATRIMONIAISV 30 51 61 29 19 23 25 41 29

Total correntes 8.056 8.816 9.158 9.165 7.890 7.479 7.347 7.425 7.288

ALLEAMENTOS VI 62 56 84 66 22 24 16 17 11TRANSFERENCIAS DE CAPITALVII 782 818 858 908 818 748 642 636 553

Total capital 844 873 942 974 839 771 658 653 564

Ingresos non financeiros 8.900 9.689 10.100 10.139 8.730 8.250 8.005 8.078 7.852VIII 18 17 19 16 7 4 33 26 26IX 388 542 588 936 1.822 1.293 1.624 1.909 2.221

0Total financeiros 406 559 607 953 1.830 1.298 1.657 1.935 2.247

Total Ingresos 9.306 10.249 10.707 11.092 10.559 9.547 9.662 10.013 10.099

Os ingresos correntes acadaron o seu máximo nos anos 2008 e 2009, reducíndose no 2014 respecto ao máximo de 2009 en 1.877 millóns de euros un 20,5% menos. dende o 2011 esta masa financeira amosaba unha evolución estable en torno aos 7.400 millóns de euros, porén no 2014 mercan en case 200 millóns de euros pola abrupta minoracións das transferencias do sistema de financiamento.

Gráfico LVIII

8.0568.816 9.158 9.165

7.8907.479 7.347 7.425 7.288

2.006 2.007 2.008 2.009 2.010 2.011 2.012 2.013 2.014

INGRESOS CORRENTES


2016

Proxecto

142

En canto aos ingresos de capital, a súa execución no 2014 representou o 7,2% dos ingresos non financeiros totais, acadando o valor máis baixo da serie. dende o ano 2009, ano no que acadou o seu máximo, reducíronse en 410 millóns de euros, é dicir nun 42%.

Gráfico LIX

844 873942 974

839771

658 653564

2.006 2.007 2.008 2.009 2.010 2.011 2.012 2.013 2.014

INGRESOS DE CAPITAL

No que atinxe á evolución dos ingresos non financeiros, o seu máximo durante o período 2005- 2013 acadouse nos anos 2008 e 2009, con valores practicamente simila-res, por en riba dos 10.000 millóns de euros. Nos dous anos seguintes, os ingresos non financeiros caen fortemente ata case 2.000 millóns de euros, un 18,6% menos. A recesión económica do 2012 fai deteriorarse novamente a recadación en 250 millóns de euros adicionais, deixando os ingresos non finaceiros nos 8.000 millóns de euros, que voltan a baixar no 2014 ata os 7.852 millóns de euros.


2016

Proxecto

143

Gráfico LX

despois dun 2013 onde se recuperara o aforro corrente, a abrupta caída dos ingresos do sistema de financiamento no 2014 provocan voltar ao aforro negativo que se recupe-rará no 2015 e subirá con forza no 2016.

Porén, a Comunidade Autónoma de Galicia pasou de ter aforros brutos superiores aos 1.000 millóns de euros durante o período comprendido entre os anos 2005 e 2009 a ter un aforro no ano 2013 de 75 millóns de euros, despois de pechar con aforro negativo nos anos 2011, 2012 e 2014.

A importancia de este saldo orzamentario radica en que foi, e debe ser nunhas finan-zas saneadas, o principal fornecedor de financiamento de investimentos da comunidade autónoma. Polo que de non recuperarse os ingresos correntes, a capacidade de investir no futuro verase limitada ás dispoñibilidades de fondos finalistas.

é por elo polo que a Xunta de Galicia ven actuando de xeito continuado en diversas accións que tentan mellorar a capacidade de xerar aforro corrente, tanto pola vía dos ingresos retocando algunhas figuras tributarias para apancar a súa recadación como pola vía do gasto corrente, mediante accións de racionalización administrativa e eliminación do gasto improdutivo.

Cadro LXVI: Aforro Bruto.

2.005 2.006 2.007 2.008 2.009 2.010 2.011 2.012 2.013 2.014INGRESO CORRENTE 7.386,2 8.055,8 8.815,8 9.157,8 9.165,3 7.890,3 7.478,6 7.347,0 7.425,1 7.288,3

GASTO CORRENTE 6.088,8 6.512,9 6.969,6 7.550,3 8.033,0 7.861,2 7.533,2 7.469,1 7.349,4 7.375,6Aforro bruto/Corrente 1.297,4 1.542,9 1.846,2 1.607,5 1.132,3 29,1 -54,6 -122,1 75,7 -87,3

taxa de aforro% 17,6% 19,2% 20,9% 17,6% 12,4% 0,4% -0,7% -1,7% 1,0% -1,2%


Finalmente, en canto a evolución do superávit ou déficit non financeiro, no período de referencia pódense extraer as seguintes conclusións: nos anos 2006 e 2007 conseguiu-


2016

Proxecto

144

se pechar o exercicio cun superávit non financeiro e os anos seguintes remataron todos con déficit. O máis elevado produciuse no ano 2010 cando ascendeu a case 1.000 millóns de euros. No ano 2011 a contía do mesmo reduciuse en 266,6 millóns de euros, un 27,7% menos, principalmente pola redución do gasto non financeiro en 746,2 millóns de euros, fronte a redución dos ingresos en 479,6 millóns de euros.

O exercicio 2012 mostra un déficit orzamentario maior en 157 millóns de euros, xa que, malia que o gasto non financeiro redúcese en 88 millóns de euros os ingresos caen en 245 millóns de euros.

O peche de 2013 mostra unha importante melloría na senda de redución do déficit, reducindo o saldo en máis do 38% ata os 544 millóns de euros.

O resultado orzamentario de 2014 permaneceu na liña do de 2013, empeorando o déficit en 100 millóns froito da forte minoración dos ingresos nunhas xa merdadas finanzas autonómicas.

Ista foto final é a que explica o devenir das diferentes masas de gasto dos últimos anos e as decisións de axuste para acomodalas, Galicia dende 2010 tivo 878 millóns de euros menos de ingresos que tivo que compensar no gasto, xunto con unha redución de 318 millóns de euros do seu déficit, o que supuxo unha baixa no gasto non financeiro de 1.196 millóns de euros.

Cadro LXVII Superávit (+) / Déficit (-) Non Financeiro. 2.005 2.006 2.007 2.008 2.009 2.010 2.011 2.012 2.013 2.014

INGRESO NON FINANCEIRO 8.286,5 8.900,1 9.689,2 10.099,9 10.139,4 8.729,6 8.249,9 8.004,9 8.078,2 7.852,3GASTO NON FINANCEIRO 8.272,7 8.813,5 9.444,1 10.301,5 10.475,5 9.692,2 8.944,0 8.856,2 8.623,0 8.497,6

RESULTADO NON FINANCEIRO 13,8 86,6 245,1 -201,6 -336,1 -962,6 -694,1 -851,4 -544,8 -645,3


V.3. Evolución do Endebedamento: posición relativaO principal resultado da evolución dos ingresos e gastos consolidados dunha adminis-

tración é o seu saldo non financeiro ou resultado orzamentario que acabamos de analizar e o seu corolario, o endebedamento preciso para financialo.

, O endebedamento da Comunidade Autónoma de Galicia incrementouse dende finais do 2012 ata o segundo trimestre de 2015, último dato dispoñible nun 23%, a por-centaxe máis pequena de tódalas comunidades autónomas.


2016

Proxecto

145

Gráfico LXI

61%

44% 42% 42%39% 38% 36% 35% 33% 33% 33% 31% 31% 30% 29%

26% 25%23%

Variación Débeda Pública Tr IV 2012-Tr II 2015

A necesidade dunha evolución moderada do endebedamento non é un fin en si mesmo, máis é a garantía de sostibilidade das finanzas públicas, xa que permitirá cando sexa preciso acudir de xeito temporal a os ingresos e gastos públicos para reducir o en-debedamento.

A seguinte gráfica mostra a situación da ratio débeda PIb de Galicia e do resto das comunidades autónomas , como se indicou ao principio da memoria, é de esperar que a evolución de este ratio se estabilice neste exercicio para reducirse paulatinamente ata acadar niveis do 13% a partires do 2020, neste senso o camiño que ten que percorrer na nosa comunidade autónoma é moito máis suave que o da media.

Gráfico LXII

13,6

18,1

20,5

22,9

12,7

15,417,1

18,5 18,1

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Débeda Pública/ PIB. 2011 - 2014 e Obxectivos 2016 -2018


http://numerosromanos.babuo.com/LXX-numero-romano

http://numerosromanos.babuo.com/LXX-numero-romano

2016

Proxecto

146

Como se ten sinalado, a Lei Orgánica de Estabilidade Presupuestaria ademais de es-tablecer obxectivos de estabilidade presupuestaria se fixan tamén obxectivos de débeda. deste xeito o Consejo de Política Fiscal y Financiera aprobou a seguinte senda para o conxunto da débeda autonómica:

Cadro XLVIII

Obxectivos de débeda da ca de Galicia2013 2014 2015 2016 2017 2018

Débeda/Pib 19,3 17,6 18,2 18,1 17,6 17,0

Tamén se estableceron os seguintes obxectivos para cada unha das CCAA para os trienio 2016, 2017 e 2018.

Cadro XLIX

Obxectivos de estabilidad orzamentaria2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

-0,8 -2,3 -2,2 -1,3 -1,1 -1,0 -0,7 -0,3 -0,1 0,0Capacidade (+)/Necesidade (-) de

financiamento % PIB

V.4. Transparencia

A Lei 2/ 2011, de 16 de Xuño, de disciplina Orzamentaria e Sustentabilidade Fi-nanceira dispón no seu artigo 19, adicado a instrumentación do principio de transparencia, apartado 5 que “Os orzamentos xerais recollerán información sobre a necesidade de fi-nanciamento da Comunidade Autónoma, os investimentos reais das empresas públicas en termos de contabilidade nacional, a ratio de gasto público da Comunidade Autónoma en relación co produto interior bruto rexional, o nivel de débeda pública no seguinte exerci-cio e a evolu ción das seguintes ratios e magnitudes: ratio débeda/PIb, ratio débeda/ingre-sos correntes, risco comprometido por avais e compromisos por emprego de fórmulas de pago adiado, tanto xa contratadas como das previstas para o exercicio orzamentario”.


http://numerosromanos.babuo.com/XLVIII-numero-romano

2016

Proxecto

147

Cadro XLX

2014 2015 2016

Necesidade de Financiamento (% PIB) -1,00% -0,70% -0,30%

Necesidade de Financiamento (M€) 575 403 174Investimentos reais das empresas públicas (M€) 94,1 127,9 92,7Ratio Gasto Non Financeiro - PIB rexional 14,6% 14,7% 15,2%

Ratio Gasto Total - PIB rexional 17,9% 17,0% 17,8%

Ratio Investimento por habitante 243,1 256,4 285,6Ratio gasto non financeiro por habitante 3.748,7 3.084,4 3.234,2

Débeda Pública (M€) 9.936 10.399 10.615

Ratio Débeda - PIB 17,3% 18,1% 18,3%

Ratio Débeda - Ingresos Correntes 137,7% 138,6% 132,3%

Débeda por Habitante 3.622,9 3.802,4 3.899,4

Risco comprometido por avais (M€) 141,6 138,2 145,0

Compromisos por emprego de fórmulas de pago adiado (M€) 3.073,0 3.054,4 2.932,3

en euros e %

Neste sentido a Necesidade de Financiamento de Galicia no exercicio 2016 será dun 0,3% do PIb rexional cumprindo co obxectivo de estabilidade orzamentaria acordado polo Consello de Política Fiscal e Financeira o cal supón unha necesidade de financiamento de 174 millóns de euros.

A gráfica seguinte compara a senda de consolidación fiscal de Galicia e do total das comunidades autónomas, permite apreciar como os esforzos temperás na contención do déficit permiten unha senda máis suave no espazo temporal obxecto de análise, o que se traduce en menos medidas de axuste de ingresos e gastos.


2016

Proxecto

148

Gráfico LXIII

-0,8

-2,3

-1,6-1,3

-1,1 -1,0-0,7

-0,3

-0,1 0,0

-2,0

-2,9

-3,3

-1,8-1,5 -1,7

-0,7 -0,3

-0,1 0,0

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

SENDA DE CONSOLIDACIÓN FISCALGalicia ccaa

de seguido recóllese a mesma táboa para o conxunto do sector público (sen incluír a axuda ao sector financeiro).

Cadro LI

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018Administración central -8,7 -5,9 -5,1 -4,1 -4,5 -3,5 -2,9 -2,2 -1,1 -0,2Comunidades Autónomas -2,0 -2,9 -3,3 -1,8 -1,5 -1,7 -0,7 -0,3 -0,1 0,0Corporacións Locais -0,5 -0,5 -0,5 -0,2 0,5 0,5 0,0 0,0 0 0,0Seguridade Social -0,1 -1,0 -1,0 -1,1 -0,6 -0,3 -0,2 -0,1TOTAL -11,2 -9,3 -9,0 -7,1 -6,5 -5,7 -4,2 -2,8 -1,4 -0,3

A representación gráfica de esta senda das diferentes administración mostra como xurde un actor novo na necesidade de endebedamento que no vindeiro exercicio su-perará ás comunidades autónomas, é a seguridade social, que é a administración pública que sofre un maior deterioro por mor da crise e que ven condicionando os repartos de obxectivos de déficit entre as diferentes administracións dende 2013.


2016

Proxecto

149

Gráfico LXIV

-12,0

-10,0

-8,0

-6,0

-4,0

-2,0

0,0

2,02009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Nec

esid

ade

de fi

nanc

iam

ento

en

% d

o PI

B

Senda de consolidación fiscal

Seguridade Social

Corporacións Locais

Comunidades Autónomas

Administración central

En canto aos investimentos reais das entidades instrumentais da comunidade autó-noma que non forman parte do orzamento administrativo no ano 2016 ascende a 92,8 millóns de euros. O importe detallado de ditas inversións axúntase como anexo ao final do documento.

No que atinxe ás ratios de gasto, a ratio de gasto público da Comunidade en relación co PIb rexional, no ano 2016 a porcentaxe de gasto non financeiro en relación ao PIb de Galicia é dun 15,2% o que supón un aumento de 0.5 puntos respecto a porcentaxe do ano anterior (14,7 %) como consecuencia de que o gasto non financeiro (comparando os créditos iniciais) medra nuns 369 millóns de euros o que supón unha baixada dun 4,4 % e de que o PIb nominal estímase que aumentará nun 3,5 %.

Respecto ao gasto total, a súa ratio ratio para o ano 2016 tamén aumenta desde o 17,0 % ao 17,8 % debido a que o gasto total diminúe nuns 515 millóns de euros, un 5,3 % máis, e a que o PIb aumenta na porcentaxe indicada no parágrafo anterior.

En canto o nivel de débeda Pública do ano 2015, estímase que a finais de dito ano a débeda pública calculada segundo o Procedemento de déficit Excesivo acadará o importe de 10.399 millóns de euros e que a finais do ano 2016 sexa de 10.615 Millóns de euros, o que suporá un incremento da mesma de 216 Millóns de euros.

A Lei de disciplina Orzamentaria esixe información sobre a evolución das seguintes ratios que teñen relación co nivel de débeda pública: a ratio débeda/PIb e a débeda en relación cos ingresos correntes.


2016

Proxecto

150

No que respecta á evolución da débeda/PIb estímase que a finais do ano 2015 sexa dun18,1 % e que a ratio aplane a súa evolución crecendo apenas un 0,2% a finais do ano 2016 ata chegar a un 18,3 %.

Respecto a relación entre a débeda e os ingresos correntes no ano 2015 a débeda de Galicia constituirá o 138.6 % dos seus ingresos correntes e no ano 2016 dita relación cae ao 132.3 % como consecuencia dun maior aumento dos ingresos correntes en 524 millóns de euros que da variación do stock de débeda a finais de ano 2016 (216 millóns de euros).

de seguido refírese ao risco comprometido por avais, hai que ter en conta o disposto no Texto Refundido da Lei de réxime financeiro e orzamentario de Galicia, en concreto nos seus artigos 40 a 45, dita Lei en canto ao límite máximo de avais que se poderán con-ceder durante cada ano remite a Lei de Orzamentos neste sentido a Lei de Orzamentos de Galicia do ano 2016 dispón que o importe máximo dos avais que a Xunta de Galicia poderá conceder durante o ano 2016 será de 30 millóns de euros e a continuación esta-blece que o Instituto Galego de Promoción Económica poderá conceder, durante o ano 2016, avais en canto non se supere en ningún momento o saldo efectivo vixente de 500 millóns de euros.

dende xuño de 2015, a concesión de avais está suxeita ao principio de prudencia fi-nanceira dacordo ao artigo13 da Lei Orgánica 8/1980, de 22 de setembro, de Financiación de Comunidades Autónomas (LOFCA).

As condicións de prudencia para avais tense desenvolvido por Resolución da Secre-taría General Coordinación Autonómica y Local de 9 de setembro, que fixa un límite do importe total de avais autorizado por cada comunidade autónoma do 1,5% do seu PIb rexional, os limiten recollidos na lei de orzamentos recollidos no parágrafo anterior res-pectan esta limitación.

Para a comunidade autónoma de Galicia este límite sitúase nos 820 millóns de euros, significativamente superior ao límite autorizado na Lei de presupostos (500 mill.€) y ao risco vivo por avais (134,1 mill.€)”

A 30 de xuño de 2015 o IGAPE tiña un total comprometido por riscos asumidos por avais de 134,1 millóns de euros, a este risco vivo, que inclúe tanto as operacións da liña xeral de avais como do Plan Re-brote, deber sumárselle os reavais ante SGR. Tendo en conta os reavais vivos comunicados polas SGR o risco máximo asumido ascendería a 4,11 millóns de euros adicionais.

Para o ano 2016 estímase que os avais comprometidos polo IGAPE alcanzarán o importe de 139 millóns de euros.

Por último a Lei de disciplina Orzamentaria establece que os Orzamentos recollerán información dos compromisos por emprego de fórmulas de pago adiado, tanto das xa


2016

Proxecto

151

contratadas como das previstas para o exercicio orzamentario, esta información figura na memoria I.

En canto aos compromisos por emprego de formulas de pago adiado xa contratados son os establecidos na seguinte táboa:

Cadro LII

AG-56 Santiago-Brión - As

Galanas(N-550)- Pardiñas (AG-56)

Vía rápida VRG-4.1 O Salnés

Vía Rápida do Barbanza. VRG-

1.1

A52 -Fronteira Portuguesa. VAC

A-52 Celanova

Autovía Costa da Morte

Contrato Alta Tecnoloxía

IMPORTE DA INVERSIÓN DE ADXUDICACIÓN

103.340 43.960 93.830 95.920 199.413

ANO Investimento Investimento Investimento Investimento Investimento Canons Investimento Canons TOTAL

2016 10.871 4.812 11.400 8.612 9.159 26.076 42.087 9.134 122.1512017 11.337 5.056 11.989 8.918 22.531 26.227 41.936 9.598 137.5932018 11.761 5.319 12.598 9.263 23.094 26.302 41.862 9.692 139.8902019 12.238 5.589 13.231 9.622 23.672 28.891 39.273 9.602 142.1172020 12.735 5.891 11.169 10.022 24.264 28.982 39.181 9.602 141.8462021 13.278 6.168 10.824 10.339 24.870 30.936 37.227 9.834 143.4782022 13.771 6.467 11.366 10.609 25.492 30.417 37.746 10.059 145.9272023 14.324 6.785 11.952 10.876 26.129 30.514 37.650 6.585 144.8162024 14.900 7.130 12.557 11.170 26.782 30.611 37.553 140.7032025 15.543 7.456 13.183 11.375 27.452 29.219 38.945 143.1732026 16.126 7.747 13.855 12.068 28.138 29.316 38.848 146.0972027 16.777 8.045 14.551 12.302 28.842 34.353 33.811 148.6802028 17.452 8.383 15.299 12.443 29.563 34.466 33.697 151.3042029 18.206 8.683 16.072 12.386 30.302 32.158 36.005 153.8112030 18.885 9.025 16.899 12.453 31.059 32.265 35.898 156.4852031 19.643 9.375 17.756 12.644 31.836 32.372 35.792 159.4172032 20.430 9.760 18.638 12.865 32.632 32.479 35.684 162.4882033 21.313 10.110 19.584 6.328 33.448 27.055 41.108 158.9462034 21.959 10.497 20.560 6.423 34.284 25.940 42.223 161.8862035 15.987 7.708 21.600 6.515 35.141 17.331 28.111 132.3932036 8.213 6.627 36.019 50.8592037 6.702 36.920 43.6222038 7.067 10.368 17.4352039 7.166 7.1662040 2.130 2.130

3.054.413

COMPROMISOS DE PAGO ANUAIS

(Miles de Euros)

PROXECTOS

ADMINISTRACIÓN XERAL SERGAS

Conc Obra Púb Novo Hospital de Vigo

315.228

dita táboa reflicte que ata o ano 2040 a Xunta de Galicia ten comprometidos a través das colaboracións público privadas 3.054.4 millóns de euros.

No ano 2016 non está previsto dispor de máis gasto a través destas fórmulas de pago adiado, polo que o importe comprometido ao final do ano 2016 será de 2.932,3 millóns de euros.


2016

Proxecto

152

Gráfico LIII :ANEXO: Investimentos reais das empresas públicas

ENTIDADESINVERSIONS REAIS

2016406 Portos de Galicia 6.631.896412 Augas de Galicia 53.397.737109 Axencia de Protección da Legalidade Urbanística 2.073.000502 Consorcio Galego de Servizos de Igualdade e Benestar 4.756.630512 Axencia para a Calidade do Sistema Universitario de Galicia 12.000513 Consorcio de Bibliotecas Universitarias de Galicia 5.000515 Consorcio extensión universitaria e divulgación ambiental 12.000517 Consorcio Casco Vello de Vigo 1.949.036413 Fundación Instituto Galego de Oftalmoloxía 100.001415 Fundación Pública Cidade da Cultura de Galicia 3.662.937417 Fundación Pública Urxencias Sanitarias de Galicia 061 2.833418 Instituto Galego de Medicina Xenómica 193.148604 Fundación Galicia Europa 14.520606 Fundación Galega para a Tutela de Persoas Adultas 4.670612 Fundación Feiras e Exposición de Ourense 94.000650 Fundación Centro Tecnolóxico da Carne 584.635651 Fundación ROF Codina 24.500652 Fundación Deporte Galego 20.000656 Fundación Galega de Formación para o Traballo 35.980661 Fundación Axencia Enerxética Provincial de A Coruña 3.054702 Redes de Telecomunicación Galegas, S.A. 400.000706 Sociedad Pública de Investimentos de Galicia 4.887.220707 SODIGA Galicia, Sociedade de Capital Risco 7.000.000708 XESGALICIA, Sociedade Xestora de Entidades de Capital Risco, S.A. 135.000709 Galicia Calidade, S.A. 3.500710 Parque Tecnolóxico de Galicia, S.A. 40.000714 Empresa Pública de Servizos Agrarios Galegos 40.828717 Xenética Fontao, S.A. 300.000718 Galaria Empresa Pública de Servizos Sanitarios 620.500719 Sociedade Galega de Medio Ambiente, S.A. 2.138.189727 Xestión do solo de Galicia, XESTUR, S.A. 30.000729 Corporación Radio Televisión , S.A. 3.503.527

TOTAL 92.676.350


INFORME ECONÓMICO E

Documents

Transcript of INFORME ECONÓMICO E