Lise Meitner Historia dunha inxustiza (1º BACHARELATO) Daniel Carvajal Alonso (1º BACHARELATO)...

Lise MeitnerLise MeitnerHistoria dunha Historia dunha

inxustizainxustiza

Daniel Carvajal Alonso (1º (1º BACHARELATO)BACHARELATO)

Ciencias para o mundo contemporáneo 2008-2009Ciencias para o mundo contemporáneo 2008-2009IES Otero Pedrayo.OurenseIES Otero Pedrayo.OurenseProfesora: Carmen Cid Manzano

Primeiros pasosPrimeiros pasos Lise Meitner naceu en naceu en

Viena no 1878 nunha Viena no 1878 nunha familia culta de orixe familia culta de orixe xudea.xudea.

Durante os seus estudos Durante os seus estudos secundarios comezou a secundarios comezou a interesarse pola Física.interesarse pola Física.

Ingresou na Ingresou na Universidade de Viena Universidade de Viena no 1901, onde se no 1901, onde se doctorou no 1907.doctorou no 1907.

Foi a segunda muller que conseguiu licenciarse en Física

I.E.S. Otero Pedrayo. Ourense

En BerlínEn Berlín

Foi a Berlín a seguir as clases de Max Planck.

Alí coñeceu o químico Otto Hahn, con quen traballou 30 anos.

Planck en 1929 I.E.S. Otero Pedrayo.

Ourense

A relación persoal entre A relación persoal entre Otto e Lise

Sempre se trataron de Sempre se trataron de “vostede”.“vostede”.

Malia estableceren un Malia estableceren un vínculo especial, vínculo especial, descartaron lazos máis descartaron lazos máis fondos.fondos.

En 1912, En 1912, OttoOtto casou casou cunha estudante de cunha estudante de Arte.Arte.

LiseLise restoulle restoulle importancia. Nunca se importancia. Nunca se comprometeu con comprometeu con ninguén.ninguén.


Dende moi nova, Lise Meitner

renunciou a unha vida

persoal para dedicarse por

completo á Física.


A pesar de que na fotografía parece unha simple axudante de Otto Hahn a realidade é que ela era a que sabía de Física.

“Hähnchen déixame iso a min, ti de física non tes nin idea.”


Instituto Kaiser Wilhelm (actualmente edificio Otto Hahn)

Lise, por ser muller, non puido traballar na Universidade, polo que foi a unha fundación privada, o Instituto Kaiser Wilhelm, como simple invitada (sen salario). O seu lugar de investigación era un alpendre de madeira e non podía utilizar a mesma porta que os homes nin entrar noutros lugares do centro.

A 1ª Guerra Mundial interrompeu as A 1ª Guerra Mundial interrompeu as investigacións. investigacións. MeitnerMeitner traballou como traballou como voluntaria en hospitais evoluntaria en hospitais e HahnHahn alistouse alistouse no exército. Malia estas circunstancias, no exército. Malia estas circunstancias, escribíanse regularmente.escribíanse regularmente.


Despois da Primeira Guerra Mundial Meitner volveu a Berlín e recibiu o título de profesora universitaria. Un título inútil polo momento porque, como muller, non tiña dereito a ensinar.


O protactinio En 1918, Meitner conseguiu identificar un

novo elemento radioactivo que se formaba a partir do uranio, o protactinio, de número atómico 91.

Posteriormente atopáronse isótopos máis estables do protactinio en minerais naturais.

É un elemento metálico que pertence ao grupo dos actínidos.Meitner Meitner asinou o asinou o descubrimento co descubrimento co seu nome e o de seu nome e o de Otto.


En 1922 puido dar por primeira vez clases de Física e, catro anos despois, converteríase na primeira profesora da Universidade de Berlín.


Un grupo de científicos participantes na 7ª Solvay Conference, Bruxelles (October

1933).

Irène Joliot

De Broglie

Lise MeitnerLise Meitner

Bohr RutherfordSchrödinger

Marie CurieMarie Curie

Lise Meitner ocupou un lugar Lise Meitner ocupou un lugar destacado no mundo da Física.destacado no mundo da Física.


Segundo o científico Segundo o científico italiano italiano Enrico Fermi, poderíanse crear , poderíanse crear novos elementos novos elementos bombardeando ao bombardeando ao uranio con neutróns.uranio con neutróns.

Novos avances demostraron que o neutrón podería servir para investigar o núcleo atómico.

Enrico Fermi


O procesoO procesoMasa atómicaMasa atómica(nº neutróns + nº protóns)

UranioUranio do que partimos

Uranio Uranio resultanteresultante

Novo Novo elementoelemento

Nº Nº atómicoatómico (nº de protóns)Neutrón de baixa Neutrón de baixa velocidadevelocidade que lanzamos ao núcleo do uranio

O neutrón no núcleo divídese en:-Un protónprotón que

queda no núcleo.

-Un electrónelectrón que sae disparado (partícula ß)


Lise MeitnerLise Meitner e e OttoOtto HahnHahn volvéronse xuntar volvéronse xuntar en 1934 para en 1934 para experimentar a experimentar a hipótese de hipótese de FermiFermi..


En 1933, En 1933, HitlerHitler chegou ao poder.chegou ao poder.

MeitnerMeitner era era protestante pero de protestante pero de ascendencia xudea, ascendencia xudea, polo que foi polo que foi expulsada da expulsada da Universidade de Universidade de Berlín, pero non dos Berlín, pero non dos Institutos Institutos Kaiser Kaiser WilhelmWilhelm, posto que , posto que eran privados. eran privados.


ExilioExilio

En 1938, moitos científicos En 1938, moitos científicos querían desfacerse dela querían desfacerse dela porque, ao ser xudea, porque, ao ser xudea, puña en perigo ao puña en perigo ao Instituto e encargáronlle a Instituto e encargáronlle a HahnHahn que a botara. que a botara.

Entón, el axudouna a Entón, el axudouna a fuxir do país, posto fuxir do país, posto que se prohibira a que se prohibira a

emigración de emigración de científicos.científicos.


A fuxidaA fuxida Atravesou a Atravesou a

fronteira ata fronteira ata Holanda.Holanda. Chegou a Chegou a Dinamarca, onde Dinamarca, onde foi acollida por foi acollida por Bohr, para quen Bohr, para quen traballaba o seu traballaba o seu sobriño sobriño Otto Otto FrischFrisch (físíco (físíco tamén como ela).tamén como ela).

Por último, chegou Por último, chegou a Estocolmo a Estocolmo (Suecia).(Suecia).


Lise chegou a Estocolmo en 1938 sendo acollida friamente e realizando un traballo moi por debaixo das súas posibilidades.

O contacto co seu equipo de Berlín non se perdeu de todo.

Hans e Meitner atopáronse en Dinamarca de xeito clandestino e decidiron proseguir a súa relación por carta.I.E.S. Otero Pedrayo.

Ourense

A partir dese A partir dese intre, intre, LiseLise guiaba a guiaba a HahnHahn e o seu e o seu axudante axudante StrassmanStrassman paso a paso paso a paso por por correspondencicorrespondencia, e eles a, e eles escribíanlle os escribíanlle os resultados dos resultados dos seus seus experimentos.experimentos.


En SueciaEn Suecia Meitner traballou

na investigación atómica no instituto Manne Siesbahla, da Universidade de Estocolmo.

En Suecia viuse discriminada, xa En Suecia viuse discriminada, xa non pola súa orixe xudea, senón por non pola súa orixe xudea, senón por ser muller, o que supuxo un atranco ser muller, o que supuxo un atranco para o seu recoñecemento posterior.para o seu recoñecemento posterior.

Universidade de Estocolmo


Hahn escribiu unha carta a Lise e contoulle o contratempo atopado nun experimento que realizara co seu axudante Frizt Frizt StrassmanStrassman.

Ao bombardear un átomo de uranio cun feixe de neutróns de

baixa velocidade apareceu bario e kriptón??? e unha enerxía

desmesurada????


Unha parella convidou a Unha parella convidou a MeitnerMeitner e ao seu sobriño e ao seu sobriño FrischFrisch, a pasar o Nadal con , a pasar o Nadal con eles no oeste de Suecia.eles no oeste de Suecia.

Alí puido centrarse no Alí puido centrarse no problema que lle problema que lle xurdira a xurdira a Hahn Hahn no no experimento e que lle experimento e que lle explicara na súa explicara na súa carta, e comentalo co carta, e comentalo co seu sobriño.seu sobriño.

Otto Robert Otto Robert FrischFrisch


Decatáronse de que Decatáronse de que un dos elementos un dos elementos obtidos por obtidos por OttoOtto,, o o núcleo de bario, tiña núcleo de bario, tiña aproximadamente a aproximadamente a metade da masa do metade da masa do uranio, e suxeriron a uranio, e suxeriron a posibilidade de que posibilidade de que os neutróns non os neutróns non crearan un novo crearan un novo elemento, senón que elemento, senón que fragmentaran o fragmentaran o uranio.uranio.

Diagrama da fisión dun átomo de

uranio.


Ver animación: http://www.edumedia-sciences.com/es/a59-fision

Chamáronlle Chamáronlle “fisión “fisión nuclear”nuclear” a este proceso por a este proceso por analoxía á fisión celular.analoxía á fisión celular.


Nesa época, o Nesa época, o átomo era átomo era comparado cunha comparado cunha pinga de auga, así pinga de auga, así que imaxinaron que imaxinaron que sería posible que sería posible que, se unha que, se unha pinga é demasiado pinga é demasiado grande, se grande, se dividise noutras dividise noutras dúas de menor dúas de menor tamaño.tamaño.

Sacaron papel e lapis e alí se puxeron Sacaron papel e lapis e alí se puxeron a facer cálculos.a facer cálculos.

Calcularon que a enerxía necesaria Calcularon que a enerxía necesaria para contrarrestrar a forza nuclear para contrarrestrar a forza nuclear forte que mantén unidos ás forte que mantén unidos ás partículas do núcleo de uranio era partículas do núcleo de uranio era de 200 MeV (200 millóns de de 200 MeV (200 millóns de electrón-voltios).electrón-voltios).

MeitnerMeitner chegou á conclusión de chegou á conclusión de que a suma dos núcleos resultantes que a suma dos núcleos resultantes da división de uranio sería, da división de uranio sería, aproximadamente, 1/5 menor cá do aproximadamente, 1/5 menor cá do núcleo orixinal.núcleo orixinal.

E, segundo a ecuación de Einstein, E, segundo a ecuación de Einstein, 1/5 da masa dun protón equivale a… 1/5 da masa dun protón equivale a… 200 MeV.200 MeV.


Os cálculos de Os cálculos de MeitnerMeitner demostraron por que non era demostraron por que non era preciso aportar enerxía para preciso aportar enerxía para que rompese o núcleo do que rompese o núcleo do uranio: a enerxía estaba no seu uranio: a enerxía estaba no seu núcleo.núcleo.

Pero Pero Otto HahnOtto Hahn, no laboratorio só , no laboratorio só introducira neutróns no núcleo, non introducira neutróns no núcleo, non enerxía.enerxía.

O que facía o neutrón era O que facía o neutrón era volver inestable o núcleo volver inestable o núcleo de uranio, de forma que de uranio, de forma que permitía que se liberase permitía que se liberase enerxía en forma de enerxía en forma de radiacións (raios gamma) radiacións (raios gamma) e o núcleo rompía.e o núcleo rompía.


O que aconteceu no laboratorio de O que aconteceu no laboratorio de Hahn Hahn foi o foi o que representa a seguinte ecuación. Nesa que representa a seguinte ecuación. Nesa reacción pérdense 1,660737x10reacción pérdense 1,660737x10-23-23 gramos gramos que se transforman en 177 MeV, que se transforman en 177 MeV, aproximadamente o que calculara aproximadamente o que calculara MeitnerMeitner..

nKrBanU 294140235

O experimento segundo Lise O experimento segundo Lise MeitnerMeitner

Átomo de uranio orixinal

Neutrón de baixa velocidade

Átomos resultantes da fisión do uranio

Neutróns liberados, que poden fisionar outros átomos (reacción en cadea).


Lise MeitnerLise Meitner escribiulle a escribiulle a Otto HahnOtto Hahn para contarlle o que descubrira.para contarlle o que descubrira.

HahnHahn publicou o publicou o descubrimento da descubrimento da fisión sen tan fisión sen tan sequera sequera mencionar a mencionar a MeitnerMeitner..

Retrato de Meitner e Hahn.


Robert FrischRobert Frisch (o sobriño de (o sobriño de MeitnerMeitner) ) desenvolveu a teoría da reacción en cadea, desenvolveu a teoría da reacción en cadea, que demostraron que demostraron Szilárd e Fermi.Szilárd e Fermi.

Szilárd e EinsteinSzilárd e Einstein eniváronlle unha carta ao eniváronlle unha carta ao presidente dos EEUU, presidente dos EEUU, RooseveltRoosevelt, na que se , na que se advertía dos perigos que conlevaría unha advertía dos perigos que conlevaría unha reacción en cadea nunha gran masa de reacción en cadea nunha gran masa de uranio.uranio.

O resultado desta carta foi o O resultado desta carta foi o Proxecto Proxecto ManhattanManhattan que levou ao desenvolvemento que levou ao desenvolvemento da da bomba atómicabomba atómica en 1945 en 1945..


MeitnerMeitner nunca quixo nunca quixo intervir nese intervir nese proxecto, pois dicía proxecto, pois dicía que a fisión nuclear que a fisión nuclear só debería só debería empregarse para fins empregarse para fins pacíficos.pacíficos.

En 1946, fixo unha En 1946, fixo unha visita aos EEUU e a visita aos EEUU e a prensa referiuse a prensa referiuse a ela co alcume de “nai ela co alcume de “nai da bomba atómica”.da bomba atómica”. A bomba rematouse en

1945


En 1944, a Academia Sueca das Ciencias En 1944, a Academia Sueca das Ciencias concedía o premio Nobel a concedía o premio Nobel a Otto HahnOtto Hahn..

Non só non fixeron ningunha mención a Non só non fixeron ningunha mención a MeitnerMeitner, senón que , senón que HahnHahn tentou borrala tentou borrala da historia.da historia.

Nalgunhas entrevistas afirmaba que Nalgunhas entrevistas afirmaba que MeitnerMeitner non fora máis que unha axudante de non fora máis que unha axudante de laboratorio (xusto o contrario do que laboratorio (xusto o contrario do que acontecera en realidade) e, logo, mesmo acontecera en realidade) e, logo, mesmo fixo como que non a coñecía.fixo como que non a coñecía.

Strassman, en desacordo coa actitude de Strassman, en desacordo coa actitude de HahnHahn, renunciou á parte do premio que lle , renunciou á parte do premio que lle ofrecía.ofrecía.

O Nobel para OttoO Nobel para OttoI.E.S. Otero Pedrayo.

Ourense

Meitner nunca se queixou por non conseguir o premio Nobel, se cadra porque non quería que o seu nome se relacionase á fisión nuclear, xa que rexeitara traballar co exército aliado durante a guerra na fabricación da bomba atómica.


Lise MeitnerLise Meitner nos últimos anos nos últimos anos da súa vida xunto da súa vida xunto Frizt Frizt StrassmanStrassman (esquerda) e (esquerda) e Otto Otto HahnHahn (dereita) . (dereita) .


1936

Unha muller adiantada ao seu tempo


Que unha muller chegase a desenvolver unha carreira tan espectacular no mundo da ciencia nas primeiras décadas do século XX era un sinal inequívoco de xenialidade.


Aínda que tarde, o mérito Aínda que tarde, o mérito de Lise Meitner foi de Lise Meitner foi

recoñecidorecoñecido

Premio Premio LiebenLieben (1925). (1925). Medalla Medalla Max PlanckMax Planck (1949). (1949). Medalla Medalla Otto HahnOtto Hahn (1954). (1954). Enrico Fermi AwardEnrico Fermi Award (1966). (1966). En 1982, grazas ás feministas do En 1982, grazas ás feministas do

mundo académico que se interesaron mundo académico que se interesaron pola súa carreira, déuselle o seu nome pola súa carreira, déuselle o seu nome ao elemento 109 da Táboa Periódica ao elemento 109 da Táboa Periódica (meitnerio).(meitnerio).


Lise MeitnerLise Meitner morreu con 90 anos en Cambridge, Inglaterra, en 1968. Na súa tumba pódese ler: “unha física que nunca perdeu a súa humanidade”.


FONTES DE INFORMACIÓN


http://www.edumedia-sciences.com/es/a59-fisionhttp://es.wikipedia.org/wiki/Lise_Meitnerhttp://personales.ya.com/casanchi/ref/meitner01.htmhttp://es.wikipedia.org/wiki/Otto_Hahnhttp://es.wikipedia.org/wiki/Otto_Robert_Frisch http://es.wikipedia.org/wiki/Fisi%C3%B3n_nuclearhttp://es.wikipedia.org/wiki/Protactinio

A información Online foi obtida en febreiro do 2009

Libros consultados: Bodanis, D. (2002): E=mc2. La biografía de la

ecuación más famosa del mundo. Barcelona: Planeta divulgación.

Bernal Martínez et al (2008): Ciencias para el Mundo contemporáneo. Aproximaciones didácticas. Madrid: Fundación Española para la Ciencia y la Tecnología (FECYT)

En: http://www.fecyt.es/fecyt/docs/tmp/908170205.pdf

FONTES DE INFORMACIÓN

Lise Meitner Historia dunha inxustiza (1º BACHARELATO) Daniel Carvajal Alonso (1º BACHARELATO)...

Documents

Transcript of Lise Meitner Historia dunha inxustiza (1º BACHARELATO) Daniel Carvajal Alonso (1º BACHARELATO)...